Interpretacja dostarczona przez portal Największe archiwum polskich interpretacji podatkowych.

Transkrypt

1 IP Interpretacja dostarczona przez portal Największe archiwum polskich interpretacji podatkowych. Autor Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach Data Rodzaj dokumentu interpretacja indywidualna Sygnatura IBPBII/1/ /11/AŻ Źródło skutki podatkowe wypłaty odszkodowania za mobbing INTERPRETACJA INDYWIDUALNA Na podstawie art. 14b 1 i 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 09 sierpnia 2011 r. (data wpływu do tut. Biura 12 sierpnia 2011 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty odszkodowania z tytułu mobbingu - jest prawidłowe. UZASADNIENIE W dniu 12 sierpnia 2011 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty odszkodowania z tytułu mobbingu. W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny: Wyrokiem Sądu Okręgowego w sprawie z powództwa byłego pracownika o odszkodowanie i zadośćuczynienie w związku z mobbingiem, molestowaniem seksualnym, naruszeniem dóbr osobistych zostało zasądzone zadośćuczynienie na rzecz pracownika w kwocie ,00 PLN. Od wypłaconego zadośćuczynienia Spółka nie odprowadziła zaliczki na podatek dochodowy, gdyż na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz w związku z art. 18 3a i art d Kodeksu pracy, przychód taki został zwolniony przedmiotowo z podatku. Pracodawca, będący jednocześnie płatnikiem składek, miał jednak wątpliwości co do obowiązku składkowego od tego rodzaju wypłaty i w związku z tym zwrócił się do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń

2 Społecznych o zajęcie stanowiska w sprawie naliczania składek społecznych i zdrowotnych od zadośćuczynienia w związku z mobbingiem w pracy. W odpowiedzi ZUS wskazał, że zgodnie z art. 18 ust. 1 i 2 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz ze zm.) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem: wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z choroba zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych, przychodów wymienionych w 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. Nr 161, poz ze zm.). Nie ulega wątpliwości, iż wymienione wyżej rozporządzenie nie zawiera w katalogu zwolnień odszkodowań ani zadośćuczynień otrzymywanych przez pracowników (lub byłych pracowników) z tytułu mobbingu w pracy. W rozporządzeniu jest bowiem mowa jedynie o odszkodowaniach związanych z wygaśnięciem - rozwiązaniem stosunku pracy oraz wydaniem nieterminowo lub niewłaściwie świadectwa pracy. Na tej podstawie ZUS polecił naliczyć i opłacić składki od odszkodowania przysługującego w innych okolicznościach, w tym przypadku z tytułu mobbingu. Obecnie jednak płatnik zaliczek zastanawia się, czy prawidłowo sklasyfikował przychód w kwocie ,00 PLN do przychodów ze stosunku pracy w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Kwestia podlegania pod wymiar składek została bowiem uzależniona od klasyfikacji źródła przychodu, która, jak odsyła oddział ZUS, leży w kompetencji właściwych organów podatkowych. W związku z powyższym zadano następujące pytanie: Czy zasądzone wyrokiem sądu zadośćuczynienie otrzymane od byłego pracodawcy w związku z mobbingiem w pracy stanowi przychód ze stosunku pracy w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 1 oraz art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych... Zdaniem Wnioskodawcy, istotnym dla ustalenia skutków prawnopodatkowych, jakie wywołało przyznanie sumy pieniężnej tytułem zadośćuczynienia za mobbing, jest ustalenie podstawy prawnej jej zasądzenia. Była pracownica, składając pozew do sądu, skorzystała z prawa gwarantowanego przepisami Kodeksu pracy (art Kodeksu pracy) do zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną od pracodawcy krzywdę. Mobbing miał miejsce w trakcie trwania stosunku pracy i w trakcie wykonywania obowiązków pracowniczych. Pracownica nie miałaby możliwości występować na tej podstawie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych, ani nie miałaby roszczenia o zadośćuczynienie lub odszkodowanie w związku z mobbingiem, gdyby wcześniej nie łączył ją z pracodawcą stosunek pracy, a Kodeks pracy nie zawierał Strona: 2

3 przepisów w tym zakresie. Pracodawca został zobowiązany wyrokiem sądu dokonać wypłaty, jednak zadośćuczynienie nie może być kwalifikowane jako wynikające z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy - inne odszkodowanie otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, lecz jako odszkodowanie i zadośćuczynienie, którego wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw - w tym wypadku ustawy Kodeks pracy z dnia 26 czerwca 1974r. Rozstrzygnięciem powyższej kwestii zajął się Sąd Najwyższy w wyroku z 29 marca 2007r. sygn. akt II PK 228/06, który stwierdził, że na gruncie przepisów prawa podstawą prawną zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej tytułem zadośćuczynienia za krzywdę pracownika, spowodowaną mobbingiem, są regulacje zawarte w Kodeksie pracy, a nie bezpośrednio przepisy Kodeksu cywilnego. Mając powyższe na uwadze, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że wypłacone przez byłego pracodawcę zadośćuczynienie, zasądzone w oparciu o przepisy Kodeksu pracy, a jednocześnie dotyczące sytuacji, która miała miejsce podczas trwania stosunku pracy, jest przychodem ze stosunku zatrudnienia. O okoliczności tej decyduje fakt, iż mógł go otrzymać wyłącznie były pracownik, a nie inna osoba, nie związana aktualnie lub w przeszłości z pracodawcą (odwołanie do wyroku NSA z 26 maja 1993 r. (III SA 2219/92, ONSA 1993/3/83)). Bez znaczenia pozostaje też fakt, iż suma została wypłacona pracownicy już po ustaniu stosunku pracy. Wnioskodawca przywołał treść art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazując, iż wyliczenie zawarte w treści przedmiotowego przepisu ma charakter otwarty ze względu na użycie sformułowań "wszelkie wypłaty" oraz "wartość innych świadczeń". Oznacza to, że dla kwalifikacji danego przychodu jako przychodu pochodzącego ze stosunku pracy (i stosunków pokrewnych) decydującego znaczenia ma nie nazwa świadczenia, ale przede wszystkim fakt, w ramach jakiego stosunku jest ono otrzymywane, od kogo pochodzi i na czyją rzecz jest dokonywane. Świadczeniodawcą (dokonującym) wypłaty jest pracodawca, natomiast beneficjentem jest pracownik (ewentualnie były pracownik). Na tej samej podstawie płatnik zaliczek skorzystał z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy i uznał, że wolne od podatku dochodowego są odszkodowania lub zadośćuczynienia, gdzie ich wysokość lub zasady ustalenia wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Przychód ze stosunku pracy nie powstałby w przypadku, gdyby osoba doznająca krzywdy, wystąpiła z pozwem cywilnym przeciw wskazanej, nękającej jej osobie i uzyskała zadośćuczynienie bezpośrednio od niej. Takiego rodzaju zadośćuczynienie czy odszkodowanie można by zaliczyć do przychodów z innych źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 9 oraz art. 20 ustawy. W powstałym stanie fatycznym do wypłaty zadośćuczynienia została jednak zobowiązana pozwana spółka, były zakład pracy. Podsumowując, zdaniem Wnioskodawcy, zadośćuczynienie za mobbing w kwocie ,00 zł uzyskane od byłego pracodawcy jest przychodem z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, które dodatkowo korzysta ze zwolnienia podatkowego (przedmiotowego), zapisanego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy. W obecnym stanie prawnym nie ma podobnego zwolnienia z wymiaru składek społecznych. Strona: 3

4 W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe. Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Z przepisu art. 11 ust. 1 ww. ustawy wynika, iż przychodami, z zastrzeżeniem art , art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. W myśl art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, źródłami przychodów są: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta (pkt 1) oraz inne źródła ( pkt 9). Na mocy art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. Natomiast w myśl art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14 dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach. Do kategorii przychodów określonych w art. 20 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy zalicza się wszystkie te przychody, które nie zostały enumeratywnie wymienione jako źródła przychodów określonych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8 powołanej ustawy. W myśl art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem: 1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę, Strona: 4

5 2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników 3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym, 4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji, 5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, 6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c, 7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe. Należy jednak podkreślić, że zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy objęte są tylko te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Regulacje prawne dotyczące mobbingu zawarte zostały w ustawie z dnia 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy (t. j. Dz. U. z 1998r. Nr 21, poz. 94 ze zm.). W myśl art ustawy Kodeks pracy pracownik, u którego mobbing wywołał rozstrój zdrowia, może dochodzić od pracodawcy odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Pracownik, który wskutek mobbingu rozwiązał umowę o pracę, ma prawo dochodzić od pracodawcy odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, ustalane na podstawie odrębnych przepisów (art ustawy Kodeks pracy). Oświadczenie pracownika o rozwiązaniu umowy o pracę powinno nastąpić na piśmie z podaniem przyczyny, o której mowa w 2, uzasadniającej rozwiązanie umowy (art Kodeksu pracy). Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż wyrokiem Sądu Okręgowego w sprawie z powództwa byłego pracownika o odszkodowanie i zadośćuczynienie w związku z mobbingiem, molestowaniem seksualnym, naruszeniem dóbr osobistych zostało zasądzone zadośćuczynienie na rzecz pracownika w kwocie ,00 PLN. Od wypłaconego zadośćuczynienia Spółka nie odprowadziła zaliczki na podatek dochodowy, gdyż na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychód taki został zwolniony przedmiotowo z podatku. Obecnie płatnik zaliczek zastanawia się, czy prawidłowo sklasyfikował przychód z tego tytułu do przychodów ze stosunku pracy w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przenosząc przedstawione zdarzenie na grunt przepisów prawa wskazać należy, iż Wnioskodawca prawidłowo postąpił nie pobierając zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych w związku z wypłatą byłemu pracownikowi zasądzonej kwoty odszkodowania. Jako że odszkodowania z tytułu Strona: 5

6 mobbingu wypłacane są na podstawie regulacji Kodeksu pracy określających zasady ich ustalania, to zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy przychód z tego tytułu korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Odnośnie kwalifikacji do źródła przychodu, wskazać należy, iż użyty w treści art. 12 ust. 1 ustawy zwrot w szczególności oznacza, iż wymienione w nim kategorie przychodów zostały wymienione jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym. Innymi słowy o tym, czy świadczenie jest przychodem ze stosunku pracy decyduje okoliczność, czy może je otrzymać wyłącznie pracownik aktualnie lub w przeszłości związany z pracodawcą czy też inna osoba nie związana z pracodawcą. Z treści przepisów art Kodeksu pracy jednoznacznie wynika, iż zadośćuczynienia za mobbing może dochodzić jedynie pracownik (lub były pracownik - art ustawy Kodeks pracy) od pracodawcy nie zaś od innych osób. Bezsprzecznie zatem odszkodowanie z tego tytułu ma swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy. Podkreślić również należy, iż o zakwalifikowaniu świadczenia do przychodów z pracy nie przesądza fakt pozostawania danej osoby w stosunku zatrudnienia w momencie otrzymania przychodu. Przepisy art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mają także zastosowanie do wypłat po ustaniu zatrudnienia. Istotnym jest fakt, iż świadczenie przyznane byłemu pracownikowi ma źródło w łączącym go w przeszłości stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodzić się zatem należy, że stanowiskiem Wnioskodawcy, w którym wskazuje, że dla kwalifikacji danego przychodu jako przychodu pochodzącego ze stosunku pracy (i stosunków pokrewnych) decydującego znaczenia ma nie nazwa świadczenia, ale przede wszystkim fakt, w ramach jakiego stosunku jest ono otrzymywane, od kogo pochodzi i na czyją rzecz jest dokonywane. W przedstawionym stanie faktycznym świadczeniodawcą (dokonującym) wypłaty jest pracodawca, natomiast beneficjentem jest były pracownik. Prawidłowym jest zatem stwierdzenie Wnioskodawcy, iż zadośćuczynienie za mobbing uzyskane od byłego pracodawcy jest przychodem z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, w rozumieniu art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Istotnie również co podkreśla Wnioskodawca - przychód ze stosunku pracy nie powstałby w przypadku, gdyby osoba doznająca krzywdy, wystąpiła z pozwem cywilnym przeciw wskazanej, nękającej ją osobie i uzyskała zadośćuczynienie bezpośrednio od niej. Takiego rodzaju zadośćuczynienie czy odszkodowanie można by zaliczyć do przychodów z innych źródeł. Reasumując, wypłacone przez Wnioskodawcę odszkodowanie z tytułu mobbingu -stanowi dla byłego pracownika przychód ze stosunku pracy, o którym mówi art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jednocześnie przychód ten na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy korzysta ze zwolnienia z Strona: 6

7 opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe. Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym. Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, Bielsko-Biała. Strona: 7