A. Problem badawczy 1. Dokumentowany obraz zmian.

Transkrypt

1 ID Testu: 192M3J5 Imię i nazwisko ucznia Klasa Data 1. Przyporzadkuj do symboli literowych, którymi oznaczono etapy doświadczenia biologicznego (A D), odpowiednie cyfry wybrane spośród 1 5, którymi oznaczono odpowiednie sformułowania. Etapy doświadczenia biologicznego Charakterystyka A. Problem badawczy 1. Dokumentowany obraz zmian. B. Hipoteza C. Spostrzeżenie D. Wniosek 2. Próba odpowiedzi na pytanie zawarte w problemie badawczym. 3. Zagadnienie, które chcemy zbadać (najczęściej w formie pytania). 4. Uogólnienie odpowiedzi na pytanie zawarte w problemie badawczym. 5. Weryfikacja wniosków. 2. Przy planowaniu doświadczenia należy pamiętać o przygotowaniu zestawu kontrolnego. Wskaż jego cechy, w odpowiednich miejscach w tabeli wstawiajac literę P (prawda) lub F (fałsz). Cechy zestawu kontrolnego A. Pomaga porównać wyniki doświadczenia. B. Jest zbędny w planowaniu doświadczenia. C. Nie różni się od zestawu badanego. D. Nie ma w nim badanego czynnika. 3. Mikroskop służy do obserwacji małych obiektów pod dużym powiększeniem. Składa się z różnych elementów. Niektóre z nich wymieniono w tabeli (A D). Połacz je z ich funkcjami (1 5). Części optyczne mikroskopu Funkcje A. Okular 1. Kieruje światło do mikroskopu. B. Obiektyw C. Kondensor D. Lusterko 2. Soczewka powiększajaca (najczęściej 5x, 10x, 20x, 40x). 3. Soczewka powiększajaca (najczęściej 5x, 10x, 12x). 4. Soczewki skupiajace wiazkę światła na preparacie. 5. Soczewki rozpraszajace wiazkę światła na preparacie. 4. Uczeń obserwował komórki skórki cebuli pod mikroskopem. Okular mikroskopu powiększał 5 razy, a obiektyw 10 razy. 1 Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON

2 A. Podaj, jakie było powiększenie obrazu w tym mikroskopie. 5. Uczeń prowadził obserwacje mikroskopowe komórek zwierzęcych o średnicy około 0,1 mm. Mikroskop powiększał obraz 50 razy. A. Określ wielkość obserwowanego obiektu. 6. Uzupełnij luki w zdaniach. Chloroplasty stanowia element budowy komórki (1) Zawieraja zielony barwnik zwany (2) , który umożliwia wykorzystanie energii słonecznej do produkcji zwiazków (3) Czynniki niezbędne do życia wszystkich organizmów oznacz litera P (prawda), a pozostałe litera F (fałsz). Czynniki niezbędne do życia wszystkich organizmów A. Pokarm B. Dwutlenek węgla C. Tlen D. Odpowiednia temperatura 8. W upalne dni rośliny usuwaja wodę w postaci pary wodnej przez aparaty szparkowe, a zwierzęta się poca. A. Wyjaśnij, jaki jest cel tego zjawiska. 9. Rozstrzygnij, które zdania sa prawdziwe, a które fałszywe. W tabeli obok każdego zdania wpisz odpowiednio P (prawda) lub F (fałsz). Czynności życiowe organizmów A. Wszystkie grzyby sa samożywne. B. Zwierzęta przeprowadzaja proces fotosyntezy. C. Bakterie rozmnażaja się bezpłciowo. D. Rośliny wykonuja ruchy, które sa reakcja na bodźce płynace ze środowiska. 10. Uzasadnij, dlaczego węgiel jest podstawowym pierwiastkiem biogennym. 11. Przyporzadkuj do symboli literowych, którymi oznaczono elementy budujace komórkę (A D), odpowiednie cyfry wybrane spośród 1 5, którymi oznaczono ich funkcje. 2 Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON

3 Elementy budujace komórkę Funkcje A. Cytoplazma 1. Miejsce syntezy i wydzielania różnych substancji. B. Aparat Golgiego 2. System błon dzielacych wnętrze komórki na obszary. C. Siateczka śródplazmatyczna 3. Zachodzi tu proces oddychania komórkowego. D. Mitochondrium 4. Kieruje procesami zachodzacymi w komórce. 5. Tworzy półpłynne środowisko komórki. 12. Przyporzadkuj do symboli literowych, którymi oznaczono procesy życiowe (A D), odpowiednie cyfry wybrane spośród 1 5, którymi oznaczono ich znaczenie. Procesy życiowe Znaczenie A. Odżywianie się 1. Usuwanie substancji zbędnych lub szkodliwych. B. Oddychanie 2. Wydawanie potomstwa. C. Wydalanie 3. Uwalnianie energii zmagazynowanej w pokarmie. D. Rozmnażanie się 4. Wytwarzanie lub pobieranie pokarmu. 5. Reagowanie na bodźce środowiskowe. 13. Organizmy sa zbudowane z komórek, które tworza struktury o coraz wyższym stopniu złożoności. Poniżej przedstawiono 4 zapisy, zktórych tylko jeden jest prawidłowy. 1. Komórka tkanka narzad (organ) układ organizm 2. Komórka narzad (organ) tkanka układ organizm 3. Komórka układ tkanka narzad (organ) organizm 4. Komórka tkanka układ narzad (organ) - organizm A. Wskaż poprawny zapis poziomów organizacji żywej materii. B. Podaj przykład wielokomórkowego organizmu zwierzęcego, który nie wykazuje takich cech budowy. 14. Uzupełnij luki w zdaniach. Organizmy żywe sa zbudowane z substancji chemicznych, które dziela się na zwiazki organiczne i nieorganiczne. Podstawowym zwiazkiem nieorganicznym jest (1) Zwiazki organiczne w organizmach żywych to: (2) , (3) , (4) oraz kwasy nukleinowe. Głównym składnikiem zwiazków organicznych jest (5) Rozstrzygnij, które zdania sa prawdziwe, a które fałszywe. W tabeli obok każdego zdania wpisz odpowiednio P (prawda) lub F (fałsz). 3 Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON

4 Cechy budowy komórki roślinnej A. Ściana komórkowa chroni żywe elementy komórki. B. Chloroplasty utrudniaja przebieg fotosyntezy. C. Wakuola to największy element komórki. D. Błona komórkowa to martwy element komórki. 16. Rozstrzygnij, które zdania sa prawdziwe, a które fałszywe. W tabeli obok każdego zdania wpisz odpowiednio P (prawda) lub F (fałsz). Cechy budowy komórki zwierzęcej A. Ściana komórkowa chroni cytoplazmę. B. W mitochondrium zachodzi proces fotosyntezy. C. W jadrze komórkowym znajduje się materiał genetyczny. D. Błona komórkowa jest półprzepuszczalna. 17. Komórki budujace organizmy nie sa identyczne. Przyporzadkuj do symboli literowych, którymi oznaczono różne typy komórek (A D), odpowiednie cyfry wybrane spośród 1 5, którymi oznaczono charakterystyczne cechy ich budowy. Typ komórki Cecha budowy A. Komórka bakteryjna 1. Obecność chloroplastów i ściany komórkowej. B. Komórka roślinna 2. Brak chloroplastów i ściany komórkowej. C. komórka zwierzęca 3. Obecność ściany komórkowej, brak chloroplastów. D. Komórka grzybowa 4. Obecność jadra komórkowego, brak rybosomów. 5. Obecność nukleoidu (genoforu), brak mitochondrium. 18. Organizmy sa zbudowane z różnych substancji chemicznych. Przyporzadkuj do symboli literowych, którymi oznaczononazwy sybstancji chemicznych (A D), odpowiednie cyfry wybrane spośród 1 5, którymi oznaczono ich funkcje. Substancja chemiczna Funkcja A. Kwasy nukleinowe 1. Rozpuszcza różne zwiazki chemiczne B. Białka 2. Jest budulcem C. Cukry 3. Zawiera informację genetyczna D. Woda 4. Jest izolatorem termicznym 5. Jest materiałem energetycznym 19. Organizmy żyjace na Ziemi sa zbudowane z różnych zwiazków chemicznych, które dziela się na zwiazki organiczne i nieorganiczne. 4 Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON

5 A. Wymień 4 rodzaje zwiazków organicznych występujacych w organizmach. B. Nazwij 2 podstawowe zwiazki nieorganiczne budujace organizmy. 20. Przedstaw czynności, które należy wykonać, aby uzyskać świeży preparat mikroskopowy. Masz do dyspozycji: szkiełko podstawowe, szkiełko nakrywkowe, zakraplacz, wodę, pasek bibuły oraz materiał do badań. 21. Wybierz zdanie poprawnie opisujace sformułowanie dotyczace problemu badawczego. A. Może być prawdziwy lub nieprawdziwy. B. Jest on próba odpowiedzi na pytanie zawarte w hipotezie roboczej. C. Jest wnioskiem, czyli odpowiedzia na zadane wcześniej pytanie. D. Może mieć formę pytania zaczynajacego się od słów: dlaczego, w jaki sposób. 22. Nieprawda jest, że: A. komórka roślinna posiada chloroplasty B. cytoplazma to miejsce, w którym zachodza procesy życiowe komórki C. jadro komórkowe steruje praca komórki D. wszystkie komórki maja ścianę komórkowa 23. Pod szkolnym mikroskopem nie zobaczymy A. komórki krwi. B. wirusa. C. pierwotniaka. D. glonu jednokomórkowego. 5 Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON

6 24. Przeczytaj opis pewnej organelli komórkowej. Organella ta otoczona jest podwójna błona biologiczna, w której sa otwory (pory). W środku znajduje się materiał genetyczny, kierujacy procesami zachodzacymi we wnętrzu komórki. Pełni ważna funkcję w przekazywaniu materiału genetycznego komórkom potomnym. Powyższy tekst dotyczy A. aparatu Golgiego. B. jadra komórkowego. C. chloroplastu. D. mitochondrium. 25. Nauczyciel polecił uczniom przygotowanie mokrego preparatu mikroskopowego. Do tej czynności nie użyja A. szkiełka podstawowego. B. zakraplacza. C. formaliny. D. szkiełka nakrywkowego. 26. Uczeń otrzymał trzy preparaty biologiczne z komórkami: roślinnymi, zwierzęcymi i bakteryjnymi. Komórki roślinne, jako jedyne, maja A. ścianę komórkowa. B. mitochondria. C. jadro komórkowe. D. chloroplasty. 27. Nieprawda jest, że A. woda tworzy środowisko zewnętrzne i wewnętrzne komórek. B. zima woda w jeziorze zamarza od dna. C. w organizmie woda transportuje substancje odżywcze i sole mineralne. D. woda jest dobrym rozpuszczalnikiem i nośnikiem ciepła. 6 Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON

7 28. Zaznacz punkt zawierajacy poprawny opis budowy wirusa. A. X kwas nukleinowy, Y śluzowa otoczka B. X białkowa osłonka, Y materiał genetyczny C. X materiał genetyczny, Y białkowa osłonka D. X śluzowa otoczka, Y kwas nukleinowy 29. Wskaż szereg przedstawiajacy poprawny układ jednostek systematycznych zwierzat według hierarchii wzrastajacej. A. gatunek, rodzaj, rodzina, rzad, gromada, typ, królestwo B. gatunek, rodzaj, rodzina, rzad, typ, gromada, królestwo C. rodzaj, rodzina, gatunek, gromada, typ, królestwo, rzad D. typ, gatunek, rodzina, rodzaj, rzad, gromada, królestwo 30. Ludwik Pasteur udowodnił swoimi badaniami, że niektóre choroby wywoływane sa przez bakterie chorobotwórcze. Naukowiec przyczynił się w ten sposób do rozwoju A. botaniki. B. ekologii. C. mikrobiologii. D. zoologii. 31. W punktach zapisano czynności wykorzystane podczas pracy z mikroskopem. 1) nastawienie lusterkiem światła 2) nastawienie ostrości 3) odszukanie obrazu preparatu 4) zakończenie pracy 5) wykonanie rysunku 6) przetarcie czysta ściereczka części optycznych mikroskopu 7) położenie preparatu na stoliku Wskaż szereg, w którym poprawnie zaznaczono kolejność wykonywanych czynności. A. 4, 3, 2, 7, 6, 1, 5 B. 1, 2, 5, 6, 3, 7, 4 C. 6, 1, 7, 3, 2, 5, 4 D. 7, 6, 2, 5, 3, 4, 1 7 Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON

8 32. Podczas fotosyntezy ze środowiska jest pobierany dwutlenek węgla, a wydzielany zostaje tlen. Do przygotowania obserwacji przebiegu fotosyntezy nadaje się zestaw: A. probówki, woda i roślina wodna B. akwarium, ryby słodkowodne C. akwarium, ryby morskie D. probówki, woda 33. W celu transportowania wytworzonych substancji komórka wykorzystuje A. jadro komórkowe. B. wodniczkę. C. siateczkę śródplazmatyczna. D. wakuolę. 34. Zaznacz szereg, w którym wymieniono struktury komórkowe charakterystyczne tylko dla komórek roślinnych. A. cytoplazma, błona komórkowa, jadro B. mitochondrium, wodniczka, ściana komórkowa C. chloroplast, wakuola, ściana komórkowa D. aparat Golgiego, siateczka śródplazmatyczna, jadro 35. Sa najmniejszymi organizmami występujacymi na Ziemi, sa jednokomórkowe. Nie maja wykształconego jadra komórkowego. Których organizmów dotyczy ten opis? A. protistów B. grzybów C. wirusów D. bakterii 36. W wyniku kuracji antybiotykowej, stresu czy niewłaściwej diety dochodzi do zniszczenia bakterii mikroflory jelitowej. By ja odbudować należy: A. odstawić antybiotyki B. spożywać jogurty i kefiry zawierajace żywe kultury bakterii C. przestrzegać higieny osobistej D. spożywać duże ilości witamin i mikroelementów 37. Oddychanie to proces wytwarzania energii z rozkładu glukozy. Zaznacz prawdziwe stwierdzenie dotyczace procesu fermentacji. A. Pproces fermentacji przeprowadzaja tylko grzyby. B. Do przebiegu fermentacji niezbędny jest tlen. C. Podczas fermentacji wydziela się niewielka ilość energii. D. Jest to proces, w którym wytwarza się duża ilość pożytecznej biologicznie energii. 8 Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON