Kurier. numer 28, grudzień Wesołych Świąt

Transkrypt

1 Kurier numer 28, grudzień 2009 Wesołych Świąt

2

3 słowo wstępne Szanowni Państwo, sytuacja globalna, która objęła swym działaniem zarówno gospodarkę światową, krajową, jak i podmioty indywidualne, w znaczący sposób spowodowała zmiany w sposobie traktowania zjawisk ekonomicznych. I choć Polska na tle innych krajów wypadła w wielu rankingach pozytywnie, sytuacja ogólnoświatowa również znacząco wpłynęła na sektor handlowy. Dlatego z tym większym poczuciem sukcesu pragnąłbym podkreślić fakt, iż w dobie kryzysu Buderus Technika Grzewcza Sp. z o. o. kończy rok 2009 z trzyprocentowym wzrostem obrotu w stosunku do roku Należy przy tej okazji podkreślić, iż sukces ten osiągnęliśmy dzięki zaangażowaniu Klientów i pracowników, właściwie kreowanej strategii marketingowej. Działania te wpłynęły na skuteczne i nieustanne umacnianie pozycji fi rmy Buderus na rynku branży grzewczej. Powyższy sukces cieszy w dwójnasób, jako że przypada na rok, w którym Buderus Polska obchodził 15-lecie swego istnienia. Okazja ta służyła wymianie poglądów dotyczących historii fi rmy, stanu obecnego, ale przede wszystkim pozwoliła nakreślić perspektywy rozwoju w oparciu o zebrane doświadczenia i dotychczasowe sukcesy. Niezmienny pozostaje zatem fakt, iż dzięki zastosowaniu nowoczesnych rozwiązań w naszych produktach, ciągłym dążeniu do doskonalenia technologii pozostajemy liderem na rynku branży grzewczej. Jest to możliwe tylko i wyłącznie dzięki temu, że reagujemy na potrzeby rynku, dostarczamy Klientom niezawodnie działające produkty najwyższej klasy oraz staramy się wykorzystywać najnowsze technologie spełniające surowe normy jakościowe. W czasach, kiedy światu grozi paraliż w związku z wyczerpaniem źródeł nieodnawialnych, priorytetem staje się opracowywanie takich rozwiązań technologicznych, które będą innowacyjne. Takie poszukiwania dotyczą również branży grzewczej, w której jednym z liderów jest Buderus. Opracowywanie nowych rozwiązań przynosić musi jednocześnie wymierne efekty dla Klienta końcowego. Obniżanie kosztów eksploatacji i niezawodność działania produktów przynosi bowiem ekonomiczne oszczędności. Wprowadzenie technologicznych rozwiązań opartych na wykorzystaniu źródeł odnawialnych koresponduje także z ideą oszczędzania dóbr naturalnych, dlatego warty podkreślenia jest 15. procentowy udział w obrocie naszej fi rmy w roku 2009 urządzeń wykorzystujących właśnie odnawialne źródła energii. Zastosowanie nowych technologii w wysokospecjalistycznych produktach wymaga wiedzy i umiejętności, które muszą zdobyć nasi Klienci oraz wszystkie osoby zaangażowane w promocję proponowanych rozwiązań. Dlatego Buderus zadbał o to, by umożliwić zainteresowanym podmiotom wyjazd na targi instalacyjne ISH, które posłużyły jako forum szkoleniowe i miejsce wymiany poglądów. Troska o profesjonalizm naszych Klientów jest niezmiennie jednym z priorytetów fi rmy. Kierujemy się bowiem dewizą, że wykorzystanie wiedzy, umiejętności, doświadczeń, nowoczesnych trendów i technologii umożliwia osiągnięcie sukcesu. Przekazuję w Państwa ręce nowy numer magazynu Kurier Buderus, w którym opisano nowinki techniczne, zawarto informacje o licznych przedsięwzięciach naszej fi rmy. Odnajdą tu Państwo wiele cennych wskazówek, którymi dzielą się nasi najlepsi specjaliści. Polecając lekturę, pragnę podziękować za rok współpracy i życzyć Państwu wielu sukcesów zawodowych. Niech ta okazja posłuży jednocześnie do złożenia życzeń spokoju i ciepła z okazji nadchodzących Świąt Bożego Narodzenia oraz szczęścia w Nowym Roku. Aby podkreślić szczególną i niepowtarzalną atmosferę tych Świąt przekazujemy na Państwa ręce dołączoną do Kuriera płytę z kolędami. Prezes Zarządu mgr L. Styś

4 Wesołych Świąt

5 spis treści 4 Kąpiel doskonała obliczanie zapotrzebowania oraz dobór podgrzewaczy i zasobników ciepłej wody użytkowej artykuł Mariana Dolaty 14 Celny strzał nowe kotły Logamax U042-24K, U044-24K artykuł Krzysztofa Kamyckiego 19 Wakacje z Buderusem losowanie wycieczki do Tunezji wśród klientów, którzy zakupili pompę ciepła Logatherm 20 Instalacje słoneczne czyli jak dobrze wykorzystać darmową energię słoneczną artykuł Adama Koniszewskiego lat targów ISH we Frankfurcie nad Menem artykuł Katarzyny Bartz 42 Inteligencja ukryta czyli nowa automatyka Logamatic 4000 artykuł Roberta Małaczka lecie Buderusa w Polsce. Oddział Wrocław artykuł George Kamenowa 48 Najważniejszy jest przepływ regulacja instalacji słonecznych artykuł Piotra Jasiukiewicza Ujarzmij potęgę natury Pompy ciepła Buderus Ciepło jest naszym żywiołem Ujarzmij potęgę natury i wygraj wakacje w Tunezji! Kurier Wesołych Świąt wydawca: Buderus Technika Grzewcza Sp. z o.o. ul. Krucza Tarnowo Podgórne tel.: fax: biuro@buderus.pl redaktor naczelna: mgr Katarzyna Bartz konsultacja techniczna: mgr inż. Rafał Burzyński mgr Grzegorz Ciechanowicz mgr inż. Marian Dolata mgr inż. Krzysztof Kamycki mgr inż. Adam Koniszewski mgr inż. Piotr Jasiukiewicz mgr Robert Małaczek ilustracje: Fotolia.com Bosch Thermotechnik GmbH mgr Katarzyna Bartz mgr inż. Piotr Jasiukiewicz nakład: 5000 egz. opracowanie grafi czne i skład: Wydawnictwo Horyzont 3

6 Kąpiel doskonała... Obliczanie zapotrzebowania oraz dobór podgrzewaczy i zasobników ciepłej wody użytkowej 4 tekst: Marian Dolata

7 W obecnych czasach wysokiego rozwoju cywilizacyjnego oczywistością stała się powszechna dostępność ciepłej wody użytkowej i to w każdej ilości. Obszerny, nowoczesny i aktualny program produkcyjny podgrzewaczy marki Buderus z odpowiednią regulacją w zasadzie pokrywa wszystkie występujące przypadki zapotrzebowania na ciepłą wodę użytkową. Zasadniczo istnieje możliwość dokonania wyboru zbiorników stojących lub leżących, niezależnie od tego, czy przewiduje się system podgrzewaczy pojemnościowych (z wbudowanym wymiennikiem ciepła) czy system ładowania zasobników ciepłej wody (z zewnętrznym wymiennikiem ciepła). Aby spełnić warunek dostarczenia każdej wymaganej ilości, należy starannie przeprowadzić analizę zapotrzebowania c.w.u., celem ustalenia optymalnej wielkości podgrzewacza lub zasobnika wody użytkowej. Trafność przeprowadzonej analizy wzrasta wraz z ilością dostępnych danych, dlatego zawsze należy dążyć do dobrego rozpoznania oraz uzyskania możliwie obszernych i dokładnych informacji dotyczących projektowanej instalacji ciepłej wody użytkowej. Należy przy tym zwrócić uwagę na wielkość powierzchni i wysokość pomieszczenia zainstalowania zbiorników oraz uwzględnić wymiary zbiorników decydujące o możliwości ich wprowadzenia do pomieszczenia zainstalowania. Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie aktualnych przepisów oraz metod obliczania zapotrzebowania ciepłej wody użytkowej, a w rezultacie dobór podgrzewaczy i zasobników. Mamy nadzieję, że uda się nam zachęcić Państwa do bliższego zapoznania się z przedstawionymi dalej narzędziami do obliczania zapotrzebowania oraz doboru podgrzewaczy i zasobników c.w.u. Przy ich udziale obliczenia i dobór mogą być lekkie, łatwe i optymalne... 5

8 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, w rozdziale dotyczącym instalacji zimnej i ciepłej wody, w 113 ust. 4, stwierdza: Instalacja wodociągowa powinna być zaprojektowana i wykonana w sposób zapewniający zapotrzebowanie w wodę budynku, zgodnie z jego przeznaczeniem oraz spełniać wymagania określone w Polskiej Normie, dotyczącej projektowania instalacji wodociągowych. W załączniku do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia r. zmieniającym Rozporządzenie z dnia r. zamieszczono wykaz Polskich Norm, przywołanych w tym rozporządzeniu. I tak, do 113 ust. 4 przywołano PN-92/B Instalacje wodociągowe. Wymagania w projektowaniu wraz ze zmianą PN-B-01706:1992/ Az1: Normę tę przywołano również w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. W obu przypadkach nie powołano się na całą normę, lecz przywołano tylko wybrane punkty. Nie powołano punktu , w którym podaje się zapotrzebowanie na ciepłą wodę przez jednego mieszkańca budynku mieszkalnego, w wielkości od 110 do 130 dm 3 /dobę. Być może dlatego, że wielkość ta wydaje się zawyżona. Tym samym, określenie zapotrzebowania c.w.u. należy do projektanta danej instalacji, który może skorzystać z różnych materiałów pomocniczych lub literatury technicznej. Z normy PN-92/B przywołano natomiast pkt , w którym stwierdza się: Projektowanie urządzeń do miejscowego przygotowania ciepłej wody należy prowadzić w sposób zapewniający spełnienie wymagań producenta urządzeń do przygotowania wody. Powołując się na ten zapis, projektanci oczekują stosownych wytycznych od producentów podgrzewaczy c.w.u. Wychodząc naprzeciw tym oczekiwaniom, firma Buderus Technika Grzewcza Sp. z o.o. sprzedająca w Polsce podgrzewacze i zasobniki wody marki Buderus stawia do dyspozycji następujące materiały pomocnicze, służące do obliczeń i doboru urządzeń: Katalog urządzeń 2008/2009; rozdział 10 jest poświęcony podgrzewaczom pojemnościowym i zasobnikom ciepłej wody użytkowej, Program komputerowy DiWa, do doboru podgrzewaczy i zasobników, Materiały do projektowania wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. 01/

9 Katalog urządzeń W katalogu urządzeń dla każdego typu i wielkości podgrzewacza podano tabele wydajności ciepłej wody użytkowej zawierające następujące dane techniczne: temperaturę wody grzewczej na zasilaniu [ C], współczynnik mocy znamionowej N L przy temperaturze c.w. w podgrzewaczu = 60 C, trwałą wydajność c.w.u. przy jej temperaturze 45 C oraz 60 C, wyrażoną w [l/h] oraz [kw], zapotrzebowanie wody grzewczej [m 3 /h], stratę ciśnienia w wężownicy grzejnej [mbar]. Obliczenia dla budynków mieszkalnych oparte są na niemieckiej normie DIN W jej założeniach teoretycznych przyjęto cykl rozbioru c.w.u., w którym rozbiór początkowo powoli wzrasta, w pobliżu środka cyklu osiąga wartość maksymalną, a pod koniec znowu powoli spada (krzywa Gaussa). Cykl trwa 3,7 godziny, w tym czasie następuje podział 12 kwh zapotrzebowania całkowitego, a w środku znajduje się jako zapotrzebowanie szczytowe 10-minutowe napełnienie wanny o wartości 5,82 kwh. Norma DIN 4708 jest podstawą do obliczania wartości współczynnika zapotrzebowania N dla różnorodnie zasiedlonych budynków mieszkalnych (różne ilości osób w poszczególnych mieszkaniach) przez osoby różnych zawodów, których rozkład dnia jest w każdym przypadku inny i przez to wymagają ciepłej wody o różnych porach. Następstwem tego są długie okresy poboru c.w.u., przy stosunkowo małych poborach szczytowych. Norma DIN 4708 definiuje pojęcie jednostki mieszkaniowej i przyporządkowuje jej wartość współczynnika zapotrzebowania N = 1. Współczynnik zapotrzebowania określa, że zapotrzebowanie ciepłej wody użytkowej obliczanego budynku odpowiada N-krotnemu zapotrzebowaniu jednej jednostki mieszkaniowej. Za jednostkę mieszkaniową uważa się cztery pomieszczenia (pokoje), w których mieszkają przeciętnie trzy-cztery osoby. Jako obliczeniowy punkt poboru przyjmowana jest normalna wanna kąpielowa NB 1 (wyposażenie standardowe). Według wskaźników zapotrzebowania w punktach poboru w v otrzymuje się z tego zapotrzebowanie energii na podgrzanie wody użytkowej wynoszące: 3,5 x 5820 Wh = Wh. Norma ustala, które punkty poboru ciepłej wody w mieszkaniu są uwzględniane przy obliczaniu zapotrzebowania c.w.u.. Rozróżnia przy tym standardowe wyposażenie mieszkań oraz wyposażenie komfortowe. Dla jednostki mieszkaniowej jako naliczany punkt poboru przyjmuje się jedynie wannę kąpielową wg DIN 4475-E (1600 x 700 mm). Obliczenie współczynnika zapotrzebowania N można przeprowadzić ręcznie, posługując się formularzem. Poniżej przedstawia się przykład wypełnionego formularza, z przykładowymi wartościami dla jednostki mieszkaniowej (jednego mieszkania) wg normy DIN W odpowiednie kolumny formularza należy wstawić następujące dane: 1. Kolejny numer grupy mieszkań o takiej samej liczbie pomieszczeń oraz wyposażeniu sanitarnym. 2. Liczba pomieszczeń mieszkalnych (pokoi), na podstawie projektu budowlanego ( ). 3. Liczba mieszkań, względnie jednostek mieszkaniowych ( ). 4. Liczba osób w mieszkaniu, na podstawie danych administracji lub z tabeli ( ). 5. Wynik mnożenia wartości zamieszczonych w kolumnach 3. oraz Liczba uwzględnionych punktów poboru (wg tabeli w normie). 7. Krótkie oznaczenie podanych w kolumnie 6. punktów poboru, wg DIN 4708 ( ). 8. Zapotrzebowanie punktów poboru na podstawie danych z tabeli ( ). 9. Wynik mnożenia wartości zamieszczonych w kolumnach 6. oraz Wynik mnożenia wartości zamieszczonych w kolumnach 5. oraz 9. Teraz należy zsumować wartości zapisane w kolumnie 10., a wynik wstawić do równania w dolnej części formularza ( ). Na koniec, obliczamy współczynnik zapotrzebowania N ( ). Ilość pomieszczeń r Ilość osób / mieszkanie 2 ½ 2,3 3 2,7 3 ½ 3,1 4 3,5 4 ½ 3,9 5 4,3 7

10 Punkty poboru c.w.u. w mieszkaniach z wyposażeniem standardowym Pomieszczenie Wyposażenie istniejące Przy ustalaniu zapotrzebowania, uwzględnić: wanna kąpielowa, DIN 4475-E (1600x700 mm), 140 l; lub wannę kąpielową, DIN 4475-E, 1600x700 mm), 140 l Łazienka kabina natryskowa z baterią mieszającą i normalnym natryskiem wannę kąpielową, DIN 4475-E, 1600x700 mm), 140 l 1 umywalka (nie uwzględnia się) Kuchnia zlewozmywak kuchenny (nie uwzględnia się) Zapotrzebowanie przez punkty poboru c.w.u. Nr poz. Urządzenie pobierające c.w.u. Oznaczenie skrótowe Wielkość poboru V E przy jednokrotnym wykorzystaniu [ l ] Zapotrzebowanie przez punkt poboru w V, podczas każdego poboru [ Wh ] 1 wanna kąpielowa, DIN 4475-E (1600 x 700 mm) NB wanna kąpielowa, DIN 4475-E (1700 x 700 mm) NB wanna do małych pomieszczeń oraz wanna nasiadowa KB wanna do dużych pomieszczeń (1800 x 750 mm) GB kabina natryskowa z baterią mieszającą i natryskiem oszczędnościowym BRS 40 * kabina natryskowa z baterią mieszającą i natryskiem standardowym (normalnym) BRN kabina natryskowa z baterią mieszającą i natryskiem luksusowym BRL umywalka WT bidet BD mała umywalka do rąk HT zlewozmywak kuchenny SP * odpowiada czasowi użytkowania 6 minut Zapotrzebowanie c.w.u. Nr projektu: Data: przy centralnym zaopatrzeniu mieszkań Numer arkusza: Opracował: Obliczenie współczynnika zapotrzebowania N do ustalenia wielkości pojemnościowego podgrzewacza c.w.u. Projekt: Jednostka mieszkaniowa wg DIN Uwagi: Przykład wypełnienia formularza punkty poboru (na mieszkanie) Numer grupy mieszkań Ilość pomieszczeń mieszkalnych Ilość mieszkań Ilość osób w mieszkaniu Ilość punktów poboru Skrócony opis Zapotrzebowanie punktów poboru w Wh Ilość punktów poboru x zapotrzebowanie punktów poboru w Wh r n p n p z w V z w V n p w V Tryb obliczeń: kolumny ,5 3,5 1 NB Wh Uwagi n = 1 n = (n p w V ) = N = (n p w V ) 3, = Wh Wh = Wh Jeżeli założyliśmy przyjęcie systemu podgrzewaczy pojemnościowych, to znając już współczynnik zapotrzebowania N dobieramy taki podgrzewacz, którego znamionowy współczynnik mocy N L jest większy lub równy współczynnikowi zapotrzebowania N. W zakresie ważności normy DIN 4708 nie mieszczą się mieszkania zakładowe, hotele, domy opieki społecznej, obiekty sportowe oraz inne budynki mające charakter obiektów mieszkalnych. W takich przypadkach należy skorzystać z pomiarów na instalacji (jeżeli ona istnieje), szacunków dokonanych przy użyciu wartości statystycznych (podanych w odpowiednich tabelach) lub wartości uzyskanych na podstawie doświadczeń, względnie wywiadu z inwestorem. Wykonaniu dokładnego bilansu zapotrzebowania ciepłej wody użytkowej warto poświęcić czas i staranność, aby podczas użytkowania instalacji nie występowały braki w dostawie wody, a koszty budowy i eksploatacji instalacji były optymalne. 8

11 Co jest cenniejsze niż woda? ciepła woda Podgrzewacz c.w.u. Logalux ST /4 Podgrzewacz c.w.u. Logalux SU Podgrzewacz c.w.u. Logalux SL Podgrzewacz c.w.u. Logalux SM Podgrzewacz c.w.u. Logalux L /1 Podgrzewacz c.w.u. Logalux LT /1 podgrzewacze c.w.u. Buderus 9

12 Program DiWa Program komputerowy DiWa pomaga w obliczeniach, optymalizacji oraz doborze podgrzewaczy i zasobników dla różnych zapotrzebowań ciepłej wody użytkowej. Możliwe jest wymiarowanie podgrzewaczy dla budynków mieszkalnych, zgodnie z DIN 4708 (dla budynków jedno- oraz wielorodzinnych), jak również obliczenia do specjalnych zapotrzebowań, np. hoteli, obiektów sportowych (natryski) lub obiektów przemysłowych. Zintegrowana z programem metoda linii sumarycznych pozwala na dokonanie obliczeń przy wahających się rozbiorach c.w., w wielu innych przypadkach zastosowań. Założeniem każdego odpowiedniego do zapotrzebowania systemu wymiarowania jest zawsze znajomość zapotrzebowania co do jego wielkości oraz podziału czasowego. Opierając się na tym, w programie DiWa utworzono kilka typowych kategorii zapotrzebowania c.w.u. Każda ma własny, odpowiedni tryb obliczeń: Podział normalny wg DIN 4708 jest zwrócony na zwykłe budynki jedno- i wielorodzinne. Zwykłe oznacza, że urządzenia pobierające c.w.u. będą wykorzystywane z przeciętną równoczesnością. Do programu wprowadza się liczbę poszczególnych grup mieszkań (wg wielkości oraz zaludnienia mieszkań ), z uwzględnieniem urządzeń pobierających c.w.; można zmieniać ich typ oraz temperaturę c.w. Program wylicza współczynnik zapotrzebowania N, pyta o wybór rodzaju podgrzewacza (leżący-stojący), systemu podgrzewu (podgrzewacz pojemnościowy-ładowanie zasobnika), zapotrzebowania wody grzewczej (duże-zredukowane). Na podstawie wprowadzonych informacji program podaje wynik: typ i pojemność podgrzewacza, znamionowy współczynnik mocy N L, przenoszoną moc, dodatek (z uwagi na c.w.u.) do mocy kotła, wykres pojemności cieplnej. Podział normalny przy dowolnym czasie trwania cyklów poboru (ze względu na podwyższoną jednoczesność poboru) dotyczy budynków zamieszkania zbiorowego, hoteli, internatów, campingów, itp. Podajemy liczbę i rodzaje urządzeń w danym obiekcie, łączną liczbę osób z nich korzystających (z podziałem procentowym na urządzenia), długość okresu zapotrzebowania. Można narzucić czas jednej kąpieli pod natryskiem, temperaturę wody. Program obliczy i przedstawi graficznie wykres pojemności cieplnej, na podstawie którego będzie można wybrać optymalną kombinację: pojemność podgrzewacza (lub zasobnika) moc podgrzewu. Podział blokowy odnosi się do poborów ciągłych (np. w rzeźniach, mleczarniach, browarach, zakładach fryzjerskich) lub do pojedynczych poborów szczytowych (np. w jadłodajniach, restauracjach). Metoda linii sumarycznych pozwala dobrze oszacować możliwe krytyczne stany pracy. Podajemy liczbę użytkowników, całkowity czas trwania poboru c.w. oraz zapotrzebowanie jednostkowe (np. piekarnia/pracownika x dzień, browar/100 l piwa, biuro/osobę x dzień, fitness/1 uczestnika, rzeźnia/pracownika x dzień, fryzjer/stanowisko x dzień, mleczarnia/1 l mleka, pralnia/100 kg bielizny, restauracja/1 posiłek); program podpowiada nam zapotrzebowanie jednostkowe, ale można wprowadzić inne wartości. Program dokona odpowiednich przeliczeń, w wyniku których przedstawi nam: wykres pojemności cieplnej, wymaganą pojemność podgrzewacza lub zasobnika (zależnie od wybranego systemu) oraz moc kotła, niezbędną do podgrzewu wody. Zapotrzebowanie cykliczne odpowiednie dla obiektów, w których mają miejsce kolejne, powtarzające się cykle zapotrzebowania, w których w okresach szczytowych większa liczba osób korzysta z mniejszej ilości urządzeń c.w.u., np. w obiektach sportowych, koszarach, zakładowych łaźniach z natryskami oraz umywalkami, itd. W tych przypadkach, z dwóch lub więcej turnusów wynikają cykle zapotrzebowania. Jako dane wyjściowe podaje się ogólną liczbę osób do mycia i kąpieli oraz np. liczbę natrysków i umywalek. Wybieramy temperaturę c.w. oraz czas trwania kąpieli pod natryskiem. Program (przy założeniu pełnego wykorzystania urządzeń) wylicza, po ile osób przypada na natryski i umywalki; można te proporcje zmienić. Należy jeszcze podać długość przerw pomiędzy podejściami kolejnych osób pod natryski i do umywalek. Program przedstawia teraz obliczony wykres pojemności cieplnej, a także pojemność podgrzewacza pojemnościowego (lub zasobnika, jeżeli wybrano system ładowania) oraz moc cieplną, wymaganą do podgrzewu wody. Zapotrzebowanie kompleksowe do określenia zapotrzebowania dla różnych celów, w różnych ilościach oraz przy zróżnicowanych temperaturach i czasie poboru, np. w przemyśle, w szpitalach. Należą tutaj także spotykane często zespolone, tzn. nakładające się zapotrzebowania jednakowych lub różnych kategorii. Już w budynku dwurodzinnym należy liczyć się z nakładaniem się dwóch szczytów zapotrzebowania, np. dwóch kąpieli wannowych lub kąpieli w wannie i pod prysznicem. Po wejściu do programu należy określić rozpatrywany przedział czasowy (od do), w którym nastąpi rozbiór ciepłej wody. Następnie, kolejno podajemy poszczególne urządzenia pobierające ciepłą wodę. Wybieramy je z listy podanej w okienku lub wpisujemy nietypowe (podając czas trwania poboru, temperaturę c.w., wielkość poboru w litrach). W dalszej kolejności, dla każdego urządzenia nanosimy punkt czasowy rozpoczęcia rozbioru przez to urządzenie. W rezultacie obliczeń ukazuje się sumaryczny wykres pojemności cieplnej, ale możemy obejrzeć również częściowe wykresy dla każdego z urządzeń. Na koniec wybieramy system podgrzewaczy pojemnościowych lub system ładowania oraz ustalamy relację pomiędzy pojemnością podgrzewacza/ zasobnika, a mocą cieplną konieczną do podgrzewu wody. Mamy nadzieję, że przedstawiony powyżej bardzo skrótowy opis zachęci Państwa do korzystania z programu komputerowego DiWa. Jest on dostępny w Oddziałach firmy Buderus Technika Grzewcza Sp. z o.o.. Dla ułatwienia korzystania z niego, opracowano plik instruktażowy (DIWA_instr_przyk) w formie tekstowej i graficznej, umożliwiający krok po kroku prześledzić i opanować procedury prowadzania obliczeń oraz doboru podgrzewaczy i zasobników ciepłej wody użytkowej. Plik zawiera przykłady w typowych kategoriach zapotrzebowania c.w.u. 10

13 11

14 Materiały do projektowania Materiały do projektowania wymiarowanie i dobór podgrzewaczy c.w.u. 01/2008. Jest to bardzo obszerne opracowanie, uwzględniające urządzenia marki Buderus, przetłumaczone z języka niemieckiego. Dodano do tego informacje o podgrzewaczach i zasobnikach związanych z systemami słonecznymi, a także opis programu komputerowego DIWA, z przykładami. W poszczególnych rozdziałach przedstawiono: Przegląd podgrzewaczy i zasobników wody użytkowej marki Buderus oraz ich oznaczanie. System przygotowania ciepłej wody użytkowej przy pomocy podgrzewaczy pojemnościowych oraz system ładowania zasobników (z wymiennikiem wewnętrznym i zewnętrznym), rodzaje podgrzewania wody (z kotła, z sieci ciepłowniczej zdalaczynnej, za pomocą pary). Reguły automatycznej regulacji procesu podgrzewania wody. Postępowanie związane z doborem wielkości podgrzewaczy pojemnościowych. Podano najpierw teoretyczne podstawy dokonywania obliczeń, objaśniając je następnie przykładami praktycznymi dla budynku jednorodzinnego, wielorodzinnego, restauracji, rzeźni, obiektu sportowego, basenu pływackiego, zakładu przemysłowego (przy długim czasie podgrzewu wody) oraz przypadku podgrzewania parą. Metodę linii sumarycznych, z zaleceniem zastosowania programu DiWa (dla dokładności). Dane techniczne poszczególnych typoszeregów podgrzewaczy pojemnościowych i zasobników (powtórzenie z katalogu produktów), bardzo pożyteczne przy doborze wykresu mocy trwałej c.w.u., przykłady instalacji wraz z połączeniami hydraulicznymi, systemy ładowania zasobników z zestawami wymienników LAP oraz LSP. Formularz do obliczenia współczynnika zapotrzebowania mocy N dla budynków mieszkalnych oraz niezbędne do tego wartości pomocnicze. Tabele zawierające średnie wskaźnikowe wartości zapotrzebowania c.w.u. dla różnych obiektów, w odniesieniu do osób, użytkowników, pacjentów, stanowisk pracy, ilości produktów itp. Formularz ułatwiający zebranie informacji o danych technicznych, umożliwiających dobór wielkości podgrzewaczy pojemnościowych. Podstawowe wzory i wielkości obliczeniowe. Dane techniczne podgrzewaczy biwalentnych oraz zespolonych dwufunkcyjnych podgrzewaczy/zasobników c.w.u., współpracujących z systemami słonecznymi. Szczegółowy opis programu komputerowego DiWa, wraz z przykładami obliczeń dla różnego typu obiektów. 12

15 Wesołych Świąt

16 Celny strzał... nowe kotły Logamax U042-24K, U044-24K W bieżącym roku marka Buderus wprowadziła na rynek sprzedaży dwa nowe niskotemperaturowe dwufunkcyjne kotły gazowe Logamax U042-24K oraz Logamax U044-24K o nominalnej mocy grzewczej 24 kw. Nowy produkt zastąpił tym samym wysłużone już urządzenia typu U022-24K oraz U024-24K. Tak jak w przypadku starszego typoszeregu, tak i tu mamy do wyboru kotły z palnikiem atmosferycznym Logamax U044-24K oraz z palnikiem wentylatorowym Logamax U042-24K. 14 tekst: Krzysztof Kamycki

17 ϑ ϑ Schemat 1. Układ hydrauliczny kotła Logamax U044-24K (z palnikiem atmosferycznym). 1 Czujnik zaniku ciągu (przerywacz ciągu) 2 Przerywacz ciągu 3 Wymiennik ciepła c.w.u. 4 Blok cieplny 5 Zawór do napełniania azotem 6 Naczynie wzbiorcze 7 Odpowietrznik automatyczny 8 Pompa obiegu grzewczego 9 Zawór bezpieczeństwa (obieg grzewczy) 10 Odpływ 11 Powrót c.o. 12 Dopływ wody zimnej 13 Wlot gazu 14 Wypływ ciepłej wody 15 Zasilanie instalacji grzewczej 16 Zawór do uzupełniania wody 17 Spięcie 18 Czujnik temperatury ciepłej wody 19 Czujnik temperatury zasilania 20 Ogranicznik temperatury bloku cieplnego 21 Komora palnikowa (komora spalania) 22 Elektrody zapłonowe 23 Dysze inżektorowe 24 Palnik 25 Czujnik zaniku ciągu kominowego (komora palnika) 26 Elektroda kontrolna (jonizacyjna) 27 Przepływomierz (turbina) 28 Ogranicznik przepływu z filtrem i siatką 29 Regulator ciśnienia 30 Ciśnienie sterujące zaworu regulacyjnego 31 Armatura gazowa 32 Grzybek zaworu głównego 33 Siatka 34 Manometr 35 Cotronic 36 Króciec pomiaru ciśnienia gazu na przyłączu gazu 37 Ciśnienie sterujące zaworu regulacyjnego 38 Śruba nastawcza maksymalnej ilości gazu 39 Śruba nastawcza minimalnego przepływu gazu 40 Otwór wyrównawczy ciśnienia 41 Króciec pomiarowy ciśnienia w dyszach 15

18 ϑ ϑ Schemat 2. Układ hydrauliczny kotła Logamax U042-24K (z palnikiem wentylatorowym). 1 Skrzynka powietrza (hermetyczna) 2 Przełącznik różnicy ciśnień 3 Odbiór różnicy ciśnień 4 Wentylator 5 Rura powietrzna/spalinowa 6 Ochrona przed wiatrem 7 Komora palnikowa (komora spalania) 8 Wymiennik ciepła c.w.u. 9 Blok cieplny 10 Zawór do napełniania azotem 11 Naczynie wzbiorcze 12 Odpowietrznik automatyczny 13 Pompa układu grzewczego 14 Zawór bezpieczeństwa (obieg grzewczy) 15 Odpływ 16 Powrót c.o. 17 Dopływ wody zimnej 18 Wlot gazu 19 Wypływ ciepłej wody 20 Zasilanie instalacji ogrzewczej 21 Zawór do uzupełniania wody 22 Spięcie 23 Czujnik temperatury ciepłej wody 24 Czujnik temperatury zasilania 25 Ogranicznik temperatury bloku cieplnego 26 Manometr 27 Cotronic 28 Króciec pomiarowy ciśnienia gazu na przyłączu gazu 29 Ciśnienie sterujące zaworu regulacyjnego 30 Śruba nastawcza maksymalnej ilości gazu 31 Śruba nastawcza minimalnej ilości gazu 32 Otwór wyrównawczy ciśnienia 33 Króciec pomiarowy ciśnienia w dyszach 34 Regulator ciśnienia 35 Ciśnienie sterujące zaworu regulacyjnego 36 Armatura gazowa 37 Grzybek zaworu głównego 38 Siatka 39 Przepływomierz (turbina) 40 Ogranicznik przepływu z filtrem i siatką 41 Elektrody zapłonowe 42 Dysze inżektorowe 43 Palnik 44 Elektroda kontrolna (jonizacyjna) 16

19 Ze schematów łatwo wywnioskować, że mamy do czynienia ze sprawdzonymi w poprzedniej wersji kotła rozwiązaniami technicznymi. Na przykład zastosowano udaną konstrukcję miedzianego wymiennika ciepła typu rura w rurze. Takie rozwiązanie pozwala na przygotowanie ciepłej wody użytkowej (c.w.u.) w tym samym wymienniku, przez który przepływa woda kotłowa. Zrezygnowano w tym wypadku z urządzenia mechanicznego, jakim jest zawór trójdrogowy na rzecz turbinki, która rejestruje pobór i załącza kocioł w celu przygotowania c.w.u. Temperaturę ciepłej wody użytkowej można nastawić od 40 ºC do 60 ºC. Przy większych lub mniejszych poborach temperatura c.w.u. maleje lub rośnie zgodnie z zamieszczonym wykresem 1. Kocioł wyposażono w 8-litrowe przeponowe naczynie wzbiorcze. W przypadku gdyby zaistniała niepewność, czy zastosowane naczynie jest wystarczające, można to szybko zweryfikować korzystając z wykresu 2. Należy mieć na uwadze, że w przypadku wartości granicznych trzeba ustalić dokładną wielkość naczynia przeponowego zgodnie z Polską Normą PN-EN oraz, jeżeli punkt przecięcia znajdzie się po prawej stronie krzywej, należy zamontować dodatkowe naczynie wzbiorcze. Obecnie w kotłach Logamax U042-24K oraz Logamax U044-24K montowane są trójstopniowe pompy firmy Grundfos UPS 15-50, których charakterystykę przedstawia wykres 3. Trzy stopnie dają nam możliwość dopasowania pracy pompy kotłowej do potrzeb instalacji. Rzeczywista moc pomp UPS wiąże się z ich stopniami i jest następująca: 40 W 1. stopień, 60 W 2. stopień, 80 W 3. stopień. Kocioł z zamkniętą komorą spalania Logamax U042-24K został wyposażony w wentylator o dyspozycyjnym sprężu wynoszącym 170 Pa. Wartość ta ma wpływ na wymiarowanie instalacji spalinowej. W tym przypadku zastosowany wentylator daje dość spore możliwości i dużą swobodę przy projektowaniu przewodów spalinowych. Wszystkie elementy stanowiące część kotła udało się zamknąć w wymiarach 745 x 400 x 360 mm i ukryć pod białą obudową ze srebrnymi akcentami, na tle których wyróżnia się czarny panel sterujący automatyki kotła. Odsłonięty sterownik kotłowy jest bardzo praktyczny i umożliwi szybką korektę nastaw temperatury wody kotłowej oraz ciepłej wody użytkowej. Pełni on również rolę informacyjną o stanie pracy kotła, jak i usterkach, które wystąpiły podczas użytkowania urządzenia. Sterownik Cotronic, gdyż tak go nazwano, pozwala na podłączenie dowolnego programowalnego regulatora włącz/wyłącz, który pozwoli na dostosowanie pracy instalacji ogrzewczej do trybu życia użytkownika. Kotły Logamax U042-24K oraz Logamax U044-24K to przemyślane i sprawdzone urządzenia grzewcze, które nie tylko ładnie wyglądają, ale są również praktyczne. Prosta budowa oraz obsługa kotła nie sprawi problemu instalatorowi podczas montażu czy serwisu urządzenia, jak i użytkownikowi podczas codziennej eksploatacji. T [ C] Q [l/min] Wykres 1. Wykres dla temperatury wody wejściowej zimnej 15ºC. tv ( C ) A V A ( l ) Wykres 2. Zależność temperatury zasilania (tv) czynnika grzewczego od pojemności (VA) instalacji ogrzewczej. H 0,5 0,4 0,3 0,2 Krzywe od I do V ciśnienie wstępne w naczyniu wzbiorczym: I ciśnienie wstępne 0,2 bar II ciśnienie wstępne 0,5 bar (ustawienie fabryczne) III ciśnienie wstępne 0,75 bar IV ciśnienie wstępne 1,0 bar V ciśnienie wstępne 1,2 bar A i B obszary pracy naczynia wzbiorczego: A zakres pracy naczynia wzbiorczego B w tym zakresie wymagane jest większe naczynie wzbiorcze (bar) 0, Q (l/h) Wykres 3. Charakterystyka trójstopniowych pomp Grundfos UPS montowanych w kotłach Logamax U042-24K oraz Logamax U044-24K. B 3 ( 17

20 Zintegrowany wyświetlacz LED, sprawia, że Logamax U044-24K, U042-24K jest nie tylko łatwy w obsłudze dzięki informacji o zaistniałym błędzie jest również łatwy w serwisowaniu Dane techniczne kotłów Logamax U042-24K, U044-24K Naścienny, dwufunkcyjny kocioł gazowy Logamax U K U K Minimalna / nominalna moc cieplna kw 8,9 / 24 7,8 / 24 Minimalne / nominalne obciążenie cieplne kw 10,2 / 26,3 8,9 / 26,7 Maksymalne zużycie gazu E (GZ50) / Lw (GZ41,5) / Ls (GZ35) m 3 /h 2,77 / 3,38 / 3,85 2,75 / 3,41 / 3,92 Maksymalne zużycie gazu płynnego (propanu) kg/h 2 2,04 Nominalne ciśnienie gazu na przyłączu E (GZ50)/ Lw (GZ41,5)/ Ls (GZ35)/ propan mbar 20 (16-25)/ 20 (17,5-23)/ 13 (10,5-16)/ 37 Pojemność wodna kotła (bez naczynia wzbiorczego) l 2 Minimalna/maksymalna temperatura zasilania (c.o.) C 40/82 Minimalne / dopuszczalne ciśnienie robocze (inst. c.o.) bar 0,5 / 3 Całkowita pojemność naczynia wzbiorczego l 8 Ciśnienie wstępne bar 0,5 Możliwość nastawy temperatury c.w.u. na wypływie C Maksymalne ciśnienie po stronie c.w.u. bar 10 Minimalne ciśnienie dla maksymalnego przepływu c.w.u. bar 1 Minimalne ciśnienie wody wodociągowej bar 0,25 Minimalny przepływ c.w.u. l/min 2,5 Znamionowy przepływ c.w.u. wg normy EN 625 l/min 11,4 Ciśnienie dyspozycyjne za wentylatorem spalin Pa 170 Wymagany ciąg kominowy Pa 4,5 Strumień spalin przy mocy (max-min) gaz E / propan g/s 15,7-15,3 / 17,2-15,4 20,6-21,9 / 18-14,7 Temperatura spalin przy mocy (max-min) gaz E / propan C / / Klasa NO x 3 Przyłącze powietrzno-spalinowe mm Ø 60 / 100 Przyłącze spalinowe mm Ø 130 Napięcie elektryczne / częstotliwość V AC / Hz 230 / 50 Pobór prądu W 130 Ciężar kotła kg 37,9 33 Wymiary kotła (wys. x szer. x głęb.) mm 745 x 400 x