W\P 9$7 _ ZZZ LQ]\QLHULD FRP

Transkrypt

1 ISSN

2 HERRENKNECHT AG UTILITY TUNNELLING TRAFFIC TUNNELLING Miami Ø 12.86m Shanghai Ø 15.43m Sparvo Ø 15.55m MISTRZ ŚWIATA W WYMIARZE XXL. Zmechanizowane drążenie tuneli w każdych warunkach geologicznych Tunele komunikacyjne oraz instalacyjne Średnica od 0,10 m do 19 m Około 375 km wydrążonych tuneli o średnicy ponad 10 m Firmy budowlane na całym świecie w ponad 100 projektach zbudowały około 375km tuneli o średnicy ponad 10 metrów używając głowic TBM firmy Herrenknecht AG. Wielojezdniowe tunele drogowe i kolejowe oraz rozbudowa linii metra zapewnia wzrost efektywności całych systemów transportowych. Dwie największe na świecie głowice Mixshield (Ø 15,43 m) wybudowały podwójny tunel wielozadaniowy (dla metra i transportu drogowego) pod rzeką Jangcy w Szanghaju. Jedna z tych dwóch maszyn po przebudowie pracuje przy nowym projekcie. Razem z mniejszą głowicą Mixshield (Ø 14,90 m) gigant ten wykonuje podwójny tunel drogowy pod rzeką Huangpu. Budowany tunel jest częścią dużego projektu drogowego łączącego regiony Baoshan i Pudong a także Minhang z Fengxian. W ramach tego projektu wybudowane zostanie około 25 km tunelu wielkości XXL. Do budowy tunelu w porcie w Miami Herrenknecht dostarczył największą głowicę TBM do skał miękkich, jaka kiedykolwiek pracowała w USA. 31 lipca 2012r. budowniczowie świętowali przebicie pierwszego tunelu przez głowicę EPB S-600 (Ø 12,86 m) Największa na świecie głowica tunelowa EPB (Ø 15,55 m) pracuje na budowie w Sparvo, we Włoszech, wykonując szybko i bezpiecznie dwa tunele drogowe. Pierwszy tunel o długości około 2,5 km drążony z max wydajnością 22 metrów na dzień został ukończony w dniu 26 lipca 2012 roku. Jako jedyny producent na świecie firma Herrenknecht AG dostarcza głowice do budowy tuneli od mikro do mega wielkości dla każdych warunków geologicznych. Herrenknecht produkuje maszyny dostosowane do indywidualnych wymagań klienta zarówno do budowy tuneli komunikacyjnych jak i instalacyjnych oraz dostarcza dodatkowe wyposażenie i obsługę serwisową. Herrenknecht AG D Schwanau Tel Fax marketing@herrenknecht.com Przedstawiciel na Polskę Dymitr Petrow-Ganew Tel Fax Tel. kom ganew.dymitri@herrenknecht.de

3 Geoinżynieria kwiecień - czerwiec 2/2013 [43] SPIS TREŚCI Geoinżynieria Spis treści 04 Od redakcji 05 Kalendarium 06 In the issue 08 Wydarzenia 20 Współpraca buduje Tomasz Latawiec 21 Kilka słów o Przegląd projektów geoinżynieryjnych 24 Przegląd projektów drogowych 25 Przegląd projektów mostowych 26 Przegląd projektów tunelowych 28 Krakowskie inwestycje infrastrukturalne i nie tylko Rozmowa z Tadeuszem Trzmielem 34 Polskie drogi Agata Sumara 38 Wpływ drążenia tuneli tarczą zmechanizowaną TBM na osiadania powierzchni terenu i budynki Anna Siemińska-Lewandowska, Rafał Kuszyk 48 Głęboko posadowione inwestycje w terenie zabudowanym Jacek Pieczyrak, Konrad Wanik 58 Poślizg niskociśnieniowych pali iniekcyjnych w gruncie w warunkach obciążenia osiowego Henryk Pachla 62 Grodzice w konstrukcji przejścia pieszo-rowerowego Michał Januszewski 65 Tung Studs - permanentna ochrona Ireneusz Szmit 66 Posadowienie obiektów mostowych na kolumnach jet-grouting Janusz Kępa, Łukasz Gryksa 68 Budowa płyty fundamentowej w kopalni Dębieńsko 1 Mikołaj Skwarek 72 Modyfi kacja podłoża gruntowego pod niskimi nasypami Norbert Kurek, Adam Zaremba 76 Mikrotunelowanie pod ulicami Krakowa Tomasz Pawlikowski, Tomasz Poloczek 78 Wkrótce ruszy drążenie tunelu pod Martwą Wisłą Dagmara Dukała 80 Pompy Weda zastosowanie i dobór odpowiedniego generatora Tomasz Epa 82 Drony nadlatują! Tomasz Maik 84 Kaucja gwarancyjna jako sposób zabezpieczenia roszczeń zamawiającego w stosunku do wykonawcy Bartłomiej Król 86 Fikcyjne gwarancje dla podwykonawcy Dariusz Ziembiński 34 Branże Polskie drogi 38 Wpływ drążenia tuneli tarczą zmechanizowaną TBM na osiadania powierzchni terenu i budynki Grodzice w konstrukcji przejścia pieszo-rowerowego 34 drogi 38 tunele 48 geoinżynieria 76 tunele 80 maszyny i urządzenia Stałe działy editorial 05 kalendarium 06 in the issue 08 wydarzenia 20 felieton 21 ludzie 22 kolumna geoinżynieryjna 24 kolumna drogowa 25 kolumna mostowa 26 kolumna tunelowa 28 wywiad 84 prawo kwiecień - czerwiec 2 / 2013 [43] 1

4 2 styczeń - marzec 1 / 2013 [42]

5 SPIS TREŚCI Geoinżynieria kwiecień - czerwiec 2 / 2013 [43] 3

6 Geoinżynieria OD REDAKTORA Podziemne inwestycje komunikacyjne W przeciwieństwie do niektórych krajów europejskich czy azjatyckich, w Polsce nadal buduje się mało tuneli komunikacyjnych. Wynika to m.in. z wysokich kosztów realizacji. A przecież tunel to rozwiązanie niezwykle korzystne, sprawdzające się szczególnie w trudnych warunkach geograficznych czy miejskich. Ile pasm górskich czy cieśnin można przekraczać w krótkim czasie właśnie dzięki takiej infrastrukturze? Ile osób codziennie korzysta z metra w Londynie, Nowym Jorku czy Warszawie? Nie sposób nie doceniać znaczenia podziemnych inwestycji. Na szczęście również polscy inwestorzy coraz częściej decydują się na budowę tuneli. Za przykład niech posłużą chociażby realizowane obecnie prace przy centralnym odcinku II linii warszawskiego metra, które potrwają do 30 września 2014 r. (m. st. Warszawa oraz konsorcjum AGP Metro Polska zawarły ugodę dotyczącą przedłużenia okresu realizacji umowy o 337 dni). Do tego dochodzi planowane na jesień br. rozpoczęcie robót związanych z tunelem drogowym w centrum Łodzi czy to już później budowa ponad 2-kilometrowej przeprawy pod pasmem Gór Wałbrzyskich w ciągu drogi ekspresowej S3. Z kolei w 2014 r. w Gdańsku zostanie oddany do użytku tunel drogowy pod Martwą Wisłą o długości 1377,5 m. Będzie to pierwszy w naszym kraju tego rodzaju obiekt wykonany metodą drążoną przy pomocy TBM. Pod koniec tego miesiąca maszyna TBM o nazwie Damroka rozpocznie drążenie podziemnej trasy. Więcej na ten temat można przeczytać w niniejszym wydaniu naszego czasopisma. Zagadnienie drążenia tuneli tą metodą poruszają również Profesor Anna Siemińska-Lewandowska oraz Rafał Kuszyk w tekście pt. Wpływ drążenia tuneli tarczą zmechanizowaną TBM na osiadania powierzchni terenu i budynki. Z kolei Tadeusz Trzmiel opowiedział nam w wywiadzie o planach budowy około 2-kilometrowego tunelu w Krakowie oraz o koncepcjach związanych z metrem w tym mieście. Widać więc, że coraz więcej dzieje się w tym zakresie. Na koniec zapraszam do lektury oraz udziału w naszych konferencjach: czerwcowej 11. Międzynarodowej Konferencji, Wystawie i Pokazach Technologii INŻY- NIERIA Bezwykopowa w Zawierciu oraz listopadowej 3. Geoionżynierii w budownictwie w Sandomierzu. Underground transport investments In opposite to a number of European or Asian countries, tunnels have not become a popular infrastructural solution in Poland. This is mostly due to the high cost of this technology, although it is a very desirable option especially in difficult terrain or dense city structure. How many mountain ranges or straits can already be crossed thanks to such infrastructure? How many people use the London tube, the New York subway or Warsaw metro? It is impossible to undervalue the significance of underground engineering projects. Fortunately, also Polish investors increasingly tend to go for tunnel construction. As an example, we should refer to the currently constructed section of the 2 nd Warsaw underground line which shall last until 30 th September 2014 (City of Warsaw and AGP Metro Polska consortium concluded an agreement on the prolonging of the contract period by 337 days). To this we should add the road tunnel project in the centre of Łódź, scheduled to commence in autumn 2013, or the upcoming delivery of a 2 kilometre passage under the Walbrzych mountain range within the S3 expressway route. Up in the North, the Gdansk s m long tunnel under the Martwa Wisla river will be commissioned in It is the first project of this type in Poland, delivered with the TBM technology. By the end of this month, the TBM named Damroka will start to bore this underground route. More information on this undertaking is provided in the current issue of our magazine. This tunnel boring method is also addressed by prof. Anna Siemińska-Lewandowska and Rafał Kuszyk in an article entitled Impact of TBM technology on the subsiding of land surface and buildings. On top of all this, in an interview with Tadeusz Trzmiel, we can learn about the building plans of an approximately 2 kilometre tunnel in Krakow and the underground train network concepts of this city. To sum up, we can see there is more and more going on in this business. See this edition for further details. In conclusion, I would like to invite you to participate in our conferences: 11 th International Conference, Exhibition and Technology Shows Trenchless ENGINEERING 2013 in June in Zawiercie and 3 rd Geoengineering in Construction 2013 in November in Sandomierz. Wydawca Wydawnictwo INŻYNIERIA sp. z o.o. Redakcja Wydawnictwo Kraków, ul. Radzikowskiego 1 tel fax: redakcja@inzynieria.com Redaktor naczelna Monika Socha-Kośmider tel ; monika@inzynieria.com Zastępca redaktor naczelnej Paweł Kośmider tel ; pawel.kosmider@inzynieria.com Dyrektor biura redakcji Agata Sumara tel biuro@inzynieria.com Sekretarz redakcji Dagmara Dukała redakcja@inzynieria.com Kierownik działu sprzedaży Jerzy Korba tel ; jerzy.korba@inzynieria.com Reklama i marketing Piotr Tokarek tel ; marketing.gdmt@inzynieria.com Projekt okładki Tomasz Dytko Skład i przygotowanie do druku Teresa Borzęcka, Tomasz Dytko Druk Nakład 7500 egzemplarzy ISSN kwiecień - czerwiec 2 / 2013 [43]

7 KALENDARIUM Geoinżynieria Rada Programowa Kalendarium Dr hab. inż. Marek Cała, prof. nadzw. Akademia Górniczo-Hutnicza Prof. dr hab. inż. Kazimierz Furtak Rektor Politechniki Krakowskiej dr inż. Wojciech Grodecki Politechnika Warszawska Prof. dr hab. inż. Kazimierz Gwizdała Politechnika Gdańska Prof. dr hab. inż. Cezary Madryas Prorektor Politechniki Wrocławskiej Prof. dr hab. inż. Zbigniew Młynarek Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Prof. dr hab. inż. Zbigniew Pruszak Polska Akademia Nauk Prof. dr hab. inż. Wojciech Radomski Politechnika Warszawska dr inż. Karol Ryż Politechnika Krakowska Prof. dr hab. inż. Anna Siemińska-Lewandowska Politechnika Warszawska Prof. dr hab. inż. Antoni Tajduś Rektor Akademii Górniczo Hutniczej Prof. dr hab. inż. Maciej Werno Politechnika Koszalińska Prof. dr hab. inż. Andrzej Wichur Akademia Górniczo Hutnicza dr hab. inż. Adam Wysokowski, prof. UZ Uniwersytet Zielonogórski Redakcja zastrzega sobie prawo do skrótów nadesłanych artykułów. Przedruk materiałów lub ich części możliwy jest tylko za pisemną zgodą redakcji. Materiałów redakcyjnych wydawnictwo nie przesyła do autoryzacji. Redakcja zastrzega sobie prawo do dokonywania zmian tytułów (w uzgodnieniu z autorem) oraz redagowania artykułów. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam, ogłoszeń i komercyjnych prezentacji. World Tunnel Congress 2013 Centre International de Conférences Geneve (CICG), Genewa, Szwajcaria organizator: Swiss Tunnelling Society adres: Rue de Varembé 17, 1202 Genewa tel.: fax: info@wtc2013ch INŻYNIERIA BEZWYKOPOWA 2013 XI Międzynarodowa Konferencja, Wystawa i Pokazy Technologii Hotel Villa Verde Congress & Spa, Zawiercie, organizator: Wydawnictwo INŻYNIERIA sp. z o.o. adres: ul. Radzikowskiego 1, Kraków adres imprezy: ul. Mrzygłodzka 273, Zawiercie tel.: fax: biuro@inzynieria.com III Problemowa Konferencja Geotechniki Współpraca budowli z podłożem gruntowym Białystok, organizator: WBiIŚ Politechnika Białostocka adres: ul. Wiejska 45E, Białystok tel.: fax: wspolpraca2013@pb.edu.pl IX Międzynarodowa Konferencja Central European Congress on Concrete Engineering Hala Stulecia, Wrocław, Organizator: Politechnika Wrocławska adres: ul. Wybrzeże Wyspiańskiego 27, Wrocław adres imprezy: ul. Wystawowa 1, Wrocław tel.: fax: ccc2013@pwr.wroc.pl EUROCK 2013 Międzynarodowe Sympozjum ISRM Wrocław, organizator: Politechnika Wrocławska tel.: eurock2013@pwr.wroc.pl TRAKO 2013 Gdańsk, organizator: Międzynarodowe Targi Gdańskie SA adres: ul. Żaglowa 11, Gdańsk tel.: fax: monika.juszkiewicz@mtgsa.com.pl INFRASTRUKTURA 2013 XI Międzynarodowe Targi Budownictwa Drogowego, Kolejowego oraz Zarządzania Ruchem Centrum Targowo - Kongresowe MT Polska, organizator: Międzynarodowe Targi Polska Sp. z o.o. adres: ul. Makowska 95, Warszawa adres imprezy: ul. Marsa 56 c, Warszawa tel.: fax: infrastruktura@mttargi.pl III Konferencja GEOINŻYNIERIA w budownictwie Zespół Dworski Hotel Sarmata, Sandomierz, organizator: Wydawnictwo Inżynieria sp. z o.o. adres: ul. Radzikowskiego 1, Kraków adres imprezy: ul. Zawichojska 2, Sandomierz tel: fax: biuro@inzynieria.com www: Więcej wydarzeń branżowych znajdziecie Państwo na w zakładce Kalendarium kwiecień - czerwiec 2 / 2013 [43] 5

8 Geoinżynieria kwiecień - czerwiec 2/2013 [43] In the issue Impact of TBM technology on the subsiding of land surface and buildings 38 Anna Siemińska-Lewandowska, Rafał Kuszyk So far in Poland no traffic infrastructure tunnels were delivered with the tunnel boring machine technology (TBM), therefore relevant impact data on the soil and existing infrastructure are missing. Machines used for underground construction in the previous years were operated manually and they featured a different face supporting system, as well as bore and tunnel shoring system. In case of each of these technologies (slurry shield and EPB shield) the face stability securing method acts as a decisive factor for the impact of tunnelling works on the ground tension and subsiding of land (balancing of external pressure of ground and groundwater). In case of the EBP shield, the stability of the face is secured by the pressure of bored earth, while in case of the slurry shield - by the pressure of the drilling mud. Underground projects in densely populated areas - construction requirements 48 Jacek Pieczyrak, Konrad Wanik The construction of buildings necessitating deep excavations, particularly the ones located in populated areas, involves many challenges. During the investment preparation and delivery process, cooperation between specialists of different fi elds is indispensable. These must include geotechnicians, starting from the initial stage of works. In this article, based on experiences gained in the course of projects and geotechnical analyses, together with the delivery of works, construction conditions of projects involving deep excavations in populated areas have been presented. Due to a great number of possible examples, we have not presented specifi c situations, but focused on universal principles which should apply to any underground construction site. Ground slipping of low-pressure injection piles under axial load 58 Henryk Pachla Low-pressure injection piles are increasingly used both while reinforcing old foundations and designing new engineering solutions. In the course of design works, piles are often linked functionally with foundations. The research presented in this study does not confirm the guidelines according to which the coefficients reducing the bearing capacity of piles used as part of a set of piles should be applied. The area around a pile, which is affected by significant ground deformation, is very limited. According to the performed experiments, piles bear different influence on cohesive and non-cohesive soils. In both cases, a noticeable difference of pile and ground dislocation within their contact zone has occurred. It therefore seems necessary to verify the operating model of a pile in the ground, considering the slipping of both means in relation to each other. Modifi cation of the ground under low embankments MSC (Menard Supple Columns) columns 72 Norbert Kurek, Adam Zaremba This article discusses the MSC technology which can be used to improve of the soil under low embankment. The attention is put on the elements that influencing on the choice of soil improvement technology. The authors point out the technical and economic aspects of Menard Supply Column in contrast to the classical soil replacement. The design works and trial tests was done to estimate a bearing capacity and settlements of the modified soil. The trial tests have confirmed the validity of the design assumptions and the technical possibilities of using columns MSC columns to foundation of the low embankments such as car parks and service roads. Imaginary warranties for subcontractors 86 Dariusz Ziembiński On 11 th March 2013 the draft amendments to the Public Procurement Act adopted during the session of the Cabinet on 12 th February2013, was submitted to the parliament. Its purpose is to settle the matter subcontracting and subcontractors within public procurement, while the proposed changes are of a fundamental, if not of a revolutionary character. As an example, the clients have received vast disclaimer options. According to the justification to the draft text, the new provisions are supposed to regulate subcontracting in public procurement in a comprehensive manner, so that the provisions of the Civil Code, particularly article 6471, applied as a result of reference included in article 139 of the Public Procurement Act, would virtually become void in terms of public procurement. The drafted provisions can be roughly split into two groups, first concerning subcontracting as a whole, and the second dealing with the procurement of construction works. 6 kwiecień - czerwiec 2 / 2013 [43]

9 WYDARZENIA Geoinżynieria styczeń - marzec 1 / 2013 [42] 7

10 Geoinżynieria WYDARZENIA XXVIII Ogólnopolskie Warsztaty Pracy Projektanta Konstrukcji Tegoroczne XXVIII Ogólnopolskie Warsztaty Pracy Projektanta Konstrukcji odbyły się w dniach 5 8 marca w Wiśle. Tematem przewodnim były nowoczesne rozwiązania konstrukcyjno- -materiałowo-technologiczne w zakresie geotechniki. Doroczne spotkanie zorganizował Małopolski Oddział Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budownictwa przy udziale oddziałów w Bielsku-Białej, Gliwicach i Katowicach. Ponadto patronat honorowy nad Warsztatami sprawowali: Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego Robert Dziwiński oraz Jego Magnificencja Kazimierz Furtak Rektor Politechniki Krakowskiej; branżowy: Rada Krajowa Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa, Małopolska Okręgowa Izba Inżynierów Budownictwa oraz Śląska Okręgowa Izba Inżynierów Budownictwa, a medialny m.in. kwartalnik Geoinżynieria. Sponsorami generalnymi Warsztatów zostały firmy: ATM, PERI Polska oraz TITAN Polska, zaś specjalnym Menard Polska. W spotkaniu wzięło udział blisko 500 osób z całego kraju projektantów konstrukcji budownictwa ogólnego, przemysłowego i komunikacyjnego, producentów materiałów budowlanych oraz przedstawicieli specjalistycznych firm i przedsiębiorstw wykonawczych. Mieli oni okazję wysłuchać blisko 40 wykładów, wygłoszonych przez specjalistów z całego kraju. yda W trakcie Warsztatów poruszano zarówno zagadnienia naukowo-techniczne, jak również prezentowano możliwości firm. Tematyka tegorocznego spotkania obejmowała m.in.: kwestie prawne w projektowaniu geotechnicznym; dokumentowanie geologiczno-inżynierskie oraz badania geotechniczne w praktyce polskiej i europejskiej; Eurokod 7 w projektowaniu obiektów budowlanych; doświadczenia z realizacji głębokich wykopów i posadowień wysokich budynków, jak również budowę nasypów budowlanych, drogowych i hydrotechnicznych, w tym wałów przeciwpowodziowych. Ponadto poruszano zagadnienia: metod wzmacniania gruntów, badań i zabezpieczania Wydarze osuwisk, modelowania numerycznego, zaawansowania analiz projektowych oraz problemów geotechnicznych w praktyce. Czterodniowa konferencja rozpoczęła się od popołudniowego spotkania 5 marca, w trakcie którego odbyły się prezentacje kilku firm. Oficjalne otwarcie Warsztatów miało miejsce 6 marca. Wystąpili wówczas m.in. przewodniczący Małopolskiego Oddziału PZITB Marian Płachecki, Jan Spychała, reprezentujący Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego, prorektor Politechniki Krakowskiej Leszek Mikulski oraz Honorowy Prezes Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa Zbigniew Grabowski. Anna Siemińska-Lewandowska dmirosław Boryczko II linii metra w Warszawie, wygłosiła Anna Siemińska-Lewandowska. Pierwsza sesja była poświęcona badaniom geotechnicznym w praktyce inżynierskiej. W jej ramach omówiono: metody i ograniczenia w wyznaczaniu parametrów geotechnicznych gruntów w badaniach in situ (Zbigniew Młynarek, Maciej Gryczmański), zastosowanie metod geofizycznych w rozpoznaniu geotechnicznym podłoża (Tomasz Godlewski), identyfikację ryzyka geologicznego w procesie inwestycyjnym (Edyta Majer, Marta Sokołowska, Grzegorz Ryżyński). Wykłady wygłosili również: Włodzimierz Cichy i Zbigniew Lechowicz, którzy przedstawili aspekty prawne projektowania geotechnicznego w świetle najnowszych zmian Prawa Budowlanego, a także Marek Tarnawski, który skupił się na badaniach geologiczno-inżynierskich i geotechnicznych w świetle nowych przepisów Prawa Geologicznego i Budowlanego. W trakcie kolejnej sesji tematem przewodnim były doświadczenia z realizacji posadowień wysokich budynków i głębokich wykopów. Bolesław Kłosiński przybliżył zagadnienie posadowienia budynków wysokich (problemy, konstrukcje i projektowanie), a Kazimierz Szulborski, Andrzej Kulczycki, Roman Nalewajko omówili współczesne tendencje w projektowaniu i realizacji obudowy głębokich wykopów. Z kolei Paweł Popielski omówił metody oce- Wyd Wykład otwierający, dotyczący budowy 8 kwiecień - czerwiec 2 / 2013 [43]

11 WYDARZENIA Geoinżynieria ny oddziaływania głębokiego posadowienia na otoczenie, a Jacek Pieczyrak i Konrad Wanik geoinżynieryjne wymagania dla głęboko posadowionych inwestycji w terenie zabudowanym. Sesję tę zakończyło wystąpienie Piotra Rychlewskiego, który poruszył temat doświadczeń z realizacji próbnych obciążeń ścian szczelinowych. W ramach kolejnej partii wykładów, tym razem poświęconych ocenie statycznej i dynamicznej masywów skalnych i podłoża górniczego, przedstawiono m.in. geoinżynierskie oceny skał i masywów skalnych (Joanna Pinińska); współpracę budowli z podłożem górniczym (Lidia Fedorowicz i Jan Fedorowicz); oddziaływania, stany graniczne rzenia i kombinacje obciążeń w obiektach budowlanych na terenach górniczych (Marian Kawulok, Zbigniew Lipski), a także oddziaływania dynamiczne przekazywane przez podłoże na budowle (Joanna Dulińska, Janusz Kawecki, Krzysztof Stypuła, Tadeusz Tatara). Odbył się także wykład ATM na temat porównania systemowych rozwiązań mikropali, kotew i gwoździ gruntowych. Obrady zakończyła dyskusja merytoryczna nad wykładami trzech pierwszych sesji. Sesja dotycząca metod wzmacniania gruntów obejmowała następujące zagadnienia: ryzyko związane ze wzmacnianiem gruntu za pomocą kolumn o różnej sztywności (Michał Topolnicki), homogenizację sztywności podłoża gruntowego wzmocnionego kolumnami przemieszczeniowymi na przykładzie posadowienia budynku w Warszawie (Tomasz Warchał), problemy i błędy wzmacniania podłoża gruntowego kolumnami ia (Beata Gajewska, Krzysztof Grzegorzewicz), a także podpory mostowe z gruntu zbrojonego (Janusz Sobolewski) oraz georuszty w geotechnice (Jacek Kawalec). Partia wystąpień poświęcona modelowaniu geotechnicznemu i zaawansowanej analizie projektowej była poświęcona: określaniu współczynnika podatności podłoża przy projektowaniu płyt fundamentowych w złożonych warunkach geotechnicznych (Zygmunt Meyer), analizie stateczności skarp i zboczy w 2Di 3D (Marek Cała) oraz komputerowej analizie współdziałania konstrukcji budowlanych z podłożem (Andrzej Truty, Rafał Obrzud). W dalszej części prelegenci skupili się na nośności i osiadaniu fundamentów palowych. Kazimierz Gwizdała omówił rzenia metody obliczeń nośności i osiadań fundamentów palowych oraz wpływ technologii pali na warunki posadowienia, a Bolesław Kłosiński projektowanie pali na podstawie normy PN-EN 1997 Projektowanie geotechniczne. Następnie Marta Pająk zaprezentowała projektowanie robót palowych w oparciu o analizę komputerowych zapisów kontroli jakości, zaś Stanisław Karczmarczyk i Mirosław Boryczko podbijanie fundamentów budynków zabytkowych. W trakcie ostatniej sesji wygłoszono wykłady dotyczące nowych metod budowy tuneli. Wystąpili: Anna Siemińska-Lewandowska i Rafał Kuszyk (wpływ drążenia tuneli tarczą zmechanizowaną TBM na osiadania powierzchni terenu oraz budynki), Ryszard Trykosko (tunel pod Martwą Wisłą w Gdańsku) oraz Krzysztof Traczyński (konsekwencje niedostatecznego rozpoznania budowy podłoża gruntowego na przykładzie różnych inwestycji budowlanych realizowanych w Polsce). Nie zabrakło także dyskusji na temat zaprezentowanych tego dnia prelekcji. 7 marca odbyło się również spotkanie wieczorne poświęcone zmianom w przepisach prawa budowlanego, które przedstawił członek komisji kodyfikacyjnej Ryszard Trykosko. Ostatni dzień obejmował wystąpienia na temat budowli ziemnych oraz wałów przeciwpowodziowych. Ryszard Coufal skupił się na ochronie przeciwpowodziowej na Odrze, a w kolejnym wystąpieniu wraz z Zygmuntem Meyerem omówił nowoczesne rozwiązania konstrukcyjno-materiałowo-technologiczne wałów przeciwpowodziowych. Następnie omówiono: wykorzystanie odpadów hutniczych jako gruntów antropogenicznych w budownictwie ziemnym (Eugeniusz Zawisza), projektowanie budowli ziemnych w skomplikowanych i złożonych warunkach geotechnicznych (Andrzej Batog, Maciej Hawrysz) oraz projektowanie fundamentów bezpośrednich według EC 7 (Olgierd Puła). W trakcie sesji pn. Badania i zabezpieczanie osuwisk wystąpili: Lech Wysokiński (zasady zabezpieczania osuwisk); Zbigniew Perski, Tomasz Wojciechowski, Antoni Wójcik i Piotr Nesceriuk (techniki naziemne, lotnicze i satelitarne w rozpoznawaniu osuwisk oraz osuwisko w Łaskach nad zbiornikiem w Porąbce jako przykład zagrożenia dla sztucznych zbiorników wodnych w Karpatach); Bożena Trzpis (stabilizacja osuwiska w ciągu DK28 Zator Medyka wraz z odbudową tej drogi na odcinku objętym osuwiskiem). Robert Sołtysik Na koniec przyszedł czas na dyskusję generalną. Tegoroczne Warsztaty Pracy Projektanta Konstrukcji to nie tylko kilkadziesiąt wystąpień, ale też blisko 50 wystawców prezentujących produkty, usługi i rozwiązania przede wszystkim z branży geotechnicznej. Prezentowane w trakcie wykładów kwestie często wzbudzały emocje uczestników i inicjowały żywiołowe dyskusje. Komitet organizacyjny pod przewodnictwem Mirosława Boryczko wywiązał się z postawionych przed nim zadań. Zadbał nie tylko o wysoki poziom merytoryczny spotkania, ale też o atrakcje artystyczne. Pierwszego dnia, w trakcie wieczoru sponsora specjalnego firmy Menard Polska, wystąpił zespół Budka Suflera. W drugim dniu koncert dał Paweł Bączkowski z zespołem, a 7 marca miał miejsce recital Edyty Geppert. Następna edycja WPPK poświęconych zagadnieniom geotechnicznym odbędzie się za 4 lata. Serdecznie zapraszamy. kwiecień - czerwiec 2 / 2013 [43] 9

12 Geoinżynieria WYDARZENIA XXXVI Zimowa Szkoła Mechaniki Górotworu i Geoinżynierii Dariusz Łydżba Maciej Hawrysz Marek Cała yda na wysokim poziomie merytorycznym. Kolejna, 36. edycja Zimowej Szkoły Mechaniki Górotworu i Geoinżynierii, odbyła się w dniach marca 2013 r. w Kudowie-Zdroju w Kotlinie Kłodzkiej. Wzięło w niej udział 160 osób przedstawicieli świata nauki, firm projektowych oraz wykonawczych z dziedziny geotechniki w budownictwie i górnictwie z kraju i zza granicy. Głównym organizatorem był Instytut Geotechniki i Hydrotechniki Politechniki Wrocławskiej, a współorganizatorami: Katedra Geomechaniki, Budownictwa i Geotechniki Wydziału Górnictwa i Geoinżynierii Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, Centrum Badawczo-Rozwojowe KGHM Cuprum, dolnośląski oddział Polskiego Komitetu Geotechniki oraz Polskie Towarzystwo Mechaniki Skał. Patronat medialny nad konferencją sprawował m.in. portal oraz periodyk Geoinżynieria. Tematyka tegorocznego spotkania dotyczyła głównie zagadnień: stateczności wyrobisk górniczych i budowli geotechnicznych; modeli konstytutywnych geomateriałów; metod numerycznych w geotechnice; teoretycznych i praktycznych aspektów konstrukcji geoinżynierskich; procesów dynamicznych w górotworze; budownictwa podziemnego i tunelowego; badań doświadczalnych i ich interpretacji; prognozowania i zwalczania zagrożeń naturalnych w górnictwie i geotechnice; nowych materiałów i technologii w geoinżynierii; a także zastosowania SIP/GIS w geoinżynierii. Jak co roku, program konferencji był wypełniony interesującymi prelekcjami Pierwszego dnia po południu, po przyjeździe uczestników do Kudowy-Zdroju, obrady rozpoczął wykład inauguracyjny dr hab. inż. Jarosława Brodnego dotyczący roli złącza ciernego w obudowie podatnej górniczych wyrobisk korytarzowych. Podczas tygodniowej konferencji w siedmiu sesjach referatowych zaprezentowano ponad 50 referatów i 7 wykładów szkoleniowych oraz monograficznych, dotyczących szeroko rozumianych zagadnień mechaniki górotworu i geoinżynierii. Wśród poruszanych tematów znalazły się m.in.: ocena wartości i rozkładu parcia spoczynkowego gruntu na konstrukcje oporowe (dr inż. B. Rymsza), analiza awa- Wydarze rii zapory ziemnej w Niedowie (dr hab. inż. S. Kostecki, dr inż. W. Rędowicz), geomechaniczne parametry pokrytyczne w zadaniach geomechaniki górniczej (dr hab. inż. M. Bukowska), zagrożenia w górnictwie rud miedzi (dr inż. P. Kijewski), innowacyjne rozwiązania we współczesnym budownictwie szybowym (prof. dr hab. inż. P. Czaja), wytyczne projektowania posadowień bezpośrednich według EUROKODU 7 (dr inż. O. Puła). Sponsorami konferencji były firmy TI- TAN POLSKA sp. z o.o., Z.P.P.U.U. BUDO- KOP sp. z o.o., Przedsiębiorstwo Realizacyjne INORA sp. z o.o., Geobrugg Polska sp. z o.o. oraz GEOSOFT sp. z o.o. Poza zgłosiło wiele firm z kraju i zagranicy. Z ich produktami można było zapoznać się na stoiskach wystawienniczych oraz w czasie pokazu i specjalnej sesji referatowej. Zamykając 36 edycję Zimowej Szkoły dr hab. inż. D. Łydżba (Przewodniczący Komitetu Organizacyjnego) podkreślił, że tegoroczne obrady w sposób szczególny okazały się sukcesem z powodu odrodzenia pierwotnych założeń Szkoły związanych z twórczą dyskusją uczestników. Ponownie w jednym miejscu spotkali się specjaliści z zakresu geotechniki w budownictwie i górnictwie, którzy wystąpili z ciekawymi wykładami oraz referatami. Zimowa Szkoła od lat cieszy się popularnością wśród uczestników również tym razem tygodniowe spotkanie było świetną okazją do poszerzenia swojej wiedzy, a także nawiązania no- Wyd sponsorami aktywny udział w konferencji wych kontaktów kwiecień - czerwiec 2 / 2013 [43]

13 WYDARZENIA Geoinżynieria Gala Pontifex Cracoviensis 2013 rzenia 14 marca br. w Filharmonii im. Karola Szymanowskiego w Krakowie odbyła się czwarta edycja gali Pontifex Cracoviensis. Patronat medialny nad tym wydarzeniem sprawował m.in. periodyk Geoinżynieria oraz portal branżowy W konkursie organizowanym przez Oddział Małopolski Związku Mostowców RP zostały uhonorowane osoby, które wywarły szczególny wpływ na rozwój polskiego mostownictwa i aktywnie działają na rzecz tej branży. W uroczystej Gali wzięło udział ponad 600 uczestników. Sponsorem platynowym wydarzenia branżowego była spółka MEGACHEMIE Research&Tchnologies SA. Wśród sponsorów złotych znalazły się przedsiębiorstwa: IMB Podbeskidzie sp. z o.o. oraz Rekma sp. z o.o. Nagrody w czterech kategoriach (Budowniczy roku, Projektant roku, Menadżer roku, Debiut mostowy roku, Nagroda Specjalna) przyznała kapituła, w skład której weszli przedstawiciele Zarządu Związku Mostowców RP i Zarządu Oddziału Małopolskiego Związku Mostowców RP. Tegoroczni laureaci to: Budowniczy roku Krzysztof Lange związany z branżą mostową od 43 lat. Pełni funkcję m.in. kierownika projektu realizacji autostrady A4 na ponad 20-kilometrowym odcinku od węzła Szarów do węzła Brzesko, na którym wybudowano 29 obiektów mostowych (w tym najdłuższą w Małopolsce estakadę o długości 647 m); Projektant roku Robert Słota od 22 lat związany z branżą mostową. Do najważniejszych obiektów zaprojektowanych przez zwycięzcę należą: tunel i estakada na Rondzie Ofiar Katynia w Krakowie, most łukowy w Suchej Beskidzkiej oraz tunel tramwajowy Krakowskiego Szybkiego Tramwaju w Krakowie; Menadżer roku Maciej Cichy prezes zarządu firmy Gomibud, która przebudowała i wyremontowała ponad 200 obiektów mostowych w Krakowie i Małopolsce; Debiut mostowy roku Jacek Matyga laureat po raz pierwszy samodzielnie prowadził inwestycję budowę obwodnicy Dobczyc, w ramach której wykonano 16-przęsłową estakadę dojazdową o długości 463 m oraz most o konstrukcji podwieszonej typu extradosed o długości 178 m; Nagroda specjalna za całokształt pracy naukowej prof. dr hab. inż. Wojciech Radomski Kapituła Konkursowa doceniła w ten sposób jego wieloletnią działalność w dziedzinie mostownictwa, ogromną wiedzę, doświadczenie oraz popularyzację wiedzy technicznej wśród młodzieży; Nagroda specjalna za całokształt pracy zawodowej oraz szczególną aktywność w dziedzinie mostownictwa Grzegorz Stech. Zwycięzca jest zaangażowany w branżę mostową, m.in. poprzez wdrażanie nowatorskich technologii w budowę i modernizację ponad 100 obiektów inżynieryjnych. W trakcie uroczystej Gali wystąpiła Orkiestra Symfoniczna Zespołu Szkół Muzycznych im. M. Karłowicza w Krakowie Krakowska Młoda Filharmonia pod dyrekcją i w aranżacjach Tomasza Chmiela z udziałem 3 krakowskich solistów: Adrianny Bujak-Cyran, Lidii Jazgar oraz Rafała Jędrzejczyka. Serdecznie gratulujemy wszystkim laureatom i życzymy klejnych sukcesów. rzenia kwiecień - czerwiec 2 / 2013 [43] 11

14 Geoinżynieria WYDARZENIA yda 30. Międzynarodowe Targi Specjalistycznych Maszyn Budowlanych, Sprzętu i Urządzeń Stosowanych w Budownictwie oraz Maszyn Górniczych Bauma 2013 odbyły się w dniach kwietnia w Monachium. Bauma, organizowana w cyklu trzyletnim, jest największym, a jednocześnie najważniejszym na świecie wydarzeniem branżowym w sektorze budowlanym. Tym razem do Monachium przyjechało 3420 wystawców z 57 krajów najwięcej z Niemiec, Austrii, Szwajcarii, Włoch, Rosji, Francji, Holandii, Wielkiej Brytanii, Szwecji i Polski. Mieli oni do dyspozycji rekordową powierzchnię wystawienniczą ponad 570 tys. m 2 w 16 halach oraz 390 tys. m 2 na zewnątrz. Choć organizator spodziewał się 450 tys. gości, ostatecznie wydarzenie przyciągnęło aż 530 tys. zwiedzających z ponad 200 krajów. To najlepszy wynik w historii tych targów. Liczba osób przybyłych z zagranicy wyniosła ponad 200 tys. i była wyższa niż kiedykolwiek wcześniej. Krajem partnerskim tegorocznej Baumy była Indonezja, z której przyjechało około 800 gości. Jak podkreślał Ron DeFeo, prezes i CEO firmy Terex Corporation, Bauma, jako największe targi w branży, stanowią unikalną możliwość spotkania klientów z całego świata. Dzięki tak dużej liczbie zwiedzających udało się zawrzeć liczne kontrakty i nawiązać wiele kontaktów biznesowych, które z pewnością zaowocują w przyszłości. Jak co roku wystawcy zaprezentowali najnowsze produkty oraz innowacyjne maszyny budowlane i górnicze. Odbyły się liczne pokazy na żywo, w trakcie których zwiedzający mieli okazję przekonać się o możliwościach sprzętu. Tematycznie targi podzielono na cztery sektory związane z: placem budowy; górnictwem, wydoby- Wydarze ciem i przetwarzaniem surowców; produkcją materiałów budowlanych; dostawcami komponentów i usług. Szczególnie mocnym akcentem był sprzęt związany z infrastrukturą podziemną. Bauma = innowacje Monachijskie targi Bauma słyną z tego, że są miejscem premiery wielu nowinek technicznych. Nie sposób wymienić wszystkich, które zaprezentowano na targach, ale warto wspomnieć chociaż kilka z nich. Firma Herrenknecht AG przedstawiła technologię Pipe Express, uhonorowaną nagrodą Bauma Innovation Dy- Wyd mitr Petrow-Ganew opisał wspomnianą Bauma 2013 technologię, jako służącą do układania rurociągów liniowych bez potrzeby wykonywania szerokich wykopów. Oprócz zaprezentowania dobrze znanych klientom technologii do budowy różnego rodzaju tuneli, urządzeń do wierceń głębokich, układania instalacji podziemnych oraz rurociągów liniowych, firma przedstawiła najnowsze produkty, czyli urządzenia dla górnictwa, jak np. Boxhole Boring Machine (BBM). Z kolei firma DOKA Polska sp. z o.o. zaprezentowała maszyny z zakresu czterech grup tematycznych: energia (systemy szalunkowe i deskowania dla budownictwa energetycznego); budynki wysokie (deskowania highrise, czyli systemy samowspinające i wspinające, które umożliwiają wznoszenie dużych budynków na bardzo małym obszarze 12 kwiecień - czerwiec 2 / 2013 [43]

15 WYDARZENIA Geoinżynieria rzenia Monachium dostępnym w centrach miast); transport (budowa infrastruktury komunikacyjnej: dróg, mostów i innych obiektów inżynieryjnych); budownictwo mieszkaniowe (np. system panelowy stropowy Dokadek 30). Jak wyjaśnił prezes zarządu firmy Wojciech Schefke Dokadek 30 to system, który pozwala na deskowanie dużych powierzchni w bardzo krótkim okresie czasu, pozwala na szybkie ich rozszalowanie i przestawianie deskowania na następny etap produkcji. Promocja tego systemu to część naszego planu rozwojowego w Polsce, który składa się z wprowadzania nowych systemów na rynek polski. Kolejnym, bardzo ważnym dla firmy tematem są systemy bezpieczeństwa, czyli kompleksowe zabezpieczanie budów: barierki, pomosty i temu rzenia podobne artykuły, które będą wprowadzane na nasz rynek. Nowości produktowe znalazły się również na stoisku marki Serafin P.U.H., będącej polskim dystrybutorem urządzeń Digga. Jak objaśniał Michał Sieńko na Baumie prezentowano m.in. największe i najmniejsze napędy wiertnicze, jakie obecnie są produkowane; system Digga LIGN do pionowania odwiertu lub pali wkręcanych, jak również system SCS do kontroli wahania wiertnicy zamontowanej na ramieniu koparki. Oprócz tych produktów przedstawiono również m.in. koparki łańcuchowe i inne napędy wiercące. Nagrody Bauma Innovation kwietnia odbyło się wręczenie nagród Bauma Innovation, którymi wyróżniane są firmy mające duży wkład w unowocześnianie maszyn budowlanych. W tym roku wpłynęło 156 zgłoszeń z Niemiec i z zagranicy, a z nich wyłoniono 15 przełomowych osiągnięć i rozwiązań. Ostatecznie uhonorowano sześciu laureatów w pięciu kategoriach: Pipe Express firma Herrenknecht (kategoria: Maszyny); AutoPilot Field Rover Wirtgen (kategoria: Części maszyn); Nowatorskie wykonanie fundamentów palowych pod turbinę pływową Bauer Spezialtiefbau i Wieże wiatrowe zbudowane za pomocą obrotowych żurawi Max Bögl (kategoria: Procesy/prace budowlane); Analizator online rozmiaru ziarna materiałów sypkich Uniwersytet Techniczny w Clausthal (kategoria: Badania); Mobilna koparka 2013 Kaiser AG Fahrzeugwerk (kategoria: Projekt). Targi Bauma 2013 to wiodące na świecie wydarzenie branżowe w sektorze budowlanym, w którym po prostu trzeba uczestniczyć. Mimo kryzysu gospodarczego wydarzenie to okazało się rekordowe pod każdym względem. Po raz kolejny wyniki osiągnięte podczas Baumy dowiodły, że jest ona liderem na liście wydarzeń targowych w branży budowlanej. Następna edycja odbędzie się za trzy lata w dniach kwietnia 2016 r. Zapraszamy do obejrzenia fotogalerii oraz wideorelacji z targów Bauma 2013 na portalu kwiecień - czerwiec 2 / 2013 [43] 13

16 Geoinżynieria WYDARZENIA Ogólnopolskie seminarium z cyklu Innowacje w geotechnice W dniu 16 kwietnia br., na Wydziale Budownictwa i Inżynierii Środowiska Politechniki Poznańskiej, odbyło się kolejne z cyklu ogólnopolskich seminariów o charakterze naukowym i szkoleniowym, organizowanych pod ogólnym hasłem Innowacje w geotechnice. Tym razem tematem przewodnim były nowe możliwości badawcze w zakresie geofizycznych metod rozpoznania budowy i właściwości podłoża gruntowego, stąd tytuł seminarium to: Współczesne zastosowania metod geofizycznych w geotechnice i geologii inżynierskiej. Seminarium otworzył dziekan wydziału, prof. dr hab. inż. Janusz Wojtkowiak. Główną część spotkania stanowiły dwa wykłady prof. Sebastiano Fotiego z Politechniki w Turynie (Politecnico di Torino, Dipartimento di Ingegneria Strutturale e Geotecnica). Profesor Foti jest uznanym światowym autorytetem w dziedzinie nieinwazyjnych metod geofizycznych, ze znaczącym dorobkiem publikacyjnym. Na zaproszenie czołowych ośrodków naukowych (m.in. Austin, Barcelona, Berlin, Grenoble, Leuven, Lizbona, Londyn, Lund, Pavia, Porto, Udine) wygłosił on szereg wykładów i prowadził seminaria szkoleniowe. Był autorem raportów generalnych i członkiem komitetów naukowych na wielu konferencjach międzynarodowych. Ostatnio był jednym z głównych wykładowców na międzynarodowej konferencji ISC 4 Geotechnical and Geophysical Site Characterization 2012 (Recife w Brazylii). Jest członkiem rzeczywistym Komitetu Technicznego TC 102 Ground Property Characterization by In-Situ Tests w Międzynarodowym Stowarzyszeniu Mechaniki Gruntów i Inżynierii Geotechnicznej ISSMGE. Pierwszy wykład, pod tytułem Geophysical methods for geotechnical site characterization, stanowił omówienie najczęściej yda interesujące były rozważania na temat stosowanych metod terenowej diagnostyki podłoża gruntowego, analiz hydrogeologicznych oraz geośrodowiskowych (np. tomografii elektrooporowej i metod sejsmiki powierzchniowej). W drugim wystąpieniu, zatytułowanym Surface wave methods, prof. Foti skoncentrował się na omówieniu metod analizy przebiegów fal powierzchniowych, powstających w gruncie wskutek sztucznie wzbudzonych impulsów mikrosejsmicznych. Szczególnie komputerowego przetwarzania wyników pomiarów terenowych, z wykorzystaniem różnych strategii rozwiązywania zadań odwrotnych. Prof. Foti przedstawił także złożone niuanse interpretacji wyników pomiarów terenowych. Wykłady były ilustrowane przykładami praktycznymi i porównaniami rezultatów z innymi, tradycyjnymi metodami badań geotechnicznych i geologiczno-inżynierskich. W drugiej części seminarium w postaci trzech wykładów zostały przedstawione wybrane dokonania krajowe: Wybrane przykłady zastosowania tomografii elektrooporowej i sejsmiki powierzchniowej w zagadnieniach Wydarze inżynierskich (dr inż. M. Bajda, dr inż. M. Lech, reprezentujący SGGW w Warszawie, Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska); Komplementarne stosowanie metod sejsmicznych w geotechnicznym rozpoznaniu podłoża gruntowego (dr inż. T. Godlewski z Instytutu Techniki Budowlanej i dr T. Szczepański z Uniwersytetu Warszawskiego) Oszacowanie prędkości fal sejsmicznych na podstawie testów SCPT z użyciem programu SEISMIC-pro (dr inż. W. Janecki z Geosoft sp. z o.o., Wrocław). Seminarium spotkało się z szerokim zainteresowaniem środowiska geotechnicznego, geologów-inżynierów oraz studentów studiów doktoranckich praktycznie z całej Polski od Rzeszowa, Krosna i Lublina, poprzez Kraków, Gliwice, Wrocław, Zieloną Górę, Gorzów, Szczecin, Koszalin, Poznań, Bydgoszcz, Toruń, aż po Warszawę i Olsztyn. W seminarium uczestniczyło 96 osób, a dodatkowo zainteresowanie przesłaniem materiałów wyraziło ponad 50 osób. Spotkanie przygotował Zakład Geotechniki i Geologii Inżynierskiej w Instytucie Inżynierii Lądowej Politechniki Poznańskiej, przy współpracy z Wielkopolskim Oddziałem Polskiego Komitetu Geotechniki. Do jego organizacji przyłączyli się sponsorzy firmy bezpośrednio związane w swojej działalności z tematyką seminarium: Geosoft sp. z o.o. z Wrocławia, GeoSpectrum s.c. z Krakowa oraz Zakład Usług Geologicznych i Projektowych Budownictwa i Ochrony Środowiska GEO- TECH sp. z o.o. z Rzeszowa. Patronat medialny nad seminarium objęło czasopismo Geoinżynieria drogi, mosty, tunele wraz z portalem Intencją organizatorów była popularyzacja w Polsce inżynierskich metod geofizycznych w zastosowaniach ukierunkowanych na szeroko rozumiane budownictwo i analizy geośrodowiskowe. Bardzo interesujące wykłady, duże zainteresowanie seminarium, a także pozytywne opinie wyrażane przez jego uczestników, potwierdzają osiągnięcie założonego celu. Wyd 14 kwiecień - czerwiec 2 / 2013 [43]

17 WYDARZENIA Geoinżynieria rzenia ia rzenia kwiecień - czerwiec 2 / 2013 [43] 15

18 Geoinżynieria WYDARZENIA GŁĘBOKIE WYKOPY marca 2013 r. odbyło się już XII seminarium z cyklu Geotechnika dla inżynierów pt. Głębokie wykopy 2013 zorganizowane przez Instytut Badawczy Dróg i Mostów oraz Polskie Zrzeszenie Wykonawców Fundamentów Specjalnych. Głównymi gośćmi byli inżynierowie chcący poszerzyć swoją wiedzę. Tak duża liczba uczestników (260 osób) zaskoczyła nawet organizatorów, a spotkanie było niezmiennie jedną z największych imprez geotechnicznych w Polsce. Wśród zaproszonych gości znaleźli się również przedstawiciele zaprzyjaźnionych instytucji, firm realizujących ostatnio z nami ciekawe roboty fundamentowe oraz członkowie PZWFS. Ponadto do udziału zostały zaproszone prawie wszystkie czasopisma branżowe. Nasze seminarium odróżnia się od innych tego typu imprez. Najbardziej dumny jestem z tego, że autorami referatów i prezentacji są sami inżynierowie, którzy przedstawiają praktyczne problemy przy projektowaniu i realizacji robót geotechnicznych. Cieszę się, że nie odmówili mojemu zaproszeniu i w tym miejscu za włożony trud chcę im szczególnie podziękować. Było mi miło w imieniu wszystkich autorów odbierać pochlebne opinie na temat dużej przydatności tak przekazanej wiedzy w pracy zawodowej inżynierów. Na Głębokich wykopach 2013 brak było atrakcji i oprawy właściwej typowym konferencjom. Nie dało się pojeździć na nartach i pospacerować po górach. Nie było niekończących się dyskusji. Nie było wystawnych kolacji, jedynie posiłek regeneracyjny, a serwowane pierogi zbierały pochlebne recenzje. Seminarium finansowane było wyłącznie z wpłat uczestników, nie miało sponsorów i reklamy. Zadbaliśmy jednak, aby było również formą transferu dodatkowej wiedzy. Można było otrzymać ciekawe czasopisma branżowe, a ponadto uczestnikom umożliwiono zapoznanie się z ekspertyzami dotyczącymi awarii na budowie II linii metra w Warszawie. Najlepiej ideę takich seminariów podsumował prezes dużej firmy deweloperskiej, który wychodząc z jednego z poprzednich spotkań powiedział: To jest impreza dla mnie, kwintesencja wiedzy podana w dwugodzinnej pigułce. Uczestnicy spotkania zostali poproszeni o wyrażenie swojej opinii w anonimowej ankiecie. Większość uczestników oceniła seminarium na piątkę (średnia ocena 4,93 w szkolnej skali ocen), co jest najwyższą oceną w historii seminariów. Chwalili wybór tematu i praktyczne do niego podejście, zorganizowanie i utrzymaną dyscyplinę, wysoko ocenili skład zespołu autorskiego. Za najciekawsze uznali wystąpienia M. Topolnickiego, A. Siemińskiej-Lewandowskiej i M. Mitew-Czajewskiej, R. Sołtysika i N. Macy. Są to oceny w pełni zasłużone. Prof. Michał Topolnicki posiada bardzo bogate doświadczenie akademickie, a realizowana przez firmę Keller komora startowa dla tarczy drążącej tunel drogowy pod Mar- yda twą Wisłą była ciekawym wyzwaniem inżynierskim. Miałem przyjemność wizytowania tej budowy. Widok i skala tarczy w Gdańsku robi imponujące wrażenie w porównaniu do tarcz TBM dotychczas stosowanych w Polsce (tunel pod Wisłą do oczyszczalni Czajka i tunele II linii metra w Warszawie). Wykładowcy Politechniki Warszawskiej opowiedzieli o budowie II linii metra w Warszawie. Prof. Anna Siemińska-Lewandowska przedstawiła projekt i szczegóły realizacji stacji metra lewobrzeżnej Warszawy. Dr inż. Monika Mitew-Czajewska zaprezentowała szczegółowe obliczenia obudowy najgłębszej stacji metra (Nowy Świat). Przedstawione Wydarze porównania różnych sposobów obliczeń były bardzo interesujące, co uczestnicy wyrazili w ankietach i bezpośrednich rozmowach. W ostatnim z wyróżnionych referatów mgr inż. Robert Sołtysik zaprezentował Wyd realizacje zabezpieczenia skarp głębokiego wykopu Muzeum Śląskiego w Katowicach. Wykonawca na tym obiekcie (teren kopalni węgla kamiennego) musiał pokonać szereg problemów technicznych i organizacyjnych, które służyły zabezpieczeniu dużych drzew i zabytkowych obiektów kopalnianych wraz z wieżą wyciągową, które zostaną wkomponowane w budowane muzeum. Mgr inż. Natalia Maca przedstawiła problemy obliczeniowe oraz zaprezentowała metody i modele zastosowane w obliczeniach. Na seminarium nie zabrakło również bukietu czarnych kwiatów przedstawionego przez Krzysztofa Grzegorzewicza, który prezentował przykłady niegodne naśladowania. Niestety ciągle nie brakuje materiałów do tego cyklu. Bardzo ciekawym i przeglądowym był referat Dariusza Sobali dotyczący ścianek stalowych, ich trwałości, porównania rozwiązań, technologii i estetyki. Problemom projektowania stateczności dna głębokich wykopów poświęcony był referat Bolesława Kłosińskiego. Zbigniew Żerański z firmy Strabag pokazał bardzo oryginalną realizację polegającą na nasuwaniu wcześniej wykonanego tunelu żelbetowego pod rozebraną tymczasowo linię kolejową. Ostatnie moje wystąpienie dotyczyło problemów realizacyjnych na stacji Powiśle oraz budowy stacji II linii metra na prawym brzegu Wisły. Ekspertem zewnętrznym seminarium podsumowującym wszystkie wystąpienia była profesor Anna Siemińska-Lewandowska, której doświadczenie w budownictwie podziemnym jest powszechnie znane i cenione. We wstępie do seminarium jako prowadzący przedstawiłem konstrukcję i schemat działania dachu na Stadionie Narodowym w Warszawie, prezentując dlaczego nie może się on zamykać i otwierać w czasie trudnych warunków pogodowych, np. w czasie ulewy. II sesja prowadzona była przez sekretarza PZWFS Roberta Sołtysika. Wysokie oceny wystawione przez uczestników sprawiły, że 6 marca 2014 r. odbędzie się XIII seminarium dotyczące wzmacniania podłoża, a 15 maja 2014 r. zaplanowano kolejne seminarium pt. Nowatorskie rozwiązania w mostownictwie i geoinżynierii. Mam nadzieję, że będą w nich uczestniczyły czasopismo Geoinżynieria drogi mosty tunel i portal inzynieria.com. Piotr Rychlewski 16 kwiecień - czerwiec 2 / 2013 [43]

19 WYDARZENIA Geoinżynieria Konstrukcje siatkowe w drogownictwie i geotechnice W dniu 24 kwietnia 2013 r. w Warszawskim Domu Technika NOT odbyło się seminarium Konstrukcje siatkowe w drogownictwie i geotechnice, którego organizatorem był Instytut Badawczy Dróg i Mostów oraz firmy Maccaferri, Konsport, P.P.H. TEX-1, Nector, Betafence, Dawid i ArcelorMittal. Na sali konferencyjnej zasiadło około 160 osób, nie zabrakło wśród nich przedstawicieli zarządców dróg, projektantów oraz producentów i wykonawców rzenia wyrobów z drutu do celów drogowych. Tematyka seminarium obejmowała m.in. zagadnienia ochrony antykorozyjnej wyrobów z drutu, zwyczaje zwierząt i ich ochronę w pobliżu infrastruktury komunikacyjnej oraz zastosowanie gabionów i zabezpieczeń skarp. Seminarium otworzył Przewodniczący Komitetu Organizacyjnego P. Rychlewski, powitał uczestników i oddał głos pomysłodawcy spotkania K. Grzegorzewiczowi, który opowiedział o genezie tego spotkania i zaprosił do wysłuchania prezentacji pt. Zabezpieczenia antykorozyjne drutu. Prelegenci I. Bär i J. Skraba przybliżyli zebranym czym jest korozja, jak powstaje oraz jakie są metody zabezpieczania przed nią drutu. Można się było m.in. dowiedzieć, że powłoki antykorozyjne dzielą się na pasywne i aktywne oraz jakie są zalety i wady różnych powłok i jaka jest ich żywotność. Zaprezentowano wyniki badań dwóch najczęściej stosowanych powłok antykorozyjnych: cynku oraz stopu cynku i aluminium. ia Jednoznacznie wykazały one wyższość pod względem długości ochrony drutu powłoki ze stopu cynku i aluminium. rzenia jącego widok po drugiej stronie. Kolejne wystąpienie dotyczyło zwyczajów i zachowania większych zwierząt. Dr K. Klimaszewski w prezentacji pt. Zwierzęta a szlaki komunikacyjne opowiedział, jakie są zwyczaje zwierząt, co nimi kieruje oraz przybliżył ich możliwości. Stwierdził, że ogrodzenia są potrzebne, ale nie da się wygrodzić wszystkich dróg, a ze względu na możliwości zwierząt nie należy budować bardzo wysokich ogrodzeń, ponieważ w razie zagrożenia zwierzę może je sforsować. W następnej prezentacji pt. Ogrodzenia zapobiegające wtargnięciu ludzi i zwierząt na pas ruchu drogowego, Ł. Górecki omówił części składowe systemów ogrodzeniowych oraz przedstawił kilka przykładów z błędnymi lub nieracjonalnymi rozwiązaniami, na które chciał zwrócić uwagę ku przestrodze na przyszłość. Zaprezentowane zostały przede wszystkim rodzaje dostępnych siatek głównych węzłowych oraz wskazano ich wady i zalety. W ostatnim wystąpieniu w pierwszej sesji seminarium K. Kiełbasa w prelekcji pt. Problemy przy realizacji ogrodzeń autostradowych i tras szybkiego ruchu przedstawił trudności, jakie na co dzień spotykają wykonawców ogrodzeń. Zaprezentował przykłady sprzeczności w dokumentacjach oraz różnych wymagań co do wysokości ogrodzenia na tej samej drodze, ale przebiegającej przez różne województwa i grodzonej w okresie kilku lat. Wskazał na potrzebę ujednolicenia dokumentacji, aby nie powstawały w nich sprzeczności, oraz wydania ogólnych wytycznych, które pozwoliłyby osobom zajmującym się ogrodzeniami od strony projektowej poznać dobre rozwiązania i możliwości przy ich produkcji. Drugą sesję otworzył referat K. Grzegorzewicza, który w przeglądowej prezentacji omówił tematykę gabionów. Zebrani mogli dowiedzieć się, jak wygląda produkcja gabionów plecionych, a jak zgrzewanych. Prelegent pokazał wiele przykładów zastosowań jednych i drugich gabionów w praktyce. Kontynuacją tej prezentacji było wystąpienie A. Pajonczka pt. Porównanie gabionów plecionych i zgrzewanych. Porównał on oba rodzaje gabionów pod względem zastosowanych materiałów oraz Kolejne dwa wystąpienia były poświęcone zwierzętom, ich zachowaniu oraz metodom ich ochrony. M. Winkler w wystąpieniu pt. Dobre praktyki w wykonywaniu ogrodzeń autostradowych izolujących migrację herpetofauny opowiedział, jak powinny wyglądać ogrodzenia dla płazów i gadów. Dokonał porównania stosowanych obecnie na rynku metod ochrony herpetofauny. Dokonywał analizy wad i zalet oraz wskazania, które materiały mogą być stosowane jako rozwiązania tymczasowe, a które jako trwałe. Zebrani mogli dowiedzieć się, że z siatek z tworzywa sztucznego trwałego ogrodzenia nie wykonamy, a najlepszym rozwiązaniem jest budowa szczelnego ogrodzenia zasłania- przeznaczenia. Z obu wystąpień wynika jasny przekaz, że nie należy stosować zamiennie gabionów zgrzewanych i plecionych. Gabiony plecione ze względu na stosowany w nich materiał oraz połączenie drutów, powinny być wykorzystywane do konstrukcji podatnych, gdzie przewidywane są odkształcenia podłoża. Gabiony zgrzewane z uwagi na sztywne węzły znajdują zastosowanie tam, gdzie liczy się estetyka i oczekujemy sztywnej konstrukcji. Dlatego też gabiony plecione z siatki heksagonalnej stosuje się przede wszystkim do umocnienia brzegów rzek i na osuwiskach jako ściany oporowe, a gabiony o prostokątnych oczkach na elewacjach budynków, jako ogrodzenia lub ekrany akustyczne. T. Kosiński w prezentacji pt. Projektowanie konstrukcji gabionowych w inżynierii komunikacyjnej przedstawił zasady projektowania gabionów, a przede wszystkim powiedział na co należy zwrócić uwagę, jak dobierać grubość drutu i rodzaj powłoki antykorozyjnej drutu oraz wskazał błędy spotykane w projektach. Prelegent podkreślił, że przy projektowaniu gabionów ważne jest, aby dobrać odpowiednie wypełnienie kosza. W kolejnym wystąpieniu ten sam autor omówił zabezpieczenia dróg i obiektów komunikacyjnych przed spadającymi odłamkami skalnymi oraz zabezpieczenia skarp gruntowych siatkami stalowymi. Przedstawił zagadnienia związane m.in. z zabezpieczeniem osuwisk skalnych oraz z łapaczami odłamków skalnych. Omówił rodzaje osuwisk, genezę ich powstawania i sposoby ich zabezpieczeń. Odnośnie do skarp gruntowych, podzielił je na trzy grupy ze względu na wysokość i przedstawił metody ich zabezpieczania oraz wykonane realizacje. W ostatniej prezentacji J. Dawid pokazał przykłady zastosowania wyrobów z drutu jako elementów elewacyjnych oraz ogrodzeń panelowych. Uczestnicy wysoko ocenili w ankietach seminarium na piątkę z minusem. Za najlepsze uznano prelekcje T. Kosińskiego, K. Grzegorzewicza oraz K. Klimaszewskiego i M. Winklera. Łukasz Górecki kwiecień - czerwiec 2 / 2013 [43] 17

20 Geoinżynieria WYDARZENIA yda Wydarze Wyd 18 kwiecień - czerwiec 2 / 2013 [43]