Jak jesteśmy przygotowani do edukacji w zakresie gospodarki odpadami i czy jesteśmy społeczeństwem recyklingu? dr Maria Palińska

Transkrypt

1 Jak jesteśmy przygotowani do edukacji w zakresie gospodarki odpadami i czy jesteśmy społeczeństwem recyklingu? dr Maria Palińska Finansujący: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie w ramach ogólnopolskiego projektu pn. Bliżej śmieci dalej od nieporządku realizowanego przez Regionalne Centrum Edukacji Ekologicznej w Płocku

2 不經一事, 不長一智 ( 不经一事, 不长一智 ) Nie osiągniesz umiejętności bez ćwiczeń; mądrość przychodzi wraz z doświadczeniem.

3 Prawo ochrony środowiska dział VIII Edukacja ekologiczna, badania, reklama z zakresu ochrony środowiska. ART problematyka ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju w programach szkół, kursach, ART Środki masowego przekazu są zobowiązane kształtować pozytywny stosunek społeczeństwa do ochrony środowiska i popularyzować zasady tej ochrony, ART Organy administracji publicznej są zobowiązane w programach oraz w działalności uwzględniać badania dot. ochrony środowiska i te badania rozwijać. Narodowa strategia Ochrony Środowiska (2001) Narodowy Program Ochrony Środowiska (2001) Strategia Edukacji dla Zrównoważonego Rozwoju Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ

4 Polityka ekologiczna państwa na lata z perspektywa do 2016 roku. - udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska. - Cele: do 2016 roku. podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa prowadzącej do: proekologicznych zachowań konsumenckich, prośrodowiskowych nawyków i pobudzania odpowiedzialności za stan środowiska, organizacja akcji lokalnych służących ochronie środowiska. - Kierunki działań do 2012 roku rozwój szkolnej edukacji ekologicznej, kształtowanie zachowań zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju, promowanie zachowań proekologicznych, Finansowe wspieranie przez fundusze ekologiczne projektów edukacyjnych POE, - Szkolenia dla pracowników z zakresu dostępu społeczeństwa do informacji o środowisku.

5 Obowiązki edukacji w ustawach odpadowych. - ustawa o odpadach, - o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, - o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji, - o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym, Art. 23.a wprowadzający sprzęt jest obowiązany prowadzić publiczne kampanie edukacyjne przez organizacje odzysku ZSEiE - 0,1 % swoich przychodów przeznacza na kampanie edukacyjne, Art. 58 publiczne kampanie edukacyjne prowadzi organizacja odzysku ZSEiE - 5 % swoich przychodów przeznacza na kampanie edukacyjne, Art. 58.a cel i metody publicznych kampanii edukacyjnych, Zmiana w Prawie ochrony środowiska Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska przeznacza środki na edukację ekologiczną dot. zagospodarowania ZSEiE, - o bateriach i akumulatorach Art.. 37 wprowadzający baterie jest obowiązany do finansowania publicznych kampanii edukacyjnych przeznacza 0,1 % swoich przychodów z tytułu wprowadzania baterii i akumulatorów na EE, - o opakowaniach i odpadach opakowaniowych, Art. 5 a. producent, importer i dokonujący wewnątrzwspólnotowego nabycia opakowań prowadzi działania edukacji ekologicznej w zakresie właściwego postępowania z opakowaniami lub zleca organizacji odzysku.

6 Programy ochrony środowiska województw, powiatów i gmin winny określać w edukacji odpadowej, - cele do osiągnięcia, - działania, - konkretne zadania uwzględniające aktualną sytuację w województwie, powiecie, gminie, - samorządy odpowiadają za stan gospodarki odpadami i edukację ekologiczną społeczeństwa, gdyż właściwe postępowanie z odpadami jest możliwe po zmianie naszych codziennych nawyków, Cele: podniesienie świadomości ekologicznej w zakresie zapobiegania powstawaniu odpadów i właściwego postępowania z odpadami, - Zadania edukacji odpadowej winny być prowadzone od co najmniej 12 lat.

7 Prekampania na temat wdrażania ustawy (co winna zawierać) : pojęcie odpadów, wytwórcy odpadów, posiadacz odpadów (powszechność wytwarzania odpadów, unikanie wytwarzania odpadów), dlaczego wprowadza się nowe zasady gospodarowania odpadami komunalnymi, uciążliwość odpadów dla ludzi i środowiska, redukcja odpadów wytwarzanych, wybrane pojęcia dotyczące gospodarowania odpadami, gospodarowanie odpadami a gospodarka odpadami, odzysk, unieszkodliwianie, przetwarzanie, recycling, zbieranie i magazynowanie odpadów, opłaty i kary, selektywna zbiórka, zadania mieszkańców, zadania gmin i firm gospodarujących odpadami, tworzenie nowego prawa miejscowego, w tym regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gmin, opłaty, wyposażenie w sprzęt do zbierania odpadów, zasady kształtowania opłat, zadania właścicieli nieruchomości niezamieszkałych, zakłady przetwarzające odpady, egzekucja obowiązków wynikających z prawa ekologicznego i prawa miejscowego.

8 Przykłady wiedzy właścicieli nieruchomości na temat nowych zasad gospodarowania odpadami (na podstawie prasy), - Gazeta Wyborcza Wkurza mnie ta bzdurna ustawa. Ja i moi sąsiedzi podarliśmy te deklaracje i już! I co nam zrobią?. - Gazeta Wyborcza Grzebanie w śmieciach ustawa nie weszła w życie, a już doprowadziła do wielu lokalnych konfliktów. W jednym z miast uchwałą w sprawie opłat zajmuje się prokuratura, po anonimowym donosie sprawdza, czy nie doszło do naruszenia interesu. Ksiądz podczas homilii dzięki polityce rządu, będziemy więcej płacić za śmieci, ja też za te wywożone z cmentarza. Nasz Płock ustawa śmieciowa nie gwarantuje czystości osiedli. Nie znam szczegółów, bowiem poza ogólnymi doniesieniami prasowymi, nikt nam, czyli administratorom części zasobów mieszkaniowych, nie proponował udziału w szkoleniach. Metro Te przepisy (ustawy śmieciowej), to chyba wzięto z sufitu Gazeta Wyborcza Płock wrócić do edukacji odpadowej w szkołach Głos Słupna Opłaty za śmieci w 2013 roku rzetelna informacja od 1 lutego 2013 roku nowy system zbiórki odpadów

9 Śmieciowy bunt. Zarządcy boją się oszustw mieszkańców Michał Wilgocki, PAP , aktualizacja: :12 Kontenery na śmieci (Fot. Jakub Ociepa / Agencja Gazeta) Przeciwko swoim nowym obowiązkom zbuntowali się zarządcy nieruchomości z Wrocławia i Raciborza. Nie chcą w imieniu mieszkańców składać deklaracji, która zdecyduje o wysokości opłaty za wywóz odpadów. Boją się, że mieszkańcy będą oszukiwać, podadzą nieprawdziwe dane, a zarządca będzie musiał zapłacić karę. Z własnej kieszeni. Od 1 lipca zmieniają się przepisy dotyczące gospodarki odpadami. Śmieci stają się własnością gminy, która wybiera firmy wywożące śmieci. A na mieszkańców nakłada podatek. Jego wysokość jest naliczana na podstawie informacji, które przekazujemy gminie w deklaracjach. W maju pisaliśmy o problemie z budynkami wielorodzinnymi. Tam, według nowych przepisów, deklarację składa zarządca nieruchomości w imieniu wszystkich.

10 Czy jesteśmy społeczeństwem recyklingu

11 Idea dyrektywy ramowej jest tworzenie środków prawnych promujących ideę społeczeństwa recyklingu, dążącego do eliminacji wytwarzania odpadów i do wykorzystywania odpadów jako zasobów

12 Art. 4 dyrektywy ramowej hierarchia priorytetowa postępowania z odpadami Pierwsze dwa kroki odnoszą się do produktów Zapobieganie Przygotowanie do ponownego użycia Recykling Czy zdajemy sobie z tego sprawę Inne metody np. odzysk energii unieszkodli wianie Te kroki odnoszą się do odpadów

13 Zasady postępowania z odpadami Zapewnienie segregacji u źródła Zbieranie i recykling priorytetowych strumieni odpadów Do tego dochodzi obowiązek ochrony środowiska i zdrowia ludzi oraz zmniejszenie ogólnych skutków użytkowania zasobów i poprawy efektywności takiego użytkowania

14 Zasady ogólne postępowania z odpadami Zasada ochrony zdrowia i życia ludzi oraz przestrzegania wymagań ochrony środowiska (rozdz.1 w dziale II), Zasada przestrzegania hierarchii sposobów postępowania z odpadami (rozdz.2) Zasada bliskości (rozdz.3) Zasada zanieczyszczający płaci, w dość zawoalowany sposób połączona z zasadą rozszerzonej odpowiedzialności producenta (rozdz.5), Zasada odpowiedzialności posiadacza za zgodne z prawem zagospodarowanie odpadów (rozdz. 9 art. 28 ust.1 w rozdz.8),

15 Selektywna zbiórka

16

17 Korzyści selektywnej zbiórki odpadów

18 Pamiętaj, że nie wolno spalać odpadów zielonych w paleniskach domowych (piece, kominki) oraz na wolnym powietrzu, gdyż są one źródłem uciążliwych odorów.

19 A może wiatry wieją coraz silniej by pozamiatać nasze śmieci? Witold Lenart

20 Ministerstwo środowiska

21

22 Urząd Miasta Włocławek

23

24 Każdy z nas codziennie wyrzuca mnóstwo śmieci. Niesegregowane i niezagospodarowane muszą być wywożone na ciągle powiększające się składowiska. Wszyscy płacimy za utrzymywanie. Przeciętny Polak produkuje 320 kg odpadów rocznie. Warto się zastanowić, jak postępować, żeby śmieci powstawało jak najmniej. Co możesz zrobić?

25 Oto proste porady, jak śmiecić mniej: Kupuj tyle, ile naprawdę potrzebujesz. Wybieraj produkty trwałe. Wybieraj produkty w dużych opakowaniach. Idziesz na zakupy? Weź torbę z domu. Zamiast zwykłych, jednorazowych baterii stosuj akumulatorki, które można wielokrotnie ładować. Wybierz szklaną butelkę zwrotną zamiast butelki plastikowej. Szklana butelka może być wykorzystana powtórnie nawet 15 razy, podczas gdy butelka plastikowa jest jednorazowa. Unikaj produktów zapakowanych w wiele warstw. Jeśli masz przydomowy ogródek, kompostuj odpady spożywcze, które stanowią 31% wytwarzanych przez Ciebie śmieci. Posłużą do nawożenia Twojego ogrodu. Obecna technologia pozwala przechowywać kompost w sposób bezpieczny i nieuciążliwy. Zwracaj uwagę na daty przydatności do spożycia. Unikaj jednorazowych produktów np. plastikowych sztućców na grilla czy papierowych talerzyków.

26 Pamiętaj - Ty także masz wpływ na wysokość opłaty za odbiór odpadów. Jeśli będziesz segregował śmieci, zapłacisz mniej!

27 Źródła postaw związanych z gospodarowaniem odpadami syndrom zsypu, zwyciężający konsumeryzm: pokłosie uwolnienia rynku i nieustająca fascynacja opakowaniem : dosłownie i w przenośni; fastfudojadztwo, kateringowanie, boxsetciarstwo itd niewiara w segregację in situ

28 Schematy i chwyty edukacyjne służące promocji racjonalnej gospodarki odpadami a. Poznaj swoje śmieci b. Dwie ręce c. Zasada 6 X U i jej praktyczna implikacja d. Kompost i sympatia do dżdżownic e. Edukacja składowiskowa, w tym autopsyjna f. Rola lokalnych realiów odpadowych w opracowywaniu programów edukacji ekologicznej

29 6 x U porczywie odmawiaj nikaj żywaj tylizuj nieszkodliwiaj cz się

30 Pomimo licznych podobieństw koza to nie odkurzacz Witold Lenart

31 Dlaczego pierwszy krok? Ustawa jest Każdy system, który wybierze Rada Gminy wymaga: wsparcia społecznego kontroli społecznej od chwili powstania permanentnych działań społeczno-samorządowych udoskonalających go w kierunkach zgodnych z zasadami ZR

32 Czy edukacja w zakresie gospodarki odpadami jest wystarczająca?