Powiatowa Strategia Rozwi zywania Problemów Spo ecznych

Transkrypt

1 Wykres 29. Osoby niepe nosprawne poszukuj ce pracy nie pozostaj ce w zatrudnieniu I pó rocze 2003 II pó rocze 2003 I pó rocze 2004 zamieszkali na wsi z wykszta ceniem co najmniej rednim pobieraj cy wiadczenie rentowe z tytu u niezdolno ci do pracy pobieraj cy rent socjaln Wykres 30. Niepe nosprawni wg wieku 100% 90% % % 55 60% 60 i wi cej % 40% % 20% % 0% I pó rocze 2003 II pó rocze 2003 I pó rocze

2 Wykres 31. Niepe nosprawni wg wykszta cenia 100% 90% % 70% 60% 50% 40% podstawowe i podstawowe nieuko czone zasadnicze zawodowe rednie ogólnokszta c ce poicealne i rednie zawodowe wy sze 30% 20% % 0% I pó rocze 2003 II pó rocze 2003 I pó rocze 2004 Tab. 11. Rehabilitacja zawodowa i spo eczna osób niepe nosprawnych ( ród o: Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie) wyszczególnienie Zak ady pracy chronionej Spó dzielnia inwalidów Zak ady aktywno ci zawodowej Liczba warsztatów terapii zaj ciowej Liczba uczestników wtz M odzie niepe nosprawna uczestnicz ca w wtz Kwota dofinansowania ze rodków PFRON kosztów dzia ania wtz (w z ) Turnusy rehabilitacyjne Rok Liczba osób ubiegaj cych si o dofinansowani wraz z opiekunami Liczba osób, które skorzysta y z dofinansowania W tym dzieci i m odzie Kwota wyp aconych dofinansowa

3 Likwidacja barier funkcjonalnych na indywidualne wnioski osób niepe nosprawnych Rok Liczba z o onych wniosków Liczba zawartych umów W tym dzieci i m odzie Kwota wyp aconych dofinansowa Dofinansowanie zaopatrzenia w sprz t rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i rodki pomocnicze Rok Liczba z o onych wniosków bd bd Liczba wyp aconych dofinansowa bd bd Kwota wyp aconych dofinansowa bd bd Dofinansowanie sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób niepe nosprawnych Rok Liczba z o onych wniosków Liczba zawartych umów Kwota wyp aconych dofinansowa Wyniki bada w asnych W toku diagnozowania sytuacji spo ecznej powiatu pu awskiego opracowano i rozprowadzono w ród organizacji pozarz dowych dzia aj cych na rzecz osób niepe nosprawnych autorsk ankiet (za cznik nr 2).Odpowiedzia o na ni 51 osób niepe nosprawnych nale cych do nast puj cych stowarzysze : Towarzystwo Przyjació Ludzi Niepe nosprawnych Misericordes Katolickie Stowarzyszenie Osób Niepe nosprawnych Bratek Pu awskie Stowarzyszenie Ochrony Zdrowia Psychicznego Polski Zwi zek G uchych. Ko o Terenowe Polski Zwi zek Niewidomych. Ko o w Pu awach. W badaniu wzi o udzia 22 m czyzn i 29 kobiet, 39 mieszka ców miast, 12 wsi. 32 osoby posiadaj orzeczenie o znacznym stopniu niepe nosprawno ci, 17 o umiarkowanym, 2 o lekkim (lub równowa ne). 23 osoby s niepe nosprawne ruchowo, 11 cierpi na chorob psychiczn, 3 na przewlek chorob somatyczn, 2 upo ledzenie umys owe, 17 osób wskaza o inne dysfunkcje (towarzysz ce lub wyst puj ce samodzielnie). Na pytanie o warunki materialne w rodzinie nikt z ankietowanych nie okre li ich jako bardzo dobre, 20 osób odpowiedzia o dobre, 21 niewystarczaj ce, 10 bardzo z e Osoby niepe nosprawne na pytanie o g ówne ród o wsparcia wskazuj na rodzin oraz przyjació. 43

4 Tab. 12. Wsparcie spo eczne osób niepe nosprawnych Liczba ród o wsparcia wskaza Rodzina 25 Wspó ma onek/partner 16 Przyjaciele 13 Znajomi/koledzy 8 Ksi dz/osoba duchowna 6 Pracownicy pomocy spo ecznej 4 S siedzi 3 Pracownicy s u by zdrowia 2 Inne osoby 5 Brak wskaza 4 Wykres 32. Poczucie wsparcia osób niepe nosprawnych w powiecie pu awskim wskaza emocjonalne materialne informacyjne wystarczaj ce niewystarczaj ce Zapytani o ocen otrzymywanego wsparcia, niepe nosprawni w wi kszo ci uznali je za niewystarczaj ce, zarówno je li chodzi o wsparcie emocjonalne, jak i materialne oraz informacyjne. Najni ej zosta oceniony poziom wsparcia materialnego tylko 10,6% ankietowanych uwa a swoje potrzeby w tym zakresie za zaspokojone. Niemal po owa respondentów uzna a oferowany dost p do informacji za wystarczaj cy, ale a 89,4% uwa a, e nie otrzymuje wystarczaj cego wsparcia emocjonalnego. 44

5 Wykres 33. Korzystanie przez osoby niepe nosprawne z pomocy instytucji i organizacji O rodek Pomocy Spo ecznej Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie Pa stwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepe nosprawnych Inne Nie korzystam Organizacje pozarz dowe Grupy samopomocy/wsparcia 0 Wolontariat Spo ród instytucji i organizacji zajmuj cych si pomoc osobom niepe nosprawnym respondenci wykazali korzystanie z pomocy organizacji pozarz dowych oraz instytucji realizuj cych dzia ania finansowane ze rodków Pa stwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepe nosprawnych. W ród innych instytucji nios cych pomoc ankietowani wymienili mi dzy innymi Warsztaty Terapii Zaj ciowej i Centrum Integracyjno Rehabilitacyjne. Instytucje i organizacje dzia aj ce na rzecz osób niepe nosprawnych Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Pu awach Powiatowy Zespó ds. Orzekania o Niepe nosprawno ci - dofinansowanie udzia u w turnusach rehabilitacyjnych - dofinansowanie sportu, kultury, rekreacji i turystyki - dofinansowanie zaopatrzenia w sprz t rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i rodki pomocnicze - likwidacja barier architektonicznych, w komunikowaniu si i technicznych w zwi zku z indywidualnymi potrzebami osób niepe nosprawnych - tworzenie nowych i dofinansowanie dzia aj cych warsztatów terapii zaj ciowej - udzielanie po yczek na podj cie dzia alno ci gospodarczej - refundacja pracodawcom kosztów poniesionych w zwi zku z przystosowaniem stanowiska pracy dla osoby niepe nosprawnej oraz kosztów rozpoznania tych potrzeb przez s u by medycyny pracy - orzekanie o stopniu niepe nosprawno ci do celów pozarentowych (uprawnia do korzystania z ulg, rehabilitacji zawodowej i spo ecznej, wiadcze z pomocy spo ecznej), - orzekanie o niepe nosprawno ci dzieci do 16 lat - wydawanie legitymacji osobom niepe nosprawnym 45

6 Towarzystwo Przyjació Ludzi Niepe nosprawnych MISERICORDES Katolickie Stowarzyszenie Osób Niepe nosprawnych BRATEK przy Parafii WNMP w Pu awach Stowarzyszenie Osób Niepe nosprawnych Fortis Pu awskie Stowarzyszenie Ochrony Zdrowia Psychicznego Pu awska Fundacja Osób Niepe nosprawnych Pa-Kt Pu awskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób Niepe nosprawnych Organizacje pozarz dowe - wiadczy pomoc i opiek osobom niepe nosprawnymsamotnym i ubogim z Pu aw i okolic - organizuje bezp atny wypoczynek zdrowotny, - pomaga przy zakupie sprz tu ortopedycznego i rehabilitacyjnego, - udziela niewielkich po yczek pieni nych bezprocentowych, a w wyj tkowych przypadkach losowych- zapomóg, - wspó pracuje z instytucjami, - utrzymuje kontakt ze rodkami masowego przekazu. Do Stowarzyszenia mog wst pi wszyscy ch tni s u y wsparciem i pomoc osobom niepe nosprawnym; zarówno osoby o ograniczonej sprawno ci, jak i w pe ni sprawne. Dzia alno : regularne spotkania cz onków, organizowanie cyklicznych imprez okoliczno ciowych: miko ajki, op atek, jajko wielkanocne, wyjazdy na pielgrzymki, wycieczki, wczasy-rekolekcje. Stowarzyszenie dzia a od 1997 roku, zrzesza osoby doros e, wy cznie z dysfunkcj narz du ruchu (g ównie z uszkodzeniem rdzenia kr gowego), najch tniej aktywne zawodowo i spo ecznie. Dzia alno polega na wzajemnym wsparciu w radzeniu sobie z dysfunkcjami oraz niwelowaniu ogranicze zwi zanych z niepe n sprawno ci. Stowarzyszenie dzia a od 1997 roku. G ównym celem Stowarzyszenia jest rehabilitacja zawodowa i spo eczna osób z zaburzeniami psychicznymi. Aby utrzyma osoby chore psychicznie w rodowisku, zatrudniani przez Stowarzyszenie psycholodzy, pedagodzy, instruktorzy terapii zaj ciowej, piel gniarki wiadcz specjalistyczne us ugi opieku cze w domach osób potrzebuj cych. Stowarzyszenie prowadzi Warsztat Terapii Zaj ciowej, gdzie osobom zaburzonym psychicznie oferowana jest rehabilitacja zawodowa i spo eczna oraz pomoc w podj ciu pracy w warunkach chronionych. Celem dzia a Fundacji jest rehabilitacja fizyczna, psychiczna, spo eczna i zawodowa osób z niepe nosprawno ci narz du ruchu, w szczególno ci osób z powypadkowym uszkodzeniem kr gos upa i rdzenia kr gowego oraz pomoc ich rodzinom. - upowszechnianie wiedzy o osobach niepe nosprawnych - niwelowanie wszelkich barier ograniczaj cych udzia osób niepe nosprawnych w yciu spo ecznym i gospodarczym - prowadzenie profilaktyki zdrowotnej i spo ecznej, propagowanie zdrowego stylu ycia - wspieranie osób niepe nosprawnych i przewlekle chorych w ich dzia aniach - rozpoznawanie potrzeb osób niepe nosprawnych i 46

7 przewlekle chorych - ochranianie interesów osób niepe nosprawnych i przewlekle chorych w miejscu ich nauki, pracy, zamieszkania oraz w instytucjach - integracja osób niepe nosprawnych ze spo ecze stwem Stowarzyszenie Osób Niepe nosprawnych Otwarty kr g Ko o Pomocy Dzieciom i M odzie y Specjalnej Troski przy Oddziale Miejskim TPD - dzia anie na rzecz osób chorych w celu poprawy ich warunków yciowych, zdrowotnych oraz zwi kszenia uczestnictwa w yciu spo ecznym i zawodowym, - wyzwalanie inicjatyw osób chorych w kierunku leczenia i rehabilitacji - likwidacja barier psychologiczno spo ecznych - reprezentowanie interesów osób niepe nosprawnych wobec w adz pa stwowych i samorz dowych Ko a pe ni funkcj informacyjn, wspieraj c, samopomocow. Cz onkowie Ko a wymieniaj do wiadczenia dotycz ce leczenia, rehabilitacji, piel gnacji dzieci niepe nosprawnych. Z okazji Dnia Matki, Dnia Dziecka, wi t, karnawa u itp. organizowane s imprezy okoliczno ciowe, a w okresie wakacyjnym wspólne wyjazdy na turnusy rehabilitacyjne. Ko o Przyjació Dzieci i M odzie y Niepe nosprawnej Promie przy Oddziale Miejskim TPD Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upo ledzeniem Umys owym Ko o w Pu awach Ko o w Na czowie Na czowsko Kazimierskie Stowarzyszenie Pomoc Dzieciom Niepe nosprawnym Stowarzyszenie Przyjazna d o w Baranowie Polski Zwi zek G uchych Ko o Terenowe Polski Zwi zek Niewidomych Ko o Terenowe. - wzajemna wymiana do wiadcze i wiedzy na temat funkcjonowania z dzieckiem niepe nosprawnym, - dost pnych form leczenia i rehabilitacji - dzia alno kulturalna, rekreacyjna, turystyczna, rehabilitacyjna Podopieczni Kó to osoby z upo ledzeniem umys owym, równie z towarzysz c niesprawno ci ruchow. Stowarzyszenie corocznie organizuje turnusy rehabilitacyjne oraz imprezy okoliczno ciowe: zabawy karnawa owe, Dzie Dziecka, Miko ajki, Andrzejki. Stowarzyszenie skupia rodziców i opiekunów dzieci niepe nosprawnych z ka dym rodzajem dysfunkcji. Stowarzyszenie organizuje imprezy integracyjne, koncerty charytatywne, zbiórki, kwesty. Rodziców dzieci niepe nosprawnych wspieraj wolontariusze - uczniowie na czowskich szkó rednich. M odzie pomaga dzieciom w nauce, zabiera na spacery. Stowarzyszenie skupia rodziców dzieci specjalnej troski o wszelkim stopniu i rodzaju niepe nosprawno ci, z terenu gminy Baranów. Zwi zek zrzesza osoby g uche, g uchonieme, niedos ysz ce, pomaga w rozwi zywaniu wszelkich problemów yciowych. Prowadzone s zaj cia, które maj na celu nabywanie i podtrzymywanie umiej tno ci samodzielnego funkcjonowania i komunikowania si. Zwi zek zrzesza: osoby niewidome i s abowidz ce, równie dzieci. W siedzibie PZN mo na zasi gn informacji, 47

8 Polskie Stowarzyszenie Diabetyków Ko o Lubelskiego Stowarzyszenia Stwardnienia Rozsianego uzyska porad. Zwi zek organizuje dla swoich cz onków wspólne wyjazdy na wycieczki, turnusy rehabilitacyjne. Cyklicznie odbywaj si spotkania wi teczne i okoliczno ciowe. Stowarzyszenie zrzesza osoby chore na cukrzyc z ca ego powiatu. G ównym celem spotka jest wymiana do wiadcze i wiedzy na temat w asnych do wiadcze w codziennych zmaganiach z chorob, leczenia, nowo ci medycznych. Ko o zrzesza chorych na stwardnienie rozsiane (SMsclerosis multiplex) Ko o stawia sobie nast puj ce cele: - podejmowanie dzia a na rzecz poprawy warunków yciowych i zdrowotnych swoich cz onków, - wyzwalanie u chorych inicjatywy w kierunku podj cia leczenia i rehabilitacji, - indywidualne i grupowe zaj cia psychoterapeutyczne, - rehabilitacja specjalistyczna, - organizowanie spotka chorych i ich rodzin z lekarzami, piel gniarkami itp., - wspó praca z instytucjami pomocy spo ecznej, - wspó praca z przedstawicielami administracji pa stwowej i samorz dowej, - spotkania okoliczno ciowe, O rodki wsparcia Warsztat Terapii Zaj ciowej Placówka przeznaczona dla osób z zaburzeniami psychicznymi; prowadzi rehabilitacj spo eczn, zawodow, lecznicz oraz terapi zaj ciow. Zaj cia odbywaj si w 4 pracowniach:- gospodarstwa domowego -krawieckiejr kodzielniczej- plastycznej. W ramach rehabilitacji kulturalnej organizowane s wycieczki krajoznawcze, turnusy rehabilitacyjne, imprezy sportowe. rodowiskowy Dom Samopomocy (2+ filia) W zaj ciach rodowiskowych Domów Samopomocy uczestnicz osoby z zaburzeniami psychicznymi. Nadrz dnym celem tych placówek jest pomoc uczestnikom i ich rodzinom w powrocie do spo ecze stwa. Uczestnicy rozwijaj swe zainteresowania w pracowniach: np. tkackiej, plastycznej, stolarskiej, gospodarstwa domowego. Formy terapii: zaj cia plastyczne, kulinarne, ogrodnicze, ruchowe, plenerowe, muzyczne. 48

9 Zespó Dziennych Domów Pomocy Spo ecznej Centrum Integracyjno- Rehabilitacyjne Dzienny O rodek Adaptacyjny Warsztat Terapii Zaj ciowej W sk ad Zespo u wchodz placówki typu pó stacjonarnego, których podstawowym celem jest zaspokajanie niezb dnych potrzeb bytowych i zdrowotnych osób w nich przebywaj cych, pobudzanie spo ecznej aktywno ci, a w szczególno ci: - organizowanie terapii zaj ciowej w ró nych formach - organizowanie wypoczynku, rekreacji i kontaktów ze rodowiskiem - zaspokajanie potrzeb kulturalnych - opieka sanitarno- higieniczna - rehabilitacja i rewalidacja - opieka lekarsko- piel gniarska. Zadania CIR: - stwarzanie warunków do dzia alno ci statutowej, spo eczno- kulturalnej i rehabilitacyjnej organizacjom i stowarzyszeniom dzia aj cym na rzecz osób niepe nosprawnych - pobudzanie spo ecznej aktywno ci osób niepe nosprawnych - integracja rodowisk osób niepe nosprawnych. DOA jest placówk wychowawczo- rehabilitacyjn dla dzieci i m odzie y upo ledzonych umys owo w stopniu umiarkowanym, znacznym i g bokim. Celem dzia ania placówki jest rozwój wychowanków, poprawa zaradno ci, sprawno ci psychofizycznej oraz przystosowania i funkcjonowania spo ecznego. Rodzaj zaj : - klasa ycia - terapia zaj ciowa - zaj cia psychoedukacyjne - zaj cia logopedyczne - rehabilitacja ruchowa - katecheza WTZ przeznaczony jest dla osób doros ych upo ledzonych umys owo, z I lub II grup inwalidztwa (umiarkowany b d znaczny stopie niepe nosprawno ci). Celem dzia ania Warsztatu jest rehabilitacja zmierzaj ca do ogólnego rozwoju ka dego uczestnika, poprawy zaradno ci osobistej, sprawno ci psychofizycznej oraz integracji spo ecznej. Realizacja celu odbywa si poprzez: - ogólne usprawnianie - rozwój umiej tno ci wykonywania czynno ci ycia codziennego - przygotowanie do ycia w rodowisku spo ecznym - opanowanie czynno ci przysposabiaj cych do pracy - rozwijanie umiej tno ci zawodowych. 49

10 Warsztaty Terapii Zaj ciowej Na czów WTZ prowadzi terapi zaj ciow w formie rehabilitacji ruchowej, zawodowej i spo ecznej dla osób niepe nosprawnych intelektualnie, z dysfunkcjami sprz onymi. Podstawowym elementem rehabilitacji w WTZ jest praca w pracowniach. Realizowane s indywidualne programy rehabilitacji i terapii. Du a skala zjawiska niepe nosprawno ci powoduje konieczno tworzenia infrastruktury pomocowej i sieci wsparcia dla tych osób i ich rodzin. Instytucje i organizacje maj minimalizowa skutki niepe nosprawno ci. Jednak sie o rodków wsparcia w powiecie pu awskim jest rozmieszczona nierównomiernie; w miastach potrzeby s w pewnym stopniu zaspokojone, natomiast w gminach wiejskich placówki takie wyst puj sporadycznie i w aden sposób nie zaspokajaj potrzeb osób niepe nosprawnych. 50

11 6. Raport o pomocy spo ecznej w powiecie pu awskim. 6.1 Jednostki organizacyjne pomocy spo ecznej Pomoc spo eczna jest instytucj polityki spo ecznej pa stwa, maj c na celu umo liwienie osobom i rodzinom przezwyci anie trudnych sytuacji yciowych, których nie s one w stanie pokona, wykorzystuj c w asne uprawnienia, zasoby i mo liwo ci. (art. 2 ust. 1 ustawy o pomocy spo ecznej). Zadaniem pomocy spo ecznej jest mi dzy innymi...podejmowanie dzia a zmierzaj cych do yciowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze rodowiskiem" ( art. 3 ust. 2 ustawy o pomocy spo ecznej). Pomoc spo eczn organizuj organy administracji rz dowej i samorz dowej, wspó pracuj c w tym zakresie, na zasadzie partnerstwa, z organizacjami spo ecznymi i pozarz dowymi, Ko cio em Katolickim, innymi ko cio ami, zwi zkami wyznaniowymi oraz osobami fizycznymi i prawnymi. Pomoc spo eczna wspiera osoby i rodziny w wysi kach zmierzaj cych do zaspokojenia niezb dnych potrzeb i umo liwia im ycie w warunkach odpowiadaj cych godno ci cz owieka. Zadaniem pomocy spo ecznej jest podejmowanie dzia a zmierzaj cych do yciowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze rodowiskiem. Osoby i rodziny korzystaj ce z pomocy spo ecznej s obowi zane do wspó dzia ania w rozwi zywaniu ich trudnej sytuacji yciowej. Pomocy spo ecznej udziela si osobom i rodzinom w szczególno ci z powodu: 1) ubóstwa; 2) sieroctwa; 3) bezdomno ci; 4) bezrobocia; 5) niepe nosprawno ci; 6) d ugotrwa ej lub ci kiej choroby; 7) przemocy w rodzinie; 8) potrzeby ochrony macierzy stwa lub wielodzietno ci; 51

12 9) bezradno ci w sprawach opieku czo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zw aszcza w rodzinach niepe nych lub wielodzietnych; 10) braku umiej tno ci w przystosowaniu do ycia m odzie y opuszczaj cej placówki opieku czo-wychowawcze; 11) trudno ci w integracji osób, które otrzyma y status uchod cy; 12) trudno ci w przystosowaniu do ycia po zwolnieniu z zak adu karnego; 13) alkoholizmu lub narkomanii; 14) zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej; 15) kl ski ywio owej lub ekologicznej. Jednostki organizacyjne pomocy spo ecznej w powiecie pu awskim Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie skupia swoje dzia ania na wykonywaniu zada w asnych powiatu z zakresu pomocy spo ecznej, a tak e wykonywaniu przy pomocy rodków PFRON zada na rzecz osób niepe nosprawnych. Miejskie/Gminne/Miejsko-Gminne O rodki Pomocy Spo ecznej (11 na terenie powiatu) Poradnia Rodzinna (placówka specjalistycznego poradnictwa rodzinnego dzia aj ca przy PCPR) Do zada poradni nale y: diagnoza sytuacji rodzinnej, pomoc w wychodzeniu z istniej cych dysfunkcji (uzale nienia, przemoc, molestowanie seksualne), wsparcie nastawione na popraw stosunków mi dzy rodzicami a dzie mi, wzmocnienie wi zi rodzinnych, popraw komunikacji w rodzinie oraz poradnictwo prawne. Terapia odbywa si w formie indywidualnej i grupowej (w tym terapia rodzinna). 52

13 Poradnia obejmuje pomoc mieszka ców powiatu pu awskiego. Osoby zg aszaj si po pomoc bezpo rednio lub zostaj skierowane przez instytucje pracuj ce na rzecz dziecka i rodziny (np. pracowników socjalnych, pedagogów szkolnych, kuratorów s dowych). Zg aszane przez klientów przychodz cych do Poradni Rodzinnej problemy dotycz g ównie: trudno ci szkolnych, i wychowawczych, problemów emocjonalnych, relacji rodzinnych, konfliktów ma e skich, problemów uzale nienia, przemocy w rodzinie, wykorzystywania seksualnego dzieci. Pracownicy udzielali równie wsparcia klientom w trudnych sytuacjach yciowych (np. zwi zanych z podejmowaniem trudnych decyzji). Zespó ds. prawnych w Poradni Rodzinnej porad i informacji o obowi zuj cych przepisach z zakresu prawa rodzinnego i opieku czego, zabezpieczenia spo ecznego, ochrony praw lokatorów, pomagaj c ustali istot problemu oraz wspólnie poszukiwa mo liwych rozwi za. Placówki opieku czo-wychowawcze TYP PLACÓWKI NAZWA PLACÓWKI FORMY DZIA ANIA Socjalizacyjna Dom Dziecka w Pu awach Placówka zapewniaj ca opiek ca odobow dzieciom w wieku od 3 do 18 lat (lub do uko czenia nauki) pozbawionym cz ciowo lub ca kowicie opieki rodziców biologicznych. 53

14 Wsparcia dziennego Ognisko Wychowawcze Placówka specjalistyczna, w Pu awach realizuj ca program psychokorekcyjny i psychoprofilaktyczny, przeznaczona dla dzieci sprawiaj cych problemy wychowawcze, zagro onych demoralizacj, przest pczo ci i uzale nieniami oraz wspieraj ca rodzin w sprawowaniu jej podstawowych funkcji Placówki opieku cze ( wietlice, kluby, ogniska wychowawcze) Placówki niepubliczne maj ce na celu zapobieganie niedostosowaniu i sieroctwu spo ecznemu dzieci, a przez to ochron ich przed wej ciem na drog patologii oraz zapewnienie pomocy rodzicom maj cym trudno ci w wychowaniu dzieci. Pomagaj dzieciom w pokonywaniu trudno ci szkolnych i organizowaniu czasu wolnego. Uczestnicy maj mo liwo rozwijania zainteresowa 54

15 O rodki wsparcia (o zasi gu gminnym) Wymienione w rozdziale: Sytuacja osób niepe nosprawnych O rodek interwencji kryzysowej W powiecie pu awskim nie istnieje o rodek interwencji kryzysowej; w pewnej cz ci jego zadania wype nia Centrum Interwencji Kryzysowej w Pu awach Bezp atna pomoc psychologiczna w kryzysach yciowych - telefon zaufania - hostel - o rodek terapeutyczno- wspieraj cy - interwencja kryzysowa pozastacjonarna - o rodek informacyjny Psychologowie pomagaj w trudnych sytuacjach yciowych spowodowanych: przeci eniami yciowymi, obowi zkami bezradno ci wobec przemocy konfliktami rodzinnymi, ma e skimi problemami z dorastaj cymi dzie mi chorob psychiczn problemami osobowo ciowymi nag utrat bliskich, zdrowia Brak Dom pomocy spo ecznej O rodek adopcyjno-opieku czy Zadania o rodka adopcyjno opieku czego dotycz ce pozyskiwania, szkolenia i kwalifikowania kandydatów do pe nienia funkcji rodziny zast pczej wykonuje PCPR w Pu awach. 55

16 6.2 Instytucje i organizacje pozarz dowe dzia aj ce w obszarze pomocy spo ecznej Dzia aj ce na rzecz rodzin i dzieci NAZWA INSTYTUCJI/ORGANIZACJI FORMY DZIA ANIA O rodek Profilaktyki rodowiskowej ADZ AD Lubelskie Towarzystwo Zapobiegania Patologiom Spo ecznym KU NIA Klub w Pu awach O rodek realizuje program psychoedukacyjny Profilaktyka m odzie owej patologii spo ecznej. Dzia alno nastawiona jest na: - pomoc m odzie y w kryzysie to samo ci, - prowadzenie zaj psychoedukacyjnych w szko ach, - prowadzenie warsztatów i szkole profilaktycznych zwi kszaj cych umiej tno ci oddzia ywa nauczycieli oraz pedagogów, - konsultacje i poradnictwo psychologiczne dla m odzie y, rodziców, nauczycieli, Celem pracy Towarzystwa jest aktywne i efektywne zapobieganie oraz przeciwdzia anie patologiom spo ecznym. Szczególnym adresatem oferty Towarzystwa s m ode osoby w wieku lat; w Klubie bior udzia w zaj ciach grupowych, ko ach zainteresowa oraz spotkaniach spo eczno ci. Stowarzyszenie Pomocy Wychowawczej Rodzinie Stowarzyszenie stawia sobie za cel - zak adanie, prowadzenie i utrzymywanie centrum doradztwa pedagogicznopsychologicznego i diagnostycznego, o rodków profilaktyczno- wychowawczych, rodzin kontraktowych oraz klubów profilaktyki spo ecznej. - szerzenie i wspieranie nowych metod pracy wychowawczej z dzie mi i m odzie w rodzinie, szkole i placówkach o wiatowowychowawczych - integrowanie i reprezentowanie osób zajmuj cych si problematyk patologii spo ecznych, przemoc w rodzinie rodowisku. - pomoc w zapewnieniu w a ciwych warunków materialno - bytowych wychowankom z rodzin biednych, obj tych procesem wychowania i resocjalizacj. 56

17 Towarzystwo Przyjació Dzieci Oddzia w Pu awach Towarzystwo zajmuje si g ównie organizacj wypoczynku letniego dla dzieci z terenu powiatu (dla najubo szych mo liwe dofinansowanie). Dzieciom zamieszka ym w Pu awach TPD, w miar posiadanych rodków, finansuje posi ki w szko ach, pomaga w zakupie odzie y, podr czników szkolnych, itp. Profilaktyka i leczenie uzale nie NAZWA INSTYTUCJI/ORGANIZACJI Poradnia Terapii Uzale nienia od Alkoholu i Wspó uzale nienia Pu awskie Centrum Trze wo ci i Promocji Zdrowego Stylu ycia NZOZ Poradnia Profilaktyki i Terapii Uzale nie MONAR FORMY DZIA ANIA W Poradni dzia a 10 grup terapeutycznych 7 dla osób uzale nionych od alkoholu (s to grupy zró nicowane w zale no ci od etapu trze wienia), 2 dla wspó uzale nionych (cz onków rodzin) oraz grupa Doros ych Dzieci Alkoholików. - Klub Abstynenta - Alkoholowy Informacyjny Telefon Zaufania - dy ury psychologa - porady prawne. - Pierwszy kontakt z osobami uzale nionymi i eksperymentuj cymi z narkotykami. - Terapia ambulatoryjna - Kierowanie do o rodków detoksykacyjnych - Wymiana sprz tu (redukcja szkód) - Poradnia uliczna - Grupy wsparcia i samopomocowe - Dla osób uzale nionych - Rodziców - Neofitów - Dzia alno edukacyjna i profilaktyczna - Szkolenia kadry pedagogicznej w szko ach - Jak wygl daj narkotyki - Jak dzia aj - Jak rozpozna, e osoba jest pod ich wp ywem 57

18 Chrze cija ska Misja Spo eczna TEEN CHALENGE Oddzia w Pu awach Punkt Konsultacyjny dla osób uzale nionych Wolontariusze- neofici (ludzie maj cy osobiste do wiadczenia z braniem) motywuj osoby uzale nione od narkotyków do rozpocz cia terapii; wspó pracuj z rodzinami i bliskimi tych osób. Osoby zdecydowane na podj cie leczenia kieruje si do O rodka Misji. Dodatkowo, w ramach dzia alno ci profilaktycznej, organizowane s prelekcje w szko ach. Pe nomocnik Prezydenta ds. Przeciwdzia ania Patologii Spo ecznej Urz d Miasta Pu awy - organizacja i koordynacja dzia a przeciwko alkoholizmowi, narkomanii, przemocy, - organizacja warsztatów szkoleniowych dla przedstawicieli poszczególnych zawodów (np. nauczycieli) oraz zak adów pracy, - organizacja realizacji programów profilaktycznych i wychowawczych na terenie szkó oraz placówek opieku czo- wychowawczych - realizacja ogólnopolskich kampanii spo ecznych - organizacja imprez, konkursów itp. Pomoc materialna NAZWA INSTYTUCJI/ORGANIZACJI Polski Czerwony Krzy Placówka Terenowa FORMY DZIA ANIA PCK propaguje honorowe krwiodawstwo i pozyskuje dawców krwi. Prowadzi równie szkolenia sanitarne m odzie y szkolnej i organizuje dru yny medyczno- ratownicze w szko ach rednich. Prowadzi dzia alno wychowawcz i promocj zdrowia w ród dzieci i m odzie y. Osobom znajduj cym si w bardzo trudnej sytuacji yciowej, dotkni tym przez los, poszkodowanym przez kl ski ywio owe oferuje pomoc materialn oraz opieku cz. 58

19 Polski Komitet Pomocy Spo ecznej PKPS oferuje pomoc rzeczow (pozyskana odzie ) wszystkim potrzebuj cym; nie dysponuje rodkami finansowymi. Wspó pracuje z Miejskim O rodkiem Pomocy Spo ecznej, Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie, kuratorami sadowymi, piel gniarkami rodowiskowymi, Towarzystwem Przyjació Dzieci. Uczestniczy w akcjach charytatywnych. Bezdomno NAZWA INSTYTUCJI/ORGANIZACJI Towarzystwo Pomocy im. Brata Alberta Ko o w Pu awach Schronisko dla Bezdomnych M czyzn FORMY DZIA ANIA Pomoc w postaci noclegu i posi ku otrzyma ka dy potrzebuj cy. W razie potrzeby zapewniona jest pomoc lekarska i piel gniarska. Schronisko utrzymuje si z darów i sponsoringu. 59

20 Kadra pomocy spo ecznej w powiecie pu awskim w 2004 roku Liczba pracowników socjalnych z wykszta ceniem wy szym z wykszta ceniem rednim ze specjalizacj (lub w trakcie) W 2004 roku w powiecie pu awskim pracowa o 66 pracowników socjalnych, z czego ponad po owa (56,1%) posiada wykszta cenie wy sze; dodatkowo specjalizacj uko czy o 24,2% kadry pomocy spo ecznej. 60

21 6.2 Analiza patologii i problemów spo ecznych. W zwi zku z konieczno ci realizacji zada postawionych przed pomoc spo eczn - zarówno na poziomie lokalnym, jak i na poziomie rodzin - a tak e konieczno ci wypracowania niekonwencjonalnych form pomocy - niezb dne jest systemowe diagnozowanie problemów spo ecznych w skali powiatu, za o e jego polityki spo ecznej oraz stworzenie b d przystosowanie infrastruktury pomocowej do minimalizowania negatywnych skutków spo ecznych oraz do wspomagania mechanizmów przystosowania spo ecznego. Diagnoza problemów spo ecznych zosta a dokonana przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w oparciu o informacje uzyskane z o rodków pomocy spo ecznej, instytucji i organizacji wspó pracuj cych z Centrum oraz informacje w asne. Z bada ankietowych przeprowadzonych w ród mieszka ców powiatu pu awskiego przez Instytut Spraw Publicznych w 2002 roku wynika, e najcz ciej wskazywanym problemem spo ecznym by o bezrobocie. Nast pnie respondenci wymieniali: rosn ce ubóstwo, patologie spo eczne (alkoholizm, narkomania, przest pczo ), stagnacj gospodarcz w rolnictwie i brak inwestorów w mie cie. Wskazywano równie na s abo instytucji wychowawczych (rodziny i szko y), migracje zarobkowe - zw aszcza absolwentów szkó i uczelni* Z bilansów potrzeb i rodków sporz dzanych przez gminy powiatu pu awskiego wynika, e najcz stszym powodem pobierania wiadcze pomocy spo ecznej jest ubóstwo Nale y jednak pami ta, e nie wszyscy potrzebuj cy i zwracaj cy si do o rodka pomocy spo ecznej otrzymuj pomoc, dzieje si tak z braku rodków w bud etach gmin; dane o rodków pomocy spo ecznej zawieraj liczb przyznanych wiadcze, nie za liczb osób czy rodzin zwracaj cych si o pomoc, a tym bardziej nie odzwierciedlaj liczby mieszka ców powiatu potrzebuj cych wsparcia. 61

22 6.4. Identyfikacja g ównych problemów spo ecznych Powody przyznania pomocy spo ecznej w powiecie pu awskim Przedstawione poni ej dane opracowano na podstawie analizy sporz dzanych corocznie przez o rodki pomocy spo ecznej bilansów potrzeb i rodków. Wykres 35. Ubóstwo Baranów Janowiec Kazimierz Dln. Ko skowola Kurów Markuszów Na czów Pu awy miejska Pu awy wiejska W wolnica yrzyn Wykres 36. Bezrobocie Janowiec Kazimierz Dln. 62

23 Wykres 37. Niepe nosprawno Janowiec Kazimierz Dln. Wykres 38. Bezradno w sprawach opieku czo - wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa Janowiec Kazimierz Dln. 63

24 Wykres 39. Alkoholizm Baranów Janowiec Kazimierz Dln. Ko skowola Kurów Markuszów Na czów Pu awy miejska Pu awy wiejska W wolnica yrzyn Dominuj ce patologie i problemy spo eczne Zastosowana metodologia oceny i prognozy problemów spo ecznych Oceny bie cego nat enia problemów spo ecznych oraz prognozy ich wyst powania w przysz o ci dokonano w oparciu o informacje uzyskane od pracowników pomocy spo ecznej z gmin powiatu pu awskiego osób dotkni tych problemami spo ecznymi. Przedstawicieli obydwu grup poproszono o wype nienie ankiet opracowanych przez autorów Strategii. W ankietach i pytaniach bezpo rednio kierowanych do klientów pomocy spo ecznej, osób niepe nosprawnych oraz rodziców/opiekunów dzieci niepe nosprawnych szczególn uwag zwrócono na: identyfikacj najdotkliwiej odczuwanych problemów, ich ród a, nat enie i rozpowszechnienie sytuacj osobist, rodzinn i ekonomiczn korzystanie z pomocy organizacji i instytucji subiektywn ocen dost pno ci i jako ci otrzymywanego wsparcia poziom i rodzaj w asnej aktywno w rozwi zywaniu trudnej sytuacji Informacje uzyskane od pracowników pomocy spo ecznej w gminach powiatu pu awskiego dotycz : poziomu wykszta cenia i kwalifikacji zawodowych kadry o rodków pomocy spo ecznej dzia a podejmowanych lokalnie na rzecz najs abszych grup spo ecznych najcz stszych powodów przyznawania pomocy prognozy problemów spo ecznych rozeznanych potrzeb, dostrzeganych mo liwo ci ich zaspokojenia oraz barier w ich niwelowaniu G ówny nacisk po o ono na analiz jako ciow uzyskanych wyników, wychodz c z za o enia, e w kontek cie konstruowania strategii rozwi zywania problemów spo ecznych opinie mieszka ców powiatu s bardziej miarodajne od zestawie statystycznych. 64

25 Ubóstwo (8/9 wskaza ) W ocenie pracowników pomocy spo ecznej Problemy o wysokim nat eniu: Bezrobocie (8/9 wskaza ). Alkoholizm (6/9 wskaza ) Problemy o rednim nat eniu: Przemoc w rodzinie (5/9 wskaza ). Niepe nosprawno (5/9 wskaza ) Bezradno w sprawach opieku czo wychowawczych (4/9 wskaza ) Problemy o niskim nat eniu: Trudno ci w przystosowaniu do ycia po zwolnieniu z zak adu karnego (6/9 wskaza ) Bezdomno (6/9 wskaza ). Nale y pami ta, e problemy spo eczne pozostaj we wzajemnym zwi zku i s dla siebie równocze nie pierwotnymi i wtórnymi. 65

26 Wykres 40. Nat enie problemów spo ecznych w powiecie w 2003 r. liczba wskaza liczba wskaza bezrobocie przemoc w rodzinie alkoholizm narkomania Indywidualne przyczyny problemów klientów pomocy spo ecznej Ankiet dotycz c problemów spo ecznych wype ni o 100 klientów pomocy spo ecznej z terenu powiatu (50 mieszka ców miast, 50 wsi); liczba ankiet przypadaj cych na dan gmin by a proporcjonalna do liczby jej mieszka ców. Najcz stszym powodem korzystania z pomocy spo ecznej okaza o si bezrobocie, wraz z jego konsekwencjami. Problemy wspó wyst puj ce z bezrobociem to: ubóstwo (w 25 przypadkach), alkoholizm, bezradno w sprawach opieku czo wychowawczych (po 16), niepe nosprawno (13), d ugotrwa a lub ci ka choroba (11). W pojedynczych przypadkach bezrobociu klientów towarzysz : potrzeba ochrony macierzy stwa lub wielodzietno, przemoc w rodzinie, bezdomno. Spo ród ankietowanych wi kszo to d ugotrwali klienci pomocy spo ecznej (ponad 5 lat). Zarówno mieszka cy miast, jak i wsi jako najwa niejszy problem spo eczny w powiecie w zdecydowanej wi kszo ci wskazuj bezrobocie. Odczuwanym problemem jest te ubóstwo, a osoby i rodziny w trudnej sytuacji materialnej oraz osoby bezrobotne s postrzegane jako grupa wymagaj ca szczególnego wsparcia. 66

27 Wykres 41. Aktywno klientów pomocy spo ecznej wg okresu korzystania z pomocy - miasto ponad 5 lat 2-5 lat aktywnie poszukuj cy sposobów wyj cia z trudnej sytuacji oczekuj cy gotowych rozwi za 1-2 lata do 1 roku 0% 20% 40% 60% 80% 100% Wykres 42. Aktywno klientów pomocy spo ecznej wg okresu korzystania z pomocywie ponad 5 lat 2-5 lat aktywnie poszukuj cy sposobów wyj cia z trudnej sytuacji oczekuj cy gotowych rozwi za 1-2 lata do 1 roku 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 67

28 6. 5. Problemy dzieci i rodzin Problemy dydaktyczne i wychowawcze W ostatnim czasie wzrasta liczba dzieci i m odzie y maj cej kontakt z wymiarem sprawiedliwo ci; czynnikiem generuj cym problemy tego rodzaju jest niew tpliwie niekorzystne rodowisko wychowawcze: brak rodziny lub jej dysfunkcja. W 2000 roku s dy rodzinne w kraju orzek y rodki wychowawcze w zwi zku z demoralizacj wobec niemal 9 tysi cy nieletnich, w tym 2800 w wieku do 12 lat, lat, lat; 38% tej grupy nie realizowa o obowi zku szkolnego. cznie wobec nieletnich zastosowano rodki wychowawcze, poprawcze lub karne. Wykres 43. Nieletni sprawcy czynów karalnych liczba rok ród o: dane Komendy Powiatowej Policji w Pu awach Wed ug szacunkowych danych Poradni Psychologiczno Pedagogicznej w Pu awach pomocy psychologicznej i wsparcia wymaga rednio trzech uczniów w ka dej klasie na wszystkich etapach kszta cenia. W powiecie pu awskim jest 39 szkó podstawowych, 17 gimnazjów i 15 szkó rednich. Stale wzrasta liczba osób obejmowanych pomoc Poradni: w roku szkolnym 1999/2000 przyj to 1147 uczniów, a ju w roku szkolnym 2003/ Dzia alno Poradni to: - diagnoza upo ledzenia umys owego - indywidualna pomoc socjoterapeutyczna - terapia dla zagro onych uzale nieniem. W latach : 964 uczniów ( rednio 180 rocznie) bra o udzia w indywidualnej terapii zaburze zachowania, trudno ci emocjonalnych oraz dysfunkcji klinicznych, takich jak depresja, nerwice, zaburzenia jedzenia, próby samobójcze 95 rodzin ( rednio 18 rocznie) skorzysta o z elementów terapii rodzinnej dla rodzin dysfunkcjonalnych lub z powodu trudno ci wychowawczych. 68

29 Rodziny zast pcze Dziecku pozbawionemu ca kowicie lub cz ciowo opieki rodzicielskiej zapewnia si opiek i wychowanie w rodzinie zast pczej lub placówce opieku czo-wychowawczej. Na przestrzeni lat w Powiecie Pu awskim mo na zauwa y stopniowy wzrost zainteresowania zast pcz opiek rodzinn, a tym samym wzrost liczby rodzin zast pczych. Zdecydowana wi kszo dzieci zosta a umieszczona w rodzinach spokrewnionych z dzieckiem ( w 2001 r dzieci, w 2002 r dzieci, a w 2003 r dzieci) przy czym najcz ciej takimi rodzinami s babcie i dziadkowe. Spo ród rodzin zast pczych niespokrewnionych z dzieckiem wa n rol odgrywa rodzina zast pcza o charakterze pogotowia rodzinnego. Zadaniem rodziny zast pczej o charakterze pogotowia rodzinnego jest sprawowanie pieczy tymczasowej nad osob dziecka do czasu unormowania jego sytuacji yciowej. W 2001 r. w Pogotowiu rodzinnym umieszczonych by o 4 dzieci, w 2002 r. 8 dzieci, w 2003 r. 2 dzieci, a w dzieci. W zwi zku ze wzrostem liczby rodzin zast pczych, a tym samym ze zwi kszaj ca si liczb umieszczanych w nich dzieci w latach ros y koszty przyznanych wiadcze, które obejmowa y: - pomoc pieni n na cz ciowe pokrycie kosztów utrzymania ma oletnich umieszczonych w rodzinach zast pczych, - jednorazow pomoc na pokrycie wydatków zwi zanych z potrzebami dziecka przyjmowanego do rodziny, - jednorazow pomoc losowa, - okresow pomoc losowa, - wynagrodzenie rodziny zast pczej o charakterze pogotowia rodzinnego. Tab. 13. Rodziny zast pcze Liczba rodzin zast pczych w tym: spokrewnione z dzieckiem: niespokrewnione z dzieckiem: w tym pogotowie rodzinne Liczba dzieci umieszczonych w rodzinach zast pczych w tym: w rodzinach spokrewnionych z dzieckiem: w rodzinach niespokrewnionych z dzieckiem:

30 w tym w pogotowiu rodzinnym: Kwota wiadcze z z z. Pomoc na kontynuowanie nauki, zagospodarowanie w formie rzeczowej oraz na usamodzielnienie wychowanków opuszczaj cych rodzin zast pcz oraz placówk opieku czo - wychowawcz Jednym z rodzajów udzielanej pomocy dla wychowanków rodzin zast pczych i placówek opieku czo-wychowawczych, którzy jako pe noletnie osoby podejmuj proces usamodzielnienia jest pomoc pieni na na kontynuowanie nauki, na zagospodarowanie w formie rzeczowej i na usamodzielnienie. Stanowi y one istotne wsparcie w podj tych przez wychowanków procesach usamodzielnienia i integracji ze rodowiskiem. Ww. pomoc udzielona w latach kszta towa a si nast puj co: Tab. 14. Pomoc pieni na na kontynuowanie nauki Liczba osób, którym przyzna zosta a pomoc pieni na na kontynuowanie nauki: - w tym wychowanków rodzin zast pczych: w tym wychowanków placówek opieku czowychowawczych: Kwota pomocy pieni nej na kontynuowanie nauki: ,34 z ,00 z ,00 z. - w tym dla wychowanków rodzin zast pczych: ,56 z ,00 z ,00 z. - w tym dla wychowanków placówek opieku czowychowawczych: ,78 z ,00 z ,00 z 70

31 Tab. 15 Pomoc pieni na na zagospodarowanie w formie rzeczowej Liczba osób, którym przyzna zosta a pomoc pieni na na zagospodarowanie w formie rzeczowej: w tym wychowanków rodzin zast pczych: w tym wychowanków placówek opieku czowychowawczych: Kwota pomocy pieni nej na zagospodarowanie w formie rzeczowej: ,00 z ,00 z ,00 z. - w tym dla wychowanków rodzin zast pczych: ,50 z ,00 z ,00 z. - w tym dla wychowanków placówek opieku czowychowawczych: ,50 z ,00 z ,00 z. Tab. 16. Pomoc pieni na na usamodzielnienie Liczba osób, którym przyzna zosta a pomoc pieni na na usamodzielnienie: w tym wychowanków rodzin zast pczych: w tym wychowanków placówek opieku czowychowawczych: Kwota pomocy pieni nej na usamodzielnienie: ,00 z ,00 z ,00 z. - w tym dla wychowanków rodzin zast pczych: ,00 z ,00 z ,00 z. - w tym dla wychowanków placówek opieku czowychowawczych: ,00 z ,00 z ,00 z. 71

32 Przemoc w rodzinie Przemoc w rodzinie jest przest pstwem; jest to zamierzone, wykorzystuj ce przewag si dzia anie przeciwko cz onkowi rodziny, naruszaj ce prawa i dobra osobiste, powoduj ce cierpienie i szkody 1 Nale y podkre li, e mimo braku bli szych danych na temat przemocy domowej, skala tego zjawiska jest niepokoj co szeroka. Cz sto stosowanie przemocy wynika i wspó wyst puje z innymi patologiami: uzale nieniami, bezrobociem, ubóstwem. Trudno ci w pe nym zdiagnozowaniu form i zakresu przemocy domowej wynikaj z niskiej wiadomo ci spo ecznej co do kwalifikowania zachowa jako przekraczaj cych dopuszczalne granice oraz powszechnej niech ci do wkraczania w rodzinne sprawy innych. Od strony ofiary przemocy bariery tkwi w obawach i niech ci do powierzania komukolwiek przykrych tajemnic. Tempo wzrostu problemu przemocy domowej ukazuje wykres: Wykres 44 Przemc w rodzinie liczba interwencji rok ród o: dane Komendy Powiatowej Policji w Pu awach Od 1996 r. dzia a Ogólnopolskie Porozumienie Osób, Organizacji i Instytucji Niebieska Linia, którego cz onkami s równie instytucje dzia aj ce na terenie powiatu pu awskiego (m. in. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie). 1 Art Kodeksu karnego 72

33 6.6. Uzale nienia Alkoholizm Alkoholizm jest problemem spo ecznym o bardzo du ym nasileniu w ca ym kraju oraz niezmiernie rozleg ych skutkach spo ecznych. Liczba osób uzale nionych od alkoholu stale ro nie, zarówno w skali kraju, województwa, jak i powiatu. Sprzyja temu niekorzystna sytuacja gospodarcza, wysoka stopa bezrobocia, ogólnie niski poziom i jako ycia. Wykres 45. Lecznictwo odwykowe w kraju w latach Osoby leczone w PO ogó em po raz pierwszy zaburzenia psychiczne spowodowane nadu ywaniem alkoholu ostre zatrucia i u ywanie szkodliwe zespó uzale nienia Wykres 46. Lecznictwo odwykowe w woj. lubelskim w latach Osoby leczone w PO ogó em po raz pierwszy zaburzenia psychiczne spowodowane nadu ywaniem alkoholu ostre zatrucia i u ywanie szkodliwe zespó uzale nienia Z profesjonalnej pomocy Poradni Terapii Uzale nienia od Alkoholu i Wspó uzale nienia w Pu awach korzysta co roku kilkaset osób z terenu powiatu. 73

34 W Poradni dzia a 10 grup terapeutycznych: 7 dla osób uzale nionych od alkoholu, 2 dla osób wspó uzale nionych oraz grupa Doros ych Dzieci Alkoholików. Pracownicy Poradni s cz onkami gminnych komisji rozwi zywania problemów alkoholowych na terenie powiatu, co daje im mo liwo poznawania i wspólnego rozwi zywania problemów poszczególnych samorz dów lokalnych. W zakresie rozwi zywania problemów alkoholowych Poradnia wspó pracuje tak e z kuratorami s dowymi, policj, o rodkami pomocy spo ecznej, samopomocowymi ruchami trze wo ciowymi. Pracownicy Poradni zauwa aj w ci gu ostatnich lat obni anie si wieku pacjentów Poradni i wzrost liczby m odych kobiet uzale nionych. Z tych tendencji wynika konieczno modyfikacji oferty terapeutycznej. Tab. 17. Zarejestrowani pacjenci Poradni Terapii Uzale nienia od Alkoholu i Wspó uzale nienia w Pu awach Rok Zarejestrowane Zarejestrowane Ludzie m odzi osoby uzale nione osoby do 25 r r.. wspó uzale nione bd bd bd bd I-IX ród o: dane Poradni Odwykowej w Pu awach Ze sporz dzanych przez o rodki pomocy spo ecznej bilansów wynika, e na terenie powiatu corocznie oko o 1700 osób otrzymuje pomoc z o rodków pomocy spo ecznej z powodu alkoholizmu. Prowadzenie dzia a zwi zanych z profilaktyk i rozwi zywaniem problemów alkoholowych oraz integracji spo ecznej osób uzale nionych od alkoholu nale y do zada w asnych gmin. W szczególno ci zadania te obejmuj : 1) zwi kszanie dost pno ci pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzale nionych od alkoholu, 2) udzielanie rodzinom, w których wyst puj problemy alkoholowe, pomocy psychospo ecznej i prawnej, a w szczególno ci ochrony przed przemoc w rodzinie, 3) prowadzenie profilaktycznej dzia alno ci informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwi zywania problemów alkoholowych i przeciwdzia ania narkomanii, w szczególno ci dla dzieci i m odzie y, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zaj sportowych, a tak e dzia a na rzecz do ywiania dzieci uczestnicz cych w pozalekcyjnych programach opieku czo-wychowawczych i socjoterapeutycznych, 5) wspomaganie dzia alno ci instytucji, stowarzysze i osób fizycznych, s u cej rozwi zywaniu problemów alkoholowych, 6) podejmowanie interwencji w zwi zku z naruszeniem przepisów okre lonych w art i 15 ustawy oraz wyst powanie przed s dem w charakterze oskar yciela publicznego, 7) wspieranie zatrudnienia socjalnego poprzez organizowanie i finansowanie centrów integracji spo ecznej. Realizacja tych zada jest prowadzona w postaci gminnego programu profilaktyki i rozwi zywania problemów alkoholowych, realizowanego przez o rodek pomocy spo ecznej lub inn jednostk wskazan w programie. W celu realizacji programu wójt (burmistrz, prezydent miasta) mo e powo a pe nomocnika. 74

35 Wójtowie (burmistrzowie, prezydenci miast) powo uj gminne komisje rozwi zywania problemów alkoholowych, w szczególno ci inicjuj ce wymienione dzia ania oraz podejmuj ce czynno ci zmierzaj ce do orzeczenia o zastosowaniu wobec osoby uzale nionej od alkoholu obowi zku poddania si leczeniu w zak adzie lecznictwa odwykowego. W sk ad gminnych komisji rozwi zywania problemów alkoholowych wchodz osoby przeszkolone w zakresie profilaktyki i rozwi zywania problemów alkoholowych. (art. 4 1 ust.1 ustawy z dnia 26 pa dziernika 1982 r. o wychowaniu w trze wo ci i przeciwdzia aniu alkoholizmowi (t.j. Dz. U. z 2002 r. Nr 147 poz. 1231) Tabela zawiera dane gminnych komisji rozwi zywania problemów alkoholowych z terenu powiatu pu awskiego dotycz ce nat enia zjawiska w latach Tabela 18. Problemy alkoholowe w powiecie Liczba interwencji podj tych przez gmin w zwi zku z naruszeniem przepisów okre lonych w art i 15 ustawy o wychowaniu w trze wo ci i przeciwdzia aniu alkoholizmowi (reklama alkoholu oraz sprzeda alkoholu nieletnim 2. Liczba osób, z którymi komisja przeprowadzi a rozmowy interwencyjno motywuj ce w zwi zku z nadu ywaniem alkoholu: 3. Liczba osób uzale nionych od alkoholu, wobec których komisja wyst pi a do s du z wnioskiem o zobowi zanie do podj cia leczenia odwykowego: Liczba sprawców przemocy w rodzinie, przeciwko którym komisja podj a nast puj ce dzia ania zawiadomienie o pope nieniu przest pstwa z o one do prokuratury: skierowanie na terapi dla sprawców przemocy Czy na terenie gminy funkcjonowa y ( a)? grupa AA: grupa AL. ANON: grupa AL. ATEEN: 1 1 stowarzyszenie abstynenckie (klub abstynenta): samopomocowa grupa DDA (doros e dzieci alkoholików): telefon zaufania dla osób z problemem alkoholowym:

36 punkt konsultacyjny dla osób uzale nionych od alkoholu i ich rodzin: Je li na terenie gminy dzia a punkt konsultacyjny dla osób z problemem alkoholowym i cz onków ich rodzin prosz poda liczb osób, którym udzielono porad w tym punkcie w poszczególnych kategoriach klientów: Osoby uzale nione od alkoholu Doro li cz onkowie rodziny alkoholika (w tym wspó uzale nieni) Dzieci z rodzin z problemem alkoholowym Ofiary przemocy w rodzinie Sprawcy przemocy w rodzinie Ogó em Liczba osób dotkni tych przemoc w rodzinie, z którymi kontaktowali si cz onkowie gminnej komisji rozwi zywania problemów alkoholowych. Sprawcy przemocy w rodzinie Ofiary przemocy w rodzinie Liczba dzieci korzystaj cych z dzia a na rzecz do ywiania, uczestnicz cych w pozalekcyjnych programach opieku czo wychowawczych i socjoterapeutycznych Inne dzia ania profilaktyczne skierowane do dzieci i m odzie y w ramach gminnego programu profilaktyki i rozwi zywania problemów alkoholowych Kolonie i obozy z programem zaj socjoterapeutycznych dla dzieci z rodzin z problemem alkoholowym;

37 Kolonie i obozy z programem zaj profilaktycznych w zakresie rozwi zywania problemów alkoholowych Programy i przedsi wzi cia profilaktyczne opracowywane i realizowane przez m odzie, skierowane do grup rówie niczych Narkomania Dane statystyczne ( ród o danych: Poradnia Profilaktyki i Terapii Uzale nie MONAR w Pu awach) Tab. 19. MONAR - Porady, skierowania, prelekcje Liczba udzielonych porad (ogó em) Liczba porad dla osób uzale nionych Liczba porad dla osób nieuzale nionych Skierowania na oddzia y detoksykacji Skierowania do O rodków Rehabilitacji Prelekcje, pogadanki (liczba godz./liczba osób) do IX / / / /313 19/700 6/174 Tab. 20. Analiza pacjentów Poradni MONAR ze wzgl du na rodzaj za ywanych rodków narkotycznych liczba osób osoby nowe opiaty mieszane amfetamina marihuana wspó uzale nieni (rodzice, rodzina) inne Ogólna liczba porad udzielanych w latach nie uleg a zmianie w sposób znacz cy. 77

38 2. Zwi kszy a si liczba porad udzielanych osobom uzale nionym w zwi zku z prowadzeniem terapii ambulatoryjnej. 3. Mniej osób kierowanych jest obecnie do stacjonarnych O rodków Rehabilitacji. 4. Maleje liczba skierowa na oddzia y detoksykacji g ównie z powodu zmiany rodzaju za ywanych rodków narkotycznych. Zmala a liczba osób za ywaj cych opiaty, wzros a liczba osób eksperymentuj cych lub za ywaj cych marihuan i amfetamin. 5. Zmieni a si specyfika pacjenta z uzale nieniem mieszanym z opiatowo - barbituranowego na amfetaminowo marihuanowy. Stowarzyszenie MONAR prowadzi dzia alno na terenie powiatu Pu awskiego od 1994 r. G ówne cele dzia a to : 1. Pomoc osobom uzale nionym i za ywaj cym narkotyki w zerwaniu z na ogiem. 2. Pomoc rodzinom tych osób 3. Prowadzenie dzia a profilaktycznych 4. Pomoc dla osób zagro onych i yj cych z HIV/AIDS Lata Zarejestrowano 279 osób uzale nionych w wieku lat. By y to osoby przyjmuj ce do ylnie polsk heroin narkotyk z grupy opiatów, produkowany w warunkach domowych ze s omy makowej. Sporz dzona w 1994 r. na podstawie informacji od pacjentów lista zmar ych narkomanów zawiera a ponad 50 nazwisk. W kolejnych latach przybywa o po osób. Pacjenci zg aszaj cy si na leczenie pochodzili z Pu aw, Ko skowoli, Kurowa, Na czowa, Kazimierza, Osin, Góry Pu awskiej uczyli si w pu awskich szko ach lub na tutejszych melinach produkowali kompot. Przyjmowali narkotyk codziennie (czasem 2-3 razy) Znaczna grupa ponad 10 lat. Sprawy karne, zapalenia y, przedawkowania, zapa ci, zaka enia ó taczk stanowi y codzienno tego okresu. Podejmowane dzia ania i wspó praca Punktu Konsultacyjnego MONAR z rodzicami, nauczycielami, kuratorami, S dem i Policj pozwoli y na zmotywowanie wielu osób do podj cia leczenia. Wydano ponad 400 skierowa do szpitala na detoksykacj (niektóre osoby kierowane by y kilkakrotnie) i 336 skierowa do stacjonarnych O rodków Resocjalizacji. Prowadzona by a szeroka akcja profilaktyczno informacyjna w pu awskich szko ach podstawowych i rednich - dla rodziców nauczycieli i m odzie y. Szkolono policj i stra miejsk. Lata Zarejestrowano 223 osoby. Zmieni si obraz narkomana i rodki preferowane przez uzale nionych. Dzia ania profilaktyczne, zaka enia wirusem HIV i ó taczk, obraz chudego, brudnego i przysypiaj cego na awkach narkomana, zgony z przedawkowania spowodowa y odej cie od heroiny. Modnym narkotykiem sta a si amfetamina, marihuana, ekstazy. rodki te sta y si dost pne (poda i ni sza cena), a przyjmowane bez igie i strzykawek wydaj si m odzie y bezpieczne. Skutki ich za ywania wyst puj z opó nieniem i pocz tkowo s niedostrzegane przynajmniej dla osób przyjmuj cych narkotyki. Nowym problem staje si nielegalne przyjmowanie metadonu. Punkt Konsultacyjny MONAR-u zosta przekszta cony w ZOZ Poradni Profilaktyki i Terapii Uzale nie MONAR i dostosowa swoj pomoc do potrzeb pacjentów. Mniej osób kierowanych jest na detoksykacj i do o rodków stacjonarnych. Prowadzona jest terapia ambulatoryjna (ró ne formy), program redukcji szkód (wymiana igie i strzykawek), wsparcie dla rodzin i pomoc dla osób, które zerwa y z narkotykami (terapia zapobiegaj ca nawrotom). W szko ach prowadzone s dzia ania profilaktyczne, spotkania z rodzicami, szkolenia dla nauczycieli. Rok 2004 Poradnia kontynuuje realizacj dzia a z lat ubieg ych. Ogó em programem obj to: I kw. 249 osób II kw. 318 osób W tym osoby : uzale nione eksperymentuj ce wspó uzale nione