Łódź; październik 2016

Transkrypt

1 Diagnoza potrzeb i możliwości uczniów objętych kształceniem specjalnym jako podstawa do planowania pracy z uczniem posiadającym orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego Łódź; październik 2016

2 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ ) z dnia 24 lipca 2015 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologicznopedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach

3 Kształcenie specjalne organizuje się dla uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, wydane przez publiczną poradnię psychologiczno-pedagogiczną

4 Pojęcie specjalnych potrzeb edukacyjnych Specjalne potrzeby edukacyjne wg Pani prof. M. Bogdanowicz odnoszą się do grupy uczniów, która: ma znacznie większe trudności w uczeniu się niż ich rówieśnicy. potrzebuje pomocy pedagogicznej w formie specjalnego programu nauczania i wychowania, specjalnych metod, dostosowanych do ich potrzeb, możliwości i ograniczeń. powinna być nauczana przez specjalistyczną kadrę pedagogiczną w odpowiednich warunkach bazowych przy uwzględnieniu odmiennych rozwiązań organizacyjnych

5 1. NIEPEŁNOSPRAWNI niesłyszący, słabo słyszący, niewidomy, słabo widzący, z niepełnosprawnością ruchową (w tym z afazją), z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim, w stopniu umiarkowanym lub znacznym, z autyzmem (w tym z zespołem Aspergera)

6 2.UCZNIOWIE ZAGROŻENI NIEDOSTOSOWANIEM SPOŁECZNYM Dzieci i młodzież wychowujące się w warunkach niekorzystnych dla rozwoju psychospołecznego, na który negatywny wpływ wywierają takie środowiska jak: rodzina (własna), grupa rówieśnicza i inne, a także u której rejestrowane objawy zaburzeń występują sporadycznie.

7 3.UCZNIOWIE NIEDOSTOSOWANI SPOŁECZNIE Dzieci i młodzież, u których na skutek zaburzeń wewnętrznych lub niekorzystnych warunków środowiskowych występują utrwalone (powtarzające się) zaburzenia w zachowaniu; Zachowania osób niedostosowanych społecznie są sprzeczne z powszechnie uznawanymi wartościami i oczekiwaniami społeczeństwa, pozostające w wyraźnej opozycji do obowiązujących norm obyczajowych, moralnych i prawnych.

8 Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydaje się na okres roku szkolnego, etapu edukacyjnego, albo okresu kształcenia w danej szkole. Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego dla uczniów szkół podstawowych z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim wdaje się na okres każdego etapu edukacyjnego w tej szkole.

9 Orzeczenie zawiera najbardziej zalecaną formę kształcenia. -wynika z art. 71b ust. 3 u.o.s.o. Kształcenie specjalne może być organizowane we wszystkich typach i rodzajach szkół. Przedszkola, szkoły podstawowe, gimnazja, szkoły ponadgimnazjalne, ogólnodostępne, integracyjne, specjalne,

10 Kształcenie uczniów niepełnosprawnych jest prowadzone nie dłużej niż do ukończenia przez ucznia: - 18 roku życia - w przypadku szkoły podstawowej; - 21 roku życia - w przypadku gimnazjum; - 24 roku życia - w przypadku szkoły ponadgimnazjalnej.

11 Przedszkola, inne formy wychowania przedszkolnego, szkoły,, zapewniają: realizację zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego; warunki do nauki, sprzęt specjalistyczny i środki dydaktyczne, odpowiednie ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne dzieci lub uczniów; zajęcia specjalistyczne, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 11 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, zwanej dalej ustawą ;

12 inne zajęcia odpowiednie ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne dzieci lub uczniów, w szczególności zajęcia rewalidacyjne, resocjalizacyjne i socjoterapeutyczne; integrację dzieci lub uczniów ze środowiskiem rówieśniczym, w tym z dziećmi lub uczniami pełnosprawnymi; przygotowanie uczniów do samodzielności w życiu dorosłym.

13 WIELOSPECJALISTYCZNA OCENA POZIOMU FUNKCJONOWANIA UCZNIA: Określenie wielospecjalistyczna ocena oznacza, że ostateczna diagnoza jest wspólnie wypracowana przez nauczycieli i specjalistów pracujących z uczniem.

14 Zespół, co najmniej dwa razy w roku szkolnym, dokonuje okresowej wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania dziecka lub ucznia, uwzględniając ocenę efektywności pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielanej dziecku lub uczniowi zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 11 ustawy, oraz, w miarę potrzeb, dokonuje modyfikacji programu. Oceny poziomu funkcjonowania dziecka lub ucznia i modyfikacji programu dokonuje się, w zależności od potrzeb, we współpracy z poradnią psychologiczno-pedagogiczną, w tym poradnią specjalistyczną.

15 Zespół, tworzą odpowiednio nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych i specjaliści, prowadzący zajęcia z dzieckiem lub uczniem, zwany dalej zespołem. Pracę zespołu koordynuje odpowiednio wychowawca oddziału lub wychowawca grupy wychowawczej, do której uczęszcza dziecko lub uczeń, albo nauczyciel lub specjalista, prowadzący zajęcia z dzieckiem lub uczniem, wyznaczony przez dyrektora przedszkola, szkoły

16 Rodzice dziecka lub ucznia albo pełnoletni uczeń mają prawo uczestniczyć w spotkaniach zespołu, a także w opracowaniu i modyfikacji programu oraz dokonywaniu oceny. Dyrektor zawiadamia rodziców dziecka lub ucznia albo pełnoletniego ucznia o terminie każdego spotkania zespołu i możliwości uczestniczenia w nim.

17 W spotkaniach zespołu mogą także uczestniczyć: na wniosek dyrektora przedszkola, szkoły - przedstawiciel poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej, asystent lub pomoc nauczyciela na wniosek lub za zgodą rodziców dziecka lub ucznia albo pełnoletniego ucznia inne osoby, w szczególności lekarz, psycholog, pedagog, logopeda lub inny specjalista.

18 Wielospecjalistyczna ocena poziomu funkcjonowania ucznia = diagnoza funkcjonalna Jest złożonym procesem rozpoznania, którego celem jest ocena poziomu wiedzy i umiejętności, potrzeb, zakresu możliwości i ograniczeń, jest prowadzona w sytuacjach naturalnych w ciągu całego okresu kształcenia oraz zaprojektowanie i monitorowanie procesu wspierania ucznia

19 Diagnozując rozwój ucznia rozpatrujemy trzy płaszczyzny: I - rozwój fizyczny dziecka rozwój kondycji i sprawności stan zdrowia II rozwój społeczno emocjonalny zachowania i emocje w stosunku do siebie, innych ludzi, przyrody III rozwój intelektualny, osiągnięcia edukacyjne dziecka w zakresie : umiejętności: czytania, pisania, mówienia, słuchania, rachowania, rozumowania, zdobywania informacji, rozwoju indywidualnych uzdolnień i zainteresowań

20 WIELOSPECJALISTYCZNA OCENA POZIOMU FUNKCJONOWANIA UCZNIA Celem - zgromadzenie informacji o uczniu w sposób kompleksowy

21 Wielospecjalistyczną ocenę poziomu funkcjonowania ucznia należy opracować na podstawie informacji o dziecku i jego specjalnych potrzebach z następujących źródeł: z orzeczeń wydawanych przez poradnie psychologicznopedagogiczne, zawierających specjalistyczną diagnozę z wywiadów i rozmów z rodzicami, od lekarzy i specjalistów leczących dziecko, z dokumentacji medycznej dostarczonej przez rodziców, od innych specjalistów pracujących z dzieckiem (np. rehabilitantów, terapeutów, kuratorów sądowych), z obserwacji nauczycieli, które dotyczą funkcjonowania ucznia w klasie, szkole (między innymi z analizy wytworów dziecka), z badań specjalistycznych (psychologicznych, pedagogicznych, logopedycznych) prowadzonych w szkole, z dokumentacji prowadzonej przez wychowawcę klasy.

22 Etapy procesu rozpoznawania specjalnych potrzeb edukacyjnych ucznia

23 ANALIZA ORZECZENIA Pierwszy etap rozpoznania specjalnych potrzeb dzieckiem niepełnosprawnego to zapoznanie się z orzeczeniem dziecka, wydanym przez poradnię psychologiczno pedagogiczną.

24 Diagnoza przeprowadzana w poradniach psychologicznopedagogicznych ma na celu: rozpoznanie niepełnosprawności, wydanie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego.

25 ORZECZENIE O POTRZEBIE KSZTAŁCENIA SPECJALNEGO W orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego znajdują się: DIAGNOZA, ZALECENIA,. UZASADNIENIE,

26 DIAGNOZA, zawiera ogólne informacje o możliwościach, ograniczeniach i potencjale rozwojowym dziecka. W diagnozie zawarte są informacje dotyczące ; 1. Poziomu rozwoju intelektualnego. 2. Poziomu rozwoju poszczególnych funkcji poznawczych. 3. Cechy funkcjonowania społecznego ucznia. 4. Może być dołączona diagnoza logopedyczna.

27 SCHEMAT DIAGNOZY Diagnoza psychologiczna Diagnoza pedagogiczna Diagnoza logopedyczna Inne diagnozy specjalistyczne ( np.badanie słuchu i wzroku) Podsumowanie zawierające rozpoznanie i opis mechanizmów wyjaśniających funkcjonowanie badanego.

28 ZALECENIA; warunki realizacji potrzeb edukacyjnych, formy stymulacji, rewalidacji, terapii, usprawniania, rozwijania potencjalnych możliwości i mocnych stron dziecka oraz inne formy wsparcia psychologiczno-pedagogicznego, najkorzystniejsze formy kształcenia specjalnego.

29 UZASADNIENIE uzasadnienie zalecanych form kształcenia spodziewane efekty działań. Należy wziąć pod uwagę, że w treści dokumentu podane są wyniki diagnozy przeprowadzonej w kategoriach orzecznictwa. Orzeczenie nie dostarcza kompletu informacji o uczniu. Badanie przeprowadzone w gabinecie psychologicznym nie pozwala zaobserwować np. funkcjonowania ucznia w grupie rówieśniczej.

30 poziomu funkcjonowania ANALIZA ORZECZENIA O POTRZEBIE KSZTAŁCENIA SPECJALNEGO Co wiemy o dziecku? Grupa A - cechy korzystne dla rozwoju w zakresie warunków, przebiegu i wyników uczenia się; Grupa B - cechy niekorzystne dla rozwoju w zakresie warunków, przebiegu i wyników uczenia się; Grupa C - potrzeby w zakresie dostosowania otoczenia, rodzaju pomocy i wsparcia przez inne osoby (np. specjalistów) określenie przyczyn trudności ucznia (pierwotnych i wtórnych). Czego nie wiemy? Informacje do pozyskania w wyniku wielospecjalistycznej oceny

31 ROZMOWA Z RODZICAMI ( OPIEKUNAMI) UCZNIA Rodzice znają najlepiej własne dziecko, najlepiej je rozumieją, znają ich mocne i słabe strony, to oni je wychowują i za nie odpowiadają. Biorą oni udział w ocenie funkcjonowania dziecka i tworzeniu indywidualnego programu edukacyjnego, a także w miarę możliwości w realizowaniu pewnych jego elementów w domu. Warunkiem powodzenia edukacji jest współpraca z rodziną dziecka.

32 Informacje od specjalistów: logopedy, psychologa, pedagoga, rehabilitanta, nauczyciela gimnastyki korekcyjnej.

33 SZCZEGÓŁOWA ANALIZA DOKUMENTÓW UCZNIA Dodatkowymi dokumentami mogą być opinie, oceny funkcjonowania dziecka, wykonane w innych placówkach (przedszkola, ośrodek wczesnej interwencji, ośrodek wczesnego wspomagania rozwoju dziecka), karty zdrowia dziecka, wyniki badań psychologicznych dokonanych przez psychologów w innych placówkach, dodatkowe dokumenty dostarczone przez rodziców.

34 Opracowanie wyników rozpoznania i określenie specjalnych potrzeb edukacyjnych ucznia.

35 WIELOSPECJALISTYCZNA OCENA FUNKCJONOWANIA UCZNIA Wybór formy dokumentowania może być zróżnicowany (np. arkusz, karta, zeszyt) i może zależeć od potrzeb wynikających z dokonanego rozpoznania lub wzoru wypracowanego w szkole WIELOSPECJALISTYCZNA ocena poziomu funkcjonowania może stanowić załącznik albo pierwszą cześc indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego.

36 WIELOSPECJALISTYCZNA OCENA POZIOMU FUNKCJONOWANIA UCZNIA Przyjmuje się następujący podział wyników rozpoznania: cechy korzystne dla rozwoju w zakresie warunków, przebiegu i wyników uczenia się grupa A; cechy niekorzystne dla rozwoju w zakresie warunków, przebiegu i wyników uczenia się grupa B; grupa potrzeb w zakresie dostosowania otoczenia, rodzaju pomocy i wsparcia przez inne osoby (np. specjalistów) oznaczana jest na schematach literą C. Po ustaleniu przyczyn trudności rozwojowych i edukacyjnych (z uwzględnieniem warunków środowiskowych) oraz prognoz rozwojowych określane są specjalne potrzeby edukacyjne, w tym potrzeby w zakresie dostosowania otoczenia ucznia.

37 Orzeczenie analiza Źródło informacji Rozpoznanie ABC Potrzeby ucznia Nauczyciele obserwacja ucznia dokonana przez nauczyciela, Rodzice wywiad i rozmowy z rodzicami, Lekarze i specjaliści pracujący z dzieckiem, dokumentacja medyczna Inni specjaliści pracujący z dzieckiem Badania specjalistyczne prowadzone w szkole w tym wyniki testów kompetencji, sprawdzianów, egzaminów A B C A B C A B C A B C A B C A B C Dokumentacja prowadzona przez wychowawcę klasy, Informacje dotyczące szkolnego funkcjonowania dziecka, Inne Wielospecjalistyczna ocena poziomu funkcjonowania ucznia (dokonana w innym okresie) A B C A B C A B C Data: Podpisy członków Zespołu: Podpis rodziców:

38 Legenda: A -mocne strony dziecka: Jego zdolności, wiedza i umiejętności potrzebne do realizacji poszczególnych przedmiotów czy zadań, które mogą być przed nim stawiane, także jego ulubionych form aktywności i zainteresowań, Cechy korzystne dla rozwoju w zakresie: warunków, przebiegu i wyników uczenia się: (np. spostrzegawczość, dobra pamięć wzrokowa, zdolności komunikacyjne) B- trudności edukacyjne lub rozwojowe ucznia w zakresie: emocji i funkcjonowania społecznego (np. w nawiązywaniu kontaktów z rówieśnikami, wyrażaniu uczuć w sposób społecznie akceptowany, umiejętności werbalizowania uczuć), sprawności motorycznej dziecka, w tym możliwości samoobsługi (szczególnie ważne w przypadku dzieci niepełnosprawnych), komunikowania się (np. w przypadku dzieci obcokrajowców możliwość porozumiewania się w języku polskim, w przypadku niektórych dzieci niepełnosprawnych konieczność stosowania metod komunikacji alternatywnej), funkcjonowania poznawczego (np. koncentracja uwagi, pamięć, myślenie), wiedzy z poszczególnych przedmiotów i umiejętności szkolnych (czytanie, pisanie, liczenie), motywacji, Cechy niekorzystne dla rozwoju w zakresie: warunków, przebiegu i wyników uczenia się: (np. niewielki zasób wiedzy ogólnej, niedojrzałość społeczna, zaburzona integracja sensoryczna, wzmożona męczliwość, nadwrażliwość i labilność emocjonalna, podwyższony poziom lęku, trudności interpersonalne) C- warunki zewnętrzne: organizacja przestrzeni klasy czy szkoły (np. oznakowanie niebezpiecznych miejsc, gdy w klasie jest dziecko słabo widzące), pracy na lekcji, sposobu oceniania dziecka, sytuacja rodzinna dziecka, w tym informacje przekazane przez rodziców (np. że nie mają oni wystarczającej wiedzy, by pomóc dziecku w nauce), dodatkowe informacje i zalecenia (np. dotyczących noszenia aparatu słuchowego, okularów, butów ortopedycznych, nietypowych zachowań dziecka). Grupa potrzeb w zakresie dostosowania otoczenia, rodzaju pomocy, wsparcia: (podjazd dla wózka, miejsce do aplikowania insuliny, stolik z podwyższeniem, pomoc diabetologa, zatrudnienie pomocy nauczyciela).

39 WIELOSPECJALISTYCZNA OCENA POZIOMU FUNKCJONOWANIA UCZNIA Wielospecjalistyczna ocena funkcjonowania ucznia jest podstawą opracowania i modyfikowania indywidualnego programu edukacyjnego, zgodnie z jego indywidualnymi potrzebami edukacyjnymi i możliwościami psychofizycznymi.