POWIATOWY PROGRAM DZIAŁAŃ NA RZECZ OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH W POWIECIE ROPCZYCKO-SĘDZISZOWSKIM NA LATA

Transkrypt

1 Załącznik do uchwały nr IV/26/07 Rady Powiatu Ropczycko-Sędziszowskiego w Ropczycach z dnia 20 lutego 2007 r. POWIATOWY PROGRAM DZIAŁAŃ NA RZECZ OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH W POWIECIE ROPCZYCKO-SĘDZISZOWSKIM NA LATA ROPCZYCE 2007

2 Opracowany przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Ropczycach 2

3 Spis treści: Wstęp Charakterystyka powiatu Diagnoza problemu niepełnosprawności na terenie powiatu Zaplecze instytucjonalne powiatu Analiza SWOT Cele główne programu 25 Cel strategiczny 1.25 Profilaktyka i oświata zdrowotna w zakresie przeciwdziałania niepełnosprawności. Cel strategiczny 2 27 Zwiększenie dostępności w zakresie rehabilitacji, leczenia, pomocy terapeutycznej. Cel strategiczny Tworzenie środowiska przyjaznego dla osób niepełnosprawnych. Cel strategiczny 4 31 Zwiększenie aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych. Cel strategiczny 5.33 Wyrównywanie szans osób niepełnosprawnych w zakresie dostępu do edukacji. Cel strategiczny 6.35 Zwiększenie świadomości społeczności lokalnej na temat niepełnosprawności i moŝliwych form pomocy. Cel strategiczny Organizowanie środowiskowego wsparcia i pomocy społecznej osobom niepełnosprawnym i ich rodzinom. Cel strategiczny Stwarzanie warunków pełnego uczestnictwa osób niepełnosprawnych w Ŝyciu publicznym, społecznym, kulturalnym, artystycznym, sportowym oraz rekreacji i turystyce. Cel strategiczny 9.40 Zintegrowanie działań samorządów lokalnych i organizacji pozarządowych na rzecz osób niepełnosprawnych i ich rodzin. 6. Podstawowe akty prawne umoŝliwiające realizację celów programowych 42 3

4 4 Powiatowy program działań na rzecz osób niepełnosprawnych w powiecie ropczycko-sędziszowskim

5 Wstęp Zgodnie z art. 35 a ust.1 Ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. Nr 123, poz. 776 z późn. zm.) zadaniem powiatu jest opracowanie i realizacja, zgodnej z powiatową strategią rozwiązywania problemów społecznych, powiatowego programu działań na rzecz osób niepełnosprawnych. Przedstawiony program stanowi uporządkowany zbiór celów tworzących system wspierania niepełnosprawnych mieszkańców powiatu. Jest on wyznacznikiem kierunków działania i moŝe stanowić podstawę do tworzenia bardziej szczegółowych projektów działań. Działania na rzecz osób niepełnosprawnych są zadaniem ogólnospołecznym i waŝnym elementem polityki i pomocy społecznej realizowanej przez powiat. Są one skierowane na minimalizowanie skutków niepełnosprawności oraz zaspakajanie potrzeb ludzi niepełnosprawnych we wszystkich obszarach Ŝycia społecznego, osobistego i zawodowego. Program został opracowany na podstawie Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych przy uwzględnieniu informacji i danych otrzymanych z lokalnych jednostek samorządowych i organizacji pozarządowych, a takŝe wyników badań prowadzonych przez PCPR wśród osób niepełnosprawnych i pracodawców z terenu powiatu w 2006 r. 1. Charakterystyka powiatu ropczycko-sędziszowskiego. Powiat ropczycko-sędziszowski połoŝony jest w południowo - wschodniej Polsce w woj. podkarpackim na skrzyŝowaniu waŝnych szlaków komunikacyjnych biegnących z zachodu na wschód (droga międzynarodowa E 40). Powiat ma 549 km 2 powierzchni. W skład powiatu wchodzi pięć gmin: Ropczyce 139 km 2, Sędziszów Małopolski- 154 km 2, Iwierzyce 65,6 km 2, Ostrów 96,62 km 2 i Wielopole Skrzyńskie 93,41 km 2. Powiat ropczycko-sędziszowski liczy mieszkańców (50,59 % kobiet i 49,41 % męŝczyzn) i zajmuje 11 miejsce w województwie podkarpackim pod względem liczby mieszkańców (dane GUS z r.). Liczba mieszkańców w poszczególnych gminach: Ropczyce , Sędziszów Małopolski , Wielopole Skrzyńskie 8 380, Ostrów 6 808, Iwierzyce Według podanego niŝej wykresu moŝna stwierdzić, Ŝe na przestrzeni ostatnich lat w powiecie ubywa ludności w wieku przedprodukcyjnym a przybywa w wieku produkcyjnym i poprodukcyjnym. 5

6 Wykres nr 1. Struktura ludności wg wieku w powiecie ropczycko-sędziszowskim wiek przedprodukcyjny wiek produkcyjny wiek poprodukcyjny Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego. Stopa bezrobocia w powiecie ropczycko-sędziszowskim w ostatnich latach maleje, co sytuacji na lokalnym rynku pracy, jak równieŝ wynikiem migracji mieszkańców w wieku produkcyjnym za granicę w poszukiwaniu zatrudnienia, co obrazuje przedstawiona poniŝej tabela. Tabela nr 1. Bezrobocie w powiecie ropczycko-sędziszowskim w latach Lata Bezrobotni ogółem W tym kobiety Stopa bezrobocia (%) , , ,6 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powiatowego Urzędu Pracy ( dane z 30 listopada 2006). W powiecie ropczycko-sędziszowskim w roku szkolnym 2006/07 funkcjonują następujące placówki oświatowe: przedszkola - 14, szkoły podstawowe - 47, gimnazja 21, szkoły ponadgimnazjalne - 5. Łącznie w omawianym okresie naukę kontynuuje ponad uczniów. Opiekę medyczną mieszkańcom powiatu świadczą następujące placówki Zespołu Opieki Zdrowotnej w Ropczycach; 1. Szpital Powiatowy w Sędziszowie Młp., 2. Zakład Pielęgnacyjno-Opiekuńczy w Sędziszowie Młp., 6

7 3. Oddział Pomocy Doraźnej w Ropczycach, 4. Przychodnia Rejonowa w Ropczycach wraz z filiami, 5. Ośrodek Zdrowia w Lubzinie, 6. Ośrodek Zdrowia w Niedźwiadzie, 7. Przychodnia Rejonowa w Sędziszowie Młp. wraz z filią, 8. Ośrodek Zdrowia w Będziemyślu, 9. Ośrodek Zdrowia w Czarnej Sędziszowskiej, 10. Ośrodek Zdrowia w Zagórzycach, 11. Gminny Ośrodek Zdrowia w Iwierzycach, 12. Ośrodek Zdrowia w Bystrzycy, 13. Gminny Ośrodek Zdrowia w Ostrowie, 14. Ośrodek Zdrowia w Kamionce, 15. Punkt Lekarski w Ociece. Na terenie powiatu działają teŝ: Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Asklepios w Sędziszowie Małopolskim, a takŝe Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Piomar. Koncentracja przemysłu na obszarze powiatu ropczycko-sędziszowskiego ma miejsce w miastach, natomiast gminy pozostają obszarami typowo rolniczymi. UŜytki rolne stanowią aŝ 66,5 % powierzchni powiatu, w tym: grunty orne 46,9 %, łąki i pastwiska 18,4 % i sady 1,2 %. Eksploatowane są niewielkie złoŝa: gazu ziemnego (Czarna Sędziszowska, Sielec), ropy naftowej (Brzezówka), wapienia, margla i kruszywa budowlanego (piasku i Ŝwiru). Powiat ropczycko-sędziszowski przy swoim potencjale ludzkim i gospodarczym oraz duŝych moŝliwościach rozwoju, jest atrakcyjnym miejscem dla wspierania istniejących i tworzenia nowych przedsięwzięć gospodarczych. 2. Diagnoza problemu niepełnosprawności na terenie powiatu. Narodowy Spis Powszechny przeprowadzony w 2002 roku, szacuje liczbę osób niepełnosprawnych w Polsce na 5456,7 mln, co stanowi 14,3 % mieszkańców. Według GUS 2,5 mln niepełnosprawnych jest w wieku produkcyjnym i powinna pracować. Ponad 80 % osób niepełnosprawnych w Polsce funkcjonuje poza rynkiem pracy, podczas gdy w krajach Unii Europejskiej wskaźnik zatrudnienia w tej grupie wynosi średnio 40-50%. W powiecie ropczycko-sędziszowskim według danych GUS liczba osób niepełnosprawnych wynosi 9455 osób (męŝczyźni 4568, kobiety 4887), w tym osoby niepełnosprawne prawnie to 6969 osób. Uwzględniając poszczególne stopnie niepełnosprawności liczby te przedstawiają się 7

8 następująco: 940 osób o znacznym stopniu niepełnosprawności, 1917 osób o umiarkowanym stopniu, 2803 o lekkim stopniu niepełnosprawności. Spośród ogółu niepełnosprawnych pracujących jest jedynie 1552 osoby (ok. 22%). Liczbę osób niepełnosprawnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Ropczycach jako bezrobotne lub poszukujące pracy przedstawia poniŝsza tabela. Tabela nr 2. Struktura osób niepełnosprawnych bezrobotnych i poszukujących pracy w latach Lata Liczba osób Bezrobotnych niepełnosprawnych Poszukujących pracy Miejsce Miasto zamieszkania Wieś Płeć MęŜczyźni Kobiety Znaczny Stopień Umiarkowany niepełnosprawności Lekki Wykształcenie StaŜ pracy WyŜsze Policealne i średnie zawodowe Średnie ogólnokształcące Zasadnicze zawodowe Gimnazjalne Podstawowe i nieukończone podstawowe Do 1 roku lat lat lat lat i więcej Bez staŝu pracy Źródło: opracowanie własne. W ewidencji osób niepełnosprawnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy większość stanowili męŝczyźni, jak równieŝ z lekkim i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. PrzewaŜały osoby o niskim wykształceniu i krótkim staŝu pracy. 8

9 Wykres nr 2. Osoby niepełnosprawne zarejestrowane w Powiatowym Urzędzie Pracy z podziałem na posiadane stopnie niepełnosprawności Znaczny Umiarkowany Lekki Stopień niepełnosprawności Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powiatowy Urząd Pracy. Placówką edukacyjną dla uczniów niepełnosprawnych intelektualnie działającą na terenie powiatu jest Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Ropczycach. W Ośrodku funkcjonują szkoły: dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim - Szkoła Podstawowa, Gimnazjum, Zasadnicza Szkoła Zawodowa, kształcąca do pracy w zawodach: ogrodnik, monter instalacji i urządzeń sanitarnych, piekarza, cukiernika. dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym Oddział Zintegrowany, Oddział Szkoły Podstawowej, Oddział Gimnazjum, Szkoła Specjalna Przysposabiająca do Pracy. dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim Zespoły Zajęć Rewalidacyjno-Wychowawczych. Uczniowie Ośrodka korzystają z róŝnego rodzaju zajęć terapeutycznych, prowadzonych przez wykwalifikowana kadrę. Szkoła prowadzi równieŝ internat dla uczniów. 9

10 Tabela nr 3. Charakterystyka uczniów Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Ropczycach. 2004/ / /2007 Uczniowie szkoły Uczniowie korzystający z internatu Uczniowie z orzeczeniem o niepełnosprawności Uczniowie mieszkający w mieście Uczniowie mieszkający na wsi Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego. Osoby niepełnosprawne korzystają takŝe z usług Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej w Ropczycach. Jej głównym zadaniem jest udzielanie pomocy młodzieŝy, rodzicom, nauczycielom i opiekunom w rozwiązywaniu problemów, z jakimi boryka się dziecko w drodze do dorosłości. Placówka zapewnia równieŝ rzetelną diagnozę, skuteczną terapię, profesjonalną działalność profilaktyczną oraz doradztwo wychowawcze i zawodowe, uwzględniające preorientację zawodową. Wydaje ona równieŝ orzeczenia kwalifikacyjne dotyczące róŝnych form kształcenia specjalnego i indywidualnego. W 2006 r. z róŝnych form pomocy świadczonych przez Poradnię skorzystało 1616 osób. W zakresie pomocy społecznej osobom niepełnosprawnym na terenie powiatu pomoc świadczą następujące instytucje: 1. Miejsko - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Ropczycach, 2. Miejsko - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Sędziszowie Młp., 3. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Ostrowie, 4. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Wielopolu Skrzyńskim, 5. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Iwierzycach. Z pomocy ośrodków pomocy społecznej w 2006 roku skorzystało 620 osób niepełnosprawnych. Najczęstszym powodem zwrócenia się po pomoc w kaŝdej z gmin powiatu, według danych ośrodków pomocy społecznych było ubóstwo, niepełnosprawność, bezrobocie, dysfunkcja rodzin oraz uzaleŝnienia. Na terenie powiatu ropczycko-sędziszowskiego funkcjonują dwa Domy Pomocy Społecznej: 1. Dom Pomocy Społecznej w Lubzinie przeznaczony: a) dla dzieci i młodzieŝy niepełnosprawnej intelektualnie 40 miejsc, b) dla dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie (kobiet) 45 miejsc, 1

11 2. Dom Pomocy Społecznej im. Jana Pawła II w Rudzie przeznaczony dla osób przewlekle somatycznie chorych 103 miejsca. Domy Pomocy Społecznej zapewniają swoim mieszkańcom warunki bezpiecznego i godnego Ŝycia, świadcząc usługi opiekuńczo-pielęgnacyjne jak równieŝ rehabilitacyjne. Podstawę opieki nad mieszkańcami stanowią zespoły opiekuńczo-terapeutyczne składające się z pracowników placówek. W 2000 roku Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Sędziszowie Młp. zorganizowało Środowiskowy Domu Samopomocy w Sędziszowie Młp. ŚDS przeznaczony jest dla osób z zaburzeniami psychicznymi zamieszkałych na terenie powiatu, wymagających opieki i pomocy niezbędnej do Ŝycia w środowisku rodzinnym i społecznym. Uczestnikami ŚDS są osoby dorosłe z niepełnosprawnością głębszych stopni równieŝ ze sprzęŝonymi dysfunkcjami i chorobami. W roku 2004 i 2005 liczba miejsc statutowych w ŚDS w Sędziszowie Młp. wynosiła 25, natomiast w 2006 roku została zwiększona do 30 osób. W 2004 roku powstał Środowiskowy Dom Samopomocy w Ropczycach dla 30 osób, prowadzony przez Urząd Miejski w Ropczycach. W ramach zadań powiatu wynikających z ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 r. realizowane są następujące działania: specjalne programy działań z zakresie rehabilitacji społecznej, zawodowej i zatrudnienia, przestrzegania praw osób niepełnosprawnych, współpraca z instytucjami administracji rządowej i samorządowej w opracowaniu i realizacji programów, podejmowanie działań zmierzających do ograniczania skutków niepełnosprawności, współpraca z organizacjami pozarządowymi i fundacjami działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych w zakresie rehabilitacji społecznej i zawodowej tych osób, dofinansowanie turnusów rehabilitacyjnych, sportu, kultury, rekreacji i turystyki, zaopatrzenie w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze, likwidacja barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych, rehabilitacji dzieci i młodzieŝy, dofinansowanie kosztów tworzenia i działania warsztatów terapii zajęciowej, pośrednictwo pracy i poradnictwo zawodowe dla osób niepełnosprawnych, ich szkolenie oraz przekwalifikowanie, 1

12 kierowanie osób niepełnosprawnych do specjalistycznych ośrodków szkolenioworehabilitacyjnych lub innych placówek szkoleniowych. Adresatami pomocy zgodnie z tą ustawą są osoby niepełnosprawne z orzeczonym znacznym, umiarkowanym lub lekkim stopniem niepełnosprawności, całkowicie lub częściowo niezdolne do pracy oraz dzieci przed ukończeniem 16 roku Ŝycia z orzeczeniem o niepełnosprawności. Osoby niepełnosprawne zamieszkałe na terenie powiatu ropczycko-sędziszowskiego korzystają z dofinansowania, dzięki któremu mają moŝliwość likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych. W latach od 2004 do 2006 kwota wydana na dostosowanie infrastruktury do lepszego funkcjonowania osób niepełnosprawnych wyniosła złotych. Tabela nr 4. Likwidacja barier architektonicznych w komunikowaniu się i technicznych w latach na terenie powiatu ropczycko-sędziszowskiego. Bariery Liczba wniosków Kwota Liczba wniosków Kwota Liczba wniosków Kwota Architektoniczne W komunikowaniu się Techniczne Ogółem Źródło: opracowanie własne. Dofinansowanie zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze dorosłych oraz dzieci i młodzieŝ niepełnosprawną w latach przedstawia tabela poniŝej. Według danych Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie dofinansowanie zaopatrzenia sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze dorosłych oraz dzieci i młodzieŝ niepełnosprawną z kaŝdym rokiem wzrasta. Tabela nr 5. Dofinansowanie zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze w latach

13 Wnioskodawcy Środki wykorzystane Liczba osób Środki wykorzystane Liczba osób Środki wykorzystane Liczba osób Dorosłe osoby niepełnosprawne Dzieci i młodzieŝ niepełnosprawna Mieszkańcy wsi Ogółem Źródło: opracowanie własne. W latach z dofinansowania do turnusów skorzystało łącznie 467 osób niepełnosprawnych na ogólną kwotę zł. Tabela nr 6. Dofinansowanie turnusów rehabilitacyjnych w latach Wnioskodawcy Środki wykorzystane Liczba osób Środki wykorzystane Liczba osób Środki wykorzystane Liczba osób Osoby dorosłe Opiekunowie osób dorosłych osób niepełnosprawnych Dzieci i młodzieŝ niepełnosprawna Opiekunowie dzieci i młodzieŝy niepełnosprawnej Dorośli niepełnosprawni zatrudnieni w zakładach pracy chronionej Razem Źródło: opracowanie własne. Tabela nr 7. Dofinansowanie sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób niepełnosprawnych. Dofinansowanie Ilość osób niepełnosprawnych Mieszkańcy 1

14 Lata imprez (zł) korzystających z pomocy Dzieci i młodzieŝ Źródło: opracowanie własne. W latach wydano zł na dofinansowanie sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób niepełnosprawnych. Z danych PCPR wynika, Ŝe wydatkowanie środków na rehabilitację zawodową jest coraz mniejsze. Związane to jest ze zmianą w 2003 r. zapisów art.26 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, co spowodowało całkowity brak zainteresowania pracodawców przystosowaniem stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych dofinansowanych ze środków PFRON. Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności w Ropczycach z roku na rok wydaje coraz więcej orzeczeń o niepełnosprawności. W roku 2004 liczba wydanych orzeczeń dla osób przed szesnastym rokiem Ŝycia oraz po szesnastym roku Ŝycia łącznie wyniosła 1334, w 2005 roku liczba ta zwiększyła się o 213, a w 2006 roku wydano 1676 orzeczenia o niepełnosprawności. wsi Tabela nr 8. Cel złoŝenia wniosku o orzeczenie stopnia niepełnosprawności. 1

15 Cel złoŝenia wniosku Osoby powyŝej 16 roku Ŝycia Odpowiednie zatrudnienie Szkolenie Uczestnictwo w warsztatach terapii zajęciowej Konieczność zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze. Korzystanie z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji/korzystanie z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych Świadczenie pienięŝne z pomocy społecznej- zasiłek stały Zasiłek pielęgnacyjny Korzystanie z karty parkingowej Usługi i uprawnienia Ogólnie Osoby przed 16 rokiem Ŝycia Zasiłek pielęgnacyjny Zasiłek stały Inne Ogółem Źródło: PZdsO. W 2006 roku na terenie powiatu utworzona została WypoŜyczalnia Sprzętu Rehabilitacyjnego i Urządzeń Pomocniczych. WypoŜyczalnia zlokalizowana w Ropczycach cieszy się coraz większym zainteresowaniem mieszkańców. Powstała ona w ramach programu Ograniczania skutków niepełnosprawności na podstawie porozumienia pomiędzy Powiatem Ropczycko-Sędziszowskim, a Państwowym Funduszem Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych zawartego w dniu 27 grudnia 2005 roku. Sprzęt rehabilitacyjny został w 80 % wypoŝyczony osobom dorosłym z orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności, dzieciom z orzeczeniem o niepełnosprawności a takŝe osobom dorosłym i dzieciom na podstawie zaświadczenia lekarskiego. PoniŜszy wykres przedstawia strukturę wielu klientów WypoŜyczalni. 1

16 Wykres nr 3. Liczba klientów WypoŜyczalni wg wieku osoby do 30 roku Ŝycia do 65 roku Ŝycia powyŝej 65 roku Ŝycia Źródła: opracowanie własne. Do końca 2006 roku z usług wypoŝyczalni skorzystało: 17 dzieci i osób do 30 roku Ŝycia, 31 osób w wieku do 65 roku Ŝycia oraz 47 osób powyŝej 65 roku Ŝycia. W dniu 1 grudnia 2005 roku Rada powiatu ropczycko-sędziszowskiego zatwierdziła do realizacji dwa projekty współfinansowane z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwoju Zasobów Ludzkich: Diagnoza potrzeb podstawą działania na rzecz osób niepełnosprawnych oraz Przełamać bierność profesjonalne poradnictwo zawodowe i psychologiczne dla osób niepełnosprawnych. Pierwszy projekt miał charakter badawczy i zrealizowany został przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w 2006 roku, natomiast drugi projekt jest obecnie w fazie realizacji. Zakłada on zwiększenie potencjału zawodowego i moŝliwości uzyskania pracy przez osoby niepełnosprawne poprzez doradztwo zawodowe, psychologiczne, prawne. Na terenie powiatu od 2003 roku funkcjonują Warsztaty Terapii Zajęciowej prowadzone przez Caritas Diecezji Rzeszowskiej. Realizują one zadania w zakresie rehabilitacji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych zmierzające do ogólnego rozwoju i poprawy sprawności kaŝdego uczestnika, niezbędnych do moŝliwie niezaleŝnego, samodzielnego 1

17 i aktywnego Ŝycia w środowisku. Terapia i rehabilitacja zawodowa prowadzona jest w dziewięciu pracowniach; plastyczno-wikliniarskiej, dwóch pracowniach plastycznoceramicznych, pracowni stolarskiej, pracowni gospodarstwa domowego, ogrodniczej, gobelinu i haftu, pracowni introligatorsko-komputerowej oraz krawieckiej. Od momentu powstania Warsztatów ich powierzchnia stale wzrasta i wynosi obecnie 575,90 m². Tabela nr 9. Środki finansowe oraz liczba uczestników Warsztatów Terapii Zajęciowej. Okres działalności WTZ Środki finansowe przeznaczone na działalność WTZ Liczba uczestników WTZ , , , ,00 45 Źródło: opracowanie własne. Na terenie powiatu ropczycko-sędziszowskiego działa sześć organizacji pozarządowych: Polskie Stowarzyszenie Na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło w Sędziszowie Młp., Stowarzyszenie na Rzecz Dzieci Niepełnosprawnych z Domu Pomocy Społecznej w Lubzinie, Stowarzyszenie Pomocy Niepełnosprawnym Monika w Wielopolu Skrzyńskim, Stowarzyszenie Jesteśmy Razem w Ropczycach, Polski Związek Niewidomych Okręg Podkarpacki Powiatowe Koło w Ropczycach Stacja Opieki Caritas w Ropczycach. Stowarzyszenia mają na celu pomoc osobom niepełnosprawnym, a takŝe dzieciom i innym osobom znajdującym się w trudnej sytuacji Ŝyciowej oraz szeroko rozumianą integrację i aktywizację osób niepełnosprawnych. Niepełnosprawni mogą uczestniczyć w zajęciach profilaktycznych prowadzonych przez te organizacje a takŝe w organizowanych imprezach okolicznościowych. KaŜdego roku w Wielopolu Skrzyńskim odbywa się impreza sportowo-rekreacyjna Wielopolandia, organizowana przez Gminny Ośrodek Kultury i Wypoczynku oraz Powiatowa impreza sportowo-integracyjnej Jesteśmy Razem organizowana przez Stowarzyszenie Jesteśmy Razem z Ropczyc. Stowarzyszenia działające na terenie powiatu na rzecz osób niepełnosprawnych aktywnie współpracują z innymi 1

18 instytucjami i organizacjami, zarówno publicznymi jak i prywatnymi, dzięki czemu pozyskują środki na prowadzenie swojej działalności. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Ropczycach realizowało w 2006 roku projekt pt. Diagnoza potrzeb podstawą skutecznego działania na rzecz osób niepełnosprawnych współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Projekt miał charakter badawczy. Przeprowadzone zostały badania w obszarze rehabilitacji zawodowej i zatrudnienia osób niepełnosprawnych na terenie powiatu ropczyckosędziszowskiego. Celem projektu było uzyskanie na drodze badawczej aktualnej wiedzy na temat sytuacji zawodowej osób niepełnosprawnych oraz moŝliwości ich zatrudnienia na otwartym rynku pracy z uwzględnieniem alternatywnych form zatrudnienia. Badanie zostało przeprowadzone wśród 400 osób niepełnosprawnych z umiarkowanym i znacznym stopniem niepełnosprawności oraz wśród 100 pracodawców otwartego rynku pracy. Wśród badanych niepełnosprawnych większość stanowili męŝczyźni (54%), gdy tymczasem kobiet odnotowano 46%. Jest to tendencja zbieŝna z notowaną wśród ogółu ludności. Główną przyczyną niepełnosprawności zarówno męŝczyzn jak i kobiet jest choroba. Częstość występowania pozostałych przyczyn moŝna powiązać ze specyfiką warunków pracy i trybem Ŝycia obu płci. Z badań wynika, Ŝe niepełnosprawność częściej dotyka osoby mieszkające na wsi, bo aŝ 60% ogółu badanej populacji. Oceniać moŝna, Ŝe jest to następstwo cięŝszych warunków pracy i stylu Ŝycia, ale równieŝ zmniejszonego dostępu do pomocy medycznej, która poprzez działania profilaktyczne pozwoliłaby w wielu przypadkach na powstrzymanie, opóźnienie lub złagodzenie procesów pogarszania się stanu zdrowia ludności wiejskiej. Osoby niepełnosprawne legitymują się niŝszym poziomem wykształcenia, aniŝeli osoby zdrowe. Wynika to głównie z róŝnic generacyjnych, ale takŝe z trudności, w uzyskaniu wyŝszego poziomu wykształcenia w systemie szkolnym. Barierą jest często sam stopień niepełnosprawności, uniemoŝliwiający naukę na wyŝszych szczeblach nauczania. Jednak w większości przypadków ograniczenia w dostępie do kształcenia na wyŝszych poziomach są następstwem nieprzystosowania systemu funkcjonowania społeczeństwa: barier architektonicznych, komunikacyjnych, organizacyjnych i środowiskowych. Tymczasem właśnie wykształcenie jest czynnikiem korzystnie sytuującym osobę niepełnosprawną w społeczeństwie, tworzącym jej szanse na lepsze dostosowanie się do istniejących warunków, tak w wymiarze materialnym, jak i pozamaterialnym. 1

19 Jak wykazały badania wyŝsze wykształcenie posiadało zaledwie 4% badanych, średnie i policealne 33%, zawodowe i niŝsze 63% badanych. Najgorzej wykształcone są osoby zamieszkujące na wsi. Większość osób niepełnosprawnych jest w Polsce bierna zawodowo (ok. 80%), czyli nie pracuje i nie poszukuje pracy. Aktywność zawodowa osób niepełnosprawnych kształtuje się na poziomie wskaźnika 20% i jest 3-krotnie niŝsza niŝ ogółu ludności Polski. W porównaniu z innymi krajami Unii Europejskiej relacja pracujących osób niepełnosprawnych do pracujących osób sprawnych jest w Polsce znacznie niŝsza niŝ przeciętnie w Europie (szacuje się, Ŝe prawie dwukrotnie-raport ONZ). Chęć podjęcia pracy, a miejsce zamieszkania 43,00% 57,00% miasto wieś Chęć podjęcia pracy zawodowej zadeklarowało 57% osób mieszkających na wsi i 43% osób pochodzących z miasta. Osoby z wykształceniem zawodowym i niŝszym ze względu na niskie kwalifikacje i będące w starszym wieku, coraz częściej nie szukają pracy i nie chcą jej szukać. Natomiast osoby z wykształceniem wyŝszym i średnim prawie wszystkie chcą pracować zawodowo. Najchętniej osoby niepełnosprawne pracowałyby w następujących branŝach: usługach, pracach domowych, produkcji, turystyce, informatyce i administracji. 1

20 Chęć podjęcia pracy, a stopień niepełnosprawności 79,60% 44,90% 55,10% 20,40% Tak Nie Umiarkowany stopień Znaczny stopień Najchętniej wybierane alternatywne formy zatrudnienia to praca w niepełnym wymiarze (31%), praca w systemie zadaniowym (19%), ruchomy czas pracy (17%). Osoby niepełnosprawne chciałyby w 67% uzyskać nowe kwalifikacje i umiejętności zawodowe poprzez uczestnictwo w kursach zawodowych. Najchętniej niepełnosprawni wzięliby udział w następujących kursach: komputerowym, księgowym, na prawo jazdy, dozoru mienia, związanym z gastronomią, kosmetyką, krawiectwem czy mechaniką. 2

21 Chęć podnoszenia kwalifikacji zawodowych 33,00 % 67,00% Tak Nie Badani uwaŝają równieŝ, Ŝe uczestnictwo w róŝnych formach aktywizacji zawodowej takich jak: grupowe poradnictwo zawodowe, indywidualne poradnictwo zawodowe, psychologiczne oraz prawne stwarzają im większe szanse na otwartym rynku pracy. Osoby badane wskazują na istotne bariery uniemoŝliwiające im normalne funkcjonowanie w środowisku. Najgorzej według nich wygląda transport na terenie powiatu, z kolei budynki instytucji i organizacji są w większości dostępne dla nich, ale wiele jeszcze pozostaje do zrobienia. Głównymi barierami, które według nich utrudniają podjęcie zatrudnienia to nieprzychylne nastawienie ze strony pracodawców, brak kwalifikacji, oraz brak ogłoszeń skierowanych do osób niepełnosprawnych 2

22 31% Oczekiwania osób niepełnosprawnych wobec pracodawców 22% 19% 18% Rów nego traktow ania Odpow iednio stw orzonych miejsc pracy Równego traktowania Odpowiednio stworzonych miejsc pracy MoŜliwość awansu Adekwatne wynagrodzenie MoŜliw ość aw ansu Adekw atne w ynagrodzenie Respondenci są podzieleni, jeśli chodzi o ich sytuację po wejściu Polski do Unii Europejskiej. Około 30% niepełnosprawnych uwaŝa, Ŝe znalezienie się w strukturach Unii bardzo pomogło niepełnosprawnym w Ŝyciu społecznym i zawodowym, zauwaŝają oni większe zainteresowanie ze strony władz państwowych, lokalnych oraz organizacji tym problemem się zajmujących, duŝo się równieŝ mówi o niepełnosprawności w mediach poprzez róŝnego rodzaju kampanie społeczne finansowane ze środków Unii Europejskiej. Wśród badanych pracodawców z terenu powiatu ropczycko-sędziszowskiego ok. 40% wyraziło chęć zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Chęć zatrudnienia osób niepełnosprawnych przez badanych pracodawców 37% 36% 27% Tak Nie Nie wiem Tak Nie Nie wiem DuŜym problemem związanym z zatrudnieniem niepełnosprawnych są przede wszystkim bariery architektoniczne istniejące w zakładach pracy. Najchętniej pracodawcy skorzystaliby z subsydiowanych miejsc pracy, szkoleń dla pracodawców związanych z tworzeniem miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych, finansowania subsydiowanych staŝy zawodowych oraz szkoleń podnoszących umiejętność współpracy z niepełnosprawnymi. 2

23 Wyniki badań napawają optymizmem, większość niepełnosprawnych chce pracować, szczególnie, jeśli chodzi o osoby młode, równieŝ znacząca liczba pracodawców deklarowała chęć zatrudnienia osób niepełnosprawnych w niedalekiej przyszłości. Wiele jest jednak do zrobienia, jeśli chodzi o bariery architektoniczne, ekonomiczne, psychologiczne. Potrzebna jest nie tylko pomoc finansowa dla pracodawców tworzących miejsca pracy dla niepełnosprawnych, ale nie mniej istotne jest przygotowanie niepełnosprawnych do podjęcia zatrudnienia, zmobilizowanie ich do działania, zwiększenie ich potencjału zawodowego, podnoszenie umiejętności i kwalifikacji zawodowych. 3. Zaplecze instytucjonalne powiatu. Do instytucji realizujących określone zadania na rzecz osób niepełnosprawnych w Powiecie Ropczycko-Sędziszowskim naleŝą: Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Ropczycach, Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Ropczycach, Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Sędziszowie Młp., Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Iwierzycach, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Wielopolu Skrz., Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Ostrowie, Dom Pomocy Społecznej w Lubzinie, Dom Pomocy Społecznej w Rudzie, Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Koło" w Sędziszowie Młp., Środowiskowy Dom Samopomocy w Sędziszowie Młp, Środowiskowy Dom Samopomocy w Ropczycach, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Ropczycach, Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Ropczycach, Zespół Opieki Zdrowotnej w Ropczycach oraz gminne ośrodki zdrowia, Polski Związek Niewidomych Powiatowe Koło w Ropczycach, Stowarzyszenie Jesteśmy Razem w Ropczycach, Powiatowy Urząd Pracy w Ropczycach, Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności w Ropczycach, Urząd Miejski w Ropczycach, 2

24 Urząd Miejski w Sędziszowie Młp., Urząd Gminy w Iwierzycach, Urząd Gminy w Wielopolu Skrz., Urząd Gminy w Ostrowie, Ośrodek Kultury w Ropczycach, Ośrodek Sportu i Rekreacji w Ropczycach, Ośrodek Kultury w Sędziszowie Młp., Ośrodek Sportu i Rekreacji w Sędziszowie Młp., Gminny Ośrodek Kultury i Wypoczynku w Wielopolu Skrzyńskim, Ośrodki kulturalne; domy straŝaka i domy ludowe z terenu powiatu, Zorganizowani wolontariusze harcerze, samorządy szkolne. 2

25 4. Analiza SWOT. MOCNE STRONY programy na rzecz aktywizacji i zatrudnienia osób niepełnosprawnych, funkcjonowanie Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie, dostrzeganie potrzeb osób niepełnosprawnych, akceptacja społeczna dla działań podejmowanych na rzecz poprawy sytuacji osób niepełnosprawnych i ich rodzin, istniejąca infrastruktura działająca na rzecz osób niepełnosprawnych: Warsztaty Terapii Zajęciowej, Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, Środowiskowe Domy Samopomocy, udzielenie ze środków PFRON wsparcia osobom niepełnosprawnym w ramach zadań z zakresu rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych, obecność zakładów pracy chronionej na terenie powiatu oferujących miejsca pracy dla osób niepełnosprawnych, funkcjonowanie domów pomocy społecznej na terenie powiatu, współpraca z organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych, likwidacja barier architektonicznych, podstawowa opieka zdrowotna w kaŝdej gminie, moŝliwość pozyskiwania dodatkowych źródeł finansowania, łączenie potencjałów administracji publicznej i organizacji pozarządowych, wzajemne wsparcie i pomoc członków rodziny, istniejący system norm prawnych, wypoŝyczalnia sprzętu rehabilitacyjnego, opieka zdrowotna skierowana na leczenie i profilaktykę, ścisła współpraca z ośrodkami pomocy społecznej w gminach w realizacji zadań pomocy społecznej, SŁABE STRONY brak skutecznej polityki zatrudniania osób niepełnosprawnych, istniejące bariery utrudniające funkcje społeczne i zawodowe osób niepełnosprawnych, niedostateczna systemowa opieka nad osobami niepełnosprawnymi, niewystarczający poziom likwidacji barier architektonicznych w obiektach uŝyteczności publicznej, brak ośrodka szkolenioworehabilitacyjnego dla osób niepełnosprawnych, brak pełnego rozeznania liczby osób niepełnosprawnych, mała aktywność niepełnosprawnych bezrobotnych w poszukiwaniu pracy, częste zmiany ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych i aktów wykonawczych do tej ustawy, brak zainteresowania osób niepełnosprawnych szkoleniami i przekwalifikowaniami, poszukiwaniem zatrudnienia, bezradność i bierność rodzin w rozwiązywaniu problemów dotyczących niepełnosprawności, zbyt mała liczba środowiskowych domów samopomocy, niewystarczająca ilość świetlic socjoterapeutycznych, środowiskowych, słabo rozwinięta sieć wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi, brak wypracowanych systemów wspomagania działań profilaktycznych, długotrwałe uzaleŝnienie rodzin od pomocy społecznej, niekorzystne zmiany demograficznestarzenie się społeczeństwa, ograniczone zasoby finansowe i rzeczowe, które mogą być wykorzystywane na rzecz rozwiązywania problemów społecznych, 2

26 polityka zatrudniania osób niepełnosprawnych w oparciu o środki PFRON, środki pomocowe z PFRON, stałe szkolenia, doskonalenie zawodowe pomocy społecznej, funkcjonowanie Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego, diagnoza osób niepełnosprawnych w powiecie, funkcjonowanie ośrodka hipnoterapii, aktywnie działające stowarzyszenia dla osób niepełnosprawnych, realizacja programu naprawczego DPS w celu osiągnięcia standardu, promocja kultury i twórczości osób niepełnosprawnych, kultywowanie folkloru, podtrzymywanie tradycji. brak doświadczenia w opracowywaniu projektów o dofinansowanie z unijnych funduszy strukturalnych, niedostateczne dofinansowanie realizowanych zadań, brak wypracowanych systemów wspomagania działań profilaktycznych, negatywne nastawienie społeczne do osób zagroŝonych marginalizacją i wykluczeniem społecznym, brak grup wsparcia dla rodzin osób niepełnosprawnych, ograniczona liczba miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych, nieodpowiedni kierunek kształcenia zawodowego osób niepełnosprawnych, brak mobilności osób niepełnosprawnych-bezrobotnych, niedostateczna systemowa opieka nad osobami niepełnosprawnymi zbyt niskie dofinansowanie modernizacji DPS brak mieszkań chronionych, brak powiatowych ośrodków wsparcia, niedostateczne wspieranie rodzin przez świadczenia opiekuńcze oraz usługi dla osób niepełnosprawnych udzielane w miejscu zamieszkania, zagroŝenia funkcjonowania DPS spowodowane zmianą ustawy o pomocy społecznej. SZANSE rozwój w Polsce i na świecie nowych koncepcji walki z problemami społecznymi i metod funkcjonowania instytucji pomocy społecznej, integracja z Unią Europejską, stwarzającą szansę pozyskiwania funduszy pomocowych, tworzenie i wdraŝanie specjalnych programów pomocowych, połoŝenie większego nacisku na kształtowanie poŝądanych zachowań społecznych młodzieŝy i postaw solidarności z osobami dotkniętymi problemami społecznymi, ZAGROśENIA zbyt duŝa zmienność przepisów prawnych ustawodawstwa, ograniczanie wsparcia finansowego pomocy społecznej, obarczanie samorządów lokalnych kolejnymi zadaniami w nieproporcjonalnej wielkości w stosunku do wysokości przekazywanych z budŝetu środków, opory w zmianie sposobu funkcjonowania polskiej pomocy społecznej w związku z przystąpieniem Polski do UE, wzrost liczby osób niepełnosprawnych, 2

27 wdraŝanie nowych programów celowych PFRON, rosnąca akceptacja społeczna osób niepełnosprawnych, rosnąca świadomość o potrzebie aktywności wśród osób niepełnosprawnych, współpraca między jednostkami samorządowymi i organizacjami pozarządowymi, rozwój wolontariatu, polityka prorodzinna państwa, moŝliwość korzystania z funduszy unijnych, standaryzacja usług, prywatyzacja usług, rozwój grup samopomocowych, większa otwartość instytucji samorządowych na współpracę z organizacjami pozarządowymi w zakresie zadań pomocy społecznej, łączenie potencjałów administracji publicznej i organizacji pozarządowych, coraz wyŝszy poziom świadomości społecznej w zakresie rozumienia potrzeb osób niepełnosprawnych, korzystne regulacje prawne, opieka zdrowotna skierowana na leczenia i profilaktykę, dobrze rozwinięta sieć placówek pomocy społecznej, wykwalifikowana kadra systemu pomocy społecznej, doskonalenie, szkolenia kadry pomocy społecznej, tworzenie miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych, realizacja powiatowych programów, wspieranie działań samopomocowych i pomocowych, prowadzenie grup wsparcia oraz innych form samopomocy niepełnosprawnym, dobrze działający system informacji o uprawnieniach i prawach osób niepełnosprawnych, aktywizacja rodzin na rzecz zapewnienia opieki najbliŝszym wymagającym pomocy. planowane zniesienie statutów zakładów pracy chronionej i zakładów aktywności zawodowej, centralizacja systemu rozdziału środków finansowych, brak przestrzegania postanowień Kodeksu Pracy dotyczących zatrudnienia osób niepełnosprawnych, brak rozwiązań systemowych w zakresie zwalczania bezrobocia, w tym równieŝ osób niepełnosprawnych pozostających bez pracy, brak dostatecznych środków finansowych na realizację programów pomocowych, wypalanie zawodowe pracowników pomocy społecznej, alienacja osób niepełnosprawnych, zbyt niski poziom świadomości społecznej, brak pozytywnych zachowań młodzieŝy wobec osób niepełnosprawnych, niedofinansowanie oświaty, słuŝby zdrowia, pomocy społecznej, negatywne postawy wobec osób niepełnosprawnych, brak współdziałania między instytucjami zajmującymi się osobami niepełnosprawnymi, mała liczba wolontariuszy, brak poradnictwa specjalistycznego, starzenie się społeczeństwa, co rodzi konieczność rozszerzenia infrastruktury o placówki opieki stacjonarnej, usługi opiekuńcze i specjalistyczne. 2

28 5. Cele główne Powiatowego Programu Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w powiecie ropczycko-sędziszowskim. 1. Profilaktyka i oświata zdrowotna w zakresie przeciwdziałania niepełnosprawności. 2. Zwiększenie dostępności w zakresie rehabilitacji, leczenia, pomocy terapeutycznej. 3. Tworzenie środowiska przyjaznego dla osób niepełnosprawnych. 4. Zwiększenie aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych. 5. Wyrównywanie szans osób niepełnosprawnych w zakresie dostępu do edukacji. 6. Zwiększenie świadomości społeczności lokalnej na temat niepełnosprawności i moŝliwych form pomocy. 7. Organizowanie środowiskowego wsparcia i pomocy społecznej osobom niepełnosprawnym i ich rodzinom. 8. Stwarzanie warunków pełnego uczestnictwa osób niepełnosprawnych w Ŝyciu publicznym, społecznym, kulturalnym, artystycznym, sportowym oraz rekreacji i turystyce. 9. Zintegrowanie działań samorządów lokalnych i organizacji pozarządowych na rzecz osób niepełnosprawnych i ich rodzin. Cel główny 1: Profilaktyka i oświata zdrowotna w zakresie przeciwdziałania niepełnosprawności. Uzasadnienie wyboru celu: Działania i środki stosowane w tym celu obejmować powinny edukację społeczną w zakresie przeciwdziałania niepełnosprawności. Profilaktyka zdrowotna w tym zakresie stanowi istotny czynnik zmierzający do wyeliminowania lub znacznego ograniczenia przyczyn niepełnosprawności. Zapobieganie niepełnosprawności i zmniejszanie jej skutków jest dla społeczeństwa mniej kosztowne aniŝeli opieka nad osobami niepełnosprawnymi i podejmowanie działań do ich integracji ze społeczeństwem. Istotne są równieŝ działania 2

29 edukacyjne adresowane do jednostki oraz kreowanie świadomości w rodzinie i w zainteresowanych kręgach społeczeństwa. Zadania i sposób ich realizacji: 1. Inicjowanie działań zmierzających do edukacji społeczeństwa powiatu w zakresie propagowania zdrowego stylu Ŝycia. 2. Zbieranie i systematyzowanie informacji na temat przyczyn powstawania niepełnosprawności oraz działań profilaktycznych, przedstawianie ich opinii publicznej. 3. Organizowanie działań na rzecz zapobiegania niepełnosprawności, wynikających z wypadków drogowych, w gospodarstwie domowym, przy pracy, chorób zawodowych czy trybu Ŝycia. 4. Tworzenie lokalnych programów promujących zdrowy styl Ŝycia. 5. Organizowanie konkursów wśród dzieci i młodzieŝy szkolnej na temat zdrowego stylu Ŝycia. 6. Organizowanie wykładów, prelekcji, na temat zdrowego stylu Ŝycia, zamieszczanie artykułów w prasie lokalnej, co do znaczenia profilaktyki zdrowotnej. 7. Konieczność systematycznych szkoleń BHP, przeprowadzania badan zdrowotnych, profilaktycznych i okresowych. 8. Szkolenia dzieci, młodzieŝy i dorosłych z zakresu udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej. Oczekiwane rezultaty: 1. Zwiększenie świadomości społecznej i wiedzy, co do przyczyn niepełnosprawności oraz zasad jej zapobiegania. 2. Zmniejszenie ilości wypadków przy pracy i poza pracą. 3. Zintegrowanie działań róŝnych podmiotów w zakresie propagowania zdrowego trybu Ŝycia. Podmioty realizujące program: Samorząd Powiatu i Samorządy Gminne przy współpracy z następującymi instytucjami i podmiotami: 1. Placówki oświatowe. 2. Zakłady Opieki Zdrowotnej. 2

30 3. Stowarzyszenia i organizacje pozarządowe. 4. Policja, StraŜ PoŜarna. 5. Państwowy Inspektor Pracy. 6. Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna. 7. Ośrodki Pomocy Społecznej. 8. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie. 9. Domy Pomocy Społecznej. 10. Inne instytucje, osoby fizyczne i prawne. Cel główny 2: Zwiększenie dostępności w zakresie rehabilitacji, leczenia, pomocy terapeutycznej. Uzasadnienie wyboru celu: Potrzeba objęcia opieką rehabilitacyjną dotyczy wszystkich osób niepełnosprawnych łącznie z osobami głęboko upośledzonymi i dotkniętymi sprzęŝonymi niepełnosprawnościami. Celem rehabilitacji leczniczej jest przywrócenie moŝliwie wielu utraconych sprawności tak, aby osoba niepełnosprawna miała szanse na prowadzenie godnego Ŝycia. Dotyczy to zarówno dzieci jak i osób dorosłych. Im wcześniej rozpocznie się rehabilitację leczniczą i wzmocni ja działaniami zmierzającymi do poprawy stanu psychicznego, tym większe szanse na normalne funkcjonowanie niepełnosprawnych w społeczeństwie. Zadania i sposób ich realizacji: 1. DoposaŜenie i rozpropagowanie działalności Powiatowej WypoŜyczalni Sprzętu Rehabilitacyjnego. 2. Wspieranie działalności Warsztatów Terapii Zajęciowej, Środowiskowych Domów Samopomocy i innych. 3. Tworzenie Świetlic Terapeutycznych w gminach powiatu. 4. Poszerzenie i doposaŝenie istniejącej bazy rehabilitacyjnej. 5. Organizacja i promowanie zajęć hipoterapii w Ośrodku Rehabilitacyjno- Hipoterapeutycznym przy Domu Pomocy Społecznej w Lubzinie. 3

31 6. Poszerzenie zaplecza Ośrodka Rehabilitacyjno-Hipoterapeutycznego (m.in.: nowa stajnia dla koni, magazyn Ŝywności oraz pomieszczenie dla bryczek i sań). 7. Prowadzenie rehabilitacji zdrowotnej i społecznej. 8. Objęcie gimnastyką korekcyjną wad budowy i postawy u dzieci w przedszkolach i szkołach. 9. Opieka psychologiczna i terapeutyczna nad osobą, rodziną i dzieckiem niepełnosprawnym. 10. Stworzenie moŝliwości udziału w kompleksowej rehabilitacji w miejscu zamieszkania. Oczekiwane rezultaty: 1. Wzrost dostępności do sprzętu rehabilitacyjnego, przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych. 2. Rehabilitacja zawodowa i społeczna m.in. uczestników Warsztatów Terapii Zajęciowej. 3. Rozpoczęcie działalności nowych Świetlic Terapeutycznych i rozwijanie działalności dotychczasowych. 4. Wzrost dostępności do zajęć hipoterapeutycznych. 5. Wzrost świadomości społecznej w zakresie potrzeby kompleksowej rehabilitacji. 6. Zapewnienie pełnej opieki w zakresie lecznictwa i rehabilitacji. Podmioty realizujące program: Samorząd Powiatu i Samorządy Gminne przy współpracy z następującymi instytucjami i podmiotami: 1. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie. 2. Ośrodki Pomocy Społecznej. 3. Zakład Opieki Zdrowotnej. 4. Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna. 5. Organizacje pozarządowe. 6. Przychodnie niepubliczne. 7. Podstawowe i specjalistyczne placówki: przedszkola, szkoły. 8. Rodziny dzieci niepełnosprawnych. 9. Inne instytucje, osoby fizyczne i prawne. 3

32 Cel główny 3: Tworzenie środowiska przyjaznego dla osób niepełnosprawnych. Uzasadnienie wyboru celu: Działania i środki stosowane w tym celu obejmowały będą tworzenie warunków Ŝycia, w których osoby niepełnosprawne uzyskają moŝliwość włączenia się lub całkowitego powrotu do czynnego Ŝycia w społeczeństwie. Niezwykle istotne jest zatem podejmowanie działań zmierzających do poprawy dostępności do szeroko pojętego otoczenia dla osób niepełnosprawnych i to zarówno w odniesieniu do środków transportu, barier architektonicznych, jak i dostępności do informacji i nowych technologii. Postęp technologiczny, w tym rozwój zaawansowanych technologii informatycznych i komunikacyjnych stwarza ogromne moŝliwości osobom niepełnosprawnym. Zadania i sposób ich realizacji: 1. Likwidacja barier w komunikowaniu się i transportowych. 2. Likwidacja barier architektonicznych w obiektach uŝyteczności publicznej na terenie powiatu, z uwzględnieniem przepisów prawa budowlanego. 3. Likwidacja barier architektonicznych w mieszkaniach prywatnych osób niepełnosprawnych. 4. Egzekwowanie prawa przez słuŝby budowlane w zakresie budownictwa bez barier. 5. Informowanie zainteresowanych osób niepełnosprawnych o moŝliwościach korzystania ze środków PFRON i innych organizacji działających na rzecz osób niepełnosprawnych w celu likwidacji barier architektonicznych, transportowych, w komunikowaniu się. 6. Inicjowanie i realizacja działań zmierzających do zabezpieczenia moŝliwości swobodnego i samodzielnego poruszania się w terenie zabudowanym i nie zabudowanym przez osoby niepełnosprawne, m.in. przebudowa chodników z obniŝeniem krawęŝników, tworzenie oznakowanych miejsc parkingowych, montaŝ specjalistycznej sygnalizacji itp. 7. Wspieranie działań na rzecz rozwoju usług transportowych dla osób niepełnosprawnych. 8. Podjecie starań o zakup środków transportu do przewozu osób niepełnosprawnych, dla instytucji zajmujących się osobami niepełnosprawnymi. 9. Ułatwienie i pomoc w zamianie mieszkań osobom niepełnosprawnym ruchowo. 3

33 Oczekiwane rezultaty: 1. Wzrost ilości obiektów uŝyteczności publicznych pozbawionych barier architektonicznych. 2. Wzrost ilości mieszkań przystosowanych dla osób niepełnosprawnych. 3. Likwidacja barier utrudniających osobom niepełnosprawnym poruszanie się po najbliŝszym terenie. 4. Większa samodzielność i niezaleŝność osób niepełnosprawnych. 5. WyposaŜenie w nowe środki transportu instytucji zajmujących się osobami niepełnosprawnymi. 6. Zmniejszenie ilości osób pozostających w domu z powodu barier architektonicznych i komunikacyjnych. Podmioty realizujące program: Samorząd Powiatu i Samorządy Gminne przy współpracy z następującymi instytucjami i podmiotami: 1. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie. 2. Ośrodki Pomocy Społecznej. 3. Organizacje pozarządowe. 4. Domy Pomocy Społecznej. 5. Środowiskowe Domy Samopomocy 6. Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego. 7. Miejskie i Gminne SłuŜby Budowlane. 8. Zakład Opieki Zdrowotnej, Przychodnie Zdrowia Publiczne i Niepubliczne. 9. Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. 10. Spółdzielnie i Wspólnoty Mieszkaniowe. 11. Zarządy budynków mieszkalnych. 12. PKS. 13. Inne instytucje, osoby fizyczne i prawne. 3

34 Cel główny 4: Zwiększenie aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych. Uzasadnienie wyboru celu: Dla kaŝdej osoby, a dla niepełnosprawnej szczególnie, ogromne znaczenie ma praca. Jest ona nie tylko podstawowym źródłem dochodów dla takiej osoby, ale równieŝ przyczynia się do stymulacji jego aktywności, wzrostu poczucia własnej wartości, słuŝy równieŝ zaspokajaniu kontaktów społecznych, daje moŝliwość samorealizacji i wyrwania się z izolacji społecznej. Praca zawodowa jest czynnikiem, który integruje osoby niepełnosprawne z pozostałą pełnosprawną częścią społeczeństwa. Niestety w Polsce sytuacja niepełnosprawnych na rynku pracy jest dramatyczna. Szczególnie dotyczy to osób o niepełnosprawności znacznej i umiarkowanej. Z tego teŝ względu bardzo istotne znaczenie ma podejmowanie wszelkich działań nakierowanych na wzrost aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych i moŝliwości ich zatrudniania. Zadania i sposób ich realizacji: 1. Rozbudzanie świadomości zawodowej, ekonomicznej i prawnej wśród osób niepełnosprawnych. 2. Działania słuŝące tworzeniu miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych i moŝliwości ich zatrudniania. 3. Tworzenie nowych stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych. 4. Organizacja szkoleń zawodowych dostosowanych do wymogów rynku pracy i umoŝliwiających osobom niepełnosprawnym zdobycie nowych umiejętności i kwalifikacji zawodowych. 5. Świadczenie usług doradczych i organizacja giełd pracy dla osób niepełnosprawnych. 6. Działania słuŝące propagowaniu zakładania i prowadzenia własnej działalności gospodarczej przez osoby niepełnosprawne. 7. Rozwój innych form aktywizacji zawodowej. 8. Promowanie rozwoju elastycznych i alternatywnych form zatrudnienia i organizacji czasu pracy. 9. Organizowanie subsydiowanych miejsc pracy: (np. prace interwencyjne, przygotowanie zawodowe, staŝe, roboty publiczne). 3