INSTRUKCJA BEZPIECZEŃSTWA POŻAROWEGO

Transkrypt

1 ZATWIERDZAM INSTRUKCJA BEZPIECZEŃSTWA POŻAROWEGO Zespołu Szkół Ogólnokształcących Mistrzostwa Sportowego im. Marii Konopnickiej w Białymstoku przy ulicy Konopnickiej 3 Opracowała: Agnieszka Iwanowska-Dzitkowska Specjalista ds. bhp i ppoż. BIAŁYSTOK, marzec 2012 roku

2 Wstęp Co roku w Polsce wybucha ponad pożarów z czego około 2800 w obiektach użyteczności publicznej. Pożary powstają przede wszystkim tam, gdzie ochrona przeciwpożarowa nie jest należycie zorganizowana, gdzie nie przestrzega się elementarnych zasad dotyczących codziennego zachowania się w obiekcie, zasad jego użytkowania i utrzymywania, gdzie użytkownicy nie zdają sobie sprawy z niebezpieczeństwa i możliwości wybuchu pożaru oraz nie znają podstawowych zasad przeciwdziałania temu procesowi i zwalczania go w pierwszej fazie jego powstania. Niniejsza Instrukcja Bezpieczeństwa Pożarowego przeznaczona jest do przestrzegania przez wszystkich pracowników Zespołu Szkół Ogólnokształcących Mistrzostwa Sportowego w Białymstoku niezależnie od zajmowanego stanowiska, a także uczniów i innych osób stale lub czasowo przebywających na terenie szkoły. Ideą Instrukcji jest dostarczenie praktycznych wskazówek, zasad z zakresu ochrony przeciwpożarowej oraz informacji pomocnych przy użytkowaniu urządzeń przeciwpożarowych i instalacji w obiektach. Przestrzeganie podanych zasad i obowiązków przyczyni się do wzrostu bezpieczeństwa pożarowego oraz wpłynie na poprawę bezpieczeństwa osób przebywających w obiekcie Zespołu Szkół Ogólnokształcących Mistrzostwa Sportowego. 2

3 Spis treści 1. PODSTAWA I ZAKRES OPRACOWANIA INSTRUKCJI WARUNKI OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ Charakterystyka obiektu Warunki ewakuacji Instalacje techniczne ochrony przeciwpożarowej przeglądy i konserwacja CHARAKTERYSTYKA ZAGROŻENIA POŻAROWEGO Potencjalne źródła powstania pożaru Drogi rozprzestrzeniania się pożaru Przyczyny rozprzestrzeniania się pożarów Organizacja ochrony przeciwpożarowej w obiekcie ZASADY PROFILAKTYKI POŻAROWEJ Ogólne zasady zapobiegania pożarom Zasady bezpieczeństwa pożarowego w budynku Czynności zabronione w zakresie ochrony przeciwpożarowej ZASADY PROWADZENIA PRAC NIEBEZPIECZNYCH POD WZGLĘDEM POŻAROWYM Organizacja prac niebezpiecznych pożarowo Wytyczne zabezpieczenia prac niebezpiecznych pożarowo Kontrola miejsc pracy po ich zakończeniu URZĄDZENIA PRZECIWPOŻAROWE W OBIEKCIE, ZASADY STOSOWANIA, OBSŁUGI I KONSERWACJI ZASADY POSTĘPOWANIA NA WYPADEK POWSTANIA POŻARU LUB INNEGO ZAGROŻENIA Instrukcja postępowania na wypadek powstania zagrożenia Podstawowe zasady gaszenia pożarów Zabezpieczenie miejsca pożaru EWAKUACJA LUDZI I MIENIA Zasady organizacji ewakuacji Praktyczne sprawdzanie warunków ewakuacji ORGANIZACJA I ZASADY ZAZNAJAMIANIA PRACOWNIKÓW Z INSTRUKCJĄ I PRZEPISAMI PRZECIWPOŻAROWYMI OBOWIĄZKI W ZAKRESIE OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ Zadania i obowiązki dyrektora Obowiązki kierownika gospodarczego /osoby odpowiedzialnej za sprawy techniczne/ Zadania i obowiązki pracownika zatrudnionego jako konserwator Zadania i obowiązki inspektora ds. BHP Obowiązki pracowników i uczniów Obowiązki personelu sprzątającego Obowiązki pracowników dozoru ZAŁĄCZNIKI DO INSTRUKCJI BEZPIECZEŃSTWA POŻAROWEGO

4 1. PODSTAWA I ZAKRES OPRACOWANIA INSTRUKCJI Obowiązek stosowania i przestrzegania podstawowych wymagań w zakresie ochrony przeciwpożarowej wynika bezpośrednio lub pośrednio z następujących przepisów: 1. Ustawa o ochronie przeciwpożarowej z dnia 24 sierpnia 1991 r. (Dz. U. Nr 178 poz z 2009r. oraz nr. 57 poz. 353 z 2010r.) oraz przepisy wykonawcze do niej: Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 roku w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 109, poz. 719), Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 lipca 2009 roku w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych (Dz. U. Nr 124 poz. 1030). 2. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 roku Prawo budowlane (jednolity tekst Dz. U. z 2002 r. Nr 75, poz. 690). 3. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (jednolity tekst Dz. U. z 2009r., nr 109 poz. 1156) 4. Polskie Normy z zakresu ochrony przeciwpożarowej: PN-92/N Znaki bezpieczeństwa. Ochrona przeciwpożarowa, PN-92/N Znaki bezpieczeństwa. Ewakuacja, PN-N Znaki bezpieczeństwa. Techniczne środki przeciwpożarowe. Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej stanowi, że ochrona przeciwpożarowa polega na realizacji przedsięwzięć mających na celu ochronę życia, zdrowia, mienia lub środowiska przed pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym zagrożeniem. Właściciel, zarządca lub użytkownik budynku, obiektu lub terenu, zapewniając jego ochronę przeciwpożarową, obowiązany jest w szczególności: 1) przestrzegać przeciwpożarowych wymagań budowlanych, instalacyjnych i technologicznych, 2) wyposażyć budynek, obiekt lub teren w sprzęt pożarniczy i ratowniczy oraz środki gaśnicze zgodnie z zasadami określonymi w odrębnych przepisach, 3) zapewnić konserwację i naprawy sprzętu oraz ww. urządzeń, zgodnie z zasadami i wymaganiami gwarantującymi sprawne i niezawodne ich funkcjonowanie, 4

5 4) zapewnić osobom przebywającym w budynku, obiekcie lub na terenie bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji, 5) przygotować budynek, obiekt lub teren do prowadzenia akcji ratowniczej, 6) zaznajomić pracowników z przepisami przeciwpożarowymi, 7) ustalić sposoby postępowania na wypadek powstania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia. Szczegółowe zasady dotyczące sposobów i warunków ochrony przeciwpożarowej budynków, obejmujące odpowiednie warunki ich ochrony technicznej a także warunki organizacyjne i formalnoprawne, zapewniające przeciwdziałanie powstaniu pożaru lub minimalizację jego skutków oraz ochronę ludzi i mienia zostały określone w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 07 czerwca 2010 roku w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów. Zgodnie z wymaganiami ww. rozporządzenia Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego ZSOMS w Białymstoku powinna określać w szczególności: 1. warunki ochrony przeciwpożarowej, wynikające z przeznaczenia, sposobu użytkowania, prowadzonego procesu technologicznego, magazynowania (składowania) i warunków technicznych obiektu, w tym zagrożenia wybuchem; 2. określenie wyposażenia w wymagane: a. urządzenia przeciwpożarowe, b. gaśnice i sposoby poddawania ich przeglądom technicznym oraz czynnościom konserwacyjnym; 3. sposoby postępowania na wypadek pożaru i innego zagrożenia; 4. sposoby zabezpieczenia prac niebezpiecznych pod względem pożarowym, jeżeli takie prace są przewidywane; 5. warunki i organizację ewakuacji ludzi oraz praktyczne sposoby ich sprawdzania; 6. sposoby zapoznania użytkowników obiektu, w tym zatrudnionych pracowników, z: a. przepisami przeciwpożarowymi, b. własną treścią; 7. zadania i obowiązki w zakresie ochrony przeciwpożarowej dla osób będących ich stałymi użytkownikami; 5

6 8. plany obiektów, obejmujące także ich usytuowanie, i terenu przyległego, z uwzględnieniem graficznych danych dotyczących przede wszystkim: a. powierzchni budynku, b. wysokości budynku, c. liczby kondygnacji budynku, d. odległości od obiektów sąsiadujących, e. parametrów pożarowych występujących substancji palnych, f. występującej gęstości obciążenia ogniowego w strefie pożarowej (strefach pożarowych), g. kategorii zagrożenia ludzi, przewidywanej liczby osób na każdej kondygnacji i w poszczególnych pomieszczeniach, h. lokalizacji pomieszczeń i przestrzeni zewnętrznych zaklasyfikowanych jako strefy zagrożenia wybuchem, i. podziału obiektu na strefy pożarowe, j. warunków ewakuacji, ze wskazaniem kierunków i wyjść ewakuacyjnych, k. miejsc usytuowania urządzeń przeciwpożarowych, gaśnic, kurków głównych instalacji gazowej, materiałów niebezpiecznych pożarowo i elementów sterujących urządzeniami przeciwpożarowymi, l. hydrantów zewnętrznych i innych źródeł wody do celów przeciwpożarowych, m. dróg pożarowych i innych dróg dojazdowych, z zaznaczeniem wjazdów na teren ogrodzony; 9. wskazanie osób lub podmiotów ją opracowujących Postanowienia niniejszej Instrukcji obowiązują wszystkie osoby zatrudnione w obiekcie, jak również osoby korzystające z tego obiektu (wynajem). Z postanowieniami Instrukcji należy zapoznać wszystkich pracowników lub mogących stale przebywać w obiekcie. Przedmiotem opracowania jest analiza zagrożeń pożarowych oraz określenie metod postępowania pracowników oraz uczniów ZSOMS w Białymstoku i innych użytkowników obiektów w przypadku powstania zagrożenia dla życia i zdrowia ludzi oraz znajdującego się tam mienia. 6

7 Podstawowym zadaniem opracowania jest ocena realnych zagrożeń pożarowych występujących podczas normalnego użytkowania obiektów szkoły oraz określenie warunków ewakuacji w przypadku wystąpienia zagrożenia. Podjęcie akcji ratowniczej, po uprzednim rozpoznaniu wielkości zagrożenia, ograniczenie jego skutków oraz udzielenia pierwszej pomocy poszkodowanym, a także przygotowanie warunków do działania specjalistycznych podmiotów ratowniczych, takich jak jednostki Państwowej Straży Pożarnej to zadania, które powinny być realizowane przez wszystkich pracowników i uczniów, od początku zaistniałego zdarzenia. By cele te były możliwe do osiągnięcia, niezbędnym będzie: prowadzenie okresowych szkoleń pracowników oraz uczniów w zakresie wiedzy i umiejętności postępowania w przypadku powstania pożaru, praktyczne sprawdzenie organizacji i warunków ewakuacji, prowadzenie systematycznej kontroli i konserwacji urządzeń, sprzętu przeciwpożarowego oraz gaśnic. Instrukcję bezpieczeństwa pożarowego należy poddawać okresowej aktualizacji, co najmniej raz na dwa lata zgodnie z 6 ust. 7 ww. rozporządzenia, a także po takich zmianach sposobu użytkowania obiektu, które wpływają na zmianę warunków ochrony przeciwpożarowej. 2. WARUNKI OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ 2.1. Charakterystyka obiektu Szkoła położona jest na działce przy ul. Konopnickiej 3 w Białymstoku. Działka o kształcie nieregularnym od wschodu przylega do prywatnych działek, od południowego wschodu częściowo graniczy z Przedszkolem Samorządowym Nr 23 od zachodu, południa i północy sąsiaduje z Osiedlem Mieszkaniowym im. Adama Mickiewicza. Budynek szkolny jest usytuowany w południowo-wchodniej części działki. Budynek jest dwupiętrowy, murowany, niepodpiwniczony o łącznej kubaturze V= m³. Stolarka okienna i drzwiowa jest plastikowa. 7

8 Informacja o budynku Budynek - wysokość budynku do 11 m, 1. przeznaczenie budynku - budynek administracyjno-dydaktyczny, sale lekcyjne, pomieszczenia administracyjne. 2. maksymalna ilość osób przebywających jednorazowo w budynku sposób użytkowania budynku - ogólnie dostępny od godz do 20 00, 4. kategoria zagrożenia ludzi - budynek ZL-III, Dane konstrukcyjno-budowlane : Wymagana klasa odporności ogniowej dla tego typu budynku C, wykonane elementy konstrukcyjno budowlane odpowiadają następującym wymaganiom : 1. główna konstrukcja nośna - z cegły pełnej ceramicznej oraz bloczków żelbetonowych 2. konstrukcja dachu - wentylowany, ocieplony, z płyt betonowych, 2 x papa termozgrzewalna 3. stropy z pustaka DMS na legarach żelbetonowych, 4. ściana zewnętrzna - z cegły pełnej ceramicznej oraz bloczków gazobetonowych 5. ściana wewnętrzna - z cegły pustakowej, oraz bloczków gipsowych 6. Ilość kondygnacji, zestawienie powierzchni budynku : budynek trzykondygnacyjny: 7. Powierzchnia całkowita wynosi m 2, 8. kubatura m³, Obiekt znajduje się w jednej strefie pożarowej Warunki ewakuacji Obiekt posiada trzy wyjścia ewakuacyjne; dwie klatki schodowe konstrukcji żelbetonowej zapewniają właściwą ewakuację z budynku. Długość dojścia do najbliższej klatki schodowej z najdalszego miejsca wynosi ok. 25 m. Na parterze (przy wejściu głównym) zlokalizowano dzwonek służący jako przycisk alarmowy. Poziome i pionowe drogi ewakuacyjne są oznakowane zgodnie z PN- 92/N-01256/02. Przyjęte rozwiązania komunikacji ogólnej i zapasowych wyjść ewakuacyjnych, zapewniają pracownikom i uczniom bezpieczne wyjście z obiektów na przestrzeń otwartą. Minimalna szerokość poziomych dróg ewakuacyjnych jest większa niż 1,4 m. Drzwi ewakuacyjne otwierają się zgodnie z kierunkiem ewakuacji. 8

9 Maksymalna długość przejścia i dojścia ewakuacyjnego nie przekracza wartości dopuszczalnych. Pionowe drogi ewakuacyjne w budynku zakwalifikowanym jako niski, stanowią nie wydzielone pożarowo klatki schodowe, co jest zgodnie z wymaganiami dla tego typu obiektów. Szerokość biegu powinna wynosić 1,2 m, a szerokość spocznika minimum 1,5 m i nie powinna być ograniczana przez ustawianie lub montowanie palnych elementów wystroju wnętrz. Poziome drogi ewakuacyjne. W budynku zaliczonym do kategorii zagrożenia ludzi ZL III maksymalna długość dojścia ewakuacyjnego przy jednym dojściu powinna wynosić 30 m, przy dwóch 60 m w tym po poziomej drodze powinna być mniejsza niż 20 m. Szerokość poziomych dróg ewakuacyjnych w obiektach powinna być nie mniejsza niż 1,4m. Warunki ewakuacji z obiektu ZSOMS spełniają wymagania obowiązujących w tym zakresie przepisów z zakresu ochrony przeciwpożarowej Instalacje techniczne ochrony przeciwpożarowej przeglądy i konserwacja. Obiekt ZSOMS w Białymstoku wyposażono w następujące instalacje techniczne, których istnienie należy brać pod uwagę ze względu na ochronę przeciwpożarową: 1. wodno - kanalizacyjną (1 przyłącze), 2. centralnego ogrzewania, 3. wentylacja, 4. kanalizacji deszczowej, 5. okablowanie strukturalne: telefoniczne komputerowe monitoring 6. sygnalizacji alarmu włamaniowego (sali informatycznej, kancelarii, księgowości), 7. sygnalizacji alarmu pożaru (dzwonek), 8. elektryczną, o napięciu 220V/380V; ze względów pożarowych przewiduje się wyłączenie zasilania po stronie SN. Główny wyłącznik prądu znajduje się na parterze przy bibliotece. Zgodnie z wymaganiami art. 62 ust. 1 punkt 2 ustawy Prawo budowlane w obiekcie użyteczności publicznej raz na 5 lat należy przeprowadzić pomiary rezystancji izolacji przewodów elektrycznych, 9

10 9. odgromową ochraniająca obiekt przed wyładowaniami atmosferycznymi, którą zgodnie z normą PN 86/E 05003/01 02 należy co 6 lat poddawać pomiarom w zakresie oporności uziemienia; dodatkowo pomiarom należy poddawać instalację po każdym wyładowaniu lub przypadku przebudowy; zgodnie z art. 62 ust. 1 ustawy Prawo budowlane w zakresie stanu sprawności połączeń przeglądu należy dokonywać raz na 5 lat, 10. gazowa, na gaz ziemny; główny kurek gazu znajduje się na zewnątrz budynku, od strony kuchni. Odbiorniki gazu to jeden podwójny taboret oraz kuchnia gazowa z piekarnikiem. Instalacja gazowa jest poddawana corocznie próbie szczelności, 11. instalacja wodociągowa przeciwpożarowa; wewnętrzną instalację przeciwpożarową należy i poddawać przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym zgodnie z zasadami określonymi w obowiązujących przepisach i Polskich Normach tj. nie rzadziej niż raz w roku, Węże stanowiące wyposażenie hydrantów wewnętrznych powinny być raz na 5 lat poddawane próbie ciśnieniowej na maksymalne ciśnienie robocze, zgodnie z Polską Normą dotycząca konserwacji hydrantów wewnętrznych 12. instalacja wentylacyjna stan techniczny przewodów wentylacyjnych badany jest co najmniej raz w roku, Konserwację, przeglądy i sprawdzenia nie wymienionych instalacji i urządzeń przeprowadzać należy zgodnie z instrukcjami dołączonymi przez producentów oraz wykonawców instalacji i urządzeń. Najbliższy hydrant zewnętrzny jest pomiędzy salą gimnastyczną, a budynkiem przy ul. Orzeszkowej 14 w odległości ok. 50m. Drugi hydrant jest przy ogródku Jordanowskim 200 m od szkoły. Sposób ogłoszenia alarmu - poprzez uruchomienie sygnału dźwiękowego - (3 jednakowej długości dzwonki), w przypadku awarii elektryczności okrzyk pali się, pożar, miejsce zbiórki po ogłoszeniu ewakuacji boisko szkolne, a w razie niekorzystnych warunków atmosferycznych na sali gimnastycznej w ZSOMS Szkole Podstawowej Nr 1 w Białymstoku przy ul. Słowackiego 4 10

11 3. CHARAKTERYSTYKA ZAGROŻENIA POŻAROWEGO 3.1. Potencjalne źródła powstania pożaru. Szkoła jest obiektem zaliczonym do kategorii ZL III zagrożenia ludzi. Możliwości powstania pożaru mogą najczęściej wynikać z: 1) Wad oraz awaryjnego stanu pracy instalacji i urządzeń elektrycznych: a. niewłaściwego wykonania, b. przeciążenia poprzez włączanie dużej ilości odbiorników energii do jednego obwodu elektrycznego, c. braku bieżącej i okresowej konserwacji, d. nie zachowania wymaganych odległości urządzeń grzewczych i żarowych punktów świetlnych od materiałów palnych, e. stosowania prowizorycznych instalacji i urządzeń, f. stosowania urządzeń grzewczych nie zgodnie z zaleceniami producenta. 2) Używania otwartego ognia: a. zaprószenia ognia spowodowanego pozostawieniem żarzących się papierosów w sąsiedztwie materiałów palnych, b. prowadzenie prac remontowo-budowlanych polegających na spawaniu, cięciu, rozgrzewaniu substancji, malowaniu i klejeniu z użyciem materiałów niebezpiecznych pożarowo. 3) Niewłaściwego magazynowania i stosowania cieczy palnych oraz rozlewania ich w miejscach do tego nieprzystosowanych. 4) Przechowywania ciał stałych w sąsiedztwie materiałów posiadających skłonności do samonagrzewania. 5) Rozszczelnienia instalacji rozprowadzających gaz ziemny. 6) Celowego podpalenia Drogi rozprzestrzeniania się pożaru. Drogami rozprzestrzeniania się pożarów w obiekcie są: układ komunikacji poziomej i pionowej, elementy wykończenia wnętrz i wyposażenia pomieszczeń, 11

12 zgromadzone materiały palne (np. opakowania). Istotnym zagrożeniem dla osób przebywających w obiekcie jest toksyczne i duszące oddziaływanie dymów i gazów pożarowych powstających w wyniku spalania tworzyw sztucznych, z jakich wykonane są elementy wykończenia wnętrz i urządzenia biurowe. Przenikaniu dymów i gazów pożarowych sprzyjają otwarte ciągi komunikacyjne o konwekcyjno - grawitacyjnym ruchu powietrza, np. korytarze oraz kanały wentylacyjne Przyczyny rozprzestrzeniania się pożarów o użytkowanie palnych elementów budowlanych i wystroju wnętrz, o brak odpowiedniej klasy odporności ogniowej elementów budowlanych i zamknięć otworów drzwiowych, o brak urządzeń oddymiających poszczególne kondygnacje i klatki schodowe, o bark odpowiedniego podziału na strefy pożarowe, o składowanie materiałów palnych w pobliżu urządzeń elektrycznych i grzejnych, o brak, zły stan techniczny lub niewłaściwe użycie podręcznego sprzętu gaśniczego i hydrantów przeciwpożarowych, o nieznajomość zasad i sposobów postępowania podczas gaszenia pożaru, o zastawianie dostępu do hydrantów przeciwpożarowych, podręcznego sprzętu gaśniczego i głównych wyłączników energii elektrycznej, o brak możliwości odpowiedniego dojazdu do obiektu jednostkom straży pożarnej Organizacja ochrony przeciwpożarowej w obiekcie Zgodnie z przepisami w celu zapewnienia bezpiecznej eksploatacji obiektu należy: 1) umieścić na portierni na parterze, w holu głównym w miejscu widocznym, wykaz telefonów alarmowych oraz Instrukcję postępowania na wypadek pożaru, 2) w budynku w miejscach widocznych umieścić Instrukcję postępowania na wypadek pożaru, 3) oznakować zgodnie z Polskimi Normami znakami ewakuacyjnymi i bezpieczeństwa: pomieszczenia, w których występuje zakaz używania ognia otwartego, 12

13 drogi ewakuacyjne oraz pomieszczenia, w których w myśl przepisów techniczno - budowlanych wymagane są co najmniej 2 wyjścia ewakuacyjne, w sposób zapewniający dostarczenie informacji niezbędnych do ewakuacji miejsca lokalizacji przeciwpożarowego wyłącznika prądu i głównego zaworu gazu, miejsca usytuowania sprzętu gaśniczego, 4) utrzymywać drożność dróg ewakuacyjnych i pożarowych, 5) wyposażyć obiekt w podręczny sprzęt gaśniczy, 6) terminowo wykonywać wszystkie polecenia przełożonych i organów kontrolnych w sprawach związanych z bezpieczeństwem pożarowym, 7) uczestniczyć w szkoleniach z zakresu ochrony przeciwpożarowej, 8) zaznajomić się ze sposobami użycia sprzętu gaśniczego, 9) prace niebezpieczne pożarowo wykonywać zgodnie z zasadami określonymi w niniejszej Instrukcji. 4. ZASADY PROFILAKTYKI POŻAROWEJ 4.1. Ogólne zasady zapobiegania pożarom Aby skutecznie ograniczyć możliwości powstania pożaru należy rygorystycznie przestrzegać postanowień wynikających z rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 07 czerwca 2010 roku w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów oraz Instrukcji przeciwpożarowej Zasady bezpieczeństwa pożarowego w budynku W celu niedopuszczenia do powstania pożaru i zapewnienia bezpieczeństwa osób przebywających w obiekcie zabrania się: 1) składowania jakichkolwiek materiałów i ustawiania przedmiotów na drogach komunikacji ogólnej służących celom ewakuacji, 13

14 2) zamykania wyjść ewakuacyjnych w sposób uniemożliwiający ich natychmiastowe użycie lub ograniczenie dostępu do tych wyjść, 3) używania sprzętu i urządzeń przeciwpożarowych do celów nie związanych z ich przeznaczeniem oraz samowolnej zmiany ich lokalizacji, 4) ograniczania dostępu do wyłączników i tablic rozdzielczych energii elektrycznej, głównych wyłączników i zaworów instalacji wpływających na stan bezpieczeństwa pożarowego: eksploatacji uszkodzonych instalacji i urządzeń elektrycznych, których stan techniczny może przyczynić się do powstania pożaru, magazynowania i składowania materiałów niebezpiecznych pożarowo w miejscach do tego nie przeznaczonych, używania na terenie całego obiektu otwartego ognia, stosowania innych czynników mogących spowodować zapalenie materiałów palnych, 5) palenia tytoniu, 6) przechowywania materiałów palnych w odległości mniejszej niż 0,5 m od: urządzeń i instalacji, których powierzchnie zewnętrzne mogą nagrzewać się do temperatury przekraczającej 373,15 K (100 C), tablic rozdzielczych, linii kablowych o napięciu 1 kv i wyższym, przewodów uziemiających oraz przewodów odprowadzających instalacji odgromowych, stosowania instalacji elektrycznej wykonanej niezgodnie z warunkami technicznymi, 7) zastawiania lub ograniczania dostępu do: a) gaśnic i sprzętu gaśniczego, b) wyjść ewakuacyjnych, c) wyłączników i tablic rozdzielczych prądu elektrycznego oraz głównych zaworów gazu, d) urządzeń przeciwpożarowych, 8) pozostawiania bez nadzoru włączonych elektrycznych urządzeń grzejnych z wyjątkiem tych, których instrukcja eksploatacji zezwala na pracę bez nadzoru, 9) gromadzenia i przechowywania materiałów palnych między budynkiem a drogą pożarową, 14

15 10) korzystania z uszkodzonych urządzeń i instalacji odgromowych, wentylacyjnych, kominowych i innych, 11) stosowania do osłon punktów świetlnych materiałów palnych z wyjątkiem materiałów trudno zapalnych, jeżeli zostaną umieszczone w odległości co najmniej 0,5 m od żarówki, 12) rozgrzewania za pomocą otwartego ognia materiałów w odległości mniejszej niż 5 m od obiektu, Aby zmniejszyć ryzyko powstania pożaru od instalacji i urządzeń technicznych należy je utrzymywać w stanie zgodnym z warunkami technicznymi i wymaganiami ustalonymi przez producenta, a w szczególności należy poddawać je okresowym przeglądom i konserwacji: - przeprowadzić pomiary instalacji elektrycznej w zakresie rezystancji izolacji przewodów roboczych co najmniej raz na pięć lat; stwierdzone nieprawidłowości natychmiast usuwać. - usuwać zanieczyszczenia z przewodów kominowych i wentylacyjnych Czynności zabronione w zakresie ochrony przeciwpożarowej W obiekcie ZSOMS w Białymstoku zabronione jest wykonywanie czynności, które mogą spowodować pożar, jego rozprzestrzenianie się oraz utrudnienia w prowadzeniu działań ratowniczo - gaśniczych oraz ewakuację osób i mienia (zgodnie z Rozdziałem 2 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 07 czerwca 2010 roku w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów): 1) używanie otwartego ognia, palenie tytoniu i stosowanie innych czynników mogących zainicjować zapłon występujących materiałów, a) w miejscach występowania materiałów niebezpiecznych pożarowo, b) w miejscach występowania innych materiałów palnych, oznakowanych zgodnie z Polskimi Normami dotyczącymi znaków bezpieczeństwa, 2) użytkowanie instalacji, urządzeń i narzędzi niesprawnych technicznie lub w sposób niezgodny z przeznaczeniem albo warunkami określonymi przez producenta, bądź niepoddawanych okresowym kontrolom, jeżeli może się to przyczynić do powstania pożaru, wybuchu lub rozprzestrzenienia ognia, 3) rozgrzewanie za pomocą otwartego ognia smoły i innych materiałów w odległości mniejszej niż 5 m od obiektu, przyległego do niego składowiska lub placu składowego z materiałami palnymi, przy czym jest dopuszczalne wykonywanie tych czynności na dachach o konstrukcji i pokryciu niepalnym w budowanych obiektach, a w pozostałych, jeżeli zostaną zastosowane odpowiednie, przeznaczone do tego celu podgrzewacze, 15

16 4) rozpalanie ognia lub wysypywanie gorącego popiołu i żużlu, w miejscu umożliwiającym zapalenie się materiałów palnych albo sąsiednich obiektów oraz w mniejszej odległości od tych obiektów niż 10 m, 5) użytkowanie elektrycznych urządzeń ogrzewczych ustawionych bezpośrednio na podłożu palnym, z wyjątkiem urządzeń eksploatowanych zgodnie z warunkami określonymi przez producenta, 6) przechowywanie materiałów palnych oraz stosowanie elementów wystroju i wyposażenia wnętrz z materiałów palnych w odległości mniejszej niż 0,5 m od: a) urządzeń i instalacji, których powierzchnie zewnętrzne mogą nagrzewać się do temperatury przekraczającej 373,15 K (100 C), b) linii kablowych o napięciu powyżej 1 kv, przewodów uziemiających oraz przewodów odprowadzających instalacji piorunochronnej oraz czynnych rozdzielnic prądu elektrycznego, przewodów elektrycznych siłowych i gniazd wtykowych siłowych o napięciu powyżej 400 V; 7) stosowanie na osłony punktów świetlnych materiałów palnych, z wyjątkiem materiałów trudno zapalnych i niezapalnych, jeżeli zostaną umieszczone w odległości, co najmniej 0,05 m od żarówki, 8) instalowanie opraw oświetleniowych oraz osprzętu instalacji elektrycznych, jak wyłączniki, przełączniki, gniazda wtyczkowe, bezpośrednio na podłożu palnym, jeżeli ich konstrukcja nie zabezpiecza podłoża przed zapaleniem, 9) składowanie materiałów palnych na drogach komunikacji ogólnej służących ewakuacji lub umieszczanie przedmiotów na tych drogach w sposób zmniejszający ich szerokość albo wysokość poniżej wymaganych wartości, 10) zamykanie drzwi ewakuacyjnych w sposób uniemożliwiający ich natychmiastowe użycie, 11) lokalizowanie elementów wystroju wnętrz, instalacji i urządzeń w sposób zmniejszający wymiary drogi ewakuacyjnej poniżej wartości wymaganych w przepisach techniczno-budowlanych, 12) uniemożliwianie lub ograniczanie dostępu do: a) gaśnic i urządzeń przeciwpożarowych, b) źródeł wody do celów przeciwpożarowych, c) urządzeń uruchamiających instalacje gaśnicze i sterujących takimi instalacjami oraz innymi instalacjami wpływającymi na stan bezpieczeństwa pożarowego obiektu, d) wyjść ewakuacyjnych albo okien dla ekip ratowniczych, e) wyłączników i tablic rozdzielczych prądu elektrycznego oraz kurków głównych instalacji gazowej. 16

17 5. ZASADY PROWADZENIA PRAC NIEBEZPIECZNYCH POD WZGLĘDEM POŻAROWYM Pod pojęciem prac pożarowo-niebezpiecznych należy rozumieć wszelkie prace nie przewidziane normalnym tokiem pracy lub prowadzone poza wyznaczonymi do tego celu miejscami jak: prace remontowo-budowlane związane z użyciem ognia otwartego, prowadzone wewnątrz obiektu, na przyległym do niego terenie, w sąsiedztwie składowanych materiałów palnych lub palnych elementów konstrukcyjnych budynku, prace związane ze stosowaniem gazów, cieczy i pyłów palnych, prace prowadzone w strefach zagrożonych wybuchem np. w pomieszczeniach i urządzeniach, w których prowadzone były wcześniej prace z użyciem gazów, cieczy lub pyłów palnych. Do prac niebezpiecznych pożarowo zaliczyć należy w szczególności: a) wszelkie prace z otwartym ogniem np. spawanie, cięcie gazowe i elektryczne, zgrzewanie i lutowanie, podgrzewanie instalacji, urządzeń, zaworów, podgrzewanie klejów, lepiku, smoły itp. rozpalanie ognisk, używanie materiałów pirotechnicznych, wybuchowych itp. b) wszelkie prace związane ze stosowaniem cieczy, gazów i pyłów, przy których mogą powstawać mieszaniny wybuchowe np.: przygotowanie do stosowania gazów, cieczy i pyłów, stosowanie cieczy i innych substancji do malowania, klejenia, mycia, nasycania itp. suszenie z udziałem cieczy i innych substancji palnych, usuwanie pozostałości tych substancji z elementów konstrukcyjnych budynków, maszyn, urządzeń i stanowisk pracy Organizacja prac niebezpiecznych pożarowo Szczegółowe zasady zabezpieczenia przeciwpożarowego prac niebezpiecznych pożarowo, nieprzewidzianych instrukcją prowadzonych poza wyznaczonym na stałe do tego celu miejscem, określone są w niniejszym rozdziale. Przed rozpoczęciem prac niebezpiecznych pod względem pożarowym mogących powodować bezpośrednie niebezpieczeństwo powstania pożaru lub wybuchu, zarządca obiektu:: ocenia zagrożenie pożarowe w miejscu, w którym prace będą wykonywane, 17

18 ustala rodzaj przedsięwzięć mających na celu niedopuszczenie do powstania i rozprzestrzeniania się pożaru lub wybuchu, wskazuje osoby odpowiedzialne za odpowiednie przygotowanie miejsca pracy, za przebieg oraz zabezpieczenie miejsca po zakończeniu pracy. Wymagania, o których mowa poniżej, ustalane są komisyjnie, każdorazowo przed rozpoczęciem prac. W skład komisji wchodzi zarządca budynku, jako przewodniczący, pracownik ds. gaszenia pożarów i ewakuacji oraz kierownik grupy, firmy wykonującej prace. Komisja ze swoich prac sporządza protokół zabezpieczenia pożarowego wg wzoru stanowiącego załącznik nr 3 do niniejszej Instrukcji. Po wykonaniu zabezpieczeń określonych w tym protokole, przewodniczący wydaje pisemne zezwolenie na przeprowadzenie prac wg wzorów stanowiących załączniki do Instrukcji. Po uzyskaniu pisemnego potwierdzenia o zakończeniu prac od wykonawcy robót, przewodniczący dokonuje odbioru robót. Ponadto organizuje dozór rejonu prac po ich zakończeniu. Po zakończeniu prac dokumentację przechowuje przewodniczący komisji Wytyczne zabezpieczenia prac niebezpiecznych pożarowo Kierownik robót lub osoba wyznaczona zapoznaje zainteresowane osoby z zagrożeniami pożarowymi występującymi w rejonie wykonywania prac oraz z rodzajem przedsięwzięć mających na celu niedopuszczenie do powstania pożaru. Pomieszczenia lub miejsca, w których mają się odbywać prace, należy oczyścić z wszelkich palnych materiałów i zanieczyszczeń. Butle z gazami sprężonymi mogą znajdować się w budynku wyłącznie w okresie wykonywania prac i pod stałym nadzorem. Miejsce wykonywania prac wykonawca zabezpiecza sprzętem gaśniczym umożliwiającym likwidację wszelkich źródeł pożaru. Sprzęt używany do wykonywania prac musi być sprawny technicznie i zabezpieczony przed możliwością wywołania pożaru Kontrola miejsc pracy po ich zakończeniu Po zakończeniu prac pożarowo niebezpiecznych w obiekcie należy przeprowadzić dokładną kontrolę miejsca prac oraz pomieszczeń sąsiednich w celu stwierdzenia, czy nie pozostawiono tlących lub żarzących się cząstek w rejonie prac, czy nie występują jakiekolwiek objawy pożaru oraz czy sprzęt 18

19 (np. spawalniczy) został zdemontowany, odłączony od źródeł zasilania i należycie zabezpieczony przed dostępem osób postronnych. Kontrolę taką należy ponowić po upływie 2, 4 i 8 godzin, licząc od czasu zakończenia prac pożarowo niebezpiecznych. 6. URZĄDZENIA PRZECIWPOŻAROWE W OBIEKCIE, ZASADY STOSOWANIA, OBSŁUGI I KONSERWACJI Budynek szkolny jest wyposażony w podręczny sprzęt gaśniczy służący do gaszenia pożaru w początkowej fazie jego rozwoju przez użytkowników budynku. W budynku szkoły jedna jednostka środka gaśniczego 2 kg (lub 3dm³) zawartego w gaśnicach powinna przypadać na każde 100 m² powierzchni strefy pożarowej. Aktualnie budynek szkolny jest wyposażony w: 14 szt. gaśnic proszkowych, 2 szt. gaśnice śniegowe. Przy rozmieszczaniu oraz ustalaniu rodzaju podręcznego sprzętu gaśniczego należy stosować następujące zasady: a) sprzęt powinien być umieszczony w miejscach widocznych i łatwo dostępnych, przy wejściach i klatkach schodowych, przy przejściach i korytarzach, przy wyjściach na zewnątrz pomieszczeń; b) oznakowanie miejsc usytuowania sprzętu powinno być zgodne z PN-92/N-01256/01; c) do sprzętu powinien być zapewniony dostęp o szerokości co najmniej jeden metr; d) sprzęt należy umieszczać w miejscach nie narażonych na uszkodzenia mechaniczne oraz działanie źródeł ciepła; e) odległość dojścia do sprzętu nie powinna być większa niż 30m; f) sprzęt na każdej kondygnacji należy umieścić w analogicznym miejscu, o ile pozwalają na to warunki. Urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice są systematycznie poddawane przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym w sposób zgodny z instrukcją ustaloną przez producenta, nie rzadziej jednak niż raz w roku. Zgodnie z przepisami węże stanowiące wyposażenie hydrantów wewnętrznych powinny być raz na pięć lat poddawane próbie ciśnieniowej na maksymalnie ciśnienie robocze zgodnie z Polską Normą dotyczącą konserwacji hydrantów wewnętrznych. Próba taka była przeprowadzona i jej wynik był następujący instalacja hydrantowa wewnętrzna spełnia wymogi w zakresie parametrów technicznych tj. wydajności oraz ciśnienia statystycznego i dynamicznego. 19

20 7. ZASADY POSTĘPOWANIA NA WYPADEK POWSTANIA POŻARU LUB INNEGO ZAGROŻENIA 7.1. Instrukcja postępowania na wypadek powstania zagrożenia W przypadku wystąpienia pożaru, bądź oznak świadczących o możliwości jego powstania, każdy pracownik i uczeń obowiązany jest powiadomić bezpośredniego przełożonego (osobiście, telefonicznie lub przez wysłanie odpowiedniej osoby), który następnie jest zobowiązany: ZAALARMOWAĆ np. głosem, w jak najbardziej spokojny i opanowany sposób o zdarzeniu pozostałych pracowników i uczniów, ZAALARMOWAĆ jednostkę ratowniczo gaśniczą Państwowej Straży Pożarnej, tel. 998 lub 112 (tylko z aparatu stacjonarnego), podając: adres zdarzenia i jego rodzaj, co jest zagrożone oraz wielkość zagrożenia, numer telefonu, z którego się dzwoni i swoje nazwisko. U W A G A! Nie odkładać słuchawki telefonu do czasu uzyskania potwierdzenia dyspozytora Miejskiego Stanowiska Kierowania Państwowej Straży Pożarnej o przyjęciu zgłoszenia. PODJĄĆ działania ewakuacyjne i gaśnicze przy użyciu gaśnic i urządzeń przeciwpożarowych, zmierzając tym samym do ograniczenia rozmiaru zagrożeń. PODPORZĄDKOWAĆ się decyzjom kierującego akcją ratowniczo gaśniczą. UWAGA! Przybycie jednostek Państwowej Straży Pożarnej nie zwalnia personelu funkcyjnego, nauczycieli od dalszej pracy przy zwalczaniu skutków pożaru. W razie potrzeby (wypadek lub awaria) zaalarmować: Pogotowie Ratunkowe tel. 999 Policję tel. 997 Pogotowie Energetyczne tel Podstawowe zasady gaszenia pożarów Może się zdarzyć, że przed przybyciem straży pożarnej zajdzie potrzeba podjęcia działań gaśniczych gaśnicami lub sprzętem gaśniczym. Z tego względu, pracownicy i uczniowie ZSOMS w Białymstoku powinni znać podstawowe zasady taktyki walki z pożarami, aby móc skutecznie podjąć akcję przy większych ogniskach pożarów, nawet bez pomocy straży pożarnej. 20

21 Działania zmierzające do likwidacji powstałego pożaru powinny odpowiadać następującym wytycznym: 1) muszą być planowe, prowadzone celowo z zachowaniem zasady maksymalnego wykorzystania sił i środków będących w dyspozycji, 2) wskazana jest inicjatywa własna pracowników oraz uczniów w zakresie podejmowania działań ratowniczo gaśniczych, 3) nieodzownym czynnikiem powodzenia akcji jest odcięcie dróg rozszerzania się pożaru przez pozamykanie drzwi i okien, a tym samym odcięcie dostępu powietrza podsycającego ogień, 4) pamiętać trzeba o tworzeniu przerw na drodze rozszerzania się pożaru przez usuwanie palnych przedmiotów z najbliższego otoczenia pożaru, 5) przy prowadzeniu działań gaśniczych nie należy dopuszczać do brawury i lekceważenia niebezpieczeństwa, bo utrudni to i skomplikuje akcję przeciwpożarową, 6) do pomieszczeń dotkniętych pożarem trzeba wchodzić ostrożnie; w atmosferze dymu poruszać się należy w pozycji pochyłej, pamiętając o tym, że najwięcej czystego powietrza znajduje się na wysokości kolan, 7) trzeba starać się dotrzeć możliwie blisko źródła ognia i atakować żar, zarzewie, a nie płomienie, 8) nie należy pozostawiać nigdy palących się lub niedogaszonych przedmiotów, posuwać się dalej można tylko wtedy, gdy ugasi się pożar w zasięgu najbliższego otoczenia, 9) ogień staramy się otoczyć ze wszystkich stron i wyprzeć na zewnątrz płomień lub tam, gdzie nie ma przedmiotów palnych, 10) należy zawsze pamiętać o zapewnieniu drogi odwrotu Zabezpieczenie miejsca pożaru Po ugaszeniu pożaru muszą być wykonane niezbędne prace końcowe, gdyż pominięcie ich może zniweczyć wysiłki ratowników. Właściwe przeprowadzenie prac końcowych należy do osób wyznaczonych przez Dyrektora ZSOMS i obejmuje następujące czynności: 1) dokładna kontrola miejsca pożaru: należy stwierdzić, czy wszystko dokładnie zostało dogaszone, czy nie pozostało gdzieś zarzewie ognia, trzeba zbadać wszelkiego rodzaju szczeliny, szpary, miejsce ukryte itp., skontrolować należy wszelkie sąsiadujące z miejscem pożaru pomieszczenia, zarówno w pionie jak i w poziomie, 21

22 2) zabezpieczenie pogorzeliska poprzez usunięcie lub zabezpieczenie wszelkich elementów konstrukcyjnych grożących zawaleniem, przewróceniem lub urwaniem się, 3) kontrola funkcjonujących instalacji w obiekcie poprzez ewentualne dokonanie niezbędnych napraw instalacji elektrycznych, wodociągowych przed włączeniem ich do eksploatacji; należy też stwierdzić, czy urządzenia mogą nadal być użytkowane i w jakim zakresie, 4) zorganizowanie dozoru (obserwacji); każde pogorzelisko w ciągu 24 godzin powinno być stale lub dorywczo kontrolowane, szczególnie pomieszczenia rzadziej użytkowane, 5) uzupełnienie użytych gaśnic i naprawa uszkodzonych elementów urządzeń przeciwpożarowych. 8. EWAKUACJA LUDZI I MIENIA 8.1. Zasady organizacji ewakuacji Zgodnie z 13 Rozporządzenia Ministra Spraw wewnętrznych i Administracji z dnia 07 czerwca 2010r. właściciel lub zarządca obiektu powinien co najmniej raz na rok przeprowadzać praktyczne sprawdzenie organizacji i warunków ewakuacji, zawiadamiając o terminie komendanta miejskiego Państwowej Straży Pożarnej nie później niż na tydzień przed przeprowadzeniem. Bezpieczna ewakuacja ludzi z obiektu możliwa jest przy zachowaniu odpowiednich warunków techniczno-budowlanych dla dróg ewakuacyjnych i elementów wystroju wnętrz, określonych w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (jedn. tekst Dz. U. z 2002r. Nr 75, poz.690) 8.2. Praktyczne sprawdzanie warunków ewakuacji W czasie ewakuacji ludzi i mienia należy przestrzegać następujących zasad: 1. Najważniejszym obowiązkiem kierującego akcją jest zorganizowanie natychmiastowej ewakuacji ludzi z zagrożonych pomieszczeń lub części budynku. 2. Akcję ewakuacyjną przeprowadzają nauczyciele na polecenie dyrektora szkoły lub kierującego akcją ratowniczo-gaśniczą. 3. Ewakuację należy przeprowadzać zgodnie z wyznaczonymi kierunkami do wyjść ewakuacyjnych. 4. Jako miejsce zbiórki wyznacza się płytę boiska szkolnego. 5. Po wyjściu na zewnątrz budynku każdy nauczyciel powinien sprawdzić obecność uczniów. 22

23 W przypadku podejrzenia, ze ktoś mógł zostać w szkole należy niezwłocznie o tym zawiadomić kierownika akcji ratowniczej. 6. W czasie akcji należy zachowywać się spokojnie i nie wywoływać paniki. 7. Ewakuacji mienia dokonuje się wtedy, gdy może ono spowodować szybkie rozprzestrzenienie się pożaru, lub gdy wartość mienia, dokumentów jest znaczna i trudna do odtworzenia. 8. Ewakuacji mienia dokonuje się z reguły po dokonaniu ewakuacji ludzi. 9. Ewakuowane mienie powinno być należycie zabezpieczone przed kradzieżą i wpływem warunków atmosferycznych. 10. Przy silnym zadymieniu dróg ewakuacyjnych należy poruszać się w pozycji pochylonej starając się trzymać głowę jak najniżej. Usta i drogi oddechowe należy w miarę możliwości zasłaniać chustką zmoczoną w wodzie. 11. W przypadku przybycia jednostek Państwowej Straży Pożarnej w trakcie akcji ewakuacyjnej, kierujący przebiegiem akcji jest zobowiązany do złożenia krótkiej informacji o przebiegu akcji, a następnie podporządkowania się poleceniom dowódcy przybyłej jednostki. Uwaga: po przeprowadzeniu praktycznego sprawdzenia organizacji oraz warunków ewakuacji należy sporządzić sprawozdanie według wzoru stanowiącego załącznik nr 7. Jak zaznaczono na początku tego punktu ważną rolę dla przeprowadzenia bezpiecznej ewakuacji odgrywają drogi ewakuacyjne. Muszą one spełniać wymogi określone w cytowanym wcześniej Rozporządzeniu ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002r., a są one następujące: drzwi ewakuacyjne z budynku otwierają się na zewnątrz, długość przejścia w pomieszczeniu mierzona od najdalszego miejsca, w którym może przebywać człowiek do wyjścia na drogę ewakuacyjną (np. korytarz) nie powinna przekraczać 40m, z pomieszczenia, w którym może przebywać jednocześnie 50 osób (sala gimnastyczna i jadalnia) prowadzą co najmniej 2 wyjścia ewakuacyjne, szerokość wyjścia ewakuacyjnego (drzwi) przyjmuje się 0,6 m na 100 osób mogących jednocześnie przebywać w pomieszczeniu; szerokość ta nie może być jednak mniejsza niż 0,9 m w świetle, szerokość poziomych dróg ewakuacyjnych (korytarzy) wynosi nie mniej niż 1,4 m, wysokość dróg ewakuacyjnych nie może być mniejsza niż 2,2m, natomiast wysokość przejścia (drzwi) 2m. Wymogi te są spełnione w obiekcie szkolnym. Szczegóły organizacyjne dla ewakuacji szkoły na wypadek pożaru lub innego zagrożenia (wybuch bombowy lub rozpylony gaz pieprzowy) zawiera Plan ewakuacji szkoły stanowiący załącznik nr 6. 23

24 9. ORGANIZACJA I ZASADY ZAZNAJAMIANA PRACOWNIKÓW Z INSTRUKCJĄ I PRZEPISAMI PRZECIWPOŻAROWYMI. Zaznajamianie pracowników z przepisami przeciwpożarowymi należy realizować w formie szkoleń, których celem jest zapoznanie z postanowieniami Instrukcji bezpieczeństwa pożarowego a w szczególności: o zagrożeniem pożarowym występującym w budynku szkoły, o przyczynami powstania i rozprzestrzeniania się pożaru, o przepisami dotyczącymi ochrony przeciwpożarowej, o zasadami i obowiązkami pracowników w wypadku powstania pożaru, o warunkami prowadzenia ewakuacji osób i mienia, o zasadami użycia podręcznego sprzętu gaśniczego i urządzeń przeciwpożarowych. Szkoleniem powinni być objęci wszyscy pracownicy szkoły oraz osoby korzystające z pomieszczeń szkolnych (pielęgniarka, wynajmujący). Osoby te składają oświadczenie o przyjęciu do wiadomości postanowień Instrukcji wg wzoru załącznika nr 1. Szkolenie przeciwpożarowe jest łączone ze szkoleniem bhp i odbywa się w ramach tego typu szkoleń: 1. podczas szkolenia wstępnego dla pracowników nowo przyjmowanych do pracy i polega na zapoznaniu ich z występującym w budynku zagrożeniem pożarowym, obowiązującymi przepisami w zakresie zapobiegania pożarom oraz z zasadami zwalczania pożarów, 2. podczas szkolenia okresowego pracownicy zapoznają się z: zagrożeniami pożarowymi występującymi w miejscu pracy, zadaniami i obowiązkami w zakresie zapobiegania pożarom, zadaniami i obowiązkami na wypadek pożaru, zasadami i sposobami użycia urządzeń gaśniczych, zasadami ewakuacji osób i mienia. 3. organizowane jest również szkolenie specjalistyczne dla pracowników nadzorujących zabezpieczenie prac niebezpiecznych pożarowo. Szkolenie wstępne i specjalistyczne jest jednorazowe, zaś szkolenie okresowe powinno być organizowane nie rzadziej niż raz na 3 lata dla pracowników obsługi, co 5 lat dla pracodawców i nauczycieli oraz co 6 lat dla pracowników administracyjno-biurowych. Niezależnie od powyższych terminów na bieżąco powinny być przekazywane zmiany treści Instrukcji bowiem 6 ust. 7 Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji 24

25 z dnia 07 czerwca 2010r. zobowiązuje użytkownika budynku do jej okresowej aktualizacji co najmniej raz na 2 lata, a także po zmianach sposobu użytkowania obiektu. 10. OBOWIĄZKI W ZAKRESIE OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ Zgodnie z postanowieniami Ustawy o ochronie przeciwpożarowej właściciel lub zarządca obiektu jest zobowiązany przestrzegać w czasie jego eksploatacji wymagań przeciwpożarowych. Aby warunek ten był realizowany niezbędnym jest wyznaczenie dla wszystkich osób związanych z obiektem, zakresu odpowiedzialności za zachowanie bezpieczeństwa pożarowego. Stosownie do podziału kompetencji na różnych stanowiskach służbowych, określa się zakres zadań i odpowiedzialności za zachowanie bezpieczeństwa pożarowego. Tryb realizacji zadań i sposoby zapoznania pracowników z zakresem odpowiedzialności za bezpieczeństwo pożarowe regulują rozdziały instrukcji bezpieczeństwa pożarowego obiektu Zadania i obowiązki dyrektora Za całokształt spraw dotyczących stanu zabezpieczenia przeciwpożarowego obiekcie odpowiedzialny jest dyrektor ZSOMS. Zadania i obowiązki dyrektora wynikają z ustawy o ochronie przeciwpożarowej z dnia 24 sierpnia 1991 roku oraz aktów wykonawczych. Do obowiązków tych w szczególności należy: 1) nadzór nad stanem ochrony przeciwpożarowej obiektu, 2) zapewnienie w obiekcie szkoły bezpieczeństwa oraz odpowiednich warunków ewakuacji, 3) zapewnienie przestrzegania bezpiecznej eksploatacji instalacji i urządzeń stanowiących wyposażenie, 4) przygotowanie obiektu do prowadzenia akcji ratowniczo gaśniczej, 5) ustalenie sposobów postępowania na wypadek powstania pożaru lub innego miejscowego zagrożenia, 6) zapewnienie okresowych przeglądów i konserwacji instalacji technicznych oraz maszyn i urządzeń, 7) stała współpraca z organami ochrony przeciwpożarowej w zakresie zapobiegania pożarom i ewakuacji ludzi oraz prowadzenie okresowych ćwiczeń z Jednostką Ratowniczo Gaśniczą, 8) wyznaczenie osoby odpowiedzialnej za gaszenie pożarów i ewakuację, 25

26 9) zapewnienie właściwego przeszkolenia przeciwpożarowego wszystkich podległych pracowników i uczniów, 10) wyciąganie odpowiednich sankcji w stosunku do pracowników i uczniów winnych zaniedbań stwarzających możliwość powstania pożaru, 11) umieszczanie w umowach na wykonanie usług przez jednostki zewnętrzne klauzuli o odpowiedzialności za nieprzestrzeganie przepisów przeciwpożarowych, 12) zapewnienie okresowych przeglądów i konserwacji urządzeń służących ochronie przeciwpożarowej oraz podręcznego sprzętu gaśniczego, 13) wprowadzenie w życie Instrukcji bezpieczeństwa pożarowego oraz nadzór nad jej przestrzeganiem, 14) stosowanie do ochrony przeciwpożarowej sprzętu, urządzeń, elementów, środków i instalacji posiadających aprobaty, certyfikaty ITB i/lub CNBOP, 15) zapewnienie osobom przebywającym w obiektach SP nr 1 w Białymstoku bezpieczeństwa i odpowiednich warunków ewakuacji poprzez prawidłowe zabezpieczenie dróg ewakuacyjnych, 16) prowadzenie w obiektach ćwiczeń z zakresu likwidowania źródeł zagrożeń oraz ćwiczeń z ewakuacji ludzi i mienia. Obowiązki te mogą być realizowane osobiście lub przez wyznaczonego pracownika posiadającego wymagany zasób wiedzy z zakresu ochrony przeciwpożarowej Obowiązki osoby odpowiedzialnej za sprawy techniczne Do obowiązków kierownika gospodarczego, oprócz zadań dotyczących wszystkich pracowników dodatkowo należy: 1) zapewnienie sprawności oraz prowadzenie konserwacji i badań instalacji oraz urządzeń technicznych, 2) prowadzenie bieżącej i terminowej konserwacji oraz badań urządzeń służących ochronie przeciwpożarowej, 3) nadzór nad wykonywaniem prac pożarowo niebezpiecznych; ustalenie wymagań i zabezpieczeń oraz wydawanie i przechowywanie zezwoleń na wykonywanie prac niebezpiecznych pożarowo, 4) podejmowanie wszelkich przedsięwzięć zmierzających do poprawy stanu technicznego instalacji i urządzeń służących ochronie przeciwpożarowej. 26

27 10.3. Zadania i obowiązki pracownika zatrudnionego jako konserwator Konserwator ma nadzór nad stanem bezpieczeństwa pożarowego w szkole w godzinach pracy. Do jego obowiązków w zakresie ochrony przeciwpożarowej należy: 1) kontrolowanie całego obiektu, a w szczególności miejsc niebezpiecznych pożarowo, 2) zapoznanie się z lokalizacją wyłączników prądu elektrycznego, głównego kurka gazu, podręcznego sprzętu gaśniczego, punktów czerpania wody dla potrzeb straży pożarnych (hydrantów zewnętrznych), 3) alarmowanie straży pożarnej zgodnie z obowiązującą instrukcją oraz przystąpienie do akcji ratowniczo-gaśniczej, W momencie przybycia straży udziela dowódcy jednostki informacji mających wpływ na sprawne prowadzenie akcji, a m.in.: wskazuje miejsce powstania pożaru, udziela niezbędnych informacji o obiekcie, składowanych materiałach itp., wskazuje najbliższe punkty czerpania wody dla celów gaśniczych. 4) likwidowanie małych pożarów przy pomocy sprzętu i urządzeń gaśniczych istniejących w budynku, Zadania i obowiązki inspektora ds. BHP 1) realizacja zadań w zakresie ochrony przeciwpożarowej określonych przepisami oraz wytycznymi jednostki nadrzędnej, 2) prowadzenie kontroli stanu zabezpieczenia przeciwpożarowego zgodnie z obowiązującymi przepisami, 3) zgłaszanie wniosków o wyłączenie z użytkowania maszyn, urządzeń, instalacji lub aparatury, grożących pożarem, 4) nadzorowanie szkolenia w zakresie ochrony przeciwpożarowej, 5) współdziałanie z właściwą terenowo Komendą Straży Pożarnej w zakresie poprawy stanu zabezpieczenia przeciwpożarowego, Obowiązki pracowników i uczniów Przestrzeganie przepisów dotyczących ochrony przeciwpożarowej oraz dbałość o eliminowanie zagrożeń pożarowych jest obowiązkiem każdego pracownika i ucznia bez względu na rodzaj pełnionej funkcji, jak i zajmowane stanowisko. 27

28 Obowiązkiem każdego pracownika i ucznia ZSOMS w Białymstoku w zakresie ochrony przeciwpożarowej jest: 1) znać obowiązujące przepisy przeciwpożarowe i bhp i przestrzegać ich podczas codziennej pracy, 2) uczestniczyć w szkoleniu przeciwpożarowym, aby poznać miejscowe zagrożenia i obowiązujące zakazy, 3) znać sposoby i zasady postępowania w przypadku zauważenia pożaru, 4) znać zasady przeprowadzania sprawnej ewakuacji w momencie zagrożenia, 5) usuwać dostrzeżone zaniedbania lub usterki, które mogą spowodować pożar lub zgłaszać je przełożonemu, 6) przestrzegać zakazu palenia tytoniu i używania ognia otwartego w pomieszczeniach magazynowych i tam gdzie istnieje taki zakaz, 7) znać zasady rozmieszczania i dostępu do urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic oraz nie używać ich do celów nie związanych z ich przeznaczeniem, 8) po zakończeniu pracy dopilnować sprzątnięcia i zabezpieczenia pomieszczeń, wyłączenia spod napięcia urządzeń elektrycznych nie przystosowanych do ciągłej eksploatacji i wygaszenia oświetlenia (za wyjątkiem nocnego), 9) w przypadku powstania zagrożenia podporządkować się dowódcy akcji ratowniczo-gaśniczej Obowiązki personelu sprzątającego Do obowiązków personelu sprzątającego oprócz zadań dotyczących wszystkich pracowników dodatkowo należy: 1) utrzymywanie czystości poprzez systematyczne usuwanie śmieci i odpadów do odpowiednich pojemników poza teren sprzątanych pomieszczeń, 2) nie używanie do czyszczenia materiałów łatwopalnych, 3) dbałość o stan bezpieczeństwa pożarowego sprzątanych pomieszczeń, 4) zgłaszanie przełożonemu stwierdzonych nieprawidłowości w przeciwpożarowym zabezpieczeniu obiektu Obowiązki pracowników dozoru Do obowiązków pracowników dozoru oprócz zadań dotyczących wszystkich pracowników dodatkowo należy: 1) posiadanie pełnej i dokładnej znajomości obiektu i pomieszczeń szkoły, 28