Antropologia religii

Transkrypt

1 Antropologia religii wybór esejów tom III ZAK AD ANTROPOLOGII HISTORYCZNEJ INSTYTUT ARCHEOLOGII UNIWERSYTETU WARSZAWSKIEGO Warszawa 2003

2 Wybór tekstów: Arkadiusz So³tysiak Redakcja: Arkadiusz So³tysiak Sk³ad: Arkadiusz So³tysiak Projekt ok³adki: El bieta Jaskulska Ilustracje dostarczone przez autorów Zak³ad Antropologii Historycznej, Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego Warszawa 2003 ISBN X Druk: Scanner, ul. Hebanowa 16, Toruñ

3 Spis treœci Wprowadzenie... 5 Arkadiusz So³tysiak Kilka uwag na temat kultury, ewolucjonizmu i symboliki liczb... 7 Justyna Koœmiñska Symbolika oczu w staro ytnej Mezopotamii Krzysztof Jakubiak Ewolucja religii staro ytnego Iranu Bartosz Wiœniewski Asmodeusz Przemys³aw Dulêba Osoby bóstwa w wybranych systemach gnostyckich a kszta³towanie siê chrzeœcijañskiej koncepcji Trójcy Œwiêtej Katarzyna Bielawska Roœlina Jogi w tantrycznej jodze Kuõóalinã Arkadiusz So³tysiak Dziewi¹tka w kulturze Normanów Jaros³aw ra³ka Kilka uwag na temat k uhul ahaw, legitymizacji jego w³adzy i stroju królewskiego u Majów Katarzyna Bielawska Znaczenie alkoholu w rytua³ach Asatru

4

5 Wprowadzenie Trzeci tom serii "Antropologii religii" zawiera dziewiêæ tekstów, z których wiêkszoœæ powsta³a w ramach bloku specjalizacyjnego o tej samej nazwie, dzia³aj¹cego od czterech lat w Instytucie Archeologii UW i prowadzonego wspólnie przez prof. Andrzeja Wierciñskiego i prof. Mariusza Zió³kowskiego. Artyku³y zosta³y w miarê mo liwoœci uporz¹dkowane wed³ug klucza chronologiczno terytorialnego: od staro ytnego i œredniowiecznego Wschodu przez Skandynawiê i Mezoamerykê po wspó³czesnoœæ. Zbiór otwiera esej na temat symboliki liczb, który zosta³ przedstawiony podczas inauguracyjnego proseminarium z antropologii religii w roku akademickim 2001/2002, poœwiêconego numerologii i symbolice liczb. By³ ów tekst pomyœlany jako swego rodzaju wprowadzenie do tematu zajêæ. Z tego samego proseminarium pochodzi tekst Przemys³awa Dulêby o kszta³towaniu siê chrzeœcijañskiej koncepcji Trójcy Œwiêtej. Równie artyku³ o symbolice dziewi¹tki w kulturze Normanów, pierwotnie opublikowany w innym miejscu w jêzyku angielskim, zosta³ w AR 3 umieszczony ze wzglêdu na swój œcis³y zwi¹zek z tematem owego proseminarium, podczas którego zreszt¹ by³ prezentowany. Niestety, pierwotny zamys³ opublikowania ca³ego zbioru opracowañ na temat numerologii nie móg³ byæ zrealizowany. Oprócz trzech tekstów dotycz¹cych liczb, w AR 3 znalaz³o siê równie opracowanie Katarzyny Bielawskiej na temat znaczenia alkoholu w rytua³ach neopogañskich. By³ to pierwotnie referat wyg³oszony podczas tego samego proseminarium z antropologii religii, tym razem w roku akademickim 2000/2001, kiedy tematem przewodnim by³a ofiara. Kolejne dwa artyku³y s¹ skróconymi wersjami prac licencjackich. Licencjat Justyny Koœmiñskiej na temat symboliki oka w staro ytnej Mezopotamii zosta³ napisany pod kierunkiem dr. Franciszka M. Stêpniowskiego, w ramach proseminarium z archeologii Bliskiego Wschodu. Z kolei praca Katarzyny Bielawskiej na temat jogi Kuõóalinã ma bezpoœredni zwi¹zek z blokiem "Antropologia religii"; jej promotorem by³ prof. Mariusz Zió³kowski, a recenzentem prof. Maria Krzysztof Byrski z Instytutu Orientalistyki UW. Co poza tym zawiera zbiór AR 3? Mo na w nim znaleÿæ jeszcze artyku³ Bartosza Wiœniewskiego o Asmodeuszu, bêd¹cy przetworzonym fragmentem pracy magisterskiej na temat demonologii biblijnej, napisanej pod kierunkiem prof. Andrzeja Wierciñskiego. Równie czêœci¹ rozprawy magisterskiej jest artyku³ Jaros³awa ra³ki o legitymizacji w³adzy u Majów. Ostatnim co nie znaczy, e najmniej ciekawym tekstem jest d³ugi artyku³ przegl¹dowy Krzysztofa Jakubiaka (Zak³ad Archeologii Bliskiego Wschodu

6 6 IA UW) na temat religii staro ytnego Iranu. Artyku³ ten stanowi rozszerzony i usystematyzowany zapis wyk³adu wyg³oszonego podczas seminarium z antropologii religii w roku akademickim 2001/2002. Tak w wielkim skrócie wygl¹da zawartoœæ niniejszego zbioru. Na zakoñczenie chcia³bym podziêkowaæ cz³onkom Ko³a Naukowego Studentów Antropologii Religii "Axis Mundi", a zw³aszcza Katarzynie Bielawskiej i Maciejowi Szymkiewiczowi, którzy pomogli w wydaniu AR 3 i jako przedstawiciele Ko³a zobowi¹zali siê, e przejm¹ na siebie trud publikowania kolejnych tomów w formie recenzowanego rocznika. Warszawa, 1 kwietnia 2003 Arkadiusz So³tysiak