PORADNIK DLA RODZICÓW

Transkrypt

1 PORADNIK DLA RODZICÓW

2 Ja i moje Maleństwo. MUSTELA w zgodzie z naturalnymi potrzebami skóry. Od 60 lat, z pokolenia na pokolenie, dokładamy wszelkich starań aby nasze produkty były jak najbardziej naturalne. Receptury opierają się na eksperckiej wiedzy dotyczącej zmian, jakie zachodzą w skórze w najważniejszych okresach życia: w ciąży, po porodzie i od pierwszych dni po narodzeniu. Stosujemy tylko składniki aktywne pochodzenia naturalnego, z uwagi na ich doskonałą tolerancję nawet przez najbardziej wrażliwą i delikatną skórę. Nie stosujemy parabenów, ftalanów i fenoksyetanolu. Dzięki rygorystycznym standardom jakości zapewniamy bezpieczeństwo, skuteczność i przyjemność stosowania. Zapisz się do Klubu Mustela. Możesz otrzymać zestaw próbek dla Ciebie i Twojego Dziecka. więcej informacji: Produkty Mustela są dostępne w dobrych aptekach. Mustela. Ekspert w pielęgnacji skóry dziecka i przyszłej mamy.

3 Drodzy Rodzice, wykorzystując nasze wieloletnie doświadczenie i osiągnięcia medycyny chcemy przekazać Wam wiedzę dotyczącą porodu, połogu i opieki nad Waszym nowonarodzonym dzieckiem. Celem naszego poradnika jest udzielenie odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania, związane z ciążą, pobytem w szpitalu i powrotem do domu już po narodzinach dziecka. Dołożyliśmy wszelkich starań, aby rozwiać Wasze wątpliwości i obawy, jesteśmy przekonani, że pojawienie się na świecie Waszego dziecka zapisze się w pamięci jako wielkie i radosne wydarzenie. Leszek Juszczyk Ordynator Oddziału Położniczo-Ginekologicznego Szpitala Ujastek

4

5 Dlaczego Ujastek Przed porodem 5 - co zabrać i jak spakować się do szpitala? 7 - badania i dokumenty wymagane przy przyjęciu do szpitala 7 - wyprawka dla dziecka Poród 8 - zwiastuny porodu 9 - kiedy niezwłocznie jechać do szpitala? 9 - kto może towarzyszyć przy porodzie? 10 - gdy minął termin porodu 11 - co steruje moimi emocjami podczas porodu? 13 - wszystko o cięciu cesarskim Połóg 17 - wstajemy z łóżka 17 - powracanie do formy 18 - niepokojące objawy po porodzie 19 - dolegliwości w połogu 20 - laktacja - jak się z nią dogadać 22 - emocje po porodzie czyli baby blues 23 - depresja poporodowa Dziecko 24 - co to jest skala Apgar? 25 - pierwsze dni życia dziecka 27 - spokojnie to zupełnie normalne przewijanie, kąpiel, pielęgnacja pępka 31 - karmienie piersią Wydawca: acus.pl Redakcja: ujastek@acus.pl Wydanie I nr 1/2012

6 Dlaczego Ujastek... Pobyt w Szpitalu Ujastek to przede wszystkim pewność, że zarówno mama jak i jej dziecko pozostaną pod najlepszą opieką przed, w trakcie i po porodzie. Wiemy jak ważne jest dla przyszłych rodziców poczucie bezpieczeństwa i świadomość, że Państwa małe szczęście będzie w dobrych rękach. Jesteśmy gotowi sprostać Państwa wymaganiom i wiemy, że będą Państwo zadowoleni z dokonanego wyboru. Jesteśmy szpitalem godnym zaufania, czego dowodem jest szczęśliwych rozwiązań w naszej jedenastoletniej historii. Powody, dla których warto wybrać Szpital Ujastek: kompleksowa opieka nad mamą i dzieckiem - dzięki profesjonalnemu Oddziałowi Patologii Ciąży z nowoczesnym zapleczem diagnostycznym oraz Ośrodkiem Echokardiografii Płodu możemy objąć fachową opieką mamy i dzieci jeszcze przed przyjściem na świat, zaplanować najbezpieczniejszy sposób rozwiązania, a w razie potrzeby także plan leczenia dziecka na Oddziale Intensywnej Terapii Neonatologicznej; bezpieczeństwo noworodka - w trosce o zdrowie naszych małych pacjentów stworzyliśmy wzorcowy Oddział Intensywnej Opieki Noworodkowej; porody bez bólu - dzięki stosowaniu znieczulenia zewnątrzoponowego lub gazu medycznego Entonox - każda pacjentka ma prawo wyboru rodzaju uśmierzenia bólu; najwyższa jakość opieki nad mamą i dzieckiem przez cały okres ciąży, porodu i połogu zapewniona przez najlepszych specjalistów; porody rodzinne - w tych ważnych chwilach życia każda pacjentka ma prawo, aby przy porodzie towarzyszyła jej bliska osoba, bez ponoszenia dodatkowych opłat; przyjazna atmosfera i komfortowe warunki pobytu - sale poporodowe jedno lub dwuosobowe, posiadają własną łazienkę, telefon, telewizor oraz bezpłatny dostęp do internetu; bezpłatny dostęp do świadczeń w ramach umowy z NFZ; profesjonalna Szkoła Rodzenia, która przygotuje przyszłych rodziców do porodu i nauczy jak opiekować się dzieckiem - Szkoła Mam, w której dzielimy się doświadczeniem, uczymy masażu niemowląt, noszenia w chustach, a ponadto ćwiczymy, doradzamy, wspieramy - własny Bank Krwi Pępowinowej - Szpital Położniczo Ginekologiczny UJASTEK ul.ujastek 3, Kraków

7 5 Proponujemy spakowanie rzeczy do dwóch oddzielnych toreb. Do pierwszej, mniejszej zabieramy rzeczy niezbędne w sali porodowej: dla mamy: koszula szlafrok pantofle/klapki przybory toaletowe DOBRA RADA! majtki siatkowe woda mineralna niegazowana z dziubkiem dla taty: woda mineralna :-)

8 6 Do drugiej torby wkładamy pozostałe niezbędne rzeczy na czas pobytu w szpitalu w ilości zależnej od planowanego pobytu: zmiana bielizny dla mamy kosmetyki

9

10 DZIECKO MAŁO ŁYKA GORĄCZKA SZYBKO ZNIKA zamiast CZOPKÓW Inne paracetamole dostępne na rynku o stężeniu 2,4% = dla niemowląt od 0 miesięcy i dzieci Pedicetamol zapewnia tę samą skuteczną dawkę leku, ale w 4-krotnie mniejszej objętości, co oznacza dla dziecka mniej płynu do połknięcia, a dla rodzica łatwiejszą podaż leku. Dawka 15 mg/kg masy ciała co 6 godzin Masa ciała w kg Dawka w ml co 6 godzin ,45 0,6 0,75 0,9 1,05 1,2 1,35 1,5 1,65 Szczegółowe informacje dotyczące dawkowania znajdują się w charakterystyce produktu leczniczego ,8 13 1, ,1 15 2,25 INFORMACJE O PRODUKCIE NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO: PEDICETAMOL,100 mg/ml, roztwór doustny. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY: 1 ml roztworu doustnego zawiera 100 mg paracetamolu. POSTAĆ FARMACEUTYCZNA: Roztwór doustny. WSKAZANIA DO STOSOWANIA: Leczenie objawowe gorączki trwającej nie dłużej niż 3 dni oraz bólu o nasileniu łagodnym do umiarkowanego. DAWKOWANIE: Preparat Pedicetamol 100 mg/ml roztwór doustny jest przeznaczony dla dzieci o masie ciała do 32 kg (w przybliżeniu od 0 miesięcy do 10 lat). Należy koniecznie stosować się do dawkowania określonego na podstawie masy ciała dziecka i w ten sposób określić odpowiednią dawkę wyrażoną w ml roztworu doustnego. Przybliżony wiek ustalony na podstawie masy ciała jest podany do informacji. Zalecana dawka dobowa paracetamolu wynosi około 60 mg/kg mc./dobę, która podawana jest w 4 lub 6 dawkach na dobę, np. 15 mg/kg mc. co 6 godzin lub 10 mg/kg mc. co 4 godziny. Aby podać dawkę 15 mg/kg mc. co 6 godzin, należy stosować się do poniższych instrukcji: do 4 kg (0 do 3 miesięcy): 0,6 ml (60 mg), co odpowiada 15 kroplom. Do 7 kg (4 do 8 miesięcy): 1,0 ml (100 mg), co odpowiada 25 kroplom. Do 8 kg (9 do 11 miesięcy): 1,2 ml (120 mg), co odpowiada 30 kroplom. Do 10,5 kg (12 do 23 miesięcy): 1,6 ml (160 mg), co odpowiada 40 kroplom. Do 13 kg (2 do 3 lat): 2,0 ml (200 mg). Do 18,5 kg (4 do 5 lat): 2,8 ml (280 mg). Do 24 kg (6 do 8 lat): 3,6 ml (360 mg). Do 32 kg (9 do 10 lat): 4,8 ml (480 mg). Dawka może być powtarzana co 6 godzin. Jeżeli pożądane działanie nie zostanie osiągnięte w ciągu 3-4 godzin, preparat może być podawany co 4 godziny. W takim przypadku należy podawać dawkę 10 mg/kg mc. U dzieci w wieku poniżej 3 lat paracetamol powinien być stosowany wyłącznie z zalecenia lekarza. Maksymalna zalecana dawka: Dawka całkowita paracetamolu nie powinna być większa niż 80 mg/kg mc. u dzieci o masie ciała poniżej 40 kg. Częstość podawania: Systematyczne podawanie leku pozwala uniknąć bólu oraz wahań temperatury. U dzieci, podawanie leku powinno odbywać się w stałych odstępach czasu, włączając w to godziny nocne, najlepiej co 6 godzin, ale zachowując przerwy pomiędzy dawkami nie krótsze niż 4 godziny. Niewydolność nerek: W przypadku ostrej niewydolności nerek (klirens kreatyniny poniżej 10 ml/min), należy zwiększyć minimalną przerwę pomiędzy 2 kolejnymi dawkami leku, która powinna wynosić 8 godzin. Sposób podania: Podanie doustne. U dzieci poniżej 3 lat, zaleca się podawanie roztworu doustnego z wykorzystaniem zakraplacza dołączonego do opakowania 30 ml. U dzieci powyżej 3 lat, zaleca się podawanie roztworu doustnego z wykorzystaniem strzykawki doustnej dołączonej do opakowania 60 ml. PRZECIWWSKAZANIA: Nadwrażliwość na paracetamol lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Ostra niewydolność wątroby. Wirusowe zapalenie wątroby. Ciężka niedokrwistość hemolityczna. SPECJALNE OSTRZEŻENIA I ŚRODKI OSTROŻNOŚCI DOTYCZĄCE STOSOWANIA : Ostrzeżenia. Podawanie dawek większych niż zalecane pociąga za sobą poważne ryzyko uszkodzenia wątroby. Odtrutka powinna zostać podana tak szybko, jak to możliwe. Aby uniknąd ryzyka przedawkowania: należy zawsze sprawdzić czy paracetamol nie jest składnikiem innych leków, podawanych w tym samym czasie; należy przestrzegać zalecanych dawek. Dawka całkowita paracetamolu nie powinna być większa niż 80 mg/kg mc. na dobę u dzieci o masie ciała mniejszej niż 40 kg i 3 g na dobę dla dorosłych oraz dzieci o masie ciała 41 do 50 kg. Środki ostrożności dotyczące stosowania. Paracetamol powinien być stosowany z zachowaniem ostrożności w przypadku: przewlekłego niedożywienia (niewielkie zapasy glutationu wątrobowego), masy ciała < 50 kg, niewydolności wątroby, przewlekłej choroby alkoholowej, ciężkiej niewydolności nerek (klirens kreatyniny 30 ml/min.), zaburzenia czynności nerek, ciężkiej niewydolności serca, chorób płuc, niedokrwistości, niedoboru dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej, odwodnienia. U dzieci leczonych paracetamolem w dawce 60 mg/kg mc. na dobę, jednoczesne podawanie innych leków przeciwgorączkowych jest nieuzasadnione, poza przypadkami, w których dotychczasowa terapia nie przynosi rezultatów. W przypadku nawracającej gorączki, wysokiej gorączki (>39 ºC), objawów infekcji wtórnej lub utrzymywania się objawów przez ponad 3 dni, lekarz powinien ponownie dokonać klinicznej oceny zastosowanego leczenia. Jeżeli ból utrzymuje się dłużej niż 3 dni u dzieci lub dłużej niż 5 dni u dorosłych (2 dni w przypadku bólu gardła), gorączka trwa ponad 3 dni, nastąpi pogorszenie lub pojawiają się inne objawy, należy przerwać leczenie i skonsultować się z lekarzem. Należy zachować ostrożność u astmatyków z nadwrażliwością na kwas acetylosalicylowy, gdyż opisywano u tych pacjentów reakcje typu bronchospastycznego o łagodnym nasileniu przy stosowaniu paracetamolu (reakcja krzyżowa). Opisane objawy występowały jedynie u 5% badanych osób. Ważne informacje dotyczące niektórych składników preparatu Pedicetamol 100 mg/ml roztwór doustny: Produkt leczniczy może wywoływać reakcje alergiczne, ponieważ zawiera azorubinę (karmoizynę). Preparat może wywoływać astmę, szczególnie u pacjentów uczulonych na kwas acetylosalicylowy. Ten produkt leczniczy zawiera niewielkie ilości etanolu (alkohol), mniejsze niż 100 mg na dawkę (0,0012 ml/ml). DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE: Tak jak w przypadku wszystkich produktów leczniczych zawierających paracetamol, objawy niepożądane pojawiają się rzadko lub bardzo rzadko. Objawy te zostały opisane poniżej: Częstotliwości występowania zdefiniowane są następująco: bardzo często ( 1/10), często ( 1/100, do <1/10), niezbyt często ( 1/1000 do <1/100), rzadko ( 1/10000 do <1/1000) i bardzo rzadko (<1/10000). Zaburzenia krwi i układu chłonnego: Bardzo rzadko: Małopłytkowość, agranulocytoza, leukopenia, neutropenia, niedokrwistość hemolityczna. Zaburzenia metabolizmu i odżywiania: Bardzo rzadko: Hipoglikemia. Zaburzenia serca: Rzadko: Niedociśnienie. Zaburzenia żołądka i jelit: Rzadko: Zwiększona aktywność aminotransferaz wątrobowych. Bardzo rzadko: Hepatotoksyczność (żółtaczka). Zaburzenia nerek i dróg moczowych: Bardzo rzadko: Ropomocz jałowy (mętny mocz), działania niepożądane ze strony nerek. Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania: Rzadko: Ogólne złe samopoczucie. Bardzo rzadko: Objawy nadwrażliwości począwszy od zwykłej wysypki skórnej lub pokrzywki do wstrząsu anafilaktycznego. Pojawianie się tych objawów wymaga przerwania leczenia. PODMIOT ODPOWIEDZIALNY POSIADAJĄCY POZWOLENIE NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU: Sequoia sp. z o.o., ul. Ostródzka 74 N, Warszawa NUMER POZWOLENIA NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU: Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu. Informacja o produkcie Pedicetamol Nr 19/Sierpień 2012

11 7 dowód osobisty akt małżeństwa dowód ubezpieczenia karta przebiegu ciąży oryginalny dokument z oznaczeniem grupy krwi OWA, HBS wymaz z pochwy wykonany w tygodniu ciąży na nosicielstwo Streptococcus agalactiae oraz wszystkie badania i dokumenty z przebiegu ciąży łóżeczko fotelik samochodowy z atestem bezpieczny wózek ubranka pieluchy jednorazowe i chusteczki nawilżane pieluchy tetrowe (ok.10 sztuk) waciki bawełniane do przemywania oczu i buzi jałowe gaziki i płyn do przemywania pępuszka proszek lub płyn do prania dla niemowląt ręczniki, myjka lub gąbka wanienka, termometr płyn lub mydełko do kąpieli, oliwka krem pielęgnacyjny na zdrową skórę krem przeciw odparzeniom (na skórę zadrażnioną) DOBRA RADA! butelka do karmienia i małe opakowanie mieszanki mlecznej (jako rezerwa)

12 8 Organizm każdej kobiety wysyła sygnały, dzięki którym większość z nas jest w stanie ocenić czy to już... Kolejność występowania i siła odczuwania może się skrajnie różnić u rodzących kobiet. Zwiastować poród mogą takie objawy jak: spadek wagi od 0,5 do 1 kg w końcowym etapie ciąży czasem na kilka dni lub kilka tygodni przed porodem znacznie obniża się brzuch. Ma to związek z przemieszczeniem w dół dna macicy. Ciężarna może wtedy złapać większy oddech, a ucisk na przeponę zastępuje ucisk na pęcherz, więc zaczniesz częściej korzystać z toalety skurcze przepowiadające poród mogą pojawić się również kilka tygodni przed terminem. Tym, co pozwala odróżnić je od skurczów porodowych, jest ich nieregularność i bezbolesność. Jednak i one potrafią być uciążliwe i nieprzyjemne. Czasem są długie i bardzo silne, a wtedy trudno odróżnić je od tych właściwych. Najlepiej wtedy zmienić pozycję, pospacerować. Jeżeli skurcze ustąpią lub nie przybiorą na sile, oznacza to, że jeszcze czas. uczucie niepokoju lub przeciwnie tryskanie energią i entuzjazmem jadłowstręt lub wzmożony apetyt, będący oznaką gromadzenia przez organizm niezbędnej do porodu energii odejście czopu śluzowego, zamykającego kanał szyjki macicy i chroniącego dziecko przed infekcjami. Kiedy odchodzi czop śluzowy do porodu może pozostać kilka dni albo zaledwie kilka godzin. Czop może być delikatnie zabarwiony na różowo. Przed porodem można zaobserwować zwiększoną wydzielinę z pochwy, nawet z lekką domieszką krwi. To efekt silnego ukrwienia pochwy lub objaw skracania i rozwierania się szyjki macicy. bóle w dole brzucha, promieniujące na plecy są efektem wstawiania się główki dziecka w kanał rodny i ucisku na nerwy wymioty i biegunki, które są efektem tzw. oczyszczania się organizmu, żeby maluszkowi było łatwiej przedostać się przez kanał rodny bóle głowy, uczucie gorąca

13 9 gdy pojawi się krwawienie z dróg rodnych jeżeli dostaniesz gorączki gdy pojawi silny ból głowy lub brzucha gdy zaobserwujesz nagłą zmianę aktywności dziecka. Wyczujesz zmniejszenie ilości jego ruchów lub wręcz przeciwnie - staną się one bardzo częste i gwałtowne. Nie musi to oznaczać niczego, ponad brak miejsca lub odpowiednie ustawianie się do porodu. Jednak ze względu na to, że może to być oznaka pogorszenia dobrostanu dziecka nie można takich objawów zignorować. regularne skurcze to sygnał, że już czas. Gdy skurcze macicy przybierają na sile, wydłużają się, stają się bolesne i pojawiają się w regularnych odstępach czasu, jesteś coraz bliżej rozwiązania. Jeżeli nie łagodzi ich zmiana pozycji czy kąpiel, przychodzą co 4 5 minut i trwają sekund, czas jechać do szpitala. Gdy jednak jest to Twój kolejny poród nie czekaj tak długo. Skurcze co 10 minut już są sygnałem do wyjazdu. odejście wód płodowych w wyniku skurczów, nawet tych, co minut może dojść do pęknięcia błon płodowych i wycieku płynu owodniowego. Może dojść do tego jeszcze przed pojawieniem się regularnej akcji skurczowej. Odejście wód płodowych może przybrać formę delikatnego sączenia bądź odpłynięcia dużej ilości płynu. To ewidentny sygnał, że zaczął się prawdziwy poród. Gdy wody sączą się nawet bardzo delikatnie, skontaktuj się z położną/lekarzem, a gdy mają zielonkawe brązowawe zabarwienie albo towarzyszy im krwawienie, musisz niezwłocznie udać się szpitala. W ramach ostrzeżenia fakt, że wody nie odchodzą, nie oznacza, że do finału jest dużo czasu. Sytuacje, w których błony płodowe nie pękają samoistnie, wcale nie należą do rzadkości. Badania naukowe potwierdzają, że obecność bliskiej osoby wpływa zdecydowanie pozytywnie na przebieg i czas trwania porodu oraz zmniejszenie odczuwania bólu. Zastanów się czy chcesz, aby ktoś bliski towarzyszył Ci przy porodzie i najważniejsze, by była to osoba, przy której będziesz czuła się bezpiecznie. W trakcie przebywania na sali porodowej wskazane jest założenie przez osobę towarzyszącą obuwia zmiennego. Inaczej wygląda to w przypadku cięcia cesarskiego, które odbywa się na bloku operacyjnym. Ze względu na wymogi sanitarno-epidemiologiczne osoby towarzyszące nie mogą przebywać na sali operacyjnej w trakcie zabiegu lecz są informowane o stanie matki i dziecka.

14 10 Gdy minął termin porodu to wcale nie znaczy, że Twoje dziecko jest gotowe do przyjścia na świat. Żadna metoda wyliczenia dokładnej daty porodu nie wyznaczy daty narodzin ze stuprocentową pewnością. Najbardziej precyzyjnie określa termin porodu badanie USG robione w pierwszym trymestrze ciąży: dokładność wynosi wtedy +/- 7 dni. się po 42. tygodniu, jest dla lekarzy ciążą przenoszoną. Jednak długość ciąży to zawsze sprawa indywidualna. Zależy nie tylko od cyklu miesięcznego matki, ale i od jej wieku, trybu życia, stanu zdrowia, rasy, a także od tego czy jest to pierwsza, czy kolejna ciąża. Dlatego nie przywiązuj się zanadto do wyznaczonej daty lepiej nastawić się na to, że dziecko przyjdzie na świat w okolicach tego terminu. Dla lekarzy położników ciąża trwa 40 tygodni, licząc od daty ostatniej miesiączki. Ale za tak zwany poród o czasie uznają każde przyjście dziecka na świat między 37. a 42. tygodniem ciąży. Dzieci, które urodzą się wcześniej, to wcześniaki. Ciąża zaś, która zakończy DOBRA RADA!

15 11 Całym procesem porodu, czyli zachowaniem kobiety sterują hormony. Niezakłócone ich działanie gwarantuje rodzącej i jej dziecku bezpieczeństwo podczas porodu. Oksytocyna, nazywana hormonem miłości odgrywa kluczową rolę we wszystkich etapach porodu oraz po urodzeniu dziecka. Powoduje skurcze macicy, wysoki jej poziom po porodzie powoduje odklejenie i urodzenie łożyska. Oksytocyna odpowiada za wypływ pokarmu oraz przygotowuje kobietę do macierzyństwa. Prolaktyna zwana jest hormonem macierzyństwa. Wraz z urodzeniem łożyska staje się odpowiedzialna za syntezę mleka w piersiach i tym samym za karmienie dziecka. Stymuluje opiekuńcze lub wręcz agresywne zachowania matki. Matka opiekując się swoim dzieckiem potrafi go jednocześnie bronić i przedkłada zaspokojenie potrzeb dziecka nad swoje własne. Endorfiny tak jak oksytocyna, wydzielane są w trakcie aktu seksualnego, ciąży, porodu i karmienia piersią. Wywołują uczucie euforii i przyjemności, pomagają znieść nadmierne odczuwanie bólu. W czasie porodu beta-endorfiny powodują, że rodząca ma ograniczony kontakt z rzeczywistością, jest w swoim wewnętrznym świecie, skupiona na falującym rytmie następujących po sobie skurczów i okresów rozluźnienia. Powodują uczucie przywiązania i przynależności, odgrywają więc główną rolę w nawiązywaniu więzi między matką a dzieckiem po porodzie. Są obecne w mleku matki, co wprawia noworodka w stan swego rodzaju euforii i pobudzenia. Tak jak w wypadku oksytocyny, najwyższy poziom endorfin pojawia się tuż po urodzeniu dziecka, powodując niemal całkowite zniesienie bólu i uczucie olbrzymiej radości. Aby jednak tak się stało, matce potrzebny jest kontakt z dzieckiem - najlepiej, gdy leży ono na jej brzuchu lub przy piersi, a jego obecność odbierana jest wszystkimi jej zmysłami. Adrenalina - zwana hormonem walki i ucieczki w pierwszym okresie porodu może zablokować wydzielanie oksytocyny, przerywając skurcze. Organizm kobiety wydziela adrenalinę w sytuacji, w której czuje się zagrożona, pozbawiona poczucia intymności i prywatności wskutek działania bodźców z zewnątrz, takich jak: głośne dźwięki, ostre światło, obecność obcych osób, interwencje medyczne. W drugim okresie porodu adrenalina jest niezbędna podczas aktywacji odruchu wyparcia płodu i dostarczeniu matce dużej porcji energii, potrzebnej do sprawnego urodzenia dziecka. Wyrzut adrenaliny możemy rozpoznać po charakterystycznym zachowaniu rodzącej kobiety: dążeniu do przyjęcia pozycji wyprostowanej, potrzebie uchwycenia się kogoś lub czegoś, rozszerzonych źrenicach, nagłej potrzebie napicia się wody.

16

17 13 Co to jest cięcie cesarskie? Cięcie cesarskie to położniczy zabieg operacyjny, mający na celu ukończenie ciąży lub porodu poprzez wydobycie płodu (noworodka) przez nacięcie powłok brzusznych i macicy. Kiedy wykonuje się taki zabieg? Najczęściej cięcie cesarskie wykonuje się, gdy poród samoistny jest niemożliwy lub wiąże się z zagrożeniem dla dziecka lub rodzącej. W niektórych przypadkach z góry wiadomo, iż poród drogami natury jest niemożliwy lub obarczony dużym ryzykiem uszkodzenia bądź śmierci noworodka. W takich przypadkach decyzję o wykonaniu cięcia cesarskiego podejmuje się odpowiednio wcześniej i jest to zabieg planowy, do którego pacjentka jest odpowiednio wcześniej przygotowana. Wskazania do wykonania cięcia cesarskiego to m.in.: poprzeczne lub pośladkowe położenie płodu, łożysko przodujące, duża masa płodu w stosunku do wymiarów kanału rodnego, zwężona miednica kostna matki, zakażenia w obrębie pochwy i sromu, choroby matki takie jak: cukrzyca, choroba serca, schorzenia okulistyczne, ortopedyczne, psychiatryczne i inne, stan po cięciu cesarskim, przebyte operacje macicy. Jak przygotować się do cięcia cesarskiego? W dniu operacji sprawdza się czy nie zaistniały okoliczności stanowiące przeszkodę do wykonania ciecia cesarskiego. Rano wykonuje się wlew przeczyszczający, po czym możesz się wykąpać i założyć bieliznę operacyjną. Przed zabiegiem powinnaś zdjąć biżuterię, szkła kontaktowe, ewentualną protezę zębową. Pielęgniarka założy wkłucie dożylne i podłączy kroplówkę, następnie zostanie założony cewnik do pęcherza moczowego. Gdy będziesz już gotowa, pojedziesz w towarzystwie pielęgniarki na blok operacyjny. Jeżeli wykonuje się cięcie cesarskie ze wskazań nagłych, to przygotowania ogranicza się do minimum.

18 14 Jakiego rodzaju znieczulenia stosuje się do cięcia cesarskiego? Znieczulenie podpajęczynówkowe - największą jego zaletą jest to, iż matka może w trakcie zabiegu zobaczyć swoje świeżo urodzone dzieciątko, może je dotknąć, a nawet przystawić do piersi jeszcze w trakcie trwania operacji. Taki poród dostarcza tyle samo wzruszeń i satysfakcji, co poród drogami natury. Opieka nad noworodkiem po zabiegu także nie nastręcza kłopotów, gdyż kobieta zaraz po operacji może obracać się na boki, a wstawać z łóżka najczęściej po 12 godzinach od momentu zakończenia zabiegu. Znieczulenie ogólne stosowane jest najczęściej, gdy zabieg wykonuje się w trybie pilnym. Co będę czuć podczas operacji? Podczas cesarskiego cięcia w znieczuleniu przewodowym pozostajesz świadoma i możesz rozmawiać z lekarzem. Czucia nie tracisz całkowicie, przecinanie skóry odbierasz jak łagodny dotyk. Gdyby nagle zmieniło się Twoje samopoczucie pojawiły się zawroty głowy, uczucie osłabienia, wrażenie powracającego czucia zgłoś to natychmiast anestezjologowi. Leki mogą być tak dawkowane, aby zabieg był bardziej komfortowy. Czy będę widzieć przebieg zabiegu? Operację przeprowadza dwóch lekarzy ginekologów operator i asystent. Nie będziesz widziała tego, co robią, bo zasłoni ich parawan, zamontowany na wysokości twoich piersi. Najbliżej Twojej głowy znajduje się lekarz anestezjolog, który czuwa nad Twoim bezpieczeństwem i pozostaje z Tobą w ciągłym kontakcie. Jak przebiega zabieg? Po umyciu skóry brzucha środkiem antyseptycznym i obłożeniu sterylnymi kompresami nacinana jest skóra w dole brzucha i kolejne warstwy powłok brzusznych oraz macica. Najczęściej stosuje się tzw. cięcie poprzeczne, na odcinku cm tuż ponad linią bikini. W chwili wyciągania dziecka możesz poczuć lekkie szarpnięcie. Wszystko trwa zaledwie kilka minut. Ginekolog pokaże Ci dziecko, położy je na Twojej piersi, żebyś mogła je przytulić i pocałować, po czym odda go w ręce pediatry. Będziesz widziała lub przynajmniej słyszała jak dziecko jest badane, ważone i mierzone. W tym czasie zostanie zszyty Twój brzuch. Maleństwo jest przewożone na oddział noworodkowy, a Ty na pooperacyjny. W drodze na swoje sale możecie przywitać się z tatą lub oczekującą Was osobą.

19 Czy wiesz, że niemowlęta urodzone przez cesarskie cięcie potrzebują wyjątkowej ochrony? Maria Katarzyna Kornacka Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Przełomowymi momentami macierzyństwa są moment porodu oraz rozpoczęcie karmienia piersią, co powinno nastąpić, jeżeli pozwala na to stan noworodka i matki bezpośrednio po narodzinach. Poród siłami natury pozwala na przeżywanie radości urodzenia od pierwszej minuty życia. Wśród wielu kobiet panuje powszechne przekonanie, że poród drogą cięcia cesarskiego jest bezpieczniejszym sposobem porodu. Stąd w Polsce, wzorem innych krajów Europy i USA obserwuje się wzrost porodów drogą cięcia cesarskiego. Wiele kobiet domaga się cięcia cesarskiego skie z różnych, nie zawsze w pełni uzasadnionych przyczyn i często z powodu obaw o stan dziecka. Gdy cięcie cesarskie wykonywane jest ze wskazania zagrożenie życia płodu, a czasem matki - jego zasadność nie podlega żadnym dyskusjom. Najczęstszym niekorzystnym zjawiskiem związanym z urodzeniem dziecka drogą cięcia cesarskiego jest opóźnione karmienie piersią i niewłaściwa kolonizacja przewodu pokarmowego. Przewód pokarmowy, co może wydawać się dziwne, jest siedliskiem ogromnej liczby bakterii, które jeżeli są korzystne, przyjazne dziecku spełniają niezwykle istotną rolę w ochronie przed zakażeniami w tym przed sepsą. U dzieci, które są karmione naturalnie w przewodzie pokarmowym dominują bifi dobakterie. Tylko poród drogami naturalnymi i przechodzenie dziecka przez kanał rodny matki oraz kontakt skóra do skóry (matki i dziecka) bezpośrednio po urodzeniu a także bezpośredni kontakt siary (pierwszego mleka matki) z jamą ustną i przewodem pokarmowym noworodka umożliwia dostanie się tych korzystnych bakterii do ustroju dziecka. Prawidłowa fl ora bakteryjna przewodu pokarmowego gwarantuje prawidłową syntezę niezbędnych witamin, ochronę przed zakażeniami wywołanymi chorobotwórczymi patogenami i prawidłowy rozwój jelitowego układu chłonnego. Brak korzystnej mikrofl ory doprowadza do zwiększenia zachorowalności nie tylko w okresie noworodkowym ale także w okresie niemowlęcym i wieku późniejszym. Często opóźnione u matki wydalanie siary po cięciu cesarskim jak i odwlekanie pierwszego karmienia piersią dzieci urodzonych tą drogą powoduje inną i niekorzystną kolonizację przewodu pokarmowego. Najlepszą ochroną dla noworodka jest karmienie piersią, co pozwala na budowanie korzystnej mikrofl ory jelitowej z przewagą bifi dobakterii. W sytuacji kiedy mama nie może karmić piersią, po konsultacji z pediatrą warto sięgnąć po mleko modyfi kowane zawierające aktywne kultury bifi dobakterii, takie jak w mleku mamy (Bifi dus BL). tekst sponsorowany

20

21 17 Po porodzie naturalnym Twój organizm stracił dużo energii i krwi. Wstając - najpierw klęknij na łóżku w pozycji podpartej, zestaw nogi z łóżka i dopiero później wyprostuj się. Głównym problemem może być dla Ciebie siadanie i zmienianie pozycji. Nawet jeśli nie doszło do nacięcia krocza i nie masz założonych szwów, po porodzie następuje obrzęk krocza, a ścianki pochwy są posiniaczone przez przeciskające się ciałko dziecka. Niezastąpione w takich sytuacjach jest specjalne koło do siadania. Po cięciu cesarskim bardzo ważne jest, abyś w krótkim czasie od operacji usiadła, a potem wstała - zapobiega to niebezpieczeństwu powstania zakrzepów i zatorów. Jeśli cięcie było w znieczuleniu ogólnym lub zewnątrzoponowym, położna będzie zachęcać Cię do wstania po kilku godzinach od operacji, jeśli natomiast w podpajęczynówkowym - zaleca się leżenie na płasko przez co najmniej kilka godzin, zapobiega to wystąpieniu zespołu popunkcyjnego, czyli silnych bólów głowy. Pierwsze wstanie z łóżka nie jest łatwe, ale im wcześniej zmobilizujesz się do aktywności, tym szybciej wrócisz do sprawności, pomoże Ci w tym nasza położna. Po porodzie w Twoim ciele zachodzą dynamiczne zmiany - organizm powraca do formy sprzed ciąży i jednocześnie adaptuje się do nowej sytuacji związanej z opieką nad dzieckiem. Połóg trwa 6 tygodni. W tym czasie powinnaś być pod ochroną i opieką bliskich Ci osób. Powracanie do normy łączy się z różnymi dolegliwościami, które, choć normalne, mogą przysparzać Ci trochę kłopotów. Możesz być zaskoczona intensywnością przeżywanych w tym okresie emocji. Wypoczynek jest sprawą najważniejszą - korzystaj z każdej okazji, aby uciąć sobie drzemkę.

22 18 Bóle i skurcze w dole brzucha spowodowane są tym, że rozciągnięta macica, która przed porodem ważyła ok. 1,5 kg, w ciągu 6 tygodni zmniejsza swój ciężar do 50 gramów. Ból, który czujesz związany jest z obkurczaniem się macicy a po cięciu cesarskim dodatkowo z bólem rany. Jeżeli ból jest dokuczliwy, możesz używać łagodnych środków przeciwbólowych (np. paracetamol). W miejscu nacięcia krocza możesz czuć ból, drętwienie, ciągnięcie. Nacięcie lub pęknięcie powinno zagoić się po 10 dniach, jeśli nie było zbyt duże. Najważniejsza jest higiena: myj ręce przed i po zmianie podpasek, podmywaj się letnią wodą po każdym pójściu do toalety i osuszaj jednorazowymi chusteczkami lub suszarką do włosów (nastawioną na letni strumień powietrza), zapewnij dostęp powietrza do rany. Jeśli ból jest dokuczliwy, zastosuj łagodne środki przeciwbólowe. Przez pierwsze 3 doby po porodzie możesz nie odczuwać potrzeby wypróżnienia się - często porody fizjologiczne rozpoczynają się biegunką. Możesz mieć obawy o wytrzymałość szwów, to zrozumiałe, ale bardzo rzadko się zdarza, aby w tej sytuacji szwy nie wytrzymały. Przynajmniej przez okres połogu powinnaś unikać: podnoszenia ciężarów np. wypełnionej wodą wanienki, wykonywania prac, wymagających długiego pochylania się, zbyt długiego stania lub siedzenia. Jeżeli wystąpią u Ciebie którekolwiek z poniższych objawów skontaktuj się niezwłocznie z położną lub lekarzem: czujesz większy ból w jednym miejscu rany i zauważasz, że robi się tam wybrzuszenie lub pojawia się siniak, pojawi się tępy, narastający, pulsujący ból w jedynym miejscu, któryś ze szwów bardzo ciągnie, po 2-3 dniach dość ustabilizowanego krwawienia staje się ono znacznie intensywniejsze i nie ustaje po kilku minutach, wydalane są większe kawałki tkanek, odchody mają nieprzyjemny, gnilny zapach i zmieniają kolor na malinowy, pojawia się gorączka albo uczucie rozbicia, wydalanie odchodów nagle zatrzymało się (nie pojawiły się przez ok. 12 godz.)

23 19 Jak długo po porodzie występują krwawienia? Macica oczyszcza się, dlatego zaobserwujesz odchody z dróg rodnych. Początkowo są one krwiste (3-7 dni), mogą zdarzać się również skrzepy. Następnie stają się różowawe, potem brązowe. Po kilkunastu dniach zmieniają się na śluzowe, aby w 5-6 tygodniu po porodzie zaniknąć. Karmienie naturalne i aktywność ruchowa przyspieszają proces oczyszczania macicy. Hemoroidy żylaki odbytu, mogą się pojawić już w ciąży. Przyczyną powstania hemoroidów jest również intensywne parcie w czasie porodu. Na początku możesz stosować maści i kremy łagodzące oraz wykonywać ćwiczenia mięśni Kegla, a jeśli dolegliwości nie ustąpią zasięgnij porady lekarskiej. Trudności z oddawaniem moczu i mimowolne popuszczanie moczu spowodowane są naciągnięciem mięśni, przez które przechodziła główka dziecka, a także otarciami okolic cewki moczowej. Wysiłkowe nietrzymanie moczu zdarza się wielu kobietom i przeważnie utrzymuje się przez 2-3 miesiące po porodzie. Poproś rehabilitanta z oddziału o wskazówki, jakie ćwiczenia wzmacniające mięśnie dna macicy możesz wykonywać i w której dobie po porodzie najlepiej je rozpocząć. W razie nieustąpienia objawów zapraszamy do szpitalnej Poradni Nietrzymania Moczu, rejestracja odbywa się pod numerem tel Nie przejmuj się, jeśli zauważysz, że pocisz się bardziej niż zwykle. To normalna reakcja organizmu. Nadmierne pocenie się całego ciała w pierwszych dniach po porodzie jest objawem zmęczenia porodowego oraz zmieniającego się stanu hormonalnego. W ten sposób usuwane są także płyny nagromadzone przez Twój organizm w czasie ciąży. Bolesność brodawek sutkowych, a nawet ich pękanie. Zwykle tego typu objawy występują przy nieprawidłowym przystawianiu dziecka do piersi. Zwróć uwagę na to, czy Twoje dziecko przy karmieniu właściwie chwyta brodawkę sutkową, czy usta dziecka obejmują ją wraz z otoczką. Jeśli trudno Ci to samej ocenić, poproś o pomoc położną. Pamiętaj, aby zmieniać pozycję w czasie karmienia, tak aby brodawka wraz z otoczką były uciskane w różnych płaszczyznach. Ważne jest, by brodawki sutkowe jak najszybciej wygoiły się. Można na kilka godzin wstrzymać karmienie tą piersią, w której jest popękana brodawka, i przyspieszyć jej gojenie poprzez smarowanie jej kroplami pokarmu kilka razy dziennie i suszenie. Spróbuj także 2-3 razy dziennie posmarować brodawkę sutkową oczyszczoną lanoliną. W wyniku silnego parcia w trakcie porodu, może pojawić się przekrwienie oczu. Kilkuminutowe chłodne kompresy, stosowane kilka razy dziennie i noszenie przyciemnionych okularów przyspieszą wchłanianie się wynaczynionej krwi. Znikają one po kilku dniach lecz jeśli będą się powiększać wtedy należy zasięgnąć konsultacji w poradni okulistycznej.

24 20 zaczynają produkować 10 krotnie więcej pokarmu niż w pierwszych godzinach po porodzie. Możesz odczuwać przepełnienie w piersiach, czasami wywołujące duży dyskomfort. Stan ten określany jest jako nawał mleczny. Nie denerwuj się, jest to zjawisko naturalne i jak najbardziej pożądane. Staraj się karmić malucha tak często, jak on tego potrzebuje, jednak nie rzadziej niż co 2-2,5 godziny w dzień i w nocy. Zwróć uwagę, aby prawidłowo przystawiać dziecko do piersi, aby nie dopuścić do poranienia brodawek. Jeżeli będziesz miała z tym problem poproś o pomoc doradcę laktacyjnego. Mleko mamy, to idealny pokarm dla małego człowieka. Noworodek, po przyjściu na świat instynktownie szuka piersi, aby napić się kilka kropel pierwszego pokarmu (siary). Ważne jest, abyś w miarę możliwości, przystawiła dziecko do piersi zaraz po porodzie i pozwoliła mu ssać tak długo, jak tego potrzebuje. Po urodzeniu łożyska Twój organizm otrzymuje sygnał, że czas zabrać się pełną parą do mlecznej produkcji. W pierwszych godzinach po porodzie Twoje dziecko może odpoczywać, dlatego też karmień może być mniej. W 2-4 dobie, pod wpływem zmian hormonalnych zachodzących w Twoim organiźmie, piersi Podczas karmienia możesz odczuwać ból w podbrzuszu. To również jest zjawisko naturalne. Kiedy dziecko ssie pierś w Twoim organiźmie wytwarza się oksytocyna, która powoduje, m.in. zwijanie się mięśnia macicy. Dzięki temu macica szybciej się oczyszcza, a Ty szybciej wracasz do formy. Około 3-4 tygodnia po porodzie następuje stabilizacja laktacyjna. Huśtawka hormonalna znacznie zwalnia, a mama i dziecko tworzą zgrany duet. Pamiętaj! Laktacja to proces naturalny. Matka natura obdarzyła kobiety instynktem macierzyńskim, który jest najlepszym doradcą. Ty jesteś mamą i Ty wiesz najlepiej czego potrzebuje Twoje dziecko.

25 czystalanolina purelanolin purelan Lanoliny nie musisz - - Medela Polska Sp. z o.o.

26 22 Szczęście, ulga, wzruszenie a jednocześnie zmęczenie i brak kontroli nad sytuacją taka fala uczuć o różnym stopniu nasilenia pojawia się u wszystkich mam po porodzie. Nie jest ona stanem chorobowym, pojawia się u 85% kobiet w 3 dniu po porodzie i określana jest jako depresja dnia trzeciego lub baby blues. Stan ten może trwać od kilku godzin do kilkunastu dni i jest odzwierciedleniem tego, co dzieje się w Twoim organiźmie: dynamiczne zmiany hormonalne - wyrzut oksytocyny i endorfin sprawia, że szybko zapominasz o bólu i zakochujesz się we własnym dziecku. Po kilku dniach stan tych hormonów spada i zaczyna wydzielać się prolaktyna a poziom hormonów tarczycy i nadnerczy ulega wahaniom. zmęczenie - jesteś zaprogramowana na nieustanne czuwanie, a dziecko nie odróżnia jeszcze dnia od nocy. nawał pokarmu - zwykle pojawia się w 2-4 dobie po porodzie naturalnym i nieco później po cięciu. Nie każde dziecko potrafi od razu prawidłowo ssać, a piersi mogą stać się bolesne. Twoja fi zjologia także może się okazać trudna do zaakceptowania, ale nie wolno zapominać, że to okres przejściowy i masz prawo do przeżywania uczuć w taki sposób i powinnaś w tych chwilach prosić o pomoc bliskich. Porozmawiaj z kobietami, które doznały takiego stanu, zrozumiesz, że nie jesteś jedyna. Wsparcie osób bliskich i pozwolenie sobie na choćby odrobinę odpoczynku w tych trudnych chwilach będzie najlepszym lekarstwem. Jeśli nie możesz sobie poradzić ze swoimi emocjami lub masz wątpliwości dotyczące Twojego zachowania - przyjdź do Poradni Psychologicznej Ujastek. Do Poradni zapraszamy także kobiety, które planują zajście w ciążę lub noszą już pod sercem swoje dziecko. ul.ujastek 3, Kraków

27 23 Depresja poporodowa jest stanem poważniejszym od baby blues i pojawia się u 10-20% kobiet w ciągu 6 miesięcy po porodzie. Stan taki może trwać bardzo długo, jest ogromnym cierpieniem dla kobiety i trzeba ją koniecznie leczyć. Jeżeli 2 3 opisanych poniżej objawów występuje u Ciebie i utrzymuje się dłużej niż 1-2 tygodnie, koniecznie zgłoś się do profesjonalisty: wyraźnie nasilający się brak pewności siebie, trudności z podejmowaniem decyzji, znaczne osłabienie energii życiowej, bierność, trudności w wykonywaniu codziennych czynności, potrzeba izolowania się i unikania kontaktów towarzyskich albo uciekanie w rutynę, nastrój przygnębienia, długotrwałe uczucie bycia w dołku, negatywne myśli, poczucie beznadziejności, niezdolność do przeżywania radości, także w kontakcie z dzieckiem, napięcie psychiczne, niezdolność do odprężenia, drażliwość, poczucie bezwartościowości lub bezpodstawne obwinianie się, złe fizyczne samopoczucie, bolesność ciała (piersi, pleców, głowy, brzucha) bez wyraźnej przyczyny, uczucie wyczerpania, przewrażliwienie na punkcie zdrowia i rozwoju dziecka, wyolbrzymianie drobnych trudności (zamartwianie się o karmienie, sen, płacz), okresowo obojętność wobec potrzeb dziecka, rozdrażnienie i lęk w kontakcie z nim niepokój i ciągłe pobudzenie, które zmusza do nerwowego działania, sprawdzania, czy dziecko śpi, nasłuchiwania, czy oddycha itp., kłopoty ze snem, wczesne budzenie się, pogorszenie koncentracji i pamięci, nawracające myśli o śmierci lub myśli samobójcze. Olbrzymie znaczenie dla samopoczucia matki ma sytuacja zawodowa jej i partnera, który przez dłuższy czas będzie teraz fi larem bezpieczeństwa materialnego i emocjonalnego. Frustracje rodzą się bardzo często w konfrontacji oczekiwań z rzeczywistością, ponieważ medialny obraz młodej mamy przedstawia uśmiechniętą i zadbaną kobietę. Nie zapominajcie, że kobieta w depresji kocha swoje dziecko, a depresja jest barierą, która nie pozwala jej dzielić się ze światem swoimi emocjami i odbierać pozytywnych emocji z otoczenia.

28 24 Przyznane przez lekarza neonatologa punkty Apgar są wykorzystywane w celu oceny zdrowia noworodka w pierwszych 5-ciu minutach życia. Ocena przeprowadzana jest dwukrotnie - w pierwszej i w piątej minucie po porodzie. System oceny stanu dziecka według skali Apgar określa stopień nasilenia zaburzeń czynności układu oddechowego, krążenia i układu nerwowego przy urodzeniu przez stopniowanie (wg punktacji) niektórych objawów fizykalnych. Skalę Apgar prowadziła w 1952 roku amerykańska położna, Virginia Apgar. Dziecko może dostać minimalnie 0, a maksymalnie 10 punktów. Suma punktów pomaga w ocenie ogólnego stanu noworodka: noworodek w dobrym stanie noworodek zmęczony porodem zamartwica (stan niedoboru tlenowego) średniego stopnia (sina) zamartwica ciężka (blada) Warto wiedzieć, że skala Apgar służy jedynie do oceny stanu noworodka zaraz po porodzie i do podjęcia decyzji o konieczności przeprowadzenia pewnych zabiegów. Liczba punktów w żadnym wypadku nie mówi nic o dalszym rozwoju dziecka. W przypadku niektórych porodów (takich jak cesarskie cięcie, porody przedwczesne lub skomplikowane) mniejsza liczba punktów jest wręcz normą i nie należy przesadnie się tym przejmować. Zawsze należy wysłuchać, co lekarz ma do powiedzenia, jakie są rokowania i jakim zabiegom będzie poddane dziecko. Nie wahaj się prosić lekarza o wyjaśnienie wątpliwości tak długo, aż wszystko stanie się dla Ciebie zrozumiałe.

29 25 Dziecko od chwili narodzin rozpoznaje głos swojej mamy, może też rozpoznawać głos innych bliskich np. taty. Ludzki głos jest zdecydowanie preferowanym przez noworodki dźwiękiem. Dziecko zaczyna słyszeć głos swojej mamy od 20 tygodnia ciąży, od 6 miesiąca całkiem dobrze słyszy dźwięki ze świata zewnętrznego. Noworodek widzi niewyraźnie i mgliście. Mimo to dziecko jest w stanie rozpoznać twarz mamy na postawie jej konturów oraz ciemniejszych plam. Ruchy gałek ocznych są nieskoordynowane, oczy działają niezależnie od siebie, dlatego nie przestrasz się, jeśli zauważysz, że twoje maleństwo co chwilę zezuje. W pierwszych dniach noworodek nie wykazuje reakcji na bodźce dźwiękowe o niewielkim natężeniu. Jest to spowodowane faktem, iż w jego przewodach słuchowych zalegają złuszczone nabłonki i mazidło płodowe. Zazwyczaj znikają one po paru dniach. Na głośne dźwięki dziecko reaguje zmianą tempa oddechu i drżeniem ciała a także odruchem moro, czyli gwałtownym wyrzuceniem wyprostowanych rąk na zewnątrz, przy napięciu całego ciała. Węch jest jeszcze słabo rozwinięty, ale dziecko może reagować na wyraźne zapachy, a zapach mamy odróżnia od każdego innego około 6 dnia życia, natomiast już od momentu narodzin posiada wrażliwość na smaki. Rozróżnia smak słodki który pobudza go do ssania od kwaśnego, gorzkiego, słonego, które mogą ten odruch hamować. Dziecko zaczyna odczuwać smak od momentu połykania wód płodowych czyli około 13 tygodnia ciąży. Zmysł dotyku, tak jak zmysł równowagi zaczynają działać już w siódmym tygodniu ciąży. Dlatego po narodzinach dotyk jest dla dziecka tak ważny i kojący, bo doskonale go zna. Mimo, że zmysły noworodka nie działają tak jak nasze, to dziecko od pierwszych chwil po narodzinach jest bardzo świadomą istotą. Musi się nauczyć otaczającego go świata, a prawie wszystko jest dla niego nowością. Pierwsze odczucia dziecka dotyczą głównie stanu komfortu lub jego braku. Z czasem z tej podstawy rozwijają się dalsze emocje. Podstawowym sposobem komunikacji dla malucha jest płacz. Choć nam dorosłym kojarzy się on z bólem i cierpieniem, to najczęściej zaraz po narodzinach jest wyrazem pojawienia się dyskomfortu i sposobem na powiedzenie rodzicom, że np.: jestem głodny, jest mi zimno, potrzebuję przytulenia, jest mi niewygodnie, jestem zmęczony. Odczytywania potrzeb dziecka najłatwiej nauczyć się poprostu uważnie je obserwując, bo każdy maluch ma indywidualny słownik wyrażania swoich potrzeb. Dzieci od chwili narodzin odczuwają stany emocjonalne swoich opiekunów i bardzo szybko się z nimi w tym obszarze synchronizują. Oznacza to, że od samopoczucia rodziców, będzie zależało też samopoczucie dziecka. Ważne jest, by rodzice w natłoku nowych obowiązków nie zapominali o sobie i swoich potrzebach. Nie spodziewaj się, że Twoje dziecko po urodzeniu będzie wyglądało jak uśmiechnięty bobas z reklamy pieluch.

30 26 Może zdarzyć się, że: główka tuż po porodzie będzie miała szpiczasty, wydłużony lub lekko zdeformowany kształt; zaokrągli się w ciągu najbliższych dwóch tygodni; skóra jest czerwona i pomarszczona, pokryta mazią płodową; sutki mogą być lekko obrzmiałe i zaczerwienione (także u chłopców), czasami wypływa z nich przezroczysty płyn to skutek podwyższonego poziomu żeńskich hormonów, które z organizmu matki przeniknęły do krwiobiegu dziecka; włosy można zaobserwować meszek pokrywający nie tylko czaszkę, ale także plecki, ramiona, uszy; meszek płodowy, czyli pierwsze włoski, wytrą się w ciągu 6 8 tygodni, a na ich miejscu pojawią się (czasami dopiero po kilku miesiącach) włosy, których gęstość, grubość i kolor mogą się zmieniać wraz z wiekiem dziecka. Najczęściej w drugiej dobie życia daje o sobie znać żółtaczka fizjologiczna, która świadczy o niedojrzałości wątroby. Wówczas we krwi noworodka następuje zwiększone stężenie bilirubiny w osoczu. Jej poziom jest stale badany, aby nie doprowadzić do zaostrzenia choroby. W tym czasie może pojawić się żółte zabarwienie białek oczu, twarzy, a nawet całego ciała, maluszek może być także senny i mieć mniejszy apetyt. Najczęściej poziom bilirubiny spada dosyć szybko i po kilku dniach żółtaczka fizjologiczna ustępuje samoistnie. W trzecim dniu po urodzeniu maluch głównie je i śpi. Ty możesz, pod wpływem zmian hormonalnych, odczuwać spadek nastroju i przygnębienie. Oboje z dzieckiem już wkrótce będziecie w domu. Po 48 godzinie życia wykonuje się badania przesiewowe w celu wykrycia następujących chorób: fenyloketonurii, wrodzonej niedoczynności tarczycy, mukowiscydozy, badanie pulsoksymetryczne w celu wykrycia niektórych wad serca i badanie słuchu. Noworodkowi najwięcej czasu zajmuje sen. Przeciętnie w ciągu doby przesypia 17 godzin, ale życie to nie statystyka - jeden maluch śpi nawet 19 godzin, a inny tylko 16. Stan czuwania nie jest jeszcze dobrze wykształcony i łatwo przeradza się w drzemkę. Okresy czuwania odgrywają ogromne znaczenie w rozwoju, gdyż wpływają na kształtowanie się wrażeń zmysłowych.

31 zapobiega pieluszkowemu zapaleniu skóry i podrażnieniom Forma SPRAYU łatwa aplikacja jedną ręką Sprawdzony i ceniony przez rodziców Wygodny w użyciu Pielęgnuje skórę dziecka i łagodzi podrażnienia Doskonała konsystencja i delikatny zapach Jest ekonomiczny do codziennego stosowania zapobiega pieluszkowemu zapaleniu skóry i podrażnieniom Informacja o produkcie 08/2012 Produkt dostępny w aptekach

32

33 27 Przeciętnie noworodek wykonuje oddechów na minutę, a jego serce uderza około 120 razy. Dzieje się tak, ponieważ płuca i serce noworodka są jeszcze bardzo małe w stosunku do wagi ciała. Aby dostarczyć odpowiednią ilość tlenu całemu organizmowi musi oddychać częściej, a jego serce pracować szybciej niż serce dorosłego człowieka. W ostatnim okresie ciąży malec otrzymuje od matki znaczną ilość hormonów, które, zanim się ich pozbędzie, wywołują u niego rozmaite objawy. Hormony płciowe wywołują obrzęk narządów płciowych. U dziewczynek wargi sromowe są powiększone, wydziela się śluz, a niekiedy występują śladowe krwawienia. Gruczoły piersiowe produkują wydzielinę podobną do pokarmu, a sutki są wyraźnie powiększone. Wskutek aktywności gruczołów łojowych na twarzy noworodka pojawiają się rozszerzone pory. Zmiany te ustępują samoistnie. W krótkich okresach czuwania maluch może domagać się obecności mamy. Często zdarza się, że mamie trudno odgadnąć przyczynę płaczu albo błędnie kojarzy ją z głodem. Jeśli maluch ma sucho, jest najedzony, być może przeszkadza mu szorstka metka ubranka albo krzywo zapięta pielucha. Pamiętaj o tym, że ubrania i pieluszka to dla malucha nowość, nie zawsze zresztą przyjemna. Zadbaj więc o to, by ubranka były z miękkich, przyjemnych tkanin i usuń z nich wszelkie metki. Są one jasnozielone, wodniste, lepkie, zawierają resztki niestrawionego mleka. W ciągu pierwszych dni życia noworodek traci część swojej masy ciała. Jest to zjawisko zupełnie naturalne, a jego przyczynami są: wydalanie smółki, oddawanie moczu, utrata mazi płodowej, utrata wody przez skórę, wysychanie kikuta pępowinowego, ograniczona zdolność zagęszczania moczu i przyjmowania płynów. Niepokojący jest spadek przekraczający 10 procent masy urodzeniowej. Poradnia Neonatologiczno -Pediatryczna Ujastek obejmuje opieką zarówno dzieci zdrowe, jak również urodzone przedwcześnie i z niską masą urodzeniową. ul. Ujastek 3, Kraków tel Po smółce przez dwa kolejne dni życia dziecko wydala tzw. stolce przejściowe.

34 28 1. Przygotuj potrzebne rzeczy: czystą pieluszkę, chusteczki lub waciki i ciepłą wodę, krem do pielęgnacji. 2. Rozepnij pieluszkę i sprawdź zawartość jeśli dziecko zrobiło kupkę wytrzyj pupę czystym kawałkiem pieluszki, złóż ją i podłóż pod pupę. 3. Umyj chusteczkami lub wacikami skórę dziecka, nie pomiń żadnej fałdki. 4. Wyrzuć zużytą pieluszkę i podłóż nową. 5. Posmaruj skórę kremem pielęgnacyjnym, zapnij pieluszkę Przygotuj niezbędne rzeczy: płatki bawełniane, przegotowaną wodę lub sól fizjologiczną, myjkę lub gąbkę, wanienkę z wodą, płyn do kąpieli, oliwkę, krem pielęgnacyjny na pupę, szczoteczkę do czesania, pieluszki, czyste ubranka, ręczniki, gaziki i płyn do przemywania pępuszka. 2. Nie zostawiaj dziecka samego bez opieki ani na moment. 3. Przegotowaną wodą i osobnymi wacikami umyj oczy (od zewnętrznej do wewnętrznej strony), małżowiny uszne i buzię dziecka. 4. Zdejmij pieluszkę, namydlij ciałko maluszka. 5. Przed włożeniem do wanienki sprawdź temperaturę wody łokciem (ok o C), na dno połóż pieluchę tetrową, aby dziecko się nie ślizgało. 6. Włóż malucha podtrzymując go pod paszką, a główkę opierając na przedramieniu. 7. Umyj malucha, potem wyjmij z wanienki, zawiń w ręcznik delikatnie go osuszając. 8. Posmaruj skórę niewielką ilością oliwki, uczesz włoski, przemyj pępek, załóż czystą pieluszkę i ubranka. Przynajmniej dwa razy dziennie, po kąpieli i w trakcie przewijania przemyj pępek na granicy skóry i resztki kikuta jałowymi gazikami i płynem do przemywania pępka.