WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY z BIOLOGII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW 2012/2013 TEST ELIMINACJE SZKOLNE

Transkrypt

1 ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY z BIOLOGII DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW 2012/2013 TEST ELIMINACJE SZKOLNE Numer identyfikacyjny WKB 1213 Wypełnia Szkolna Komisja Konkursowa po odkodowaniu prac Imię i nazwisko... Wypełnia Szkolna Komisja Konkursowa Zadania zamknięte i otwarte z literatury Suma uzyskanych punktów Liczba punktów Suma punktów w % Czas trwania testu: 45 minut Komisja konkursowa powołana przez dyrektora: Przewodniczący: (Imię i nazwisko).... Członkowie sprawdzający testy z eliminacji szkolnych: (Imię i nazwisko)

2 Instrukcja dla ucznia 1. Test zawiera zadania, za rozwiązanie których możesz uzyskać 40 punktów. 2. Zadania rozwiązuj zgodnie z poleceniami. 3. W zadaniach zamkniętych tylko jedna z odpowiedzi jest poprawna. Wybierz ją i zaznacz znakiem X, np.: A. B. C. D. Jeśli się pomylisz, błędne zaznaczenie obwiedź kółkiem i zaznacz inną odpowiedź. A. B. C. D. 4. Rozwiązania zadań zapisz długopisem czytelnie i starannie w wyznaczonych miejscach. 5. Nie korzystaj z korektora. Życzymy powodzenia Wojewódzka Komisja Konkursu Przedmiotowego z Biologii

3 Zadanie 1. 2 pkt. Połącz w pary nazwy jednostek systematycznych (1 6) z ich charakterystyką, wpisując w miejsce kropek odpowiednią literę (od A do F). a) Rośliny zielne i drzewa cechujące się dużą różnorodnością budowy morfologicznej i anatomicznej. Zalążki znajdują się w zalążni słupka, a nasiona wewnątrz owoców. b) Zwierzęta o ciele wydłużonym długości od ułamków milimetra do kilku metrów, podzielone na segmenty. U niektórych gatunków na powierzchni ciała występuje zgrubienie zwane siodełkiem. c) Zwierzęta lądowe lub wtórnie wodne, zmiennocieplne o suchym, silnie zrogowaciałym naskórku tworzącym łuski lub tarcze. d) Organizmy pasożytnicze, saprofityczne lub żyjące w symbiozie z innymi organizmami. Mogą być jedno lub wielokomórkowe w postaci nitkowatych strzępek. e) Zwierzęta lądowe lub wodne o segmentowanym ciele i członowanych odnóżach, zewnętrznym szkielecie zbudowanym z chitynowego oskórka. f) Drzewa lub krzewy o kwiatach szyszkokształtnych, wiatropylnych z zalążkami na powierzchni owocolistków. 1. nagozalążkowe.., 2. okrytonasienne.., 3. gady.., 4. pierścienice.. 5. grzyby.., 6. stawonogi.. Zadanie 2. 2 pkt. Poniżej przedstawiono wybrane organizmy bez zachowania proporcji wielkości między nimi. a) Uzupełnij poniższą tabelę, wpisując obok organizmu nazwę królestwa, do którego dany organizm należy. Organizm Pałeczka okrężnicy Drożdże Traszka zwyczajna Świdrowiec Borowik szlachetny Stokrotka pospolita Królestwo b) Wpisz w odpowiednie kolumny tabeli organizmy przedstawione powyżej zgodnie z organizacją ich budowy. Jednokomórkowa Budowa Wielokomórkowa beztkankowa Wielokomórkowa tkankowa

4 Zadanie 3. 1 pkt. Zaznacz właściwą odpowiedź. Który proces przeprowadzany przez bakterie wykorzystuje człowiek podczas kiszenia ogórków? A. Fotosyntezę. B. Chemosyntezę. C. Oddychanie tlenowe. D. Oddychanie beztlenowe. Zadanie 4. 2 pkt. Określ znaczenie modyfikacji poniższych organów dla roślin. - dzbanki dzbanecznika.. - kolce kaktusa... - korzeń marchwi... - rozłogi zielistki.... Zadanie 5. 2 pkt. Rysunek przedstawia schemat budowy kwiatu roślin okrytozalążkowych. a) Ustal, czy jest to kwiat jednopłciowy, czy obupłciowy. Odpowiedź uzasadnij. b) Określ funkcję znamienia słupka.

5 Zadanie 6. 1 pkt. Zaznacz zestaw komórek zwierzęcych zawierających w cytoplazmie największą liczbę mitochondriów. A. plemniki, włókna mięśniowe, komórki wydzielnicze trzustki; B. plemniki, erytrocyty, komórki kostne; C. komórki naskórka, włókna mięśniowe, komórki kostne; D. komórki naskórka, erytrocyty, komórki wydzielnicze trzustki; Zadanie 7. 2 pkt. Na schematach zobrazowano działanie zębów (1) oraz działanie żółci (2). a) Wyjaśnij, dlaczego zęby i żółć ułatwiają trawienie pokarmów. b) Podaj nazwy elementów budowy układu pokarmowego, gdzie: - produkowana jest żółć. - magazynowana jest żółć.. - działa żółć Zadanie 8. 1 pkt. Autonomiczny układ nerwowy składa się z części współczulnej i przywspółczulnej. Spośród podanych poniżej zestawów wybierz ten, który opisuje reakcje organizmu zachodzące pod wpływem układu współczulnego. A. przyspieszenie pracy serca, zwężenie źrenic, skurcz oskrzelików, ograniczenie aktywności układu pokarmowego; B. zwolnienie pracy serca, zwiększenie ukrwienia mięśni, rozszerzenie oskrzelików, rozszerzenie źrenic; C. przyspieszenie pracy serca, rozszerzenie oskrzelików, rozszerzenie źrenic, ograniczenie aktywności układu pokarmowego; D. zwolnienie pracy serca, zmniejszenie ukrwienia mięśni, skurcz oskrzelików, ograniczenie aktywności układu pokarmowego;

6 Zadanie 9. 1 pkt. Na schemacie przedstawiono unaczynienie wątroby. Zaznacz na schemacie kierunek przepływu krwi w trzech opisanych naczyniach krwionośnych, rysując wzdłuż każdego z tych naczyń odpowiednią strzałkę. Zadanie pkt. Na rysunku przedstawiono niektóre elementy budowy układu wydalniczego człowieka. Przyporządkuj każdej wymienionej na rysunku strukturze charakterystyczny dla niej zestaw składników w organizmie zdrowego człowieka, spośród A, B lub C. (Oznaczenia literowe składników wpisz w wyznaczone miejsca na rysunku.) A. woda, mocznik, sole mineralne. B. woda, glukoza, białka, sole mineralne. C. woda, glukoza, mocznik, białka, sole mineralne.

7 Zadanie pkt. Na rysunku przedstawiono budowę żeńskich narządów rozrodczych człowieka. Podaj nazwy elementów budowy oznaczonych literami A, B oraz określ ich funkcje. Element Nazwa elementu Funkcja A B Zadanie pkt. a) Podaj nazwy dwóch składników soku żołądkowego i określ funkcję jednego z tych składników b) Podaj, uzasadniając wybór jednym argumentem, który z przedstawionych na wykresie enzymów (A, B lub C) występuje w żołądku. Jest to enzym.., ponieważ..

8 Zadanie pkt. Zaznacz pełną definicję gatunku. A. gatunek obejmuje grupę organizmów podobnych do siebie i w warunkach naturalnych mających płodne potomstwo B. gatunek obejmuje osobniki żyjące na określonym terenie, podobne do siebie pod względem budowy zewnętrznej i wewnętrznej C. gatunek obejmuje populacje osobników łatwo krzyżujących się między sobą D. gatunek to zbiór osobników należących do tego samego poziomu pokarmowego Zadanie pkt. Jedną z zależności występujących między organizmami jest konkurencja. Oceń prawdziwość informacji zawartych w tabeli, wpisując literę P (informacja prawdziwa) lub literę F (informacja fałszywa). Informacje 1. Konkurencja staje się silniejsza, gdy w środowisku zaczyna brakować jakiegoś czynnika. 2. Osobniki konkurują o te zasoby środowiska, których jest w nim najwięcej. P/F 3. Konkurencja prowadzi do selekcji organizmów. 4. W wyniku konkurencji przeżywają osobniki najmniej przystosowane do warunków środowiska. Zadanie pkt. W ekosystemach organizmy są ze sobą ściśle powiązane, na przykład zależnościami pokarmowymi. Zależności te przedstawia się, jako łańcuchy lub sieci pokarmowe. Przedstaw organizmy z każdego zestawu w postaci łańcuchów pokarmowych. A. ślimak gajowy, drozd (ptak), liście paproci, łasica B. karaś, drobne bezkręgowce (np. oczlik), czapla, plankton roślinny Łańcuch A.... Łańcuch B.... Zadanie pkt. Wyjaśnij, dlaczego posypywanie zimą dróg solą jest niebezpieczne dla rosnących wzdłuż nich roślin.

9 Zadanie 17. 2pkt. Wypalanie traw jest procederem wysoce szkodliwym dla środowiska naturalnego i powinno być całkowicie zabronione. Przedstaw dwa argumenty, które przekonałyby rolników, aby nie stosowali tej metody na łąkach Zadanie pkt. Podaj wyjaśnienie poniższych pojęć. - transpiracja fermentacja akomodacja fragmentacja.. ZADANIA Z LITERATURY Zadanie 1. 1 pkt. Największym zagrożeniem dla występowania tego storczyka w środowisku nie jest działalność człowieka lecz naturalna ekspansja silniejszych gatunków roślin i zarastanie przez nie środowiska jego występowania. Zagrożenie, o którym mowa dotyczy A. storczyka samiczego. B. storczyka kukawki. C. storczyka cuchnącego. D. storczyka błotnego. Zadanie 2. 1 pkt. Wymień cztery przykłady ptaków z rodziny krukowatych, które najczęściej występują w Polsce. Zadanie 3. 1 pkt. W rezerwacie Kępa Redłowska chronione są A. specyficzne procesy geologiczne abrazji morskiej. B. naturalne lasy bukowe. C. stanowiska trawy morskiej. D. rzadkie gatunki ptaków.

10 Zadanie 4. 1 pkt. Liczba gatunków storczyków występujących w Polsce w środowisku naturalnym jest zbliżona do A. 20 gatunków. B. 30 gatunków. C. 40 gatunków. D. 50 gatunków. Zadanie 5. 1 pkt. Wpisz do tabeli literę P, jeśli informacja jest prawdziwa lub literę F, gdy informacja jest fałszywa. 1. Potencjał czystej wody wynosi Dodanie cukru do czystej wody podwyższa jej potencjał. 3. Woda przenika ze środowiska o wyższym potencjale do środowiska o niższym potencjale wody. Zadanie 6. 1 pkt. Podkreśl właściwe dokończenie zdania. Umieszczenie podwiędniętych kwiatów w naczyniu z wodą spowoduje, że odzyskają one jędrność, ponieważ woda w naczyniu jest dla nich środowiskiem izotonicznym hipotonicznym hipertonicznym Zadanie 7. 1 pkt. Wyjaśnij, na czym polega zjawisko plazmolizy oraz podaj, w jakich komórkach zachodzi. Zadanie 8. 1 pkt. Wpisz do tabeli literę P, jeśli informacja jest prawdziwa lub literę F, gdy informacja jest fałszywa. 1. Rezerwat Kępa Redłowska jest rezerwatem krajobrazowym podlegającym ścisłej ochronie. 2. Rezerwat Kępa Redłowska jest rezerwatem morskim podlegającym częściowej ochronie. 3. Dominującym elementem rzeźby terenu Kępy Redłowskiej są wzgórza morenowe. Zadanie 9. 1 pkt. Podaj, ile gatunków wron występuje naturalnie w Europie.. Zadanie pkt. Spośród wymienionych poniżej roślin, storczykiem nie jest A. catleya. B. zostera. C. oncidium. D. falenopsis.