Atrakcyjnoœæ podatkowa krajów Europy Œrodkowo-Wschodniej

Transkrypt

1 RYNEK MARKET RYNEK MARKET Atrakcyjnoœæ podatkowa krajów Europy Œrodkowo-Wschodniej Fiscal attractiveness of Central and Eastern European countries Krzysztof Kaczmarek, Remigiusz Fijak Po dwudziestu piêciu latach od upadku muru berliñskiego kraje Europy Œrodkowo-Wschodniej (CEE Central and Eastern Europe) sta³y siê niezwykle wa nym punktem na inwestycyjnej mapie Europy i œwiata. Twenty-five years after the fall of the Berlin Wall Central and Eastern Europe (CEE) countries are once again an important point on the investment map of Europe and the whole world. Kraje te poczyni³y ogromny postêp w rozwoju swoich gospodarek i tworzeniu nowych instytucji przez ostatnie æwieræwiecze. Ci¹g³y nap³yw inwestorów zagranicznych do regionu korzystnie wp³ywa na koniunkturê tych krajów, jak równie sprzyja rozwojowi rodzimych firm, które wspó³dzia³aj¹ z zagranicznymi inwestorami, a w niektórych dziedzinach tak e udanie z nimi konkuruj¹. Co jednak sprawia, e CEE jest regionem budz¹cym szczególne zainteresowanie inwestorów zagranicznych? Czynników sukcesu w tym zakresie wiele. Od naturalnych, takich jak po³o- enie geograficzne bêd¹ce idealnym miejscem na nawi¹zywanie kontaktów z Bliskim Wschodem i Azj¹, z dostêpem do Adriatyku, Ba³tyku, Morza Czarnego oraz Morza Œródziemnego, przez dostêpnoœæ wykwalifikowanych i wykszta³conych pracowników, których koszty zatrudnienia s¹ relatywnie niskie w porównaniu do Europy Zachodniej, po inicjatywy podejmowane przed rz¹dy pañstw CEE, które na ró ne sposoby zachêcaj¹ do inwestowania w ich krajach. Inwestorzy wskazuj¹, e w³aœnie koszty pracy, stawki podatkowe, dostêpnoœæ zachêt inwestycyjnych s¹ dla nich najistotniejszymi czynnikami przemawiaj¹cymi za podjêciem inwestycji w danym kraju. Znaczenie ma tak e stabilna sytuacja polityczna oraz cz³onkostwo wiêkszoœci krajów regionu w Unii Europejskiej. Kraje regionu, które nie s¹ jeszcze cz³onkami Unii Europejskiej, s¹ natomiast oficjalnymi kandydata- These countries have made a dynamic growth in their economies and the creation of new institutions over the past quarter of a century. Continuous influx of foreign investors has not only a positive impact on the economic situation of these countries but it also promotes the development of domestic companies which cooperate with foreign investors and, in some economic areas, compete with them successfully. What makes the CEE region interesting to foreign investors? There are many factors which cause that extensive interest of the investors, from the geographical location supporting the establishment of contacts with the Middle East and Asia, with access to the Adriatic, Baltic, Black Seas and the Mediterra- 1

2 mi, jak np. Serbia, Albania, Czarnogóra, Macedonia. Wszystko to sprawia, e kraje CEE uznawane s¹ obecnie za najbardziej atrakcyjn¹ lokalizacjê zaraz po Europie Zachodniej i maj¹ szansê staæ siê ekonomiczn¹ si³¹ napêdow¹ dla Europy. Inwestorzy dostrzegaj¹ bowiem korzystne systemy podatkowe, dostêpn¹ grupê wykszta³conych, relatywnie niedrogich pracowników i ogromny potencja³ na rynku. Przez wiele lat du a liczba miêdzynarodowych firm podjê³a decyzjê o inwestowaniu lub zmianie lokalizacji na CEE. Tym samym kraje CEE stanê³y przed ogromnymi mo liwoœciami pozyskania inwestorów i st¹d zaczê³y mocno rywalizowaæ miêdzy sob¹ o przyci¹gniêcie inwestorów na swoje podwórka. Nale y jednak pamiêtaæ, e ka dy z krajów CEE ma ró ne sposoby zachêt dla inwestorów. Inwestorzy powinni mieæ na uwadze, e przyjête rozwi¹zania w zakresie systemu zachêt w ka dym kraju maj¹ inny wymiar i inny charakter. Koszty pracy Jednym z istotniejszych czynników branych pod uwagê przez inwestorów s¹ koszty pracy. Kraje CEE wypadaj¹ w tym zakresie zdecydowanie lepiej ni kraje Europy Zachodniej. Ró nice w kosztach zatrudnienia pracowników s¹ na tyle istotne, e inwestorzy, szczególnie w bran- ach produkcyjnych, nie mog¹ ich lekcewa yæ. Na koszty pracy sk³adaj¹ siê nie tylko wynagrodzenia wyp³acane pracownikom, lecz tak e pozap³acowe koszty, g³ównie sk³adki na ubezpieczenia spo³eczne op³acane przez pracodawcê. nean Sea, the availability of qualified and well-educated employees whose labor costs are relatively low compared to Western Europe, to incentives offered by the governments of the CEE countries which encourage investing in their countries. Investors suggest that the availability of investment incentives, low cost of labor and tax rates are most important factors in favor of investing in a given country. Stable political situation of the CEE countries as well as membership in the European Union or official candidacy cannot be ignored, either. Countries which are not yet EU member states are official candidates, e.g. Serbia, Albania, Montenegro, Macedonia. Thanks to all of the above, CEE countries are currently regarded as the most attractive location, just after Western Europe, with a chance to become an economic driving force for Europe. Investors do notice favorable tax systems, availability of educated, inexpensive workers and a gigantic market potential. Over many years a large number of international companies have made a decision to invest or relocate to the CEE. As a consequences CEE countries were given the possibility to win investors and began to compete among themselves intensely to attract investors to their own backyard. However, all of the CEE countries established different incentives to invite the investors. Investors should note that the adopted encouragement solutions have a different dimension and a different character in each country. Employment costs One of the most important factors taken under consideration are labor costs. CEE countries present much better results than Western European countries in this respect. The differences in employment costs are significant enough for investors particularly in the manufacturing industries that they cannot be ignored. Labor costs include not only a salary paid to employees but also non-wage costs, mainly social security contributions paid by the employer. According to Eurostat data for 2013 average hourly labor costs in the 28 European Union countries is estimated at EUR and EUR in the euro zone. However, differences between countries are enormous. For example, in Sweden, the average hourly labor cost amounted to EUR and in Bulgaria to EUR 3.70, which is almost 11 times less. Among the CEE countries the highest labor costs are recorded in Slovenia and amounted to EUR 15.3, which was approximately 35% less than the EU average. In other countries of the region the costs were significantly lower, e.g. in Czech Republic EUR 9.8, Poland EUR 8.1 and in Romania EUR 4.4. As compared to the European average (23.7%), non-wage labor costs in CEE countries are significantly lower, too, e.g. in Slovenia 14.7%, Bulgaria 15.8%, Croatia 15.4%, Poland 16,7%. Undoubtedly, non-wage labor costs and their significant variation among different countries can be an element of inter-country rivalry between 2

3 Wed³ug danych Eurostatu za 2013 r. œredni godzinowy koszt pracy w 28 krajach Unii Europejskiej szacowany by³ na 23,70 euro i na 28,20 euro w strefie euro. Jednak e ró nice miêdzy poszczególnymi krajami s¹ ogromne. Przyk³adowo w Szwecji œredni godzinowy koszt pracy wyniós³ 40,10 euro, a w Bu³garii 3,70 euro, czyli prawie 11 razy mniej. Spoœród krajów CEE najwiêksze koszty pracy odnotowano w S³owenii i wynios³y one 15,3 euro, czyli by³y o ok. 35% ni sze od œredniej unijnej. W pozosta- ³ych krajach regionu koszty by³y znacznie ni sze, np. Czechy 9,8 euro, Polska 8,1 euro, Rumunia 4,4 EUR. Na tle œredniej europejskiej (23,7%), pozap³acowe koszty pracy w CEE tak e s¹ istotnie ni sze, np. S³owenia 14,7%, Bu³garia 15,8 %, Chorwacja 15,4 %, Polska 16,7%. Bez w¹tpienia to w³aœnie koszty pozap³acowe i ich zró nicowanie pomiêdzy ró nymi krajami mog¹ byæ elementem walki poszczególnych krajów o inwestorów. Szczególnie w przypadku zbli onych kosztów wynagrodzeñ brutto pracowników koszty pozap³acowe mog¹ czêsto decydowaæ o tym, e bardziej op³acalne bêdzie realizowanie inwestycji w danej lokalizacji. Przyk³adowo przy zbli onym poziomie wynagrodzeñ brutto w Polsce, na S³owacji i w Estonii to Estonia ma najwiêksze koszty pozap³acowe, a Polska najmniejsze. Co prawda, widoczny jest wzrost wynagrodzeñ w krajach CEE i prognozuje siê tak e wzrost wynagrodzeñ w CEE w kolejnych latach, jednak e na razie luka jest na tyle du a, e koszty pracy jeszcze przez wiele lat bêd¹ istotnym czynnikiem branym pod uwagê przez inwestorów. Profesjonalizm Istotne jest tak e to, e kraje CEE nie s¹ postrzegane tylko jako Ÿród³o taniej si³y roboczej, to acquire investors. Especially in the case of similar costs of employees gross remuneration, the non-wage labor costs can contribute towards the decision that investing in a given location is more profitable. To illustrate this, with a similar level of gross remuneration in Poland, Slovakia and Estonia, it is Estonia that has the highest non-wage labor costs and Poland to have the lowest. Even though the increase of remuneration in CEE countries is visible, and projected for the following years, this gap is big enough for the labor costs to be an important factor taken into consideration by investors in many years to come. Expertise It is also important that CEE countries are seen not only as a source of cheap labor, but are also appreciated due to highly educated workers, professionalism and skills in technology and 3

4 doceniane s¹ tak e wysokie wykszta³cenie pracowników, profesjonalizm oraz umiejêtnoœci w zakresie technologii i in ynierii. Œwiadczyæ mo e o tym lokowanie w CEE tzw. centów us³ug wspólnych œwiadcz¹cych us³ugi ksiêgowe czy IT. Przyk³adowo w raporcie 2015 Top 100 Outsourcing Destinations Kraków zosta³ doceniony jako dziewi¹ta najlepsza na œwiecie lokalizacja dla rozwoju bran y nowoczesnych us³ug dla biznesu. Kraków jest jedynym miastem europejskim w pierwszej dziesi¹tce rankingu, wyprzedzanym jedynie przez miasta ulokowane w Indiach i na Filipinach. W Top 100 miast europejskich nie jest wiele, przy czym najliczniej reprezentowana jest w³aœnie CEE, np. Praga (miejsce 15.), Budapeszt (25.), Brno (29.), Warszawa (30.), Bukareszt (39.), Bratys³awa (49.), Sofia (51.), Ljubljana (53.), Wroc³aw (62.). Europa Zachodnia ma natomiast tylko piêciu przedstawicieli, wszystkich z Wysp Brytyjskich: Dublin (10.), Belfast (43.), Glasgow (64.), Cork (65.), Leeds (87.). System podatkowy O ile koszty pracy s¹ wynikiem czêsto zasz³oœci historycznych, o tyle systemy podatkowe poszczególnych krajów z CEE s¹ czêsto specjalnie projektowane, aby byæ przyjazne inwestycjom, w szczególnoœci zagranicznym, i mog¹ byæ elementem rywalizacji poszczególnych pañstw o inwestorów. W odró nieniu bowiem od podatków poœrednich obwarowanych dyrektywami unijnymi w zakresie podatków bezpoœrednich pañstwa UE maj¹ wiêcej swobody, jeœli chodzi o okreœlanie stawek podatko- engineering. Shared service centers, providing IT and accounting services, located in CEE countries are the best example of this. For example, in the 2015 Top 100 Outsourcing Destinations report, Cracow has been recognized as the ninth best location in the world for the development of modern service industry for business. Cracow is the only European city in the top ten, overtaken only by cities located in India and the Philippines. There are not many European cities in the Top 100 ranking, however the most widely represented is the CEE, e.g. Prague (15), Budapest (25), Brno (29), Warsaw (30), Bucharest (39), Bratislava (49), Sofia (51), Ljubljana (53), Wroclaw (62). Western Europe has, though, only five representatives, all from the British Isles: Dublin (10), Belfast (43), Glasgow (64), Cork (65), Leeds (87). Labor costs are a result of historical situation, but tax systems of CEE countries are often especially designed to be investment-friendly, especially foreign investment-friendly and can also be a part of a competition between given CEE countries for investors. Tax system Labor costs are a result of historical situation, but tax systems of CEE countries are often especially designed to be investment-friendly, especially foreign investment-friendly and can also be a part of a competition between given CEE countries for investors. As compared to indirect tax, regulated heavily by EU directives, EU member states have more leeway to set the rates, calculation rules and exemptions for direct tax. As a result, fiscal policies of the EC countries differ among themselves and may take differ forms in various countries. The first indicator of companies taxation level in a given country is a nominal income tax rate (CIT). The average among OECD countries amounts to approx. 24% and for EU countries more than 21%. When it comes to CEE countries, only Slovakia has a rate higher than the European average 22%. The remaining CEE countries have a CIT rate lower than the average in Europe. A 20% rate is in place in Croatia, Poland, Czech Republic and Hungary have their rate at the level of 19%, Slovenia 17%, Romania 16%, Serbia 15% and Bulgaria 10%. The 10% rate in Bulgaria is the lowest CIT rate in the whole of EU. Candidate states have their rates lower than the EU average, too: Albania and Serbia 15%, Macedonia 10%, Montenegro 9%. In some countries smaller businesses can enjoy lower rates. In Hungary companies with revenue not exceeding approx. EUR 1.6 million pay 10% tax and in Albania smallest companies only 7.5%. One could expect that businesses starting to operate, or being in the early stages of development, would pay such lowered taxes. Nominal rates in Western Europe fare worse in comparison 4

5 wych, zasady obliczania podatku czy stosowane zwolnienia. Dziêki temu polityka fiskalna krajów Wspólnoty ró ni siê miêdzy sob¹, a w poszczególnych krajach systemy podatkowe mog¹ przybieraæ inn¹ postaæ. Pierwszym wyznacznikiem poziomu opodatkowania firm w danym kraju jest nominalna stawka podatku dochodowego (CIT). Œrednia O ile koszty pracy s¹ wynikiem czêsto zasz³oœci historycznych, o tyle systemy podatkowe poszczególnych krajów z CEE s¹ czêsto specjalnie projektowane, aby byæ przyjazne inwestycjom, w szczególnoœci zagranicznym, i mog¹ byæ elementem rywalizacji poszczególnych pañstw oinwestorów. stawka w krajach OECD wynosi ok. 24 proc., a dla krajów UE ponad 21 proc. Z krajów CEE tylko S³owacja ma stawkê wy sz¹ od œredniej europejskiej 22 proc. W pozosta³ych krajach CEE stawka CIT jest ni sza ni œrednia UE. Stawka 20 proc. obowi¹zuje w Chorwacji, 19 proc. w Polsce, w Czechach i na Wêgrzech, 17 proc. w S³owenii, 16 proc. w Rumunii, 15 proc. w Serbii, 10 proc. w Bu³garii. Stawka 10 proc. w Bu³garii jest najni sz¹ stawk¹ CIT w ca³ej Unii Europejskiej. Pañstwa kandyduj¹ce do cz³onkostwa w UE tak e maj¹ stawki ni sze ni œrednia europejska: 15 proc. Albania i Serbia, 10 proc. Macedonia, 9 proc. Czarnogóra. W niektórych krajach z ni szych stawek podatkowych mog¹ korzystaæ mniejsze firmy. Na Wêgrzech 10 proc. podatku p³ac¹ firmy, których obrót nie przekracza ok. 1,6 mln euro, a w Albanii najmniejsze firmy p³aca tylko 7,5 proc. podatku. Mo na spodziewaæ siê, e w³aœnie takie obni one podatki p³aci- ³yby firmy rozpoczynaj¹ce dzia- ³alnoœæ czy te bêd¹ce we wstêpnej fazie rozwoju. Na tym tle nominalne stawki podatkowe w Europie Zachodniej wypadaj¹ du o gorzej. Najwy sze stawki maj¹ Malta: 35 proc., Belgia: 33,99 proc., Francja: 33,33 proc. i Hiszpania: 30 proc. Stawki nominalne w Holandii i Luksemburgu, uznawanych za przyjazne jurysdykcje podatkowe, wynosz¹ odpowiednio 25 proc. i ok. 29 proc. Na Cyprze natomiast, krytykowanym przez Uniê Europejsk¹ za zbyt liberaln¹ politykê podatkow¹, stawka wynosi 12,5 proc. Nale y jednak zauwa yæ, e tak- e kraje zachodnie zauwa y³y, e wysokie podatki nie sprzyjaj¹ inwestycjom zagranicznym i mog¹ powodowaæ odp³yw kapita³u do krajów, gdzie podatki s¹ ni sze. Miêdzy innymi dlatego na obni enie podatków zdecydowa³y siê Szwecja: z 26 do 22 proc. w 2013 r., i Finlandia: z 24,5 do 20 proc. w 2014 r. Portugalia natomiast z 25 proc. w 2013 r. obni a stawkê sukcesywnie do 23 proc. w zesz³ym roku, a docelowo planowana jest obni ka do proc. Oczywiœcie naiwne by³oby porównywanie tylko i wy³¹cznie stawek nominalnych. Ka dy kraj bowiem mo e stosowaæ odrêbne zasady opodatkowania rów- to the above. The highest rates are in Malta 35%, Belgium 33.99%, France 33.33% and Spain 30%. Nominal rates in The Netherlands and Luxembourg, taken as friendly tax jurisdictions are, accordingly, 25% and approx. 29%. Cyprus, on the hand, criticized by the EU for its too liberal fiscal policy has the rate at the level of 12.5% One needs to point out, though, that Western Countries have noticed that high rates do not aid foreign investments and can cause the migration of capital to countries with lower rates. It is one of the reasons why Sweden and Finland lowered their rates, respectively, from 26% to 22% in 2013 and from 24.5% to 20% in Portugal was lowering its rate from 25% in 2013 to 23% as of last year, with planned decrease to 17 19%. Naturally, it would be naive to compare nominal rates only. Each country can apply separate rules of taxing different income types or grant various tax reliefs. Rules of calculating tax income are important, too. In example, Poland has a broad catalogue of tax non-deductible costs which accounts for the effective taxation rate being higher. Moreover, the nominal rate is applied for all income types, whereas in some other countries some income types can be taxed in a more favorable way, e.g. interest, IP rights, which makes the effective taxation rates in countries such as Ireland, Belgium, Malta, Luxembourg, Switzerland or The Netherlands much lower than nominal rates. OECD data show that in 2012 thanks to their fiscal policy The Nether- 5

6 nego rodzaju dochodów, czy te mo e udzielaæ ró nego rodzaju ulg podatkowych. Wa ne s¹ tak- e zasady kalkulacji dochodu podatkowego. Przyk³adowo w Polsce katalog kosztów niestanowi¹cych kosztów uzyskania przychodów jest bardzo szeroki, co sprawia, e efektywna stawka podatku wzrasta. Ponadto stawka nominalna ma zastosowanie do wszystkich kategorii dochodów, podczas gdy w niektórych krajach poszczególne kategorie dochodów mog¹ byæ korzystniej opodatkowane, np. odsetki, prawa do wartoœci intelektualnych, w efekcie czego efektywne stawki podatku w takich krajach jak Irlandia, Belgia, Malta Luksemburg, Szwajcaria czy Holandia mog¹ byæ znacznie ni sze od stawek nominalnych. Z danych OECD wynika, e w 2012 r. dziêki polityce fiskalnej Holandia i Luksemburg œci¹gnê³y do siebie 5,8 bln dolarów zagranicznych inwestycji, przy czym tylko 10 proc. œrodków trafi³o do real- lands and Luxembourg drew USD 5.8 trillion of foreign investments, with only 10% of these means going to actual sectors of economy and the rest to companies set up to limit tax liabilities. Tax incentives for investors In principle, CEE countries do not take on any practices that would make them suitable for the purposes of tax optimization only, however each country uses tax incentives whose aim is to draw investors, e.g. with tax exemptions for a given time or a favorable method of taxing a given income type. Poland has 14 special economic zones (SEZ) where the production or distribution can be undertaken with the use of OECD data show that in 2012 thanks to their fiscal policy The Netherlands and Luxembourg drew USD 5.8 trillion of foreign investments, with only 10% of these means going to actual sectors of economy and the rest to companies set up to limit tax liabilities. preferential conditions. Their aim is to support regional growth, especially by creating new workplaces as well as supporting the development of new technical and technological solutions. SSE investors can use state aid, given in the form of income tax exemptions, new investment costs exemption and / or exemption for costs connected with creating new workplaces. The Ministry of Economy states that investments in SEZs grow by PLN 215 in each second only, and that the total SEZ investment value as of end of June 2014 amounted to USD 96.5 billion. Another form of encouraging investors to invest in a given municipality are immovable 6

7 nych sektorów gospodarki, a pozosta³a czêœæ do firm utworzonych w celu ograniczenia zobowi¹zañ podatkowych. Preferencje podatkowe dla inwestorów Co do zasady, kraje CEE nie stosuj¹ tego typu praktyk, które sprawia³yby, e by³yby one wykorzystywane tylko dla celów optymalizacji podatkowej, niemniej w ka dym kraju stosowane s¹ preferencje podatkowe, które maj¹ na celu przyci¹gniêcie inwestorów np. ca³kowitym zwolnieniem z podatku przez okreœlony czas czy te korzystnym sposobem opodatkowania danego rodzaju dochodów. W Polsce funkcjonuje 14 specjalnych stref ekonomicznych (SSE), w których dzia³alnoœæ produkcyjna lub dystrybucji mo e byæ prowadzona na preferencyjnych warunkach. Ich celem jest wspieranie rozwoju regionalnego, w szczególnoœci poprzez tworzenie nowych miejsc pracy i rozwój nowych rozwi¹zañ technicznych i technologicznych. Inwestorzy w SSE mog¹ korzystaæ z pomocy publicznej, udzielanej w formie zwolnieñ z podatku dochodowego, z tytu³u kosztów nowej inwestycji i/lub tworzenia nowych miejsc pracy. Jak podaje Ministerstwo Gospodarki, co jedn¹ sekundê inwestycje w SSE rosn¹ o 215 z³, a ³¹czna wartoœæ inwestycji Z danych OECD wynika, e w 2012 r. dziêki polityce fiskalnej Holandia i Luksemburg œci¹gnê³y do siebie 5,8 bln dolarów zagranicznych inwestycji, przy czym tylko 10 proc. œrodków trafi³o do realnych sektorów gospodarki a pozosta³a czêœæ do firm utworzonych w celu ograniczenia zobowi¹zañ podatkowych. w SSE na koniec czerwca 2014 r. wynios³a 96,5 mld z³. Inn¹ form¹ zachêty do zainwestowania w danej gminie s¹ zwolnienia z podatku od nieruchomoœci, o których mog¹ decydowaæ w³adze gmin. Kolejn¹ form¹ wsparcia o charakterze podatkowym jest mo liwoœæ tworzenia centrów badawczo-rozwojowych (CBR), które maj¹ mo liwoœci odliczenia od podstawy opodatkowania kwoty przeznaczonej na fundusz innowacyjnoœci. Ponadto wszyscy przedsiêbiorcy nabywaj¹cy nowe technologie mog¹ dodatkowo (poza amortyzacj¹) odpisaæ od podstawy opodatkowania 50 proc. wartoœci nowych technologii, co sprawia, e inwestycja taka jest realnie tañsza o 9,5 proc. W Polsce inwestorzy mog¹ liczyæ tak e na granty rz¹dowe w ramach Programu wspierania inwestycji o istotnym znaczeniu dla gospodarki polskiej na lata Wysokoœæ wsparcia w tym zakresie zale y rodzaju inwestycji, jej wartoœci, lokalizacji oraz liczby tworzonych miejsc pracy. Podobne formy wspierania inwestycji funkcjonuj¹ tak e w innych krajach CEE, szczególnie tych najczêœciej konkuruj¹cych z Polsk¹ o pozyskanie zagranicznego inwestora, tj. w Bu³garii, Czechach, Rumunii oraz na S³owacji i na Wêgrzech. property tax exemptions that can be decided about by the municipality authorities. Yet another form of fiscal support is the possibility to create research & development centers (RDC) which can deduct the sum allocated to the innovation fund from the tax base. What is more, all entrepreneurs acquiring new technologies can additionally (beside depreciation) deduct 50% of the new technologies value from their tax base which makes such investing 9.5% cheaper. Investors in Poland can also count on government grants within the Program of supporting investments with significant importance for Polish economy. Support height from this program depends on the type of investment, its worth, localization and the number of workplaces created. Similar investment support forms are in place in other CEE countries, too, especially those which compete with Poland for a foreign investor the most often, i.e. in Bulgaria, Czech Republic, Romania, Slovakia and in Hungary. Czech Republic supports investments in the manufacturing industry, research & development centersaswellasstrategicservices centers (e.g. shared services centers, call centers, data processing centers). For such investments it is possible to obtain a CIT exemption for 10 years as well as grants for new workplace creation and for the training and re-qualification of employees. Similar actions are aided in Slovakia, which supports, additionally, the tourism and transport industry. Profits re-invested in a new factory or tangible assets are 7

8 W Czechach wspierane s¹ inwestycje w przemys³ wytwórczy, centra badañ i rozwoju oraz centra us³ug strategicznych (np. centra us³ug wspólnych, call center, centra przetwarzania danych). Dla takich inwestycji mo liwe jest uzyskanie zwolnienia z CIT do 10 lat, a tak e grantów na utworzenie nowych miejsc pracy oraz szkolenia i przekwalifikowanie pracowników. Podobne rodzaje dzia³alnoœci s¹ tak e wspierane na S³owacji, która dodatkowo wspiera bran ê transportow¹ i turystyczn¹. W Rumunii zwolnione z CIT s¹ zyski reinwestowane w now¹ fabrykê lub œrodki trwa³e. Ponadto istnieje mo liwoœci dodatkowych odpisów rzêdu 50 proc. zwi¹zanych z wydatkami na badania i rozwój. Œrodki trwa³e wykorzystywane do badañ i rozwoju mog¹ tak e byæ szybciej amortyzowane. Wêgry oferuj¹ najszerszy wybór parków przemys³owych w CEE. Inwestorzy mog¹ wybraæ z ponad dwustu dzia³aj¹cych par- CIT-exempt in Romania. Moreover, there exists a possibility for additional deductions in the height of 50% connected with research & development expenses. Tangible assets used for research & development can be depreciated faster. Hungary offers the widest choice of industrial parks among CEE countries. Investors can choose between more than 200 active parks depending on the type of business they run. Setting up in an industrial park is done under very favorable conditions. Hungary also taxes license fees for IP rights at the level of 5%. In Bulgaria, on the other hand, 60% of profits from investment in agriculture is tax exempt. Investors can also count on grants connected with creating new workplaces. EU funds Another important element used by CEE countries to tempt investors in such countries access to EU funds which can be used by investors making new investments and creating new workplaces, too. In EU countries will receive nearly EUR 351 billion from the EU budget, with more than a half (EUR 167 billion) going to Poland, Croatia, Czech Republic, Hungary, Romania and Slovakia. Poland will receive as much as EUR 77.6 billion, i.e. approx. 22% of funds, the most of all EU countries. The biggest part of funds will be used for infrastructure and environment, with the rest going to investments in research & development, furthering the level of Polish education and digitalization. All of the above factors make the CEE countries an attractive investment location for foreign investors, as compared to other locations. What is more, tax- -related elements and preferences of various kinds allow the CEE countries to actively fight between each other for investors. 8

9 ków w zale noœci od prowadzonej przez nich rodzaju dzia³alnoœci. Za³o enie dzia³alnoœci w parku przemys³owym jest na bardzo korzystnych warunkach. Na Wêgrzech funkcjonuje tak e opodatkowanie nale noœci licencyjnych ztytu³uprawdowartoœciintelektualnych na poziomie 5 proc. W Bu³garii natomiast z podatku zwolnione jest 60 proc. zysków z inwestycji w rolnictwo. Inwestorzy mog¹ tak e liczyæ na granty zwi¹zane z tworzeniem nowych miejsc pracy. Fundusze unijne Kolejnym istotnym elementem, którym kraje CEE kusz¹ inwestorów, jest dostêp tych krajów do funduszy unijnych, z których mog¹ tak e korzystaæ przedsiêbiorcy realizuj¹cy nowe inwestycje i tworz¹cy nowe miejsca pracy. W latach kraje UE otrzymaj¹ z bud etu UE ³¹cznie prawie 351 mld euro, z czego ponad po³owê (167 mld euro) otrzymaj¹ Polska, Chorwacja, Czechy, Wêgry, Rumunia i S³owacja. Polska otrzyma a 77,6 mld euro, czyli ok. 22 proc. œrodków, najwiêcej ze wszystkich pañstw UE. Najwiêcej œrodków zostanie przeznaczonych na infrastrukturê i œrodowisko, czêœæ bêdzie przeznaczona na inwestycje w badania i rozwój, podniesienie poziomu polskiej nauki i cyfryzacjê. Wszystkie powy sze czynniki sprawiaj¹, e kraje CEE s¹ atrakcyjnym miejscem inwestycji dla zagranicznych inwestorów w porównaniu do innych regionów. Kwestie podatkowe oraz ró nego rodzaju preferencje powoduj¹ przy tym, e kraje CEE aktywnie rywalizuj¹ miêdzy sob¹ o pozyskanie inwestorów. Krzysztof Kaczmarek, doradca podatkowy, partner zarz¹dzaj¹cy. Specjalizuje siê w doradztwie dla klientów z sektora nieruchomoœci komercyjnych m.in. prowadzi projekty z zakresu doradztwa transakcyjnego oraz obs³ugê procesów restrukturyzacyjnych, a tak e uczestniczy w przegl¹dach podatkowych due diligence. Jest ekspertem w dziedzinie postêpowañ podatkowych i s¹dowych. W latach pracowa³ jako doradca podatkowy w Ernst & Young Polska i jako ekspert grupy Mergers & Acquisitions by³ odpowiedzialny za realizacjê licznych projektów restrukturyzacyjnych. Od lipca 2004 r. partner w Corporate Tax Consulting s.c., przekszta³conej w marcu 2005 r. w TPA Horwath Sztuba Kaczmarek Sp. z o.o. Od tego czasu pe³ni funkcjê Partnera Zarz¹dzaj¹cego w grupie TPA Horwath w Polsce. Krzysztof jest absolwentem Wydzia³u Zarz¹dzania Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu. Od 1999 roku jest licencjonowanym doradc¹ podatkowym. Krzysztof Kaczmarek, Tax Advisor, Managing Partner. He specializes in tax advisory for commercial real estate sector among others he provides tax due diligence, transaction advisory projects as well as restructuring and reorganisation processes. Krzysztof is an expert in tax proceeding. In he worked as a tax advisor at Ernst & Young Polska and as the expert of the Mergers & Acquisitions group he was responsible for execution of a number of restructuring projects. Since July 2004 he has been a partner at Corporate Tax Consulting s.c. which in March 2005 was transformed into TPA Horwath Sztuba Kaczmarek Sp. z o.o. Krzysztof graduated from the Management Faculty of the Poznañ University of Economics. Licensed tax advisor since Remigiusz Fijak, mened er. Remigiusz jak specjalizuje siê w doradztwie z zakresu podatku VAT oraz CIT, w tym w kwestiach dotycz¹cych miêdzynarodowego planowania podatkowego oraz cen transferowych. Jest autorem wielu artyku³ów o tematyce podatkowej. Mia³ tak e okazjê prowadziæ kilkadziesi¹t szkoleñ i warsztatów o tematyce podatkowej. Remigiusz posiada ponad 10-letnie doœwiadczenie w doradztwie podatkowym, które zdobywa³ w kilku firmach doradczych w tym w Ernst & Young oraz Rödl & Partner. W 2010 r. uzyska³ uprawnienia doradcy podatkowego. Remigiusz obs³uguje klientów tak e w jêzyku niemieckim i angielskim. Uczestniczy³ w szeregu polskich oraz miêdzynarodowych szkoleniach z zakresu prawa podatkowego, np. International Tax Planning w Lizbonie i w Wiedniu. Bra³ udzia³ w projektach lub kierowa³ zespo³ami doradczymi, œwiadcz¹cymi us³ugi m.in. dla: Amica, Aquanet, Grupa DHL, E. Leclerc, Media Expert, Lidl, Panasonic, Grupa Thule, VOX. Jest absolwentem Wydzia³u Zarz¹dzania Akademii Ekonomicznej w Poznaniu o specjalizacji Finanse i Rachunkowoœæ Przedsiêbiorstw. Remigiusz Fijak, Manager. Remigiusz Fijak specialties comprise among others in VAT and CIT advisory, including issues of international tax planning and transfer prices. He is a lecturer in a number of specialized trainings. He gained the tax experience working for over 10 years in tax advisory, among others for Ernst & Young and Rödl & Partner. Since 2010 Remigiusz is the licensed tax advisor. He has a fluent command of English and German. Remigiusz participated in numerous Polish and international tax trainings in the field of tax advisory e.g. International Tax Planning in Lisbon and Vienna. Remigiusz participated in projects, also as a manager, among others for Amica, Aquanet, DHL Group, E. Leclerc, Media Expert, Lidl, Panasonic, Thule Group and VOX. He graduated from the Management Faculty at the Poznañ University of Economics, specializing in Finance and Accountancy of Enterprises. 9