WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE, FIZYCZNO-MECHANICZNE I FIZYCZNO-CHEMICZNE POWŁOK MALARSKICH

Transkrypt

1 WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE, FIZYCZNO-MECHANICZNE I FIZYCZNO-CHEMICZNE POWŁOK MALARSKICH 1

2 1. WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE 2

3 a) WŁAŚCIWOŚCI GEOMETRYCZNE Podłoże powinno charakteryzować się regularnością kształtu. Wszelkie przypadkowe nierówności powierzchni wpływają negatywnie na efekt estetyczny malowania. 3

4 b) STRUKTURA POWIERZCHNI To właściwość zależna od rodzaju materiału i staranności jego obróbki. Szczególne znaczenie w tym względzie mają: gładkość, szorstkość i porowatość. 4

5 GŁADKOŚĆ PODŁOŻA Jest cechą pożądaną przy niemal wszystkich technikach malarskich oraz wymaganą przy wyższych wymaganiach estetycznych. Odpowiednią gładkość otrzymujemy poprzez mechaniczną obróbkę właściwą danemu materiałowi (np.. struganie drewna, zacieranie tynku) albo przez nałożenie warstwy wygładzającej (np. szpachlówka) 5

6 NADMIERNA GŁADKOŚĆ Jest niekorzystna, gdyż obniża przyczepność powłoki do podłoża. Dlatego też zbyt gładkie powierzchnie np.. z tworzyw sztucznych powinny być przeszlifowane drobnym papierem ściernym. Delikatna szorstkość nie zmniejsza gładkości podłoża i nie powoduje zwiększenia zużycia materiału. a) powierzchnia gładka,b) powierzchnia lekko szorstka, (1- powłoka, 2-podłoże) 6

7 NADMIERNA SZORSTKOŚĆ Jest niekorzystna dla podłoża, ponieważ powoduje znaczne różnice grubości powłoki oraz zwiększa zużycie materiału malarskiego. Opłaca się przed malowaniem wygładzić powierzchnię zbyt szorstkiego podłoża (np. przez szlifowanie, szpachlowanie). Należy nadmienić negatywny wpływ chropowatej powierzchni na estetykę wyglądu takiej powierzchni i właściwości użytkowe (np. trudniejsze czyszczenie). a) podłoże nadmiernie szorstkie b) podłoże przygotowane właściwie (1- powłoka, 2-podłoże) a) tynk zatarty na ostro b) tynk przeszlifowany i zaszpachlowany 7 (1- powłoka, 2-podłoże, 3-szpachlówka)

8 POROWATOŚĆ Jest korzystną cechą, gdyż zapewnia dobre połączenie powłoki malarskiej, z drugiej zaś strony- szkodliwą, ze względu na sycące działanie (część spoiwa z powłoki malarskiej wsiąka w podłoże). Osłabia to powłokę i konieczne może okazać się gruntowanie. a) podłoże bez gruntowania b) podłoże po zagruntowaniu (1- powłoka, 2-podłoże, 3- gruntownik) Niektóre materiały stanowiące podłoże np. stal, aluminium, szkło, nie wykazują praktycznie żadnej porowatości. Inne takie jak elementy gipsowe, niektóre tynki i drewno, wykazują znaczną porowatość. 8

9 c) WYTRZYMAŁOŚĆ Podczas schnięcia powłok malarskich, wskutek skurczu materiału powłokowego, powstają naprężenia. Wymaga się aby podłoże było na tyle wytrzymałe aby przenosić naprężenia, wywołane skurczem w trakcie schnięcia, a następnie starzeniem powłoki w miarę upływu czasu. a) powłoka na słabym tynku b) powłoka na słabej starej powłoce (1- powłoka, 2-słaby tynk, 3-słaba powłoka, 4-podłoże) Powłoka wykonana na słabym podłożu (np. nieutwardzony, sypiący się tynk, stara powłoka klejowa) ulegnie spękaniu i odspojeniu wraz z cienką warstwą starego podłoża lub starej powłoki. 9

10 Tynki wapienne i cementowo-wapienne za wcześnie pokryte powłoką olejną stają się słabym podłożem, ponieważ powłoka malarska, odcinając dostęp dwutlenku węgla z powietrza, hamuje karbonatyzację tynku. Świerzy tynk posiada odczyn alkaiczny, co powoduje częściowe zmydlenie się olejnego spoiwa powłoki. Staje się ona słaba, zmniejsza się przyczepność do tynku. Wykonanie powłoki doprowadza do spękań i odspojeń. 10

11 d) STAŁOŚĆ OBJĘTOŚCI Pod wpływem temperatury i wilgotności zmieniają się wymiary elementu, a więc następują zmiany objętości materiału. Powoduje to występowanie w podłożu naprężeń rozciągających i ściskających. Powłoki mało elastyczne wskutek tego pękają. Najbardziej narażone na zmiany objętości są materiały o dużym współczynniku rozszerzalności cieplnej np. stal i drewno. Niektóre materiały takie jak np. zbyt tłuste zaprawy tynkarskie wykazują skurcz technologiczny, który powoduje powstawanie nieregularnych spękań. Powłoki na takim podłożu także będą pękać. 11

12 e) NASIĄKLIWOŚĆ Ta właściwość związana jest z porowatością, jest niekorzystną cechą podłoża malarskiego. Duża nasiąkliwość ułatwia zawilgocenie, wpływa na wykonaną powłokę. Mogą pojawić się pęcherze i spękania. 12

13 f) WILGOTNOŚĆ Świerze elementy budowlane, tynki, drewno itp. wykazują dużą zawartość wilgoci. W zależności od higroskopijności materiału w miarę zwiększania się wilgotności względnej powietrza zwiększa się też zawartość wilgoci w materiale. Większa wilgotność podłoża wpływa ujemnie na powłokę malarską ( z wyjątkiem powłok cementowych i wapiennych). Powłoki szczelne (lakierowe) charakteryzuje brak możliwości odparowania wilgoci, co prowadzi do tworzenia się pęcherzy. Powłoki lakiernicze wykazują mniejszą przyczepność do wilgotnych podłoży, a nawet zupełny jej brak przyczepności. 13

14 g) CZYSTOŚĆ Jest to jedno z podstawowych wymagań w robotach malarskich. Wszelkie zanieczyszczenia takie jak np. rdza, tłuszcze, smary wpływają szkodliwie na powłokę malarską i mogą powodować utratę jej przyczepności. Mogą powodować problem ze schnięciem lub lepkość powłoki. Zanieczyszczenia lepikami, sadzą i niektórymi barwnikami mogą przebijać przez powłokę, tworząc trwałe, nieestetyczne plamy. Szczególnie szkodliwe są zanieczyszczenia na powierzchni metali, powstające w procesie obróbki hutniczej i chemicznej oraz korozji. Należy usunąć je z powłoki np. przez zeskrobanie, piaskowanie, wytrawianie, odkurzanie lub poprzez odizolowanie od powłoki (powleczenie lakierem spirytusowym, szkłem wodnym). 14

15 2. WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNO-MECHANICZNE 15

16 a) GRUBOŚĆ POWŁOKI Związana jest z trwałością powłoki ochronnej. Określa się dokładne wymagania dotyczące grubości w zależności od występowania czynników niszczących i rodzaju materiału powłokowego. 16

17 b) ODPORNOŚĆ NA ŚCIERANIE Wymaga się by powłoka po wyschnięciu nie wycierała się pod wpływem lekkiego pocierania jej powierzchni kawałkiem miękkiej tkaniny. Odporność na wycieranie zależy od zawartości w niej spoiwa oraz warunków w jakich nastąpiło malowanie oraz schnięcie. c) ELASTYCZNOŚĆ Odporność powłoki na pękanie pod wpływem występujących naprężeń związanych z odkształcaniem podłoża 17

18 d) PRZYCZEPNOŚĆ Zdolność materiału powłokowego do wiązania się z podłożem. Miarą przyczepności jest jej odporność na odspajanie się od podłoża e) POROWATOŚĆ Powstaje na skutek odparowania rozpuszczalników. Porowatość powłok ochronnych na stali jest bardzo szkodliwa, gdyż pory stanowią drogę infiltracji wilgoci i innych czynników korozyjnych poprzez powłokę do podłoża. 18

19 3. WŁAŚCIWOŚCI CHEMICZNE 19

20 Między materiałem podłoża a powłoką nie mogą występować oddziaływania chemiczne. Oddziaływanie takie może być korzystne kiedy przyczynia się do zwiększenia przyczepności i trwałości powłoki. 20

21 a) ALKAICZNOŚĆ PODŁOŻA (Świeżego betonu, tynków wapiennych, cementowowapiennych i cementowych). Jest korzystna przy malowaniu farbami wapiennymi, cementowymi, krzemianowymi i kazeinowymi, ponieważ umożliwia chemiczne wiązanie powłoki z podłożem. Alkaiczność podłoża działa niszcząco na spoiwa olejne, ftalowe, kleje oraz pigmenty. 21

22 b) KWAŚNY ODCZYN PODŁOŻA Niektóre gatunki drewna (dębowe, modrzewiowe) w świerzym stanie zawierają dość dużo kwasu garbnikowego i mogą szkodliwie oddziaływać na takie pigmenty jak np. biel cynkowa, pigmenty chromowe, ultramaryna. Podłoża stalowe lub żeliwne po chemicznym odrdzewianiu wymagają neutralizacji. 22

23 c) WYKWITY SOLNE Są to rozpuszczalne w wodzie sole, krystalizujące się na powierzchni podłoża. Powodują mechaniczne odspojenie powłoki od podłoża, działają niszcząco na powłoki. Niektóre sole (np. kwasu azotowego) działają niszcząco w stosunku do muru, tynku i powłok malarskich. 23

24 4. WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNO-CHEMICZNE 24

25 a) ODPORNOŚĆ NA DZIAŁANIE WODY Pod wpływem okresowego lub stałego działania wody właściwości fizyczne i chemiczne powłoki nie ulegają zmianie. Odporność na okresowe działanie wody wykazują powłoki na spoiwach mineralnych, powłoki emulsyjne oraz lakierowe. Na długotrwałe działanie wody odporne są powłoki na specjalnych spoiwach np. chlorokauczukowe, poliuretanowe, epoksydowe. 25

26 b) ODPORNOŚĆ NA DZIAŁANIE SUBSTANCJI CHEMICZNYCH Substancjami szkodliwymi są: woda, woda morska, ługi, rozpuszczalniki organiczne, materiały pędne, smary i oleje, tłuszcze i sole. Do chemoodpornych powłok zalicza się powłoki epoksydowe, chlorokauczukowe, poliuretanowe, fenolowe oraz niektóre poliwinylowe. Powłoki chemoodporne mają zastosowanie w obiektach przemysłowych, inwentarskich, do ochrony konstrukcji i elementów budowlanych, maszyn, urządzeń i instalacji. 26

27 c) ODPORNOŚĆ NA CZYNNIKI ATMOSFERYCZNE Rozumie się przez to trwałość powłok malarskich w ciągu możliwie wielu lat. Czynnikami atmosferycznymi, wpływającymi niszcząco na jakość powłoki malarskiej są zmiany temperatury i wilgotności, promieniowanie słoneczne oraz działanie zawartych w powietrzu agresywnych substancji chemicznych. Na odporność atmosferyczną powłok wpływają przede wszystkim właściwości spoiwa oraz dobór pigmentów. Powłoki nie pigmentowane (lakiery) wykazują mniejszą odporność niż powłoki pigmentowane (farby i emalie). Pigment powoduje odbicie nieszczących promieni ultrafioletowych od powłoki. 27

28 d) ŚWIATŁOTRWAŁOŚĆ POWŁOKI Powłokę uznaje się za odporną na działanie światła, jeśli pod jego wpływem nie występują widoczne zmiany jak np. żółknięcie, płowienie, zmiany barwy. Szczególne znaczenie ma dobór odpowiedniego pigmentu odpornego na działanie światła. 28

29 WŁAŚCIWOŚCI OPTYCZNE POWŁOK MALARSKICH 29

30 a) ZDOLNOŚĆ KRYCIA Warstwa farby lub emalii nałożona na powierzchnię podłoża powoduje w mniejszym lub większym stopniu przysłonięcie jego barwy. Stopień krycia zależy od wielkości ziarna pigmentu oraz wartości współczynników załamania światła pigmentu i spoiwa. 30

31 b) ZDOLNOŚĆ BARWIENIA PIGMENTÓW Przyczyną barwienia jest pochłanianie niektórych, charakterystycznych dla danego pigmentu fal świetlnych. Zdolność barwienia jest właściwością pigmentu, polegającą na tym, że zmieszanie go z innym pigmentem powoduje zmianę zabarwienia. Zdolność barwienia zwiększa się w miarę wzrostu stopnia rozdrobnienia pigmentu. 31

32 c) ZDOLNOŚĆ ODBIJANIA ŚWIATŁA Promienie (fale) światła, padające na powierzchnię powłoki, są częściowo przez nią pochłaniane a częściowo odbijane. Jeśli fale padają na gładką powierzchnię ma się wrażenie, że podłoże jest błyszczące (ma połysk). Jeśli padają na powierzchnię chropowatą, wzrok odbiera wrażenie, że powierzchnia jest matowa. Zależnie od równości i stopnia gładkości można uzyskać różne stopnie połysku: wysoki połysk (lustrzany), połysk, półpołysk (połysk jedwabisty), półmat (jak skorupka kurzego jaja), mat, głęboki mat. 32

33 33 Wysoki połysk

34 półpołysk 34

35 półmat 35