AFRYKA SKI POMÓR WI realne zagro enie

Transkrypt

1 AFRYKAŃSKI POMÓR ŚWIŃ realne zagrożenie

2 SCENARIUSZE GOSPODARZE VIRUS

3 W Polsce zaczęł ęła się gra!!! Główny powód strzały z helikopterów w Białorusi powstały nowe korytarze ucieczki dzików Litwa i Polska Brak kontroli nad wirusem w UE!!!! W Rosji wyraźnie wirus wygrywa dla Rosji już za późno stała się krajem endemicznym!!

4 SCENARIUSZ ZWIĄZANY Z RYZYKIEM GŁÓWNE SZLAKI: Zarażone zwierzęta i produkty Zakażone pojazdy Zakażone dzikie świnie

5

6

7 Feb 19, 2014

8

9 Empres Watch, 28, 2013

10 Affects Domestic & Wild animals Europejskie dzikie świnie Zagęszczenie zwierząt: Limit Krytyczny: 10 zwierząt/km 2 (C. Gortazar oral comunication) Wyższy endemiczność schorzenia Niższy brak własnego krążenia zachowany dzięki kontaktowi ze zwierzętami domowymi Błąd depopulacja Zwiększa rozprzestrzenianie Wpływ na reprodukcję Sposób: Usuwanie tusz z lasu Unikanie kontaktu ze zw. Domowymi Podziałna obszar buforowy

11 Wild boar population density in different voivodeships (XII.2012) 17.9 Zachodnio-Pomorskie 37.6 Pomorskie Kujawsko-Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Lubuskie Mazowieckie 19.7 Wielkopolskie 24 Dolnośląskie Total no. of wild boars: Opolskie Łódzkie Śląskie Małopolskie 4.8 Świętokrzyskie 9.7 Lubelskie Podkarpackie

12 Statystyka Rok Liczba dzików Dane PZŁ

13 Działania prewencyjne Podjęto prace nad zabezpieczeniem powiatów najbardziej zagrożonych możliwością przeniesienia ASF (na mapie koloru pomarańczowego), skutkiem czego na początku sierpnia br. zostały wydane rozporządzenia Wojewodów (Lubelskiego, Mazowieckiego i Podlaskiego), w sprawie zarządzenia środków w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń na terytorium Białorusi i możliwości jego przeniesienia na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. Rozporządzenia te określają środki, których celem jest stworzenie szczelnego systemu nadzoru nad obrotem zwierząt wrażliwych na afrykański pomór świń oraz wszelkich pozyskanych od nich produktów.

14 Zapobieganie wystąpieniu ASF Działania na poziomach: - Granica państwowa - Ograniczenia, zakazy i nakazy wew. państwa - Monitorowanie ewentualnego wystąpienia ASF - Akcje edukacyjne

15 Zapobieganie wystąpieniu ASF Zakaz wwozu żywności pochodzenia zwierzęcego z państw trzecich.

16 Działania prewencyjne Działania na granicy Od 2011 r. Polska odpowiednie służby wykonują unijną decyzję 2011/78/UE w sprawie niektórych środków mających na celu zapobieżenie rozprzestrzenianiu się wirusa afrykańskiego pomoru świń z Rosji do Unii (aktualnie zastąpiona decyzją 2013/426/UE, która poszerza zakres działań kontrolnych). Przepisy tej decyzji obligują władze RP m.in. do kontroli - pod kątem prawidłowego przeprowadzenia oczyszczania i dezynfekcji - pustych pojazdów przeznaczonych do przewozu zwierząt, które powracają z terytorium Federacji Rosyjskiej i Białorusi do UE. Na podstawie wzajemnych uzgodnień za wykonywanie tej decyzji odpowiadają Graniczni Lekarze Weterynarii oraz funkcjonariusze Służby Celnej (na przejściach bez siedziby Granicznego Lekarza Weterynarii).

17 Działania prewencyjne Działania na granicy Podjęto działania związane z zabezpieczeniem przejść granicznych w maty dezynfekcyjne na bieżąco sprawdzany jest stan mat dezynfekcyjnych oraz ich uzupełnianie środkami dezynfekcyjnymi. Służba Celna kontynuuje kontrole bagażu podręcznego pasażerów wjeżdżających na terytorium Polski pod kątem wwozu produktów pochodzenia zwierzęcego dokonywana jest konfiskata i zniszczenie takich produktów (w okresie od 1 stycznia do końca grudnia 2013 r. zatrzymano i poddano utylizacji łącznie ,5 kg produktów żywnościowych pochodzenia zwierzęcego, znajdujących się w bagażu podręcznym osób wjeżdżających). Działania nakierowane są również na wykrycie ewentualnych prób przemytu żywności.

18 Działania prewencyjne Monitoring Wyniki programu w latach r. cały kraj Liczba zwierząt poddanych badaniom świnie dziki świnie dziki świnie dziki świnie dziki Brak wyników dodatnich. w sumie Liczba badań łącznie z 2014 r. (stan na 17 lutego br.): świnie dziki

19 Działania prewencyjne Monitoring Wyniki programu w 2013 r. obszar podwyższonego zagrożenia przeniesienia ASF Liczba zwierząt poddanych badaniom Liczba badań świnie (żywe) świnie (padłe) dziki (odstrzelone) dziki (padłe) ELISA PCR Do 2013 r. brak wyników dodatnich.

20 Statystyka Badania 2011r. - świnie 244; dziki 88 Badania 2012r. - świnie 208; dziki 1282 Badania 2013r. - świnie 1625; dziki Badania styczeń świnie 19; dziki 1397 W 2013r. zastosowano pobieranie aktywne próbek.

21 Zapobieganie wystąpieniu ASF Akcje edukacyjne: Szkolenia Spotkania z rolnikami Ulotki Plakaty

22 Działania prewencyjne Działania z zakresu pogłębiania wiedzy nt. ASF i postępowania w przypadku jego podejrzenia lub stwierdzenia: Powiatowi lekarze weterynarii kontynuują szkolenia przypominające dla lekarzy weterynarii prywatnej praktyki, dotyczące afrykańskiego pomoru świń oraz zasad postępowania w przypadku wystąpienia choroby. W 2013 r. zostało przeszkolonych co najmniej osób; Prowadzone są również działania informacyjne (rozdawania ulotek). W 2013 r. rozdystrybuowano ok ulotek; Ponadto, informacje przekazywano w mediach oraz na stronie internetowej GIW; Corocznie w jednym z polskich województw prowadzone sąszkolenia symulacyjne z zakresu zwalczania ASF.

23 Pismo Głównego G Lekarza Weterynarii Nr GIWz. 402/11/2010 z dnia 1 września 2011r. Akcja uświadamiania u rolników w i lekarzy wet. Bioasekuracja gospodarstw Indywidualna ocena ryzyka na poziomie gospodarstw

24 Działania prewencyjne Ćwiczenia LIBERO 2013 W dniach 30 września -4 października 2013 r. IW oraz inne służby ćwiczyły zwalczanie symulowanych ognisk ASF w ramach ćwiczeń LIBERO organizowanych wspólnie przez Rządowe Centrum Bezpieczeństwa, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Głównego Lekarza Weterynarii. W ramach ćwiczenia przetestowano procedury zawarte w planach gotowości zwalczenia chorób zakaźnych zwierząt oraz procedury współpracy z innymi służbami w związku z wystąpieniem ASF w 3 województwach lubelskim, warmińsko-mazurskim oraz mazowieckim. Ćwiczenie spełniło zakładany cel jakim było sprawdzenie zarządzania kryzysowego na poziomie całego kraju związanego z zagrożeniem wystąpienia ASF. Zakres przeprowadzonego ćwiczenia w pełni dał wyobrażenie o zadaniach i problemach jakie mogą się pojawić podczas rzeczywistej akcji zwalczania choroby zakaźnej zwierząt.

25 Sytuacja epizootyczna Występowanie ASF na Litwie W dniu 24 stycznia 2014 r. litewskie władze weterynaryjne notyfikowały o stwierdzeniu dwóch przypadków afrykańskiego pomoru świń u dzików: w rejonie solecznickim (okręg wileński) oraz w rejonie orańskim (okręg olicki). Oba przypadki ASF na Litwie zlokalizowane są w pobliżu granicy białorusko-litewskiej i w odległości ok. 60 i 85 km od granicy z Polską. Przypadki ASF zostały stwierdzone dzięki programowi monitoringu w kierunku wykrycia afrykańskiego pomoru świń, wprowadzonemu na terytorium Litwy po wykryciu w 2013 r. ogniska ASF na Białorusi (analogiczny program funkcjonuje również w Polsce). Do dnia dzisiejszego nie stwierdzono dalszych przypadków wystąpienia ASF u dzików ani u świń na terytorium Litwy. Jednakże, strona Rosyjska w związku z powyższymi przypadkami wprowadziła znaczne restrykcje w możliwości wywozu świń i produktów wieprzowych z terytorium całej UE. W chwili obecnej prowadzony jest dialog z FR celem zniesienia tych barier handlowych.

26 Działania prewencyjne Te same środki zapobiegawcze zostały w dniu 31 stycznia 2014 r. wdrożone w powiecie gołdapskim województwa warmińsko-mazurskiego w związku z przypadkami ASF na terytorium Litwy.

27 Pierwsze przypadki ASF u dzika w PL 1 2

28 Pierwszy przypadek ASF u dzika w PL Martwy i zamarznięty w rowie melioracyjnym dzik znaleziony przez rolnika we wsi Grzybowszczyzna (gmina Szudziałowo, powiat sokólski) w województwie podlaskim, ok. 900 m od granicy z Białorusią.

29 Pierwszy przypadek ASF u dzika w PL Próbki zostały pobrane od padłego dzika i wysłane 13 lutego 2014 r. do PIWet w Puławach do badań laboratoryjnych; W dniu 17 lutego 2014 r. wpłynął oficjalnie wynik badania laboratoryjnego potwierdzającego znalezienie w badanej próbce materiału genetycznego wirusa ASF. Afrykański pomór świń- realne zagrożenie

30 Pierwszy przypadek ASF u dzika w PL Od 15 lutego 2014 r. Powiatowy Lekarz Weterynarii w Sokółce rozpoczął działania związane z: powiadomieniem o zagrożeniu myśliwych oraz rozpoczęciem informowania właścicieli zwierząt, kontynuowaniem badańwszystkich odstrzelonych i padłych dzików, w tym pochodzących z kolizji drogowych, powołaniem grupy ekspertów do określenia obszaru zainfekowanego oraz koniecznych działańjakie należy podjąćw celu zwalczania choroby, określeniem liczby gospodarstw oraz liczby znajdujących się w nich świń w bezpośrednim sąsiedztwie znalezionego dzika, określeniem liczby gospodarstw oraz liczby świń w obszarze położonym 10 km. wokół miejsca znalezienia dzika.

31 Pierwszy przypadek ASF u dzika w PL Po otrzymaniu wyniku dodatniego przypadek ASF u dzika zgłoszono do organizacji międzynarodowych, w tym Światowej Organizacji Zdrowia Zwierząt (OIE) i Komisji Europejskiej a także do państw ościennych oraz niektórych państw z trzecich, którym Polska zobowiązana jest zgłaszaćprzypadki groźnych chorób zakaźnych zwierząt, co wynika z handlowych umów dwustronnych zawartych z tymi państwami (min.: Chiny, Algieria, Wietnam)

32 Drugi przypadek ASF u dzika w PL Padły dzik został znaleziony przez Straż Graniczną na obszarze leśnym, w odległości około 15 km od pierwszego przypadku ASF u dzika oraz około 3 km od granicy z Białorusią w pobliżu wsi Kruszyniany (gmina Krynki, powiat sokólski) w województwie podlaskim

33 Drugi przypadek ASF u dzika w PL W dniu r. transport próbek pobranych od dzika do PIWet w Puławach W dniu r. wpłynęły wyniki badań laboratoryjnych wykonanych na próbkach pobranych od padłego dzika i zbadanych w ramach krajowego monitoringu ASF. Oba badania (zarówno serologiczne jak i real-time PCR) dały wyniki dodatnie.

34 Obszar buforowy

35 Obszar buforowy Na terenie strefy buforowej znajduje się stad świńz sztukami świń. Sąto gospodarstwa o małej obsadzie świń. Teren charakteryzuje sięniskim stopniem zagęszczenia trzody chlewnej poniżej 800 świńna km2.

36 Zakazy, nakazy i ograniczenia Świnie, dziki zakaz wprowadzania do handlu wewnątrzwspólnotowego (Dyr.2002/60). Materiałbiologiczny -zakaz wprowadzania do handlu wewnątrzwspólnotowego (Dyr.2002/60). Mięso -zakaz wprowadzania do handlu wewnątrzwspólnotowego (Dyr.2002/60) Produkty pochodzenia zwierzęcego od świńi dzików po obróbce gwarantującej zniszczenie ew. patogenu (Dyr.2002/99)

37 Zakazy, nakazy i ograniczenia Produkty nie przeznaczone do spożycia przez ludzi zakaz wprowadzania do handlu wewnątrzwspólnotowego (Dyr.2002/60 oraz RPER 1069/2009).

38 Niebezpieczna kombinacja trójkąt

39 podstawa walki = OBSERWACJA!! Badanie wszystkiego co wyda siępodejrzane!! Szybkie rozpoznanie w Polsce Ostry wybuch: mała ilość wirusa +stan naiwny zwierząt Scenariusz najbardziej prawdopodobny w Polsce: Duża ferma wirus wchodzi z mała dawką Zaczynają padać 1-3 sztuk ( nie %) Lek. wet. zaczyna leczyć przez tydzień roznosi wirusa po fermach!!!

40 Symtoms and lesions Epistaxis

41 Differents Forms: Only acute isolate are circulanting SYMPTOMS and LESIONS: Acute form: Naive Acute forms, % mortality in Naive pigs

42 Forma ostra

43

44

45 Wszystkie 3 obrazy możliwe Zastoje w węzłach

46 A 2 obrazy prawdopodobne B

47 Najczęstszy obraz sekcyjny!!

48 DIAGNOSTYKA RÓŹNICOWAR NICOWA: CSF Różyca Salmonelloza lloza Actinobacilloza inne ch. Posocznicowe PDNS zespół nerwowo-sk skórny

49 CSF

50 Rodzaje próbek Węzły chłonne śledziona nerki Zawsze Równoczesna diagnostyka Ab i Ag płuca Surowica/krew Płyn z jamy ustnej

51 ORAL FLUID and ASF Mur et al Reduce cost Increase biosafety

52 ZMIANA FILOZOFII ZWALCZANIA!!! Największy błą łąd Strach przed deklaracją że e mam ASF!! Kto ma być pierwszy? Jak działać = Szybko rozsądnie

53 Główne przyczyny późnego wykrywania Brak percepcji ryzyka na wejściu: Brak dobrych informacji dla farmerów i lek. wet. legalny i nielegalny import żywych świń i produktów mięsnych związki komercyjne z zarażonymi krajami inne schorzenia w obszarze ( różyca PDNS) Brak informacji o ASFV Słabe praktyki bioasekuracji : skarmianie pomyj Systemy podwórkowe

54 Brak szkoleń terenowych!!! Brak przypadków doświadczalnych

55 CZYNNIKI RYZYKA DLA KONTROLI NIEWŁASCIWY PROGRAM KONTROLI Przemieszczanie zwierząt i produktów bez pełnej kontroli Skarmianie pomyjami, trudność w zmianie mentalności Nie ustanowiona kontrola i obszar nadzoru Brak źródeł System produkcji trzody chlewnej Zagęszczanie pogłowia Praktyki farmerskie ( przydomowe) Obecnośćdzikich świńi kontakt ze zwierzętami domowymi Kleszcze

56 PRZYGOTUJMY SIĘ!!! PRZED NAMI DŁUGA WOJNA

57 Polska stad świń świń dzików Statystyka

58

59 Swine population density and distribution in different voivodeships (XII.2012) Pomorskie Zachodnio-Pomorskie Lubuskie Kujawsko-Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Mazowieckie Podlaskie Wielkopolskie Łódzkie Dolnośląskie Total no. of pigs: Opolskie Śląskie Świętokrzyskie Małopolskie Lubelskie Podkarpackie

60 Export/import of pigs and pork in Poland , Eksport Import 2285, Pigs 1997, , ,7 251,0 618,6 233,0 434,0 401,7 414,8 442,2 274,4 109, Eksport Import Pork 479,8 545, , ,9 153,5 135,8 221,2 203, ,

61 Akty prawne regulujące postępowanie Ustawa z dnia 11 marca 2004r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zwierząt. Ustawa z dnia 29 stycznia 2004r. o Inspekcji Weterynaryjnej. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 czerwca 2004r. w sprawie zwalczania afrykańskiego pomoru świń. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 16 września 2010r. w sprawie produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego pochodzących z obszarów podlegających ograniczeniom, nakazom lub zakazom. Krajowy Plan Gotowości zwalczania ASF

62 Akty prawne regulujące postępowanie Rozporządzenia Wojewodów Podlaskiego, Mazowieckiego oraz Lubelskiego w sprawie zarządzenia środków w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świńna terytorium Republiki Białorusi i możliwości jego przeniesienia na terytorium RP. Na podstawie art. 45 ustawy o ochronie zdrowia zwierząt Zastępowane po stwierdzeniu przypadków ASF u dzików w Polsce. Na podstawie art. 46 ustawy. Rozporządzenia Powiatowych Lekarzy Weterynarii

63 Akty prawne regulujące postępowanie Dyrektywa Rady 2002/60 z dnia 27 czerwca 2002r. ustanawiająca przepisy szczególne w celu zwalczania afrykańskiego pomoru świń oraz zmieniająca dyrektywę 92/119/EWG w zakresie choroby cieszyńskiej i asf. Decyzja Komisji z 26 maja 2003r. zatwierdzająca podręcznik diagnostyczny dotyczący afrykańskiego pomoru świń Dyrektywa Rady 2002/99 z 16 grudnia 2002 ustanawiająca przepisy o wymaganiach zdrowotnych dla zwierząt regulujące produkcję, przetwarzanie, dystrybucję oraz wprowadzanie ppzw przeznaczonych do spożycia dla ludzi.

64 Akty prawne regulujące postępowanie Decyzja Komisji z 5 sierpnia 2013r. 2013/426 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 października 2009r. 1069/2009 Decyzja Komisji z dnia 18 lutego 2014r. 2014/100 Dokument Roboczy KE SANCO/7138/2013 Kodeks Zwierząt Lądowych OIE edycja z 2013r. Rozdział 15

65 Znaczenie ASF Straty związane zane z wystąpieniem ASF Eksport wieprzowiny i produktów w wieprzowych z Polski 2011 r mln zł z (310 tys. ton/ok. 580 mln EUR) 2012 r mln zł z (363 tys. ton/ok. 760 mln EUR) 2013 r mln zł z (967 tys. ton/ok. 164,5 mln EUR) Z w/w ilości produktów w niemal połowa owa trafia na rynki państw trzecich (główni odbiorcy to Białoru oruś,, Ukraina, Japonia, Korea Południowa, Hongkong, Rosja), a pozostała a część do państw członkowskich UE. Eksport wieprzowiny stanowi ok. 5 proc. całego eksportu rolno- spożywczego. Eksport żywca wieprzowego W 2012 r mln zł z (ok. 24,4 miliony EUR)

66 Znaczenie ASF Ograniczenia w handlu wg. OIE Według Światowej Organizacji Zdrowia Zwierząt t (OIE), państwo, w którym wystąpi pił ASF może e odzyskać wolność po: 1.Przeprowadzeniu akcji zwalczania ASF, oraz 2.Odczekaniu 40 dni (wymóg g polskiego i unijnego prawodawstwa) przed repopulacją stada i wygaszeniem ogniska, oraz 3.Odczekaniem 3 (wymóg g OIE) miesięcy przed ogłoszeniem oszeniem wolności. Nie jest to jednoznaczne z odzyskaniem wszystkich rynków w i wznowieniem handlu.

67 Zapobieganie wystąpieniu ASF Świadectwa zdrowia dla przemieszczanych świń. Zakaz organizowania targów, wystaw, pokazów z udziałem świń. Zakaz uboju na użytek własny. Nakaz zwiększonej bioasekuracji na fermach świń. Nakaz utrzymywania świń w pomieszczeniach. Nakaz zabezpieczenia paszy dla świń

68 Zapobieganie wystąpieniu ASF Badania kliniczne i pobieranie próbek od świń w gospodarstwach: - poziom upadków prosięta pow. 20%, warchlaki 10%, tuczniki 5%. - trudne do zinterpretowania objawy kliniczne. Po dniach powtórna wizyta lek.wet. Badania każdego odstrzelonego i padłego dzika (także z wypadków komunikacyjnych)

69 Zapobieganie wystąpieniu ASF Nakaz dostarczania tusz odstrzelonych dzików i patrochów do przygotowanych i zatwierdzonych przez plw. Zakaz wywożenia odstrzelonych tusz dzików poza określony obszar bez uzyskania badańw kierunku ASF. Zgłaszania informacji o każdym padłym dziku.

70 Obszar buforowy

71 Obszar buforowy Szacowana liczba dzików w sezonie łowieckim 2013r.: W województwie podlaskim: 1. powiat sejneński - ok. 330; 2. w powiecie augustowskim: ok. 500; 3. powiat sokólski ok , 4. w powiecie białostockim ok. 3000; 5. powiat hajnowski ok. 820, 6. powiat bielski ok. 570, 7. powiat siemiatycki ok W województwie mazowieckim: 1. powiat łosicki ok. 560, W województwie lubelskim: 1. powiat bialski ok , 2. powiat włodawski ok

72 Obszar buforowy - świnie W województwie podlaskim: 1. powiat sejneński - 692/28 654, 2. w powiecie augustowskim:, 3. powiat sokólski 1 747/27 086, 4. w powiecie białostockim, 5. powiat hajnowski 288/6 918, 6. powiat bielski 493/33 151, 7. powiat siemiatycki 692/ W województwie mazowieckim: 1. powiat łosicki 1832/ W województwie lubelskim: 1. powiat bialski, m. Biała Podlaska 3719/ , 2. powiat włodawski 534/ Dane ARMR na luty 2013