Rynaxypyr. Rynaksypyr. Docelowe miejsca działania wielu aktualnie dostępnych insektycydów. Docelowe miejsce działania Coragenu

Transkrypt

1

2

3 Docelowe miejsca działania wielu aktualnie dostępnych insektycydów Chitynowy pancerz Diacylhydrazine Azadirachtine Benzoylhar e Centralny układ nerwowy Pyrethroide Indoxacarb Carbamate Organophosphate Neurony motoryczne Neonicotinoide Naturalyte Cyclodiene Fipronil Docelowe miejsce działania Coragenu Włókna mięśniowe Rynaksypyr Rynaxypyr

4 Informacje zawarte w Programie Ochrony Jabłoni na Rok 2012 zostały opracowane na podstawie etykiet rejestracyjnych środków ochrony roślin oraz wiedzy merytorycznej twórców tej publikacji. Mają za zadanie pomóc sadownikom w stworzeniu autorskich programów ochrony roślin dostosowanych do warunków ekonomicznych i specyfiki danego gospodarstwa sadowniczego. Przed ostateczną decyzją o użyciu danych środków ochrony apelujemy o analizę ich etykiet-instrukcji stosowania. Ze względu na zachodzące zmiany w brzmieniu tych dokumentów lektura jest konieczna. Przypominamy bowiem, że Ignorantia iuris nocet, czyli nieznajomość prawa szkodzi. W naszym Programie znajdziecie Państwo tylko te środki, które będą dostępne na polskim rynku w 2012 r. (a które zostały zarejestrowane do 5 grudnia 2011 r.). Informacje na ten temat uzyskaliśmy od przedstawicieli koncernów chemicznych działających na polskim rynku. Bardzo dziękujemy za pomoc w stworzeniu wykazów środków. Przypominamy sadownikom produkującym owoce z przeznaczeniem na eksport w formie świeżej bądź przetworzonej, aby przed rozpoczęciem sezonu ochrony zapoznali się z wymaganiami odnośnie bezpieczeństwa żywności obowiązującymi w kraju finalnego odbiorcy. PROGRAM OCHRONY JABŁONI NA ROK 2012 Wydawca: Plantpress Sp. z o.o. ul. J. Lea 114a, Kraków wydawnictwo@plantpress.pl tel./fax , tel. kom Copyright by Plantpress Sp. z o.o ISBN Opracowanie programu i zalecenia: Katarzyna Kupczak Konsultacja merytoryczna: dr hab. Anna Bielenin, prof. nadzw. IO, prof. dr hab. Remigiusz W. Olszak Druk: Drukarnia Colonel Egzemplarz bezpłatny. Przedruk całości lub części zabroniony. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam.

5 Spis alfabetyczny fungicydów (środków bakterio- i grzybobójczych) Nazwa handlowa środka ochrony roślin, toksyczność dla ludzi Aliette 80 WG pozostałe Nazwa (zawartość substancji aktywnej) fosetyl glinowy (80%) Dawka/ha 0,5% (0,5 1 l cieczy/drzewo) Chroniona roślina (karencja); zwalczane choroby; uwagi Środek układowy. Stosować zapobiegawczo i interwencyjnie. Drzewa ziarnkowe (nie dotyczy): zgnilizna pierścieniowa podstawy pnia traktować podstawę pnia i glebę wokół pnia w okresie kwitnienia drzew, zabieg powtórzyć po miesiącu. Toksyczność/ prewencja dla pszczół Notatki Sk adniki pokarmowe w nanocz steczkach Antracol 70 WG propineb (70%) 2 2,25 kg Środek kontaktowy. Stosować głównie zapobiegawczo, wykazuje także działanie interwencyjne. Jabłonie (14 dni): parch jabłoni. Ardent 500 SC krezoksym metylowy (500 g w 1 l) Środek quasi-układowy (rozprzestrzeniający się w fazie gazowej). Stosować głównie zapobiegawczo, także w okresie najsilniejszych infekcji pierwotnych (działanie interwencyjne do 48 godzin), zawsze jednocześnie z preparatami z innych grup związków. Jabłonie (28 dni): parch jabłoni, mączniak jabłoni. Stosować co 7 14 dni w ciągu całego sezonu wegetacyjnego, nie częściej niż 2 lub 3 razy w sezonie. W przypadku silnej infekcji i dużego przyrostu liści zachować krótsze odstępy między zabiegami. Środek odporny na zmywanie (40 mm). Charakteryzujący się dobrą przyczepnością do liści zarówno suchych, jak i wilgotnych (pokrytych rosą, mgłą, kroplami lekkiej mżawki). Gdy liście są wilgotne, używać mniejszej ilości wody. Jego skuteczność nie zależy od temperatury powietrza. Bellis 38 WG Bumper 250 EC pozostałe boskalid + piraklostrobina (252 g g w 1 kg) propikonazol (250 g w 1 l) 0,8 kg Środek układowy. Stosować zapobiegawczo i interwencyjnie. Dawka 0,8 kg to maksymalna oraz zalecana dla jednorazowego stosowania. Jabłonie (7 dni): choroby przechowalnicze, gorzka zgnilizna opryskiwać na 7 21 dni przed zbiorem (BBCH 79 85), najlepiej 1 raz, a w sytuacjach koniecznych maksymalnie 2 razy w ciągu sezonu wegetacyjnego z zachowaniem odstępu między zabiegami 8 14 dni. W przypadku 2-krotnego stosowania zabiegi wykonać: pierwszy na 3 tygodnie przed zbiorem owoców; drugi nie później niż 7 dni przed zbiorem. 0,3 l Środek układowy. Stosować zapobiegawczo i interwencyjnie. Jabłonie (14 dni): mączniak jabłoni, parch jabłoni opryskiwać po kwitnieniu. W zwalczaniu parcha wykazuje działanie interwencyjne (do 72 godzin po infekcji). Technologia nawozów Foliq zawierających nanocząsteczki gwarantuje: lepsze zawiązywanie owoców wzrost odporności na choroby regenerację uszkodzeń Capitan 400 EC toksyczny fl usilazol (400 g w 1 l) 75 ml Środek układowy. Stosować zapobiegawczo i interwencyjnie. Jabłonie (14 dni): parch jabłoni opryskiwać od fazy różowego pąka kwiatowego nie częściej niż 2 lub 3 razy w sezonie, zapobiegawczo lub interwencyjnie (do 120 godzin po infekcji), najlepiej w mieszaninie z fungicydami o działaniu kontaktowym. p/nd Nawozy Foliq polecane w uprawach sadowniczych: Captan 50 WP Captan 80 WG kaptan (50%) kaptan (80%) 112 ml Jabłonie (14 dni): mączniak jabłoni opryskiwać z chwilą wystąpienia pierwszych objawów choroby (po kwitnieniu), następne zabiegi wykonywać co 10 dni, 2 lub 3 razy w sezonie. Środek kontaktowy. Stosować zapobiegawczo. Jabłonie (7 dni): parch jabłoni można stosować w trakcie całego sezonu wegetacyjnego. 1,9 kg i 2,8 kg Środek kontaktowy. Stosować zapobiegawczo. Jabłonie (7 dni): parch jabłoni, drobna plamistość liści można stosować w trakcie całego sezonu wegetacyjnego; w dawce 1,9 kg/ha zapobiegawczo, a w dawce 2,8 kg/ha interwencyjnie (do 36 godzin po infekcji). 1,9 kg Jabłonie (7 dni): choroby przechowalnicze, gorzka zgnilizna opryskiwać 2-krotnie 28 i 14 dni przed zbiorem, lub jeden raz na 14 dni przed zbiorem. Liczbę zabiegów dostosować do podatności odmiany i stopnia zagrożenia chorobą. Foliq Aminovigor Foliq Ascovigor Foliq Aminocal Foliq Bor Foliq Calmax Foliq Mikromax Foliq P fosforowy Carpene 65 WP dodyna 1,5 kg Środek kontaktowy. Stosować zapobiegawczo, interwencyjnie i wyniszczająco. (65%) Jabłonie (14 dni): parch jabłoni opryskiwać zapobiegawczo co 7 10 dni (od początku wegetacji do początku kwitnienia) oraz interwencyjnie (w czasie infekcji i do 72 godzin po infekcji), wyniszczająco (po stwierdzeniu objawów). Kazgod Sp. z o.o., ul. Wierzbowa 7, B onie, tel. / fax , 4 5

6 Champion 50 WP miedź/wodorotlenek miedziowy (50%) 0,75 kg Środek kontaktowy. Stosować zapobiegawczo. Jabłonie (7 dni): parch jabłoni używać tylko do pierwszych zabiegów ze względu na możliwość wywołania poparzeń. Wykonać 1 lub 2 zabiegi w sezonie. 0,75 kg i 1,5 kg Jabłonie (7 dni): zaraza ogniowa w dawce 0,75 kg/ha stosować w okresie wzrostu owoców, a w dawce 1,5 kg/ha w okresie nabrzmiewania pąków i kwitnienia. Chorus 50 WG cyprodynil (50%) 0, Środek wgłębny. Stosować zapobiegawczo i interwencyjnie. Jabłonie (nie dotyczy): parch jabłoni opryskiwać zapobiegawczo (do pełni kwitnienia) co 7 10 dni lub interwencyjnie (do 48 godzin po infekcji), nie częściej niż do 3 razy w sezonie, najlepiej stosować w mieszaninie z preparatami z innej grupy związków. Cuproflow 375 SC Cuproxat 345 SC miedź/tlenochlorek miedziowy (375 g w 1 l) miedź/trójzasadowy siarczan miedziowy (190 g w l l) 1,5 l Środek kontaktowy. Stosować zapobiegawczo. Jabłonie (nie dotyczy): zaraza ogniowa opryskiwać w okresie nabrzmiewania pąków i kwitnienia. 1,5 2 l Jabłonie (nie dotyczy): parch jabłoni opryskiwać tylko do fazy różowego pąka ze względu na możliwość spowodowania oparzeń. Stosować do 2 razy w sezonie. 3 l Środek kontaktowy. Stosować zapobiegawczo. Jabłonie (14 dni): parch jabłoni wykorzystywać do pierwszego zabiegu na początku wegetacji nie później niż do okresu zielonego pąka, ze względu na możliwość spowodowania poparzeń rośliny. Stosować nie częściej niż 3 razy w sezonie. PRP Technologies dla sadownictwa granulowany mineralny nawóz wapniowo-magnezowy z mikroelementami poprawiający żyzność gleb Delan 700 WG Difo 250 EC ditianon (700 g w 1 kg) difenokonazol (250 g w 1 l) 0,5 kg i 0,75 kg Środek kontaktowy. Stosować zapobiegawczo i interwencyjnie (do 36 godzin po infekcji). Jabłonie (21 dni): parch jabłoni opryskiwać od początku wegetacji. Wyższą (z zalecanych) dawkę stosować w przypadku dużego nasilenia choroby. W celu zapobiegania pojawieniu się form parcha jabłoni odpornych na środki z grupy strobiluryn można mieszać ze środkiem Discus 500 WG. Mieszaninę stosować zapobiegawczo od fazy zielonego pąka lub interwencyjnie (do 48 godzin po infekcji), nie częściej niż 2 lub 3 razy w sezonie. Karencja dla mieszaniny 28 dni. Środek układowy. Stosować zapobiegawczo, interwencyjnie (do 120 godzin po infekcji) i wyniszczająco, nie więcej niż 2 lub 3 razy w sezonie. Jabłonie (nie dotyczy): parch jabłoni opryskiwać od fazy różowego pąka. Stosować najlepiej w mieszaninie z preparatem kontaktowym. Do wyniszczania plam parcha zaleca się 2-krotne stosowanie co 5 dni. Jabłonie (nie dotyczy): mączniak jabłoni opryskiwać od fazy różowego pąka co 7 14 dni. płynny nawóz mineralny z mikroelementami aktywizujący procesy metaboliczne w roślinach Unikatowe specjalistyczne nawozy nowoczesnej technologii optymalizacji mineralnego odżywiania drzew i krzewów owocowych. Pozwalają na efektywne wykorzystanie składników pokarmowych i wody zgromadzonych w glebie poprzez: aktywację mikroorganizmów glebowych, poprawę właściwości fizycznych gleb (zwiększenie porowatości i zmniejszenie zwięzłości), zwiększenie przyswajalności składników pokarmowych, zwłaszcza potasu, fosforu, wapnia i magnezu, poprawę odczynu gleb i jego stabilizację poprzez obniżanie kwasowości, stymulację wzrostu korzeni i ich zasięgu w profilu glebowym. Discus 500 WG Dithane NeoTec 75 WG pozostałe krezoksym metylu (500 g w 1 kg) mankozeb (75%) 0,2 kg Środek quasi-układowy. Stosować zapobiegawczo i interwencyjnie (do 48 godzin po infekcji). Jabłonie (28 dni): parch jabłoni, mączniak jabłoni opryskiwać co 7 10 dni w ciągu całego sezonu wegetacyjnego, jednak najlepiej w okresie najsilniejszych infekcji pierwotnych, od fazy zielonego pąka nie częściej niż 2 lub 3 razy w sezonie. W celu zapobiegania pojawienia się form parcha jabłoni odpornych na środki z grupy strobiluryn można mieszać ze środkiem Delan 700 WG. Mieszaninę stosować zapobiegawczo od fazy zielonego pąka lub interwencyjnie (do 48 godzin po infekcji), nie częściej niż 2 lub 3 razy w sezonie. Karencja dla mieszaniny 28 dni. Środek kontaktowy. Stosować zapobiegawczo. Działa hamująco na rozwój przędziorków. Jabłonie (14 dni): parch jabłoni opryskiwać przez cały sezon wegetacyjny co 7 14 dni; drobna plamistość liści jabłoni opryskiwać w okresie różowego pąka kwiatowego oraz po kwitnieniu 2 lub 3 razy w sezonie, co 7 14 dni. Technologia PRP umożliwia sadownikom: zwiększenie plonowania drzew i krzewów, stabilne zaopatrzenie drzew i krzewów w wodę i składniki pokarmowe na optymalnym poziomie w czasie całego okresu wegetacji, poprawę jakości owoców (jędrność, wybarwienie, zdolność przechowalniczą), poprawę tolerancji roślin na warunki stresowe, zwłaszcza suszę, okresowe podtopienia sadów oraz niskie temperatury zimą i przymrozki wiosną. zwiększenie siły wzrostu korzeni i pni drzew w szkółkach i młodych sadach. Domark 100 EC tetrakonazol (100 g w 1 l) 0,4 l Środek układowy. Stosować zapobiegawczo, interwencyjnie i wyniszczająco. Jabłonie (14 dni): parch jabłoni opryskiwać od końca kwitnienia do początku czerwcowego opadania owoców, nie częściej niż 2 lub 3 razy w sezonie; mączniak prawdziwy opryskiwać od początku kwitnienia do początku czerwcowego opadania owoców, nie częściej niż 2 lub 3 razy w sezonie. Nawozy PRP SOL i EBV mogą być stosowane w rolnictwie ekologicznym zgodnie z dyrektywami Unii Europejskiej oraz europejskimi certyfikatami jakości ECOCERT (Francja), FiBL (Szwajcaria) oraz MRiRW (Polska). Nawozy zawierają wyłącznie surowce dopuszczone do stosowania w rolnictwie ekologicznym wg standardów National Organic Program USDA (USA) i są produkowane w systemie kontroli jakości HACCP. Szczegółowe informacje znajdują się w ulotkach produktowych i uprawowych PRP Technologies dostępnych w punktach dystrybucyjnych oraz u Przedstawicieli Handlowych PRP Polska Flint Plus 64 WG kaptan + trifl oksystrobina (60% + 4%) 1,85 kg Środek mezostemiczny i kontaktowy. Stosować zapobiegawczo i interwencyjnie. Stosować do 3 razy w sezonie, nie częściej niż co 7 dni. Jabłonie (35 dni): parch jabłoni; mączniak jabłoni stosować od fazy zielonego pąka do fazy dojrzewania owoców. Flowbrix 380 SC miedź/tlenochlorek 1,5 2 l Środek kontaktowy. Stosować zapobiegawczo. PRP POLSKA Sp. z o.o., ul. Koszykowa Warszawa miedzi Jabłonie (3 dni): parch jabłoni stosować 1 lub 2 razy tylko do fazy różowego pąka, może spowodować poparzenia roślin. tel fax mail: kontakt@prp-technologies.pl, (380 g w 1 l) 6 7

7 06 m VAT Folpan 80 WG folpet (80%) Środek kontaktowy. Stosować zapobiegawczo. Jabłonie (20 dni): parch jabłoni opryskiwać co 7 14 dni od fazy zielonego pąka do początku czerwcowego opadania owoców. Funaben Plus 03 PA Funguran-OH 50 WP Indofil 80 WP Kaptan Plus 71,5 WP tiofanat metylu (3%) miedź/wodorotlenek miedziowy (50%) mankozeb (80%) kaptan + triadimenol (70% + 1,5%) 100 g/18 dm 2 rany Środek układowy, w formie pasty do smarowania ran drzew. Jabłonie (nie dotyczy): zgorzel kory, rak drzew owocowych dokładnie zasmarować ranę. Przeznaczony do jednokrotnego stosowania po cięciu drzew, wiosennym pękaniu kory i innych uszkodzeniach mechanicznych, niezależnie od pory roku i fazy wzrostu rośliny. 0,75 kg Środek kontaktowy. Stosować zapobiegawczo. Jabłonie (7 dni): parch jabłoni używać tylko do trzech pierwszych zabiegów ze względu na możliwość spowodowania poparzeń rośliny. Stosować nie później niż do okresu zielonego pąka; zaraza ogniowa w tej dawce stosować w czasie wzrostu owoców. 1,5 kg Jabłonie (7 dni): zaraza ogniowa w tej dawce stosować na początku i w pełni kwitnienia oraz po zbiorze owoców. Środek kontaktowy. Stosować zapobiegawczo. Działa hamująco na rozwój przędziorków. Jabłonie (14 dni): parch jabłoni można stosować w ciągu całego sezonu wegetacyjnego, co 7 14 dni, najlepiej nie częściej niż 2 lub 3 razy w sezonie. 2 kg Środek kontaktowy i układowy. Stosować zapobiegawczo i interwencyjnie (do 72 godzin po infekcji). Jabłonie (7 dni): parch jabłoni, mączniak jabłoni opryskiwać od początku kwitnienia lub po kwitnieniu, w zależności od przebiegu warunków atmosferycznych, co 7 10 dni, nie częściej niż 2 lub 3 razy w sezonie. wydawca czasopism Czerwiec Cena a12 2 zł w tym VAT 8% 5/2011 maj ISSN INDEKS cena 9,50 zł w tym VAT 5% W numerze: 23 Mechaniczne czne przerzedzanie zedz za kwiatów 56 Nawożenie e dolistne programy ramy autorskie 73 Parch jabło błoni na odmian ianac nach odpornych orn 80 Zwalczanie przędzi dzior orków po kwitnieniu ieni iu i latem 110 Promocja mar arki DVD: Mechaniczny zbiór wiśni Zwalczanie mszyc Polskie maszyny sortujące wnum numerze e płyt yta advd Kaptan Zawiesinowy 50 WP Kocide WG kaptan (50%) miedź/wodorotlenek miedziowy (350 g w 1 kg) Środek kontaktowy. Stosować zapobiegawczo. Jabłonie (7 dni): parch jabłoni opryskiwać można przez cały sezon wegetacyjny, co 7 dni od fazy zielonego pąka kwiatowego. 2 kg Środek kontaktowy. Stosować zapobiegawczo. Jabłonie (7 dni): parch jabłoni używać tylko do pierwszych zabiegów ze względu na możliwość spowodowania poparzeń rośliny. Stosować nie później niż do okresu zielonego pąka; zaraza ogniowa w tej dawce stosować w czasie kwitnienia. 1 kg Jabłonie (7 dni): zaraza ogniowa w tej dawce stosować w okresie wzrostu owoców. DORAD ORADZZ TWO IDIAG I AGNO OSTYK TYKA str RYNEK OWOCÓW OCÓ I WARZYW W I I KWARTALE ALE 2011 ROK U str. 30 PARCH JA BŁONI A WYMAGA NIA FEDERACJ ERACJ IR ROS OSYJ YJSKIEJ str. 51 CHLORKI W UPRAWA AWACH BEZGLEBO BO WYCH str. 80 NOWE ODM MIANY ZŁOTE MEDALIST KI str. 144 Profesjonalny miesięcznik dla producentów owoców, warzyw i roślin ozdobnych, ukazuje się od 1932 roku! Porusza zagadnienia związane z uprawą drzew owocowych i ekonomicznymi aspektami podukcji owoców. Mag 50 WP Merpan 50 WP miedź/wodorotlenek miedziowy (50%) kaptan (50%) 0,75 kg Środek kontaktowy. Stosować zapobiegawczo. Jabłonie (7 dni): parch jabłoni używać po opadnięciu liści lub tylko do pierwszych wiosennych zabiegów ze względu na możliwość spowodowania poparzeń rośliny. Stosować nie później niż do okresu zielonego pąka. Środek kontaktowy. Stosować zapobiegawczo. Jabłonie (7 dni): parch jabłoni opryskiwać od fazy zielonego pąka kwiatowego Merpan 80 WG Miedzian 50 WP kaptan (80%) miedź/tlenochlorek miedzi (50%) 1,9 kg Środek kontaktowy. Stosować zapobiegawczo. Jabłonie (7 dni): parch jabłoni opryskiwać od fazy zielonego pąka kwiatowego. 1,5 kg Środek kontaktowy. Stosować zapobiegawczo. Jabłonie (7 dni): parch jabłoni stosować do pierwszych zabiegów ze względu na możliwość spowodowania poparzeń rośliny; zaraza ogniowa w tej dawce stosować w czasie kwitnienia. 0,75 kg Jabłonie (7 dni): zaraza ogniowa w tej dawce stosować w okresie wzrostu owoców. t/1 godz. wydawca książek Miedzian Extra 350 SC miedź/tlenochlorek miedzi (350 g w 1 l) 1,5 l Środek kontaktowy. Stosować zapobiegawczo. Jabłonie (7 dni): parch jabłoni stosować do pierwszych zabiegów ze względu na możliwość spowodowania poparzeń rośliny; zaraza ogniowa w tej dawce stosować w czasie kwitnienia. Jabłonie (7 dni): zaraza ogniowa w tej dawce stosować w okresie wzrostu owoców. t/nd Nakładem naszego wydawnictwa ukazują się książki dotyczące nowoczesnych technologii uprawy poszczególnych, ważnych gospodarczo gatunków warzyw polowych i pod osłonami oraz roślin sadowniczych i ozdobnych, ochrony, nawożenia, nawadniania roślin ogrodniczych. Jesteśmy także wydawcą profesjonalnych programów ochrony roślin ogrodniczych i rolniczych. Mythos 300 SC pirymetanil 1 1,5 l Środek kontaktowy. Stosować zapobiegawczo i interwencyjnie (do 72 godzin po infekcji). Plantpress Sp. z o.o Kraków, ul. J. Lea 114a (300 g w 1 l) Jabłonie (14 dni): parch jabłoni opryskiwać od początku wegetacji do końca kwitnienia, najlepiej jednocześnie używać preparatów z innej grupy chemicznej. tel. kom , wydawnictwo@plantpress.pl tel./fax , ,

8 KALIBRACJA OPRYSKIWACZA SADOWNICZEGO Neoram 37,5 WG miedź/tlenochlorek miedzi (37,5%) 2 kg Środek kontaktowy. Stosować zapobiegawczo. Jabłonie (nie dotyczy): parch jabłoni ze względu na możliwość spowodowania poparzeń rośliny stosować tylko do fazy różowego pąka kwiatowego. 0,75 2 kg Jabłonie (nie dotyczy): zaraza ogniowa w dawce wyższej (z zalecanych) stosować w okresie nabrzmiewania pąków i w fazie rozwoju pędów, a w niższej w okresie wzrostu owoców. Lp. Procedury kalibracji Przykład 1 Określ lub oblicz odpowiednią dawkę cieczy w zależności od: wielkości drzew, rozstawy jabłonie, rozstawa 4,0 (m) drzewa (wys. x szer.) 2,5 x 1,7 (m) wiatr 1,5 2,0 (m/s) Nimrod 250 EC Nordox 75 WG pozostałe bupirymat (250 g w 1 l) miedź/tlenek miedziowy (75%) 0,7 1,4 l Środek układowy. Stosować zapobiegawczo i wyniszczająco. Jabłonie (14 dni): mączniak jabłoni opryskiwać pierwszy raz na początku kwitnienia, dalsze zabiegi wykonywać po kwitnieniu co 7 14 dni, w zależności od stopnia nasilenia choroby. 0,75 1 kg Środek kontaktowy. Stosować zapobiegawczo. Jabłonie (7 dni): parch jabłoni ze względu na możliwość spowodowania poparzeń rośliny stosować 1 lub 2 razy tylko do fazy różowego pąka kwiatowego. 2 Wysokość drzew (m) x szerokość drzew (m) Dawka cieczy (l/ha) = x 330 Rozstawa rzędów (m) Wybierz liczbę i konfi gurację rozpylaczy. Wyłącz te, które kierują ciecz pod lub nad korony drzew Zmierz czas przejazdu odcinka 100 m 2,5 (m) x 1,7 (m) 4,0 (m) x 330 = 350 (l/ha) 12 (szt.) Polyram 70 WG pozostałe metiram (70%) Środek kontaktowy. Stosować zapobiegawczo lub interwencyjnie (do 24 godzin po infekcji). Jabłonie (35 dni): parch jabłoni można stosować przez cały sezon wegetacji (sek) Pomarsol Forte 80 WG tiuram (80%) Środek kontaktowy. Stosować zapobiegawczo. Jabłonie (35 dni): parch jabłoni opryskiwać najwyżej 4 razy w sezonie od fazy różowego pąka co 7 14 dni do początku fazy dojrzewania owoców i nasion. 100 m Riza 250 EW Sadoplon 75 WP Sancozeb 80 WP pozostałe tebukonazol (250 g w 1 l) tiuram (75%) mankozeb (80%) 0,5 l Środek układowy. Stosować zapobiegawczo i interwencyjnie (do 96 godzin po infekcji). Jabłonie (14 dni): parch jabłoni opryskiwać od fazy różowego pąka kwiatowego, co 7 10 dni do czerwcowego opadania zawiązków, później co dni. 0,6 l Jabłonie (14 dni): mączniak jabłoni opryskiwać zapobiegawczo 2 razy w sezonie wegetacyjnym od fazy różowego pąka kwiatowego. 4,5 kg Środek kontaktowy. Stosować zapobiegawczo. Jabłonie (7 dni): parch jabłoni, drobna plamistość liści, brunatna zgnilizna drzew ziarnkowych opryskiwać po kwitnieniu. Środek kontaktowy. Stosować zapobiegawczo. Jabłonie (14 dni): parch jabłoni można opryskiwać przez cały sezon wegetacyjny co 7 14 dni, najlepiej nie częściej niż 2 lub 3 razy w sezonie; drobna plamistość liści opryskiwać w okresie różowego pąka kwiatowego oraz po kwitnieniu 2- albo 3-krotnie co 7 14 dni. 4 Prędkość roboczą oblicz ze wzoru lub odczytaj z tabeli: Prędkość (km/h) = 3,6 x 100 (m) Czas przejazdu odcinka 100 m (sek) Uwaga: żółte pole zalecany zakres prędkości Czas (s/100 m) Prędkość (km/h) 3,6 x 100 (m) 62 (sek) = 5,8 (km/h) ,0 8,0 7,5 7,2 6,9 6,7 6,4 6,2 6,0 5,8 5,6 5,5 5,3 5,1 5,0 4,9 4,7 4,5 4,4 4,2 4,0 3,8 3,6 Score 250 EC pozostałe difenokonazol (250 g w 1 l) 200 ml Środek układowy. Stosować zapobiegawczo i interwencyjnie (do 120 godzin po infekcji). Jabłonie (14 dni): parch jabłoni opryskiwać od fazy różowego pąka kwiatowego, nie więcej niż 2 lub 3 razy w sezonie. Stosować jednocześnie z preparatem kontaktowym. Do wyniszczania plam parcha zaleca się 2-krotne stosowanie w odstępach co 5 dni. Jabłonie (14 dni): mączniak jabłoni opryskiwać od fazy różowego pąka co 7 14 dni, nie więcej niż 2 lub 3 razy w sezonie. 5 Oblicz wydatek rozpylacza według wzoru: Dawka (l/ha) x Rozstawa rzędów (m) x Prędkość (km/h) Wydatek rozpylacza (l/min) = Liczba rozpylaczy x (l/ha) x 4,0 (m) x 5,8 (km/h) 12 (szt) x 600 = 1,13 (l/min) Shavit 72 WG folpet + triadimenol (70% + 2%) 1,5 2 kg Środek kontaktowy i układowy. Stosować zapobiegawczo i interwencyjnie (do 72 godzin po infekcji). Jabłonie (20 dni): mączniak jabłoni, parch jabłoni opryskiwać od fazy różowego pąka co 7 10 dni, nie częściej niż 2 lub 3 razy w sezonie. Znajdź ciśnienie odpowiadające obliczonemu wydatkowi rozpylacza: rozpylacz Albuz żółty ciśnienie 13 (bar) 6 z tabeli nr 3 Siarkol 80 WP siarka 7,5 kg Środek kontaktowy. Stosować zapobiegawczo. (80%) Jabłonie (7 dni): mączniak jabłoni opryskiwać co 7 dni na krótko przed kwitnieniem, w czasie i tuż po nim. Liczbę zabiegów w sezonie wegetacyjnym dostosować do nasilenia choroby. lub metodą kolejnych przybliżeń Sprawdź rzeczywisty wydatek rozpylaczy: Rzeczywiste ciśnienie po korekcie 11,4 bar Siarkol 800 SC siarka 7,5 l Środek kontaktowy. Stosować zapobiegawczo. (800 g w 1 l) Jabłonie (7 dni): mączniak jabłoni opryskiwać co 7 dni na krótko przed kwitnieniem, w czasie i tuż po nim. Liczbę zabiegów w sezonie wegetacyjnym dostosować do nasilenia choroby. 7 Siarkol Extra 80 WP siarka 7,5 kg Środek kontaktowy. Stosować zapobiegawczo. (80%) Jabłonie (7 dni): mączniak jabłoni opryskiwać co 7 dni na krótko przed kwitnieniem, w czasie i tuż po nim. Liczbę zabiegów w sezonie wegetacyjnym dostosować do nasilenia choroby

9 Sparta 250 EW tebukonazol (250 g w 1 l) 0,5 l Środek układowy. Stosować zapobiegawczo i interwencyjnie. Jabłonie (14 dni): parch jabłoni opryskiwać (maksymalnie 2 razy w sezonie) od fazy różowego pąka kwiatowego, zapobiegawczo co 7 10 dni do czerwcowego opadania zawiązków, później co dni, interwencyjnie do 96 godzin po infekcji. Stosować jednocześnie z fungicydem kontaktowym. 0,6 l Jabłonie (14 dni): mączniak jabłoni opryskiwać zapobiegawczo od fazy różowego pąka, 2 razy w sezonie wegetacyjnym. Switch 62,5 WG nie klasyfi kuje się cyprodynil + fl udioksonil (375 g g w 1 kg) 0,8 1 kg Środek wgłębny i kontaktowy. Stosować zapobiegawczo i interwencyjnie. Jabłonie (14 dni): gorzka zgnilizna, szara pleśń można stosować od początku czerwca. Przed zbiorem jednorazowo (7 dni) lub dwukrotnie (14 dni i 7 dni) w zależności od nasilenia choroby. Stosować maks. 3 razy w sezonie. Syllit 65 WP Systemik 125 SL dodyna (65%) mychlobutanil (125 g w 1 l) 1 2,25 kg Środek kontaktowy. Stosować zapobiegawczo, interwencyjnie i wyniszczająco. Jabłonie (14 dni): parch jabłoni opryskiwać wiosną przed kwitnieniem i po kwitnieniu do fazy czerwcowego opadania zawiązków. Zapobiegawczo dawkę 1,5 kg/ha stosować przed kwitnieniem, a 1 kg/ha po kwitnieniu; interwencyjnie dawkę 1,5 2 kg/ha stosować w czasie infekcji oraz do 72 godzin po infekcji; wyniszczająco dawkę 2,25 kg/ha stosować po pojawieniu się plam parcha. 0,45 0,6 l Środek układowy. Stosować zapobiegawczo i interwencyjnie. Jabłonie (7 dni): parch jabłoni w dawce 0,45 l/ha stosować zapobiegawczo po kwitnieniu co dni, a w dawce 0,6 l/ha interwencyjnie (do 72 godzin po infekcji) i w okresie większego nasilenia choroby, najlepiej jednocześnie z fungicydem kontaktowym; mączniak jabłoni opryskiwać od fazy różowego pąka co 10 dni, w wyższej, z zalecanych, dawce stosować w okresie większego nasilenia choroby. bt w dawce pow. 1,58 kg/ha/dla dawki powyżej 1,58 kg/ha 30 dni Linie sortownicze Tercel 16 WG ditianon + piraklostrobina (12% + 4%) 2 kg i 2,5 kg Środek kontaktowy. Stosować zapobiegawczo i interwencyjnie. Jabłonie (35 dni): parch jabłoni, mączniak jabłoni opryskiwać od początku wegetacji, przed kwitnieniem i po kwitnieniu, nie częściej niż 2 razy w sezonie. Thiram Granuflo 80 WG Topsin M 500 SC tiuram (80%) tiofanat metylowy (500 g w 1 l) Środek kontaktowy. Stosować zapobiegawczo. Jabłonie (35 dni): parch jabłoni opryskiwać od fazy różowego pąka co 7 14 dni do początku fazy dojrzewania owoców i nasion, najwyżej 4 razy w sezonie. 1,5 l Środek układowy. Stosować zapobiegawczo i interwencyjnie. W niektórych sadach i na plantacjach krzewów owocowych istnieją formy grzybów odporne na benzimidazole. W takich sadach nie stosować tego środka. Jabłonie (14 dni): rak drzew, zgorzel kory stosować wiosną w okresie bezlistnym, natychmiast po wiosennym formowaniu koron, po gradobiciach, od fazy wzrostu zawiązków do okresu zbiorów z uwzględnieniem karencji; gorzka zgnilizna środek stosować przed zbiorem jabłek 1 raz (na 2 tygodnie przed zbiorem) lub 2-krotnie (na 4 i 2 tygodnie przed zbiorem), w zależności od nasilenia choroby. Miniładowarki MultiOne Troja 250 EW Ventop 350 SC tebukonazol (250 g w 1 l) ditianon (350 g w 1 l) 0,5 l Środek układowy. Stosować zapobiegawczo i interwencyjnie. Jabłonie (14 dni): parch jabłoni opryskiwać (maksymalnie 2 razy w sezonie) od fazy różowego pąka kwiatowego, zapobiegawczo co 7 10 dni do czerwcowego opadania zawiązków, później co dni, interwencyjnie do 96 godzin po infekcji. Stosować najlepiej jednocześnie z fungicydem kontaktowym 0,6 l Jabłonie (14 dni): mączniak jabłoni opryskiwać zapobiegawczo od fazy różowego pąka kwiatowego, 2 razy w sezonie wegetacyjnym. 1 1,5 l Środek kontaktowy. Stosować zapobiegawczo i interwencyjnie (do 36 godzin po infekcji). Jabłonie (14 dni): parch jabłoni środek można stosować od początku wegetacji w ciągu całego tego okresu. W dawce wyższej, z zalecanych, stosować interwencyjnie i przy dużym nasileniu choroby. Zarządzanie i traceability dla grup producenckich Vision 250 SC pirymetanil + fl uchinkonazol (200 g + 50 g w 1 l) 1 1,5 l Środek kontaktowy i układowy. Stosować zapobiegawczo i interwencyjnie (do 96 godzin po infekcji). Jabłonie (30 dni): parch jabłoni środek stosować od początku kwitnienia do fazy czerwcowego opadania owoców, 3 razy w sezonie. Zato 50 WG pozostałe trifl oksystrobina (500 g w 1 l) 0,15 kg Środek mezostemiczny. Stosować zapobiegawczo i interwencyjnie (do 72 godzin po infekcji). Jabłonie (14 dni): parch jabłoni środek można stosować przez cały sezon wegetacji nie częściej niż 2 lub 3 razy w sezonie. W celu zapobiegania powstawaniu form odpornych grzybów poleca się stosować preparat w mieszaninie z fungicydem Antracol 70 WG. Jabłonie (14 dni): mączniak jabłoni wykonać 2 lub 3 zabiegi w sezonie, z czego maksymalnie 3 następujące po sobie Sandomierz Chwałki 192, tel./fax (15) tel. kom ,2 kg Jabłonie (14 dni): gorzka zgnilizna stosować 2-krotnie (na 4 i 2 tygodnie przed zbiorem owoców). 13

10 Fungicydy w ramach handlu równoległego zarejestrowane do stosowania w sadach jabłoniowych Nazwa substancji aktywnej Nazwa handlowa środka ochrony roślin Toksyczność dla ludzi Chroniony gatunek (zwalczane choroby/dawka fungicydu na ha) COMPO EXPERT difenokonazol Golden Difenokonazol 250 EC pozostałe jabłoń (parch jabłoni, mączniak jabłoni/200 ml) Skower 250 EC nk Sokker 250 EC nk Suplo 250 EC nk kaptan Arjo-Kaptan 80 WG jabłoń (parch jabłoni/1,9 kg) Mertop 80 WG mankozeb Mac-Mankozeb 75% WG pozostałe jabłoń (parch jabłoni, drobna plamistość liści jabłoni/) miedź (w postaci wodorotlenku miedziowego) Funguran A Plus 50 WP jabłoń (parch jabłoni/0,75 kg; zaraza ogniowa/0,75 kg i 1,5 kg) kompleksowe nawożenie upraw sadowniczych Funguran Forte 50 WP propikonazol Buffer 250 EC pozostałe jabłoń (mączniak prawdziwy, parch jabłoni/0,3 l) Golden Propiconazol 250 EC pozostałe EXPERTS FOR GROWTH Jetzone 250 EC pozostałe Podział fungicydów na grupy chemiczne Nazwa grupy chemicznej Anilidowe Anilinopirymidynowe Antrachinony Nazwy handlowe środków ochrony roślin Bellis 38 WG Chorus 50 WG, Mythos 300 SC, Switch 62,5 WG, Vision 250 SC Delan 700 WG, Tercel 16 WG, Ventop 350 SC NOWE NASADZENIA TWORZENIE PĄKA KWITNIENIE WZROST ZAWIĄZKÓW DO FAZY ORZECHA WŁOSKIEGO WZROST OWOCÓW DO WYBARWIANIA PRZED ZBIOREM PRZED OPADANIEM LIŚCI Benzimidazole Ditiokarbaminiany Dodynowe (pochodne guanidyny) Fenylopirole Fosfonowe Ftalimidowe Miedziowe Funaben Plus 03 PA, Topsin M 500 SC Antracol 70 WG, Dithane NeoTec 75 WG, Indofi l 80 WP, Mac Mankozeb 75% WG, Polyram 70 WG, Pomarsol Forte 80 WG, Sadoplon 75 WP, Sancozeb 80 WP, Thiram Granufl o 80 WG Carpene 65 WP, Syllit 65 WP Switch 62,5 WG Aliette 80 WG Arjo-Kaptan 80 WG, Captan 50 WP, Captan 80 WG, Flint Plus 64 WG, Folpan 80 WG, Kaptan Plus 71,5 WP, Kaptan Zawiesinowy 50 WP, Merpan 50 WP, Merpan 80 WG, Mertop 80 WG, Shavit 72 WG Champion 50 WP, Cuprofl ow 375 SC, Cuproxat 345 SC, Flowbrix 380 SC, Funguran A Plus 50 WP, Funguran Forte 50 WP, Funguran-OH 50 WP, Kocide WG, Mag 50 WP, Miedzian 50 WP, Miedzian Extra 350 SC, Neoram 37,5 WG, Nordox 75 WG Basacote Plus 6M NovaTec classic Zielony pąk: Nitrophoska foliar czerwona Różowy pąk: Nitrophoska foliar fioletowa Nutribor Nitrophoska foliar fioletowa Basfoliar Combi-Stipp Basfoliar Aktiv Basfoliar Combi-Stipp Nitrophoska foliar zielona Basfoliar Aktiv Nitrophoska foliar fioletowa Nitrophoska foliar czerwona Nutribor Blaukorn classic 14 Pirymidynowe Siarkowe Strobilurynowe Triazole inhibitory syntezy ergosterolu (IBE) Nimrod 250 EC Siarkol 80 WP, Siarkol 800 SC, Siarkol Extra 80 WP Ardent 500 SC, Bellis 38 WG, Discus 500 WG, Flint Plus 64 WG, Tercel 16 WG, Zato 50 WG Buffer 250 EC, Bumper 250 EC, Capitan 400 EC, Difo 250 EC, Domark 100 EC, Golden Difenokonazol 250 EC, Golden Propiconazol 250 EC, Jetzone 250 EC, Kaptan Plus 71,5 WP, Riza 250 EW, Score 250 EC, Shavit 72 WG, Skower 250 EC, Sokker 250 EC, Sparta 250 EW, Suplo 250 EC, Systemik 125 SL, Troja 250 EW, Vision 250 SC Więcej informacji na stronie Opadanie płatków: Basfoliar Combi-Stipp Dystrybucja w Polsce: COMPO Expert pl. Wiosny Ludów 2, Poznań tel. (61) , fax (61) expert.pl@compo.com

11 Spis alfabetyczny zoocydów (środków roztoczo- i owadobójczych) Nazwa handlowa środka ochrony roślin; toksyczność dla ludzi Actara 25 WG tiametoksam 0,1 kg Zezwolenie MRiRW nr R-70/2011d z r. Dostępny w obrocie do r. bt/10 dni (25% w 1 kg) Środek kontaktowy i żołądkowy. Na roślinie działa powierzchniowo, wgłębnie i systemicznie. Drzewa ziarnkowe (21 dni): mszyca jabłoniowa opryskiwać na początku wylęgania się larw, jednak nie wcześniej, niż w ostatniej fazie opadania płatków kwiatowych. Actara 25 WG Apacz 50 WG Apollo 500 SC Apollo Plus 060 OF pozostałe Bulldock 025 EC Calypso 480 SC Nazwa substancji aktywnej (zawartość) tiametoksam (250 g w 1 kg) chlotianidyna (50%) chlofentezyna (500 g w 1 l) chlofentezyna (60 g w 1 l) beta-cyfl utryna (25 g w 1 l) tiachlopryd (480 g w 1 l) Dawka/ha Chroniona roślina lub grupa roślin (karencja); zwalczane szkodniki; uwagi 0,16 0,2 kg Drzewa ziarnkowe (21 dni): kwieciak jabłkowiec opryskiwać tuż przed pękaniem lub w trakcie pękania pąków; owocnica jabłkowa opryskiwać na początku wylęgania się larw, jednak nie wcześniej, niż w ostatniej fazie opadania płatków kwiatowych. 0,2 kg Drzewa ziarnkowe (21 dni): bawełnica korówka. 0,1 kg Zezwolenie MRiRW nr R-38/2011 z r. Środek kontaktowy i żołądkowy. Na roślinie działa powierzchniowo, wgłębnie i systemicznie. Jabłonie (21 dni): mszyca jabłoniowa opryskiwać na początku wylęgania się larw, jednak nie wcześniej, niż w ostatniej fazie opadania płatków kwiatowych. 0,2 kg Jabłonie (21 dni): bawełnica korówka opryskiwać w fazie zielonego pąka, najpóźniej na dwa tygodnie przed rozpoczęciem kwitnienia drzew lub po jego zakończeniu. 100 g Środek kontaktowy i żołądkowy. Na roślinie działa powierzchniowo, wgłębnie i systemicznie. Jabłonie (21 dni): mszyca jabłoniowa. 150 g Jabłonie (21 dni): mszyca jabłoniowo-babkowa. Opryskiwać w momencie pojawienia się pojedynczych kolonii mszyc, gdy owoce osiągną wielkość do 20 mm do fazy, gdy owoce osiągną 70% typowej wielkości. 0,4 l Środek kontaktowy. Na roślinie działa powierzchniowo. Działa głównie jajobójczo, ale zwalcza również stadium larwy i pierwsze stadium nimfy. Nie działa na formy dorosłe! Jabłonie (nie dotyczy): przędziorek chmielowiec opryskiwać od fazy pękania pąków do początku kwitnienia, najlepiej na początku wylęgania się larw z jaj zimowych, który zbiega się z fazą zielonego pąka kwiatowego jabłoni. 3 l Środek kontaktowy. Na roślinie działa powierzchniowo. Działa głównie jajobójczo, ale zwalcza również stadium larwy i pierwsze stadium nimfy. Nie działa na formy dorosłe! Drzewa owocowe (nie dotyczy): przędziorki opryskiwać od fazy pękania pąków do początku fazy kwitnienia, najlepiej na początku wylęgania się larw z jaj zimowych, który to okres zbiega się z fazą zielonego pąka kwiatowego jabłoni. Zezwolenie MRiRW nr R 201/2009 z r. Środek kontaktowy i żołądkowy. Na roślinie działa powierzchniowo. W sadach i na towarowych plantacjach roślin jagodowych ograniczyć stosowanie środka do jednego zabiegu w sezonie. Drzewa owocowe (7 dni): pasynek jabłonik, owocówki, kwieciak jabłkowiec i inne owady uszkadzające liście i owoce. 0,1 l Zezwolenie MRiRW Nr R-12/2006 z r. Jednocześnie w handlu znajduje się środek mający zezwolenie MRiRW nr R-85/2010 z r., który w przypadku jabłoni nie jest zarejestrowany do zwalczania zwójkówek liściowych i innych gąsienic zjadających liście. Środek kontaktowy i żołądkowy. W roślinie działa układowo. Jabłonie (14 dni): mszyce (z wyjątkiem mszycy jabłoniowo-babkowej); toczyk gruszowiaczek opryskiwać w czasie wylęgania się larw (pod koniec opadania płatków kwiatowych). Przy dużym nasileniu szkodnika zabieg powtórzyć po upływie dni. Toksyczność/ prewencja dla pszczół bt/14 dni bt/nd t/nd bt/10 dni Notatki zwalczanie chwastów w sadach OR AN 350 SL (glifosat + MCPA) sprawnie, tanio i skutecznie gotowa sprawdzona mieszanina 0,1 0,15 l Jabłonie (14 dni): owocnica jabłkowa opryskiwać na początku wylęgania się larw (pod koniec opadania płatków kwiatowych). 0,15 l Jabłonie (14 dni): kwieciak jabłkowiec opryskiwać tuż przed lub w czasie pękania pąków jabłoni. 0,15 Jabłonie (14 dni): mszyca jabłoniowo-babkowa. Jabłonie (14 dni): owocówka jabłkóweczka opryskiwać w okresie intensywnego lotu motyli i masowego składania jaj; zwójkówki liściowe i inne gąsienice zjadające liście pokolenie wiosenne zwalczać w okresie zielonego pąka lub na początku różowego pąka, a pokolenie letnie zwalczać w drugiej połowie czerwca/pierwszej połowie lipca lub w drugiej połowie lipca w zależności od występujących w danym sadzie gatunków. Do ustalania letnich terminów zwalczania zwójkówek bardzo pomocne są pułapki feromonowe. GENERIKS ul. Wolborska 6b Piotrków Trybunalski Poland tel fax biuro@generiks.pl 16 Preparat stosować na najmłodsze stadia gąsienic (L1-L3). 17

12 Carpovirusine Super SC pozostałe Catane 800 EC Coragen 200 SC Decis 2,5 EC Dimilin 480 SC Dursban 480 EC Ecodian-CP VP Envidor 240 SC Fastac 100 EC Fury 100 EW Karate Zeon 050 CS Cydia pomonella Granulosis Virus CpGV (1 x1013 jednostek w 1 l) olej parafi nowy (800 g w 1 l) chlorantraniliprol (200 g w 1 l) deltametryna (2,5%) difl ubenzuron (480 g w 1 l) chloropiryfos (480 g w 1 l) (E,E)-8,10 -dodecadieno-1-ol (0,97%) spirodiklofen (240 g w 1 l) alfa-cypermetryna (100 g w 1 l) zeta-cypermetryna (100 g w 1 l) lambda-cyhalotryna (50 g w 1 l) 1 l Środek żołądkowy. Na roślinie działa powierzchniowo. Jabłonie (nie dotyczy): owocówka jabłkóweczka opryskiwać drzewa, gdy jaja szkodnika są w fazie czarnej główki, tj. bezpośrednio przed rozpoczęciem wylęgania się larw pierwszego pokolenia. Liczbę zabiegów dostosować do stopnia zagrożenia ze strony szkodnika w danym sezonie wegetacyjnym. 2% Środek kontaktowy. Na roślinie działa powierzchniowo. Drzewa ziarnkowe (nie dotyczy): przędziorek owocowiec opryskiwać w okresie bezlistnym drzew przed ruszeniem wegetacji. Ograniczyć stosowanie środka do jednego zabiegu w sezonie ml Środek kontaktowy i żołądkowy. Na roślinie działa powierzchniowo i wgłębnie. Jabłonie (14 dni): owocówka jabłkóweczka opryskiwać w okresie intensywnego lotu motyli i składania jaj, nie później niż gdy jaja szkodnika są w fazie czarnej główki ; zwójkówki liściowe opryskiwać wczesną wiosną w fazie zielonego pąka lub latem w okresie intensywnego lotu motyli i składania jaj. Dawka dla jednorazowego zastosowania maksymalna 175 ml/ha, zalecana ml/ha. Maksymalna liczba zabiegów w sezonie wegetacyjnym 2. 0,5 l Środek kontaktowy i żołądkowy. Na roślinie działa powierzchniowo. W sadach i na towarowych plantacjach roślin jagodowych ograniczyć stosowanie środka do jednego zabiegu w sezonie. Jabłonie (7 dni): kwieciak jabłkowiec opryskiwać w przypadku wystąpienia chrząszczy, tuż przed pękaniem lub w czasie pękania pąków jabłoni. Wykonać maksymalnie dwa zabiegi, drugi po 14 dniach. 0,3 l Środek żołądkowy, wykazuje również kontaktowe działanie jajobójcze. Na roślinie działa powierzchniowo. Ze względu na selektywność dla owadów pożytecznych jest przydatny w integrowanych programach ochrony roślin. Jabłonie (14 dni): owocówka jabłkóweczka opryskiwać w okresie intensywnego lotu motyli i składania jaj. Dokładny termin zabiegu najlepiej ustalić na podstawie obserwacji odłowu motyli w pułapkach feromonowych. Wykonać maksymalnie 2 zabiegi w sezonie. Jabłonie (14 dni): toczyk gruszowiaczek zwalczać pierwsze pokolenie szkodnika w okresie przekwitania zimowych odmian jabłoni lub według sygnalizacji lotu motyli. 5 l Środek kontaktowy, żołądkowy i gazowy. Na roślinie działa powierzchniowo i wgłębnie. Prewencja dla ludzi 24 godziny. Drzewa owocowe (nie dotyczy): pędraki, drutowce, opuchlaki opryskiwać glebę przed sadzeniem drzew i wymieszać środek z glebą poprzez zabronowanie dyspenserów Feromon przeznaczony do wabienia i dezorientacji samców owocówki jabłkóweczki, w konsekwencji do ograniczenia wystąpienia szkodnika w sadach. Jabłonie (nie dotyczy): owocówka jabłkóweczka dyspensery rozwiesić na początku lotów pierwszego pokolenia szkodnika i powtórzyć po około 2 miesiącach, zanim rozpoczną się regularne loty drugiego pokolenia. 0,4 l Środek kontaktowy. Na roślinie działa powierzchniowo. Zwalcza jaja i formy ruchome przędziorka (z wyjątkiem samców). Jabłonie (14 dni): przędziorek owocowiec, przędziorek chmielowiec, pordzewiacz jabłoniowy opryskiwać po kwitnieniu, po przekroczeniu progu szkodliwości. Stosować 1 raz w sezonie. 0,15 0,18 l Środek kontaktowy. Na roślinie działa powierzchniowo. W sadach i na towarowych plantacjach roślin jagodowych ograniczyć stosowanie środka do jednego zabiegu w sezonie. Drzewa owocowe (7 dni): piędzik przedzimek, zwójkówki i inne gąsienice zjadające liście, szkodniki minujące, miodówki, mszyce, znamionówka tarniówka, owocówka jabłkóweczka, kwieciak jabłkowiec. 0,3 l Środek kontaktowy. Na roślinie działa powierzchniowo. W sadach i na towarowych plantacjach roślin jagodowych ograniczyć stosowanie środka do jednego zabiegu w sezonie. Jabłonie (7 dni): toczyk gruszowiaczek opryskiwać na początku wylęgania się larw, w okresie przekwitania zimowych odmian jabłoni (pod koniec opadania płatków kwiatowych). p/nd bt/24 godz. nk/do dawki 0,375 l/ha nd bt/w dawce powyżej 0,375 l/ha 30 dni bt/96 godz. t/nd bt/48 godz. 0,3 0,4 l Jabłonie (7 dni): owocówka jabłkóweczka opryskiwać drzewa gdy jaja szkodnika są w fazie czarnej główki. bt/3 dni 0,15 Środek kontaktowy i żołądkowy. Na roślinie działa powierzchniowo. W sadach i na towarowych plantacjach roślin jagodowych ograniczyć stosowanie środka do jednego zabiegu w sezonie. Drzewa owocowe (7 dni): piędzik przedzimek, zwójkówki i inne gąsienice zjadające liście, szkodniki minujące, miodówki, mszyce, znamionówka tarniówka. Drzewa owocowe (7 dni): piętnówki. Jabłonie (7 dni): kwieciak jabłkowiec. 18 0,3 l Jabłonie (7 dni): owocówka jabłkóweczka. Rys. 1-3 Dorota Bobulska 19 t/6 godz. t/nd Działanie środka ochrony roślin na zwalczany obiekt Kontaktowe (Rys. 1) Określenie dotyczy fungicydów, zoocydów, herbicydów, działających na roślinie powierzchniowo. Patogen, szkodnik, bądź chwast musi zostać bezpośrednio potraktowany preparatem albo jego roztworem, lub musi dojść do kontaktu przemieszczającego się agrofaga z preparatem (jego roztworem), znajdującym się na powierzchni rośliny. Żołądkowe (Rys. 2) Określenie dotyczy zoocydów działających na roślinie powierzchniowo, wgłębnie lub systemicznie. Preparat musi zostać pobrany przez żerującego szkodnika, tj. zjedzony przez szkodnika z aparatem gębowym gryzącym (np. chrząszcze i ich larwy, gąsienice, larwy muchówek), zlizany przez szkodnika z aparatem gębowym liżącym (np. muchówki, błonkówki) lub wessany przez szkodnika z aparatem gębowym ssącym (roztocze, pluskwiaki mszyce, miodówki, miseczniki). Gazowe (Rys. 3) Określenie dotyczy zoocydów, także środków do dezynfekcji podłoża. Preparat w fazie gazowej (z gazami oddechowymi) przenika do organizmu szkodnika np. przez tchawki, a następnie systemem rozgałęziających się rurek przemieszcza się do wszystkich okolic ciała zwierzęcia. Rys. 1 Kontaktowo Rys. 2 Żołądkowo Rys. 3 Gazowo

13 Madex SC pozostałe Magus 200 SC Cydia pomonella Granulosis Virus CpGV (3 x 1013 granul w 1 l) fenazachin (200 g w 1 l) ml/ha (+ 250 g odtłuszczonego mleka w proszku/1000 l wody) Środek żołądkowy. Na roślinie działa powierzchniowo. Jabłonie (nie dotyczy): owocówka jabłkóweczka opryskiwać 2-krotnie raz na początku wylęgania się larw pierwszego pokolenia (faza jaj czarna główka ), a drugi około 12 dni później. 0,7 l Środek kontaktowy. Na roślinie działa powierzchniowo. Zwalcza wszystkie stadia rozwojowe przędziorków. Jabłonie (28 dni): przędziorek owocowiec. p/nd Mavrik 240 EW tau-fl uwalinat (240 g w 1) Środek żołądkowy i kontaktowy. Na roślinie działa powierzchniowo. Jabłonie (14 dni): mszyca jabłoniowa. Minuet 100 EW zeta-cypermetryna (100 g w 1 l) 0,3 l Środek kontaktowy i żołądkowy. Na roślinie działa powierzchniowo. W sadach ograniczyć stosowanie środka do jednego zabiegu w sezonie. Jabłonie (7 dni): toczyk gruszowiaczek opryskiwać na początku wylęgania się larw, w okresie przekwitania zimowych odmian jabłoni (pod koniec opadania płatków kwiatowych). t/6 godz. Mospilan 20 SP acetamipryd (20%) 0,125 kg Środek kontaktowy i żołądkowy. Na roślinie działa powierzchniowo, wgłębnie i systemicznie. Jabłonie (14 dni): mszyce opryskiwać od fazy zielonego pąka; toczyk gruszowiaczek opryskiwać pod koniec opadania płatków kwiatowych; owocnica jabłkowa opryskiwać na początku wylęgania się larw, w fazie opadania płatków kwiatowych. 0,2 kg Jabłonie (14 dni): owocówka jabłkóweczka opryskiwać 1 lub 2 razy na początku lotu motyli i masowego składania jaj. Nissorun 050 EC Omite 30 WP Omite 570 EW Ortus 05 SC Pirimor 500 WG toksyczny Promanal 60 EC Rimon 100 EC pozostałe Runner 240 SC heksytiazoks (50 g w 1 l) propargit (31,5%) propargit (570 g w 1 l) fenpiroksymat (50 g w 1 l) pirymikarb (500 g w 1 kg) olej parafi nowy (60%) nowaluron (100 g w 1 l) metoksyfenozyd (240 g w 1 l) 0,9 l Środek kontaktowy i żołądkowy. W roślinie działa wgłębnie. Zwalcza wszystkie stadia rozwojowe przędziorków z wyjątkiem osobników dorosłych. Jabłonie (30 dni): przędziorek owocowiec opryskiwać zwracając uwagę na dokładne pokrycie cieczą użytkową także dolnych stron liści. Optymalny termin stosowania przypada w okresie od fazy zielonego do fazy różowego pąka kwiatowego jabłoni. 2,25 kg Środek kontaktowy i gazowy. Na roślinie działa powierzchniowo. Zwalcza ruchome formy roztoczy. Jabłonie (14 dni): przędziorek owocowiec, pordzewiacz jabłoniowy opryskiwać po kwitnieniu. 1,5 2 l Środek kontaktowy i gazowy. Na roślinie działa powierzchniowo. Zwalcza ruchome formy roztoczy. Jabłonie (7 dni): przędziorek owocowiec, przędziorek chmielowiec oraz inne przędziorki, pordzewiacz jabłoniowy opryskiwać po kwitnieniu. 1 l Środek kontaktowy i żołądkowy. Na roślinie działa powierzchniowo. Zwalcza wszystkie ruchome stadia rozwojowe roztoczy. Jabłonie (7 dni): przędziorek owocowiec. 1,25 1,5 l Jabłonie (7 dni): pordzewiacz jabłoniowy opryskiwać maksymalnie 2 razy w sezonie, w odstępach przynajmniej 7-dniowych. 0,75 kg Środek kontaktowy, żołądkowy oraz gazowy. W roślinie działa systemicznie. Jabłonie (7 dni): bawełnica korówka i inne mszyce. 0,4 kg Jabłonie (7 dni): mszyca jabłoniowa. 2% Środek kontaktowy. Na roślinie działa powierzchniowo. Jabłonie (24 godziny): przędziorek owocowiec opryskiwać od fazy pękania pąków do początków stadium mysiego ucha, najlepiej na początku wylęgania się larw z jaj zimowych (zbiega się z fazą zielonego pąka kwiatowego jabłoni). Środek żołądkowy i kontaktowy. Na roślinie działa powierzchniowo. Drzewa ziarnkowe (7 dni): owocówki opryskiwać w okresie intensywnego lotu motyli i składania jaj; zwójkówki liściowe i inne gąsienice zjadające liście opryskiwać przed kwitnieniem oraz na początku okresu wylęgania się larw; miodówki. 0,4 l Środek żołądkowy. Na roślinie działa powierzchniowo. Zakłóca proces linienia gąsienic. Nie działa na osobniki dorosłe i jaja. Jabłonie (14 dni): owocówka jabłkóweczka, toczyk gruszowiaczek opryskiwać w okresie intensywnego lotu motyli i masowego składania jaj, w oparciu o obserwacje odłowów motyli w pułapkach feromonowych lub komunikaty służb ochrony roślin; zwójkówki opryskiwać przed kwitnieniem (na początku fazy różowego pąka kwiatowego) i w przypadku dużej liczebności szkodników, także w okresie wylęgania się letnich pokoleń gąsienic w lipcu lub sierpniu, według komunikatów służb ochrony roślin. Sanmite 20 WP pirydaben 0,75 kg Środek kontaktowy. Na roślinie działa powierzchniowo. Zwalcza wszystkie ruchome stadia przędziorków. bt/30 dni (20%) Jabłonie (7 dni): przędziorek owocowiec opryskiwać od zakończenia kwitnienia, po wystąpieniu szkodnika bt/30 dni

14 Sherpa 100 EC cypermetryna (100 g w 1 l) 0,375 0,45 l Środek kontaktowy. Na roślinie działa powierzchniowo. W sadach i na towarowych plantacjach roślin jagodowych ograniczyć stosowanie środka do jednego zabiegu w sezonie. Drzewa owocowe (14 dni): piędzik przedzimek, zwójkówki i inne gąsienice zjadające liście, szkodniki minujące, miodówki, mszyce, znamionówka tarniówka. Jabłonie (14 dni): owocówka jabłkóweczka. 0,375 l Jabłonie (14 dni): kwieciak jabłkowiec. bt/30 dni SpinTor 240 SC spinosad (240 g w 1 l) 0,6 0,84 l Środek kontaktowy i żołądkowy oraz jajobójczy. Na roślinie działa powierzchniowo i wgłębnie. Działanie wgłębne dotyczy wyłącznie młodych liści. Ograniczyć stosowanie środka do dwóch zabiegów przeciwko każdemu pokoleniu szkodnika w sezonie wegetacyjnym. Drzewa ziarnkowe (7 dni): owocówka jabłkóweczka opryskiwać gdy jaja szkodnika znajdują się w fazie rozwojowej zwanej czarną główką i zabieg powtórzyć po upływie 7 10 dni. bt/3 godz. do wyschnięcia cieczy 0,6 0,8 l Drzewa ziarnkowe (7 dni): zwójkówki opryskiwać wczesną wiosną w okresie zielonego pąka, a następnie latem w okresie wylęgania się gąsienic kolejnych pokoleń. W razie konieczności zabieg powtórzyć po upływie 7 10 dni. Steward 30 WG indoksakarb (30%) 0,17 0,2 kg Zezwolenie MRiRW nr R-342/2007 z dnia r. Jednocześnie w handlu znajduje się środek mający zezwolenie MRiRW nr R-51/2011 z r. Środek kontaktowy i żołądkowy oraz jajobójczy. Na roślinie działa powierzchniowo. Niszczy jaja oraz larwy ch owadów. Środka nie stosować częściej niż 3 razy w tej samej uprawie w czasie jednego sezonu wegetacyjnego. Jabłonie (7 dni): owocówka jabłkóweczka opryskiwać co 10 dni (wyższą, z zalecanych, dawką) w okresie intensywnego lotu motyli i składania jaj (na kilka dni przed rozpoczęciem wylęgania się gąsienic) do fazy, gdy owoc osiąga 70% typowej wielkości; zwójkówki liściowe i inne gąsienice zjadające liście opryskiwać co 10 dni wiosną przed kwitnieniem jabłoni oraz latem w okresie wylęgania się gąsienic do fazy, gdy owoc osiąga 70% typowej wielkości. Wyższą z zalecanych dawek stosować w przypadku dużej liczebności szkodników. Sumi-Alpha 050 EC esfenwalerat (50 g w 1 l) 0,45 l Środek kontaktowy. Na roślinie działa powierzchniowo. W sadach i na towarowych plantacjach roślin jagodowych ograniczyć stosowanie środka do jednego zabiegu w sezonie. Drzewa owocowe (14 dni): owocówki oraz szkodniki zjadające i minujące liście. Teppeki 50 WG fl onikamid (500 g w 1 kg) 0,14 kg Środek układowy. Jabłonie (21 dni): mszyce w sezonie wykonać nie więcej niż 3 zabiegi tym środkiem, z zachowaniem minimalnej przerwy między zabiegami wynoszącej 21 dni. Titan 100 EW zeta-cypermetryna (100 g w 1 l) 0,3 l Środek kontaktowy i żołądkowy. Na roślinie działa powierzchniowo. W sadach i na towarowych plantacjach roślin jagodowych ograniczyć stosowanie środka do jednego zabiegu w sezonie. Jabłonie (7 dni): toczyk gruszowiaczek opryskiwać na początku wylęgania się larw, w okresie przekwitania zimowych odmian jabłoni (pod koniec opadania płatków kwiatowych). t/6 godz. 0,3 0,4 l Jabłonie (7 dni): owocówka jabłkóweczka zabieg wykonać, gdy jaja szkodnika znajdują się w fazie czarnej główki. bt/3 dni Treol 770 EC pozostałe olej parafi nowy (770 g w 1 l) 1,5% Środek kontaktowy. Na roślinie działa powierzchniowo. Jabłonie (nie dotyczy): przędziorek owocowiec opryskiwać od fazy pękania pąków, najlepiej na początku wylęgania się larw przędziorków z jaj zimowych, który to okres zbiega się z fazą zielonego pąka kwiatowego jabłoni

15 Zoocydy w ramach handlu równoległego zarejestrowane do stosowania w sadach jabłoniowych Nazwa substancji aktywnej acetamipryd alfa-cypermetryna chloropiryfos lambda-cyhalotryna zeta-cypermetryna Nazwa handlowa środka ochrony roślin Acetamip 20 SP Sumitox 20 SP Viper 20 SP Alpha Gold 100 EC Golden Alpha 100 EC Jetstac 100 EC Golden Pyrifos 480 EC Jetban 480 EC Owadofos Extra 480 EC Pyrifos Gold 480 EC Pyrinex Extra 480 EC Arkan 50 CS Kung-Fu 050 CS LambdaCe Z 050 CS Pilar-Lambda-cyhalotryna 050 CS Roztoczol Extra 050 CS Ammo Super 100 E W Rage 100 EW Toksyczność dla ludzi Chronione gatunki roślin sadowniczych (zwalczane szkodniki/dawka zoocydu na ha) jabłoń (mszyce, toczyk gruszowiaczek/0,125 kg; owocówka jabłkóweczka/0,2 kg) drzewa owocowe (piędzik przedzimek, zwojkówki i inne gąsienice zjadające liście, szkodniki minujące, miodówki, mszyce, znamionówka tarniówka, namiotnica gruszowa, owocówka jabłkóweczka, kwieciak jabłkowiec, misecznik śliwowy, nasionnica trześniówka/0,15 0,18 l) drzewa owocowe (pędraki, drutowce, opuchlaki/5,0 l) drzewa owocowe (piędzik przedzimek, zwójkówki i inne gąsienice zjadające liście, szkodniki minujące, miodówki, mszyce, znamionówka tarniówka, namiotnica gruszowa/0,15 ); jabłoń (owocówka jabłkóweczka/0,3 l, kwieciak jabłkowiec/) *26.04 GOLIANY Parch. Bardzo duże zagrożenie Opad 7,6 mm Silna infekcja godz. 9:00 Zabieg interwencyjny: Syllit, Carpene lub Chorus, Mythos w miesznce z kontaktami np. Merpan, Captan, Delan (Uwaga na temperatury). Pierwszy w Polsce, najlepszy sprawdzony przez Sadowników system informacji, poradnictwa i doradztwa sadowniczego jabłoń (toczyk gruszowiaczek/0,3 l) jabłoń (toczyk gruszowiaczek/0,3 l, owocówka jabłkóweczka/0,3 0,4 l) Podział zoocydów na grupy chemiczne Nazwy handlowe środków ochrony roślin Nazwa grupy chemicznej 24 Alkohole alifatyczne Ecodian-CP VP Antranilowe diamidy Coragen 200 SC Benzoilomocznikowe Dimilin 480 SC, Rimon 100 EC Chinazoliny Magus 200 SC Fenoksypirazole Ortus 05 SC Fosforoorganiczne Dursban 480 EC, Golden Pyrifos 480 EC, Jetban 480 EC, Owadofos Extra 480 EC, Pyrifos Gold 480 EC, Pyrinex Extra 480 EC Hydroidy Runner 240 SC Karbaminianowe Pirimor 500 WG Karboksamidowe Teppeki 50 WG Kwasy tetronowe Envidor 240 SC Makrocykliczne laktony SpinTor 240 SC Neonikotynoidowe Acetamip 20 SP, Actara 25 WG, Apacz 50 WG, Calypso 480 SC, Mospilan 20 SP, Sumitox 20 SP, Viper 20 SP Oksadiazynowe Steward 30 WG Olejowe Catane 800 EC, Promanal 60 EC, Treol 770 EC Pirydazony Sanmite 20 WP Pochodne kwasu siarkawego Omite 30 WP, Omite 570 EW Pyretroidy Tetrazynowe Arkan 50 CS, Alpha Gold 100 EC, Ammo Super 100 E W, Bulldock 025 EC, Decis 2,5 EC, Fastac 100 EC, Fury 100 EW, Golden Alpha 100 EC, Karate Zeon 050 CS, Jetstac 100 EC, Kung-Fu 050 CS, LambdaCe Z 050 CS, Mavrik 240 EW, Minuet 100 EW, Pilar-Lambda-cyhalotryna 050 CS, Rage 100 EW, Roztoczol Extra 050 CS, Sherpa 100 EC, Sumi-Alpha 050 EC, Titan 100 EW Apollo 500 SC, Apollo Plus 060 OF, Tiazolidynowe Nissorun 050 EC Żywy organizm Carpovirusine Super SC, Madex SC INFO-KARTA ch godowy o p i j c a t cja s lokaliza Agrosimex Sp z o. o., Goliany 43, Błędów, tel. (48) , (48) , , Oddział Błonie: ul. Bieniewicka 43, tel. (22) ,

16 PRÓG ZAGROŻENIA to takie nasilenie agrofaga, po przekroczeniu którego osiągnięty zostanie próg ekonomicznej szkodliwości, a więc powstaną szkody o znaczeniu gospodarczym. Progi zagrożenia dla szkodników jabłoni Gatunek owada/ roztocza Przędziorek owocowiec Rubinowiec owocowiec Przędziorek chmielowiec Przędziorek owocowiec oraz inne gatunki Pordzewiacz jabłoniowy Miodówka jabłoniowa Termin obserwacji Przed rozpoczęciem wegetacji Faza różowego pąka kwiatowego Przed rozpoczęciem wegetacji Okres letni Przed rozpoczęciem wegetacji Sposób przeprowadzenia obserwacji Przejrzeć po jednej 2 3-letniej gałęzi z 40 losowo wybranych drzew (w sadzie wieloodmianowym lustrację przeprowadzić dla każdej z odmian) Za pomocą lupy stereoskopowej przejrzeć dokładnie spodnią stronę 200 liści (po 1 rozetce z 40 losowo wybranych drzew) Przejrzeć po 10 pąków z 20 losowo wybranych drzew Przejrzeć po 10 liści z 20 losowo wybranych drzew Z pomocą lupy przejrzeć po jednej 2 3-letniej gałęzi z 40 losowo wybranych drzew (w sadzie wieloodmianowym lustrację przeprowadzić dla każdej z odmian) Wartość progu zagrożenia W przypadku licznego występowania jaj (wyraźnie widoczne, liczne skupiska (wielkości 0,5 1 cm) czerwonych jaj, przeprowadzić kolejną lustrację w fazie bezpośrednio poprzedzającej różowy pąk więcej niż 3 formy ruchome/liść (średnio) Średnio 20 szpecieli/1 pąk więcej niż 40 osobników/1 cm 2 liścia W przypadku stwierdzenia na dużej części przeglądanych gałęzi obecności licznych pomarańczowych jaj (0,5 mm długości) często ułożonych w poprzek pędu, przeprowadzić kolejną lustrację na początku fazy zielonego pąka kwiatowego Uwagi Występowanie nieraz bardzo licznych jaj nie świadczy jeszcze o zagrożeniu. Warunki pogodowe wiosną mogą spowodować dużą śmiertelność larw przędziorka owocowca i innych gatunków przędziorków zimujących w postaci jaj. Także działalność drapieżnych roztoczy i owadów może się przyczynić do zmniejszenia liczebności przędziorków. Zabieg przeciwko przędziorkom należy przeprowadzić tylko w przypadku ich licznego występowania oraz przy zaistnieniu warunków pogodowych sprzyjających dalszemu rozwojowi przędziorków (sucha i upalna pogoda). Przędziorek chmielowiec zimuje w stadium samicy, a więc z jego licznym występowaniem spotykamy się później aniżeli w przypadku przędziorków zimujących w stadium jaj. W sadach z integrowaną produkcją należy zrezygnować ze zwalczania przędziorków Ocenę liczebności przeprowadzić może osoba odpowiednio przygotowana wyposażona w lupę z dużym powiększeniem. W sadach, w których nie prowadzi się zabiegów przeciwko przędziorkom, liczebność szpecieli ograniczana jest przez roztocze dobroczynkowate Wiosenne przymrozki po wylęgnięciu się larw, a przed ich wejściem do pąków mogą spowodować wysoką śmiertelność. Liczebność larw ograniczana jest przez drapieżne pluskwiaki Gatunek owada/ roztocza Mszyce Mszyce (głównie porazik jabłoniowo-babkowy) Mszyca jabłoniowa Bawełnica korówka Kwieciak jabłkowiec Gąsienice motyli zwójkowatych Termin obserwacji Przed rozpoczęciem wegetacji Ukazywanie się pierwszych liści Po kwitnieniu Po kwitnieniu Po kwitnieniu Okres nabrzmiewania i pękania pąków Fazy zielonego oraz różowego pąka Sposób przeprowadzenia obserwacji Przejrzeć po jednej 2 3-letniej gałęzi z 40 losowo wybranych drzew (w sadzie wieloodmianowym lustrację przeprowadzić dla każdej z odmian) Na 10 losowo wybranych drzewach przejrzeć po 20 pąków Przejrzeć ulistnienie na 50 losowo wybranych drzewach Na 50 losowo wybranych drzewach przejrzeć po 3 długopędy Przejrzeć pnie, konary i odrosty na 50 losowo wybranych drzewach Na 40 losowo wybranych drzewach przejrzeć po 10 pąków Na płachtę entomologiczną strząsać chrząszcze po 1 gałęzi z 35 losowo wybranych drzew Na 20 losowo wybranych drzewach przejrzeć po 10 rozet kwiatowo-liściowych Wartość progu zagrożenia W przypadku stwierdzenia na dużej części przeglądanych gałęzi obecności licznych czarnych, owalnych, błyszczących lub matowych jaj (0,5 mm długości), przeprowadzić kolejną lustrację w okresie ukazywania się liści 10 pąków z koloniami mszyc/200 pąków 1 drzewo z koloniami/50 15 pędów z koloniami/150 2 drzewa z koloniami/50 60 pąków z nagryzieniami/400 Uwagi Wiosną jaja i wylęgające się larwy są w dużym stopniu niszczone przez biedronki i inne drapieżne owady Próg dotyczy porazika jabłoniowego. Mszyca jabłoniowo- -zbożowa pozostaje na jabłoni krótko, opuszczając drzewa po kwitnieniu Mszyca jest szczególnie groźna dla młodych nasadzeń Liczyć tylko kolonie pokryte białym, woskowym nalotem. Kolonie pozbawione nalotu zostały wcześniej opanowane i spasożytowane przez ośca korówkowego Lustracja pozwala jedynie na zorientowanie się co do zagrożenia 5 10 chrząszczy Pamiętać należy, że kwieciak ma znaczenie tylko przy słabym kwitnieniu 10 gąsienic/200 rozet Na jabłoni występuje kilkanaście gatunków zwójek, których gąsienice są niejednakowo zabarwione oraz powodują różne uszkodzenia liści, zawiązków Gatunek owada/ roztocza Gąsienice piędzika przedzimka Owocnica jabłkowa Owocówka jabłkóweczka Termin obserwacji Od okresu zielonego pąka Okres od różowego pąka do końca kwitnienia Od połowy maja do połowy czerwca Od czerwca do sierpnia W lipcu Zbiór owoców Sposób przeprowadzenia obserwacji Jak w przypadku zwójek Białe pułapki lepowe umieścić na kilku losowo wybranych drzewach gdy są one w fazie różowego pąka Prowadzić odłowy do pułapek feromonowych. Obserwacje wykonywać co 2 dni, liczyć, a następnie usuwać motyle z pułapek Na losowo wybranych 25 drzewach przejrzeć po 20 zawiązków Na 5 wybranych drzewach umieścić opaski z papieru falistego Przejrzeć 1000 owoców Wartość progu zagrożenia Jak w przypadku zwójek 20 błonkówek na 1 pułapkę Więcej niż 5 motyli odłowionych do pułapki w ciągu doby przez 4 kolejne dni 10 świeżych wgryzów lub jaj/500 zawiązków Obecność licznych gąsienic prowadzić szczegółowe obserwacje w następnym roku Obecność zasiedlonych owoców prowadzić szczegółowe obserwacje w następnym roku Uwagi Liczne występowanie gąsienic obserwowane jest bardzo rzadko najczęściej, gdy w pobliżu sadu znajdują się liściaste lasy, parki itp. Liczne występowanie owocnicy obserwowane jest rzadko. Rozpoznanie owocnicy na pułapce wymaga szczególnej uwagi i umiejętności. Zabieg przeciwko owocnicy, wykonywany pod koniec kwitnienia stanowi duże zagrożenie dla owadów zapylających i organizmów pożytecznych W ostatnich latach obserwowano zwiększenie liczebności populacji owocówki, co związane było z korzystnymi dla jej rozwoju warunkami pogodowymi. Drugie pokolenie owocówki jest w naszych warunkach znacznie mniej liczne od pierwszego, ale w ostatnich latach coraz liczniejsze Afi k przeciwko mszycom Mszyce od wielu lat zaliczane są do bardzo uciążliwych szkodników zasiedlających sady jabłoniowe. Najczęściej i najliczniej występującymi gatunkami są mszyca jabłoniowa i mszyca jabłoniowo-babkowa. Obecność tych owadów notuje się od rozpoczęcia sezonu wegetacyjnego aż do jesieni. Liście uszkodzone przez m s z y c ę jabłoniową skręcają się, pędy są zahamowane we wzroście, a ich wierzchołki zasychają. W wyniku żerowania mszycy jabłoniowo babkowej liście zwijają się bardzo mocno, zasiedlone pędy przyrastają wolno bądź przestają rosnąć, natomiast zawiązki owoców są zdeformowane. Zwalczanie mszycy jabłoniowo- -babkowej jest bardzo trudne, dotarcie bowiem cieczy roboczej do miejsc gdzie żerują mszyce jest często wręcz niemożliwe, szczególnie jeśli opryskiwanie jest wykonywane zbyt późno (tj. gdy kolonie szkodnika są bardzo liczne, w czego efekcie zasiedlone przez mszyce liście są zupełnie skręcone). W sezonie wegetacyjnym istnieje najczęściej potrzeba wykonywania kilku zabiegów zwalczających te szkodniki. W przeszłości kiedy w sadach wykorzystywano środki ochrony roślin o szerokim spektrum działania liczebność mszyc była także ograniczana podczas zwalczania innych gatunków szkodników. Motyle minujące li- połowa wybranych drze- (toczyk), ki rzadko osiąga- Druga Na 10 losowo 40 min/400 liści Wymienione gatun- i samych owoców. Niektóre gatunki rozwijają się przez cały Od połowy Co 2 tygodnie przeglądać po 20 pędów z gąsienicami/400 gruszowia- (pokolenie po 20 liści (pasynek) W przypadku zauważe pędów ście (toczyk czerwca wach przejrzeć 100 min/400 liści ją liczebność progową. czerwca okres wegetacyjny do połowy na 20 losowo wybranych drzewach pasynek jagiej połowie lata, należy czek, wiosenne) nia licznych min w dru- września błonik, wystrój wę- połowa (toczyk) Druga 400 min/400 liści Początek fazy zielonego branych drzewach w 60 pąkach (w próbie o prostokątnym zarysie, wyda- Na 10 losowo wy- Obecność licznych larw Larwy miodówki są zielonkawe przeprowadzić lustrację Co 2 tygodnie przeglądać po 20 owo- ze świeżymi roku. Owady minujące są 4 8 owoców w czerwcu następnego żowiaczek sierpnia 1000 min/400 Dr Alicja Maciesiak pąka kwiatowego po 20 pąków kwia- co pąki stają się lepkie przejrzeć pod lupą 200) lają obfi cie rosę miodową, przez i inne) (pokolenie liści (pasynek) Prof. dr hab. Remigiusz Olszak ców na 20 losowo wgryzieniami/400 w bardzo dużym stopniu letnie) towych wybranych drzewacnizmy pożyteczne Obecnie ciągle poszukuje się nowych w Skierniewicach ograniczane przez orga- Instytut Ogrodnictwa REKLAMA możliwości skutecznej walki z tymi pluskwiakami. Ograniczanie populacji mszyc ułatwić może preparat Afik, który nie jest środkiem ochrony roślin. Na powierzchni opryskanej rośliny tworzy cienką warstwę kleju, który powoduje unieruchomienie szkodnika, a następnie jego śmierć. W Instytucie Sadownictwa i Kwiaciarstwa (obecnie Instytut Ogrodnictwa) oceniano skuteczność preparatu Afik w eliminowaniu mszyc jabłoniowej i jabłoniowo-babkowej. Opryskiwanie przeciwko obu gatunkom owadów wykonano wkrótce po kwitnieniu. W badaniach Afik w stężeniu 0,3% przy zużyciu 750 l cieczy roboczej na ha wykazał dobre działanie w eliminowaniu mszycy jabłoniowej. Najwyższą efektywność preparatu stwierdzono po upływie 3 oraz 7 dni po opryskiwaniu (tab. 1). Jego skuteczność po upływie 14 dni od opryskiwania była już zdecydowanie niższa. Afik zastosowany w celu zwalczania mszycy jabłoniowo-babkowej, która żeruje w mocno skręconych liściach, wykazał nieco słabsze i krótsze działanie. Najwięcej mszyc eliminował on po upływie 3 dni po opryskiwaniu. W pozostałych terminach obserwacji skuteczność preparatu była niska. Afik powinien być wykorzystany jako uzupełnienie programu zwalczania mszyc. Preparat najlepiej jest zastosować, gdy tylko ich liczebność przekroczy próg zagrożenia. W przypadku mszycy jabłoniowo-babkowej preparat, ze względu na działanie kontaktowe powinien być użyty wówczas gdy kolonie nie są zbyt liczne a liście niezwinięte. Dobrym terminem na opryskiwanie preparatem Afik jest okres krótko po kwitnieniu. Zabieg wykonany w tym czasie będzie bardzo skuteczny zarówno w zwalczaniu mszyc, jak i przędziorka owocowca. Afik zastosowany w tym czasie nie będzie wykazywał toksyczności w stosunku do dolnej strony liści starszych. O fitotoksyczności tego preparatu informujemy szerzej w artykule dotyczącym zwalczania przędziorków (str. 35).

17 REKLAMA Preparaty Poprawiające Jakość Owoców Nazwa środka, zawartość składników lub substancji czynnej Asahi SL orto-nitrofenolan sodu, para-nitrofenolan sodu, 5-nitroguajakolan sodu Goëmar BM86 fi ltrat GA 142* magnez, bor, molibden Calibra fi ltrat GA 142* mangan, cynk Colorado homogenat GA 14* mangan, cynk Folical homogenat GA 14* wapń Folifos fi ltrat GA 142* fosfor, potas Fruton Calcium wapń 21,4 % CaO w postaci wodnego roztworu chlorku wapnia InCa wapń, cynk technologia CAT Pollinus 450 g/l substancji zapachowych Dawka 0,5 l/ha lub 0,1% Właściwości oraz sposób użycia środka Biostymulator wspomagający procesy kluczowe dla wzrostu i rozwoju roślin. Przeznaczony do stosowania dolistnego. Zwiększa tolerancję na działanie niekorzystnych czynników występujących podczas wzrostu roślin (przymrozki, gradobicie, uszkodzenia środkami ochrony roślin itp.) i przyspiesza regenerację po ich zaistnieniu. Poprawiając kondycję roślin przyczynia się do wzrostu plonu a także liczby zawiązanych pąków na rok następny. Zwiększa efektywność wykorzystania nawozów dolistnych. 3 l/ha Aktywator kwitnienia i wiązania owoców przeznaczony do dokarmiania dolistnego. Zapewnia obfi te kwitnienie i poprawę zawiązywania owoców nawet w niekorzystnych warunkach. W uprawie jabłoni stymuluje różnicowanie się zawiązków dominujących (królewskich). Poprawia jakość owoców mniej owoców zniekształconych, niedorośniętych. 2 l/ha Aktywator wielkości owoców przeznaczony do dokarmiania dolistnego. Zapewnia stymulację intensywnych podziałów komórkowych i szybszy wzrost młodych zawiązków, co gwarantuje uzyskanie większych owoców. Poprawia odżywienie młodych, intensywnie rosnących zawiązków owoców. 5 l/ha Aktywator wybarwienia owoców przeznaczony do dokarmiania dolistnego. Zapewnia poprawę wybarwienia owoców poprzez stymulację syntezy odpowiedzialnych za nie barwników. Poprawia odżywienie dojrzewających owoców i zwiększa zawartość cukrów w owocach. 3 5 l/ha Aktywator odżywienia wapniem przeznaczony do dokarmiania dolistnego. Zapewnia poprawę odżywienia wapniem, zapobiega chorobom wynikającym z zaburzeń w pobieraniu i transporcie wapnia. Poprawia trwałość przechowalniczą i pozbiorczą. Stymuluje optymalne odżywienie rosnących zawiązków i dojrzewających owoców. 5 l/ha Aktywator odżywiania zawiązków owoców. Zapewnia poprawę odżywienia młodych zawiązków owoców i optymalne zaopatrzenie rosnących zawiązków w fosfor a tym samym poprawia jędrność owoców i ich trwałość przechowalniczą. Obniża wrażliwości owoców na obicia i poprawia wybarwienie l/ha Nawóz do pozakorzeniowego dokarmiania owoców wapniem. Wapń w postaci chlorku wapnia jest najefektywniej pobierany przez owoce, przez co znacznie polepsza ich jakość i trwałość przechowalniczą. Specjalna formulacja zapewniająca jednolite pokrycie powierzchni opryskanej zwiększa ilość pobranego wapnia przez owoce i ogranicza ryzyko poparzenia liści i owoców. Ze względu na obojętne ph cieczy użytkowej może być mieszany z fungicydami stosowanymi przed zbiorem owoców. 1 1,5 l/ha Nawóz do pozakorzeniowego dokarmiania owoców wapniem. Wzbogacony o technologię CAT gwarantującą bardziej efektywne pobieranie wapnia i jego transport w roślinie. Zapewnia to optymalne odżywianie wapniem rosnących i dojrzewających owoców przy jednoczesnym zmniejszeniu liczby zabiegów i ograniczeniu dawek nawozu. Poprawia trwałość przechowalniczą i jakość owoców. 1 l/ha Atraktant wabiący pszczoły dzięki oryginalnej kompozycji zapachowej pochodzenia roślinnego. Zapach przywabia pszczoły i inne owady zapylające do kwiatów mało atrakcyjnych. Wyższy stopień zapylenia prowadzi do wzrostu liczby nasion w owocach ziarnkowych, w efekcie do zwiększenia wielkości i jakości plonu. Nie mieszać z innymi preparatami. * Aktywatory zawierające biologicznie aktywny homogenat GA 14 lub fi ltrat GA 142 uzyskany z alg morskich Ascophyllum nodosum. Wyprodukowane w oparciu o unikatową i chronioną patentem technologię Physio ActivatorTM. Potwierdzone efekty działania technologii to m.in. aktywacja odżywiania mineralnego roślin, większa efektywność fotosyntezy, a także stymulacja syntezy poliamin bezpośrednio wpływających na obfi te kwitnienie, efektywne zapłodnienie i wiązanie owoców. PROGRAM STOSOWANIA PREPARATÓW POPRAWIAJĄCYCH JAKOŚĆ OWOCÓW JABŁOŃ Cel traktowania Nazwa środka Dawka Terminy zabiegów i uwagi PRZED KWITNIENIEM fazy: 4. Ukazywanie się pierwszych liści Zabezpieczenie roślin przed skutkami ewentualnych przymrozków, regeneracja uszkodzeń mrozowych po zimie Asahi SL 0,5 l/ha lub 0,1% Zabieg wykonywać na początku wegetacji, w terminie pierwszych, wiosennych zabiegów. Najwcześniej po pojawieniu się pierwszych liści. PRZED KWITNIENIEM fazy: 5. Zielony pąk, 6. Różowy pąk Zabieg interwencyjny przeciw skutkom wiosennych przymrozków Asahi SL 0,5 l/ha lub 0,1% Goëmar BM86 3 l/ha Zabieg wykonywać 1 3 dni przed spodziewanym przymrozkiem, kolejny zabieg nie wcześniej jak po 7 10 dniach. Po wystąpieniu niespodziewanego przymrozku zabieg wykonać po odzyskaniu aktywności fi zjologicznej roślin, kolejny zabieg nie wcześniej jak po 7 10 dniach. Korzystnie jest stosować łącznie z nawozem Goëmar BM86 w zalecanych dawkach i terminach KWITNIENIE faza 7. Kwitnienie Zabieg interwencyjny przeciw skutkom Asahi SL Zalecenia podobne jak przy zabiegach w fazie zielonego i różowego pąka. wiosennych przymrozków 0,5 l/ha lub 0,1% Stymulacja procesów zapłodnienia i zawiązywania owoców. Goëmar BM86 3 l/ha Wykonać jeden zabieg podczas kwitnienia. Pozostałe zalecenia jak przy oprysku wykonywanym przed kwitnieniem. Zwabienie pszczół i innych owadów zapylających do kwiatów drzew owocowych mało atrakcyjnych dla pszczół. Poprawa zapylenia kwiatów wyższy plon, więcej nasion w owocach ziarnkowych. Stymulacja pobierania i transportu wapnia do zawiązków w najwcześniejszych fazach ich rozwoju Zapewnienie optymalnych warunków rozwoju pąkom kwiatowym. Stymulacja intensywności Wykonać jeden oprysk przed kwitnieniem. W przypadku stosowania w mieszaninie z innymi środkami Goëmar BM 86 dodawać do zbiornika jako ostatni, ciągle mieszając. Najlepsze wyniki uzyskuje się wykonując łącznie 3 zabiegi w sezonie. Poprawa wybarwienia owoców, optymalne odżywienie owoców w trakcie dojrzewania Colorado 5 l/ha Wykonać 2 opryski, pierwszy 4 tyg. przed planowanym zbiorem i powtórzyć po 2 tygodniach. W przypadku stosowania w mieszaninie z innymi środkami preparat Colorado dodawać do zbiornika jako ostatni, ciągle mieszając. 28 podziałów komórkowych. i wzrost zawartości cukrów w owocach. 29 Pollinus 1 l/ha InCa 1 1,5 l/ha OD KOŃCA KWITNIENIA DO CZERWCOWEGO OPADANIA ZAWIĄZKÓW fazy: 8. Opadanie płatków kwiatowych 9. Wzrost zawiązków owocowych Zabieg interwencyjny przeciw skutkom wiosennych przymrozków Zapewnienie optymalnych warunków rozwoju zawiązkom we wczesnych fazach rozwoju. Stymulacja podziałów komórkowych w intensywnie rosnących młodych zawiązkach, poprawa odżywienia młodych zawiązków Poprawa odżywienia młodych zawiązków owoców i optymalne zaopatrzenie rosnących zawiązków w fosfor. Poprawa odżywienia młodych zawiązków owoców i optymalne zaopatrzenie rosnących zawiązków w wapń. Poprawa zaopatrzenia w wapń młodych zawiązków. Poprawa zaopatrzenia w wapń młodych zawiązków. Asahi SL 0,5 l/ha lub 0,1% Goëmar BM86 3 l/ha Calibra 2 l/ha Folifos 5 l/ha Folical 5 l/ha Fruton Calcium 3 10 l/ha InCa 1 1,5 l/ha Oprysk wykonać wczesnym przedpołudniem w ciepły, bezdeszczowy i bezwietrzny dzień w czasie ładnej pogody, sprzyjającej oblotowi pszczół. Nie stosować w mieszaninach ze środkami ochrony roślin. Zaleca się wykonać 2 zabiegi dla odmian triploidalnych (Jonagold i sporty, Mutsu, Boskoop, Lukasówka), w warunkach niekorzystnych dla oblotu pszczół oraz w rejonach o dużej liczbie drzew kwitnących jednocześnie (wysoka konkurencja o pszczoły). Pierwszy zabieg na początku kwitnienia, drugi w pełni kwitnienia. Pierwszych oprysk wykonać na początku kwitnienia, kolejne co 4 tygodnie. Zabieg wykonywać 1 3 dni przed spodziewanym przymrozkiem, kolejny zabieg nie wcześniej jak po 7 10 dniach. Po wystąpieniu niespodziewanego przymrozku zabieg wykonać po odzyskaniu aktywności fi zjologicznej roślin, kolejny zabieg nie wcześniej jak po 7 10 dniach. Wykonać jeden zabieg tuż po kwitnieniu. W przypadku stosowania w mieszaninie z innymi środkami Goëmar BM 86 dodawać do zbiornika jako ostatni, ciągle mieszając. Najlepsze wyniki uzyskuje się wykonując łącznie 3 zabiegi w sezonie. Wykonać 3 opryski rozpoczynając od opadania płatków a kolejne co 10 dni. W przypadku stosowania w mieszaninie z innymi środkami preparat Calibra dodawać do zbiornika jako ostatni, ciągle mieszając. Wykonać 3 opryski, rozpoczynając ok dni po opadaniu płatków, kolejne co 2 tyg. W przypadku stosowania w mieszaninie z innymi środkami preparat Folifos dodawać do zbiornika jako ostatni, ciągle mieszając. Nie stosować łącznie z nawozami wapniowymi lub o wysokiej zawartości magnezu. Pierwszy oprysk wykonać 2 3 tyg. po opadaniu płatków. Kolejne co 2 3 tygodnie. Wykonać 5 oprysków ostatni 2 3 tyg. przed zbiorem. W przypadku stosowania w mieszaninie z innymi środkami preparat Folical dodawać do zbiornika jako ostatni, ciągle mieszając. Nie stosować łącznie z nawozami fosforowymi. Rozpocząć od niższych zalecanych dawek sukcesywnie je podwyższając. Ostatni zabieg wykonać na 2 tygodnie przed zbiorem owoców. W przypadku wysokiej temperatury i silnego nasłonecznienia opryskiwanie wykonać późnym popołudniem lub wieczorem. Można stosować łącznie z zabiegami ochrony roślin. Łączna dawka w sezonie zależy od podatności odmiany na choroby fi zjologiczne związane z niedoborem wapnia, podkładki, kondycji drzew, plonowania, przebiegu pogody i długości planowanego okresu przechowywania. Z reguły należy wykonać 4 6 opryski w sezonie. Zalecenia podobne jak w przypadku wcześniejszych terminów. WZROST OWOCÓW PO CZERWCOWYM OPADANIU ZAWIĄZKÓW Optymalne zaopatrzenie rosnących owoców w wapń, poprawa zdolności przechowalniczej Folical 5 l/ha Zalecenia podobne jak w przypadku wcześniejszych zabiegów. Ostatni oprysk 2 3 tyg. przed planowanym zbiorem. i trwałości rozbiorczej. Fruton Calcium Zalecenia podobne jak w przypadku wcześniejszych zabiegów. Ostatni oprysk 2 3 tyg. przed planowanym zbiorem. Folical: poprawa odżywienia mineralnego 3 10 l/ha rosnących i dojrzewających owoców. InCa Zalecenia podobne jak w przypadku wcześniejszych terminów. Ostatni oprysk 4 tyg. przed planowanym zbiorem 1 1,5 l/ha REKLAMA

18 106,4 FM KWADRANS OGRODNICZY 12:45 i 7:00 dnia następnego powtórka dla słuchaczy z powiatu grójeckiego i piaseczyńskiego Szczegółowe zalecenia ochrony jabłoni Cel zabiegu zwalczane choroba lub szkodnik; regulowanie wzrostu rośliny (owoców) Przed nabrzmiewaniem pąków Choroby drewna (np. zgorzel kory, rak drzew) Zaraza ogniowa Przędziorki (przędziorek owocowiec i inne) Funaben Plus 03 PA 100 g/18 dm 2 rany Stosować jeden raz po cięciu drzew, wczesnowiosennym pękaniu kory i innych uszkodzeniach mechanicznych, niezależnie od pory roku i fazy wzrostu rośliny. Dokładnie oczyścić i zasmarować ranę. Środek zabezpiecza przed wnikaniem do drewna i rozwojem w nim patogenów chorobotwórczych. Topsin M 500 SC 1,5 l Opryskiwać natychmiast po wiosennym formowaniu koron, po gradobiciach, wichurach łamiących pędy. Champion 50 WP Cuprofl ow 375 SC Neoram 37,5 WG Catane 800 EC Promanal 60 EC Treol 770 EC Nazwa preparatu Nabrzmiewanie pąków przed kwitnieniem Parch jabłoni Champion 50 WP Cuprofl ow 375 SC Cuproxat 345 SC Flowbrix 380 SC Funguran-OH 50 WP Kocide WG Mag 50 WP Miedzian 50 WP Miedzian Extra 350 SC Neoram 37,5 WG Nordox 75 WG Captan 50 WP Captan 80 WG Kaptan Zawiesinowy 50 WP Merpan 50 WP Merpan 80 WG Antracol 70 WG Dithane NeoTec 75 WG Folpan 80 WG Indofi l 80 WP Polyram 70 WG Pomarsol Forte 80 WG Sancozeb 80 WP Thiram Granufl o 80 WG Delan 700 WG Ventop 350 SC Chorus 50 WG Mythos 300 SC Carpene 65 WP Syllit 65 WP Ardent 500 SC Discus 500 WG Zato 50 WG Antracol 70 WG + Zato 50 WG Delan 700 WG + Discus 500 WG Flint Plus 64 WG Tercel 16 WG Dawka (na hektar lub określoną powierzchnię) 1,5 kg 1,5 l 2 kg 2% 2% 1,5% 0,75 kg 1,5 2 l 3 l 1,5 2 l 0,75 kg 2 kg 0,75 kg 1,5 kg 1,5 l 2 kg 0,75 1 kg 1,9 kg i 2,8 kg 1,9 kg 2 2,25 kg 0,5 kg i 0,75 kg 1 1,5 l 0, 1 1,5 l 1,5 kg 1,5 kg 0,2 kg 0,15 kg 1,5 kg + 0,15 kg 0, + 0,2 kg 1,85 kg 2 kg i 2,5 kg Notatki Opryskiwać drzewa (jednym z wybranych z grupy obok preparatów miedziowych) w okresie nabrzmiewania pąków. Zabieg szczególnie wskazany w sadach, w których choroba występowała oraz zlokalizowanych w rejonach zagrożenia chorobą. Wybranym środkiem opryskiwać drzewa jeden raz w sezonie, tak aby ciecz spływała z pni i gałęzi. Stosować w temperaturze powyżej 0 C, podczas bezwietrznej i bezdeszczowej pogody, przeznaczając na ha l cieczy roboczej. Uwaga ogólna opryskiwać drzewa zgodnie z sygnalizacją. Zabiegi mogą być konieczne już od okresu pękania paków i ukazywania się wierzchołków liści, zwłaszcza gdy pogoda sprzyja rozwojowi sprawcy i infekcjom roślin. W początkowym okresie, zapobiegawczo stosować przemiennie (wybierając np. po jednym z wyodrębnionych grup) środki powierzchniowe. W późniejszym okresie, jeśli to konieczne już w fazie różowego pąka do programu włączyć środki wgłębne i układowe skuteczne po infekcji. W przypadku obserwowania (np. w ubiegłym roku) braku skuteczności niektórych fungicydów, zaniechać ich użycia w tym sezonie. Mogły bowiem wyodrębnić się formy parcha odporne na niektóre grupy środków, zwłaszcza na preparaty: strobilurynowe, dodynowe, anilinopirymidynowe, czy nawet IBE. Nie przekraczać zalecanej liczby zabiegów środkami z danej grupy chemicznej. Fungicydy powierzchniowe Terminy zabiegów i uwagi Miedziowe (pierwsza grupa) stosować tylko do pierwszych zabiegów ze względu na możliwość poparzeń młodych liści i zawiązków. Można użyć także fungicydów, zawierających miedź w postaci wodorotlenku miedziowego, dopuszczonych w ramach handlu równoległego (str. 14). Captan 80 WG w dawce 1,9 kg/ha stosować zapobiegawczo, a w dawce 2,8 kg/ha interwencyjnie (do 36 godzin po infekcji). Można użyć również odpowiednich fungicydów, zawierających kaptan lub mankozeb, dopuszczonych w ramach handlu równoległego (str. 14). Fungicydy wgłębne Zawierające dodynę (Carpene, Syllit) stosować do 2 razy w sezonie, także wyniszczająco. Nie stosować w temp. poniżej 6 C oraz nie używać do zabiegów bardzo zimnej wody. Fungicydy quasi-układowe Stosować głównie zapobiegawczo, chociaż działają także interwencyjnie (do 48 godzin po infekcji). Wykonać tymi środkami maksymalnie 3 zabiegi w sezonie. Mieszaniny stosuje się w celu zapobiegania pojawienia się form parcha odpornych na środki z grupy strobiluryn. Flint Plus i Tercel gotowe mieszaniny handlowe. Tercel stosować głównie zapobiegawczo. Skuteczne uderzenie BASF Polska Sp. z o.o., infolinia: (22) , Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu

19 Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Parch jabłoni (cd.) Capitan 400 EC Difo 250 EC Riza 250 EW Score 250 EC Sparta 250 EW Troja 250 EW Shavit 72 WG Vision 250 SC 75 ml 0,5 l 0,5 l 0,5 l 1,5 2 l 1 1,5 l Fungicydy układowe Triazole (IBE) stosować przy temp. powietrza powyżej 12 C, najlepiej jednocześnie ze środkami powierzchniowymi. Środki IBE stosować maksymalnie do 3 zabiegów w sezonie. Shavit, Vision gotowe handlowe mieszaniny powierzchniowo-układowe. Można użyć również odpowiednich fungicydów, zawierających difenokonazol lub propikonazol, dopuszczonych w ramach handlu równoległego (str. 14). Mączniak jabłoni Nimrod 250 EC 0,7 1,4 l Podczas wiosennych lustracji usuwać pędy z objawami porażenia. Zabieg ekonomicznie bardzo uzasadniony wspomaga chemiczną ochronę przed chorobą i wpływa na ograniczenie zużycia fungicydów. Drobna plamistość liści jabłoni Kwieciak jabłkowiec Miodówka jabłoniowa Gąsienice uszkadzające liście i pąki kwiatowe (np. zwójkówki liściowe, piędzik przedzimek, namiotnik jabłoniowy) Siarkol 80 WP Siarkol 800 SC Siarkol Extra 80 WP Ardent 500 SC Discus 500 WG Flint Plus 64 WG Tercel 16 WG Zato 50 WG Difo 250 EC Riza 250 EW Score 250 EC Sparta 250 EW Systemik 125 SL Troja 250 EW Shavit 72 WG Captan 80 WG Dithane NeoTec 75 WG Sancozeb 80 WP Bulldock 025 EC Decis 2,5 EC Fastac 100 EC Karate Zeon 050 CS Sherpa 100 EC Actara 25 WG Calypso 480 SC Bulldock 025 EC Fastac 100 EC Karate Zeon 050 CS Sherpa 100 EC Rimon 100 EC Bulldock 025 EC Fastac 100 EC Karate Zeon 050 CS Sherpa 100 EC Sumi-Alpha 050 EC Calypso 480 SC Coragen 200 SC Rimon 100 EC Runner 240 SC SpinTor 240 SC Steward 30 WG 7,5 kg 7,5 l 7,5 kg 0,2 kg 1,85 kg 2 kg i 2,5 kg 0,15 kg 0,6 l 0,6 l 0,45 0,6 l 0,6 l 1,5 2 kg 1,9 2,8 kg 0,5 l 0,15 0,18 l 0,375 l 0,16 0,2 kg 0,15 l 0,15 0,18 l 0,15 0,375 0,45 l 0,15 0,18 l 0,15 0,375 0,45 l 0,45 l 0,125 0,175 l 0,4 l 0,6 0,8 l 0,17 kg Uwaga ogólna opryskiwanie wskazane zwłaszcza gdy choroba występuje w dużym nasileniu (wizualnie ponad 4% pędów z objawami mączniaka). Stosować środki siarkowe (druga grupa) i Nimrod. Pozostałe równie skuteczne, wykorzystywane są jednak także do walki z parchem. Tak więc w przypadku prowadzenia intensywnej ochrony przeciwko parchowi środkami strobilurynowymi (trzecia grupa) oraz IBE (czwarta grupa i piąta) zwalczany jest także mączniak. Shavit gotowa handlowa mieszanina powierzchniowo-układowa. Opryskiwać drzewa gdy znajdują się w fazie różowego pąka, zwłaszcza w tych sadach, w których choroba wystąpiła w dużym nasileniu w poprzednim sezonie. Można użyć również odpowiednich fungicydów, zawierających mankozeb, dopuszczonych w ramach handlu równoległego (str. 14). Uwaga ogólna jeśli szkodnik w poprzednim sezonie poczynił znaczne szkody opryskiwać drzewa już w okresie nabrzmiewania pąków w słoneczne dni, kiedy temp. przekracza 12 C.W sadach, w których w poprzednich sezonach kwieciak licznie nie występował, zabieg wykonać gdy drzewa są w fazie zielonego pąka. Pyretroidami (grupa pierwsza; można użyć także pyretroidów zawierających alfacypermetrynę lub lambda-cyhalotrynę, dopuszczonych w ramach handlu równoległego (str. 24) działającymi na roślinie powierzchniowo zwalcza się głównie chrząszcze. Pozostałymi także larwy żerujące w pąkach. Actara na roślinie działa powierzchniowo, wgłębnie i układowo. Calypso w roślinie działa układowo. Opryskiwać drzewa gdy znajdują się w fazach pękania pąków do zielonego pąka. Pyretroidy (grupa pierwsza, najskuteczniejsze w temp. do 20 C). Można użyć także pyretroidów zawierających alfa-cypermetrynę lub lambda-cyhalotrynę, dopuszczonych w ramach handlu równoległego (str. 24). Uwaga ogólna opryskiwać po stwierdzeniu licznych gąsienic lub objawów ich żerowania. Pyretroidy (grupa obok, najskuteczniejsze w temp. do 20 C) nie wnikają do rośliny, tak więc zwalcza się nimi owady przebywające (i jaja złożone) na powierzchni rośliny. Można użyć także pyretroidów zawierających alfa-cypermetrynę lub lambda-cyhalotrynę, dopuszczonych w ramach handlu równoległego (str. 24). Niszczy się nimi także inne owady, np. miodówki, mszyce, kwieciaki. Preparaty stosować na najmłodsze stadia gąsienic (L1-L3). Calypso, Coragen i SpinTor niszczy się nimi także gąsienice ukryte w zwiniętych liściach, czy sprzędzionych rozetach kwiatowo-liściowych. Wirtuoz nawożenia upraw sadowniczych... Wuxal Calcium i Wuxal Aminocal Optymalne nawożenie wapniem Wuxal Ascofol i Wuxal AminoPlus Biostymulacja i wzrost odporności Wuxal Top P Lepsze wybarwienie i jędrność owoców WIRTUOZ NAWOŻENIA DOLISTNEGO F&N Agro Polska Sp. z o. o. ul. Twarda 30, Warszawa tel Made in Germany Mszyce Pirimor 500 WG 0,4 kg i 0,75 kg Uwaga ogólna opryskiwać drzewa bezpośrednio po stwierdzeniu licznych kolonii mszyc 32 (np. mszyca jabłoniowa, Teppeki 50 WG 0,14 kg lub objawów ich żerowania. mszyca jabłoniowo-zbożowa) Pirimor środek selektywny (specyficzny aficyd), bezpieczny dla owadów pożytecznych. W roślinie działa układowo. W dawce 0,4 kg stosować przeciwko mszycy jabłoniowej. 33 NAWOZY DOLISTNE Wuxal Mikro Dokarmianie mikroelementowe Wuxal Folibor Lepsze zawiązywanie i plonowanie

20 NIE DAJ KORKOWI TWOICH PIENIĘDZY szukaj na tel: , , Kazgod Sp. z o.o., ul. Wierzbowa 7, B onie, tel. / fax ; Sk adniki pokarmowe w nanocz steczkach Technologia nawozów Foliq zawierających nanocząsteczki gwarantuje: lepsze zawiązywanie owoców wzrost odporności na choroby regenerację uszkodzeń Nawozy Foliq polecane w uprawach sadowniczych: Foliq Aminovigor Foliq Ascovigor Foliq Aminocal Foliq Bor Foliq Calmax Foliq Mikromax Foliq P fosforowy Mszyce (np. mszyca jabłoniowa, mszyca jabłoniowo-zbożowa) (cd.) Przędziorki (przędziorek owocowiec i inne) Pordzewiacz jabłoniowy Bulldock 025 EC Fastac 100 EC Karate Zeon 050 CS Mavrik 240 EW Sherpa 100 EC Calypso 480 SC Mospilan 20 SP Apollo 500 SC Apollo Plus 060 OF Nissorun 050 EC Magus 200 SC Ortus 05 SC Typhlodromus pyri (Dobroczynek gruszowy) Bulldock 025 EC Ortus 05 SC 0,15 0,18 l 0,15 0,375 0,45 l 0,1 0,125 kg 0,4 l 3 l 0,9 l 0,7 l 1 l wg zaleceń 1,25 1,5 l Teppeki ponowny zabieg tym środkiem wykonać po 21 dniach. Trzecią grupę stanowią pyretroidy, które działają na roślinie powierzchniowo, najskuteczniej w temp. do 20 C. Można użyć także pyretroidów zawierających alfa-cypermetrynę lub lambda-cyhalotrynę, dopuszczonych w ramach handlu równoległego (str. 24). Mavrik zarejestrowany do zwalczania mszycy jabłoniowej. Calypso w roślinie działa układowo; w wyższej, z podanych, dawce zwalcza mszycę jabłoniowo-babkową. Mospilan na roślinie działa powierzchniowo, wgłębnie i układowo. Można użyć także środków zawierających acetamipryd, dopuszczonych w ramach handlu równoległego (str. 24). Uwaga ogólna opryskiwać w okresach gdy z jaj zimowych wylęgają się larwy, tj. gdy drzewa znajdują się w fazach od zielonego do różowego pąka. Inhibitory wzrostu przędziorków Apollo niszczy głównie jaja, ale również stadium larwy i pierwsze stadium nimfy. Nissorun zwalcza wszystkie stadia rozwojowe z wyjątkiem osobników dorosłych. W celu zwalczania wszystkich form stosować mieszaninę Nissorun + Ortus. Inhibitory mitochondrialnego transportu elektronów Magus zwalcza się nim wszystkie stadia rozwojowe przędziorków. Ortus zwalcza wszystkie ruchome stadia roztoczy. Tego drapieżnego roztocza naturalnego wroga przędziorków wprowadzać do kwater opanowanych przez te szkodniki. Introdukować w formie preparatów handlowych lub przenosić na gałęziach pobranych z drzew, na których naturalnie żyje. Opryskiwać drzewa w fazie różowego pąka. Zabieg wskazany głównie w sadach silnie opanowanych w poprzednim sezonie lub gdy liczebność szkodnika przekroczy próg zagrożenia. Podskórnik jabłoniowy Bulldock 025 EC Opryskiwać drzewa od fazy pękania pąków. Zabieg wskazany głównie w sadach silnie zasiedlonych (liczne liście z pęcherzykami) w poprzednim sezonie. Zwójka koróweczka Obecnie nie ma w Polsce zarejestrowanych środków do zwalczania tego szkodnika. Ograniczanie populacji motyli zwójki koróweczki przy okazji zabiegów wykonywanych pyretroidami to jedyna możliwość zabezpieczenia drzew przed tym szkodnikiem. Skrócenie jednorocznych przyrostów pędów Kwitnienie Regalis 10 WG 0,75 2 kg Zabieg wykonać gdy nowe przyrosty pędów mają około 5 cm długości i w pełni wytworzone co najmniej 4 lub 5 liści (najczęściej jest to koniec kwietnia). Zgnilizna pierścieniowa podstawy pnia Aliette 80 WG 0,5% Opryskiwać obficie podstawę pnia i glebę wokół pnia (przeznaczając 0,5 1 l cieczy/drzewo). Zabieg powtórzyć po miesiącu. Zaraza ogniowa Parch jabłoni Champion 50 WP Cuprofl ow 375 SC Funguran-OH 50 WP Kocide WG Miedzian 50 WP Miedzian Extra 350 SC Neoram 37,5 WG Captan 50 WP Captan 80 WG Kaptan Zawiesinowy 50 WP Merpan 50 WP Merpan 80 WG 1,5 kg 1,5 l 1,5 kg 2 kg 1,5 kg 1,5 l 2 kg 1,9 kg i 2,8 kg 1,9 kg Opryskiwać drzewa (jednym z preparatów miedziowych wybranych z grupy obok) na początku i w pełni kwitnienia, w sadach znajdujących się w rejonach zagrożenia. W okresie opadania płatków kwiatowych rozpocząć systematyczne (cotygodniowe) kontrole drzew na obecność choroby. Można użyć także fungicydów, zawierających miedź w postaci wodorotlenku miedziowego, dopuszczonych w ramach handlu równoległego (str. 14). Uwaga ogólna opryskiwać drzewa zgodnie z sygnalizacją. Jest to okres najliczniejszych wysiewów największej ilości zarodników workowych, czyli największego zagrożenia, zwłaszcza gdy pogoda sprzyja rozwojowi sprawcy i infekcjom roślin. Zapobiegawczo stosować przemiennie (wybierając np. po jednym z wyodrębnionych grup) środki powierzchniowe. Jeśli zajdzie taka potrzeba po infekcji do programu włączyć środki wgłębne i układowe. W przypadku obserwowania (np. w ubiegłym roku) braku skuteczności niektórych fungicydów, nie używać ich w tym sezonie. Mogły bowiem wyodrębnić się formy parcha odporne na niektóre grupy środków, zwłaszcza na preparaty: strobilurynowe, dodynowe, anilinopirymidynowe, czy nawet IBE. Nie przekraczać zalecanej liczby zabiegów środkami z danej grupy chemicznej. Fungicydy powierzchniowe W przypadkach koniecznych, niektórymi z tych środków można wykonywać także zabiegi na mokry liść pomiędzy często występującymi opadami, w celu maksymalnego zminimalizowania możliwości zajścia infekcji. Można użyć również odpowiednich fungicydów, zawierających kaptan lub mankozeb, dopuszczonych w ramach handlu równoległego (str. 14). REKLAMA Afi k przeciwko przędziorkom W ostatnich latach zmniejsza się liczba akarycydów polecanych do stosowania w uprawie roślin sadowniczych. Coraz trudniej zatem przestrzegać zasady właściwej ich rotacji. Są sytuacje, że w wielu sadach kilka razy w sezonie stosuje się ten sam środek lub różniący się nazwą, ale należący do tej samej grupy chemicznej o podobnym mechanizmie działania. Postępując tak, można szybko doprowadzić do wyselekcjonowania ras przędziorków odpornych na zbyt często stosowane środki. Konieczne jest zatem przeciwdziałanie temu trendowi. Przędziorki od wielu lat są zaliczane do bardzo uciążliwych szkodników w sadach. Na jabłoni najliczniej występuje przędziorek owocowiec. W ciągu sezonu wegetacji rozwija się najczęściej 5 pokoleń tego gatunku. Dlatego w wielu sadach corocznie wykonuje się 2 lub 3 zabiegi zwalczające przędziorki. Wykorzystanie preparatu Afik jako uzupełnienie programu ochrony przed przędziorkami w sadach zwiększa możliwość rotacji akarycydów. Afik nie jest środkiem ochrony roślin. Zawiera on naturalne polisacharydy oraz substancje zwilżające. Na powierzchni opryskanej rośliny tworzy cieniutką warstwę kleju, który powoduje unieruchomienie szkodnika, a następnie jego śmierć. W Instytucie Sadownictwa i Kwiaciarstwa (obecnie Instytut Ogrodnic- twa) oceniano efektywność preparatu Afik w ograniczaniu populacji przędziorka owocowca. Badania przeprowadzono w dwóch sadach jabłoniowych. Preparat stosowano w stężeniu 0,3% zużywając 750 l cieczy roboczej na ha. Zabieg w obydwu sadach wykonano tuż po kwitnieniu jabłoni. W tym czasie dominowały na drzewach jaja letnie przędziorka owocowca oraz młode larwy. Afik zastosowany w stężeniu 0,3% przy zużyciu 750 l cieczy roboczej na ha, w obydwu sadach wykazał wysoką skuteczność w eliminowaniu przędziorka owocowca. Dobre działanie preparatu stwierdzono w ciągu całego okresu prowadzenia badań. W sierpniu oceniano także fitotoksyczność preparatu Afik dla następujących odmian jabłoni: Gala, Golden Delicious, Gloster, Idared, Jonagored, Ligol, Lobo oraz Šampion. Na owocach ww. odmian, po zabiegu nie stwierdzano przebarwień, ordzawień ani poparzeń. Nie był także toksyczny w stosunku do górnej powierzchni liści. Na wszystkich wymienionych odmianach wykazał jednak niewielką toksyczność na dolnej powierzchni liści. W najmniejszym stopniu uszkodzenia te wystąpiły na odmianach Gloster i Lobo. Objawy toksyczności wystąpiły w postaci ciemnych plam na liściach starszych, które zakończyły wzrost. Nie stwierdzono natomiast żadnych plam ani na górnej, ani na dolnej powierzchni liści najmłodszych. Preparat Afik wykazuje wysoką skuteczność w ograniczaniu populacji przędziorka owocowca na jabłoni i powinien być wykorzystywany w programach ochrony przed tym szkodnikiem. Biorąc jednak pod uwagę, że na dolnej stronie liści jabłoni opryskanych tym preparatem w drugiej połowie sezonu wegetacyjnego mogą wystąpić ciemne plamy, dlatego zaleca się aby zabieg tym preparatem wykonać wiosną. Bardzo dobre wyniki redukcji liczebności przędziorków można uzyskać stosując preparat wkrótce po kwitnieniu jabłoni. Afik działa mechanicznie, nie będzie więc się przyczyniał do selekcji ras odpornych przędziorków. Dr Alicja Maciesiak Prof. dr hab. Remigiusz Olszak Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach 34 35

21 Bayer CropScience, Al. Jerozolimskie 158, Warszawa, tel , fax Owoc idealny i liść też Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu Parch jabłoni (cd.) Antracol 70 WG Dithane NeoTec 75 WG Folpan 80 WG Indofi l 80 WP Polyram 70 WG Pomarsol Forte 80 WG Sancozeb 80 WP Thiram Granufl o 80 WG 2 2,25 kg Uwagi patrz strona poprzednia Mączniak jabłoni Delan 700 WG Ventop 350 SC Chorus 50 WG Mythos 300 SC Ardent 500 SC Discus 500 WG Zato 50 WG Antracol 70 WG + Zato 50 WG Delan 700 WG + Discus 500 WG Flint Plus 64 WG Capitan 400 EC Difo 250 EC Riza 250 EW Score 250 EC Sparta 250 EW Troja 250 EW Kaptan Plus 71,5 WP Shavit 72 WG Vision 250 SC Siarkol 80 WP Siarkol 800 SC Siarkol Extra 80 WP Ardent 500 SC Discus 500 WG Flint Plus 64 WG Zato 50 WG Difo 250 EC Domark 100 EC Riza 250 EW Score 250 EC Sparta 250 EW Systemik 125 SL Troja 250 EW Kaptan Plus 71,5 WP Shavit 72 WG 0,5 kg i 0,75 kg 1 1,5 l 0, 1 1,5 l 0,2 kg 0,15 kg 1,5 kg + 0,15 kg 0, + 0,2 kg 1,85 kg 75 ml 0,5 l 0,5 l 0,5 l 2 kg 1,5 2 kg 1 1,5 l 7,5 kg 7,5 l 7,5 kg 0,2 kg 1,85 kg 0,15 kg 0,4 l 0,6 l 0,6 l 0,45 0,6 l 0,6 l 2 kg 1,5 2 kg Fungicydy wgłębne Środki skuteczne także w niskiej temperaturze. Fungicydy quasi-układowe Te środki strobilurynowe stosować głównie zapobiegawczo, chociaż działają także interwencyjnie (do 48 godzin po infekcji). Wykonać nimi maksymalnie 3 zabiegi w sezonie. Można je stosować także na mokry liść. Mieszaniny (strobiluryn z powierzchniowymi) stosuje się w celu zapobiegania pojawienia się form parcha odpornych na środki z grupy strobiluryn. Flint Plus gotowa mieszanina handlowa. Fungicydy układowe Triazole (IBE) stosować przy temp. powietrza powyżej 12 C, najlepiej jednocześnie ze środkami powierzchniowymi. Środki IBE stosować maksymalnie do 3 zabiegów w sezonie. Kaptan Plus, Shavit, Vision gotowe handlowe mieszaniny powierzchniowo-układowe. Można użyć również odpowiednich fungicydów, zawierających difenokonazol lub propikonazol, dopuszczonych w ramach handlu równoległego (str. 14). Uwaga ogólna opryskiwać drzewa gdy choroba występuje w dużym nasileniu. Stosować środki siarkowe (pierwsza grupa) w dni pochmurne lub po zachodzie słońca. Pozostałe środki równie skuteczne, wykorzystywane są jednak także do walki z parchem. Tak więc w przypadku prowadzenia intensywnej ochrony przeciwko parchowi środkami strobilurynowymi (druga grupa) oraz IBE (trzecia i czwarta grupa) zwalczany jest także mączniak. Szara pleśń Obecnie nie ma środków zarejestrowanych do ochrony jabłoni przed szarą pleśnią w tym okresie. Przy okazji zwalczania parcha jabłoni fungicydem Chorus 75 WG ogranicza się także populację grzyba-sprawcy szarej pleśni. Stymulowanie wzrostu i polepszenie plonowania roślin Asahi SL 0,5 l/ha lub 0,1% Opryskiwać drzewa w dowolnie wybranej fazie rozwoju, 1 3 razy w sezonie wegetacyjnym. Najbardziej wskazane jest zastosowanie środka w warunkach niesprzyjających wzrostowi i rozwojowi rośliny (np. wskutek przymrozków, suszy, uszkodzenia środkami chemicznymi). Koniec kwitnienia do czerwcowego opadania zawiązków Zaraza ogniowa Champion 50 WP Funguran-OH 50 WP Kocide WG Miedzian 50 WP Miedzian Extra 350 SC 0,75 kg 0,75 kg 1 kg 0,75 kg Opryskiwać drzewa (jednym z podanych obok środków miedziowych), 2-, 3-krotnie, szczególnie w sadach zlokalizowanych w rejonach zagrożonych chorobą. Kontynuować systematyczne (cotygodniowe) kontrole drzew na obecność objawów choroby. Można użyć także fungicydów, zawierających miedź w postaci wodorotlenku miedziowego, dopuszczonych w ramach handlu równoległego (str. 14). 36 Neoram 37,5 WG 0,75 kg 37

22 ŚRODEK ZWILŻAJĄCY SUMI AGRO POLAND SP. Z O.O. ul. Bonifraterska Warszawa tel.: NUMER 1 W SADOWNICTWIE Powoduje lepsze pokrycie cieczą roboczą opryskanych powierzchni roślin Posiada zdolność rozprzestrzeniania zastosowanej cieczy roboczej, dzięki czemu dociera ona w miejsca trudno dostępne oraz nieopryskane bezpośrednio, takie jak spodnie strony liści, wewnętrzne strony zwiniętych liści, miejsca osłonięte oprzędami itp. Poprawia jakość i skuteczność zabiegu ochrony roślin dotrze wszędzie! NIE POZWÓL SPŁYNĄĆ TWOIM PIENIĄDZOM Parch jabłoni Mączniak jabłoni Captan 50 WP Captan 80 WG Kaptan Zawiesinowy 50 WP Merpan 50 WP Merpan 80 WG Antracol 70 WG Dithane NeoTec 75 WG Folpan 80 WG Indofi l 80 WP Polyram 70 WG Pomarsol Forte 80 WG Sadoplon 75 WP Sancozeb 80 WP Thiram Granufl o 80 WG Delan 700 WG Ventop 350 SC 1,9 kg i 2,8 kg 1,9 kg 2 2,25 kg 4,5 kg 0,5 kg i 0,75 kg 1 1,5 l Uwaga ogólna opryskiwać drzewa zgodnie z sygnalizacją, zwłaszcza gdy pogoda sprzyja infekcjom roślin. Zapobiegawczo stosować przemiennie (wybierając np. po jednym z wyodrębnionych grup) środki powierzchniowe. Po infekcji włączyć do programu środki wgłębne i układowe. Nie przekraczać zalecanej liczby zabiegów środkami z danej grupy chemicznej. Może to doprowadzić do wyodrębnienia się form parcha odpornych na niektóre grupy środków, zwłaszcza na preparaty: strobilurynowe, dodynowe, anilinopirymidynowe, czy nawet IBE. Fungicydy powierzchniowe W przypadkach koniecznych, niektórymi z tych środków można wykonywać także zabiegi na mokry liść pomiędzy często występującymi opadami, w celu maksymalnego zminimalizowania możliwości zajścia infekcji. Można użyć również odpowiednich fungicydów, zawierających kaptan lub mankozeb, dopuszczonych w ramach handlu równoległego (str. 14). Mythos 300 SC 1 1,5 l Fungicydy wgłębne Carpene 65 WP Syllit 65 WP 1,5 kg 1 2,25 kg Mythos stosować przemiennie ze środkami o działaniu systemicznym. Ardent 500 SC Discus 500 WG Zato 50 WG 0,2 kg 0,15 kg Antracol 70 WG + Zato 50 WG Delan 700 WG + Discus 500 WG Flint Plus 64 WG Tercel 16 WG Bumper 250 EC Capitan 400 EC Difo 250 EC Domark 100 EC Riza 250 EW Score 250 EC Sparta 250 EW Systemik 125 SL Troja 250 EW Kaptan Plus 71,5 WP Shavit 72 WG Vision 250 SC Siarkol 80 WP Siarkol 800 SC Siarkol Extra 80 WP Nimrod 250 EC Ardent 500 SC Discus 500 WG Flint Plus 64 WG Tercel 16 WG Zato 50 WG Bumper 250 EC Capitan 400 EC Difo 250 EC Domark 100 EC Riza 250 EW Score 250 EC Shavit 72 WG Sparta 250 EW Systemik 125 SL Troja 250 EW 1,5 kg + 0,15 kg 0, + 0,2 kg 1,85 kg 2 kg i 2,5 kg 0,3 l 75 ml 0,4 l 0,5 l 0,5 l 0,45 0,6 l 0,5 l 2 kg 1,5 2 kg 1 1,5 l 7,5 kg 7,5 l 7,5 kg 0,7 1,4 l 0,2 kg 1,85 kg 2 kg i 2,5 kg 0,15 kg 0,3 l 112 ml 0,4 l 0,6 l 1,5 2 kg 0,6 l 0,45 0,6 l 0,6 l Fungicydy quasi-układowe Te środki strobilurynowe stosować głównie zapobiegawczo, chociaż działają także interwencyjnie (do 48 godz. po infekcji). Wykonać nimi max. 3 zabiegi w sezonie. Można je także stosować na mokry liść. Mieszaniny (strobiluryn z powierzchniowymi) stosuje się w celu zapobiegania pojawienia się form parcha odpornych na środki z grupy strobiluryn. Flint Plus i Tercel gotowe mieszaniny handlowe. Tercel do stosowania głównie zapobiegawczego. Fungicydy układowe Triazole (IBE) stosować najlepiej jednocześnie ze środkami powierzchniowymi. Środki IBE stosować maksymalnie do 3 zabiegów w sezonie. Można użyć również odpowiednich fungicydów, zawierających difenokonazol lub propikonazol, dopuszczonych w ramach handlu równoległego (str. 14). Kaptan Plus, Shavit, Vision gotowe handlowe mieszaniny powierzchniowo-układowe. Uwaga ogólna opryskiwanie wskazane zwłaszcza gdy choroba występuje w dużym nasileniu oraz w przypadku podatnych odmian. Środki siarkowe (pierwsza grupa) stosować podczas pochmurnej pogody lub po zachodzie słońca. Unikać stosowania przy temp. powyżej 25 C. W przypadku prowadzenia ochrony przeciwko parchowi środkami strobilurynowymi (trzecia grupa) oraz IBE (czwarta grupa) zwalczany jest także mączniak. Można użyć również odpowiednich fungicydów triazolowych, zawierających difenokonazol lub propikonazol, dopuszczonych w ramach handlu równoległego (str. 14). Shavit handlowa mieszanina powierzchniowo-układowa. Thiram Granuflo Zabezpiecza przed parchem i szarą pleśnią Chemtura Europe Limited Sp. z o. o. ul. Czerwona 22, Skierniewice tel.: , fax: Drobna plamistość liści Captan 80 WG 1,9 2,8 kg Opryskiwać w miarę potrzeby co 2 tygodnie. Środkami tymi zwalcza się również parcha szukaj na Dithane NeoTec 75 WG jabłoni. tel: , , Sadoplon 75 WP 4,5 kg Można użyć również odpowiednich fungicydów, zawierających mankozeb, Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. 38 Sancozeb 80 WP dopuszczonych w ramach handlu równoległego (str. 14). 39

23 Omite Zakaz występowania przędziorków Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Zgnilizny owoców Choroby kory oraz drewna Przędziorki (przędziorek owocowiec i inne) Topsin M 500 SC 1,5 l Opryskiwać drzewa zwłaszcza gdy doszło do mechanicznego uszkodzenia roślin, np. po gradobiciach, wichurach. Envidor 240 SC 0,4 l Uwaga ogólna opryskiwać po stwierdzeniu przekroczenia progu szkodliwości. Dobierać środki najskuteczniejsze przeciwko stadiom występującym w danym okresie. Zwracać uwagę na dokładne pokrycie cieczą użytkową także dolnej strony liści. Inhibitor syntezy lipidów Zwalcza jaja i formy ruchome przędziorka (z wyjątkiem samców). Nissorun 050 EC 0,9 l Inhibitor wzrostu przędziorków Zwalcza wszystkie stadia rozwojowe z wyjątkiem osobników dorosłych. Omite 30 WP Omite 570 EW Magus 200 SC Ortus 05 SC Sanmite 20 WP Afi k Agricolle Agritrap Foliar 2,25 kg 1,5 2 l 0,7 l 1 l 0,75 kg 0,3% 0,6% 0,6% Inhibitory syntezy ATP (adenozynotrójfosforanu) Zwalcza się nimi wszystkie ruchome stadia roztoczy. Inhibitory mitochondrialnego transportu elektronów Zwalcza się nimi wszystkie stadia rozwojowe przędziorków. W celu zwalczania wszystkich form stosować mieszaninę Nissorun + Ortus. Preparaty wspomagające ochronę, działają mechanicznie i fizycznie w warunkach suchej pogody i wysokiej temperatury. Dokładnie pokryć roztworem chronioną powierzchnię, także dolną stronę liści. Pordzewiacz jabłoniowy Bulldock 025 EC Opryskiwać od zakończenia kwitnienia. Zabieg szczególnie wskazany w sadach zagrożonych (liczne występowanie szkodnika w poprzednim sezonie) lub po stwierdzeniu przekroczenia progu szkodliwości. Envidor 240 SC Omite 30 WP Omite 570 EW Ortus 05 SC 0,4 l 2,25 kg 1,5 2 l 1,25 1,5 l Mszyce Pirimor 500 WG 0,4 i 0,75 kg Opryskiwać po stwierdzeniu licznych kolonii mszyc lub objawów ich żerowania. Pirimor w dawce 0,4 kg/ha stosować przeciwko mszycy jabłoniowej. Apacz w dawce 0,1 kg/ha stosować przeciwko mszycy jabłoniowej Mavrik zarejestrowany przeciwko mszycy jabłoniowej, najskuteczniejszy w temp. do 20 C. Gdy jest cieplej zabieg wykonać pod koniec dnia. Actara 25 WG Apacz 50 WG Calypso 480 SC Mavrik 240 EW Mospilan 20 SP Teppeki 50 WG Afi k Agricolle Agritrap Foliar 0,1 kg 0,1 i 0,15 kg 0,1 0,125 kg 0,14 kg 0,3% 0,3 0,6% 0,3 0,6% Preparaty wspomagające ochronę, działają mechanicznie i fizycznie w warunkach suchej pogody i wysokiej temperatury. Dokładnie pokryć roztworem chronioną powierzchnię. Bawełnica korówka Pirimor 500 WG 0,75 kg Opryskiwać bezpośrednio po kwitnieniu i w okresie wzrostu zawiązków, nie tylko korony, Actara 25 WG 0,2 kg ale także pnie. Gąsienice uszkadzające liście (np. zwójkówki liściowe) Toczyk gruszowiaczek Bulldock 025 EC Fastac 100 EC Karate Zeon 050 CS Sherpa 100 EC Sumi-Alpha 050 EC Calypso 480 SC Coragen 200 SC Rimon 100 EC Runner 240 SC SpinTor 240 SC Steward 30 WG Fury 100 EW Minuet 100 EW Titan 100 EW Calypso 480 SC Dimilin 480 SC Mospilan 20 SP Runner 240 SC 0,15 0,18 l 0,15 0,375 0,45 l 0,45 l 0,125 0,175 l 0,4 l 0,6 0,8 l 0,17 kg 0,3 l 0,3 l 0,3 l 0,1 l 0,125 kg 0,4 l Uwaga ogólna opryskiwać zgodnie z sygnalizacją lub po stwierdzeniu odłowionych motyli w pułapkach feromonowych. Zabieg wykonać w okresie intensywnego lotu motyli oraz gdy wylęgają się gąsienice. Pyretroidy (grupa pierwsza) działają powierzchniowo, najskuteczniejsze w temp. do 20 C. Toksyczne dla organizmów pożytecznych. Można użyć także pyretroidów zawierających alfa-cypermetrynę lub lambda-cyhalotrynę, dopuszczonych w ramach handlu równoległego (str. 24). Preparaty z grupy drugiej najskuteczniejsze przeciwko najmłodszym stadiom gąsienic (L1-L3). Calypso, Coragen i SpinTor niszczy się nimi także gąsienice ukryte w zwiniętych liściach, czy sprzędzionych rozetach liściowych. Uwaga ogólna opryskiwać na początku wylęgania się gąsienic szkodnika, tj. w okresie przekwitania zimowych odmian jabłoni (pod koniec opadania płatków kwiatowych). W razie konieczności zabieg powtórzyć po 7 dniach. Pyretroidy (grupa pierwsza) działają powierzchniowo, najskuteczniejsze w temp. do 20 C. Toksyczne dla organizmów pożytecznych. Można użyć także pyretroidu zawierającego zeta-cypermetrynę bądź zoocydu zawierającego acetamipryd, dopuszczonych w ramach handlu równoległego (str. 24). Ortus ŚRODEK PRZĘDZIORKOBÓJCZY Zwalcza przędziorka owocowca i pordzewiacza na jabłoni i śliwie Zwalcza przędziorki na gruszy Niszczy wszystkie ruchome stadia rozwojowe Na roślinie działa powierzchniowo Wyróżnia się szybkim i długim działaniem Jest bezpieczny dla pszczół Może być stosowany przez cały sezon wegetacyjny w dawkach 1,0-1,5 l/ha śmiertelnie skuteczny! Nissorun ŚRODEK PRZĘDZIORKOBÓJCZY Zwalcza przędziorka owocowca na jabłoni Znakomicie zwalcza l za jaja, larwy i nimfy przędziorków Na roślinie wykazuje działanie wgłębne Wykazuje bardzo długi okres skutecznego działania (do 2-3 miesięcy) Odporny na zmywanie przez deszcz Selektywny dla owadów pożytecznych Zalecany w Integrowanej Produkcji w dawce 0,9 l/ha na dłużej! W celu równoczesnego zwalczania wszystkich stadiów rozwojowych (formy ruchome i jaja) przędziorka owocowca polecamy zastosowanie mieszaniny* środków: Ortus 05 SC + Nissorun 050 EC * Szczegółowych informacji dotyczących stosowania mieszaniny udzielają doradcy naszej firmy DEK PRZĘDZIORKOBÓJCZY SUMI AGRO POLAND SP. Z O.O. ul. Bonifraterska Warszawa tel.: Zwalczaj wszystkie stadia przędziorków! Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu

24 Szkodniki będą przybite... idealny tuż po kwitnieniu na długo zwalcza mszyce, owocnice, toczyka i nie tylko bezpieczny dla pszczół i najważniejszych organizmów pożytecznych teraz także do ochrony czereśni, śliw, grusz i porzeczek Bayer CropScience, Al. Jerozolimskie 158, Warszawa, tel , fax ŚRODEK ZWILŻAJĄCY SUMI AGRO POLAND SP. Z O.O. ul. Bonifraterska Warszawa tel.: Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. NUMER 1 W SADOWNICTWIE Powoduje lepsze pokrycie cieczą roboczą opryskanych powierzchni roślin Posiada zdolność rozprzestrzeniania zastosowanej cieczy roboczej, dzięki czemu dociera ona w miejsca trudno dostępne oraz nieopryskane bezpośrednio, takie jak spodnie strony liści, wewnętrzne strony zwiniętych liści, miejsca osłonięte oprzędami itp. Poprawia jakość i skuteczność zabiegu ochrony roślin dotrze wszędzie! Owocnica jabłkowa Owocówka jabłkóweczka I pokolenie Tablice lepowe Ekolep białe Przywabiają szkodniki kolorem, stanowią swego rodzaju super kwiat. Actara 25 WG Calypso 480 SC Mospilan 20 SP Bulldock 025 EC 0,16 0,2 kg 0,1 0,15 l 0,125 kg Zestaw standardowy na owocówkę jabłkóweczkę Wywieszać pułapki od połowy maja. Systematycznie kontrolować pułapki. Pułapka przywabia samce poprzez uwalniany z dyspensera feromon symulujący zapach samicy przygotowanej do odbycia kopulacji. Samce przylepiają się do podłogi pokrytej wolno wysychającym lepem. Umożliwia: wczesne wykrycie szkodnika, monitoring lotu osobników dorosłych, ustalenie właściwego terminu zwalczania. Opryskiwać po przekroczeniu progu zagrożenia (średnio 20 owadów/pułapkę) na początku wylęgania się larw, jednak nie wcześniej, niż w ostatniej fazie opadania płatków kwiatowych. Umożliwia: wczesne wykrycie szkodnika, monitoring lotu osobników dorosłych, ustalenie właściwego terminu zwalczania. Ecodian-CP VP 2000 dyspenserów Rozwieszać na początku lotów motyli pierwszego pokolenia i powtórzyć po 2 miesiącach. Dyspensery stosować w sadach o regularnym kształcie i powierzchni co najmniej 1-ha. W rzędach skrajnych i innych częściach sadu narażonych na silne naloty szkodnika zawiesić większą liczbę dyspenserów. Pojedynczą zawieszkę umieścić w górnej części korony drzewa, najlepiej w cieniu. Carpovirusine Super SC Madex SC Bulldock 025 EC Fastac 100 EC Fury 100 EW Karate Zeon 050 CS Sherpa 100 EC Sumi-Alpha 050 EC Titan 100 EW Calypso 480 SC Coragen 200 SC Dimilin 480 SC Mospilan 20 SP Rimon 100 EC Runner 240 SC SpinTor 240 SC Steward 30 WG 1 l ml 0,15 0,18 l 0,3 0,4 l 0,3 l 0,375 0,45 l 0,45 l 0,3 0,4 l 0,125 0,175 l 0,3 l 0,2 kg 0,4 l 0,6 0,84 l 0,17 0,2 kg Uwaga ogólna dotycząca opryskiwania drzew zabiegi wykonać zgodnie z sygnalizacją lub po stwierdzeniu odłowionych motyli w pułapkach feromonowych. Środki biologiczne stosować gdy jaja szkodnika są w fazie czarnej główki, tj. bezpośrednio przed rozpoczęciem wylęgania się larw pierwszego pokolenia. Gdy loty motyli szkodnika przedłużają się na skutek nietypowego przebiegu pogody, może zaistnieć konieczność powtórzenia zabiegu. Madex używać z dodatkiem 250 g odtłuszczonego mleka w proszku/1000 l wody. Pyretroidy (grupa obok, najskuteczniejsze w temp. do 20 C) nie wnikają do rośliny, tak więc zwalcza się nimi owady przebywające (i jaja złożone) na powierzchni rośliny. Można użyć także pyretroidów zawierających alfa-cypermetrynę, lambda-cyhalotrynę lub zetacypermetrynę, dopuszczonych w ramach handlu równoległego (str. 24). Fury opryskiwać drzewa gdy jaja szkodnika są w fazie czarnej główki. Opryskiwać drzewa tymi środkami w okresie intensywnego lotu motyli i masowego składania jaj. Najskuteczniejsze przeciwko młodym stadiom rozwojowym szkodnika. Runner zakłóca naturalny proces linienia gąsienic. Nie działa na osobniki dorosłe i jaja owadów. Calypso, Coragen, Mospilan, SpinTor niszczy się nimi także gąsienice, które wgryzły się do jabłek. Można użyć także zoocydów zawierających acetamipryd, dopuszczonych w ramach handlu równoległego (str. 24). Przerzedzanie zawiązków owoców Bioprzerzedzacz 060 SL 0,075% Opryskiwać gdy zawiązki jabłek z kwiatów centralnych osiągnęły średnicę mm. Polepszenia jakości skórki owoców i redukcja jej ordzawiania się Wzrost zawiązków/druga połowa lata Parch jabłoni Gibb Plus 11 SL 0,5 l Opryskiwać 4 razy w sezonie, co 10 dni. Pierwszy zabieg wykonać po opadnięciu Novagib 010 SL 0,09% płatków kwiatowych. Antracol 70 WG Dithane NeoTec 75 WG Indofi l 80 WP Polyram 70 WG Pomarsol Forte 80 WG Sadoplon 75 WP Sancozeb 80 WP Thiram Granufl o 80 WG Captan 50 WP Captan 80 WG Kaptan Zawiesinowy 50 WP Merpan 50 WP Merpan 80 WG 2 2,25 kg 4,5 kg 1,9 kg i 2,8 kg 1,9 kg Uwaga ogólna jeśli skończyły się wysiewy zarodników workowych dokładnie skontrolować sad pod względem oceny skuteczności dotychczasowych zabiegów. W przypadku, gdy nie stwierdza się świeżych plam parcha na liściach czy zawiązkach, można zaprzestać intensywnej ochrony. Zapobiegawczo stosować przemiennie (wybierając np. po jednym z wyodrębnionych grup) środki powierzchniowe w okresach przedłużających się opadów. W sadach, w których stwierdza się świeże plamy parcha kontynuować ochronę. Zwracać uwagę na karencję. Można użyć również odpowiednich fungicydów, zawierających kaptan lub mankozeb, dopuszczonych w ramach handlu równoległego (str. 14). Dimilin + Nowa rejestracja! Nowość Chemtura Europe Limited Sp. z o. o. ul. Czerwona 22, Skierniewice tel.: , fax: Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu

25 Raz, a dobrze TERAZ TAKŻE NA PORDZEWIACZA JABŁONIOWEGO zwalcza wszystkie stadia rozwojowe przędziorków zapewnia długotrwałą ochronę przed mi roztoczami polecany w IPO zwalcza roztocza odporne na inne akarycydy Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. Bayer CropScience, Al. Jerozolimskie 158, Warszawa, tel , fax Parch jabłoni (cd.) Delan 700 WG Ventop 350 SC 0,5 kg i 0,75 kg 1 1,5 l Uwagi patrz strona poprzednia Flint Plus 64 WG 1,85 kg Mączniak jabłoni Nimrod 250 EC 0,7 1,4 l Uwaga ogólna opryskiwanie wskazane zwłaszcza gdy choroba występuje w dużym Siarkol 80 WP 7,5 kg nasileniu. Siarkol 800 SC 7,5 l Środki siarkowe stosować podczas pochmurnej pogody lub po zachodzie słońca. Siarkol Extra 80 WP 7,5 kg Unikać ich użycia przy temp. powyżej 25 C. Drobna plamistość liści jabłoni Szara pleśń Gorzka zgnilizna Brunatna zgnilizna drzew ziarnkowych Choroby kory i drewna Zgnilizny owoców Zaraza ogniowa Owocówka jabłkóweczka II pokolenie Przędziorki (przędziorek owocowiec i inne) Captan 80 WG Dithane NeoTec 75 WG Sadoplon 75 WP Sancozeb 80 WP 1,9 2,8 kg 4,5 kg Opryskiwać w przypadku stwierdzenia objawów choroby. Zabieg powtórzyć po 2 tygodniach. Można użyć również odpowiednich fungicydów, zawierających mankozeb, dopuszczonych w ramach handlu równoległego (str. 14). Switch 62,5 WG 0,75 kg Stosować od początku czerwca. Przed zbiorem jednorazowo (7 dni) lub dwukrotnie (14 dni i 7 dni) w zależności od nasilenia choroby. Stosować maks. 3 razy w sezonie. Sadoplon 75 WP 4,5 kg Opryskiwać sady zagrożone bezpośrednio po czerwcowym opadzie zawiązków, a pozostałe po stwierdzeniu choroby. Powtarzać jeśli to konieczne, co 14 dni. W drugiej połowie lata nie opryskiwać częściej niż 2-krotnie przed zbiorem. Topsin M 500 SC 1,5 l Opryskiwać od fazy wzrostu zawiązków do zbiorów owoców, po gradobiciach lub wichurach uszkadzających rośliny. Nie stosować preparatu częściej niż 2 razy w sezonie. Champion 50 WP Funguran-OH 50 WP Kocide WG Miedzian 50 WP Miedzian Extra 350 SC Neoram 37,5 WG 0,75 kg 0,75 kg 1 kg 0,75 kg 0,75 kg Wskazane opryskiwania drzewa po gradobiciach lub wichurach uszkadzających rośliny, zwłaszcza sady, w których choroba wystąpiła lub nią zagrożone. Uwaga, środki te (miedziowe) mogą powodować ordzawienie skórki. Unikać opryskiwania w trakcie ciepłych, słonecznych dni. Można użyć także fungicydów, zawierających miedź w postaci wodorotlenku miedziowego, dopuszczonych w ramach handlu równoległego (str. 14). Zestaw standardowy na owocówkę jabłkóweczkę Wymienić dyspensery. Systematycznie kontrolować pułapki znajdujące się w sadzie w celu wczesnego wykrycia pojawienia się motyli drugiego pokolenia owocówki. Ecodian-CP VP 2000 dyspenserów Rozwieszać na początku lotów motyli II pokolenia. W rzędach skrajnych i innych częściach sadu narażonych na silne naloty szkodnika zawiesić większą liczbę dyspenserów. Carpovirusine Super SC Madex SC Calypso 480 SC Coragen 200 SC Dimilin 480 SC Mospilan 20 SP Rimon 100 EC Runner 240 SC SpinTor 240 SC Steward 30 WG 1 l ml 0,125 0,175 l 0,3 l 0,2 kg 0,4 l 0,6 0,84 l 0,17 0,2 kg Opryskiwać drzewa gdy jaja szkodnika są w fazie czarnej główki, tj. bezpośrednio przed rozpoczęciem wylęgania się larw. Gdy loty motyli szkodnika przedłużają się na skutek nietypowego przebiegu pogody, może zaistnieć konieczność powtórzenia zabiegu. Madex używać z dodatkiem 250 g odtłuszczonego mleka w proszku/1000 l wody. Stosować w okresie intensywnego lotu motyli i masowego składania jaj. Najskuteczniejsze przeciwko młodym stadiom rozwojowym szkodnika. Runner zakłóca naturalny proces linienia gąsienic. Calypso, Coragen, Mospilan, SpinTor niszczy się nimi także gąsienice, które wgryzły się do jabłek, ale jeszcze nie dość głęboko. Skuteczne są także pyretroidy polecane do zwalczania I pokolenia szkodnika (jeżeli temp. nie przekracza 20 C), ale używać ich raczej do pierwszych zabiegów w sezonie (wiosennych). Envidor 240 SC 0,4 l Uwaga ogólna opryskiwać po stwierdzeniu przekroczenia progu szkodliwości. Dobierać środki najskuteczniejsze przeciwko stadiom występującym w danym okresie. Zwracać uwagę na dokładne pokrycie cieczą użytkową także dolnej strony liści. Inhibitor syntezy lipidów Zwalcza jaja i formy ruchome przędziorka (z wyjątkiem samców). Nissorun 050 EC 0,9 l Inhibitor wzrostu przędziorków Zwalcza wszystkie stadia rozwojowe z wyjątkiem osobników dorosłych. Omite 30 WP Omite 570 EW Magus 200 SC Ortus 05 SC Sanmite 20 WP Afi k Agricolle Agritrap Foliar 2,25 kg 1,5 2 l 0,7 l 1 l 0,75 kg 0,3% 0,6% 0,6% Inhibitory syntezy ATP (adenozynotrójfosforanu) Zwalcza się nimi wszystkie ruchome stadia roztoczy. Inhibitory mitochondrialnego transportu elektronów Zwalcza się nimi wszystkie stadia rozwojowe przędziorków. W celu zwalczania wszystkich form stosować mieszaninę Nissorun + Ortus. Preparaty wspomagające ochronę, działają mechanicznie i fizycznie w warunkach suchej pogody i wysokiej temperatury. Dokładnie pokryć roztworem chronioną powierzchnię, także dolną stronę liści. ŚRODEK OWADOBÓJCZY Mordercza skuteczność wobec szkodników sadów Wyjątkowa odporność na warunki atmosferyczne i elastyczność stosowania ow Prewencja dla pszczół nie dotyczy ZABÓJCZY DLA SZKODNIKÓW! Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu. SUMI AGRO POLAND SP. Z O.O. ul. Bonifraterska Warszawa tel.:

26 Mszyce Pirimor 500 WG 0,4 i 0,75 kg Opryskiwać po stwierdzeniu licznych kolonii mszyc lub objawów ich żerowania. Pirimor w dawce 0,4 kg/ha stosować przeciwko mszycy jabłoniowej. Apacz w dawce 0,1 kg/ha stosować przeciwko mszycy jabłoniowej. Actara 25 WG Apacz 50 WG Calypso 480 SC Mospilan 20 SP Afi k Agricolle Agritrap Foliar 0,1 kg 0,1 i 0,15 kg 0,1 0,125 kg 0,3% 0,3 0,6% 0,3 0,6% Preparaty wspomagające ochronę, działają mechanicznie i fizycznie w warunkach suchej pogody i wysokiej temperatury. Dokładnie pokryć roztworem chronioną powierzchnię. Bawełnica korówka Pirimor 500 WG 0,75 kg Opryskiwać drzewa (nie tylko korony, ale także i pnie) w okresie wzrostu owoców, gdy Actara 25 WG 0,2 kg stwierdza się liczne kolonie szkodnika. Zwójkówki liściowe Calypso 480 SC Coragen 200 SC Rimon 100 EC Runner 240 SC SpinTor 240 SC Steward 30 WG 0,125 0,175 l 0,4 l 0,6 0,8 l 0,17 kg Opryskiwać drzewa po stwierdzeniu osobników kolejnych pokoleń zwójkówek. Preparaty najskuteczniejsze przeciwko najmłodszym stadiom gąsienic (L1-L3). Skuteczne są także pyretroidy polecane do zwalczania I pokolenia zwójkówek, ale używać ich raczej do pierwszych zabiegów w sezonie (wiosennych). Przed zbiorem Szara pleśń Gorzka zgnilizna Brunatna zgnilizna drzew ziarnkowych Gorzka zgnilizna Parch przechowalniczy Po zbiorze owoców Poprawa przydatności przechowalniczej owoców Switch 62,5 WG 0,75 kg Stosować od początku czerwca. Przed zbiorem jednorazowo (7 dni) lub dwukrotnie (14 dni i 7 dni) w zależności od nasilenia choroby. Stosować maks. 3 razy w sezonie. Sadoplon 75 WP 4,5 kg Stosować w okresach wilgotnej pogody, co dni. Nie opryskiwać drzew częściej niż 2-krotnie przed zbiorem. Captan 80 WG Topsin M 500 SC 1,9 kg 1,5 l Liczbę zabiegów dostosować do podatności odmiany i stopnia zagrożenia chorobą. Tymi środkami opryskiwać drzewa 2-krotnie (28 i 14 dni) przed zbiorem owoców, lub jeden raz (na 14 dni) przed zbiorem. Zato 50 WG 0,2 kg Opryskiwać 2-krotnie (28 dni i 14 dni) przed zbiorem. Bellis 38 WG 0,8 kg Opryskiwać na 7 21 dni przed zbiorem, najlepiej 1 raz w sezonie. W przypadku 2-krotnego stosowania zabiegi wykonać 21 dni i nie później niż 7 dni przed zbiorem. Captan 50 WP Captan 80 WG Kaptan Zawiesinowy 50 WP Merpan 50 WP Merpan 80 WG Sadoplon 75 WP Thiram Granufl o 80 WG Mythos 300 SC Bellis 38 WG Smart Fresh 03 VP 1,9 kg 1,9 kg 4,5 kg 1,5 l 0,8 kg 1 dozownik/komorę chłodniczą Uwaga ogólna opryskiwać drzewa przed zbiorem jabłek. Przestrzegać karencji. Środki z drugiej grupy stosować do początku fazy dojrzewania owoców i nasion. Słabiej działają w niskiej temperaturze. Przestrzegać przemiennego stosowania środków należących do różnych grup chemicznych. Można użyć również odpowiednich fungicydów, zawierających kaptan, dopuszczonych w ramach handlu równoległego (str. 14). Stosować na owoce zdrowe, najlepiej świeżo zebrane, nie później niż 7 dni po zbiorze. Zabieg można wykonać zarówno przed, w trakcie, jak i po schłodzeniu owoców. Przed użyciem środka upewnić się czy pomieszczenie jest szczelne. Pojemność urządzenia dozującego dostosować do wielkości komór chłodniczych. Wielkość pomieszczenia/ilość środka: m 3 /4,9 g m 3 /6,3 g m 3 /8,4 g m 3 /9,5 g m 3 /147,2 g Parch jabłoni mocznik 4 5% Opryskiwać tuż przed opadaniem liści, najpóźniej gdy nie więcej niż 5% liści spadnie z drzew. Opóźnienie zabiegu obniża jego skuteczność, chodzi bowiem o to, by jak największa liczba liści została bardzo dokładnie pokryta roztworem nawozu. Azot kumulowany w liściach wpływa destrukcyjnie na wczesne fazy rozwojowe owocników 46 grzyba, stymuluje natomiast rozwój bakterii rozkładających tkanki liści. 47

27 Zasada działania środków ochrony roślin Na skuteczność zabiegu ochrony wykonywanego zarówno preparatami chemicznymi, jak i biologicznymi duży wpływ ma znajomość charakterystyki danego środka. W etykiecie-instrukcji stosowania każdego preparatu znajdują się te informacje, dlatego bardzo ważna jest dokładna lektura tego tekstu. Użytkownik środka ochrony roślin musi wyrobić w sobie nawyk, że poza danymi dotyczącymi dawek preparatu i wody, w której należy rozprowadzić specyfi k, sprawdza także w jakich warunkach klimatycznych (temperatura, opady) środek jest najskuteczniejszy i jak działa w stosunku do rośliny oraz zwalczanego agrofaga patogenu (sprawcy choroby), szkodnika czy chwastu. Działanie środków ochrony na roślinie Rys. 1 a, b Powierzchniowe a b Zachowanie środka na lub w roślinie Powierzchniowe Po naniesieniu preparatu lub cieczy użytkowej (roztworu preparatu w rozpuszczalniku, najczęściej w wodzie) na roślinę, pozostaje na jej powierzchni. Nie przenika do wnętrza i nie oddziałuje na szkodniki lub patogeny żyjące, żerujące i rozwijające się w jej wnętrzu. Nie przemieszcza się na nowo pojawiające się organy, dlatego w celu ochrony przyrastających organów konieczny jest ponowny zabieg. Pod względem technicznym istotne jest wykonanie zabiegu przy użyciu rozpylaczy wytwarzających bardzo drobne krople, tak aby ciecz użytkowa naniesiona została na jak największą powierzchnię. Efektywność zabiegu poprawia także wykorzystanie opryskiwacza z wentylatorem osiowym z defl ektorami, bądź promieniowym z kierowanym strumieniem powietrza, dzięki czemu drobne krople dostają się na opryskiwany obiekt, a tylko w niewielkim stopniu znoszone są poza ten obszar. Ze względu na zaleganie tych preparatów na powierzchni, są one łatwo zmywane przez deszcz. W przypadku fungicydów najczęściej zapobiegawcze. Wgłębne Po naniesieniu preparatu lub cieczy użytkowej (roztworu preparatu w rozpuszczalniku, najczęściej w wodzie) na roślinę, przenika przez skórkę do komórek znajdujących się pod skórką. Przedostawanie się do komórek następuje w obrębie naniesionego preparatu lub naniesionej kropli cieczy użytkowej (roboczej). Preparat nie przemieszcza się zbyt głęboko. Zwalcza się nim zatem patogeny i szkodniki bytujące pod skórką. W przypadku ochrony liści przed patogenami i szkodnikami środki te bywają bardzo efektywne, ale wykorzystywane w celu zniszczenia patogenów i szkodników znajdujących się wewnątrz pędów lub owoców, tj. wszelkich organów o tkankach dużej miąższości już nie tak bardzo skuteczne. Nie przemieszczają się na nowo pojawiające się organy, dlatego w celu ochrony przyrastających organów konieczny jest ponowny zabieg. Pod względem technicznym zaleca się wykonanie zabiegu przy wykorzystaniu rozpylaczy wytwarzających krople bardzo drobne lub drobne, tak aby ciecz użytkowa naniesiona została na jak największą powierzchnię. Gdy preparat wniknie do rośliny (czas, który musi upłynąć od zabiegu do wniknięcia preparatu jest podany w etykiecie, przy czym należy wziąć pod uwagę, że przy nieoptymalnych warunkach klimatycznych, np. niższa od efektywnej dla preparatu, temperatura, czas ten ulega wydłużeniu) opady deszczu nie wpływają negatywnie na efektywność zabiegu. W przypadku fungicydów najczęściej zapobiegawcze i interwencyjne. Rys. 2 a, b Wgłębne a Rys. 3 a, b Systemiczne (= Układowe) a b b 48 Systemiczne (= Układowe) Po naniesieniu preparatu lub cieczy użytkowej (roztworu preparatu w rozpuszczalniku, najczęściej w wodzie) na roślinę, przenika przez skórkę do komórek znajdujących się pod skórką. Następnie przedostaje się wraz z sokami komórkowymi do tkanki przewodzącej, którymi to kanałami rozprowadzany jest po całej roślinie. Dociera do jej wszystkich komórek, transportowany nawet najcieńszymi nerwami. Przemieszcza się do nowo pojawiających się organów, zabezpieczając je przed infekcją bądź efektami żerowania szkodników. Niekonieczny jest zatem ponowny zabieg po infekcji bądź ponownym pojawieniu się szkodnika. Pod względem technicznym zaleca się wykonanie zabiegu przy wykorzystaniu rozpylaczy wytwarzających krople drobne lub nawet duże. W tym przypadku niekonieczne jest pokrycie jak największej powierzchni. Wystarczy aby preparat dostał się na roślinę. Po jego wniknięciu do rośliny opady deszczu nie wpływają negatywnie na efektywność zabiegu. W przypadku fungicydów najczęściej interwencyjne lub wyniszczające. Quasi-systemiczne (= Quasi-układowe; = Mezostemiczne) Po naniesieniu preparatu lub cieczy użytkowej (roztworu preparatu w rozpuszczalniku, najczęściej w wodzie) na roślinę, rozprzestrzenia się poprzez dyfuzję w fazie gazowej na powierzchni liści, wiąże się z powierzchniową warstwą wosków oraz częściowo działa wgłębnie, także w przestworach międzykomórkowych. Wraz z ruchami powietrza przemieszcza się, ale w niewielkim stopniu, w fazie gazowej na nowo pojawiające się organy. Pod względem technicznym zaleca się wykonanie zabiegu przy wykorzystaniu rozpylaczy wytwarzających krople drobne. Po połączeniu się z woskami roślinnymi, preparat jest dość odporny na zmycie przez deszcz nawet do 40 mm. Jednakże jeżeli wystąpi krótkotrwały, ale ulewny deszcz, bądź wkrótce po zabiegu, może dojść do zmycia preparatu. W przypadku fungicydów najczęściej zapobiegawcze i interwencyjne. Rys. 4 a, b Quasi-układowe (= Quasi-systemiczne; = Mezostemiczne) a b Rys. 1-4 Dorota Bobulska

28 Właściwie sformułowane zasady nawożenia! Nawozy formułowane Seniphos fosfor + wapń (P 2 O g/l, Ca 40 g/l) Zintrac (Zn g/l) Bortrac (B 150 g/l) Hydromag (MgO 500 g/l) Stopit (Ca 160 g/l) Zintrac Zintrac Bortrac Bortrac Seniphos Seniphos Hydromag Stopit początek wegetacji zielony pąk różowy pąk kwitnienie opadanie płatków wzrost zawiązków wzrost owoców zbiory po zbiorach SUMI AGRO POLAND SP. Z O.O. ul. Bonifraterska Warszawa tel.:

29 Sposób na gorzkie problemy przechowalnicze Dwie nowoczesne substancje aktywne Krótki okres karencji Wysoka efektywność stosowania Polecany w IPO BASF Polska Sp. z o.o., infolinia: (22) , Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem bezpieczeństwa. Przed każdym użyciem przeczytaj informacje zamieszczone w etykiecie i informacje dotyczące produktu.