(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1 PL B1. (54) Element zawiasy do ościeżnic drewnianych lub metalowych do okien lub drzwi

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (21) Numer zgłoszenia: (22) Data zgłoszenia: (86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/EP98/03911 (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego: , WO99/04125, PCT Gazette nr 04/99 (13) B1 (51) IntCl7 E05D 5/02 (54) Element zawiasy do ościeżnic drewnianych lub metalowych do okien lub drzwi (30) Pierwszeństwo: ,DE, (73) Uprawniony z patentu: SFS INDUSTRIE HOLDING AG, Heerbrugg, CH (43) Zgłoszenie ogłoszono: BUP 17/00 (72) Twórcy wynalazku: Helmut Oesterle, Feldkirch, AT (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: WUP 06/04 (74) Pełnomocnik: Stypułkowski Heliodor, HELPAT PL B1 (57) 1. Element zawiasy do ościeżnic drewnianych lub metalowych do okien lub drzwi posiadający jeden lub wiele elementów uchwytowych do siłowego i/lub kształtowego zamocowania lub zaciśnięcia jednego lub wielu czopów zawiasy, znamienny tym, że co najmniej jedno żebro (5), płytka, nakładka albo łubek tulejowego uchwytu (3) ma co najmniej jeden dodatkowy otwór (7) mieszczący śrubę (8), kołek lub podobny element zamocowania drewnianej lub metalowej ościeżnicy (9) i tulejowego uchwytu (3) do graniczącej ściany, elementu ściennego (10) lub podobnego.

2 Element zawiasy do ościeżnic drewnianych lub metalowych do okien lub drzwi Zastrzeżenia patentowe 1. Element zawiasy do ościeżnic drewnianych lub metalowych do okien lub drzwi posiadający jeden lub wiele elementów uchwytowych do siłowego i/lub kształtowego zamocowania lub zaciśnięcia jednego lub wielu czopów zawiasy, znamienny tym, że co najmniej jedno żebro (5), płytka, nakładka albo łubek tulejowego uchwytu (3) ma co najmniej jeden dodatkowy otwór (7) mieszczący śrubę (8), kołek lub podobny element zamocowania drewnianej lub metalowej ościeżnicy (9) i tulejowego uchwytu (3) do graniczącej ściany, elementu ściennego (10) lub podobnego. 2. Element zawiasy według zastrz. 1, znamienny tym, że co najmniej jeden otwór (7) lub obszar (6) żebra (5), płytki, nakładki, łubka lub podobnych jest umieszczony pod kątem ostrym do płaszczyzny utworzonej przez oś czopa zawiasowego (2), umieszczonego w tulejowym uchwycie (3) i tym samym jest skierowany pod kątem prostym do osi śruby (8), kołka lub podobnego osadzenia zamocowania. 3. Element zawiasy według zastrz. 1, znamienny tym, że w otworze (7) jest umieszczona śruba (8), ze specjalnym gwintem, osadzonym bezpośrednio w murze lub podobnym. 4. Element zawiasy według zastrz. 1, znamienny tym, że umieszczona w otworze (7) śruba (8) ma kołek rozporowy. 5. Element zawiasy według zastrz. 1, znamienny tym, że co najmniej dwa żebra (5), płytki, nakładki, łubki lub podobne są umieszczone bezpośrednio obok siebie jedno za drugim lub w pewnym od siebie odstępie, przy czym otwory (7) są wykonane przelotowo przez wszystkie żebra (5), płytki, nakładki, łubki lub podobne, tak że mieszczą śrubę (8), kołek, trzpień lub podobne. 6. Element zawiasy według zastrz. 1, znamienny tym, że do drewnianej lub metalowej ościeżnicy (9) jest zamocowany wzorzec wiertarski, który jest ustalony w dokładnym kierunku do zawiasy a tym samym do tulej owych uchwytów (3) z otworami (7) i ma wyznaczony otwór wiertarski (11), dla śruby (8), kołka lub podobnego do osadzenia w graniczącej ściance, elemencie ściennym (10) lub podobnym. * * * Przedmiotem wynalazku jest element zawiasy do ościeżnic drewnianych lub metalowych do okien lub drzwi, posiadający jeden lub wiele elementów uchwytowych do siłowego i/lub kształtowego zamocowania lub zaciśnięcia jednego lub wielu czopów zawiasy. W znanych elementach zawiasowych, które są wykonane jako kieszenie zawias lub uchwyty, zostają z reguły przewidziane możliwości trwałego ich połączenia z ościeżnicą drewnianą lub metalową od jej tylnej strony, a więc od strony ściany graniczącej. Zwykle są to konstrukcje spawane, a także wykonania z otworami, przez które śruby mocujące mogą być wkręcone w drewnianą ościeżnicę. Zamocowanie samych ościeżnic drewnianych lub metalowych do graniczącej ściany lub do graniczącego elementu ściennego nie zostało dotychczas rozwiązane w sposób optymalny. Proponowane są różne dodatkowe środki, na przykład wypełnianie spienionym tworzywem wolnej przestrzeni między ościeżnicą a ^graniczącą ścianką. Znane są także możliwości, według których na ograniczeniu otworu ściennego są zamocowane odpowiednie elementy drewniane lub podobne, do których następnie może być zamocowana przez skręcenie śrubami lub sklejenie ościeżnica drewniana. W patencie US-A opisano zamocowanie w którym płytka montażowa powinna być trwale połączona z podłożem, przy czym potem na tej płytce mocuje się samą część zawiasy. Płytka montażowa jest zamocowana na zewnętrznej stronie drewnianej ościeżnicy, aby

3 na niej można było trwale zamocować zawias. Przewidziana tu śruba służy tylko do zamocowania zawiasy. W DE-A opisano konstrukcje zamocowania sworznia zawiasy na metalowej ościeżnicy. Również w DE-A opisano zamocowanie zawiasy drzwiowej do metalowej ościeżnicy. Celem wynalazku jest opracowanie elementu zawiasy w rodzaju podanym na wstępie, za pomocą którego może być jednocześnie rozwiązany problem prawidłowego zamocowania drewnianej lub metalowej ościeżnicy na graniczącej ścianie, elemencie ściennym lub podobnym. Cel ten został osiągnięty dzięki rozwiązaniu konstrukcyjnemu elementu zawiasy do układu ościeżnic drewnianych lub metalowych do okien lub drzwi zgodnie z niniejszym wynalazkiem, który charakteryzuje się tym, że co najmniej jedno żebro, płytka, nakładka albo łubek tulejowego uchwytu ma co najmniej jeden dodatkowy otwór mieszczący śrubę, kołek lub podobny element zamocowania drewnianej lub metalowej ościeżnicy i tulejowego uchwytu do graniczącej ściany, elementu ściennego lub podobnego. Również jeśli takie żebra, płytki, nakładki, łubki lub podobne są umieszczone w odpowiednim odstępie od graniczącej ścianki wzgl. elementu ściennego, to można w ten sposób uzyskać stabilne zamocowanie do ściany wzgl. elementu ściennego całej drewnianej lub metalowej ościeżnicy razem z elementem zawiasy. Umieszczona w ten sposób w żebrach śruba, kołek lub podobne zostaje wtedy silnie zakotwiona zarówno w elemencie zawiasy jak i w ograniczającej ścianie, elemencie ściennym lub podobnym. Jest przy tym również możliwe, że śruby, kołki lub podobne także wystają jeszcze do obszaru ościeżnic drewnianych lub metalowych, tak że uzyskują one dodatkową wytrzymałość. Tym samym więc zostaje osiągnięte nie tylko zamocowanie w kierunku ściany wzgl. elementu ściennego, lecz również jednocześnie obustronne ustalenie i/lub zamocowanie elementu zawiasy, drewnianej lub metalowej ościeżnicy i odpowiedniego podłoża w postaci ściany, elementu ściennego lub podobnego. W wyniku szczególnego ukształtowania elementu zawiasowego według wynalazku, który musi być umieszczony razem z montowanymi zawiasami, stało się możliwe optymalne zamocowanie drewnianych lub metalowych ościeżnic na graniczącej ścianie, elemencie ściennym lub podobnym. Co najmniej posiadające otwór lub otwory obszary żebra lub żeber, płytek, nakładek, łubków lub podobnych korzystnie są umieszczone pod ostrym kątem do płaszczyzny utworzonej przez oś czopa zawiasowego, umieszczonego w elementach uchwytowych i tym samym są skierowane pod kątem prostym do osi zamocowanej śruby, kołka lub podobnego. Tym samym może jednocześnie nastąpić prawidłowe kątowo ukierunkowanie, a także wprowadzanych śrub, kołków lub podobnych, gdyż takie zamocowanie wynika normalnie z obszaru przylegania drewnianej lub metalowej ościeżnicy i odpowiednio ostrego kąta wejścia w element ścienny, dzięki czemu w ogóle może być uzyskane zamocowanie. Dlatego też jest szczególnie korzystne, jeżeli żebra lub podobne są rozmieszczone pod ostrym kątem, tzn. pod kątem prostym do wprowadzanych śrub, kołków lub podobnych. Odmiana wykonania przewiduje, że w otworze wzgl. otworach umieszczona jest śruba, wyposażona w specjalny gwint, która wprowadzana jest bezpośrednio w mur lub podobny. W ten sposób każdorazowo w zależności od materiału ograniczającej ściany, elementu ściennego lub podobnego może być przygotowany nawiercony otwór, w który następnie zostaje wkręcona śruba ze specjalnym gwintem. Taki gwint jest doprowadzony korzystnie w pobliże łba śruby, dzięki czemu może on wejść zarówno w żebro lub podobne jak i w danym przypadku w drewnianą lub metalową ościeżnicę. Jeżeli ograniczająca ściana, element ścienny lub podobny jest wykonany zamiast muru z innego materiału, na przykład z drewna, tworzyw drzewnych lub podobnych, możliwe jest oczywiście w danym przypadku zastosowanie śruby z gwintem do drewna. Inna odmiana wynalazku przewiduje, że umieszczona w otworze wzgl. otworach śruba posiada kołek rozporowy. Śruba ta może wtedy być osadzona w wywierconym wstępnie otworze, przy czym trwałe połączenie może być uzyskane przez dokręcenie śruby a tym samym rozszerzenie kołka. Przy takiej konstrukcji jest również możliwe, że koniec śruby od strony łba posiada większą średnicę zewnętrzną gwintu, dopasowaną do średnicy kołka, tak że pomimo możliwości wprowadzenia śruby wraz z kołkiem również w obszarze żebra lub

4 podobnego, w danym przypadku w obszarze drewnianej lub metalowej ościeżnicy, znajduje się jeszcze określony odcinek gwintu. Według dalszej odmiany wykonania wynalazku przewiduje się, że dwa lub więcej niż dwa żebra, płytki, nakładki, łubki lub podobne są umieszczone bezpośrednio obok siebie jeden za drugim lub w pewnym od siebie odstępie, przy czym otwór jest wzgl. odpowiednie otwory są wykonane na wylot przez wszystkie żebra, płytki, nakładki, łubki lub podobne dla umożliwienia wprowadzenia w nie śruby, kołka, trzpienia lub podobnego. Rozwiązanie według wynalazku jest także powszechnie stosowane przy wielowarstwowych elementach zawiasy, a więc na przykład przy kieszeniach zawiasowych lub podobnych. Wtedy zwłaszcza przewidziane jest wykonanie otworów do osadzenia śrub, kołków lub podobnych na wylot przez wszystkie warstwy. W związku ze szczególnym ukształtowaniem elementu zawiasy według wynalazku jest oczywiście korzystny także dokładny montaż śruby, kołka lub podobnego. Tego rodzaju konstrukcja odznacza się tym, że do drewnianej lub metalowej ościeżnicy zamocowany jest wzorzec wiertarski, ustalony w dokładnym kierunku do zawiasy a tym samym do elementu wzgl. elementów przyjmujących, posiadających otwór wzgl. otwory, przeznaczone do wykonania otworu wiertarskiego, służącego do umieszczenia śruby, kołka lub podobnego w graniczącej ściance, elemencie ściennym lub podobnym. W ten sposób może być zapewnione, że wykonanie wierconego otworu, który wchodzi do wewnątrz ograniczającej ściany wzgl. elementu ściennego jest dokładnie ukierunkowane do otworu wzgl. otworów w obszarze elementu zawiasowego, tak że po prowizorycznym ustawieniu drewnianej lub metalowej ościeżnicy nie musi być ona więcej kontrolowana wizualnie. Dalsze cechy wynalazku i szczególne jego zalety zostaną dokładniej objaśnione na podstawie przykładu wykonania przedstawionym na rysunku na którym fig. 1 przedstawia ukształtowanie elementu zawiasy z częścią uchwytową wyposażoną w żebro do zamocowania do ościeżnicy wzgl. do osadzenia śruby w graniczącym elemencie ściennym, fig. 2 - przekrój według linii II-II na fig. 1, fig. 3 - przekrój według linii III-III na fig. 1, fig. 4 - wykonanie części uchwytowej z umieszczonym żebrem, które jest przyporządkowane do elementu ściennego, fig. 5 - przekrój według linii V-V na fig. 4, oraz fig. 6 - przekrój według linii V-V na fig. 4. Element mocujący według niniejszego wynalazku składa się z mieszczącego czop zawiasy tulejowego uchwytu, który jest umieszczony w ościeżnicy i za pomocą odpowiedniego żebra przytwierdzony śrubą do ściany. W ramach wynalazku są stosowane oczywiście wszystkie odmiany elementów zawiasy, tzn. każdy rodzaj kieszeni zawiasy lub konstrukcji spawanych, które są przewidziane w ościeżnicach drewnianych lub metalowych lub w odpowiednich drewnianych lub metalowych ramach, które w danym przypadku posiadająjeszcze dodatkowo wykładzinę. Chodzi więc przede wszystkim o to, aby sam element zawiasy był tak wykonany, żeby można było w nim umieścić śruby, kołki lub podobne, tak aby metalowa lub drewniana ościeżnica lub rama mogła być zamocowana do otaczającej ściany, elementu ściennego lub podobnego. W pokazanym przykładzie przewidziany jest element zawiasy 1, który do zamocowania czopa zawiasowego 2 posiada tulejowy uchwyt 3. Ten tulejowy uchwyt 3 ma umieszczony poprzecznie do jego osi przelotowy otwór służący do wprowadzenia i zamocowania czopa zawiasowego 2. W tulejowym uchwycie 3 jest w tym celu umieszczony przesuwany i w danym przypadku mocujący element nastawczy 4. Ponieważ nie chodzi tutaj o specjalną konstrukcję tulejowego uchwytu 3, nie zostanie on bliżej wyjaśniony, gdyż w powiązaniu z wynalazkiem mogą być zastosowane najróżniejsze rodzaje elementów uchwytowych, kieszeni zawiasy, konstrukcji spawanych lub odpowiednio ukształtowanych elementów żeliwnych. Ukształtowania pokazują tulejowy uchwyt 3 z umieszczonym żebrem 5, które posiada obszar 6 z otworem 7. W otworze tym może być umieszczona śruba 8, która przechodzi przez drewnianą ościeżnicę 9, po czym zostaje wprowadzona w otwór 7 żebra 5 i na koniec skręcona zostaje z graniczącym elementem ściennym 10. Zostaje więc tutaj wykonany w elemencie ściennym 10 wiercony otwór 11, w który może być następnie wprowadzona śruba 8. Jak to zostało uwidocznione na rysunku, obszar 6 żebra 5, przewidziany dla otworu 7, jest skierowany pod kątem ostrym do płaszczyzny czopa zawiasowego, wkładanego do tulejowego

5 uchwytu 3. Tym samym także żebro 5 wzgl. obszar 6 tego żebra tworzy kąt prosty z osadzaną dla zamocowania śrubą 8. W wykonaniu według fig. 1 do 3 żebro 5 jest usytuowane po stronie czopa zawiasowego 2, zwróconej do ościeżnicy 9. Fig. 4 do 6 pokazują natomiast wykonanie, w którym żebro 5 jest umieszczone swoim skierowanym pod kątem ostrym obszarem 6 bliżej elementu ściennego 10, a więc stroną odwróconą od ościeżnicy 9 w odniesieniu do czopa zawiasowego 2. Jeżeli zostanie wybrana konstrukcja według fig. 1 do 3, to w prosty sposób za pomocą odpowiednich śrub 12 może nastąpić zamocowanie elementu zawiasy 1 do ościeżnicy 9 wzgl. do elementu 13 wykładziny. Korzystny jest układ wzgl. osadzenie śruby 8 w obszarze ukośnego wybrania 14, ponieważ obszar ten jest zakryty przy zamkniętych drzwiach wzgl. zamkniętych oknach za pomocą na przykład uszczelki gumowej, umieszczonej w rowku 15. Przedstawiona śruba 8 posiada specjalny gwint 16, który może wchodzić bezpośrednio w wiercony otwór 11, wykonany w ściance elementu ściennego 10. Gwint 16 wchodzi w ściankę otworu 7 żebra 5 a następnie także w odpowiedni obszar ościeżnicy 9. Tym samym następuje nie tylko zamocowanie ościeżnicy 9 jako takiej na elemencie ściennym 10, lecz także poszczególne elementy zostają ustalone względem siebie w dokładnym odstępie w sposób nierozłączny. Jeżeli element ścienny 10 jest wykonany na przykład z drewna lub tworzyw drzewnych, to może być oczywiście zastosowana śruba 8, posiadająca gwint do drewna. Gwint jest wtedy prowadzony korzystnie również aż do główki 17 śruby 8 lub do końca łba tej śruby 8, aby - zwłaszcza wtedy, gdy stosuje się ościeżnicę drewnianą, możliwe także jeszcze wejście śruby w obszarze ościeżnicy 9. W ramach wynalazku można zamiast śruby 8 w wierconym otworze 11 umieścić śrubę z kołkiem rozporowym, przy czym zamocowanie tej śruby może nastąpić przez dalsze jej wkręcanie. W takim przypadku jest także możliwe, że koniec śruby od strony łba posiada odpowiednio większą średnicą zewnętrzną gwintu, tak że pomimo wprowadzenia śruby razem z kołkiem jej gwintowany obszar wchodzi w żebro 5 wzgl. ościeżnicę 9. Jak już podano, cechy konstrukcyjne według wynalazku mogą być zastosowane we wszystkich odmianach wykonania elementów zawiasy. Możliwe jest również zastosowanie większej liczby tulej owych uchwytów 3 z odpowiednimi żebrami 5 lub wiele tulej owych uchwytów 3 można połączyć ze sobą poprzez żebro 5 w jednoczęściowy element zawiasy, który posiada otwór 7 do umieszczenia w nim śruby 8, wzgl. ma odpowiednio wygięty i skierowany pod kątem ostrym obszar 6. Oczywiście jest również możliwe, aby w miejsce żeber 5 umieścić jednakowe lub podobnie wykonane albo profilowane lub też inaczej ukształtowane płytki, łubki, nakładki lub podobne. Jeśli większa liczba żeber, płytek, nakładek, łubków lub podobnych jest umieszczona bezpośrednio obok siebie lub kolejno w pewnym odstępie, to wszystkie te elementy i odcinki posiadają przelotowy otwór wzgl. przelotowe otwory. Dlatego też śruba 8 wzgl. śruba z kołkiem rozporowym może być wprowadzona przez te wszystkie obszary na wylot, również z odpowiednim pochyleniem. W tym przypadku należy wspomnieć, że na miejsce śrub mogą być osadzone kołki, lub na przykład gwoździe. Przy zastosowaniu kołków wzgl. trzpieni jest także możliwe umieszczanie w otworze elementów o działaniu rozprężnym. Tulejowe uchwyty 3 mogą być w specjalnym wykonaniu umieszczone w elemencie montażowym, przy czym ta część montażowa jest wykonana jako odlew z metalu lub na przykład z tworzywa sztucznego. W tej części montażowej mogą być bezpośrednio uformowane żebra 5 i obszary 6 z jednym lub wieloma otworami, tzn. jako jednoczęściowa jednostka montażowa. W ramach wynalazku jest dodatkowo korzystne, jeżeli montaż śrub 8 lub podobnych może przebiegać w dokładny sposób, a więc w otworach 7 żeber 5. Do tego celu może być zastosowany wzorzec wiertarski lub montażowy, który może być ustalony w dokładnym kierunku do zawiasy a tym samym do żebra posiadającego otwór 7 wzgl. do zaopatrzonego w żebro tulejowego uchwytu 3. Tym samym zostaje utworzony wzorzec wiertarski lub montażowy, który może być zastosowany do wykonania nie tylko wierconego otworu, lecz także do osadzenia śruby w graniczącej ściance.

6

7 Fig. 4 Fig. S Fig. 6

8 Fig. 1 Fig. 2 Fig. 3 Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 50 egz. Cena 2,00 zł.