Przedmiot I. Bibliotekoznawstwo i bibliotekarstwo 15 godz. (12 wykłady, 3 ćwiczenia)

Transkrypt

1 OPZ załącznik nr 1 Przygotowanie i przeprowadzenie wykładów oraz ćwiczeń audytoryjnych i laboratoryjnych w ramach Kursu kwalifikacyjnego z zakresu bibliotekoznawstwa - 5 zadań. Tematyka i terminy realizacji: Zadanie nr 1 Przedmiot I. Bibliotekoznawstwo i bibliotekarstwo 15 godz. (12 wykłady, 3 ćwiczenia) Historia książki i bibliotek 1. Dzieje kultury książki od Starożytności -Geneza i rozwój pisma, jego funkcje. Książka i biblioteka w cywilizacjach Starożytnego Wschodu. Książka i biblioteka w kulturach Grecji i Rzymu, w kulturze bizantyjskiej, arabskiej, żydowskiej. -Materiały piśmienne Antyku i Średniowiecza ich właściwości, sposoby wytwarzania: papirus, pergamin. 2. Książka i biblioteka europejskiego Średniowiecza -Morfologia kodeksowej rękopiśmiennej książki Średniowiecza. Zdobnictwo książki rękopiśmiennej. Ewolucja pisma łacińskiego w Antyku i Średniowieczu. Papier czerpany: właściwości, sposoby wytwarzania, znaki wodne i ich wartość źródłowa. 3. Kultura książki w wiekach XV-XVIII - Rozprzestrzenianie się sztuki drukarskiej. Książka rękopiśmienna i drukowana konkurencyjność i współistnienie. Autorzy i twórczość: od anonimowości do statusu autora zawodowego. Ewolucja formy książki drukowanej i jej estetyki. Typologia dawnej książki. Charakterystyka repertuaru wydawniczego. Księgarstwo ewolucja jego organizacji, podstaw ekonomicznych, form działalności. Systemy kontroli i cenzura. Typologia bibliotek: charakterystyka ich organizacji, księgozbiorów, funkcji. Ewolucja systemu informacji o książce. Bibliofilstwo i jego przejawy. Kultura czytelnicza i jej przemiany. 4. Dzieje książki i bibliotek w XIX w

2 -Wpływ przemian politycznych, społecznych, ekonomicznych, kulturalnych XIX w. Na życie książki. Organizacja działalności wydawniczej: relacje autor-wydawca, typy przedsiębiorstw wydawniczych, rozwój wielkich firm wydawniczo-księgarskich. Postęp techniczny w drukarstwie i jego wpływ na życie książki. Repertuar wydawniczy (książka literacka, naukowa, dziecięca, popularna i ludowa). Prasa i czasopisma. Tendencje rozwojowe bibliotekarstwa; typologia bibliotek charakterystyka wybranych ich rodzajów (narodowe, uniwersyteckie, publiczne, wypożyczalnie dochodowe). Zawód bibliotekarza i jego przemiany. Przemiany czytelnictwa. 5. Historia książki XX w. -Miejsce książki w kulturze XX w.: konkurencja i współistnienie książki i innych środków przekazu. Książka elitarna i popularna (masowa). Rynek książki naukowej, popularnonaukowej, szkolnej, literackiej, książka kieszonkowa, wydawnictwa seryjne, encyklopedie. 6. Historia bibliotek szkolnych -zmiany zachodzące w bibliotekarstwie szkolnym na przestrzeni wieków. Zmiana roli i funkcji bibliotekarza. Pomieszczenia biblioteczne i ich wyposażenie. 7. Cechy wydawnicze wybranych typów książki XIX w. : literackiej, dziecięcej, popularnej. Techniki graficzne stosowane w książce XIX w. Formy informacji o książce i jej reklamy. Biblioteki narodowe świata. Biblioteki uniwersytetów i szkół wyższych. Biblioteki oświatowe. Architektura i wyposażenie bibliotek XIX w. Ruch bibliofilski. Zadanie nr 2 Przedmiot II. Literatura dla dzieci i młodzieży 25 godz. (10 wykłady, 15 ćwiczenia) zakończony egzaminem 1. Tendencje rozwojowe literatury dziecięcej. Procesy wyodrębniania się z całokształtu piśmiennictwa. Od dydaktyzmu oświeceniowego do przygody i fantazji - lektury dzieci i młodzieży przed powstaniem oryginalnej literatury (literatura ludowa, przeróbki, adaptacje dzieł dla dorosłych)

3 - lektury dzieci w Polsce w epoce Oświecenia - pierwsi polscy twórcy literatury dla dzieci i młodzieży 2. Stulecie dziecka koncepcje pedagogiczne XX w. i ich odbicie w literaturze dziecięcej. Pajdocentryzm. Kierunki psychoanalityczne. Literatura i ideologia - czynniki determinujące kształt i charakter literatury dla dzieci i młodzieży - ogólne tendencje rozwojowe - gatunki literackie 3. Wielka zabawa folklor dziecięcy a literatura. Miejsce folkloru we współczesnej poezji i prozie -literatura i podkultura dziecięca -wyliczanki -język dziecięcy a poezja dziecięca 4. Światowy system promocji książki dziecięcej i informacji o niej. Źródła. Organizacje. Instytucje. Publikacje. Warsztat informacyjny nauczyciela bibliotekarza -działalność IBBY -targi książki -czasopisma recenzyjne ( Nowe Książki, Guliwer ) 5. Przegląd ważniejszych nowości polskich i obcych. Nazwiska, dzieła, kierunki -omówienie prac J. Papuzińskiej, M. Zająca, G. Leszczyńskiego -różne ujęcie problemów związanych z literaturą dla dzieci i młodzieży 6. Książka dziecięca czy literatura dla dzieci? Dyskusja nad pojęciami. Gest obraz słowo, czyli inersemiotyczny charakter przekazu. Omówienie na przykładach wybranych pozycji -zdefiniowanie pojęć związanych z literaturą dla dzieci i młodzieży -typologia literatury dla dzieci i młodzieży -literatura dla dzieci i jej miejsce we współczesnej kulturze -próba odpowiedzi na pytanie czym jest literatura dla dzieci i młodzieży 7. Baśń pedagogiczne spory o baśń -różne definicje i typy fantastyki -metamorfozy baśni

4 -od baśni ludowej do baśni literackiej -baśnie narodowe i regionalne -dyskusja na przykładzie wybranych utworów 8. Poezja dla dzieci. Jej przemiany, ważniejsze nurty i nazwiska -poezja wyobraźni -poezja satyryczna i groteskowa -poezja liryczna -współcześni poeci piszący dla dzieci (do wyboru przez słuchaczy) 9. Czasopisma dla dzieci od Rozrywki dla dzieci do czasopism współczesnych, zmiany zachodzące w prasie dla młodego czytelnika od oświecenia do czasów współczesnych. Próba oceny czasopism współczesnych. 10. Czy to odpowiednie dla dzieci? Bariery tematyczne i cenzura społeczna. Tabu literatury dziecięcej i sposoby ich przełamywania. Dyskusja na podstawie np. artykułów dotyczących Harrego Pottera, lub horrorów dla dzieci i młodzieży. 11. Książki niebeletrystyczne albumy, encyklopedie, poradniki jako przykład światowych tendencji edytorskich -rodzaje wydawnictw popularnonaukowych dla dzieci i młodzieży -ocena oferty wydawniczej -ocena przydatności książek popularnonaukowych dla poszczególnych grup wiekowych 12. Przygoda struktury powieściowe, najważniejsze schematy literackie i poruszane problemy -zmiany zachodzące w literaturze przygodowej dla dzieci i młodzieży -twórcy (np. A. Bahdaj, A. Szklarski, Z. Nienacki) -elementy dydaktyzmu w literaturze przygodowej dla dzieci i młodzieży 13. Wizyta w Dziale Pracy z Dziećmi WiMBP we Wrocławiu Zadanie nr 3

5 Przedmiot III. Informacja naukowa 30 godz. (12 wykłady, 18 ćwiczenia) zakończony egzaminem 1. Problemy teoretyczne. Terminologia. Klasyfikacje -komunikacja naukowa -określenie terminów: dokumentacja, informacja naukowa, informatologia -potrzeby nauki, ogólny podział dyscyplin naukowych -proces informacyjny zasady funkcjonowania 2. Organizacja działalności informacyjnej -krajowe i międzynarodowe organizacje informacyjne -rozwój systemów informacyjnych na świecie -krajowe systemy, podsystemy i sieci informacyjne 3. Proces informacyjny -zasady informowania -efektywność działalności informacyjnej, -automatyzacja rozwój techniki komputerowej w służbie nauki i informacji -bariery w informacji naukowej 4. Formy, metody i narzędzia informacji naukowej -dokumenty piśmiennictwa naukowego -przechowywanie wiedzy metody rejestracji -udostępnianie wiedzy metody i formy -przetwarzanie informacji zawartej w dokumentach -normalizacja 5. Źródła informacji naukowej -klasyfikacja źródeł wg. Określonych kryteriów -dokumenty naukowe -gromadzenie i opracowanie dokumentów

6 -publikacje prymarne i pochodne -źródła bibliograficzne -wydawnictwa informacyjne 6. Użytkownicy informacji naukowej -analiza potrzeb informacyjnych -formułowanie pytań informacyjnych -instytucja naukowa, jako użytkownik -indywidualne potrzeby informacyjne Zadanie nr 4 Przedmiot IV. Praca bibliotek szkolnych i kontekst czytelniczy 56 godz. (27 wykłady, 29 ćwiczenia laboratoryjne / podział na dwie grupy) zakończony egzaminem 1. Funkcje i zadania biblioteki szkolnej Funkcje biblioteki szkolnej wobec uczniów, nauczycieli i rodziców Zadania w zakresie wspomagania procesu dydaktycznego, pomocy w dokształcaniu, doskonaleniu i pracy twórczej nauczycieli oraz rozwoju kultury czytelniczej i medialnej i pedagogizacji rodziców. Współpraca ze środowiskiem szkolnym i pozaszkolnym 2. Zasady organizacji bibliotek szkolnych Nadzór merytoryczny nad biblioteki szkolnymi, zadania organów prowadzących. Biblioteka jako integralna część szkoły 3. Biblioteki tradycyjne i media center Biblioteka mediateka centrum dydaktyczne, zadania współczesnych bibliotek w obliczu przemian współczesnej edukacji 4. Administracja, zbiory, wyposażenie, kadry bibliotek Lokal, zbiory, wyposażenie w sprzęt techniczny i komputerowy w bibliotekach szkolnych i pedagogicznych. Komputerowe programy biblioteczne 5. Historia bibliotek szkolnych w Polsce i na świecie

7 Początki bibliotek szkolnych na świecie i w Polsce. Rola Komisji Edukacji Narodowej. Współczesne biblioteki szkolne za granicą. Centra dydaktyczne przykład szwedzki (przeźrocza) 6. Systemy organizacyjne bibliotek szkolnych Stan bibliotek szkolnych w Polsce. Modele bibliotek biblioteka centralna, mediateka, centrum informacyjne 7. Podstawy prawne funkcjonowania bibliotek szkolnych i pedagogicznych Analiza aktualnych przepisów prawnych, zapisy dotyczące bibliotek w statutach szkół. Regulaminy biblioteczne 8. Biblioteka szkolna a ideały i wzorce zachowania Funkcja kształcąco-wychowawcza, jako kluczowa w działalności biblioteki szkolnej. Programy wychowawcze szkoły i ich realizacja przez bibliotekę szkolną. Biblioteczne programy wychowania czytelniczego. 9. Praca z czytelnikiem indywidualnym Kategorie czytelników wymagających szczególnej opieki. Formy i metody pracy indywidualnej 10. Metody i formy poznawania czytelników Rozmowy, wywiady, ankiety. Charakterystyki czytelników (warsztaty). Współpraca z wychowawcą, pedagogiem i psychologiem szkolnym, rodzicami 11. Praca grupowa z uczniami Formy grupowej pracy pedagogicznej podział według różnych kryteriów. Omawianie poszczególnych typów 12. Praca aktywu czytelniczego, organizacji i kół zainteresowań a biblioteka szkolna Analiza różnych form pracy pozalekcyjnych z wykorzystaniem doświadczeń słuchaczy ze szkół 13. Biblioteka szkolna w procesie samokształcenia Warsztat informacyjny biblioteki szkolnej jako podstawa samokształcenia w szkole. Współpraca nauczycieli przedmiotowych. Formy pracy z książką i biblioteką w pracy klasowej i domowej ucznia 14. Metodyka samokształcenia

8 Warsztat pracy samokształceniowej ucznia: kartoteki bibliograficzne, uporządkowany zbiór notatek, skład i układ biblioteki domowej. Informatory niezbędne w pracy ucznia. Czasopisma, jako źródło aktualnej wiedzy. Źródła internetowe krytyka i umiejętność wykorzystania 15. Praca z czytelnikiem zbiorowym Znaczenie i rodzaje form pracy zbiorowej w bibliotece 16. Formy pracy z czytelnikiem zbiorowym kategorie podziału, formy pracy pozalekcyjnej Wizualne formy pracy biblioteki szkolnej. Wykorzystanie środków audiowizualnych i multimediów. Formy żywego słowa. Małe formy teatralne. Konkursy czytelnicze. Gry i zabawy czytelnicze. Formy synkretyczne. Drama 17. Biblioteka szkolna jako warsztat informacyjny Skład warsztatu informacyjnego. Wykorzystanie programu MOL w pracy informacyjnej. Tematyczne zestawienia bibliograficzne. Zalety i wady źródeł internetowych 18. Rola księgozbioru podręcznego, katalogów, kartotek, Internetu Katalogi, kartoteki bibliograficzne i tekstowe oraz księgozbiór podręczny jako podstawowa działalności informacyjnej biblioteki. Sposoby wykorzystania warsztatu informacyjnego przez nauczycieli i uczniów 19. Praca z klasą. Edukacja czytelnicza i medialna cel i zadania Edukacja czytelnicza i medialna, jako ścieżka międzyprzedmiotowa. Przysposobienie czytelnicze i informacyjne a edukacja czytelnicza i medialna. Przygotowanie użytkownika informacji oraz świadomego konsumenta usług bibliotecznych jako program ścieżki. Znaczenie kształcenia o mediach, poprzez media i dla mediów w nowoczesnej szkole 20. Formy i metody realizacji ścieżki edukacja czytelnicza i medialna Propozycje realizacji modułu bibliotecznego. Zadania koordynatora ścieżki i liderów wiedzy o mediach. Współpraca z nauczycielami przedmiotowymi 21. Analiza programów edukacji czytelniczej i medialnej Edukacja czytelnicza i medialna na poszczególnych etapach kształcenia analiza podstawy programowej. Szkolny program ścieżki warsztaty

9 22. Współpraca biblioteki z nauczycielami i radą pedagogiczną Wspomagająca rola biblioteki na wszystkich etapach procesu edukacyjnego. Koordynacja programu przygotowania czytelniczego, informacyjnego i medialnego w szkole. Wpływ dyrekcji, nauczycieli, rady pedagogiczne i rady rodziców na kształt i zakres usług biblioteki 23. Praca biblioteki w środowisku pozaszkolnym Współpraca z organizacjami pozaszkolnymi i ośrodkami wychowania równoległego. Kontakty z innymi bibliotekami. Marketing biblioteczny 24. Funkcje i zadania biblioteki publicznej Rola biblioteki publicznej w zagospodarowaniu czasu wolego ucznia formy i metody pracy. Zadania bibliotek publicznych (edukacyjne, kulturalno-rozrywkowe). Współpraca z bibliotekami szkolnymi i pedagogicznymi 25. Informacja pedagogiczna w Polsce Pojęcie informacji edukacyjnej (pedagogicznej). Placówki prowadzące działalność w zakresie informacji edukacyjnej w świecie i w Polsce. Rozwój informacji edukacyjnej w Polsce. Informacja o badaniach w zakresie edukacji, o europejskich i narodowych ( w tym polskim) systemach edukacyjnych, o programach międzynarodowych dostępnych dla pracowników polskiego systemu edukacji. Informacja oświatowa w Polsce. Edukacyjne funkcje bibliotek pedagogicznych Zadanie 5 Przedmiot IV. Praca bibliotek szkolnych i kontekst czytelniczy MODUŁ (4 godz. ćwiczeń) Przeprowadzenie zajęć z edukacji czytelniczej i medialnej dla uczestników kursu w szkole ćwiczeniowej na terenie Wrocławia dotyczy osoby nauczyciela bibliotekarza zatrudnionego w bibliotece szkolnej. Poznawanie warunków pracy organizacyjnej i pedagogicznej odwiedzanych placówek. Hospitowanie zajęć i ich ewaluacja. Dzielenie się doświadczeniami

10 Termin realizacji zajęć: 14 grudnia 2013 r. 06 lipca 2014 r. Zajęcia odbywają się w systemie sobotnio niedzielnym, w godz Miejsce realizacji zajęć: wszystkie zajęcia odbywać się będą w salach Dolnośląskiego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli we Wrocławiu, przy ul. Komuny Paryskiej 19a. Wymagania niezbędne do realizacji przedmiotu zamówienia: wykształcenie wyższe kierunkowe (zgodnie z Rozporządzeniem MEN z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz.U. Nr 50 z 2009 r., poz. 400, tekst jednolity Dz.U. z 2013 r., poz.1207); udokumentowane min. 2 - letnie doświadczenie w pracy szkoleniowej z osobami dorosłymi oraz doświadczenie w pracy szkoleniowej z nauczycielami. Ocena spełnienia powyższych warunków, będzie dokonywana metodą 0-1, tj. "spełnia" lub "nie spełnia.