II SA/Wa 998/13 Wyrok WSA w Warszawie

Transkrypt

1 II SA/Wa 998/13 Wyrok WSA w Warszawie Data orzeczenia orzeczenie prawomocne Data wpływu Sąd Sędziowie Symbol z opisem Hasła tematyczne Skarżony organ Treść wyniku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie Ewa Marcinkowska Iwona Dąbrowska /sprawozdawca/ Jacek Fronczyk /przewodniczący/ 647 Sprawy związane z ochroną danych osobowych Ochrona danych osobowych Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych Oddalono skargę Powołane przepisy Dz.U nr 101 poz 926 art. 7 pkt 2, art. 23 ust. 1, art. 27 ust. 2 Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych tekst jedn. M.P nr 26 poz 185 art. 176, 187a, 202 a Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992 r. Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. SENTENCJA Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Jacek Fronczyk Sędzia WSA Ewa Marcinkowska Sędzia WSA Iwona Dąbrowska (sprawozdawca) Protokolant specjalista Marek Kozłowski po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 października 2013 r. sprawy ze skargi J. S. na decyzję Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych z dnia [...] marca 2013 r. nr [...] w przedmiocie ochrony danych osobowych oddala skargę UZASADNIENIE J. S. pismem z dnia [...] czerwca 2012 r. wniósł do Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych skargę na nieprawidłowości w procesie przetwarzania danych osobowych, polegające na umieszczeniu w dniu [...] czerwca 2003 r. na stronie internetowej [...], prowadzonej przez Kancelarię Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, nieprawdziwych informacji dotyczących jego osoby, które jego zdaniem godzą w dobre imię skarżącego oraz jego firmy. Informacje te zostały zawarte w odpowiedzi Prokuratora Generalnego na interpelację poselską. J. S. podniósł, że umieszczona informacja jest niepełna w zakresie stanu faktycznego, a także zawiera błędy dotyczące ustaleń faktycznych. Ujawnienie jej w taki sposób i w takim kształcie narusza jego dobra osobiste jako obywatela Rzeczypospolitej Polskiej oraz przedsiębiorcy. W skardze wniósł o podjęcie działań mających na celu usunięcie informacji ze wskazanej strony internetowej. GIODO pismem z dnia [...] sierpnia 2012 r. zwrócił się do Szefa Kancelarii Sejmu o udzielenie pisemnej odpowiedzi na zarzuty skarżącego, ze szczególnym uwzględnieniem adekwatności, celowości i legalności przetwarzania danych osobowych J. S. oraz wskazania przepisów prawa uzasadniających udostępnienie danych osobowych skarżącego na stronie internetowej Kancelarii Sejmu. W odpowiedzi na powyższe pismo Szef Kancelarii Sejmu wskazał, że podstawę prawną dla przetwarzania danych osobowych J. S. stanowił art. 23 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926 ze zm.; dalej: u.o.d.o.), który stanowi, że przetwarzanie danych osobowych jest dopuszczalne, gdy jest to niezbędne dla spełnienia obowiązku wynikającego z przepisu prawa. Na Kancelarię Sejmu został nałożony, zgodnie z art. 61 Konstytucji oraz ustawą z dnia 6 września 2011 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U Nr 112, poz z późn. zm.; dalej: u.d.i.p.), obowiązek udostępniania odpowiedzi na interpelacje poselskie, gdyż 1/6

2 odpowiedzi takie są stanowiskiem organów władzy publicznej, wskazanym w art. 6 ust. 1 pkt 4 lit. b u.d.i.p. Dodatkowo Szef Kancelarii Sejmu powołał się na art. 192 ust. 7 i art. 176 ust. 1 i 2 Regulaminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. z 2012 r. poz. 32; dalej: Regulamin), które nakładają obowiązek załączania do sprawozdania stenograficznego z posiedzenia Sejmu treści interpelacji oraz odpowiedzi na nie. Zgodnie zaś z treścią art. 202a ust. 1 Regulaminu Kancelaria Sejmu udostępnia informację publiczną również w Systemie Informacyjnym Sejmu. Wskazał także na wskazanie w art. 61 ust. 4 Konstytucji, iż Regulamin został wskazany jako źródło prawa powszechnie obowiązującego w zakresie udostępniania informacji publicznej. Wszystkie powyższe argumenty pozwoliły Szefowi Kancelarii Sejmu zająć stanowisko, iż umieszczenie tekstu interpelacji zawierającego dane osobowe dotyczące skarżącego J. S. było zgodne z obowiązującymi przepisami prawa. Odnosząc się do zarzutu niekompletności informacji zawartej w odpowiedzi na interpelację, Szef Kancelarii wskazał, że nie Kancelaria jest autorem odpowiedzi i nie posiada jakichkolwiek uprawnień do ingerowania w jej treść. Po uzyskaniu powyższej odpowiedzi, GIODO wydał w dniu [...] października 2012 r., na podstawie art Kodeksu postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz ze zm.), art. 12 pkt 2, art. 22, art. 23 ust. 1 pkt 2 oraz art. 26 ust. 1 pkt 3 u.o.d.o. w zw. z art. 176 ust. 1 i 2, art. 193 ust. 2 oraz art. 202a ust. 1 Regulaminu decyzję nr [...], którą odmówił uwzględnienia wniosku J. S.. Przedstawiając stan faktyczny sprawy, Generalny Inspektor potwierdził, że na wskazanej przez skarżącego stronie internetowej znajduje się odpowiedź na interpelację poselską zawierająca imię i nazwisko skarżącego oraz informację o byciu właścicielem firmy [...]. Stwierdził, że Kancelaria umieściła te dane w celu realizacji obowiązku wynikającego z przepisów Regulaminu Sejmu, a konkretnie art. 202a, który stanowi, że informację publiczną Kancelaria Sejmu udostępnia poprzez ogłaszanie dokumentów i innych informacji w Systemie Informacyjnym Sejmu. GIODO w swojej decyzji przychylił się do stanowiska wyrażonego przez Kancelarię Sejmu, dotyczącego uprawnienia do przetwarzania danych osobowych skarżącego, uznając za słuszne powołanie się na przepisy u.d.i.p. dotyczące obowiązku udostępniania informacji publicznej, a konkretnie art. 3 ust. 1 pkt 3 i art. 4 ust. 1 i 3 ustawy. Zgodził się z tezą, że odpowiedź na interpelację poselską stanowi informację publiczną w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 4 lit. b u.d.i.p. Przychylił się również do stanowiska Kancelarii Sejmu, że przepisy Regulaminu mają w kwestii udostępniania informacji publicznej, ze wskazania art. 61 ust. 4 Konstytucji, status równy ustawom. Generalny Inspektor nie stwierdził w sprawie naruszenia art. 26 ust. 1 pkt 3 u.o.d.o., zgodnie z którym administrator danych przetwarzający dane powinien dołożyć szczególnej staranności w celu ochrony interesów osób, których dane dotyczą, a w szczególności jest obowiązany zapewnić, aby dane te były merytorycznie poprawne i adekwatne w stosunku do celów, w jakich są przetwarzane. Jego zdaniem, adekwatność danych w stosunku do celu ich przetwarzania powinna być rozumiana jako równowaga pomiędzy uprawnieniem osoby do dysponowania swoimi danymi, a interesem administratora danych. W niniejszej sprawie uznano, że zakres udostępnionych informacji ściśle wiązał się z wykonywaną przez skarżącego funkcją publiczną i nie odnosił się do sfery jego prywatności. W reakcji na powyższą decyzję J. S. wniósł o ponowne rozpatrzenie sprawy, argumentując, że decyzja jest niesprawiedliwa i nie chroni jego danych osobowych jako obywatela RP i przedsiębiorcy. Wskazał, że zgodnie z Konstytucją RP państwo jest zobowiązane chronić swoich obywateli przed szkalowaniem i pomówieniem, niezależnie od podmiotu, który takich czynności się dopuszcza. W wyniku wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy GIODO wydał na podstawie art pkt 1 pow. ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego, art. 12 pkt 2, art. 22, art. 23 ust. 1 pkt 2 oraz art. 26 ust. 1 pkt 3 u.o.d.o., w związku z art. 176 ust. 1 i 2, art. 193 ust. 2 oraz 2/6

3 art. 202a ust. 1 Regulaminu w dniu [...] marca 2013 r. decyzję o nr [...], którą utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję z dnia [...] października 2012 r. W uzasadnieniu decyzji podtrzymał dotychczasowe stanowisko, iż umieszczenie przez Kancelarię Sejmu treści odpowiedzi na interpelację poselską zawierającej dane osobowe skarżącego odbyło się bez naruszenia art. 23 ust. 1 pkt 2 u.o.d.o., w celu realizacji obowiązku wynikającego z przepisu prawa. Obowiązek ten zaś wynika z Regulaminu Sejmu oraz ustawy o dostępie do informacji publicznej. Podtrzymał również tezę, że w sprawie nie naruszono art. 26 ust. 1 pkt 3 u.o.d.o., a zakres udostępnionych, a dotyczących skarżącego, informacji nie wykracza poza niezbędny dla realizacji celu, jakim jest ogłaszanie w Systemie Informacyjnym Sejmu treści odpowiedzi na interpelacje. GIODO zauważył, że Regulamin nie zawiera ograniczenia prawa do informacji publicznej ze względu na prywatność osoby fizycznej, jak również nie posiada odesłania do treści art. 5 ust. 2 u.d.i.p. Organ wskazał, że w obowiązującym stanie prawnym ocenia działania Kancelarii Sejmu jako prawidłowe i nie znajduje podstaw do uchylenia wcześniejszej decyzji. Na powyższą decyzję J. S. wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, wnosząc o ponowne rozpatrzenie jego sprawy. Podniósł, że GIODO swoimi decyzjami w niniejszej sprawie naruszył niezależność swojej funkcji oraz nie chroni interesów skarżącego jako obywatela RP. Obecność danych osobowych na stronie internetowej, zdaniem skarżącego, powoduje, że jest osobą niewiarygodną w środowisku przedsiębiorców. Podniósł, że w sprawie nie został zachowany obowiązek dochowania szczególnej staranności w celu ochrony danych osób, określona w art. 26 ust. 1 u.o.d.o. W odpowiedzi na skargę organ wniósł o oddalenie skargi, podtrzymując w całości dotychczasowe stanowisko w sprawie. W dniu 4 lipca 2013 r. odpowiedź na skargę złożył pełnomocnik uczestnika postępowania Kancelarii Sejmu RP, w której wniósł o oddalenie skargi i powtórzył swoją argumentację przedstawioną w postępowaniu przed Generalnym Inspektorem Ochrony Danych Osobowych w piśmie z dnia 20 sierpnia 2012 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje: Zgodnie z art. 1 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym w świetle 2 powołanego wyżej artykułu kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Innymi słowy, wchodzi tutaj w grę kontrola aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dokonywana pod względem ich zgodności z prawem materialnym i przepisami procesowymi, nie zaś według kryteriów słusznościowych. Ponadto Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi; Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Oceniając zaskarżoną decyzję w świetle wskazanych wyżej kryteriów, Sąd stwierdził, iż skarga J. S. nie zasługuje na uwzględnienie. Na wstępie zaznaczyć należy, iż zadaniem ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926 ze zm.) nie jest jedynie stanie na straży interesów tych, których przetwarzane dane osobowe dotyczą. Naczelną zasadą ustawy nie jest wszak bezwzględny 3/6

4 zakaz przetwarzania danych osobowych, lecz przestrzeganie zakresu i trybu ich przetwarzania. Przepis art. 1 ust. 2 ww. ustawy stwierdza, że przetwarzanie danych osobowych może mieć miejsce ze względu na dobro publiczne, dobro osoby, której dane dotyczą, lub dobro osób trzecich w zakresie i trybie określonym ustawą. Zgodnie natomiast z treścią art. 7 pkt 2 ww. ustawy, przez przetwarzanie danych osobowych rozumie się jakiekolwiek operacje wykonywane na danych osobowych, takie jak zbieranie, utrwalanie, przechowywanie, opracowywanie, zmienianie, udostępnianie i usuwanie, a zwłaszcza te, które wykonuje się w systemach informatycznych. Udostępnienie danych osobowych, jako jeden ze sposobów ich przetwarzania, może być uznane za zgodne z prawem jedynie wówczas, gdy administrator danych wykaże spełnienie co najmniej jednej z materialnych przesłanek przetwarzania danych. Przesłanki te odnośnie zwykłych danych osobowych określone zostały art. 23 ust. 1, a odnośnie tzw. wrażliwych danych osobowych w art. 27 ust. 2 powołanej ustawy o ochronie danych osobowych. W niniejszej sprawie powodem odmowy uwzględnienia wniosku J. S., skierowanego do GIODO w sprawie niezgodnego z prawem przetwarzania jego danych osobowych przez Kancelarię Sejmu było uznanie przez organ, że w sprawie wystąpiły przesłanki legalizujące przetwarzanie danych osobowych, wymienione w art. 23 ust. 1 pkt 2 ustawy, zgodnie z którym przetwarzanie danych jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy jest to niezbędne dla zrealizowania uprawnienia lub spełnienia obowiązku wynikającego z przepisu prawa. A zatem kwestią kluczową w sprawie jest zbadanie, czy umieszczenie odpowiedzi prokuratora krajowego na interpelację poselską nr [...], zawierającą dane osobowe skarżącego, w zakresie jego imienia, nazwiska oraz informacji o byciu właścicielem firmy [...] na stronie internetowej Sejmu RP [...], w ramach Systemu Informacji Sejmu, było niezbędne dla zrealizowania uprawnienia lub spełnienia obowiązku wynikającego z przepisu prawa. Zgodzić się należy ze stanowiskiem organu, że niewątpliwie odpowiedź na interpelację jest stanowiskiem w sprawach publicznych, wyrażonym przez organ władzy publicznej i jak każda informacja publiczna podlega udostępnieniu. Niewątpliwe jest, że interpelacje wnoszone są w sprawach dotyczących polityki państwa, a odpowiedzi na nie udzielają organy władzy publicznej. Wskazać należy, że zgodnie z art. 61 Konstytucji RP, obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne (ust. 1), prawo do uzyskiwania informacji obejmuje dostęp do dokumentów oraz wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów, z możliwością rejestracji dźwięku lub obrazu (ust. 2). Zgodnie zaś z art. 61 ust. 4 Konstytucji RP tryb udzielania informacji, o których mowa w ust. 1 i 2 określają ustawy, a w odniesieniu do Sejmu i Senatu ich regulaminy. Wskazać należy, że zasady te zostały uregulowane w dziale IVa Regulaminu Sejmu zatytułowanym "Dostęp do informacji publicznej. Oznacza to zatem, że Konstytucja RP w sposób szczególny uregulowała kwestię udzielania informacji publicznej przez Kancelarię Sejmu. Oznacza to również, że przepisy Regulaminu Sejmu RP posiadające, stosownie do art. 61 ust. 4 Konstytucji RP, pierwszeństwo przed innymi przepisami prawa w zakresie trybu udzielania informacji o działalności organów władzy publicznej, osób pełniących funkcje publiczne, a także dostępu do dokumentów tych organów, wprost nakładają na Kancelarię Sejmu obowiązek publikowania treści zarówno interpelacji, jak i udzielonych odpowiedzi. Zgodnie bowiem z art. 176 Regulaminu Sejmu, z przebiegu posiedzenia Sejmu sporządza się protokół oraz sprawozdanie stenograficzne, które stanowią jedyne urzędowe stwierdzenie przebiegu obrad (ust. 1). Sprawozdanie stenograficzne obejmuje zredagowany stylistycznie pełny zapis przebiegu obrad oraz załączniki teksty interpelacji i zapytań poselskich oraz odpowiedzi na nie, zestawienia 4/6

5 zgłoszonych w debacie poprawek do projektów ustaw i uchwał, imienne wykazy wyników głosowań oraz z zastrzeżeniem art. 187a zdanie drugie, teksty wystąpień niewygłoszonych w danym punkcie porządku dziennego i teksy niewygłoszonych oświadczeń poselskich. Teksty niewygłoszone są oznakowane w sposób umożliwiający ich odróżnienie od tekstów wygłoszonych (ust. 2). Ponadto wskazać należy, że przepisy powołanego Regulaminu Sejmu RP przewidują, że tekst pisemnej odpowiedzi na interpelację ogłasza się w załączniku do sprawozdania stenograficznego z posiedzenia Sejmu (art. 193 ust. 2 zdanie 3). Wskazać należy, że zgodnie z art. 202 a ust. 1 Regulaminu Sejmu informację publiczną Kancelaria Sejmu udostępnia poprzez ogłaszanie dokumentów i innych informacji w Systemie Informacyjnym Sejmu. Podkreślić należy, że Regulamin Sejmu stanowi szczególnego rodzaju akt normatywny wydawany na podstawie upoważnienia zawartego bezpośrednio w Konstytucji RP. W piśmiennictwie, a także orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, przyjmuje się, że regulamin Sejmu jest aktem wykonawczym w stosunku do Konstytucji i pod tym względem funkcja Regulaminu Sejmu jest podobna do wypełnianej przez przewidziane w Konstytucji dla ustawy. W ocenie Sądu, należy zgodzić się z organem, że przetwarzanie danych osobowych skarżącego przez Kancelarię Sejmu w związku z realizacją obowiązku wynikającego zarówno z Konstytucji RP, a następnie z Regulaminu Sejmu oparte było o przesłanki legalizujące przetwarzanie tych danych osobowych określone w art. 23 ust. 1 pkt 2 ustawy. Odnosząc się z kolei do podniesionego w skardze zarzutu naruszenia art. 26 ust. 1 pkt 3 ustawy o ochronie danych osobowych, wskazać należy, iż zgodnie z tym przepisem administrator danych przetwarzający je powinien dołożyć należytej staranności w celu ochrony interesów osób, których dane dotyczą, a w szczególności jest obowiązany zapewnić, aby dane te były merytorycznie poprawne i adekwatne w stosunku do celów, w jakich są przetwarzane. Wobec treści powyższego przepisu nawet wykazanie przez administratora danych, że legitymuje się przynajmniej jedną z przesłanek legalizujących przewidzianych w art. 23 ust. 1 lub art. 27 ust. 2 ustawy, nie wyłącza oceny adekwatności danych osoby w stosunku do celów, w jakich są one przetwarzane. W ocenie Sądu, Kancelaria Sejmu należycie wywiązała się ze spoczywającego na niej obowiązku przetwarzania danych adekwatnych w stosunku do celów, w jakich są przetwarzane. Adekwatność danych w stosunku do celu ich przetwarzana winna być rozumiana jako równowaga pomiędzy uprawnieniem osoby do dysponowania swoimi danymi, a interesem administratora danych. Równowaga jest zachowana, gdy administrator przetwarza dane osobowe tylko w takim zakresie, w jakim jest to niezbędne do wypełnienia prawnie usprawiedliwionego celu. Administrator danych nie może w żaden sposób stawiać swego interesu ponad dobro osoby, której dane przetwarza. W literaturze przedmiotu wskazuje się, że z art. 26 ust. 1 pkt 3 ustawy wynika w szczególności zakaz zbierania wszelkich danych dla celu zebrania danych nieistotnych, niemających znaczenia, jak i danych o większym, niż uzasadniony tym celem, stopniu szczegółowości (J. Barta, R. Markiewicz, P. Fajgielski, "Ochrona danych osobowych. Komentarz", 4. wydanie, Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o., Kraków 2007, s. 508). Pozyskanie danych winno być ściśle determinowane celem, jakiemu ma służyć. W ocenie Sądu rozpoznającego sprawę zakres udostępnionych, a dotyczących skarżącego, informacji nie wykracza poza niezbędny dla realizacji celu jakim jest ogłaszanie w Systemie Informacyjnym Sejmu treści odpowiedzi na interpelację. 5/6

6 Ponadto zgodzić się należy z organem, że Regulamin Sejmu nie ogranicza prawa do informacji publicznej ze względu na prywatność osoby fizycznej, jak również nie odsyła do art. 5 ust. 2 u.d.i.p.. Reasumując stwierdzić należy, iż organ prawidłowo ustalił, że w niniejszej sprawie wystąpiły przesłanki legalizujące przetwarzanie danych osobowych skarżącego przez kancelarię Sejmu, określone w art. 23 ust. 1 pkt 2 ustawy o.d.o. Powyższe rozważania prowadzą do wniosku, że zarówno zaskarżona decyzja, jak również poprzedzająca ją decyzja z dnia [...] października 2012 r. odpowiadają prawu. Mając powyższe na uwadze, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł, jak w sentencji wyroku. 6/6