UTRATA STATUSU ODPADU W PRZYPADKU MAKULATURY I KOMPOSTU/FERMENTATU

Transkrypt

1 UTRATA STATUSU ODPADU W PRZYPADKU MAKULATURY I KOMPOSTU/FERMENTATU Emilia den Boer Instytut Inżynierii Ochrony Środowiska, Politechnika Wrocławska FORUM RECYKLINGU r., Międzynarodowe Targi Ochrony Środowiska POLEKO, Poznań

2 Zakres Utrata statusu odpadów wg nowej ustawy o odpadach Obowiązujące rozporządzenia UE w zakresie utraty statusu odpadu Planowane kryteria wg dokumentów roboczych

3 Poziom recyklingu odpadów komunalnych w Europie w 2011, % EU27 PL składowanie spalanie kompostowanie recykling

4 Przesłanki wprowadzenia kryteriów utraty statusu odpadu (2008/98/WE) Ograniczenie zużycia surowców Osiągnięcie wysokiej jakości produktów z recyklingu Osiągnięcie jednolitego standardu w UE Wpływ na zbyt surowców rynek i aktualna koniunktura decyduje o możliwości zbytu

5 Utrata statusu odpadu wg Ustawy o odpadach (Dz.U. z 2013 r. poz. 21) Określone rodzaje odpadów przestają być odpadami, jeżeli na skutek poddania ich odzyskowi, w tym recyklingowi, łącznie spełniają następujące warunki: są powszechnie stosowane do konkretnych celów istnieje dla nich rynek lub popyt na nie spełniają wymagania techniczne dla konkretnych celów oraz wymagania mające zastosowanie do produktu zastosowanie nie prowadzi do negatywnych skutków dla życia, zdrowia ludzi lub środowiska

6 Kryteria utraty statusu odpadu Dodatkowym niezbędnym warunkiem jest spełnienie kryteriów zawartych w przepisach rozporządzeń wydanych na podstawie art. 6 ust. 2 dyrektywy ramowej o odpadach. przeprowadzono analizy i badania mające na celu wytypowanie rodzajów odpadów do dla których takie kryteria powinny zostać zdefiniowane.

7 Gdy nie opracowano kryteriów na szczeblu wspólnotowym Państwa członkowskie decydują odrębnie w każdym przypadku, czy dany odpad przestał nim być, z uwzględnieniem odnośnego orzecznictwa: O decyzjach takich zawiadamia się Komisję (obowiązek Ministra) Nie można takich kryteriów ustanowić w drodze aktu generalnego (ustawa lub rozrządzenie projekt ustawy o odpadach zawierał taką delegację) Każda sprawa może być rozpatrywana indywidualnie przy wydawaniu stosownych decyzji administracyjnych (np. pozwolenia zintegrowanego, czy innej decyzji) zezwalających na dokonanie odzysku (recyklingu) Decyzje powinny one kwalifikować taki odzysk jako proces końcowy (np. R3 lub R5, ale nie R12) Teoretycznie było to możliwe również dotąd (np. określenie wyniku odzysku jako powstanie produktu, np. z użyciem kodu procesu R14). Nowa ustawa o odpadach zachęca do stosowania takich praktyk.

8 Rodzaje odpadów wytypowanych do opracowania kryteriów utraty statusu odpadu na poziomie UE Metale i złom metali Żelazo Inne surowce Stłuczka szklana Odpady mineralne Kruszywa z odpadów budowlanych Odpady organiczne/ palne Paliwa z odpadów Bioodpady Kompost/ pofermentat Aluminium Oleje odpadowe Miedź Papier i karton Popiły i żużle Drewno Rozpuszczalniki Cyna Tworzywa sztuczne Cynk Ołów Tekstylia Opony

9 Utrata statusu odpadu Wymagania dotyczące jakości produktu Wymagania dotyczące substratów (źródło pochodzenia, w tym rodzaj zbiórki) Wymagania dotyczące procesów i technik przetwarzania odpadów Wymagania dotyczące zakresu informacji o produkcie (oznakowania) Wymagania dotyczące procedury zapewnienia jakości. Możliwa utrata statusu odpadu

10 Dotąd wydane rozporządzenia UE w sprawie utraty statusu odpadu Rozporządzenie Rady (UE) nr 333/2011 zawierające kryteria utraty statusu odpadu przez złom żelaza, stali i aluminium Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1179/2012 z dnia 10 grudnia 2012 r. ustanawiające kryteria określające, kiedy stłuczka szklana przestaje być odpadem na podstawie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE Rozporządzenie Komisji (UE) nr 715/2013 z dnia 25 lipca 2013 r. ustanawiające kryteria określające, kiedy złom miedzi przestaje być odpadem na podstawie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE.

11 Makulatura Wniosek ROZPORZĄDZENIE RADY w sprawie ustanowienia kryteriów określających, kiedy makulatura przestaje być odpadem, na podstawie art. 6 ust. 1 dyrektywy 2008/98/WE w sprawie odpadów /* COM/2013/0502 final /0235 (NLE) */ Komisja przedłożyła projekt rozporządzenia (powtórnie) Radzie i Parlamentowi Europejskiemu (pierwszy nie został przyjęty przez Komisję z uwagi na objęcie papieru wielomateriałowego)

12 Kryteria utraty statusu odpadu 1. makulatura otrzymana w wyniku procesu odzysku jest zgodna z kryteriami określonymi w załączniku I sekcja 1; 2. odpady stosowane jako wsad w procesie odzysku są zgodne z kryteriami określonymi w załączniku I sekcja 2; 3. odpady stosowane jako wsad w procesie odzysku były obrabiane zgodnie z kryteriami określonymi w załączniku I sekcja 3; 4. producent lub importer spełnił wymogi określone w art. 4 i 5; 5. makulatura jest przeznaczona do wykorzystania włókien papierowych do produkcji papieru. Ponadto materiały niepapierowe w przesyłkach wielomateriałowego papieru są przeznaczone do odzysku

13 Wymogi utraty statusu odpadu dla makulatury - projekt makulatura klasyfikowana zgodnie z Normą PN EN 643, Maksymalna zawartość składników nie będących papierem: < 1,5% dla wszystkich klas nie ma konieczności definiowania maksymalnej zawartości wilgoci oraz wieku papieru nie może zawierać oleju, rozpuszczalników, farby, płynnych lub tłustych środków spożywczych, które mogą być wykryte za pomocą wizualnej inspekcji

14 Źródła pochodzenia makulatury wg projektu EUR EN 2011 Wykluczenie źródeł odpadów papieru, w tym: odpady niebezpieczne, w tym toksyczne, bioodpady (odpady organiczne, w tym odpady żywności lub napojów), zmieszane odpady komunalne, odpady ze służby zdrowia, zużyte produkty higieny osobistej. Dopuszczalne systemy zbiórki: mono-materiałowe systemy zbiórki makulatury, obejmujących wszystkie materiały z papieru. multi-materiałowe systemów zbiórki surowców wtórnych.

15 Zakres monitoringu w ramach akredytowanego systemu zarządzania Wdrożony system zarządzania odpowiedni do wykazania zgodności z kryteriami EOW, obejmujący zbiór udokumentowanych procedur Dla każdej przesyłki makulatury producent wydaje oświadczenie o zgodności (przekazuje odbiorcy) (a) monitorowanie jakości papieru poddwanego odzyskowi - pobieranie próbek i analiza; (b) monitorowanie procesu prztwarzania oraz technologii; (c) kontrola przyjęcia odpadów wykorzystywanych jako wsad; (d) informacje zwrotne od klientów w odniesieniu do jakości produktu; (e) prowadzenie ewidencji wyników monitoringu od (a) do (d); (f) przeglądy i poprawa systemu zarządzania; (g) szkolenie personelu. Zgodność systemu zarządzania jakością z powyższymi wymogami powinna być zweryfikowana przez instytucję zewnętrzną odpowiadającą rozp. (WE) nr 765/2008 lub rozp. (WE) nr 1221/2009.

16 Bioodpady Proponowany zakres regulacji: Zakres obejmuje zhigienizowane i ustabilizowane komposty i pofermentaty uzyskanym w procesach biologicznego przetwarzania odpadów wyłącznie za pomocą obróbki niezanieczyszczonych surowców z selektywnej zbiórki bioodpadów, a także biodegradowalnych pozostałości z rolnictwa (w tym obornika), leśnictwa, rybołówstwa i ogrodnictwa. "Biodegradowalne" jest zdefiniowany jako osiągające poziom biodegradacji co najmniej 90% w mniej niż 6 miesięcy. Wykluczono komposty i pofermentaty z materiałów częściowo lub całkowicie pochodzących z zanieczyszczonych materiałów wsadowych lub z frakcji organicznej zmieszanych odpadów komunalnych wydzielonych mechanicznie, z osadów ściekowych, z osadów pochodzących z przemysłu papierniczego lub nie ulegających biodegradacji materiałów.

17 [o1]??? uzupełniony? Kryteria utraty statusu odpadu dla kompostów/fermentatów; ostateczny dokument roboczy z lipca 2013 Parametr Zawartość substancji org. Wartość 15 % sm Stopień stabilizacji Kompost: wskaźnik respiracji min. 15 mmol O2/kg s.m./h (lub stopień dojrzałości test samoogrzania) Digestat: wskaźnik respiracji min. 50 mmol O2/kg s.m./h (lub potencjał biogazu 0.25 l/ g masy org. lub zawartość kwasów organicznych 1500 mg/l) Zawartość organizmów Brak Salmonelli w próbce 50 g, patogennych E.Coli 1000 jtk/g kompostu/fermentattu Zawartość nasion chwastów i 2 nasiona chwastu w 1 l kompostu lub ferment. Zawartość zaniecz. makroskopowych 0.5% szkła, metali i tworzyw sztucznych > 2mm w suchej masie

18 Kryteria utraty statusu odpadu dla kompostów/fermentatów; ostateczny dokument roboczy z lipca 2013 Parametr Wartość Zawartość metali ciężkich Zn 600 mg/kg sm; Cu 200 mg/kg sm Ni 50 mg/kg sm; Cd 1.5 mg/kg sm Pb 120 mg/kg sm; Hg 1 mg/kg sm Cr 100 mg/kg sm Zawartość trwałych substancji organicznych PAH16 6 mg/kg sm; Ściśle określone harmonogramy badań Określony zakres deklarowanych parametrów Wymóg przetwarzania w osobnej instalacji przyjmującej tylko odpady z pozytywnej listy!!

19 Metody przetwarzania Profile temp. higienizacji dla kompostowania odpadów niezawierających materiału pochodz. zwierzęcego: 65 C przez min. 5 dni 60 C przez min. 7 dni 55 C przez min. 14 dni W przypadku fermentacji: Poprzedzona pasteryzacją >1 h temp. 70 C lub Termofilowa w min 55 C przez min. 24 h, czas przetrz. 20 dni lub Zakończona kompostowaniem zapewniające profile temp. dla kompostowania Dla bioodpadów zawierajacych materiał zwierzęcy (w tym bioodpady kuchenne) przepisy weterynaryjne

20 Kryteria utraty statusu odpadu w porównaniu do obecnych przepisów mg/kg s.m W osadach ściek. przy zastosowaniu w rolnictwie W osadach ściek. przy zastosowaniu do rekultywacji na cele nierolne W osadach ściek. przy zastosowaniu na inne cele W nawozach (ustawa o nawozach i nawoż.) 0 Kadm Miedź Nikiel Ołów Cynk Rtęć Chrom Koniec statusu odpadu (projekt UE z 2012)

21 Kryteria utraty statusu odpadu dla kompostów/fermentatów; III dokument roboczy z sierpnia 2012 Pozytywna lista substratów: Generalnie selektywnie zbierane bioodpady, ale także podobne do nich składem i właściwościami inne odpady ulegające biodegradacji; Zmiana w stosunku do III dokumentu roboczego wykluczono komunalne osady ściekowe, mech. wydzieloną organiczną frakcję odpadów komunalnych Dopuszczalne zawartości metali ciężkich w kompostach/fermentatach ustalono na bardzo niskich poziomach, znacznie niższych niż w polskim prawie dla nawozów organicznych i środków wspomagających uprawę roślin. Określono profile temperaturowe przetwarzania dla przetwarzania odpadów pochodzenia roślinnego i zwierzęcego

22 Podejście do surowców ze zmieszanych odpadów Możliwa utrata statusu odpadu Żelazo i aluminium Tworzywa sztuczne (projekt) Niemożliwa utrata statusu odpadu Stłuczka szklana Papier (projekt) Kompost/pofermentat (projekt)

23 Przyszły kształt recyklingu Np. Makulatura Spełniająca wymogi utraty statusu odpadu Nie spełniająca wymogów utraty statusu odpadu Wprowadzanie na rynek jako produkt Łatwiejszy export/ import (jako produkt) Odbiór przez firmy posiadające zezwolenie na gospodarowanie odpadami Popyt na makulaturę określonej jakości

24 Podsumowanie Wprowadzane kryteria utraty statusu odpadu będą miały duże znaczenie dla funkcjonowania rynku surowców wtórnych i innych odpadów. Przetwarzanie zmieszanych odpadów komunalnych może prowadzić do utraty statusu odpadów, lecz nie wszystkich. Wymogiem koniecznym (nie jedynym) dla utraty statusu odpadu w przypadku papieru jest ich selektywna zbiórka. Krytyka rozporządzenia przez CEPI Confederation of European Paper Industry obniżenie standardu recyklingu