Medycyna Środowiskowa - Environmental Medicine

Transkrypt

1 Medycyna Środowiskowa - Environmental Medicine Czasopismo Journal Instytutu Medycyny Pracy of Institute of Occupational Medicine i Zdrowia Środowiskowego w Sosnowcu and Environmental Health in Sosnowiec oraz Polskiego Towarzystwa and Polish Society Medycyny Środowiskowej of Environmental Medicine Ukazuje się cztery razy w roku It is published four times a year ZESPÓŁ REDAKCYJNY / EDITORIAL STAFF Redaktor Naczelny / Editor-in-Chief Zastępcy Redaktora Naczelnego / Deputy Editors Redaktor Tematyczny / Feature Editor Redaktor Statystyczny / Statistical Editor Redaktor Językowy / Lingual Editor Sekretarz Redakcji / Co-editor Sekretariat / Editorial Office Webmaster RADA PROGRAMOWA / EDITORIAL BOARD Przewodniczący Rady Programowej / Chairperson Członkowie z Polski / Polish Editorial Board Prof. zw. dr hab. Irena Adamek, Kraków Dr n. med. Piotr Z. Brewczyński, Sosnowiec Dr n. med. Zdzisław Brzeski, Lublin Prof. dr hab. n. med. Marian Dróżdż, Sosnowiec Prof. dr hab. n. med. Jerzy Filikowski, Gdynia Dr hab. n. med. prof. nadzw. Rafał Górny, Warszawa Prof. dr hab. Zofia Ignasiak, Wrocław Prof. dr hab. n. med. Jan Grzesik, Sosnowiec Prof. dr hab. n. med. Janusz Hałuszka, Kraków Prof. dr hab. n. med. Wojciech Hanke, Łódź Prof. dr hab. n. med. Marek Jakubowski, Łódź Prof. dr hab. n. med. Gerard Jonderko, Katowice Prof. dr hab. n. med. Marcin Kamiński, Katowice Prof. dr hab. n. med. Emilia Kolarzyk, Kraków Prof. dr hab. inż. Roman Knapek, Pszczyna Prof. dr hab. n. med. Aleksandra Kochańska-Dziurowicz, Katowice Prof. dr hab. n. przyr. Jerzy Kwapuliński, Sosnowiec Prof. dr hab. n. med. Henryka Langauer-Lewowicka, Sosnowiec Prof. dr hab. n. med. Zbigniew Rudkowski Prof. dr hab. n. med. Jan Grzesik Prof. dr hab. n. med. Janusz Hałuszka lek. med. Maja Muszyńska-Graca dr n. biol. Krzysztof Pawlicki Maria Berezowska mgr Karina Erenkfeit Liwia Dudzińska mgr Mariusz Migała Prof. dr hab. n. med. Gerard Jonderko Prof. dr hab. n. farm. Jan Ludwicki, Warszawa Prof. dr hab. n. med. Kazimierz Marek, Sosnowiec Prof. dr hab. n. med. Jacek Musiał, Kraków Prof. dr hab. n. med. Zofia Olszowy, Sosnowiec Prof. dr hab. n. med. Janusz Pach, Kraków Dr hab. n. med. prof. nadzw. Krystyna Pawlas, Wrocław Prof. dr hab. n. med. Władysław Pierzchała, Katowice Prof. dr hab. n. med. Zbigniew Rudkowski, Sosnowiec Prof. dr hab. n. med. Bolesław Samoliński, Warszawa Dr hab. n. med. prof. nadzw. Andrzej Sobczak, Katowice Prof. dr hab. n. med. Jerzy A. Sokal, Sosnowiec Prof. dr hab. n. med. Neonila Szeszenia-Dąbrowska, Łódź Prof. dr hab. n. hum. Beata Tobiasz-Adamczyk, Kraków Prof. dr hab. n. med. Barbara Zahorska-Markiewicz, Katowice Prof. dr hab. n. med. Jan E. Zejda, Katowice Prof. dr hab. n. med. Brunon Zemła, Gliwice Dr hab. n. med. Renata Złotkowska, Katowice Prof. dr hab. inż. Jerzy Zwoździak, Wrocław Członkowie Zagraniczni / International Editorial Board Alena Bartonova, PhD, Oslo, Norway Prof. David Bellinger, PhD, Boston, USA Stephan Boese O Reilly, MD, MPH, PhD, Munich,Germany Karin Broberg Palmgren, MSc, PhD, Lund, Sweden Prof. Dmitri Chvoryk, MD, PhD, Grodno, Belarus Eva Csobod, MD, PhD, Szentendre, Hungary Miroslav Dostal, MD, Praha, Czech Republic Prof. Gyula Dura, MD, PhD, Budapest, Hungary Ruth Etzel, MD, PhD, WHO Geneva, Switzerland Donato Greco, MD, Rome, Italy Prof. Helmut Greim, MD, PhD, Munich, Germany Prof. Philippe Hartemann, MD, PhD, Nancy, France Peter van den Hazel, MD, Arnhem, Netherlands Prof. Diane E. Heck, MD, PhD, New York, USA Dorota Jarosińska, MD, PhD, EEA, Copenhagen, Denmark Hannu Komulainen, MD, Kuopio, Finland Jan Koval, MD, Presov, Slovakia Prof. Jean Krutmann, MD, PhD, Düsseldorf, Germany Ruzena Kubinova, MD, Praha, Czech Republic Won Jin Lee, MD, MPH, PhD, Seoul, Republic of Korea Prof. Robert Malina, Dr h.c.m., PhD, Bay City, USA Dainius Martuzevicius, PhD, Kaunas, Lithuania Mark D. Miller, MD, MPH, Oackland, USA Hans Moshammer, MD, PhD, Wien, Austria Prof. Karl Ernst von Muehlendahl, MD, PhD, Osnabrück, Germany Prof. Yuriy Nechytaylo MD, PhD, Tchernivtsi, Ukraine Assoc. prof. Dan Norbäck, PhD, Uppsala, Sweden Peter Ohnsorge, MD, Wurzburg, Germany Anna Paldy, MD, MPH, PhD, Budapest, Hungary Prof. Roberto Ronchetti, MD, PhD, Rome, Italy Peter Rudnai, MD, Budapest, Hungary Prof. Tore Sanner, MD, PhD, Oslo, Norway Piersante Sestini, MD, Siena, Italy Birute Skerliene, MD, PhD, Vilnius, Lithuania Prof. Staffan Skerfving, MD, PhD, Lund, Sweden Prof. Anne Steenhout, MD, PhD, Brussels, Belgium Loreta Strumylaite, MD, PhD, Kaunas, Lithuania Andrzej Szpakow, MD, PhD, Grodno, Belarus Prof. Gerhard Winnecke, MD, PhD, Düsseldorf, Germany

2 Adres Redakcji i Wydawcy: Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego oraz Polskie Towarzystwo Medycyny Środowiskowej ul. Kościelna Sosnowiec tel. (32) wew. 201, 202 fax (32) ms@ imp.sosnowiec.pl Editorial office and publisher s address: Institute of Occupational Medicine and Environmental Health and Polish Society of Environmental Medicine Kościelna 13 Str Sosnowiec, Poland Tel. +48 (32) ext. 201, 202 Fax: +48 (32) ms@ imp.sosnowiec.pl Warunki prenumeraty: Cena prenumeraty rocznej dla instytucji od 2013 r. wynosi 160 zł (40 zł za jeden numer), dla odbiorców indywidualnych 100 zł (25 zł za jeden numer). Zamówienie prosimy kierować na adres: Redakcja Medycyny Środowiskowej - Environmental Medicine ul. Kościelna Sosnowiec lub ms@imp.sosnowiec.pl Zakup numeru bieżącego i numerów archiwalnych możliwy jest po dokonaniu wpłaty na konto Instytutu Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w Sosnowcu nr: Wpłat tytułem opłaty członkowskiej można dokonywać na konto Polskiego Towarzystwa Medycyny Środowiskowej nr Osoby zainteresowane zamieszczeniem reklamy w czasopiśmie Medycyna Środowiskowa - Environmental Medicine prosimy o kontakt z redakcją Czasopismo ukazuje się w wersji pierwotnej drukowanej oraz w wersji elektronicznej na stronie Kwartalnik Medycyna Środowiskowa - Environmental Medicine jest współfinansowany ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego Subscription conditions: Annual subscription for institutions since 2013: 160 zł (40 zł one volume). Annual subscription for individuals: 100 zł (25 zł one volume). Subscription orders should be sent to the following address: Medycyna Środowiskowa - Environmental Medicine Editorial Office Kościelna 13 Str Sosnowiec, Poland or ms@imp.sosnowiec.pl Readers or institutions interested in subscribing the journal should send an order to the address of editorial office. Payments could be made to the account no. MILLENIUM Bank S.S. Oddział Katowice PL BIC/SWIFT: BIGBPLPWXXX of the Institute of Occupational Medicine and Environmental Health in Sosnowiec Individuals interested in printing adverts in the magazine Medycyna Środowiskowa - Environmental Medicine are requested to contact editor s office Journal is published in the original printed version and on Journal Medycyna Środowiskowa - Environmental Medicine is co-financed by the Ministry of Science and Higher Education Nakład: 200 egz. Edition: 200 copies Punktacja czasopisma: MNiSW (Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego) 5 p. ICV (Index Copernicus Value) 4,78 p. ISSN

3 ARTYKUŁ REDAKCYJNY Rola i zadania higienistów pracy w medycynie pracy i medycynie środowiskowej oraz ich etyka zawodowa Jan Grzesik PRACE ORYGINALNE Wpływ narażenia na kadm na wydalanie pirydynoliny i dezoksypirydynoliny z moczem Adam Prokopowicz, Patryk Ochota, Magdalena Szuła, Jolanta Kurek, Andrzej Sobczak Wpływ pojedynczej dawki paracetamolu i/lub N-acetylocysteiny na szczury przewlekle eksponowane na trichloroetylen. III. Wpływ na wybrane izoformy cytochromu P450 w wątrobie Andrzej Plewka, Danuta Plewka, Joanna Kowalówka-Zawieja, Jędrzej Przystanowicz, Barbara Zielińska-Psuja 24 Zanieczyszczenie powietrza pyłem zawieszonym PM 10 oraz PM 2,5 w warunkach silnej antropopresji na przykładzie miasta Sosnowiec Jolanta Cembrzyńska, Ewa Krakowiak, Piotr Z. Brewczyński Wpływ czynników środowiskowych i społeczno-ekonomicznych na występowanie objawów i chorób układu oddechowego u dzieci szkolnych zamieszkałych w Sosnowcu Magda Skiba, Beata Dąbkowska, Maja Muszyńska-Graca, Renata Złotkowska Ocena narażenia dzieci na wtórną emisję niklu, ołowiu i miedzi pochodzenia środowiskowego Jerzy Kwapuliński, Małgorzata Suflita, Ewa Nogaj, Piotr Z. Brewczyński, Jolanta Kowol, Barbara Brodziak Wtórna emisja pyłów a kumulacja Ni w migdałkach gardłowych dzieci zamieszkałych w miastach województwa śląskiego Jerzy Kwapuliński, Małgorzata Suflita, Piotr Z. Brewczyński, Małgorzata Bebek, Marcin Babula, Elżbieta Królak, Błażej Szady, Ewa Nogaj, Elżbieta Rabsztyn, Krzysztof Mitko, Renata Musielińska, Ewa Krakowiak Udział ołowiu, kadmu i cynku w strukturze mineralnej złogów pęcherzyka żółciowego u kobiet i mężczyzn Jerzy Kwapuliński, Bożena Ahnert, Barbara Brodziak-Dopierała, Błażej Szady, Piotr Z. Brewczyński, Jarosław Rutkiewicz, Mariusz Bogunia Ocena wpływu zakwitów sinic na jakość wody w kąpieliskach w Polsce Krzysztof Skotak, Jakub Bratkowski, Małgorzata Jamsheer-Bratkowska, Agnieszka Stankiewicz, Dorota Maziarka Poziom wiedzy młodzieży szkół ponadgimnazjalnych na temat narkomanii i jej profilaktyki Dorota Maciąg, Marta Witkowska, Małgorzata Cichońska, Katarzyna Kucharska, Monika Borek, Wioletta Krawczyk Analiza domowych przetworów słomy makowej (tzw. kompotów ). Część 2 wyznaczenie dawki LD 50 dla nieoczyszczonych i oczyszczonych próbek Zofia Olszowy, Rafał Celiński, Rafał Skowronek, Łukasz Paprotny Endemie o największych i najmniejszych współczynnikach umieralności na nowotwory złośliwe ogółem w obrębie województwa śląskiego Brunon Zemła, Tomasz R. Banasik, Zofia Kołosza Próba weryfikacji interdyscyplinarnej hipotezy wyjaśniającej spadek liczby urodzeń i niską dzietność Andrzej Brodziak, Agnieszka Wolińska, Ewa Ziółko PRACE POGLĄDOWE Wpływ aerozolu biologicznego z oczyszczalni ścieków na zdrowie pracowników i okolicznych mieszkańców analiza literaturowa Aleksandra Michalak, Krystyna Pawlas Emisja substancji chemicznych z biurowych urządzeń drukujących i powielających Joanna Kowalska, Małgorzata Szewczyńska, Małgorzata Pośniak Wykorzystanie komórek nabłonkowych z jamy ustnej w monitoringu biologicznym ludzi Ewa Błaszczyk, Danuta Mielżyńska-Švach

4 Rola kobaltu w ekosystemie prawdopodobieństwo niepożądanego działania Henryka Langauer-Lewowicka, Krystyna Pawlas Czynniki środowiskowe i genetyczne wpływające na rozwój alergii dróg oddechowych Katarzyna Idzik Życie w pobliżu turbin wiatrowych, ich wpływ na zdrowie przegląd piśmiennictwa Krystyna Pawlas, Natalia Pawlas, Marta Boroń KRONIKA INSTYTUTU I POLSKIEGO TOWARZYSTWA MEDYCYNY ŚRODOWISKOWEJ Wspomnienie o Profesorze Witoldzie Zahorskim Henryka Langauer-Lewowicka LISTY DO REDAKCJI List prof. Jerzego Sokala KOMUNIKATY XVIII Międzynarodowa Konferencja Naukowa Zdrowie dzieci w różnych środowiskach problemy diagnostyczne, epidemiologiczne, leczenie, profilaktyka, promocja zdrowia Walne Zgromadzenie członków PTMŚ Regulamin publikowania prac wskazówki dla Autorów

5 EDITORIAL The role and tasks of industrial hygienists in occupational and environmental medicine and their code of ethics Jan Grzesik ORIGINAL PAPERS The influence of cadmium exposure on excretion of pyridinoline and deoxypyridinoline in urine Adam Prokopowicz, Patryk Ochota, Magdalena Szuła, Jolanta Kurek, Andrzej Sobczak The influence of single application of paracetamol and/or N-acetylcysteine on rats in subchronic exposition to trichloroethylene vapours. III. Effect on some isoforms of cytochrome P450 in liver Andrzej Plewka, Danuta Plewka, Joanna Kowalówka-Zawieja, Jędrzej Przystanowicz, Barbara Zielińska-Psuja 24 Particulate pollution of PM 10 and PM 2.5 due to strong anthropopressure in Sosnowiec city Jolanta Cembrzyńska, Ewa Krakowiak, Piotr Z. Brewczyński The impact of the environmental and socio-economic factors to the occurrence of symptoms and diseases of the respiratory system in school children from Sosnowiec Magda Skiba, Beata Dąbkowska, Maja Muszyńska-Graca, Renata Złotkowska Assessment of children environmental exposure to secondary emission of nickel, lead and copper Jerzy Kwapuliński, Małgorzata Suflita, Ewa Nogaj, Piotr Z. Brewczyński, Jolanta Kowol, Barbara Brodziak Secondary dust emission on Ni accumulation in pharyngeal tonsils of children from Silesian Voivodeship cities Jerzy Kwapuliński, Małgorzata Suflita, Piotr Z. Brewczyński, Małgorzata Bebek, Marcin Babula, Elżbieta Królak, Błażej Szady, Ewa Nogaj, Elżbieta Rabsztyn, Krzysztof Mitko, Renata Musielińska, Ewa Krakowiak Lead, cadmium and zinc in mineral structure of deposits of the gallbladder in men and women Jerzy Kwapuliński, Bożena Ahnert, Barbara Brodziak-Dopierała, Błażej Szady, Piotr Z. Brewczyński, Jarosław Rutkiewicz, Mariusz Bogunia Assessment of cyanobacteria impact on bathing water quality in Poland Krzysztof Skotak, Jakub Bratkowski, Małgorzata Jamsheer-Bratkowska, Agnieszka Stankiewicz, Dorota Maziarka Level of knowledge the teenagers in secondary schools about addiction, and its prevention Dorota Maciąg, Marta Witkowska, Małgorzata Cichońska, Katarzyna Kucharska, Monika Borek, Wioletta Krawczyk The analysis of the home-made poppy straw extracts (so-called compote ). Part 2 estimation of the LD 50 dose for non-purified and purified samples Zofia Olszowy, Rafał Celiński, Rafał Skowronek, Łukasz Paprotny An endemic areas of the biggest and smallest mortality cancer rates for all sites combined within Silesia Voivodeship Brunon Zemła, Tomasz R. Banasik, Zofia Kołosza Attempt to verify the interdisciplinary hypothesis explaining the decline of birth rates and low fertility Andrzej Brodziak, Agnieszka Wolińska, Ewa Ziółko REVIEW PAPERS Influence of biological aerosol from wastewater treatment plants on workers and the local residents health literature review Aleksandra Michalak, Krystyna Pawlas Emission of chemical substances from office equipment Joanna Kowalska, Małgorzata Szewczyńska, Małgorzata Pośniak The use of buccal cells in human biological monitoring Ewa Błaszczyk, Danuta Mielżyńska-Švach

6 The role of cobalt in the ecosystem likelihood of adverse effects Henryka Langauer-Lewowicka, Krystyna Pawlas Environmental and genetical factors in airway allergies Katarzyna Idzik Life in wind turbines vicinity, effects on health a review Krystyna Pawlas, Natalia Pawlas, Marta Boroń CHRONICLE OF THE IOMEH AND OF POLISH SOCIETY OF ENVIRONMENTAL MEDICINE Commemoration of Professor Witold Zahorski Henryka Langauer-Lewowicka LETTER TO THE EDITOR Letter from prof. Jerzy Sokal ANNOUNCEMENTS XVIII International Conference Children s health in different environment diagnostic, epidemiology, treatment, prophylaxis, health promotion General meeting of Members of Polish Society of Environmental Medicine Instructions to authors