Powstanie wielkopolskie

Transkrypt

1 Zginę li za nas

2 Powstanie wielkopolskie Powstanie wielkopolskie powstanie polskich mieszkańców Prowincji Poznańskiej przeciwko Rzeszy Niemieckiej zaistniałe na przełomie lat Polacy domagali si ę powrotu ziem zaboru pruskiego do Rzeczypospolitej umacniającej swoj ą niepodległo ść. Powstanie wielkopolskie wybuchło 27 grudnia 1918 w Poznaniu, w czasie wizyty powracającego do Polski Ignacego Jana Paderewskiego, który w drodze do Warszawy przyby ł 26 grudnia do Poznania, owacyjnie witany. Tego samego dnia Paderewski wygłosi ł przemówienie do swoich rodaków licznie zgromadzonych przed hotelem Bazar. Nazajutrz 27 grudnia swoj ą parad ę wojskow ą na Świętym Marcinie urządzili Niemcy zrywano polskie i koalicyjne flagi, napadano na polskie instytucje doszło do zamieszek, w wyniku których wywiązała si ę walka, podjęta następnie przez oddziały kierowane przez Polsk ą Organizacj ę Wojskow ą Zaboru Pruskiego. Powstanie zakończyło si ę 16 lutego 1919 roku rozejmem w Trewirze, który rozszerza ł na front powstańczy zasady rozejmu Compiègne z 11 listopada 1918 kończącego I wojn ę światow ą.

3

4 Liczby powstania W Powstaniu wielkopolskim brało udzia ł 1500 osób. Towarzyszy ł mu szereg niemieckich demonstracji postulujących utrzymanie ziem. W powstaniu zginęło około 2000 powstańców i żołnierzy a około 6000 zostało rannych.

5 Bohaterowie powstania Kazimierz Grudzielski Dowódca frontu pół nocnego - Mimo że w 1918 roku Kazimierz Grudzielski mia ł 62 lata, w momencie wybuchu Powstania Wielkopolskiego odda ł si ę do dyspozycji Komisariatu Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu. Frontowe doświadczenie i wysoki jak na warunki powstania stopień wojskowy (podpułkownik) sprawiły, że obj ął on dowództwo na pałuckim odcinku frontu. Niewątpliwie zdoby ł on szacunek podkomendnych, którzy w lutym 1919 roku nadali imi ę płk Kazimierz Grudzielski zdobycznemu samochodowi pancernemu Ehrhardt.

6

7 Józef Dowbor Muś nicki Dowódca powstania wielkopolskiego- Głównodowodzący siłami powstańczymi od 16 stycznia 1919 roku Józef Dowbor- Muśnicki poprowadzi ł nowo utworzon ą Armi ę Wielkopolsk ą do zwycięstwa nad Niemcami. Przysłany do Poznania przez Józefa Piłsudskiego podobno w celu ograniczenia jego popularności w wojsku i prawdopodobieństwa konfliktu z odmiennymi mentalnie Wielkopolanami z powierzonych zadań genera ł wywiąza ł si ę znakomicie, dowodząc umiejętnie podległymi mu oddziałami. Mieszka ł przy ul. Mylnej 15 na poznańskich Jeżycach, a następnie w Lusowie i Batorowie koło Poznania.

8

9 Kazmierz Zentkler Dowódca frontu zachodniego - Dowódca frontu zachodniego Kazimierz Zenkteler sta ł si ę legend ą za życia. Walczy ł nie tylko w Powstaniu Wielkopolskim 1918/19, ale także podczas wojny polsko-bolszewickiej ( ) oraz w III powstaniu śląskim (1921). Wielokrotnie wyróżniany, m.in. Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari za sprawno ść i umiejętne dowodzenie na polu bitwy.

10 Stanisł aw Taczak Pierwszy dowódca powstania wielkopolskiego - Pierwszym dowódc ą powstania by ł Wielkopolanin, Stanisław Taczak. Urodzi ł si ę w Mieszkowie, około 6 km na północ od Jarocina. Po zdaniu matury w Ostrowie Wielkopolskim, ukończy ł studia inżynierskie na Akademii Hutniczej we Freibergu. Jako poborowy służy ł w szeregach armii pruskiej. W czasie I wojny światowej ( ) nominowany do stopnia kapitana.

11 Ignacy Jan Padarewski wirtuoz,polityk,bohater - Dla Poznania i Wielkopolski Ignacy Jan Paderewski sta ł si ę symbolem walki o odzyskanie wolności spod niemieckiego panowania oraz walki o granic ę zachodni ą. Przypłyn ął do Gdańska 25 grudnia 1918 roku. Do Poznania, w którym pojawi ł si ę 26 grudnia 1918 roku, podróżowa ł przez Pi łę i Oborniki. Niemcy za wszelk ą cen ę nie chcieli dopuści ć do przyjazdu tak znamienitej osoby, mając świadomo ść zagrożenia, jakie mogłoby nie ść ze sob ą to wydarzenie. Poniewa ż niemieckie interwencje okazały si ę nieskuteczne, w ostateczności wyłączono prąd na poznańskim dworcu. Przy blasku setek pochodni entuzjastyczne nastawione tysiące poznaniaków przywitały Ignacego Jana Paderewskiego pieśniami patriotycznymi. Wydarzenia dnia następnego doprowadziły do wybuchu Powstania Wielkopolskiego 1918/1919. Po patriotycznych marszach powitalnych pod hotelem Bazar, gdzie zatrzyma ł si ę wybitny pianista, przyszła kolej na kontrmanifestacj ę niemieck ą, skandując ą hasła przynależności tych ziem do Niemiec. Po godzinie 17 pad ł pierwszy strza ł...

12

13 Bohaterowie Powstania Wielkopolskiego - Zygmunt Kittel, - Marcin Rożek, - Leon Prauziński, - Franciszek Ratajczak.

14 Plac niepodległości w Nowym Tomyś lu Pomnik proj. poznańskiego rzeźbiarza Jana Marii Jakóba stan ął przed budynkiem Sądu Rejonowego na Pl. Niepodległości w Nowym Tomyślu. Powsta ł na bazie i z elementów monumentu upamiętniającego zwycięstwo Prus nad Francj ą ( świadcz ą o tym jego kształt oraz wielko ść), który w latach mia ł swoje miejsce na Pl. Chopina. Przybra ł form ę obelisku wykutego z granitu. Na jego bokach widnieje jedenaście płaskorzeźb postaci w mundurach i ubraniach cywilnych. Pomnik odsłonięto 22 VII 1963 r. Na przedniej stronie zwróconej ku wschodowi czytamy: Powstańcom Wielkopolskim walczącym o wolno ść Ziemi Nowotomyskiej w latach Społeczeństwo Powiatu Nowotomyskiego. Z prawej strony napisu przytwierdzony krzy ż powstańczy. Na tablicy z drugiej strony napis: Cze ść Bohaterom Władysław Woliński 10 V II 1919 Stanisław Maćkowiak 27 III II 1919 Feliks Pięta 06 X II Obok pomnika stoi ścięty czubek z wizerunkiem palącego si ę płomienia. Powstanie Wielkopolskie 1918/1919. Brało w nim udzia ł wielu mieszkańców naszej gminy. Kierując si ę trosk ą o upamiętnienie ich bohaterskich czynów, Burmistrz Nowego Tomyśla podj ął inicjatyw ę umieszczenia tablicy pamiątkowej poświęconej nowotomyskim powstańcom - na znajdującym si ę na pl. Niepodległości pomniku Powstańców Wielkopolskich.

15 Pomnik Powstańców w Nowym Tomyślu

16 Umundurowanie i uzbrojenie powstańców wielkopolskich Najbardziej charakterystycznym wyróżnikiem powstańca by ł trefl (pętelka) o wysokości 8-9 centymetrów, mocowany z przodu lewej strony powstańczej rogatywki. Szar żę żołnierza odczytywano z rękawa i właśnie z trefla, gdy ż kolory obrączek i ich liczba mówiły o stopniu. Rozpoznawalnym elementem umundurowania była ponadto wysoka rogatywka z wypustkami w barwie broni.

17

18 Wśród broni maszynowej, najpopularniejszy by ł ciężki karabin maszynowy Maxim kal. 7,9 mm. Do parcianej taśmy podczepiano 250 pocisków. Karabin ten występowa ł równie ż w lekkiej odmianie o tym samym kalibrze. Baterie artylerii stanowiły armaty: lekka kal. 77 mm oraz ciężka 152,4 mm. W Powstaniu Wielkopolskim obie strony chętnie wykorzystywały równie ż w swoich akcjach zaczepnych czy przygotowywanych działaniach pociągi pancerne. W trakcie zmagań powstańcy zdobywali niemieckie pociągi pancerne, które wchodziły potem do akcji ju ż pod wielkopolskimi auspicjami. Do dzi ś można ogląda ć wagon z części składu pociągu pancernego Poznańczyk, który znajduje si ę w zbiorach Muzeum Broni Pancernej Centrum Szkolenia Wojsk Lądowych w Poznaniu przy ul. Wojska Polskiego.

19

20 Zajęcie Nowego Tomyśla przez Niemców 2 stycznia Polacy zajęli Gostyń. Tego samego dnia uderzyli te ż na Nowy Tomyśl, który by ł zamieszkany w większości przez Niemców (ludno ść polska stanowiła tam tylko ok. 10% mieszkańców). Miejscowo ść została zdobyta i obsadzona przez powstańców o 3 nad ranem. Rozpoczęto przygotowania do ataku na Wolsztyn i Zbąszyń. Tymczasem w Inowrocławiu, po nieudanych negocjacjach z Niemcami, oddziały POW zaatakowały ratusz, poczt ę, starostwo i koszary. NRL nakaza ł im przerwanie działań zbrojnych, zawierając porozumienie o rozejmie z dowódcami niemieckimi. Jednak powstańcy nawiązali kontakt z oddziałami Pawła Cymsa, które zbliżały si ę do miasta.

21

22 Dlaczego Powstańcy Wielkopolscy maj ą by ć naszym patronem Możemy by ć jedynie pewni, że gdyby nie nasi przodkowie, którzy zacięcie walczyli o wolno ść dla naszego narodu nie moglibyśmy teraz ży ć w wolnym Kraju i mówi ć w języku polskim i mie ć poczucie swojej państwowości.

23 Źródła

24 Prezentacje wykonali uczniowie z klasy 3b. Prezentacje przygotowa y: ł Weronika Patalas Wiktoria Koch Weronika Obrempalska

25 Dziękujemy za uwag ę!!