Budowa biogazowni utylizacyjno-rolniczej o mocy 0,5 MW e w miejscowości Dyniska Nowe

Transkrypt

1 Studium Celowości dla projektu: Budowa biogazowni utylizacyjno-rolniczej o mocy 0,5 MW e w miejscowości Dyniska Nowe opracowane na potrzeby realizacji projektu: Budowa oferty inwestycyjnej województwa lubelskiego w oparciu o zidentyfikowany potencjał odnawialnych źródeł energii (studia celowości) Autorzy: Instytut OZE Sp. z o.o. Recenzja: Michał Ćwil Lublin, 2012 Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego 1

2 Spis treści 1. Opis i uzasadnienie wyboru obiektu Biogaz i sposób jego wykorzystania do produkcji energii Biogaz podstawy teoretyczne Wykorzystanie biogazu Podstawowe dane adresowe obiektu Lokalizacja obiektu na mapie województwa Opis technologii i podstawowe dane techniczno-technologiczne Opis technologii Opis planowanej do wykorzystania technologii Planowana moc i sprawność obiektu Opis technologii zagospodarowania odpadów Innowacyjność w zakresie zastosowanych technologii i rozwiązań Analiza dostępności zasobów do produkcji energii Możliwość podłączenia do sieci energetycznej Produkcja energii w kontekście zasad zrównoważonego rozwoju Aspekty ekonomiczne Koszty produkcji energii Planowane całkowite nakłady inwestycyjne Planowane przychody z tytułu eksploatacji biogazowni Koszty eksploatacji biogazowni Wariantowa analiza rentowności produkcji energii z uwzględnieniem możliwości wykorzystania dostępnych źródeł finansowania Aspekty społeczne Wstępna ocena nastawienia mieszkańców do przedsięwzięcia Przewidywany wpływ na liczbę miejsc pracy związaną z uruchomieniem obiektu Relacje z władzami lokalnymi Zgodność założeń projektu z lokalnymi dokumentami o charakterze strategicznym i planistycznym Aspekty środowiskowe Opis stopnia wpływu na emisję zanieczyszczeń stałych, ciekłych i gazowych Generowanie innych czynników szkodliwych dla środowiska Wpływ na krajobraz i zmniejszenie bioróżnorodności Lokalizacja biogazowni w odniesieniu do obszarów prawnie chronionych Aspekty organizacyjne i formalno-prawne procesu inwestycyjnego budowy biogazowni Aspekty prawne Analiza aktualnego stanu formalno-prawnego inwestycji Dalsze etapy procesu inwestycyjnego w ujęciu finansowym, organizacyjnym i formalno-prawnym Pozyskanie niezbędnych pozwoleń Przygotowanie dokumentacji technicznej projektu Pozwolenie na budowę Budowa i rozruch instalacji Pozwolenie na użytkowanie Działania zmierzające do uzyskania akceptacji lokalnej społeczności Zawarcie niezbędnych umów związanych z budową, przyłączeniem do sieci i zapewnieniem substratów Harmonogram realizacji inwestycji diagram Gantta Prawne możliwości zdobycia źródła finansowania i montaż finansowy dla inwestycji stan aktualny i perspektywy Regionalne organizacje i instytucje niosące pomoc przy rozwiązywaniu problemów finansowych i prawnych Rola lokalnych samorządów we wspieraniu procesów inwestycyjnych z zakresu OZE Analiza SWOT przedsięwzięcia Podsumowanie i możliwości implementacji

3 1. Opis i uzasadnienie wyboru obiektu Przedmiotem niniejszego studium celowości jest budowa biogazowni utylizacyjno-rolniczej o mocy 0,5 MW e wraz z produkcją brykietu z odpadu pofermentacyjnego w miejscowości Dyniska Nowe. Obiekt będący przedmiotem niniejszego studium celowości został wybrany do analizy w Ekspertyzie wskazującej pięć możliwych lokalizacji wykorzystania odnawialnych źródeł energii na terenie województwa lubelskiego opracowanej na potrzeby realizacji projektu Budowa oferty inwestycyjnej województwa lubelskiego w oparciu o zidentyfikowany potencjał odnawialnych źródeł energii (studia celowości), którego elementem jest również to studium celowości. Metodyka wyboru projektu była wielostopniowa. W pierwszym etapie przeanalizowano kierunki rozwoju OZE wskazane w dokumentach programowych i strategicznych województwa lubelskiego. Następnie dokonano oceny atrakcyjności poszczególnych sektorów OZE w oparciu o wielokryterialną punktową metodę M.E. Portera. W wyniku tej oceny, jako atrakcyjne wskazano: biogaz, energetykę wodną, energetykę wiatrową, biomasę stałą oraz energetykę słoneczną. Jako mniej atrakcyjne wskazano geotermię i biopaliwa: biodiesel i bioetanol. W kolejnym etapie wskazano listę obiektów możliwych do realizacji w woj. lubelskim na podstawie wyników realizacji projektu Energetyczni kreatorzy zmian współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. W trakcie budowy bazy przeprowadzano rozmowy z ekspertami, instytucjami, instytutami, pracownikami ODR-ów, pracownikami uczelni, oraz z przedstawicielami zakładów produkcyjnych. Przeprowadzono również rozmowy z przedstawicielami społeczności lokalnych, w tym z samorządami. W ich wyniku stworzona została lista obiektów, które zostały poddane dalszej analizie. Oceny dokonano wg kryteriów: Społecznych: a) tworzenie miejsc pracy przyznawano 5 punktów za jedno stałe miejsce pracy powstałe bezpośrednio w wyniku realizacji projektu oraz 2 punkty w przypadku, kiedy miejsce pracy powstanie pośrednio; b) styczność z dokumentami strategicznymi parametr oceniany był na poziomie 10 punktów, jeżeli styczność występowała na poziomie gminy i powiatu, a 5 punktów jeżeli styczność występowała tylko na jednym z tych poziomów; c) aspekt promocyjno-marketingowy wyżej oceniane były projekty o wysokim potencjale marketingowym i możliwości powielania w przyszłości; Gospodarczych: a) wykorzystanie lokalnych zasobów promowane były obiekty wykorzystujące zasoby lokalne i regionalne; b) wpływ na bezpieczeństwo energetyczne wyżej oceniane były projekty, z których energię można wykorzystywać w systemie lokalnym, np. lokalna elektrociepłownia miejska wykorzystująca biomasę jako paliwo; c) zmiana kierunku przepływu strumieni pieniężnych za energię wysoką ocenę otrzymywały projekty, których realizacja przyczyniłaby się do zahamowania odpływu środków wydatkowanych na zakup paliw do produkcji energii w regionie; 3

4 Środowiskowych: a) mała ingerencja obiektu w środowisko wysoko punktowane były obiekty, które w niewielkim stopniu oddziałują na środowisko i nie mają cech destruktywnego wpływu na jego jakość; b) ochrona środowiska przed negatywnymi skutkami produkcji energii promowane były obiekty charakteryzujące się najwyższym potencjałem redukcji emisji gazów cieplarnianych: c) mała ilość odpadów kryterium oceny stanowiła ilość odpadów generowanych podczas eksploatacji obiektu; uwzględniano rozwiązania małoodpadowe, jak również możliwości zagospodarowania tych odpadów. Najwyżej oceniony został projekt biogazowni w Dyniskach Nowych, natomiast jako projekt rezerwowy wskazano mikrobiogazownię w miejscowości Uhnin. Lp. Nazwa projektu Powiat Gmina 1 2* Mała biogazownia utylizacyjno-rolnicza (0,5 MW e) wraz z produkcją brykietu z odpadu pofermentacyjnego, miejscowość Dyniska Nowe Mikrobiogazownia rolnicza o mocy 115 kw w tomaszowski parczewski Lubycza Królewska Dębowa Kłoda Kryteria oceny obiektów** 1a. 1b. 1c. 2a. 2b. 2c. 3a. 3b 3c. Punktacja miejscowości Uhnin *obiekt rezerwowy Tab. 1. Obiekty wybrane do opracowania studium celowości na podstawie dokonanej oceny punktowej Źródło: Ekspertyza wskazująca pięć możliwych lokalizacji, B. Kościk, A. Kupczyk 1.1. Biogaz i sposób jego wykorzystania do produkcji energii Biogaz podstawy teoretyczne Biogaz jest gazem powstającym w procesie fermentacji metanowej, bez stosowania metod chemicznych i termicznych. Głównym składnikiem biogazu jest metan CH 4. Obecność metanu stwierdzono w gazach powstających w procesie fermentacji odchodów zwierzęcych. Pojęcie biogaz wprowadzono w połowie XX wieku dla mieszaniny gazów powstających w fermentacji metanowej odchodów zwierzęcych i odpadów roślinnych. Proces fermentacji można podzielić na cztery fazy: Hydroliza rozkład nierozpuszczalnych związków organicznych do cząstek rozpuszczalnych (monomery, dimery). Białka rozkładane są do aminokwasów, węglowodany do dwu- i monocukrów, tłuszcze do alkoholi, kwasów tłuszczowych. Acidogeneza zakwaszanie. Produkty hydrolizy przekształcane są do kwasów tłuszczowych krótkołańcuchowych (do C 6 ), alkoholi, aldehydów, CO 2, H 2 i H 2 S. Acetogeneza przetwarzanie kwasów tłuszczowych i etanolu do postaci kwasu octowego, CO 2 i H 2. Metanogeneza produkcja metanu z kwasu octowego (prawie 70%), H 2, CO 2 i mrówczanów, metanolu. 4

5 Biogaz powstały w wyniku fermentacji metanowej składa się z następujących składników: metan (CH 4 ) %, dwutlenek węgla (CO 2 ) %, woda (H 2 O) 2-7 %, azot (N 2 ) 2 %, tlen (O 2 ) 1 %, wodór (H 2 ) 1 %, tlenek węgla (CO) 0,5 %, siarkowodór (H 2 S) ppm. Do podstawowych możliwości zastosowań biogazu należą: spalanie w kotłach gazowych celem produkcji energii cieplnej, produkcja energii elektrycznej i cieplnej w kogeneracji (służą temu właśnie biogazownie) w instalacjach CHP (Cogeneration Heat Power), zasilenie (po uszlachetnieniu) sieci gazu ziemnego, paliwo do silników spalinowych (produkcja energii mechanicznej) Wykorzystanie biogazu Biogazownie funkcjonują na całym świecie, jednak poziom ich rozwoju technicznego jest bardzo zróżnicowany. W Azji niezwykle popularne są przydomowe mikro-instalacje budowane metodami gospodarskimi. Uzyskany biogaz jest wykorzystywany do zasilania palników, piekarników i lamp. Są one powszechne w Chinach i Indiach, Wietnamie i Tajlandii. Najwięcej biogazowni tego typu funkcjonuje w Chinach (ok. 7 mln) i Indiach (ok. 1 mln). 1 Natomiast produkcja biogazu na skalę przemysłową w profesjonalnych, zaawansowanych technicznie instalacjach jest domeną krajów europejskich. Należą do nich Austria, Dania, Szwecja, natomiast liderami są Niemcy i Wielka Brytania. Oba kraje wytwarzają razem 75% całej produkcji UE. Siłę napędową stanowią w nich biogazownie rolnicze, które powstają przy średniej wielkości farmach i hodowlach bydła i drobiu. Szacuje się, że w Niemczech jest 4500 biogazowni. Ich powstaniu sprzyja przychylne prawodawstwo w dziedzinie OZE. W przypadku Wielkiej Brytanii biometan uzyskuje się w oparciu o pozyskiwanie biogazu wysypiskowego, gdzie moc zainstalowana wynosi 292 MWh 2. Obecnie w Polsce funkcjonuje 178 instalacji biogazowych o łącznej mocy nieco ponad 111 MW 3. Najbardziej rozpowszechnione są małe elektrownie (lub elektrociepłownie) biogazowe przy składowiskach odpadów, które stanowią połowę wszystkich instalacji tego typu. Kolejną, co do wielkości grupę, stanowią instalacje pozyskujące biogaz z oczyszczalni ścieków, których w kraju łącznie jest 47. Natomiast na terenie kraju najmniej jest biogazowni rolniczych, które stanowią niespełna 12% wszystkich instalacji biogazowych. Można jednak zaobserwować coraz większe zainteresowanie inwestorów biogazowniami rolniczymi, a także znaczną ilość projektów na różnych etapach realizacji. Co więcej, ze względu na znacznie większe wykorzystanie potencjału surowców pochodzących z oczyszczalni ścieków i składowisk odpadów oraz sprzyjające zapisy dotyczące Mrowiec B., Energetyka biogazowa, stan obecny i potencjał wykorzystania biogazu rolniczego w Polsce Energia dla przemysłu, nr 1,

6 biogazowni w projekcie nowej ustawy o OZE, w najbliższych latach można spodziewać się znacznego wzrostu udziału biogazowni rolniczych w ogólnej liczbie instalacji tego typu. Na terenie województwa lubelskiego funkcjonuje obecnie 13 biogazowni o łącznej mocy blisko 10 MW, z czego 8 z nich to instalacje przy składowiskach odpadów, 3 są zlokalizowane na terenie oczyszczalni ścieków, a tylko 2 to biogazownie rolnicze (miejscowości Uhnin i Siedliszczki) Podstawowe dane adresowe obiektu Jako proponowaną lokalizację projektu przyjęto gospodarstwo wielkoobszarowe w miejscowości Dyniska Nowe położonej w Gminie Lubycza Królewska w powiecie tomaszowskim. Dane kontaktowe do Urzędu Gminy Lubycza Królewska: Telefon: (84) gmina@lubycza.pl Lubycza Królewska, ul. Kolejowa Lokalizacja obiektu na mapie województwa Mapa stanowi załącznik nr 1 i Opis technologii i podstawowe dane techniczno-technologiczne 2.1. Opis technologii Opis planowanej do wykorzystania technologii Przedmiotowa instalacja biogazowa będzie wytwarzała energię cieplną i elektryczną z biogazu powstającego w procesie fermentacji beztlenowej mokrej, której będą poddawane substraty takie jak kiszonka kukurydzy i traw, wywar gorzelniany oraz ewentualnie inne odpady przemysłu przetwórczego i rolnictwa. Jednym z podstawowych substratów wykorzystywanych w procesie fermentacji jest masa zielona. Substrat ten może być pozyskiwany z upraw celowo prowadzonych (zielonka kukurydzy), bądź odpadów rolniczych (np. liście buraka). Tego typu substrat będzie zbierany z użyciem sieczkarni i dostarczany na teren biogazowni z wykorzystaniem przyczep przestrzennych ciągniętych przez ciągniki rolnicze. Po dostarczeniu na teren biogazowni, zielonka składowana jest w silosach przejazdowych, w których ulega zakiszeniu. Sposób zakiszania nie różni się od tego stosowanego przy przygotowywaniu kiszonki do skarmiania zwierząt. Powstała w ten sposób kiszonka dostarczana jest do zasobnika za pomocą ładowarki kołowej. Następnie za pomocą zautomatyzowanego układu z podajnikiem ślimakowym jest wprowadzana do fermentatora pierwotnego. Jako substraty mogą być wykorzystywane również odchody zwierzęce (np. gnojowica) i odpady przemysłu przetwórczego. Substraty płynne będą dostarczane na teren biogazowni przez szczelne beczkowozy i wyładowywane w hali rozładunkowej w celu zminimalizowania ryzyka wystąpienia uciążliwości dla środowiska zewnętrznego. Częstotliwość dostaw planuje się na jeden do dwóch transportów dziennie w zależności od zastosowanego środka transportu. Po rozładunku ze szczelnych przestrzeni ładunkowych pojazdów transportowych (cystern) trafiają one do zamkniętego systemu podawczego. Po specjalnym przygotowaniu substraty są podawane do fermentora pierwotnego. Planowany zestaw i proporcje substratów to wywar gorzelniany i gnojowica w ilości do ton/rok, kiszonka kukurydzy do ton/rok, kiszonka traw lub innych odpadowych substratów zielonych (np. liście buraka) do ton/rok. Ze względu na fakt, że opisywana biogazownia ma funkcjonować w technologii mokrej, konieczne jest 4 6

7 odpowiednie upłynnienie dozowanych substratów. Maksymalna sucha masa mieszanki nie może przekraczać 18%. Zastosowanie podanego zestawu substratów nie wymaga rozcieńczania wodą lub rozcieńczanie będzie wymagane w bardzo małym zakresie. Fermentory zbudowane są, jako szczelne, okrągłe zbiorniki żelbetowe, posadowione na płycie wykonanej z tego samego materiału. Zachodzi w nich wstępna fermentacja i produkcja biogazu, która przebiega w warunkach beztlenowych. W celu utrzymania stałych parametrów temperaturowych procesu (będzie prowadzony w warunkach fermentacji mezofilnej temp. ok. 38 C) oraz odpowiedniej homogenizacji fermentujących substratów, stosuje się ogrzewanie komór oraz mieszanie. Mieszanie realizuje się z wykorzystaniem różnego rodzaju mieszadeł łopatowych i mikserów napędzanych silnikami elektrycznymi. Ilość i kształt mieszadeł zależy od indywidualnych rozwiązań dostawcy technologii. Następnie częściowo przefermentowany wsad jest niewielkimi porcjami przepompowany do fermentora wtórnego. Powstały biogaz jest oczyszczany, odwadniany i sprężany za pomocą szeregu urządzeń. Tak przygotowany gaz trafia do kogeneratorów zabudowanych w specjalnych kontenerach lub budynku, których konstrukcja umożliwia ochronę przed warunkami zewnętrznymi. Zapewnia ona także izolację akustyczną kogeneratorów od otaczającego środowiska. Biogaz zostaje spalony w silniku iskrowym, dzięki czemu uzyskujemy moc mechaniczną. Zostaje ona zamieniona na moc elektryczną za pomocą spiętego bezpośrednio z silnikiem generatora. Poprzez chłodzenie bloku silnika, oleju silnikowego oraz spalin odzyskujemy ciepło odpadowe, powstające w wyniku spalania biogazu. Część energii elektrycznej i cieplnej zostaje zużyta na potrzeby własne biogazowni, np. na utrzymanie odpowiedniej temperatury procesu fermentacji, do napędu mieszadeł, przepompowywania substratu, itp. Jeżeli chodzi o zapotrzebowanie na energię, biogazownia jest w pełni samowystarczalna. Finalnym efektem pracy biogazowni jest więc produkcja energii elektrycznej oraz cieplnej. Rocznie biogazownia o mocy 0,5 MWel będzie w stanie wyprodukować ok MWh energii elektrycznej i podobną ilość energii cieplnej. W pełni przefermentowane substraty przepompowywane są do końcowego zbiornika magazynującego. Jego pojemność musi wystarczać na magazynowanie pofermentu przez okres minimum czterech miesięcy, co wynika z ustawy o nawożeniu. Jest on wykorzystywany jako łatwo przyswajalny przez rośliny nawóz. Podczas procesu fermentacji nieprzyswajalny dla roślin azot organiczny, zawarty w aminokwasach i aminocukrach jest przekształcany przez mikroorganizmy do form mineralnych (NH4+, NO2- i NO3-). Azot w tej postaci jest łatwo przyswajalny przez rośliny. Tak uzyskany nawóz nie powoduje ponadto zachwaszczenia gruntów. W przypadku stosowania pofermentu, jako nawozu, rolnik ma całkowitą wiedzę i pewność, co do jego jakości i możliwości stosowania, ponieważ biogazownia jest zobligowana do wykonywania okresowych badań substancji pofermentacyjnej w akredytowanych laboratoriach. Z uwagi na zastosowany proces fermentacji, nawożenie pofermentem nie jest uciążliwe zapachowo. Warto podkreślić, że proces fermentacji odchodów zwierzęcych jest często stosowany do redukcji uciążliwości zapachowych podczas nawożenia pól. Na rysunku 1 przedstawiono schemat ideowy funkcjonowania biogazowni. Ponadto przedmiotowa instalacja będzie wyposażona w linię, pozwalającą wytworzyć paliwo biomasowe z powstałego pofermentu. Połowa powstającego pofermentu będzie poddana procesowi odwadniania i dosuszania w celu osiągnięcia suchej masy w granicach 65%. Proces odwadniania będzie prowadzony w sposób mechaniczny za pomocą separatorów. Po tym procesie poferment będzie posiadał suchą masę na poziomie 25%. Dalsze zwiększanie suchej masy będzie prowadzone w suszarniach z wykorzystaniem energii cieplnej produkowanej przez blok biogazowy. 7

8 Rys. 1. Schemat funkcjonowania biogazowni. Źródło: Opracowanie własne. 8

9 Planowana moc i sprawność obiektu Planowana biogazownia będzie produkowała energię elektryczną i cieplną w skojarzeniu, dzięki wykorzystaniu procesu kogeneracji. Instalacja będzie wyposażona w kogenerator o mocy 0,5 MW mocy elektrycznej i 0,6 MW mocy cieplnej. Szacuje się, iż biogazownia będzie w stanie wyprodukować do 4000 MWh energii elektrycznej rocznie i ok MWh energii cieplnej. Zastosowany kogenerator umożliwi produkcję energii elektrycznej ze sprawnością 37%, natomiast sprawność odzysku energii cieplnej kształtuje na poziomie 43%. Zatem łączna sprawność kogeneratora wynosi około 80%. Tak wysoki wskaźnik jest możliwy dzięki odzyskowi ciepła odpadowego, otrzymywanego poprzez chłodzenie bloku silnika, oleju silnikowego oraz spalin. Ciepło to będzie wykorzystane na zwiększenie suchej masy produkowanego paliwa biomasowego. Natomiast, aby podać końcową ilość wyprodukowanej energii elektrycznej i cieplnej, należy uwzględnić zużycie własne biogazowni. Instalacja potrzebuje około 15% wytworzonej energii elektrycznej i 20% energii cieplnej, między innymi do utrzymania odpowiedniej temperatury w komorze fermentacyjnej, napędu mieszadeł czy przepompowania substratów Opis technologii zagospodarowania odpadów Faza budowy W fazie budowy przewiduje się wytworzenie odpadów określanych na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie katalogu odpadów z dnia 27 września 2001 r. (Dz.U. Nr 112/2001 poz. 1206), jako inne niż niebezpieczne i w sytuacjach awaryjnych odpadów niebezpiecznych. Szczegółowe zestawienie odpadów wytwarzanych w fazie budowy biogazowni przedstawia poniższa tabela. Lp. Nazwa odpadu Kod 1 Mineralne oleje hydrauliczne nie zawierające związków chlorowcoorganicznych * 2 Mineralne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe nie zawierające związków chlorowcoorganicznych * 3 Opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone * 4 Sorbenty, materiały filtracyjne(w tym filtry oleju nieujęte w innych grupach) tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne zanieczyszczone substancjami * niebezpiecznymi 5. Odpady z betonu oraz gruzu betonowego z rozbiórek i remontów Żelazo i stal Gleba i ziemia, w tym kamienie, zawierające substancje niebezpieczne * 8. Gleba i ziemia, w tym kamienie, inne niż wymienione w katalogu kod * Urobek z pogłębiania zawierający lub zanieczyszczony substancjami niebezpiecznymi * 10. Urobek z pogłębiania inny niż wymieniony w katalogu kod * Inne odpady z budowy, remontów i demontażu (w tym odpady zmieszane) zawierające substancje niebezpieczne * 12. Zmieszane odpady z budowy, remontów i demontażu inne niż wymienione w katalogu kod *; *; * Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne Index (*) oznacza odpady niebezpieczne Tab. 2. Zestawienie odpadów wytwarzanych w fazie budowy biogazowni Źródło: Opracowanie własne na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie katalogu odpadów z dnia 27 września 2001r (Dz.U. Nr 112/2001 poz.1206) Maksymalne wykorzystanie odpadów innych niż niebezpieczne, powstałych podczas robót rozbiórkowych, przygotowania terenu do budowy oraz robót montażowych jest możliwe tylko przy odpowiednio zaprogramowanym systemie gromadzenia i usuwania tych odpadów z miejsc ich 9

10 wytwarzania do miejsc ostatecznego odzysku. Plany organizacji budowy powinny przewidywać selektywne gromadzenie odpadów z podziałem na składniki mające charakter surowców wtórnych. W tym celu na terenie budowy powinny być ustawione specjalne pojemniki, kontenery i zbiorniki przeznaczone do tymczasowego magazynowania danego rodzaju odpadu. Odpady te należy w sposób selektywny wywieźć do zakładu przetwórczego lub na składowisko. Prócz w/w i omówionych odpadów na terenie budowy będą powstawały odpady komunalne tj. pozostałości po artykułach żywnościowych. Odpady te powinny być gromadzone w systematycznie opróżnianych pojemnikach. Odpady w postaci ziemi z wykopów powinny być usypywane w formie pryzm, w wyznaczonych miejscach w pobliżu prowadzonych robót ziemnych. Odpady te mogą być zagospodarowane poprzez zasypanie wykopów po zakończeniu prac budowlanych. Pozostałe, niewykorzystane na terenie budowy odpady, powinny zostać przekazane odbiorcom posiadającym właściwe pozwolenie na gospodarowanie odpadami danego rodzaju. Odpady niebezpieczne (np. odpady gruzu i gleba zanieczyszczona substancjami niebezpiecznymi) mogą powstawać tylko w sytuacjach tzw. awaryjnych np. wycieku oleju. Zużyte oleje, czyściwo i opakowania zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi będą powstawały podczas konserwacji i eksploatacji maszyn i urządzeń wykorzystywanych do prac budowlanych. Zgodnie z obowiązującymi przepisami każdy rodzaj odpadów niebezpiecznych powinien być gromadzony i przechowywany oddzielnie. Transport odpadów niebezpiecznych z miejsca ich powstania do miejsc ich odzysku lub unieszkodliwiania musi się odbywać z zachowaniem przepisów obowiązujących przy transporcie materiałów niebezpiecznych. Faza eksploatacji W fazie eksploatacji również przewiduje się wytwarzanie odpadów klasyfikowanych jako niebezpieczne i inne niż niebezpieczne. Metody zagospodarowania tych odpadów będą wyglądać analogicznie do rozwiązań stosowanych podczas fazy budowy instalacji. Szczegółowe zestawienie odpadów wytwarzanych w fazie eksploatacji biogazowni przedstawia poniższa tabela. Nazwa odpadu, skład, właściwości Opakowania z papieru i tektury Opakowania z tworzyw sztucznych Elementy usunięte z zużytych urządzeń inne niż wymienione w * Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i ubrania inne niż wymienione w * Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, itp. inne niż w * Źródło Kod powstawania odpadu Pudła tekturowe, papier Pojemniki plastikowe, folie Kable, elektrody, popsuty sprzęt itp Prace montażowe i konserwacyjne Remonty posadzek i okładzin ściennych Ilość [Mg/rok] Sposób magazynowania odpadu 0,1 Wyznaczone miejsce pod zadaszeniem 0,1 Wyznaczone miejsce pod zadaszeniem Sposób zagospodarowania odpadu R14 (przekazanie do powtórnego wykorzystania uprawnionym odbiorcom) R14 (przekazanie do powtórnego wykorzystania uprawnionym odbiorcom 0,1 W kontenerach R15(przetwarzanie odpadów w celu ich przygotowania do odzysku) 0,5 W szczelnych workach i magazynowane pod zadaszeniem 5 Odpady będą magazynowane w kontenerach D10 (termiczne przekształcanie), D5 (składowanie na składowiskach) R14 ( wypełnianie terenów niekorzystnie przekształconych) D5 ( Składowanie na składowiskach) Mieszanina metali W kontenerach R4 (Recykling lub regeneracja metali) 10

11 Ciecze z beztlenowego rozkładu odpadów zwierzęcych i roślinnych Szkło odpadowe inne niż wymienione w * Zużyte chemikalia inne niż wymienione w , , Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne Poferment ciekły z separatora Odpady będą magazynowane w szczelnych zbiornikach R10 rozprowadzenie po powierzchni ziemi R15(przetwarzanie odpadów w celu ich przygotowania do odzysku) Stłuczka 1 W kontenerach R14 (przekazanie do powtórnego wykorzystania uprawnionym odbiorcom) Odpad laboratoryjny zużyte odczynniki 0,1 W zamkniętych kontenerach w magazynie odpadów (ogrodzony i zadaszony) Śmieci 5 W zamkniętych kontenerach pod zadaszeniem R15 (przetwarzanie odpadów w celu ich przygotowania do odzysku) D5 (Składowanie na składowiskach) Tab. 3. Zestawienie odpadów wytwarzanych w fazie eksploatacji biogazowni. Źródło: Opracowanie własne na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie katalogu odpadów z dnia 27 września 2001r (Dz.U. Nr 112/2001 poz.1206) 2.2. Innowacyjność w zakresie zastosowanych technologii i rozwiązań Przedmiotem niniejszego studium jest budowa elektrociepłowni wykorzystującej proces fermentacji beztlenowej w celu pozyskania biogazu i przetworzenia go na energię. Wykorzystanie tego typu pozyskiwania energii jest w znacznym stopniu innowacyjne. Pomimo znacznego zainteresowania podobnymi inwestycjami w ostatnich latach w Polsce, ilość działających zakładów tego typu nie przekracza dwudziestu. Z uwagi na znaczne skomplikowanie instalacji oraz różnorakie substraty stosowane w poszczególnych biogazowniach, każda z nich posiada indywidualne rozwiązania techniczne i technologiczne. Najczęściej są to rozwiązania indywidualne dla konkretnego projektu o znacznym potencjale innowacyjnym. Nie mówimy tu o samej idei produkcji biogazu a o szczegółowych rozwiązaniach poszczególnych problemów konstrukcyjnych i technologicznych. Ponadto przedmiotowa biogazownia będzie dysponowała członem umożliwiającym odwadnianie i energetyczne wykorzystanie części produkowanego pofermentu. Takie wykorzystanie będzie wymagało zaprojektowania maszyny, lub zestawu maszyn i urządzeń, umożliwiających otrzymanie odpowiedniej jakości produktu. W związku z powyższym innowacyjność projektu przejawia się zarówno w sposobie zagospodarowania pofermentu jak i innowacyjnym urządzeniu służącym do otrzymania z pofermentu paliwa biomasowego. Realizacja przedmiotowego przedsięwzięcia w znacznym stopniu posłuży promocji regionu, jako przyjaznego dla inwestycji w odnawialne źródła energii. Realizacja inwestycji w źródło odnawialne wykorzystujące lokalne zasoby energii oraz produkujące dodatkowe paliwo biomasowe, umożliwiające zmniejszenie wykorzystania paliw kopalnych będzie doskonałym przykładem możliwości maksymalnego wykorzystania naturalnych zasobów regionu. Z uwagi na wysokie zainteresowanie tego typu inwestycjami w kraju bardzo często istniejące instalacje są celem wyjazdów studyjnych rożnych grup. Częstymi gośćmi tego typu instalacji są potencjalni inwestorzy, przedstawiciele lokalnych władz, na terenie których planowane są takie inwestycje. Bardzo często są to wyjazdy z innych województw, co w znacznym stopniu może przybliżyć możliwości inwestycji i współpracy z podmiotami z województwa lubelskiego. 11

12 2.3. Analiza dostępności zasobów do produkcji energii Potencjał dostępnych substratów energetycznych dla biogazowni zlokalizowanej na terenie gminy Lubycza Królewska został określony na podstawie: lokalnych podmiotów przemysłu przetwórstwa mięsnego, dla których odpady poubojowe i inne poprodukcyjne stanowić mogą substrat dla biogazowni, lokalnych podmiotów przemysłu rolno-spożywczego, których powstający w procesie produkcji podstawowej odpad może być substratem dla biogazowni, zdolności produkcyjnej rolnictwa z terenów powiatu uprawy celowe, odpady z produkcji rolnej (liście buraków, trawa itp.). Przetwórstwo rolno-spożywcze Do substratów tego rodzaju zaliczono przede wszystkim: odpady przetwórstwa owocowowarzywnego wytłoki owocowe, wysłodki, soki, odpady przemysłu mleczarskiego - serwatka, odpady po produkcji alkoholi wysłodziny browarniane, wywary gorzelniane, wycierki. Na terenie powiatu tomaszowskiego następujące zakłady z branży przetwórstwa rolno-spożywczego stanowią potencjalne źródło pozyskiwania substratu dla biogazowni: Zakład Przetwórstwa Owocowego w Tomaszowie Lubelskim, Zakład Mleczarski w Łaszczowie - wchodzący w skład grupy Lacpol, Terpior. S.j. Gorzelnia. Rolnictwo uprawy celowe i substraty odpadowe, hodowla Substratami rolniczymi są: zielonka z roślin różnego rodzaju (najczęściej kukurydzy), rolnicze odpady zielone liście warzyw (np. buraków), trawy itp., odchody zwierzęce gnojowica, gnojówka, obornik, pomiot. Użytki rolne zajmują 65 % ogólnej powierzchni powiatu. W strukturze powierzchniowej dominują małe gospodarstwa rolne od 1 do 5 ha, co daje ok. 67%, natomiast gospodarstw przekraczających 10 ha jest ok. 12%. W powiecie czołowe miejsce wśród upraw zajmują zboża (głównie pszenica szacuje się, że jest uprawiana w ok. 80 % gospodarstwach rolnych). Prowadzenie upraw celowych na potrzeby instalacji biogazowej o mocy kilkuset kw jest możliwe na terenach dużych gospodarstw rolnych powyżej 100 ha lub przez grupy producenckie. Dodatkowym czynnikiem, na który trzeba zwrócić uwagę jest konieczność zagospodarowania powstałego pofermentu. Zazwyczaj realizuje się to poprzez rozprowadzanie po powierzchni gruntu. Gospodarstwa rolne, które mogą dostarczać substrat dla instalacji biogazowni rolniczej: Gospodarstwo Rolne Tomasz Małys obornik, zielonka, Agro Inwestycja Sp. z o.o. Gospodarstwo rolne, Agro-Eco Bp Sp. z o.o. hodowla drobiu, Ośrodek Hodowli Zwierząt i Produkcji Rolnej Sp. z o.o Możliwość podłączenia do sieci energetycznej Dla niniejszego projektu przewidziano wykorzystanie produkowanego biogazu poprzez proces kogeneracji. Proces ten polega na spaleniu biogazu w silniku iskrowym, który napędza spięty z nim generator prądotwórczy. Wskutek procesu otrzymujemy dwa rodzaje energii; elektryczną oraz cieplną. Takie rozwiązanie będzie optymalne z uwagi na lokalne warunki techniczne oraz rozwiązania technologiczne samej biogazowni. Projekt zakłada wykorzystanie znacznych ilości energii cieplnej do zmniejszenia uwodnienia pofermentu, aby możliwe było jego wykorzystanie jako paliwa 12

13 biomasowego. Wprowadzenie biogazu bezpośrednio do sieci gazowej w takim wypadku wymagałoby montażu pieca gazowego spalającego znaczną część gazu na potrzeby własne biogazowni. W przypadku zastosowania kogeneracji ciepło uzyskiwane w tym procesie jest w pewnym zakresie odpadowe a jego wykorzystanie umożliwia otrzymanie dodatkowego wsparcia. Przedmiotowa lokalizacja teoretycznie umożliwia podłączenie do zewnętrznej sieci elektro-energetycznej poprzez przyłącze do istniejącej linii SN 15 kv. Możliwości techniczne takiego przyłączenia można określić po złożeniu odpowiedniego wniosku do lokalnego operatora i wpłaceniu zaliczki przyłączeniowej w wysokości 30 zł za każdy kilowat przyłączanej mocy. W tym przypadku opłata wyniesie ok ,00 zł. Wstępnie możliwość przyłączenia można ocenić na podstawie odległości punktu przyłączenia od głównego punktu zasilania (GPZ). W tym przypadku odległość ta wynosi ok 10 km, co powinno pozwolić na przyłączenie planowanej mocy (0,5 MW). 3. Produkcja energii w kontekście zasad zrównoważonego rozwoju 3.1. Aspekty ekonomiczne Koszty produkcji energii Poniżej przedstawiono tabelę zawierającą prognozowane jednostkowe koszty wytwarzania energii w zależności od wykorzystywanego paliwa. W przekroju całości prezentowanych źródeł można zauważyć podstawową tendencję koszty wyprodukowania energii we wszystkich źródłach nieodnawialnych rosną wraz z upływem czasu. W przypadku energii odnawialnych oraz energii pozyskiwanej z rozszczepienia atomu sytuacja jest odwrotna. Tendencja taka potwierdza, iż energia odnawialna będzie z czasem tańsza, co wpłynie na stopień jej udziału w całkowitej ilości produkowanej energii. Jeśli chodzi o energię odnawialną pozyskiwaną z biogazu czy ogólnie z biomasy posiada ona znaczne widełki przewidywanego koszty wytworzenia. Stan taki jest podyktowany tym, iż do jej produkcji wykorzystuje się zasoby, które mogą zostać spożytkowane w inny sposób, w związku z czym koszt ich pozyskania może być mocno zmienny. Warte zauważenia jest to, że dolny przedział kosztowy energii produkowanej z biogazu jest jednym z najniższych w przypadku energii odnawialnej (jedynie w przypadku dużych elektrowni wodnych przewiduje się koszty na niższym poziomie). W związku z powyższym ważne jest, aby w umowach na dostawy substratów zawierać gwarancje cen oraz podpisywać umowy na jak najdłuższy okres czasu. Źródło (nośnik) energii Gaz ziemny Ropa naftowa Węgiel Technologia pozyskiwania energii elektrycznej Elektrownie z turbinami gazowymi (GT) Elektrownie gazowoparowe (CCGT) CCGT z instalacją wychwytywania i składowania CO2 (CCS) Jednostkowe koszty wytwarzania energii elektrycznej, /MWh Jednostkowe koszty wytwarzania energii elektrycznej, /GJ w 2007 r. w 2020 r. w 2030 r. w 2007 r. w 2020 r. w 2030 r , ,3-43,1 44,4-45, ,7-19,4 29,2-31,9 31,9-34, ,1-38,9 38,9-41,7 Agregaty z silnikiem Diesla ,7-40,3 55,6-61,1 63,9-69,4 Cykl kombinowany gazowo-parowy ,9-34,7 48,6-51,4 55,6-56,9 Elektrownie na węglu kamiennym z kotłami ,1-15,3 22,2-26,4 23,6-27,8 pyłowymi (PCC) PCCC z instalacją CCS ,8-34,7 27,8-33,3 Elektrownie na węglu ,9-16,7 26,4-29,2 26,4-29,2 13

14 kamiennym z kotłami fluidalnymi (CFBC) Elektrownie gazowoparowe zintegrowane ze zgazowaniem węgla ,9-16,7 23,6-26,4 23,6-26,4 (IGCC) IGCC z instalacją CCS ,4-30, ,2 Atom Rozszczepianie atomu , , ,3-23,6 Biomasa Wiatr Woda Biomasa ,2-54, ,7 26,4-61,1 Biogaz , ,9-55,6 13,9-52,8 Farmy na lądzie ,8-30,6 15, ,9-23,6 Farmy na morzu ,6-38,9 18,1-31,9 13,9-26,4 Duże elektrownie wodne ,72-40,3 8,3-38,9 8,3-36,1 Małe elektrownie wodne ,7-51,4 15,3-44,4 13,9-38,9 Ogniwa fotowoltaiczne ,2-83,3 Słońce Elektrownie heliotermiczne ,2-69,4 36, ,3-44,4 Tab. 4. Koszty wytwarzania energii elektrycznej i ciepła według unii europejskiej, autorzy: Józef Paska, Mariusz Sałek, Tomasz Surma. Źródło: Rynek energii nr 4/ Planowane całkowite nakłady inwestycyjne Na koszty realizacji projektu złożą się: Koszty przygotowania wszelkich dokumentów i pozwoleń (koncepcji, w przypadku przekroczenia 0,5 MW instalowanej mocy elektrycznej decyzji środowiskowej, warunków przyłączenia, projektu budowlanego wraz ze wszystkimi uzgodnieniami): ,00 zł, Koszty zakupu gruntów: ,00 zł, Koszty robót budowlanych i technologii oraz uruchomienia części biogazowej: ,00 zł, Koszty projektowania, robót budowlanych i technologii oraz uruchomienia części produkcji granulatu z pofermentu: ,00 zł. Łączny szacowany koszt inwestycji: ,00 zł. W kosztach nie jest uwzględniony koszt zakupu maszyn rolniczych, projekt zakłada zakup substratów na bramie zakładu. Ponieważ biogazownia generuje dwa rodzaje energii zastosowano dwa przeliczniki kosztu w stosunku do mocy. 1. Koszt przeliczony na jednostkę mocy całkowitej biogazowni(k 1 ): Z 1 koszt całkowity inwestycji ( zł) P 1 moc całkowita biogazowni (500 kw+600 kw=1100 kw) 2. Koszt przeliczony na jednostkę mocy całkowitej biogazowni(k 2 ): Z 2 koszt inwestycji w człon biogazowy ( zł zł = zł) P 2 moc elektryczna biogazowni (500 kw) 14

15 Koszt produkcji energii w przypadku biogazu określono jak koszt substratów, koszty eksploatacyjne. Podane koszty są kosztami uśrednionymi w 20-letnim okresie trwałości projektu. Łączny koszt pozyskania substratów: Uśrednione koszty eksploatacyjne: Łączne roczne koszty eksploatacyjne: ,00 zł ,00 zł ,00 zł Ilość produkowanej energii elektrycznej MWh GJ Ilość energii elektrycznej zużytej na potrzeby własne 600 MWh 2 160GJ Ilość produkowanej energii cieplnej MWh GJ Ilość energii cieplnej zużytej na potrzeby części biogazowej 960 MWh GJ Suma ilości produkowanej energii MWh GJ Suma ilości energii bez zapotrzebowania własnego bloku biogazowego MWh GJ Współczynniki IRR i NPV określone zostały przy następujących założeniach: 1 Ilość okresów inwestycyjnych 20 Ilość okresów dochodowych 6 Stopa w % Okres inwestycyjny okres przepływ pieniężny wartość rzeczywista dyskonto wartość przyszła Okres dochodowy projektu ,00 zł ,00 zł ,00 zł okres przepływ pieniężny wartość rzeczywista dyskonto wartość przyszła ,00 zł ,00 zł 3, ,42 zł ,20 zł ,20 zł 2, ,31 zł ,40 zł ,40 zł 2, ,65 zł ,60 zł ,60 zł 2, ,91 zł ,80 zł ,80 zł 2, ,14 zł ,00 zł ,00 zł 2, ,14 zł ,20 zł ,20 zł 2, ,42 zł ,04 zł ,04 zł 2, ,30 zł ,87 zł ,87 zł 1, ,98 zł ,71 zł ,71 zł 1, ,03 zł ,54 zł ,54 zł 1, ,59 zł ,38 zł ,38 zł 1, ,24 zł ,22 zł ,22 zł 1, ,32 zł ,05 zł ,05 zł 1, ,37 zł ,89 zł ,89 zł 1, ,08 zł ,72 zł ,72 zł 1, ,21 zł ,56 zł ,56 zł 1, ,79 zł ,40 zł ,40 zł 1, ,37 zł ,23 zł ,23 zł 1, ,79 zł ,07 zł ,07 zł ,07 zł NPV ,73 zł IRR 6,18% 15

16 Planowane przychody z tytułu eksploatacji biogazowni Przedmiotowa biogazownia będzie generowała w stosunku rocznym następujące przychody: a) Przychody z tytułu produkcji energii elektrycznej: Przychody z tytułu sprzedaży energii czarnej: P 1 przychody z tytułu sprzedaży energii czarnej ; E e ilość energii elektrycznej wprowadzonej do sieci; C c cena energii czarnej (ustalona na poziomie ceny za rok 2011); Przychody z tytułu sprzedaży praw majątkowych otrzymanych z uwagi na produkcję energii odnawialnej (zielonych certyfikatów): P 2 przychody z tytułu sprzedaży zielonych certyfikatów E ec ilość energii elektrycznej wyprodukowanej; C z cena zielonego certyfikatu (ustalona zgodnie z wysokością opłaty zastępczej na rok 2012); b) Przychody z tytułu sprzedaży granulatu produkowanego z pofermentu: P 3 przychody z tytułu sprzedaży pofermentu M ilość wyprodukowanego granulatu (przy założeniu wykorzystania połowy rzeczywiście produkowanego pofermentu i zwiększenia jego suchej masy do wartości ok 65%); C z cena granulatu (ustalona zgodnie z wartością opałową produkowanego granulatu w stosunku do wartości opałowej i ceny peletu drzewnego); c) Z uwagi na zakładane całkowite wykorzystanie produkowanej w kogeneracji energii cieplnej oraz moc elektryczną biogazowni poniżej 1 MW i wytwarzanie biogazu rolniczego zakłada się możliwość uzyskania dodatkowych praw majątkowych w postaci żółtych certyfikatów: P 2 przychody z tytułu sprzedaży żółtych certyfikatów E ec ilość energii elektrycznej wyprodukowanej; C G cena żółtego certyfikatu; Przychody z tytułu uzyskania tego typu certyfikatów założono do 2018 roku. Łączny przychód dla biogazowni w pierwszym roku działania: Zarówno wartość energii czarnej jak i zielonych certyfikatów rośnie stabilnie od kilku lat i nadal przewiduje zachowanie tego wzrostu. Wzrost ten szacuje się na ok. 5% rocznie. W przypadku biogazowni wzrostowi ulegną również ceny substratów, jednak ten wzrost szacuje się na nieco niższy, a koszty substratów stanowią ok. 60% przychodów biogazowni. Ogólny wzrost dochodu należy przyjąć na poziomie ok. 3% w skali roku. 16

17 Z uwagi na konsultowaną obecnie ustawę o OZE trudno jest dokładnie prognozować popyt i ceny energii produkowanej w biogazowni. Rozpoczęcie produkcji w planowanej instalacji nastąpi już po wejściu w życie nowej ustawy (minimum 1,5 roczny okres projektowo przygotowawczy), w związku z czym instalacja będzie działała według nowych zasad. Rozpoczęcie produkcji w pierwszym okresie obowiązywania ustawy będzie korzystne dla projektu. Zgodnie z nim dopłaty do produkcji energii elektrycznej z biogazu o planowanej w tym przypadku mocy źródła będą wyższe niż obowiązujące obecnie, lecz ich wielkość będzie z każdym rokiem spadała. Generalnie zapisy projektu nowej ustawy są korzystne dla produkcji energii z biogazu szczególnie w przypadku małych mocy instalowanych Koszty eksploatacji biogazowni W przypadku biogazowni podstawowym kosztem jest koszt wykorzystywanych substratów. Na ten koszt złoży się: Koszt zakupu kiszonki cenę jednej tony na bramie szacuje się na 105 zł koszt roczny: 8000 ton x 105 zł = zł Koszt trawy i wywaru gorzelnianego szacuje się przede wszystkim jako koszt transportu z uwagi na to, iż są to substraty odpadowe zł koszt roczny: zł. Koszty utrzymania instalacji, koszty pracownicze, remontów, itd. uśredniono w okresie żywotności instalacji. Uśrednienie takie jest konieczne z uwagi na to, iż niektóre koszty występują co pewien okres czasu a mają znaczna wartość np. remont kogeneratora. Koszty te wyniosą ,00 zł. Łączny koszt eksploatacji obiektu szacowany jest na ,00 zł rocznie Wariantowa analiza rentowności produkcji energii z uwzględnieniem możliwości wykorzystania dostępnych źródeł finansowania Dla potrzeb analizy przyjmujemy założenia zgodnie z pkt oraz najbardziej popularne progi dofinansowań możliwych do otrzymania 30% i 70%. Inwestycja bez dofinansowania: NPV ,73 zł IRR 6,18% Dofinansowanie na poziomie 30% kosztów kwalifikowanych projektu: NPV zł IRR 11,70% Dofinansowanie na poziomie 70% kosztów kwalifikowanych projektu: NPV zł IRR 33,72% Jak widać z powyższych danych zdobycie dofinansowania w znacznym stopniu podnosi efektywność ekonomiczną przedsięwzięcia. Bardzo dobrze obrazuje to prosty czas zwrotu dla trzech przypadków przedstawionych poniżej: Rodzaj projektu Prosty czas zwrotu SPBP Projekt bez dofinansowania 9 lat 7 miesięcy Projekt dofinansowany w 30% 6 lat 8 miesięcy Projekt dofinansowany w 70% 2 lata 11 miesięcy 17

18 3.2. Aspekty społeczne Wstępna ocena nastawienia mieszkańców do przedsięwzięcia Przeprowadzono badania ankietowe wśród mieszkańców gminy Lubycza Królewska, dzięki którym można wstępnie ocenić nastawienie społeczeństwa do realizacji tego typu inwestycji. Badania przeprowadzono w sposób telefoniczny poprzez kontakt z 10 losowo wybranymi mieszkańcami gminy. Wszystkie 10 osób, które brały udział w badaniu akceptują budowę biogazowni na terenie gminy Lubycza Królewska. Mieszkańcy liczą przede wszystkim na nowe miejsca pracy i obniżki cen energii. Ponadto ich zdaniem budowa biogazowni może przynieść następujące korzyści: bogacenie się gminy, zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego regionu, utylizacja odpadów z przetwórstwa mięsnego, wykorzystanie potencjału surowcowego występują nadwyżki płodów rolnych, które się marnują, rozwój rolnictwa, dostęp do biogazu. Tylko jedna osoba, posiada obawy związane z funkcjonowaniem biogazowni, które dotyczą uciążliwości zapachowej. Osoby biorące udział w badaniu podkreślały, że na terenie gminy występuje duże bezrobocie i biogazownia jest szansą dla mieszkańców na poprawę ich sytuacji finansowej. Mieszkańcy gminy Lubycza Królewska oczekują, że realizacja tego typu inwestycji będzie poprzedzona rzetelną akcją informacyjną, która pozwoli wszystkim mieszkańcom zapoznać się z tematyką produkcji biogazu. Pozwoli to rozwiać pewne wątpliwości i świadomie uczestniczyć w kształtowaniu gminy. Nie bez znaczenia jest również często poruszana kwestia, która dotyczy zastosowania w biogazowni rozwiązań, które zapewnią najwyższy możliwy poziom bezpieczeństwa Przewidywany wpływ na liczbę miejsc pracy związaną z uruchomieniem obiektu Uruchomienie biogazowni wpłynie na wzrost zatrudnienia w sposób bezpośredni oraz pośredni, co w sumie będzie skutkowało możliwością zatrudnienia dla kilkudziesięciu osób. Bezpośrednio na terenie biogazowni powstaną 4 nowe miejsca pracy związane z bieżącą obsługą (dozowanie substratów, suszenie pofermentu) i dozorem instalacji. Jej funkcjonowanie przyczyni się ponadto do wzrostu zatrudnienia w sposób pośredni poprzez nowe miejsca pracy w sektorze rolniczym, dostarczającym substraty do biogazowni z upraw celowych. Dodatkowe miejsca pracy będą powstawać sezonowo w okresie zbiorów upraw energetycznych i podczas nawożenia pól pofermentem. Ze względu na konieczność systematycznych dostaw substratów do biogazowni, konieczne będzie także korzystanie z zewnętrznych usług logistycznych. Aby zapewnić prawidłową pracę instalacji, należy wykonywać regularny serwis poszczególnych urządzeń, który będzie zlecany firmom specjalizującym się w tego typu usługach. Tak więc biogazownia przyczyni się do wzrostu zatrudnienia na poziomie lokalnym, jak i regionalnym Relacje z władzami lokalnymi Stanowisko władz gminy Lubycza Królewska wobec budowy biogazowni na ich terenie można określić jako neutralne. Władze gminy na pierwszym miejscu stawiają bezpieczeństwo i komfort życia mieszkańców. Do podjęcia rozmów na temat budowy biogazowni na terenie gminy, konieczne jest przedstawienie szczegółów dotyczących jej proponowanej lokalizacji, wykorzystanych substratów, 18

19 zastosowanej technologii czy przewidywanego oddziaływania na otoczenie. Władze gminy nie są przeciwne tego typu inwestycjom, ale wymagają, aby instalacja zapewniała najwyższy możliwy poziom bezpieczeństwa zarówno dla okolicznych mieszkańców jak i środowiska przyrodniczego Zgodność założeń projektu z lokalnymi dokumentami o charakterze strategicznym i planistycznym Budowa biogazowni na terenie gminy Lubycza Królewska jest zgodna z kierunkami działań w zakresie racjonalnego użytkowania zasobów naturalnych, zamieszczonych w Strategii Rozwoju Gminy Lubycza Królewska na lata W celu realizacji tego założenia planuje się zwiększać wykorzystanie źródeł energii odnawialnej. Ponadto budowa biogazowni pozytywnie wpisuje się w koncepcję zmniejszania emisji zanieczyszczeń powietrza realizowaną poprzez zmianę wykorzystywanych źródeł energii na bardziej przyjazne dla środowiska, między innymi dzięki wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii. Gmina Lubycza Królewska posiada opracowane Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, który jest uchwalony dla części obszaru gminy. Jednak w opracowanych dokumentach nie przewidziano obszarów przeznaczonych pod budowę biogazowni rolniczych Aspekty środowiskowe Opis stopnia wpływu na emisję zanieczyszczeń stałych, ciekłych i gazowych Etap realizacji inwestycji Głównym źródłem zanieczyszczeń stałych będą prace ziemne oraz konstrukcyjne. Przewiduje się, że spośród powstających odpadów stałych największy udział będą stanowiły: odpady konstrukcyjne, metalowe, oraz wydobyta z wykopów ziemia. Głównym źródłem emisji zanieczyszczeń ciekłych będą pracownicy zatrudnieni przy realizacji inwestycji. Przewiduje się, że spośród emitowanych zanieczyszczeń ciekłych największy udział będą stanowiły: szlamy ze zbiorników bezodpływowych służących do gromadzenia nieczystości Głównym źródłem emisji zanieczyszczeń gazowych będzie praca urządzeń i maszyn budowlanych. Przewiduje się, że spośród emitowanych zanieczyszczeń gazowych największy udział będą stanowiły: SO 2, NO 2, CO. Są to typowe produkty powstałe w wyniku spalenia oleju napędowego. Wyżej wymienione emisje będą miały charakter lokalny, krótkotrwały, niezorganizowany. W przypadku prowadzenia prac budowlanych zgodnie z obowiązującymi standardami, stosując sprawne urządzenia, nie przewiduje się znaczącego oddziaływania na środowisko. Większość uciążliwości związanych z realizacją inwestycji zasięgiem nie wykroczy poza teren działek graniczących z placem budowy. Etap eksploatacji inwestycji Nie przewiduje się występowania emisji zanieczyszczeń ciekłych. Całość procesu jest prowadzona w szczelnej instalacji, wszelkie odcieki powstające przy zakiszaniu również są zbierane i wprowadzane do procesu. Powstający poferment jest gromadzony w szczelnych zbiornikach magazynowych i wykorzystywany jako nawóz lub przetwarzany na paliwo biomasowe. 19

20 Głównym źródłem emisji zanieczyszczeń gazowych będzie praca kogeneratora. Przewiduję się, że spośród emitowanych zanieczyszczeń gazowych największy udział będą stanowiły: NOx, CO, SO 2, CxHy. Są to typowe produkty powstałe w wyniku spalenia biogazu. Wyżej wymienione emisje będą miały charakter lokalny, stały, zorganizowany. Na etapie eksploatacji planowanej biogazowni nie przewiduje się wystąpienia ponadnormatywnych emisji zanieczyszczeń. Większość uciążliwości zw. z eksploatacją inwestycji zasięgiem nie wykroczy poza teren wnioskowanej działki Generowanie innych czynników szkodliwych dla środowiska Etap realizacji inwestycji Głównym źródłem emisji hałasu i drgań będzie praca urządzeń i maszyn budowlanych. Stosowane przy realizacji tego typu inwestycji maszyny charakteryzują się dość dużą uciążliwością akustyczną. Drgania mogą wystąpić jedynie podczas prac budowlanych z użyciem ciężkiego sprzętu. Wyżej wymienione emisje będą miały charakter lokalny, krótkotrwały, niezorganizowany. W przypadku emisji hałasu zasięg uciążliwości akustycznych nie wykroczy poza teren działek graniczących z placem budowy. Drgania wzbudzane przez pracę ciężkiego sprzętu będą odczuwalne maksymalnie do kilkudziesięciu metrów od strefy pracy urządzenia. Etap eksploatacji inwestycji Głównym źródłem emisji hałasu i drgań będzie praca kogeneratora. Wnioskowana technologia przewiduje umieszczenie w/w urządzenia w specjalnym wyciszonym kontenerze, ograniczy to poziom hałasu, o co najmniej 35% poza nim oraz całkowicie wyeliminuje drgania. Wyżej wymienione emisje będą miały charakter lokalny, stały, zorganizowany. W przypadku emisji hałasu zasięg uciążliwości akustycznych nie wykroczy poza teren wnioskowanej działki Wpływ na krajobraz i zmniejszenie bioróżnorodności Wpływ na krajobraz Etap realizacji inwestycji Krótkotrwałym negatywnym oddziaływaniem na krajobraz w fazie realizacji inwestycji będzie widok zaplecza budowy (maszyny, kontenery socjalne), znaków ostrzegawczych oraz nasypów, powstałych w wyniku robót ziemnych. Po zakończeniu realizacji przedsięwzięcia oddziaływanie to zostanie usunięte. Etap eksploatacji inwestycji Teren, na którym będzie realizowana inwestycja jak i obszary wokół planowanej inwestycji nie posiada szczególnych walorów architektoniczno krajobrazowych. Dominującym elementem krajobrazu wnioskowanego terenu jest pozostałość po byłym PGR Dyniska Nowe, tereny okoliczne to przede wszystkim grunty rolne oraz tereny zabudowy zagrodowej i jednorodzinnej. Planowana inwestycja wprowadzi nowe elementy do krajobrazu, dominującymi konstrukcjami nowoprojektowanej inwestycji będą zbiorniki fermentacyjne i magazynowe. Prawdopodobnie będą to obiekty okrągłe o ścianach pionowych pokryte membranowym dachem podtrzymywanym sprężonym powietrzem. W związku z tym, iż całość planowanej inwestycji ogranicza się do terenu znajdującego się w bezpośrednim sąsiedztwie istniejących budynków gospodarczo przemysłowych, nie przewiduje się żadnego oddziaływania na krajobraz ze strony nowopowstałych budowli. Zarówno gabaryty poziome jak i wysokość oraz forma planowanych budowli nie wpłynie negatywnie 20