Ocena pogłębiona Silvia Exenberger

Transkrypt

1 Ocena pogłębiona Silvia Exenberger Powodem przeprowadzenia oceny pogłębionej jest zawsze średnie lub obszerne zapotrzebowanie wsparcia wśród młodych ludzi, które ustalono przy pomocy oceny wstępnej. Aby móc skupić się na istocie problematyki, omówimy tylko te zakresy tematyczne lub obszary życia, które okazały się problematycznymi w ramach clearingu bazowego. Plan oceny pogłębionej jest zgodny z oceną wstępną. To znaczy: Formułowanie pytań do 9 obszarów życia w przeciwieństwie do oceny wstępnej są one bardziej szczegółowe i pogłębione (część I) Stosowanie równolegle części IV zapotrzebowanie na działanie z głównymi pytaniami Zestawienie na zakończenie (części V) wspólnie z młodzieżą szczegółowego planu, mającego formę umowy, mającej moc wiążącą (porównaj plan aktywności w ocenie wstępnej). Dodatkowymi instrumentami w ocenie pogłębionej jest część II Arkusze robocze i część III Instrumenty badające dogłębnie. Z reguły nie zbiera się już danych stałych, ponieważ często ta sama instytucja, czy też ośrodek doradczy, w którym odbywa się ocena pogłębiona, przeprowadzał wcześniej oceny wstępną. W przypadku gdy ocena pogłębiona przeprowadzana była na bardzo niskim poziomie ingerencji i nie pobrano wtedy żadnych z danych stałych, można to zrobić podczas oceny pogłębionej. W poniższym rozdziale opiszemy cel i grupę docelową oceny pogłębionej. Następnie zawartość i zastosowanie pięciu części, które składają się na ocenę pogłębioną. Skoncentrujemy się na części pierwszej (pytania główne), tak aby pokazać czytelnikowi tło teoretyczne pytań pogłębiających i szczegółowych. Na koniec wyjaśnimy warunki ramowe do przeprowadzenia oceny oraz przedstawimy ocenę pogłębioną w ogólnym kontekście metody Join In a Job! Grupa docelowa i cel oceny pogłębionej Grupą docelową oceny pogłębionej są ci młodzi ludzie, u których podczas pierwszego kontaktu stwierdzono przy pomocy clearingu bazowego, że potrzebują czegoś więcej niż tylko punktowe doradztwo i wsparcie w poszukiwaniu pracy i ubieganiu się o nią. Celem oceny pogłębionej jest ustalenie, czy potrzeba wsparcia występuje w stopniu średnim czy obszernym. Ze średnim zapotrzebowaniem na wsparcie mamy do czynienia, gdy obszary problemów/trudności młodych ludzi odnoszą się wyłącznie do rynku pracy. Jeżeli młodzi ludzie mają problemy/trudności nie tylko w odniesieniu do rynku pracy, lecz dodatkowo do innych obszarów życia, to wtedy zakłada się, że potrzeba wsparcia występuje w wymiarze obszernym. Dodatkowym celem oceny pogłębionej jest zestawienie szczegółowego planu pomocy na bazie całego procesu oceny Pytania główne część I Pytania pogłębiające stawia się do wszystkich obszarów życia. Pytania te można podobnie jak w ocenie wstępnej odczytać lub swobodnie formułować na żywo. Tutaj również ze względu

2 na łatwiejszą możliwość dopasowania się do poziomu językowego klienta przez doradcę preferuje się swobodne formułowanie pytań. Przy pomocy pytań dogłębnych powinno zarysować się obraz podłoża problemu młodego człowieka, a następnie opierając się na nim razem z klientem stworzyć szczegółowy plan pomocy. Przy następujących obszarach tematycznych: Wykształcenie i kompetencje Praca zawodowa Sytuacja finansowa odsyła się dodatkowo do arkuszy roboczych (część II), które zadaje się młodym ludziom jako pracę domową. Pytania główne tworzy się samemu, na podstawie rozmów z ekspertami w danej dziedzinie lub przerabia się i odpowiednio do klienta adaptuje pytania ze specjalnych arkuszy ankiet naukowych wykorzystywanych w anamnezie. Odniesienia do użytej literatury znajdują się w opisach do poszczególnych obszarów życia. Pojawiające się dalej wywody do każdego z obszarów służą z jednej strony poinformowaniu, które z treści danego obszaru są poruszane. Z drugiej strony podparcie kilku pytań teorią powinno przyczynić się także do lepszego zrozumienia, dlaczego pewne pytania są stawiane. Niektóre z pytań dotyczą więcej niż tylko jednego obszaru życia, do którego są przyporządkowane. Na przykład z wyliczeń dotychczasowych miejsc zamieszkania młodego człowieka można w pewnych okolicznościach wywnioskować, że ta zmiana mieszkań mogła w jakiś sposób wpłynąć na stosunek do najważniejszej dla młodego człowieka osoby. Dokumenty i aspekty prawne Pierwsze pytanie odnośnie dokumentów dotyczy spełnienia warunków umowy integracyjnej. Obywatele państw trzecich, którzy osiedlili się w Austrii po 1 stycznia 1998, posiadając pierwsze pozwolenie na osiedlenie, lub osiedlali się od 1 stycznia 2003 otrzymując pierwsze pozwolenie na osiedlenie, są zobowiązani do spełnienia warunków umowy integracyjnej. Spełnienie umowy integracyjnej jest warunkiem udzielenia pozwolenia na osiedlenie się Kolejne pytania o możliwość otrzymania stałego zezwolenia na pracę lub uprawnienia do pobytu wskazują na to, że należy sprawdzić aktualny stan prawny młodego człowieka w odniesieniu do poprawy jego statusu pracy i osiedlenia się. Pytania, zaliczające się do Aspektów prawnych, zostały sformułowane podczas wspólnej rozmowy z kierownikiem działu kuratoryjnego stowarzyszenia Neustart w Innsbrucku (Bernhardem Trummer-Kaufmannem) w lutym Pretekstem do rozmowy było pytanie o przesłanki, które musi spełniać osoba, korzystająca z oferty stowarzyszenia. Z odpowiedzi na nie wyłoniły się odpowiednie pytania główne, mające na celu stwierdzić, w jakiej formie młodzi ludzie wchodzą w konflikt z prawem. Sytuacja mieszkaniowa Wyjaśnienie aktualnej i wymarzonej sytuacji mieszkaniowej młodych ludzi udziela informacji nie tylko o zasobach i zagrożeniach, lecz także o ich poczuciu realiów w tym temacie. Odpowiedź na pytanie, gdzie młodzi ludzie mieszkali do ukończenia 18 roku życia (zapożyczone z Dietrich m.in. 2004), zawiera w sobie więcej informacji, niż tylko proste wymienienie dotychczasowych miejsc zamieszkania. Często okazuje się, że podczas częstych zmian mieszkania zmiana się również osoba, która jest szczególnie ważna dla danego młodego człowieka, jako jego punkt odniesienia. Okazuje się wtedy, że ten młody człowiek jako dziecko nie miał możliwości nawiązania stałej relacji z dorosłymi, lub w skrajnym przypadku nikomu nie ufał, ponieważ nie chciał się po raz kolejny rozczarować

3 (Zimmermann 1997). Można z tego wywnioskować, że będzie mu ciężko zaufać doradcy. Dlatego jest tym bardziej ważne, aby praca doradcza charakteryzowała się dającymi się zrealizować planami i stabilnością. Ze strony doradcy należy szczególnie na to uważać, żeby nie czynić żadnych zapowiedzi, których nie da się potem dotrzymać. Wykształcenie i kompetencje Obszar życiowy Wykształcenie i kompetencje dzieli się na trzy części: Wykształcenie edukacja szkolna Wykształcenie zawodowe Kompetencje (dodatkowe zasoby, język) Edukacja szkolna: Podtemat edukacji szkolnej zawiera z jednej strony pytania biograficzne dotyczące kariery szkolnej młodego człowieka w Austrii i kraju pochodzenia, z drugiej strony informuje o dziedzinach, z których w czasach szkolnych wyłoniły się zainteresowania (przedmioty, w których młodzi ludzie byli dobrzy, ulubione przedmioty) lub, z którymi miał trudności i dlaczego je miał (wagary, liczba godzin nieusprawiedliwionych, przerwanie szkoły). Szczególną uwagę powinno zwrócić się na zainteresowania młodego człowieka, ponieważ zawierają one potencjalne zasoby głównie wtedy, gdy młody człowiek z własnej inicjatywy je pogłębia i rozwija. Przy pytaniach o trudności należy zwrócić uwagę na uzasadnienie i zapamiętać je dla następnych odpowiedzi, które padną po podobnych pytaniach. W ten sposób może się ujawnić główny wątek w odniesieniu do przyczyny problemów, na przykład to, że młodemu człowiekowi brakuje wytrwałości, nie toleruje przełożonych, nie potrafi porozumieć się z rówieśnikami lub nie może sprostać intelektualnym wymogom. Dzięki tym odpowiedziom pojawią się wskazówki, jak należy dalej pracować z młodym człowiekiem i od których obszarów należy zacząć. Wykształcenie zawodowe: Pytania dotyczące wykształcenia zawodowego odnoszą się głównie do danych biograficznych: ukończenie lub przerwanie edukacji zawodowej w Austrii lub kraju pochodzenia i ukończenie lub przerwanie edukacyjnego programu wspierającego w Austrii. Jak już wcześniej wspomnieliśmy, tutaj również należy zwrócić uwagę na zasoby i uzasadnienia tego przerwania. Dodatkowe zasoby: Jako dodatkowe zasoby postrzega się mobilność młodego człowieka, uwzględniając pojazd, jaki ma do dyspozycji, rozważanie zmiany zamieszkania i dojeżdżanie do pracy. Udział w procesie określającym kompetencje można również zaliczyć do zasobów. Istotne jest, żeby przeanalizować wyniki badania kompetencji razem z młodym człowiekiem i opierając się na nich uniknąć powtórzeń przy kolejnych krokach doradczych jak np. niezbędnik zawodowy (por. roz. 9.). Na podstawie tego procesu pokazuje się młodym ludziom, że wysiłki z przeszłości są uznawane i traktowane poważnie. Język: Pytanie dotyczące języka młodych ludzi po pierwsze informują o tym, jakimi językami się posługuje. Po drugie omawia się, jaki wpływ ma na młodego człowieka jako osobę używanie lub zaniedbywanie języka. Przykładowo jednoznaczne preferowanie jakiegoś języka przez młodego człowieka pozwala wysnuć wnioski, co do jego poczucia przynależności do jakiejś kultury. Jeżeli młodzi ludzie unikają na ile tylko mogą niemieckiego, to można założyć, że czują się bardziej związani z kulturą rodziców. To stwierdzenie zyskuje na znaczeniu, kiedy wyjdziemy z założenia, że pojęcie język ojczysty symbolizuje bezpośrednią bliskość do rodzinnych ram odniesienia, w których poprzez użycie języka pierwszego przedstawia się kulturowe doświadczenia (Schümann/Kracht 1997). Według Rehbeina (1986, str. 106) język ojczysty jest nośnikiem kontekstów kulturowych i wiedzy kulturowej. Ponadto zwraca się uwagę na możliwą rolę młodego człowieka jako

4 tłumacza. Przejęcie roli tłumacza od dzieciństwa nie jest bez znaczenia dla jego pozycji, w której się potem znajdzie. Weisskirch/Alva (2002 w Lustig m.in. 2004) przypuszcza, że rola tłumacza dzieciom bardziej szkodzi niż pomaga. Dzieci stają się w takiej sytuacji dla rodziców nie tylko mostem językowym, ale również kulturowym. Zdobywają w ten sposób z jednej strony więcej władzy niż powinny, a z drugiej strony tracą wsparcie rodziców, jako osób kierujących ich życiem Takiego wsparcia mogą potrzebować w sytuacjach, gdy sami są niepewni. Temat języka jest bardzo rozległy i w ramach clearingu intensywnego można go omówić jedynie pokrótce. Jednak dzięki niemu zyskujemy wskazówki do bardziej szczegółowego zajęcia się obszarami Stosunki socjalne i Migracja/życie w Austrii. We wszystkich trzech podtematach pojawia się dodatkowe odesłanie do arkuszy roboczych w części II. Pytania dotyczące całego obszaru tematycznego zostały częściowo zaadaptowane z instrumentu roboczego dla kuratora sądowego (por. Dietrich m.in. 2004). Migracja/życie w Polsce W tym obszarze życia zajmiemy się specjalną sytuacją młodzieży pochodzenia imigranckiego. Młodzi ludzie są zachęcani do zreflektowania się nad swoim pochodzeniem imigranckim bez względu na to, czy sami wyemigrowali czy nie lub do odniesienia się do swojego obecnego życia w Polsce. Imigracja: We wszystkich pytaniach dotyczących imigracji chodzi nie tylko o przedstawienie własnego sposobu odniesienia się do przeżyć związanych z imigracją, lecz także o przyjęcie perspektywy któregoś z ważnych członków rodziny. Jeżeli w rodzinie młodego człowieka występują trudności, taka zmiana perspektywy może przyczynić się do lepszego zrozumienia własnej sytuacji i sytuacji innych członków rodziny. Poza tym może wyjaśnić się, że decyzja o emigracji nie jest łatwa i ma daleko większe skutki, oddziaływujące (jeszcze ciągle) na młodych ludzi, nawet wtedy gdy urodzili się już w Polsce wskazuje na to, że szczególnie w rodzinach imigrantów tłumione procesy smutku i dopasowywania się pierwszej i drugiej generacji będą dalej przenoszone, tak aż w trzeciej generacji może dojść do poważnego pogorszenia stosunków rodzinnych. Życie w Polscei: rozmowa z młodymi ludźmi o życiu w Polsce odnosi się do tego, jak sobie radzą i od kogo w razie kłopotów mogą otrzymać wsparcie. Pytanie o wsparcie udziela informacji o tym, jak bardzo są oni wrośnięci w społeczne otoczenie. Powiązanie z różnymi środowiskami pozwala także na wyciągniecie wniosków odnośnie samopoczucia danej osoby. Aby dowiedzieć się szczegółowo o społecznym otoczeniu młodego człowieka, jakie możliwe zasoby i ryzyka kryje w sobie, stosuje się instrumenty społeczno-diagnostyczne, znajdujące się w części III Dodatkowe instrumenty. Pytania odnośnie imigracji zostały oparte o zbiór pytań Schlippe/El Hachimi/Jürgens (2004), mający za zadanie, zrelatywizować umiejscowienie systemu klientów, doradcy i superwizjera. Pytania odnoszące się do Życia w Polsce zostały opracowane samodzielnie. Oba podtematy mają wspólną cechę, a mianowicie, młodzi ludzie są zachęcani do wczucia się w inną perspektywę lub wejścia w inną rolę. Praca zawodowa Obszar tematyczny życie zawodowe skierowany jest na to, żeby dowiedzieć się więcej o dotychczasowych zajęciach zawodowych młodego człowieka. Odnosi się również do tego, czy młodzi ludzie mają zawodowe cele i czy jest możliwe ich osiągnięcie, lub też jak bardzo pokrywają się one z zawodowymi wyobrażeniami ich rodziców. W celu chronologicznego

5 zestawienia doświadczeń zawodowych odsyłamy do odpowiedniego arkusza roboczego w części II. Sytuacja finansowa Sytuacja finansowa młodego człowieka informuje nas o tym, jak dobrze jest zabezpieczona jego egzystencja w dłużej perspektywie czasu. Zaczynając od ilości pieniędzy, które ma młody człowiek do dyspozycji w miesiącu, pytamy się, na co wydaje pieniądze, czy wystarcza mu pieniędzy, czy maja długi, które mogłyby skłonić go do popełnienia przestępstwa itp. Na pierwszym planie jest wyjaśnienie kwestii, czy młody człowiek potrafi obchodzić się z pieniędzmi i jak sam może się przyczynić do finansowego zabezpieczenia egzystencji i co inne osoby mogą wnieść do tego. Obszerny formularz do tego zakresu tematycznego (przejęty z doradztwa dla dłużników Austria 2006), w którym zostają zestawione miesięczne wpływy i wydatki, znajduje się w części II arkuszy roboczych. Zdrowie Zakres tematyczny zdrowie składa się z sześciu podtematów: Uzależnienie Choroby fizyczne Fizyczne upośledzenia Psychiczne ograniczenia Trudności w nauce Zdrowie pozostałe Przy pomocy tego zakresu tematycznego omawia się stan zdrowia (fizyczny jaki i psychiczny) młodych ludzi. W przypadku wystąpienia powyższych okoliczności zdrowotnych należy zaproponować młodemu człowiekowi inną drogą do integracji z rynkiem pracy. Uzależnienie: Można zacząć od tego, że podczas pierwszego kontaktu lub też podczas clearingu bazowego przy pytaniu o ograniczenia zdrowotne młodzi ludzie raczej nie podają, że są uzależnieni. Doradca wyciągając wnioski z małych wskazówek lub niejasności z innych obszarów życia musi sam ostrożnie wyrazić swoje podejrzenia dotyczące uzależniania. Pytania podczas clearingu intensywnego odnoszą się do wpływu nałogu na rynek pracy i do rodzaju uzależnienia. Poza tym pytania próbują dotrzeć do informacji, czy młodzi ludzie już coś zrobili, aby uwolnić się od nałogu. Chociaż według światowej organizacji zdrowia imigranci w kontekście nadużywania narkotyków zaliczają się do grupy zagrożenia i w Niemczech 15% imigrantów określanych jest jako zagrożonych (co odpowiada trzykrotnie większemu procentowi niż w przypadku pozostałego społeczeństwa), to temat Imigracja i uzależnienie został w Austrii po raz pierwszy poruszony publicznie w 2005 roku przez pełnomocnika do spraw narkotyków). Powyższy temat stawia na pierwszym miejscu prewencję i terapię uzależnień. Jest to sensowne, zwłaszcza, gdy zastanowimy się nad tym, że istniejące programy prewencyjne i opiekuńcze prawie nie działają wśród imigrantów (por. Bittner 2006). Choroby fizyczne, fizyczne upośledzenia, psychiczne utrudnienia: W tych trzech podtematach zbierane są po pierwsze odpowiednie dane biograficzne zadaje się na przykład pytanie, od kiedy młody człowiek jest niepełnosprawny. Następnie bada się, jak bardzo zdrowotne ograniczenia wpływają na pośredniczenie w jego wejściu na rynek pracy i w jaki sposób można skompensować te ograniczenia. Dodatkowo zadaje się pytania dotyczące zakresu

6 zdrowotnych ograniczeń oszacowanych przez fachowców (np. przez lekarzy). Przy podtemacie Psychiczne ograniczenia omawia się poprzez pytanie o wymarzoną terapię w pewnym stopniu samo odpowiedzialność młodych ludzi. Problemy w nauce: Osoby, które nie odpowiadają ogólnie obowiązującym normom intelektualnym, określane są jako osoby z problemami w nauce. Młodzi ludzie pytani są o to, w jaki sposób ich problemy w uczeniu się odbijają się na pośrednictwie pracy, w jaki sposób wyrażają się ich problemy i co oni robią, żeby je skompensować. Zdrowie pozostałe: Jako temat końcowy zadaje się pytania dotyczące fizycznej świadomości młodych ludzi czy uprawiają sport, czy nie. Uprawianie dyscypliny sportowej ma poza fizycznym dobrym samopoczuciem jeszcze kilka innych dodatkowych pozytywnych efektów: możliwą przynależność do grupy, struktury zorganizowanego czasu. Ściśle rzecz biorąc sport daje się dość trudno pogodzić ze szkodliwym dla zdrowia zachowaniem. Pytanie o ubezpieczenie zdrowotne udziela informacji o zabezpieczeniu zdrowotnym młodego człowieka. Stosunki społeczne Obszarowi Stosunki społeczne wraz z tematami Rodzina, Rodzeństwo Peers, Przebieg dnia, czas wolny, czynności przypisuje się szczególne znaczenie. Ten obszar wpływa w dużym stopniu na samopoczucie młodych ludzi. Jeżeli już same zadania rozwojowe stanowią dla młodych ludzi bez tła imigracyjnego duże wyzwanie (np. uwolnienie się spod opieki domu rodzinnego, wykształcenie wyjątkowej tożsamości, rozwój osobistej autonomii i niezależności), to wymaganie to może się jeszcze spotęgować w przypadku młodych ludzi z tłem imigracyjnym. Pomiędzy dorosłymi a młodymi ludźmi istnieje przepaść, która warunkowana jest poprzez rozmaite wizje wartości, wyznaczanie celów, sposób życia obu grup. Przepaść pomiędzy młodymi imigrantami, a ich rodzicami mogłaby być jeszcze większa, niż ta między młodymi Austriakami a ich rodzicami, ponieważ młodzi imigranci często kierują się wzorami zachodniej kultury, a ich rodzice żyją ciągle według tradycyjnych wartości i stają bezbronni wobec obcego kulturowo rozwoju ich dzieci (por. Bittner 2006). Na ważności zyskują również rówieśnicy (Peers), a wpływ rodziców raczej maleje to przewartościowanie społecznego ukierunkowania niesie z sobą potencjalne konflikty. Aby wytropić trudności, które mogą się wyłonić z Sytuacji społecznej, pomocnym okazuje się skorzystanie z instrumentów badających dogłębnie (część III) Eco- Mapa, karta sieciowa kontaktów społecznych. Rodzina: Aby doradca mógł wyrobić sobie konkretny obraz sytuacji rodzinnej młodego człowieka, stawia się pytania dotyczące pochodzenia, ukończonych szkół i pracy zawodowej jego rodziców. Szczegółowe pytania odnośnie biografii każdego z rodziców powinny wskazać, jak bardzo rodzice mogą wesprzeć swoje dzieci w ich wyborze zawodu i poszukiwaniu pracy oraz na ile mogą być dla nich przykładem. Z kolejności dzięki pytaniom o rodzeństwo można częściowo wywnioskować, jakie oczekiwania pokłada się w młodym człowieku, ale także jakie zadania są z tym związane. Stawiane są również bezpośrednie pytania o stosunek do każdego z rodziców i rodzeństwa. Ma to na celu znalezienie punktów zaczepienia dla konfliktów z młodym człowiekiem oraz dla jego zasobów. Partnerstwo: Podczas oceny pogłębionej liczy się również partnerstwo. Formułuje się te same pytania, jak w przypadku rodziców, także po to, żeby odkryć, czy dany partner może być wsparciem dla młodego człowieka podczas jego poszukiwań pracy, czy też może go tylko obciążać.

7 Peers: Grupie Peers przypisuje się zgodnie z psychologami rozwojowymi (np. Erikson 1976 w Oerter/Montada 1987) bardzo znaczącą rolę dla młodych ludzi. Grupa przyczynia się mianowicie do ukierunkowania i stabilizacji, zapewnia emocjonalne bezpieczeństwo oraz pomaga także w uwolnieniu się spod opieki rodziców. Podczas oceny pogłębionej pyta się o to, czy młodzi ludzie mają przyjaciół i czy są to przyjaciele z czy też bez tła imigracyjnego. Odpowiedzi na te pytania pokazują, jak bardzo młodzi ludzie są zintegrowani z siecią społeczną przyjaciół i w jakiej kulturze właściwie przebywają. Ważność przyjaciół dla młodych ludzi staje się widoczna wraz z podaniem ilości czasu, jaki ze sobą spędzają. Ze wspólnych czynności z przyjaciółmi, ich wykształcenia/zawodu można dowiedzieć się, w jakim wymiarze przyjaciele wywierają wpływ na młodych ludzi. Z odpowiedzi na pytanie o akceptację przyjaciół przez rodziców wynika, czy przyjaciele nie stanowią potencjalnego materiału do konfliktów z rodzicami. Pytanie o członkostwo w grupach/paczkach jest przeciwstawiane mniej, więcej pierwszemu pytaniu o przyjaciół. Sieć społeczna przyjaciół i paczka różnią się od siebie wyraźnie pod względem struktury (por. Oerter 1987). Przebieg dnia, czas wolny, czynności: Pytania dotyczące tego podtematu powinny przynieść informacje o strukturze przebiegu dnia młodego człowieka. Po zakończeniu tego bloku pytań doradca powinien mieć już wgląd w to, jak młody człowiek kształtuje swój czas. Integracja społeczna: Integracja społeczna odnosi się w ramach obszaru tematycznego Stosunki społeczne do wsparcia związanego zawodem i wykształceniem, które młodzi ludzie otrzymują od rodziców lub innych osób. Systemy pomocy i instytucje Przy odsyłaniu młodego człowieka do innej instytucji lub ośrodka doradczego ważne jest zbadanie, jakie oferty pomocy młodemu człowiekowi zostały dotychczas wykorzystane. Refleksja nad tym, co uznać za pozytywne w danej ofercie pomocy, a co za negatywne, ma duże znaczenie dla aktualnego doradztwa. Opierając się na wynikach już zrealizowanych procesów doradczych powinno się dalej z młodym człowiekiem. Otwarte pytanie kluczowe Wszystkie obszary życiowe młodych ludzi zostały już lepiej lub gorzej przebadane. Pod koniec doradztwa powinno się jednak dać młodemu człowiekowi możliwość porozmawiania o sprawach, które nie zostały jeszcze poruszone. Możliwe, że młody człowiek na koniec nabrał większego zaufania i wykorzysta ta sytuację do dłuższej wypowiedzi Arkusze robocze część II Do obszarów życiowych Wykształcenie i kompetencje, Praca zawodowa i Sytuacja finansowa opracowano dodatkowe arkusze robocze, które mogą zostać wypełnione przez młodych ludzi jako praca domowa. Wypełnione arkusze dają młodym ludziom chronologiczny zarys specyficznych obszarów życia i wskazują, gdzie znajdują się zapomniane zasoby lub gdzie są jeszcze luki (np. w wykształceniu). Do obszaru Wykształcenie i kompetencje mamy trzy arkusze robocze: kariera szkolna wykształcenie zawodowe i kursy, szkolenia, pozostałe certyfikaty. W arkuszu Kursy, szkolenia, pozostałe certyfikaty młodzi ludzie powinni stworzyć listę wszystkich zdobytych kwalifikacje. Zaliczają się do tego środki wspierające, doszkalanie i

8 kursy, które młody człowiek odbył w wolnym czasie, kierując się przy tym własnymi zainteresowaniami (np. kurs malarski). Do obszaru Praca zawodowa przygotowano nazywający się tak samo arkusz roboczy Praca zawodowa, a dla obszaru Sytuacja finansowa arkusz Wpływy/wydatki, który zapożyczono z doradztwa dla dłużników. Podczas odsyłania młodych ludzi do ośrodka doradztwa dla dłużników, można dać im wypełniony już arkusz jako przygotowanie do rozmowy. Młodzi ludzie nie muszą dobrze znać informacji i danych potrzebnych do wypełnienia arkusza. Dlatego pomyślano je jako prace domową. Związek z niezbędnikiem zawodowym Arkusze robocze Kariera szkolna, zawodowe wykształcenie i praca zawodowa różnią się optycznie od pozostałych arkuszy. Arkusze są formatu poziomego, z pustą połową strony. Adnotacja Odpowiednie zasoby są ujęte w niezbędniku zawodowym obszar tematyczny 1 Określam moje mocne strony wskazuje na to, że niezbędnik zawodowy (por. roz. 9) pracuje dalej przy pomocy różnych arkuszy. Arkusze robocze w clearingu intensywnym dążą do czysto informacyjnego celu np. od kiedy do kiedy młody człowiek chodził do szkoły podstawowej. W arkuszach roboczych należących do niezbędnika zawodowego znajdują się także pytania do treści, np. Które z przedmiotów były dla mnie szczególnie interesujące? (por. Roz. 9, niezbędnik zawodowy, arkusz roboczy Czego nauczyłem się w szkole? ). W niezbędniku zawodowym arkusze robocze uzupełnia się pod kątem możliwych zasobów młodego człowieka Instrumenty badające dogłębnie część III Aby dowiedzieć się więcej o powiązaniu młodego człowieka z siecią kontaktów społecznych i społecznym otoczeniem, oraz o jego biografii i pozycji w rodzinie, mogą doradcy dodatkowo obok pytań głównych zastosować instrumenty badające dogłębnie. Zaprezentowane tutaj procesy zostały przejęte przez Pantuceka (2005a). Oznacza to, że zostały wzbogacone głównie przez aspekty specyficzne dla imigrantów: Eco-Mapa Karty sieciowe kontaktów społecznych Biograficzne przedziały czasowe Genogramy Pantucek (2005a) określa te procesy jako systemy zapisu informacji, ponieważ po pierwsze nie czynią niczego innego niż, zestawienie informacji odnoszących się do danego przypadku w strukturalną formę i ocenienie ich (str. 133). Te systemy zapisywania informacji wspomagają stworzenie wyobrażenia sytuacji młodego człowieka. Zasoby i zagrożenia zostają podane w sposób wizualny i dają podstawę do dyskusji dla doradcy i młodego człowieka Eco-Map Cel Kontakty społeczne w zakresie kontekstu ogólnospołecznego znajdujące się w Eco-Mapie poddane zostają wizualizacji i ocenie (np. pozytywny, negatywny). Pokazany zostaje także podział kontaktów młodego człowieka na ca całe społeczne otoczenie.

9 Opis Eco-Mapa składa się z czterech koncentrycznych okręgów. Słowo ja (oznaczające młodego człowieka) wpisywane jest w centrum okręgu. Wokół tego ja znajdują się osoby, z którymi utrzymuje on najbliższe relacje. W następnym okręgu znajdują się dalsi członkowie rodziny i przyjaciele, w trzecim instytucje, grupy i inni. W czwartym okręgu wymienione są systemy (system prawny, ekonomiczne systemy pomocowe), które regulują ogólną kulturę. Młodzi ludzie zapisują informacje, jaki mają stosunek do podanej osoby, instytucji, systemu. Zakres zastosowania w związku z oceną pogłębioną Eco-Map może zostać zastosowany jako dogłębnie badający instrument w obszarach życiowych Stosunki społeczne, Imigracja i życie w Austrii oraz Systemy pomocowe i instytucje. Eco-Map jest instrumentem, który może znaleźć zastosowanie także w Job box (por. roz. 9., rozmowa doradcza 3). Jeżeli Eco-Map używany jest podczas clearingu intensywnego, to opierając się na nim można dalej pracować używając Job box Karta sieciowa kontaktów społecznych Cel Przy pomocy karty sieciowej kontaktów społecznych wizualizuje się sieci wsparcia oraz życiowe połączenie młodego człowieka z siecią kontaktów społecznych. Opis Osoba kotwica mamy tu na myśli młodego człowieka tworzy centrum sieci. Młodzi ludzie powinni przedstawić intensywność swoich relacji do osób i przyporządkować je do następujących sektorów: Przyjaciela/znajomi Rodzina Szkoła/zawód i stosunki profesjonalne Tego instrumentu można używać również jako podstawy do rozmowy także w przypadku bardzo rzadkich sieci. Zakres zastosowania w związku z oceną pogłębioną Podobnie do Eco-Map, karty sieciowe mogą być również stosowane jako instrument dogłębnie badający w Stosunkach społecznych, Imigracji i życia w Polsce oraz Systemach pomocy i instytucjach. Karty sieciowa dają młodemu człowiekowi lepsza okazję do skonfrontowania ich działania niż Eco-Map, pokazując nawet bardzo słabe sieci. Natomiast w przypadku Eco-Map, przed młodym człowiekiem leży zawsze pełny arkusz, przedstawiający wszystkie możliwe połączenia. Cel Biograficzny przedział czasowy

10 Podczas rozmowy wizualizuje się indywidualną historię młodego człowieka. Związki pomiędzy wydarzeniami pokazuje się w sposób obrazowy. Opis Biograficzny przedział czasowy składa się z dziewięciu obszarów tematycznych, które mniej więcej odpowiadają obszarom z pytań głównych. Młodzi ludzie powinni cofnąć się i spojrzeć na swoje dotychczasowe życie, a następnie o ile jest to możliwe przyporządkować wydarzenia do odpowiednich pól tematycznych. W ostatniej linijce biograficznego przedziału czasowego oceniają własne etapy życiowe z uśmiechem (Smileys). Zakres zastosowania w związku z oceną pogłębioną Ponieważ wszystkie obszary życiowe młodych ludzi są wizualizowane w sposób równoległy, biograficzny przedział czasowy może zostać zastosowany w połączeniu z dowolnie wybranym polem tematycznym. Instrument Biograficzny przedział czasowy odpowiada arkuszowi roboczemu Moja droga życiowa, który znalazł zastosowanie w pierwszej rozmowie doradczej Job box (por. roz. 9., rozmowa doradcza 1). Jeżeli Biograficzny przedział czasowy stosuje się w ramach oceny pogłębionej jako dodatkowy instrument, to w takiej sytuacji podczas pracy z Job box nie używa się arkusza Moja droga życiowa, ponieważ oba te procesy abstrahując od niewielkich różnic są identyczne Genogram Aby otrzymać przegląd sytuacji życiowej klienta, która może się okazać dla doradcy często zbyt kompleksowa i całkowicie nowa, zaleca się narysować genogram. Wizualizacja ukaże szybko związki i pozwoli, przedstawić w prosty sposób trudne połączenia. (por. Schlippe/El Hachimi/Jürgens 2004). Według Pantuceka (2005) praca z genogramem grozi, odwróceniem uwagi od aktualnych możliwości działania, ponieważ skupia się on na bardziej na stosunkach, z których wywodzi się dziecko. Dlatego zaleca się pracę z genogramem raczej jako setting terapeutyczny niż społeczny. W ramach clearingu intensywnego, genogramu można używać jako raczej jako prostego sytemu notatek do przedstawienia stosunków rodzinnych, niż punktu wyjściowego do obszernej pracy z młodymi ludźmi nad historią rodzinną. Cel Zapisanie relacji rodzinnych. Koncentrujemy się na biologicznym pochodzeniu osób oraz na przeszłości i wynikających z niej stosunków. Opis Do opracowania genogramu używa się legendy genogramu. Genogram opracowywany jest wspólnie z rodziną młodego człowieka, lub tylko z nim samym, rozpoczynając zawsze od najbliższej rodziny. Genogram przydaje się jako łatwy system notatek do przedstawienia relacji rodzinnych, można go jednak użyć także jako punktu wyjściowego i zaczepnego do obszernej pracy z klientem nad historią jego rodziny. Zakres zastosowania w związku z clearingiem intensywnym

11 Genogram nadaje się jako badający dogłębnie instrument dla pól tematycznych Imigracja/życie w Polsce i Stosunki społeczne Potrzeba wsparcia część IV Podobnie jak w ocenie wstępnej tak samo w pogłębionej stosuje się równolegle pytania główne (część I) i potrzebę wsparcia (część IV). Wszystkie dziewięć obszarów życiowych zgromadzonych w potrzebie wsparcia odpowiadają szeregowi pytań głównych. Tak więc doradca podczas zadawania pytań głównych może równocześnie robić notatki do różnych pól tematycznych. Arkusze Potrzeba wsparcia w ocenie wstępnej i pogłębionej dążą do tego samego celu, nie mają jednak identycznej budowy. Dotyczy to nie tylko budowy pod względem optycznym, ale i pod względem zawartości. Optycznie różnią obszernością stron oraz formatem arkusza. Arkusz Potrzeba wsparcia w clearingu intensywnym ma dwie strony w formacie poziomym. Dodatkowe miejsce przydaje się na punkt widzenia klienta i punkt widzenia doradcy. Oznacza to, że oferuje możliwość zapisania równych sposobów postrzegania pojedynczych obszarów tematycznych. W zakresie każdego z pól tematycznych jest dodatkowe miejsce, przewidziane na zapiski z perspektywy zewnętrznej (np. opinie psychologiczne). Uwzględnienie trzech perspektyw W najlepszym razie istnieją trzy perspektywy do każdego z obszarów życiowych. Zapisanie punktu widzenia problemu przez osobę dotkniętą i perspektywy odpowiedniego fachowca jest postrzegane jako szansa, dostrzeżenia alternatyw działania w sposób wielo perspektywiczny (por. Wolff 2002). Różnica w podziale władzy między młodym człowiekiem, a doradcą jest relatywizowana, ponieważ w przypadku różnych podglądów na ten sam problem również doradca musi zaprezentować swój punkt widzenia, który nie jest tym samym rozumiany jako jedyny obowiązujący. Nie wszyscy młodzi ludzie prezentują, czy też mogą zaprezentować lub obronić swoje zdanie wobec doradcy. Z jednej strony zależy to od osobistego i psychicznego nastroju młodego człowieka, z drugiej strony sprzeciw oceniany jest w niektórych kulturach negatywnie, często po prostu się go unika (por. Handschuck/Klawe 2006). Porozumienie ponad różnicami w postrzeganiu problemu, które może wynikać z różnic kulturowych, ma duże znaczenie i może być widziane jako jedno z wymagań odnośnie postawy doradcy (por. Schlippe/ElHachami/Jürgens 2004). Sięgnięcie po dokumenty może zobiektywizować w niektórych sytuacjach trudności w porozumieniu lub przedstawić różne poglądy w innym świetle. Przykładowo przyjęty przez doradcę nastrój psychiczne ( ten to jest depresyjny ) jest potwierdzany lub odrzucany prze odpowiednie opinie Plan pomocy część V O ile pod koniec oceny pogłębionej wstępnej zapisuje się wspólnie z młodym człowiekiem z grubsza etapy działania w formie planu akcji, to podczas oceny pogłębionej opracowuje się szczegółowy plan pomocy Zadania planu działania Cztery ważne zadania planu pomocy, które są wymieniane przez Reisa (2003b), dotyczą planowania pomocy w koncepcji Case Management. Zadania te są również spójne dla planu

12 pomocy w ocenie pogłębionej, a ten plan jest uważany za część składową założeń Case Management w ramach metody Join In a Job!. Dlatego zadania te wymieniamy poniżej: Proces planowania Jeżeli młody człowiek i doradca są zgodni co do przedstawienia perspektyw w odniesieniu do różnych obszarów życiowych, to w takiej sytuacji uzyskane informacje i orzeczenia przekształcane są w proces planowania. Płaszczyzna fachowa, czasowa i społeczna Przed tłem opracowanych i wskazanych problemów młodego człowieka, na płaszczyźnie rzeczowej ustala się cele główne, pośrednie oraz zadania, czy też cele działania. Cele te umiejscowione są w strukturze czasowej. Na płaszczyźnie społecznej wyjaśnia się, jakie osoby i instytucje należy uwzględnić, aby zrealizować proces pomocy. Charakter wiążący Plan pomocy ma charakter wiążący. Dzieje się tak, dlatego, że przybiera on formę kontraktu, który jest zapisywany w postaci umowy lub ustnych ustaleń. Należy wspomnieć o warunkach dotrzymania lub zerwania oraz grożących w takiej sytuacji sankcjach. Kontrola jakości Plan pomocy zawiera ważne elementy kontroli jakości. Doradcy zmuszani są do prognozowania różnego zasięgu czasowego, oraz regularnego kontrolowania planowania. Jeżeli planowanie pomocy przebiega z problemami, mogą pojawić się nie przyjemne pytania. Planowanie pomocy dostarcza także instrumentu do samo ewaluacji doradcy. Plan pomocy jako kontrola jakości dotyczy bardziej menadżerów case niż doradców, ponieważ menadżerowie case opiekują się młodymi ludźmi aż do osiągnięcia celu pośredniego, podczas gdy większość doradców nie ma tej ilości czasu Części składowe planu pomocy w oceny pogłębionej Plan pomocy składa się z nadrzędnego celu głównego oraz przynajmniej jednego lub kilku celów pośrednich, które również podzielone są na poszczególne zadania. Wszystkie zadania i cele umiejscowione są na jednej wyznaczonej strukturze czasowej. Cel główny Pod względem treści cel główny oceny pogłębionej odpowiada celowi projektu Join In, a mianowicie integracji młodych imigrantów z rynkiem pracy. Cel ten zwłaszcza dla młodych ludzi z obszernym zapotrzebowaniem wsparcia w wymiarze czasowym znajduje się bardzo daleko. Cel główny dzielimy na kilka celów pośrednich. Cele pośrednie Cele pośrednie sformułowane są odpowiednio do dziewięciu obszarów życia ujętych w pytaniach głównych. Jeżeli przykładowo sytuacja mieszkaniowa młodego człowieka jest zagrożona, to celem pośrednim z uwagi na cel główny staje się zabezpieczenie tej sytuacji, tak żeby egzystencja młodego człowieka mogła się ustabilizować. Przy kilku celach pośrednich należy je uporządkować według pilności załatwienia sprawy. Sprawy

13 egzystencjalne mają zawsze pierwszeństwo. Dla osiągnięcia celu pośredniego planuje się kilka kroków, które zostają sformułowane w postaci zadań. Zadania Zadania są kamieniami milowymi, wyznaczanymi w celu osiągnięcia celu pośredniego. Te relatywnie łatwe do osiągnięcia kamienie milowe mają szczególne znaczenie dla młodych ludzi, ponieważ symbolizują one także przeżycia związane z sukcesami i działają poprzez to w sposób motywujący. Z uwagi na cel pośredni Zabezpieczenie sytuacji mieszkaniowej zadaniem dla młodego człowieka może się stać, dotrzymanie terminu urządzenia mieszkania przejściowego. Zadaniem dla doradcy może być uzgodnienie terminu. Wynika z tego, że istnieją zadania zarówno dla młodego człowieka, jak i dla doradcy. Podział zadań między młodym człowiekiem a doradcą jest uzgadniany w formie negocjacji. Wymaga to od doradcy dużego wyczucia, ponieważ negocjacje te powinny być mieszanką wspierania i wymagania, przy czym należy wystrzegać się przeciążenia młodego człowieka. Planowanie czasowe Aby młody człowiek mógł przewidzieć osiągnięcie celu i wypełnić zadanie, wyznacza się w polu do kiedy limit czasowy. W hierarchicznym podziale celów pośrednich wyznacza się dla pierwszego celu i przynależnych mu zadań za każdym razem limit czasu. Po osiągnięciu pierwszego celu pośredniego wyznacza się limity czasu dla drugiego celu pośredniego i należących do niego zadań. Plan pomocy oceny pogłębionej, tak jak to wspomnieliśmy wcześniej, postrzegany jest jako część koncepcji case management w ramach metody Join In a Job! Setting i nakład czasu Setting pojedynczy Ocena pogłębiona podobnie do wstępna została opracowana dla doradztwa indywidualnego i nie nadaje się do settingu grupowego. Pytania w ocenie pogłębionej są osobiste i głęboko badające. Odpowiada się na nie w konstelacji dwuosobowej pomiędzy doradcą a młodym człowiekiem, o ile udało się doradcy wytworzy podczas clearingu bazowego atmosferę zaufania. Ważne osoby w ocenie pogłębionej Pytania główne są stosowane wyłącznie pomiędzy młodym człowiekiem, a doradcą. Rodzice lub inne ważne osoby mogłyby skłaniać młodych ludzi do odpowiedzi pożądanych ze względów społecznych. Poza tym jest bardzo trudno rozmawiać o stosunku do jakiejś osoby ( jaki jest stosunek do twojego ojca lub jak go tolerujesz? ), kiedy jest ona przy tym obecna. Okazję do obecności rodziców lub innej ważnej osoby daje praca z genogramem. Rodzina może zostać wtedy zaproszona w uzgodnionym terminie. Pomieszczenie Dla przeprowadzenia oceny pogłębionej bardzo ważne jest zamknięte pomieszczenie, bez niebezpieczeństwa zakłóceń. Młodzi ludzie powinni być wtedy szczerzy i otworzyć się przed

14 doradcą. Jest to możliwe tylko wtedy, gdy młodemu człowiekowi nie przeszkadzają telefony i inne czynniki zewnętrzne. Znajomość języka Tak jak wszystkie instrumenty metody Join In a Job!, również ocena pogłębiona jest opracowany w języku polskim. Jeżeli jednak zdarzy się tak, że nie można przeprowadzić clearingu intensywnego po polsku, to należy w miarę możliwości ośrodka doradczego wspomóc się tłumaczem, lub odesłać młodego człowieka do instytucji, która zapewni mu doradztwo w języku ojczystym. Przy korzystaniu z pomocy tłumacza doradca powinien zwrócić uwagę na to, żeby osoba tłumacząca dokonywała nie tylko dosłownego przekładu, ponieważ chodzi o przekazanie kompleksowych treści. Zdanie: Przeziębiłem sobie głowę jest niezrozumiałe dla niemieckojęzycznego doradcy, jeżeli nie wie on, że to zdanie ma znaczenie: Oszalałem! (Schlippe/El Hachami/Jürgens 2004, 80). Przy wyborze tłumacza należy zwrócić uwagę także na jego płeć. Dobrowolność Jeżeli podczas pierwszy kontakt z ośrodkiem doradczym został zorganizowany w sposób niedobrowolny, ustalenie kolejnego spotkania powinno opierać się już raczej na zasadzie dobrowolności. Opierając się na ograniczonym zaufaniu i przyjemnej atmosferze rozmowy podczas clearingu bazowego można założyć, że młody człowiek z własnej woli zdecyduje się na ocenę pogłębioną. Jeżeli się tak jednak nie stanie, doradca musi zainwestować czas w zbudowanie stosunku zaufania. Anonimowość Zawartość oceny pogłębionej pozostaje anonimowa. Jeżeli młody człowiek jest przekazywany dalej do innego ośrodka doradczego, można mu wręczyć wypełnioną ocenę pogłębioną lub też za jego zgodą przekazać zgromadzone dane. Nakład czasu Zależnie od tego ile obszarów życiowych zostanie omówionych podczas oceny pogłębionej, trwa on półtorej lub dwie godziny. Jednak tutaj również, podobnie jak w przypadku oceny wstępnej przewidziany limit czasu nie jest sztywną regułą. Jeżeli młodzi ludzie chcieliby zagłębić się określonych tematach lub omówić je w sposób bardziej szczegółowy, powinno się dać im na to czas. W większości przypadków uzgadnia się dodatkowy termin. Młodzi ludzie mają wypełnić w domu arkusze robocze, a do omówienia ich potrzebne jest kolejne spotkanie. Niekiedy podczas kolejnego posiedzenia trzeba zastosować jeden z dogłębnie badających instrumentów. Instrumenty te mogą być użyte już podczas pierwszego spotkania w ramach oceny pogłębionej Związek z całym procesem Na koniec oceny pogłębionej wiadomo już, jak należy dalej pracować z młodym człowiekiem. Zależnie od tego, czy potrzebuje on intensywnego doradztwa z integracji z rynkiem pracy czy długofalowej opieki, pojawiają się oferty doradcze w postaci niezbędnika zawodowego lub metody case management. Średnia potrzeba wsparcia

15 Podczas oceny pogłębionej omawia się dogłębnie wszystkie obszary życia, które podczas oceny wstępnej zostały przedstawione przez młodych ludzi jako problematyczne i trudne. Może się jednak okazać podczas przeprowadzania oceny pogłębionej, że dla niektórych z problemów można znaleźć stosunkowo łatwo rozwiązanie, podczas gdy poważne problemy związane są rynkiem pracy. W takiej sytuacji młodzi ludzie wykazują średnią potrzebę wsparcia i poleca się im oferty doradcze z zakresu niezbędnika zawodowego. Decyzja o tym, ile wsparcia wymagają młodzi ludzie, a tym samym które z problemów ocenia się na bardziej lub mniej uciążliwe, zależy od tego, w jakim kontekście ogólnym znajdują się te problemy. Przykładowo brak wsparcia ze strony rodziny nie oznacza od razu, że młodzi ludzie potrzebują dużej pomocy. Brak wsparcia staje się dopiero wtedy obciążeniem, gdy młodzi ludzie mają jeszcze długi, nie posiadają mieszkania i nie są związani z żadną siecią społecznych kontaktów (por. roz. 1.2.). Obszerna potrzeba wsparcia Jeżeli podczas oceny pogłębionej okaże się, że poruszone w ocenie wstępnej problemy są poważne i dotyczą kilku różnych obszarów życia, to w takiej sytuacji młodzi ludzie potrzebują obszernego wsparcia aby móc zintegrować się z rynkiem pracy. Oznacza to, że należy objąć ich opieką długo okresową. Dla odpowiedniej i systematycznej opieki, która koncentruje się na sednie problemu, nie tracąc przy tym z pola widzenia mobilizacji zasobów, opracowano metodę case management. W przypadku młodych ludzi, potrzebujących opieki, na pierwszy plan przed integracją z rynkiem pracy wysuwa się integracja społeczna. Cel długoterminowy musi zostać osiągnięty okrężną drogą. Oferta niezbędnika zawodowego została opisana szczegółowo w rozdziale 9, a rozdziale 10 przedstawiliśmy metodę case management. Ocena pogłębiona wraz z instrumentami badającymi dogłębnie można pobrać z załączonego CD-Romu. Dla poprawnego zastosowania procesu opracowano listę kontrolną, która również jest do pobrania z CD-romu Przykład Basmy 1 opracowanie planu pomocy Jak wspomnieliśmy w rozdziale 6.9., nie możemy przedstawić w całości clearingu intensywnego. Na poniższej ilustracji znajduje się szczegółowy plan pomocy, opracowany wspólnie przez Panią Yigitsoy i Basmę. Plan pomocy zestawiony został na podstawie informacji z oceny wstępnej (por. roz. 6.9.). Plan pomocy dla Basmy Ocena pogłębiona- plan pomocy opracowany 2.kwietnia 2007 Cel główny: Rozpoczęcie nauki na przedszkolankę Cele pośrednie Cel pośredni 1: Uczestniczenie w kursie niemieckiego zadanie klientka do kiedy zadanie doradcy do kiedy wyszukanie odpowiedniego kursu niemieckiego (niezbyt drogi; powinien się Wyszukanie odpowiedniego kursu Wyszukanie odpowiedniego kursu Imię zostało zmienione

16 możliwie szybko zacząć)adres, nazwa szkoły i numer telefonu Wizyta u Pani Yigitsoy; Opracowanie listy z odpowiednimi kursami nawiązanie kontaktu z organizacjami oferującymi kursy niemieckiego (patrz lista) spotkanie z Panią Yigitsoy, w celu porównania odpowiedzi uzyskanych od organizacji zadanie opracowanie listy (nazwa organizacji; adres ) do poszukiwania innych zawodów niż przedszkolanka Porównanie wyników wyszukania; opracowanie listy z telefonami (wspólnie) Zadzwonić do 2 organizacji i zapisać odpowiedzi na postawione pytania Zdecydowanie się na kurs, zgłoszenie telefoniczne Obdzwonić pozostałe organizacje i spisać odpowiedzi Odegranie scenki z podziałem ról przed rozmową telefoniczną am Wspólnie Cel pośredni 2: zawody alternatywne dla przedszkolanki zadanie klientka do kiedy zadanie doradcy do kiedy szukanie zawodów podobnych do przedszkolanki (patrz lista, opracowana 7.5.) Aufgabe: Wizyta u Pani Yigitsoy Szukanie zawodów pokrewnych Porównanie wyników poszukiwań i decyzja, jakie wykształcenie wchodzi w grę i kiedy początek (wspólnie) Szukanie zawodów pokrewnych zadanie wspólnie

17 Przygotowanie do wizyty w urzędzie pracy Wizyta w urzędzie pracy zadanie Wizyta u Pani Yigitsoy dotrzymać terminu Wspólne omówienie wizyty w urzędzie pracy Najpóźniej do ustalenie terminu; poinformować o tym Basmę Najpóźniej do Cel pośredni 3: Poszerzenie siatki kontaktów społecznych zadanie klienta od kiedy zadanie doradcy do kiedy Wyszukanie Wyszukanie organizacji z organizacji z Wyszukanie darmową ofertą darmową ofertą organizacji z ofertą dotyczącą czasu dotyczącą czasu na czas wolny wolnego wolnego wizyta u Pani Yigitsoy + porównanie wyników wyszukiwania i wybranie jednej z organizacji (wspólnie ) +wybranie i nawiązanie kontaktu z organizacją

18 Cel pośredni 4: Ogólne poinformowanie rodziców o systemie edukacji i wykształcenia dla przedszkolanki zadanie klienta do kiedy zadanie doradcy do kiedy Uzgodnienie terminu z Basmą i rodzicami Spotkanie z Basmą i rodzicami Przedstawienie wymarzonego zawodu i zastanowienie się, jak rodzice mogą w tym pomóc Połowa września 07 Rozmowa telefoniczna Wyjaśnienie drogi do wymarzonego zawodu + wyjaśnienie uznawalności tureckich świadectw szkolnych połowa września07 Cel pośredni 5: Spełnienie warunków dla przedszkolanki zadanie klienta od kiedy zadanie doradcy od kiedy spełnienie wymagań dla przedszkolanki Wizyta w urzędzie pracy Połowa październi ka 07 wsparcie Połowa październik a07 zadanie niezbędnik zawodowy sprawdzenie, czy zawód przedszkolanki jest właściwym zadanie napisanie podania o przyznanie miejsca praktyki Uczestniczenie w niezbędniku zawodowym + wyszukanie miejsc praktyki +uzgodnienie spotkania + opracowanie CV (wspólnie) i wysłanie Paźdz. grudz. 07 Połowa grudnia 07 Początek stycznia 08 Zaplanowanie i przeprowadzenie niezbędnika zawodowego Korekta i towarzyszenie podczas pisania CV Skierowano do: urząd pracy Potrzeba wsparcia X średnia potrzeba wsparcia O obszerna potrzeba wsparcia Ilustracja 13: Ocena pogłębiona plan pomocy Paźdz.- grudz. 07 Połowa grudnia 07 Początek stycznia 08 Powyższy plan opracowano wspólnie z Basmą 2 kwietnia Cele pośrednie zostały celowo wyszczególnione chronologicznie jeden po drugim, ponieważ Basma nie jest przyzwyczajona do pracy równoczesnej. Kroki w planie działania clearingu intensywnego poszerzono i zmieniono. Na przykład wkomponowano rodziców, aby ich poinformować

19 ogólnie o austriackim systemie szkolnictwa, a w szczególności o drodze edukacyjnej dla przedszkolanki. Ten krok był uważany za ważny, zarówno przez Basmę, jak i Panią Yigitsoy, ponieważ rodzice chcieli ją wspierać i teraz mogli to robić w sposób odpowiedni. W czasie od października do grudnia 2007 zostanie zastosowany niezbędnik zawodowy. Zasoby Basmy oraz jej przydatność do bycia przedszkolanką powinny zostać odpowiednio opracowane. W październiku Basma dowie się również, kiedy rozpoczyna się kolejny kurs dla przedszkolanek. Wizyta w urzędzie pracy ma na celu zbadanie, jak można wesprzeć kurs, pod kątem kosztów.