Uznawanie kwalifikacji zawodowych

Transkrypt

1 Uznawanie kwalifikacji zawodowych 1. Ogólne informacje o systemie uznawania kwalifikacji zawodowych zgodnie z Dyrektywą 2005/36/WE Dyrektywa 2005/36/WE Uznawanie kwalifikacji zawodowych Co to jest zawód regulowany/działalność regulowana? Świadczenie usług transgranicznych Akty prawne Przydatne dokumenty Ważne linki 2. Informacje dla przyjeżdżających Gdzie można się dowiedzieć czy dany zawód/działalność są regulowane w Polsce? Jaka jest procedura uznania kwalifikacji zawodowych w Polsce? Jakie dokumenty należy złożyć w celu uznania kwalifikacji zawodowych? Uznawanie kwalifikacji w zawodach sektorowych Wykaz zawodów regulowanych w Polsce Podstawy prawne regulacji zawodów Baza zawodów regulowanych 3. Informacje dla wyjeżdżających 4. Kontakt Ośrodki informacji (contact points) o uznawaniu kwalifikacji zawodowych w państwach członkowskich Organy właściwe do poświadczania kwalifikacji zawodowych Organy właściwe do poświadczania doświadczenia zawodowego Nasze dane teleadresowe Ad. 1 Ogólne informacje o systemie uznawania kwalifikacji zawodowych zgodnie z Dyrektywą 2005/36/WE Dyrektywa 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 września 2005 w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych Tekst dyrektywy w formacie PDF i HTML: Dyrektywa 2005/36/WE ma na celu umożliwienie każdemu obywatelowi państwa członkowskiego UE uznanie kwalifikacji do wykonywania zawodu regulowanego lub działalności w państwie członkowskim innym niż to, w którym uzyskał kwalifikacje zawodowe. Dyrektywa 2005/36/WE została wdrożona do polskiego prawa Ustawą z dnia 18 marca 2008 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich UE. Zasady uznawania kwalifikacji do wykonywania zawodów sektorowych: lekarza, lekarza dentysty, pielęgniarki, położnej, farmaceuty, lekarza weterynarii i architekta, zostały uregulowane w następujących, odrębnych przepisach: 1. ustawa z dnia 5 lipca 1996 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz. U. Nr 57, poz. 602, z późn. zm.), 2. ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 2008 r. Nr 136, poz. 857), 3. ustawa z dnia 19 kwietnia 1991 r. o izbach aptekarskich (Dz. U. z 2008 r. Nr 136, poz. 856), 4. ustawa z dnia 21 grudnia 1990 r. o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych (Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 767), 5. ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa (Dz. U. Nr 5, poz. 42), Kwestie dotyczące działalności w Polsce prawników z państw członkowskich (adwokatów i radców prawnych) reguluje ustawa z dnia 5 lipca 2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 126, poz z późn. zm.). Przepisy dotyczące zasad uznawania kwalifikacji zawodowych dotyczą: obywateli państw członkowskich UE, obywateli państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym (Liechtenstein, Islandia, Norwegia) obywateli Konfederacji Szwajcarskiej członków ich rodzin obywateli państw trzecich posiadających zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE w rozumieniu ustawy z dnia 14 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2006 r., Nr 234, poz. 1694, z późn. zm.) Uznawanie kwalifikacji zawodowychjeżeli dany zawód jest w Polsce regulowany osoba, która uzyskała kwalifikacje w innym państwie członkowskim potrzebuje ich oficjalnego uznania. Podobnie, uznanie jest konieczne jeśli dana osoba nabyła kwalifikacje w Polsce, a zamierza podjąć pracę w innym państwie członkowskim, w zawodzie, który jest tam regulowany (uznania dokonują właściwe organy przyjmującego państwa członkowskiego). W przypadku zawodów nieregulowanych o zatrudnieniu pracownika posiadającego

2 kwalifikacje uzyskane w innym kraju członkowskim UE zależy od pracodawcy. W postępowaniu w sprawie uznania kwalifikacji właściwy organ sprawdza: odpowiedni poziom wykształcenia kwalifikacje dające prawo wykonywania danego zawodu w państwie, w którym zostały uzyskane Jeżeli właściwy organ stwierdzi: - zasadnicze różnice w kształceniu lub szkoleniu, lub - że okres kształcenia lub szkolenia odbytego w państwie wnioskodawcy jest krótszy o co najmniej rok od okresu wymaganego w państwie przyjmującym, lub - że istnieje rozbieżność między zakresem czynności zawodowych w danym zawodzie między państwem z którego osoba przybywa, a państwem przyjmującym, a ponadto przeanalizuje dokumenty poświadczające doświadczenie zawodowe wnioskodawcy w celu sprawdzenia, czy wiedza i umiejętności nabyte przez wnioskodawcę podczas zdobywania doświadczenia zawodowego nie mogą wyrównać w całości lub w części wspomnianych wyżej zasadniczych różnic, i stwierdzi, że różnice te nie zostały wyrównane, ma prawo zastosować środki wyrównawcze: test umiejętności staż adaptacyjny (trwający do 3 lat) Wybór pomiędzy testem umiejętności a stażem adaptacyjnym należy do wnioskodawcy, chyba że wykonywanie zawodu wymaga dokładnej znajomości prawa krajowego i a zasadniczą i trwałą jego cechą jest udzielanie porad i pomocy prawnej. Taki zawód oraz środek wyrównawczy zostały określone w rozporządzeniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 20 listopada 2008 r. w sprawie zawodu regulowanego, w przypadku którego jest wyłączone uprawnienie do wyboru stażu adaptacyjnego albo testu umiejętności (Dz. U. Nr 215, poz. 1363). Co to jest zawód regulowany/działalność regulowana? Zawód regulowany to zespół czynności zawodowych, których wykonywanie jest uzależnione od spełnienia wymogów określonych w przepisach danego państwa członkowskiego dotyczących dostępu do wykonywania danego zawodu. Każde państwo członkowskie UE decyduje o uregulowaniu dostępu do zawodów. Ten sam zawód może więc być zawodem regulowanym w jednym państwie członkowskim UE, podczas gdy w innych państwach członkowskich nie będzie on regulowany. Dla potrzeb systemu uznawania kwalifikacji wprowadzono również pojęcie działalności regulowanej, którą może być działalność wymieniona w załączniku IV do dyrektywy 2005/36/WE. Jeżeli w danym państwie członkowskim prawo do wykonywania którejś z wymienionych tam działalności jest uzależnione od posiadania określonych kwalifikacji (wiedzy i umiejętności o charakterze ogólnym, handlowym lub zawodowym), migrant może mieć automatycznie uznane kwalifikacje do wykonywania tej działalności, pod warunkiem, że posiada odpowiednie doświadczenie zawodowe (lub doświadczenie połączone z odbyciem odpowiedniego kształcenia) w prowadzeniu tej samej działalności w państwie członkowskim, z którego przybywa. Posiadanie odpowiedniego doświadczenia zawodowego musi być poparte zaświadczeniem wydanym przez właściwe organy państwa, w którym działalność była wcześniej wykonywana. Jeżeli dana osoba nie spełnia warunków koniecznych do automatycznego uznania kwalifikacji do wykonywania regulowanej działalności na podstawie doświadczenia zawodowego, uznanie może zostać przeprowadzone zgodnie z procedurą właściwą dla zawodów regulowanych. Świadczenie usług transgranicznych Podstawowe zasady dotyczące świadczenia usług transgranicznych w zawodach regulowanych Obywatele państw członkowskich, którzy wykonują zawód / prowadzą działalność w jednym państwie UE zgodnie z przepisami tego państwa, mają prawo świadczyć usługi na obszarze innego państwa członkowskiego w zakresie tego samego zawodu / działalności. Warunki świadczenia usług: - usługodawca przenosi się w celu tymczasowego i okazjonalnego świadczenia usług do innego państwa członkowskiego, - jeżeli w przyjmującym" państwie członkowskim dany zawód jest regulowany, a w państwie siedziby ten zawód nie jest zawodem regulowanym, to usługodawca musi udowodnić, iż wykonywał swój zawód / działalność w państwie członkowskim siedziby przez co najmniej 2 lata w okresie 10 lat poprzedzających świadczenie usługi. Wymóg ten nie jest stosowany, jeśli kształcenie przygotowujące do wykonywania danego zawodu / działalności było szczegółowo uregulowane przepisami. Świadczenie usługi po raz pierwszy Przed świadczeniem usługi po raz pierwszy usługodawca powinien złożyć pisemne oświadczenie do właściwego organu w sprawach uznawania kwalifikacji o zamiarze świadczenia usługi, zawierające informacje o posiadanej polisie ubezpieczeniowej lub innych środkach indywidualnego lub zbiorowego ubezpieczenia zawiązanych z wykonywaniem danego zawodu. Oświadczenie przedkłada się ponownie, gdy przedstawione w poprzednim oświadczeniu informacje są nieaktualne, albo raz w roku - w przypadku zamiaru świadczenia usług w kolejnym roku. Właściwy organ ma prawo zażądać od usługodawcy dołączenia następujących dokumentów: - dokumentu potwierdzającego obywatelstwo usługodawcy, - dokumentu potwierdzającego, że usługodawca zgodnie z prawem wykonuje dany zawód / prowadzi działalność w państwie członkowskim siedziby i nie obowiązuje go zakaz (nawet tymczasowy) wykonywania zawodu lub działalności, - potwierdzenia 2-letniego doświadczenia zawodowego z ostatnich 10 lat - w przypadku zawodu regulowanego, który nie jest regulowany w państwie siedziby (wymóg ten nie jest stosowany, jeśli kształcenie przygotowujące do wykonywania danego zawodu / działalności było szczegółowo uregulowane przepisami), - zaświadczenia o niekaralności, - w przypadku zawodów regulowanych, których wykonywanie ma wpływ na zdrowie lub bezpieczeństwo publiczne (patrz niżej) - dokumentów potwierdzających kwalifikacje zawodowe. Usługodawca podlega polskim przepisom, które są bezpośrednio związane z ochroną i bezpieczeństwem konsumentów oraz dotyczą sposobu wykonywania danego zawodu regulowanego lub działalności. Państwo przyjmujące zwalnia usługodawców z wymogów dotyczących uzyskania zezwolenia, rejestracji albo członkostwa w organizacji lub instytucji zawodowej, jednakże może wprowadzić uproszczoną tymczasową rejestrację lub członkostwo w organizacji, czy

3 instytucji zawodowej (nie może to jednak powodować dodatkowych kosztów, opóźnień lub utrudnień w świadczeniu usługi). Świadczenie usług w zawodach, których wykonywanie ma wpływ na zdrowie lub bezpieczeństwo publiczne W przypadku świadczenia usług po raz pierwszy w zakresie zawodów regulowanych, których wykonywanie ma wpływ na zdrowie lub bezpieczeństwo publiczne, a których wadliwe wykonanie mogłoby narazić usługobiorców na poważne konsekwencje, właściwy organ państwa przyjmującego może sprawdzić kwalifikacje usługodawcy przed rozpoczęciem świadczenia usługi (tzw. prior check). Lista zawodów, w których przypadku polskie organy właściwe mogą dokonać sprawdzenia kwalifikacji jest zawarta w rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 5 marca 2009 r. w sprawie określenia zawodów, w przypadku których można wszcząć postępowanie w sprawie uznania kwalifikacji (Dz. U. Nr 38, poz. 302) W ciągu miesiąca od złożenia przez usługodawcę oświadczenia o zamiarze świadczenia usługi (wraz z niezbędnymi dokumentami), właściwy organ zobowiązany jest wydać decyzję w sprawie uznania kwalifikacji, bądź poinformować o odstąpieniu od sprawdzania kwalifikacji. W szczególnych przypadkach organ właściwy może wydłużyć termin odpowiedzi, maksymalnie do dwóch miesięcy. Jeśli podczas sprawdzania właściwy organ stwierdzi zasadnicze różnice pomiędzy kwalifikacjami wymaganymi w Polsce, a kwalifikacjami posiadanymi przez usługodawcę (brak wiedzy lub umiejętności, który mógłby zagrozić zdrowiu lub bezpieczeństwu publicznemu) usługodawca może zostać zobowiązany do przystąpienia do testu umiejętności. Usługodawca, którego kwalifikacje zostały sprawdzone i uznane może posługiwać się tytułem zawodowym ustalonym dla danego zawodu w Polsce. Akty prawne Polskie przepisy: Ustawa z dnia 18 marca 2008 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej (Dz. U. Nr 63, poz. 394) -Tekst polski Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 7 maja 2008 roku w sprawie zaświadczenia stwierdzającego charakter, okres i rodzaj działalności wykonywanej w RP (Dz. U. Nr.90, poz. 549) Zarządzenie nr 127 Prezesa Rady Ministrów z dnia 21 listopada 2008 r. w sprawie powołania Zespołu do współpracy przy realizacji zadań związanych z koordynacją uznawania kwalifikacji w zawodach regulowanych i działalnościach (M.P. Nr 89, poz. 776) Zarządzenie nr 57 Prezesa Rady Ministrów z dnia 24 lipca 2009 r. zmieniające zarządzenie w sprawie powołania Zespołu do współpracy przy realizacji zadań związanych z koordynacją uznawania kwalifikacji w zawodach regulowanych i działalnościach (M.P. Nr 48, poz. 706) Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 17 października 2008 r. w sprawie zakresu i terminów składania informacji o zmianach wymogów dotyczących zawodów regulowanych i działalności oraz o podjętych decyzjach w sprawach uznania kwalifikacji zawodowych (Dz. U. Nr 185, poz. 1147) Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 9 grudnia 2008 r. w sprawie przyporządkowania działalności oznaczonych kodami ISIC lub NICE do Polskiej Klasyfikacji Działalności (Dz. U. Nr 223, poz. 1470) Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 9 października 2008 r. w sprawie określenia wzorów formularzy wniosków o wszczęcie postępowania w sprawie uznania kwalifikacji zawodowych (Dz. U. Nr 187, poz. 1151) Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 5 marca 2009 r. w sprawie określenia zawodów, w przypadku których można wszcząć postępowanie w sprawie uznania kwalifikacji (Dz. U. Nr 38, poz. 302) Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 20 listopada 2008 r. w sprawie zawodu regulowanego, w przypadku którego jest wyłączone uprawnienie do wyboru stażu adaptacyjnego albo testu umiejętności (Dz. U. Nr 215, poz. 1363) Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 16 czerwca 2009 r. w sprawie wskazania ośrodka informacji właściwego do informowania w sprawach związanych z uznawaniem kwalifikacji zawodowych oraz ustalenia szczegółowego zakresu zadań ośrodka (Dz. U. Nr 98, poz. 821) Przepisy Unii Europejskiej: - obowiązujące: Dyrektywa 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 września 2005 w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych Strona Komisji Europejskiej dotycząca dyrektywy i zmieniających ją aktów (w języku angielskim) (Link do strony Komisji Europejskiej z aktualnymi aktami prawnymi i komunikatami w sprawie spisu dokumentów uprawniających do automatycznego uznania) Przydatne dokumenty Kodeks postępowania (krajowe praktyki administracyjne objęte dyrektywą 2005/36/WE) Często zadawane pytania (FAQ) Ważne linki1. Uznawanie kwalifikacji zawodowych: Strona główna Komisji Europejskiej dotycząca uznawania kwalifikacji zawodowych Zawody regulowane w państwach członkowskich UE SOLVIT - nieformalne rozwiązywanie problemów 2. Dodatkowe informacje o zatrudnieniu w krajach UE i w Polsce Ad.2 Informacje dla przyjeżdżających Gdzie można się dowiedzieć czy dany zawód/działalność są

4 regulowane w Polsce?Aby znaleźć szczegółowe informacje dotyczące zawodów regulowanych w Polsce, a zwłaszcza: podstawy prawne instytucje udzielające informacji o poszczególnych zawodach regulowanych organy właściwe wydające decyzje w sprawie uznania kwalifikacji do wykonywania danego zawodu regulowanego w Polsce Skorzystaj z wykazu zawodów regulowanych w Polsce. W przypadku wątpliwości można skontaktować się z naszym ośrodkiem informacji. Jaka jest procedura uznania kwalifikacji zawodowych w Polsce? Wniosek o wszczęcie postępowania w sprawie uznania kwalifikacji zawodowych wraz z odpowiednimi załącznikami (zob. punkt następny) należy złożyć w instytucji będącej właściwym organem w sprawach uznania kwalifikacji do wykonywania danego zawodu regulowanego (zob. wykaz zawodów regulowanych w Polsce). W przypadku stwierdzenia braków w dokumentacji, organ właściwy zwróci się do zainteresowanego o ich uzupełnienie. Decyzja o uznaniu kwalifikacji zawodowych powinna być wydana w ciągu 3 miesięcy od momentu, w którym dostarczono pełną dokumentację sprawy. W szczególnych przypadkach termin ten może zostać wydłużony o miesiąc. W przypadku skierowania wnioskodawcy na staż adaptacyjny lub test umiejętności bieg terminu ulega zawieszeniu. Jakie dokumenty należy złożyć w celu uznania w Polsce kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach UE, EOG lub Szwajcarii? Wniosek o wszczęcie postępowania w sprawie uznania kwalifikacji do wykonania zawodu regulowanego lub Wniosek o wszczęcie postępowania w sprawie uznania kwalifikacji do podejmowania lub wykonywania działalności (do pobrania) zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 9 października 2008 r. w sprawie określenia wzorów formularzy wniosków o wszczęcie postępowania w sprawie uznania kwalifikacji zawodowych Pełna lista dokumentów, które należy załączyć do wniosku, może różnić się w zależności od zawodu/działalności, dlatego przed jego złożeniem warto skontaktować się z właściwym organem w celu ustalenia, które z dokumentów wymienionych w instrukcji wypełniania wniosku będą w danym przypadku konieczne. Uznawanie kwalifikacji w tzw. zawodach sektorowych Zawody lekarza, lekarza dentysty, pielęgniarki, położnej, farmaceuty, lekarza weterynarii i architekta to tzw. zawody sektorowe, w których uznanie kwalifikacji odbywa się w sposób automatyczny, pod warunkiem posiadania przez wnioskodawcę dokumentów poświadczających kwalifikacje (dyplomów, zaświadczeń) wymienionych w załączniku V lub VI do dyrektywy 2005/36/WE albo na zasadzie praw nabytych. Szczegółowych informacji odnośnie procedury automatycznego uznania kwalifikacji udzielają krajowe i okręgowe organy samorządów zawodowych dla wyżej wymienionych zawodów: Sektorowe zawody medyczne Lekarze weterynarii Szczegółowe informacje na temat postępowania w sprawie uznania kwalifikacji w zawodzie architekta można znaleźć pod poniższym adresem: Jeżeli wnioskodawca nie spełnia warunków koniecznych do automatycznego uznania kwalifikacji w zawodach sektorowych, uznanie może zostać przeprowadzone zgodnie z procedurą właściwą dla pozostałych zawodów regulowanych, określoną w ustawie z dnia 18 marca 2008 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej. Wykaz zawodów regulowanych w Polsce Zawody systemu ogólnego. Sektorowe zawody medyczne. Lekarze weterynarii. Architekci. Zawody prawnicze. Podstawy prawne regulacji zawodów Regulowane zawody i działalności w Rzeczypospolitej Polskiej. Opis wymagań kwalifikacyjnych. Baza zawodów regulowanych Ad.3 Informacje dla wyjeżdżających Adresy ośrodków informacji w krajach UE, EOG i w Szwajcarii Ośrodki informacji (contact points) o uznawaniu kwalifikacji zawodowych w krajach UE, EOG i w Szwajcarii. Ośrodek w każdym państwie członkowskim udziela informacji, czy dany zawód jest w tym państwie regulowany i w razie potrzeby kieruje do odpowiedniego organu właściwego w sprawach uznania kwalifikacji w tym zawodzie. Przekaże także podstawowe informacje o procedurze uznawania kwalifikacji w swoim państwie i dotyczących jej regulacjach prawnych. Organy właściwe do poświadczania kwalifikacji zawodowych Właściwe organy państw członkowskich mogą wymagać przedstawienia przez wnioskodawcę zaświadczenia z organu właściwego dla danego zawodu w państwie nabycia kwalifikacji, w celu potwierdzenia, że dana osoba jest tam rzeczywiście uprawniona do wykonywania tego zawodu. Ponadto niekiedy wymagane bywa poświadczenie autentyczności dokumentów stwierdzających kwalifikacje zawodowe. Organy właściwe do poświadczania kwalifikacji zawodowych dot.: zawodu regulowanego (właściwy organ - zob. wykaz zawodów regulowanych dyplomów czeladniczych i mistrzowskich (Związek Rzemiosła Polskiego). egzaminów zawodowych zewnętrznych - kuratoria oświaty

5 Powered by TCPDF ( Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego zawodów medycznych: Ministerstwo Zdrowia (Departament Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Wydział Uznawania Kwalifikacji w Zawodach Medycznych) Organy właściwe do poświadczania doświadczenia zawodowego: Marszałek Województwa lub Wojewódzki Urząd Pracy (w zależności od województwa) - wydaje zaświadczenie stwierdzające charakter, okres i rodzaj działalności. Dane teleadresowe organów właściwych do poświadczania doświadczenia zawodowego w poszczególnych województwach. Ad.4 Kontakt Polski ośrodek informacji ds. uznawania kwalifikacji zawodowych na podstawie dyrektywy 2005/36/WE: Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego Departament Obsługi Programów Międzynarodowych i Uznawalności Wykształcenia, Wydział Koordynacji Sytemu Uznawania Kwalifikacji Zawodowych tel , fax kwalifikacje@mnisw.gov.pl