Post Scriptum - wydanie jubileuszowe

Transkrypt

1

2 Spis treści: Stanisław Staszic - patron szkoły... 2 Wielkie chwile ZS w Jeżowem... 3 Budowa sali gimnastycznej Jeżowska tradycja oświatowa... 5 Oświatowe początki... 5 Pod rozbiorami czasy proboszcza Padowicza... 5 Rola wójta i poety Sebastiana Lesiczki... 7 Czasy Rudolfa Baumbergera... 8 Czasy Józefa Zygmunta... 8 Początki szkolnictwa średniego... 9 Powstanie Liceum Ogólnokształcącego i Zespołu Szkół Lata rozwoju i sukcesów Spojrzenie w przyszłość Sebastian Lesiczka legendarny Szkoła Baumbergera O dawnych szkolnych kronikarzach LO i Zespół Szkół startują Post Scriptum gazetka sukcesu /2003: W poszukiwaniu własnej formy /2004: Droga do sukcesu /2005: Najlepsi w Polsce /2006: Pod wodzą Mateusza Święcickiego /2007: Czas Krzyśka Kidy kontynuacja sukcesów /2008: Kasia Gębska o laur indywidualny i zespołowy /2009: Krzysiek Socha i dziewczyny pierwsza klasa Post Scriptum wizja przyszłości Mateusz Święcicki od redaktora szkolnej gazetki do komentatora Zespół Szkół i jego pracownicy Zdjęcia nauczycieli i pracowników szkoły Post Scriptum - wydanie jubileuszowe Stanisław Staszic patron szkoły Już od stu lat patronem szkoły w Jeżowem jest ks. Stanisław Staszic. W 1909 roku, kiedy oddawano do użytku budynek Szkoły Podstawowej w Jeżowem, właśnie wielkiego działacza, myśliciela i twórcę epoki oświecenia uczyniono duchem sprawczym jeżowskiej oświaty. Jemu poświęcony jest hymn szkolny Szkoły Podstawowej w Jeżowem-Centrum, którego autorem jest polonista obecnego Zespołu Szkół Ryszard Mścisz, a muzykę do niego skomponował dawny nauczyciel wychowania muzycznego w Szkole Podstawowej Antoni Piróg. Stanisław Staszic stał się później patronem Zasadniczej Szkoły Odzieżowej, od 1995 roku zaś także Zespołu Szkół w Jeżowem. Od początku historii Zespołu Szkół odbywają się konkursy wiedzy o patronie szkoły niekiedy zyskujące dodatkową oprawę i wymiar Dnia Patrona Szkoły. Corocznie te konkursy dla nowych uczniów szkoły przeprowadza polonista Ryszard Mścisz, będący nie tylko autorem tekstu hymnu Szkoły Podstawowej w Jeżowem-Centrum, ale także wierszy o patronie wykonywanych w czasie uroczystych dni. Ksiądz Stanisław Staszic nie jest związany z Podkarpaciem, ale za jego sprawą w dużej mierze dokonała się reforma szkolnictwa. Szczególne zasługi miał dla szkolnictwa zawodowego i wyższych szkół technicznych. Był to człowiek światły, o różnorakich uzdolnieniach i zainteresowaniach, bardzo zaangażowany w życie kraju. Wielką wagę przypisywał nie tylko szkolnictwu, ale i odpowiedniemu wychowaniu patriotycznemu oraz postępowemu myśleniu. Poprzez projekty mądrych reform walczył o uratowanie ojczyzny zwłaszcza w okresie Sejmu Wielkiego a wiele reformatorskich pomysłów sam wdrażał w życie, także w swoim majątku ziemskim. Poczet sztandarowy naszej szkoły pojawia się nie tylko na uroczystościach szkolnych w Zespole Szkół, ale także tych mających miejsce w innych szkołach na terenie gminy oraz w czasie różnych ważnych podniosłych zdarzeń, jubileuszy, specjalnych okazji w środowisku lokalnym. Widzimy na sztandarze właśnie księdza Stanisława Staszica patrona szkoły. Nazwisko tego księdza jest także czynnikiem szkolnej tradycji, ks. Stanisław Staszic stał się osobą, która odgrywa szczególną rolę w historii jeżowskiej oświaty i Zespołu Szkół w Jeżowem. Wydawca: Zespół Szkół w Jeżowem, Jeżowe 162a, tel. (015) , zsjezowe@interia.pl Skład, druk: KNAP-DRUK, Agatówka, ul. Słoneczna 9, tel/fax (015) , Tekst, opracowanie, korekta: Ryszard Mścisz Nakład: 500 egz.

3 Wielkie chwile Zespołu Szkół w Jeżowem W 2009 roku obchodzimy trzy ważne wydarzenia dla szkolnictwa ponadpodstawowego w miejscowości Jeżowe: 50-lecie szkoły ponadpodstawowej, 15-lecie szkoły średniej ogólnokształcącej oraz oddanie po 10 latach budowy nowej, pięknej sali gimnastycznej. Szkolnictwo średnie zaistniało w Jeżowem z inicjatywy mieszkańców tej miejscowości. Rodzice chcieli zapewnić swoim dzieciom naukę tu, na miejscu, w Jeżowem na tym samym a nawet wyższym poziomie niż w okolicznych miejscowościach. Ten zapał trwa do dnia dzisiejszego, 90 % uczniów szkoły to absolwenci jeżowskich gimnazjów. Liceum Ogólnokształcące to lider w nauczaniu przedmiotów humanistycznych, kuźnia talentów literackich, znanych szeroko w kraju, laureatów wielu nagród. Technikum Budowlane to szkoła rozwojowa, kształcąca fachowców tak bardzo potrzebnych na dzisiejszym rynku pracy. Oddana do użytku sala gimnastyczna uzupełnia bogatą już bazę dydaktyczną szkoły oraz zwiększa jej atrakcyjność dla gimnazjalistów. W dniu potrójnego święta chciałbym życzyć szkole dalszego rozwoju, satysfakcji z wyników nauczania i dokonań, stałego zwiększania naboru do klas pierwszych i dalszej promocji szkoły na zewnątrz. Myślę, że nowo oddana sala gimnastyczna przez długie lata będzie bardzo dobrze służyć uczniom i całemu środowisku. Władysław Pracoń Starosta Niżański Budowa sali gimnastycznej przy Zespole Szkół w Jeżowem W 1999 roku zakończona została, dla potrzeb szkoły, adaptacja budynku będącego wcześniej własnością Gminnej Spółdzielni Samopomoc Chłopska. Po zakończeniu adaptacji budynku przystąpiono za zgodą Kuratorium Oświaty w Rzeszowie do przygotowania budowy sali Post Scriptum - wydanie jubileuszowe gimnastycznej. W 1999 roku sporządzono dokumentację projektową oraz wybudowane zostały fundamenty i ławy fundamentowe pod przyszłą inwestycję. Wykonawcą robót budowlanych był Zakład Remontowo-Budowlany KOREM Kazimierza Koca z Jeżowego. Dokumentacja projektowa i roboty budowlane finansowane były przez Kuratorium Oświaty w Rzeszowie w kwocie ,18 zł, budżet Gminy Jeżowe w kwocie zł i z funduszy Starostwa Powiatowego, które przeznaczyło środki w wysokości zł. Od roku 2000 do 2005 nastąpiła przerwa w inwestycji, prace budowlane nie były kontynuowane. Jednakże w roku 2004, w czasie II kadencji Rady Powiatu Niżańskiego podjęta została decyzja o dalszej budowie sali i w związku z tym zlecono zespołowi projektantów pod kierunkiem Pani Magdaleny Majczak aktualizację i przeprojektowanie dokumentacji technicznej. W dalszym ciągu, w związku z brakiem środków na budowę, trwały dyskusje nad ostatecznym kształtem budowanej sali, w tym między innymi wielkością zaplecza i łącznika. Roboty wznowione zostały w 2005 roku, w którym zrealizowano stan surowy samej sali gimnastycznej. Wykonawcą była Firma Budowlana REM-BUD-I Spółka Jawna B. Drąga i J. Piskorowskiego ze Stalowej Woli.

4 W tym też roku przebudowano stację transformatorową kolidującą z budowaną salą gimnastyczną. W 2006 roku zlecono Panu Markowi Gierulskiemu Biuro Projektowe Stalowa Wola dalsze przeprojektowanie i adaptację dokumentacji projektowej zaplecza sali i łącznika do szkoły. Stan surowy zaplecza i łącznika został zrealizowany do końca 2006 roku przez Firmę Handlowo- Usługową BUDMONT Dariusza Stadnika ze Stalowej Woli. W 2006 roku dokonano również zakupu działki przylegającej do działki szkolnej z przeznaczeniem na budowę w przyszłości boiska szkolnego. Powyższe zamierzenia zostały w części dofinansowane ze środków Urzędu Marszałkoweskiego w Rzeszowie w ramach Programu Wyrównywania Szans Edukacyjnych (w kwocie zł) i ze środków Gminy Jeżowe (w wysokości zł). W 2007 roku za pośrednictwem Urzędu Marszałkowskiego uzyskano możliwość dofinansowania inwestycji w kwocie zł z Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej, będącego w dyspozycji Ministra Sportu i Turystyki. Ze względu na to, że dofinansowywane są inwestycje realizowane w cyklu trzyletnim, robóty wykończeniowe budowanej sali i zaplecza zaplanowano na lata Wykonawcą robót wykończeniowych, wybranym w przetargu nieograniczonym, został Zakład Remontowo Budowlany KOREM Kazimierza Koca z Jeżowego. We wrześniu bieżącego roku uzyskano decyzję na użytkowanie wybudowanego obiektu. Ogółem wartość inwestycji zamyka się w kwocie zł. A wielkość nakładów finansowych w poszczególnych latach przedstawia się następująco: Rok zł, w tym: - Kuratorium Oświaty w Rzeszowie zł; - budżet Gminy Jeżowe zł zł: środki Powiatu zł: środki Powiatu zł, w tym: - Urząd Marszałkowski zł; - budżet Gminy Jeżowe zł zł, w tym: - Fundusz Rozwoju Kultury Fizycznej zł zł, w tym: - Fundusz Rozwoju Kultury Fizycznej zł zł, w tym: - Fundusz Rozwoju Kultury Fizycznej zł. Dane techniczne - parametry wybudowanej sali gimnastycznej przedstawiają się następująco: Wymiary sali gimnastycznej: 29,73 x 17,64 m; - powierzchnia 524,44 m²; - kubatura 4.903,53 m³. Redakcja gazetki przed wejściem do sali Powierzchnia zaplecza i łącznika 342,60 m². Piękny obiekt sali gimnastycznej Zespołu Szkół w Jeżowem urzeka swą kolorystyką, uwagę przyciąga dębowy parkiet, szereg nowoczesnych rozwiązań, w tym bardzo funkcjonalny system wentylacyjny. Z pewnością sala, na którą trzeba było czekać 10 lat, będzie atutem szkoły i sprawi, że Zespół Szkół w Jeżowem stanie się jeszcze bardziej atrakcyjny dla absolwentów szkół gimnazjalnych. Anna Kazanecka Naczelnik Wydziału Gospodarki Mieniem Powiatu

5 Jeżowska tradycja oświatowa Opracowania etnograficzne i historyczne na temat ziem lasowiackich nie przyniosły na razie pełnego obrazu rozwoju oświaty w tym regionie. Krzysztof Ruszel obecnie, wcześniej zaś Franciszek Kotula czy Roman Reinfuss przyczynili się do stworzenia ciekawego obrazu lasowiackiej obyczajowości i kultury, toteż można by sądzić, że i na tym polu specyfika, odrębność owej tradycji stanie się tematem publikacji. Liczne ostatnio pozycje monograficzne i historyczne na temat poszczególnych miejscowości, które łączyła niegdyś lasowiacka tradycja i kultura, także nie sumują się w pełny, całościowy obraz rozwoju oświaty. Ta dziedzina bowiem funkcjonuje w ujęciach fragmentarycznych i niepełnych. Tak też jest i w przypadku pozycji wydawniczych dotyczących ziemi jeżowskiej: Przeszłość historyczna wsi Zalesie koło Niska Anny Zybury i Jeżowe (historia, obyczaje, rozwój) Lidii Błądek. Niemniej jednak warto zagłębić się w oświatową przeszłość, odsłaniając choćby niektóre tylko karty jej historii. Oświatowe początki Zapiski historyczne wskazują, że szkoła w Jeżowem powstała równocześnie z powstaniem kościoła i parafii, a więc w 1603 roku. Zatem historia parafii jest zbieżna z historią szkolnictwa w Jeżowem. To zresztą charakterystyczne zjawisko szkoła w Rudniku również istnieje od momentu utworzenia tam parafii w roku Świadczy to o przykładaniu dużej wagi do rozwoju oświaty w środowiskach wiejskich. Źródła historyczne mówią, iż na początku XVI wieku jedna szkoła niższa parafialna wypadała przeciętnie na dwie parafie. Jan Bystroń pisze, że w dawnych czasach szkoła zależna była od księdza rektora, który był jej szefem. Szkoła zaś na wsi miała służyć przede wszystkim praktycznym potrzebom Kościoła i przygotowywała chłopców do służenia do mszy, dla chóru kościelnego. Ale rektorzy, prócz dzieci szkolnych, uczyli także i ogół parafian katechizmu, recytując go przed sumą lub przed nieszporami. Upowszechnienie szkoły miało wszakże jeszcze jedną, bardzo ważną zaletę: coraz powszechniejsze wprowadzanie języka ojczystego, jako niezbędnego przy objaśnianiu pospólstwu co znalazło Post Scriptum - wydanie jubileuszowe wyraz w postulatach obsadzania szkół wyłącznie umiejącymi objaśniać powszechnie (tj. ludziom niewykształconym) rektorami. Nauka w ówczesnych szkołach wiejskich zaczynała się koło Wszystkich Świętych, kończyła zaś w okolicach Wielkanocy. Pierwsza lakoniczna wzmianka na temat funkcjonowania szkoły w Jeżowem pochodzi z wizytacji parafii w okresie od 16 marca do 3 kwietnia 1604 roku. Zanotowano wówczas: Rector scholae mortus est ( Kierownik szkoły zmarł ). Wizytacja krakowska z 1611 roku odbyta w sobotę przed drugą niedzielą adwentu przyniosła stwierdzenie: Jest szkoła. W protokole zaś wizytacji z 1646 roku wymieniona jest schola panto szkoła dla wszystkich, czyli powszechna. Jej rektor nazywał się Myszkowski. Inwentarz parafii z roku 1720 obejmuje między innymi budynkami szkołę powszechną. W kolejnym protokole z wizytacji z roku 1748 wymienia się trzech rektorów: Marcina Balickiego, Macieja Czekanowskiego i Felicjana Sielawskiego. W roku 1764 było ich dwóch: Marcin Balicki i Ignacy Adamski. Pod rozbiorami czasy proboszcza Padowicza Po rozbiorach Polski, parafia Jeżowe przeszła z diecezji krakowskiej do przemyskiej. W sprawozdaniu z parafii z roku 1826 jest wzmianka: W 1822 roku jedno pomieszczenie w domu wikariańskim z 4. ławkami przygotowane do uczenia chłopców, Jest szkoła nauczyciel organista Czuczyński. W roku 1829 ów Czuczyński uczył 25. uczniów, wiemy, że był też nauczycielem w roku 1833 i uczniów liczyła szkoła w roku 1838, zaś 82. w roku W roku 1842 nauczycielem został organista Adam Stój. Chałupa w Jeżowem

6 Istnienie szkoły trywialnej, czyli trzyklasowej, zostało odnotowane w roku Ludność parafii w tym czasie wynosiła 9000 osób, w tym 2600 dzieci. Taka ilość potencjalnych uczniów powodowała pewne problemy lokalowe, związane z potrzebami edukacyjnymi. W roku 1847, w sprawozdaniu z parafii Jeżowe, zanotowano: Domu na szkołę nie ma, brak troski o chłopskie dzieci. Parafialna organistówka mieści 30 uczniów. Należy stworzyć lepsze warunki dla wzrostu liczby uczniów. Od 1851 roku inspektorem szkolnym w Jeżowem był ksiądz proboszcz i dziekan Walenty Padowicz, człowiek nader światły, działacz, organizator i wielki patriota. W 1856 roku proboszcz Padowicz, wielki zwolennik podniesienia poziomu oświaty wśród ludu, założył prywatną szkołę jednoklasową. W czasie niedzielnych kazań wzywał ludzi, aby posyłali dzieci do szkoły. Kiedy wybuchło powstanie styczniowe, ksiądz proboszcz Padowicz, poprzez miejscowych chłopów, przesyłał na prawą stronę Sanu, do Kongresówki, broń i pieniądze dla powstańców. Z okresem działalności księdza Padowicza wiąże się powstanie szkoły trywialnej w Cholewianej Górze o czym pisał w Gazecie Jeżowskiej Wojciech Łata. W roku 1857 gmina Cholewiana Góra, pod wpływem radcy szkolnego dr. Machera, plebana z Jeżowego Walentego Padowicza i pana Leona Rylskiego właściciela dóbr Narty, zobowiązała się do założenia we wsi takiej szkoły. Pan Leon Rylski obiecał wystawić z pomocą mieszkańców nowy budynek, składający się z jednej izby lekcyjnej i pomieszczenia dla nauczyciela, i utrzymywać go w dobrym stanie. Ponadto przeznaczył sporą kwotę pieniędzy i drewno opałowe na rzecz szkoły. Gmina Cholewiana Góra z kolei zobowiązała się składać na utrzymanie nauczyciela 210 złotych rocznie. Nauka w szkole miała odbywać się w języku polskim. Aby realizować naukę religii w należącej do parafii Jeżowe Cholewianej Górze, gmina zobowiązała się dwa razy w tygodniu posyłać do Jeżowego furmankę po księdza. Budowę szkoły jednak, mimo tych zobowiązań, ukończono dopiero w 1862 r. pod naciskiem Rządu Krajowego. Pierwszym nauczycielem szkoły został mianowany przez Najprzewielebniejszy Konsystorz w Przemyślu Marcin Chachorowski. Ale nauka szkolna rozpoczęła się dopiero we wrześniu 1862 roku pod kierunkiem nowego nauczyciela Konstantego Wojciechowskiego, któremu pomagał jako tymczasowy nauczyciel Wacław Enzinger. Obok nauki teoretycznej, z książek dla szkół trywialnych, uczono też umiejętności praktycznych ogrodnictwa i pszczelarstwa. Szkoła w Cholewianej Górze od założenia podlegała Wysokiemu Rządowi Krajowemu i Najprzewielebniejszemu Konsystorzowi w Przemyślu, jako władzom wyższym, niżej zaś nadzorowi w Rudniku. Nadzorcą okręgowym okręgu rudnickiego był ksiądz Walenty Padowicz dziekan i proboszcz z Jeżowego, jeden z inicjatorów szkoły. Ostatnim nauczycielem w szkole trywialnej w Cholewianej Górze był Aleksander Kuźniarski, który na początku swej pracy, w porozumieniu z miejscową Radą Szkolną i Radą Gminy, doprowadził do remontu szkoły. Historia szkoły trywialnej kończy się w 1875 roku, kiedy to Wysoka Rada Szkolna Krajowa zamieniła ją na szkołę etatową. Od 1867 r. językiem głównym w szkołach stał się język polski. Do programu wprowadzono nauki przyrodnicze i historyczne oraz gimnastykę. Uchwała o powszechnym obowiązku nauczania dzieci do lat 12 istniała od roku 1873, w którym także ustanowiono Radę Szkolną we Lwowie i spolszczono szkolnictwo. Opierając się na rozkazie gubernialnym z 1877 r., Cyrkuł Rzeszowski nakazywał przestrzeganie przez rodziców posyłania dzieci do szkoły najczęściej bowiem posyłano je do krów. Ustawę o obowiązku szkolnym uchwalił Sejm Galicyjski dopiero w 1895 roku. Szkół ludowych w Galicji które oddane były pod nadzór duchowieństwa nie było jednak zbyt wiele. W 1890 roku uczęszczało do nich 60% dzieci. Tylko cztery wsie parafii Jeżowe w 1880 roku posiadały zorganizowane szkoły: prowadzone były szkoła ludowa trzyklasowa w Jeżowem, szkoła dwuklasowa w Kamieniu, szkoła jednoklasowa w Cholewianej Górze i filia w Nowosielcu, nie obsadzona z powodu braku nauczyciela. Jata, Sójkowa, Zalesie, Maziarnia nie miały zorganizowanych szkół. Kośba

7 Były jednak w tych wsiach prywatne szkoły zimowe, a nieliczni zdolni uczniowie uczęszczali do szkoły w Jeżowem. Dawniej potocznie nazywano uczonym człowieka, który umiał pisać i czytać. Kto się tego nie nauczył, podpisywał się krzyżykiem (jednym lub trzema) w obecności umiejącego czytać i pisać. Znajdowali się zawsze we wsi tacy, którzy uczyli się w szkole parafialnej, potem zaś uczyli innych. W Zalesiu w 1812 r. był takim uczonym Wawrzyniec Pliszka, w następnych zaś latach między innymi Wawrzyniec Żak, Sebastian Leyba, Jędrzej Pliszka i Kazimierz Cebula. W latach dwudziestych do gimnazjum w Nisku uczęszczali Antonina Soja i Surdyka, a w latach trzydziestych Stanisława Drzymała i Jan Szewczyk. W latach osiemdziesiątych XIX wieku w Zalesiu istniała prywatna szkoła zimowa, w której uczył Wojciech Guz, potem Tomasz Zając uczący dzieci na przełomie XIX i XX wieku w domu strażnika leśnego Smusza. Rola wójta i poety Sebastiana Lesiczki Na tle innych parafii galicyjskich Jeżowe prezentowało się dobrze dzięki światłym ludziom, którzy inspirowali rozwój oświaty i dbali o poziom umysłowy mieszkańców wsi. Proboszcz Walenty Padowicz doczekał się w okresie po powstaniu styczniowym - wsparcia swych działań w tym zakresie ze strony Sebastiana Lesiczki, wójta wsi Jeżowe przez około 40 lat (mniej więcej w latach ). Sporo wiadomości o nim za pośrednictwem Gazety Jeżowskiej przekazała pani Eugenia Sagan, bazując na opowiadaniach Józefa Sagana. Ród Sobka Lesiczki (tak go nazywano) wywodził się prawdopodobnie z Czech lub Moraw. Sebastian Lesiczka nie miał gruntownego wykształcenia, ale umiał czytać i pisać, czym mogło się pochwalić ledwie kilka osób we wsi. Zasłynął jednak jako człowiek oczytany i światły, interesujący się życiem swojej wsi. Był pracowity, czuły na biedę, a jego gospodarstwo wyróżniało się we wsi. Umiejętność czytania i pisania zresztą zdobył podobno w prywatnej jednoklasowej szkole założonej przez księdza Walentego Padowicza, choć ta informacja kłóci się z jego działalnością twórczą, która miała miejsce już na początku lat 50. XIX wieku. Później zadbał, aby jego wychowanek i dzieci uczęszczali do szkoły. Można powiedzieć, że był pierwszym prawdziwym społecznikiem we wsi (jeśli nie brać pod uwagę księdza Padowicza). W 1872 roku, dzięki staraniom księdza Padowicza i Sebastiana Lesiczki, mieszkańcy Jeżowego wybudowali własnym kosztem pierwszy drewniany budynek szkolny o jednej sali lekcyjnej z mieszkaniem dla nauczyciela. Wójt Lesiczka (istnieje tu pewna niezgodność danych faktograficznych) przekazał na budowę szkoły swoje całoroczne wynagrodzenie wynoszące 50 złotych. Pierwszym nauczycielem w tej szkole był Tomasz Brzęś. W 1875 roku szkoła została przemianowana na dwuklasową. Jej kierownikiem był Stanisław Krokosz, a nauczycielką Kazimiera Zbrojewska. Szkoła za czasów wójta Lesiczki rozwijała się zresztą bardzo szybko. W 1892 r. w Jeżowem utworzono szkołę czteroklasową, a gmina wybudowała drugi, obok istniejącego, drewniany budynek o dwóch izbach lekcyjnych. W roku 1905 szkoła miała już 8. etatowych nauczycieli, zaś jej kierownikiem był Wilhelm Drozdowski. Trzy izby lekcyjne nie wystarczyły jednak, by pomieścić ciągle rosnącą liczbę uczniów. Gmina wynajmowała na ten cel izby chłopskie, a wieś uznała potrzebę wybudowania nowego obiektu szkolnego. Rada gminna przeznaczyła na ten cel 1000 koron z rocznego budżetu, a kiedy starania o przyznanie subwencji z Krajowego Funduszu Szkolnego we Lwowie zostały uwieńczone sukcesem, rozpoczęto stawianie nowego budynku szkolnego. Budowę murowanego, jednopiętrowego budynku o sześciu salach lekcyjnych i z mieszkaniem dla kierownika ukończono w sierpniu 1909 roku. Uroczystość nadania aktu erekcyjnego miała miejsce jeszcze w jesieni roku We wrześniu 1909 roku rozpoczęto naukę, a szkoła za patrona otrzymała Stanisława Staszica, którego portret wisiał w korytarzu szkolnym. Kościół w Jeżowem w roku 1915 Za sprawą poczynań Sebastiana Lesiczki, proboszcza Padowicza i innych światłych

8 mieszkańców wsi poziom oświaty ludzi znacznie się podniósł. Chodzi tu nie tylko o ludzi umiejących czytać i pisać, ale także o orędowników postępu, zmian na lepsze. Budziła się świadomość narodowa, powstawały we wsi różne organizacje i instytucje (kółko rolnicze, kasa oszczędnościowo-pożyczkowa, straż pożarna, sklep spółdzielczy, biblioteka i czytelnia ludowa). Działali w różnych organizacjach zwolennicy księdza Stojałowskiego, a później ludowcy. Starsi mieszkańcy wsi opowiadali, że Sobek Lesiczka potrafił pisać wiersze, ale nie zachowały się one. Jego wnuczka twierdziła, że pisywał coś do gazet. Pozostałe po nim zapiski, papiery, gazety spalono, nikt bowiem nie interesował się ich wartością. Okazało się jednak, że część jego dorobku ocalała. W poważnej pozycji encyklopedycznej Państwowego Wydawnictwa Naukowego Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny znalazło się miejsce dla Sobka z Jeżowego. Dowiadujemy się z niej, że Sebastian Lesiczka był jednym z kilku pierwszych chłopów układających poezje, którego utwory drukowały pisma lwowskie i o którym napisano kilka artykułów prasowych. Pisał o pracy i postawie życiowej chłopa, tworzył wiersze okolicznościowe. Sporo miejsca poświęcił mu Stanisław Pigoń w swoim Wyborze pisarzy ludowych. Czasy Rudolfa Baumbergera W czasie I wojny światowej przerwano prowadzenie normalnej nauki w szkole, ale po odzyskaniu niepodległości szkoła podstawowa w Jeżowem zaczęła funkcjonować jako siedmioklasowa. Ksiądz Stanisław Stojałowski i Tomasz Sagan to działacze i animatorzy ruchu ludowego w Jeżowem, którzy w okresie międzywojennym przyczyniali się także do rozwoju oświaty i podnoszenia poziomu umysłowego mieszkańców wsi. W roku 1924, po śmierci kierownika Drozdowskiego, mianowany został nowy kierownik szkoły Rudolf Baumberger, dotychczasowy nauczyciel, który pracował w Jeżowem do 1946 roku. Rudolf Baumberger był znakomitym dyrektorem, zwrócił na siebie i prowadzoną szkołę uwagę aż we Lwowie. Szkoła w Jeżowem w okresie międzywojennym osiągnęła wysoki poziom nauczania. Kuratorium Okręgu Szkolnego we Lwowie uznało ją za szkołę wzorcową również w szerzeniu i pogłębianiu oświaty pozaszkolnej. Dużo młodzieży wiejskiej ukończyło wieczorne kursy dokształcające. Podobno absolwent szkoły Rudolfa Baumbergera był przyjmowany bez egzaminów do wszystkich szkół średnich. W szkole mieściła się biblioteka i czytelnia, a poza wypożyczaniem książek do domu, każdego niedzielnego popołudnia czytelnicy zbierali się w czytelni spędzając czas na czytaniu czasopism i dyskusjach. Kierownik szkoły z uczniami ostatnich klas prowadził szkółkę drzewek owocowych, które rozdawano bezpłatnie mieszkańcom wsi. Grono nauczycielskie współpracowało z istniejącymi na wsi organizacjami ludowymi. Dzięki wysokiemu poziomowi szkoły, absolwenci z Jeżowego podejmowali dalszą naukę w dobrych szkołach średnich, a później nawet wyższych w Krakowie i Lwowie. W czasie II wojny światowej radio ustawione przez kierownika szkoły w oknie budynku szkolnego podawało komunikaty wojenne. Później szkoła została zajęta na kwatery przechodzących tędy oddziałów Wermachtu. Mimo zakazu okupanta, w szkole realizowany był przedwrześniowy program nauczania uczono geografii, historii i innych niedozwolonych przez okupanta przedmiotów. Kierownik szkoły ukrył wszystkie wartościowe mapy i obrazy, przy tym na wypadek ewentualnej kontroli założył nową księgę inwentarzową. Nauka dzieci odbywała się w wynajętych izbach chłopskich, latem zaś w chłopskich stodołach. Już 1 września 1944 roku, po odpowiednim przygotowaniu budynków szkolnych, rozpoczęto regularną naukę. Dawne grono pedagogiczne Czasy Józefa Zygmunta W 1974 roku ukazała się książka wydana przez Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Rzeszowie Prace niesyzyfowe. Wybór pamiętników nauczycieli szkół wiejskich Rzeszowszczyzny. Była ona plonem ogłoszonego wcześniej konkursu, którego

9 organizatorami były m. in.: Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Rzeszowie, Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Zarząd Okręgowy ZNP, Kuratorium Okręgu Szkolnego. Opiekunem naukowym przedsięwzięcia był profesor Uniwersytetu Warszawskiego Jerzy Wiatr. Na konkurs napłynęły 43 prace, 10 z nich wybrano celem publikacji książkowej, a za najlepszą jurorzy i autor wstępu Adam Rauch uznali pamiętnik Prace niesyzyfowe. Jej autor, z godłem Trudna droga, został przedstawiony następująco: Ur. w 1908 r. w pow. leżajskim; poch. społ. chłopskie; wykszt. wyższe; kier. szkoły; staż pracy 40 lat; czł. ZSL. Pomimo anonimowości autora, jest tu sporo danych, które w zestawieniu z treścią pamiętnika łatwo pozwalają ustalić autora. Wprawdzie miejscowość jest określana jako J., ale wiele ujawnionych danych osobowych i nazw miejscowości sąsiednich pozwala bez trudu ustalić imię i nazwisko autora pamiętnika. Zastąpił on na stanowisku kierownika szkoły Rudolfa Baumbergera. Później padają takie nazwiska jak Stanisław Gryl, Tomasz Sagan, Piotr Kulpa, Stanisław Chruściel i nazwy miejscowe: Rudnik, Nisko, Stalowa Wola. Chodzi oczywiście o Józefa Zygmunta, kolejnego wieloletniego kierownika szkoły w Jeżowem. Zdobył on zresztą nagrodę nie tylko w tym konkursie, ale także III nagrodę w konkursie Głosu Nauczycielskiego za tekst Jeżowskie uniwersytety. Józef Zygmunt był uczniem Rudolfa Baumbergera, który namówił go, by się kształcił. Później, w latach był nauczycielem w jego szkole. Kiedy po wojnie Baumberger został odwołany ze stanowiska (czy też przeszedł na emeryturę sprawa nie jest jednoznaczna), namówił na jego objęcie Józefa Zygmunta wówczas kierownika szkoły w Kamieniu. Jak pisze Zygmunt w Niesyzyfowych pracach, został niejako namaszczony przezeń na to stanowisko, gdyż Rudolf Baumberger, Austriak z pochodzenia, chciał, by ktoś godnie kontynuował jego dzieło. Od lipca 1946 roku, na wiele lat Józef Zygmunt przejął kierowanie szkołą w Jeżowem. Kiedy w 1948 roku ukończył wyższe studia pedagogiczne i zaproponowano mu przeniesienie do Niska na stanowisko kierownika Wydziału Oświaty, odmówił, podobnie jak przy kilku innych propozycjach w przyszłości. Wraz z ówczesnym wójtem Stanisławem Grylem kierownik szkoły Józef Zygmunt podjął starania o stworzenie warunków do rozwoju oświaty na terenie gminy Jeżowe. Za pośrednictwem Inspektoratu Oświaty doprowadził w roku 1948 do postawienia w Kameralnem nowego, drewnianego budynku szkolnego o 3. izbach lekcyjnych, który zapewniał naukę w klasach I-VII. Później rozbudowano budynek w centrum Jeżowego, w efekcie czego w 1950 roku było w nim 6 sal lekcyjnych i 3 mieszkania dla nauczycieli. Początki szkolnictwa średniego Józef Zygmunt planował utworzenie w Jeżowem szkoły średniej. W roku szkolnym 1951/1952 miała ruszyć jedenastolatka, ale Kuratorium Okręgu Szkolnego w Rzeszowie wycofało wcześniejszą zgodę na ten projekt. Kolejnym pomysłem było utworzenie szkoły zawodowej z kierunkiem szkolenia ślusarza maszyn rolniczych. Kuratorium zgodziło się, jako że istniała na miejscu spółdzielnia produkcyjna i Państwowy Ośrodek Maszynowy, ale warunkiem było wybudowanie kosztem społecznym budynku na warsztaty szkolne. Dzięki zaangażowaniu rodziców szybko taki budynek stanął, a pomieściły się w nim narzędziownia, Nauczyciele z roku 1950 Pracownia szycia

10 kuźnia i warsztaty. Zaistniała zatem w roku 1951 dwuletnia Zasadnicza Szkoła Metalowa. Ta szkoła zawodowa miała bardzo duży nabór chłopców, dobrze funkcjonowała i w roku 1953 wypuściła pierwszych 35. absolwentów. W związku z przeniesieniem POM-u do Zarzecza władze szkolne jednak wkrótce wstrzymały nabór do szkoły, a później w budynku warsztatowym zlokalizowano stałe kino. Kolejną inicjatywą oświatową było utworzenie dwuletniej Szkoły Przysposobienia Zawodowego o kierunku włókienniczo-odzieżowym z propozycją tworzenia tego typu szkół wyszło Ministerstwo Oświaty w roku Kino przeniesiono do remizy strażackiej, w czynie społecznym ponownie zaadaptowano budynek na warsztaty szkolne, zagospodarowano sporym wysiłkiem obejście szkolne i przyjęto 50 dziewcząt z 80. chętnych do szkoły. Po dwu latach istnienia szkół przysposobienia zawodowego, Ministerstwo Oświaty przystąpiło do ich likwidacji tam, gdzie nie było dostatecznych warunków na podwyższenie stopnia organizacyjnego szkoły do rangi szkoły zawodowej. Jeżowskiej szkole udało się jednak zyskać akceptację władz szkolnych i w roku szkolnym 1961/1962 ruszyła trzyletnia Zasadnicza Szkoła Odzieżowa. Już drugi rocznik Szkoły Przysposobienia Zawodowego, zaczynający naukę w roku 1960, mógł skończyć taką szkołę, albowiem po roku nauki została ona przemianowana na trzyletnią Zasadniczą Szkołę Odzieżową zatem na pierwszym szkolnym tableau widnieje klasa ucząca się w latach Jako że w promieniu 40 kilometrów nie było szkoły, która mogłaby kształcić większą ilość dziewcząt, nabór do szkoły był ogromny i można było przyjąć najwyżej połowę kandydatek. Ponieważ zaczęło brakować pomieszczeń na zorganizowanie nauki obu szkół, sześć najmłodszych oddziałów Szkoły Podstawowej musiało przejść na zmianę popołudniową. Kierownik Szkoły Podstawowej otrzymał pełnomocnictwo do prowadzenia szkoły zawodowej. Starania o kolejną rozbudowę szkoły zostały uwieńczone sukcesem w roku W wyniku rozbudowy uzyskano m. in. 5 izb lekcyjnych, świetlicę, kuchnię, magazyn, natryski, szatnię, wybudowano salę gimnastyczną, przebudowano kotłownię. W tym samym roku, również z inicjatywy Józefa Zygmunta, powołano do życia Szkołę Przysposobienia Rolniczego, istniejącą do 1967 roku. Lekcje odbywały się tu po południu, Dawna klasa ZSO Dziewczyny przy maszynie w dawnych latach w salach lekcyjnych Szkoły Podstawowej, a praktyki uczniowie odbywali we własnych gospodarstwach rolnych. Po trzech latach przerwy, w roku szkolnym 1970/71 reaktywowano szkołę rolniczą była to już jednak Zasadnicza Szkoła Rolnicza. Jej kierownictwo objął Józef Zygmunt, a utworzenie takiej szkoły stało się możliwe dzięki zatrudnieniu nauczycielki z pełnym przygotowaniem zawodowym i pedagogicznym pani Barbary Nalepy. W roku szkolnym 1976/77 Zasadnicza Szkoła Rolnicza w Jeżowem została włączona do Zespołu Szkół Rolniczych w Tarnobrzegu jako jej filia. Jednocześnie w listopadzie 1976 roku znów dzięki staraniom kierownika Zygmunta w szkole powstał punkt konsultacyjny Zaocznego Technikum Rolniczego w Tarnobrzegu dla absolwentów szkół zawodowych. Naboru do niego dokonano po raz pierwszy w 1977 roku. Kierowniczką filii ZSR w Jeżowem została w roku 1978 pani Barbara Nalepa. Zaoczne Technikum Rolnicze funkcjonowało do roku szkolnego 1984/85, zaś Zasadnicza Szkoła Rolnicza z dużymi sukcesami działała do roku szkolnego 1999/2000. Wówczas to Zespół Szkół Rolniczych w Tarnobrzegu rozwiązał swoją filię w Jeżowem. Warto dodać, że przez wiele lat uczniowie ZSR w Jeżowem odbywali praktyki zawodowe nie tylko w okolicach Tarnobrzega, ale także za granicą w NRD, w ostatnich zaś latach w austriackiej gminie Atzenbrugg. 10