KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM

Transkrypt

1 pieczątka WKK Kod ucznia - - Dzień Miesiąc Rok DATA URODZENIA UCZNIA KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM ETAP REJONOWY Drogi Uczniu, Witaj w drugim etapie konkursu chemicznego. Przeczytaj uważnie instrukcję i postaraj się prawidłowo odpowiedzieć na wszystkie pytania zawarte w arkuszu konkursowym. 1. Arkusz liczy 10 stron i zawiera 25 zadań. 2. Przed rozpoczęciem pracy sprawdź, czy Twój test jest kompletny. Jeśli zauważysz usterki, zgłoś je Komisji konkursowej. 3. W czasie rozwiązywania zadań możesz korzystać z tablicy układu okresowego pierwiastków, tablicy rozpuszczalności wybranych wodorotlenków i soli oraz kalkulatora prostego. 4. Zadania czytaj uważnie i ze zrozumieniem. 5. Rozwiązania i odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym przy każdym zadaniu. Staraj się, aby Twoje odpowiedzi były precyzyjne i jednoznaczne. 6. W rozwiązaniach zadań rachunkowych przedstaw tok rozumowania prowadzący do ostatecznego wyniku oraz pamiętaj o jednostkach. 7. Pisz czytelnie. Używaj długopisu/pióra z czarnym lub granatowym tuszem/atramentem. 8. Nie używaj korektora, a błędne zapisy wyraźnie przekreśl. 9. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie. 10. Jeśli zmienisz swoją decyzję, błędną odpowiedź wyraźnie przekreśl i zapisz odpowiedź poprawną. Czas pracy: 90 minut Za bezbłędne rozwiązanie wszystkich zadań możesz otrzymać maksymalnie 45 punktów. Pracuj samodzielnie. Życzymy powodzenia! Strona 1 z 10

2 W podanych poniżej 10 krótkich zadaniach testowych jednokrotnego wyboru masz do rozwiązania proste zadania rachunkowe. Zadania te należy rozwiązać w brudnopisie na stronie obok sposób obliczania nie będzie punktowany. Następnie wybierz poprawną odpowiedź i zakreśl odpowiednie oznaczenie literowe. Nie uzasadniaj swojego wyboru. Zadanie 1 (0-1) W 20% wodnym roztworze cukru znajduje się 5 g cukru oraz woda, której masa wynosi: A. 30 g B. 25 g C. 20 g D.15 g Zadanie 2 (0-1) Gęstość pewnego gazowego węglowodoru wynosi 1,34 g/dm 3. Oblicz, ile cm 3 zajmuje 3 g tego związku. A. 2,24 B. 22,39 C. 223,9 D.2239 Zadanie 3 (0-1) W temperaturze 40 0 C rozpuszczalność jodku potasu wynosi 160 g/100g wody. Stężenie procentowe wodnego roztworu tego związku jest równe: A. 61,5% B. 51,7% C. 40,4% D.62,5% Zadanie 4 (0-1) Stosunek masowy azotu do tlenu w pewnym tlenku azotu wynosi 7 : 12. Wzór tego tlenku to: A. N 2 O B. N 2 O 3 C. NO 2 D.N 2 O 5 Zadanie 5 (0-1) Tlenek ksenonu o wzorze XeO 3 rozkłada się zgodnie z równaniem reakcji: 2XeO 3 2Xe + 3O 2. W wyniku całkowitego rozkładu 1,79 g tego tlenku otrzymano: A. 0,01 mola Xe i 0,01 mola O 2 B. 0,01 mola Xe i 0,015 mola O 2 C. 0,02 mola Xe i 0,015 mola O 2 D. 0,02 mola Xe i 0,03 mola O 2 Zadanie 6 (0-1) Z 450 g wodnego roztworu pewnej soli o stężeniu 5% odparowano 150 g wody. Stężenie procentowe otrzymanego roztworu tej soli wynosi: A. 6,7% B. 7,5% C. 8,2% D.9,3% Zadanie 7 (0-1) Stężenie procentowe wodnego nasyconego roztworu cukru w temperaturze 20 0 C wynosi 67,1%. Rozpuszczalność cukru w tej temperaturze wyrażona w g/100g wody wynosi: A. 103 B. 152 C. 204 D. 259 Zadanie 8 (0-1) W 200 cm 3 wodnego roztworu znajduje się 36 g glukozy o wzorze C 6 H 12 O 6. W 1,5 dm 3 tego roztworu będzie znajdowało się: A. 0,5 mola glukozy B. 1,0 mola glukozy C. 1,5 mola glukozy D. 2,5 mola glukozy Zadanie 9 (0-1) Ile milimoli azotu potrzeba do otrzymania 0,05 mola tlenku azotu(ii). A. 5 mmoli B. 50 mmoli C. 2,5 mmola D.25 mmoli Zadanie 10 (0 1) Wanad jest mieszaniną dwóch izotopów: 50 V i 51 V o zawartości procentowej odpowiednio 0,25% i 99,75%. Zaznacz poprawne zakończenie zdania. Masa atomowa wanadu wynosi A. 50,8 u B. 50,9 u C. 51,0 u D.52,1 u Strona 2 z 10

3 BRUDNOPIS Strona 3 z 10

4 Zadanie 11 (0-2) Uzupełnij zdania, wybierając jedno z wymienionych wyrażeń. W miejscu kropek wpisz właściwą literę. Wiązania. polegają na elektrostatycznym przyciąganiu między ładunkami o przeciwnych znakach anionów i kationów. W wodzie dobrze rozpuszczają się substancje o budowie. Związki chemiczne o wiązaniach. mają zwykle niskie temperatury topnienia i wrzenia. A. kowalencyjne B. jonowe C. kowalencyjnej D. jonowej E. kowalencyjnych F. jonowych Zadanie 12 (0-5) Uczniowie na lekcji pracowali zespołowo. Zespół Janka miał za zadanie zbadać właściwości wodnego roztworu Na 2 S. W tym celu wykonał doświadczenie chemiczne, którego przebieg przedstawiono w tabeli. a) Przeanalizuj zapisy i pomóż zespołowi uzupełnić tabelę wpisując odpowiednie obserwacje. badany roztwór soli dodany odczynnik obserwacje Na 2 S (aq) 1) H 2 SO 4(aq) 2) CuSO 4(aq) 3) K 2 SO 4 b) Zapisz równania reakcji chemicznych w formie jonowej skróconej lub zaznacz, że reakcja nie zachodzi. 1). 2). 3) c) Siarczek sodu otrzymuje się przez redukcję stopionego siarczanu(vi) sodu węglem lub wodorem. Napisz równanie jednej reakcji chemicznej, w której otrzymasz Na 2 S opisaną metodą.. Zadanie 13 (0-2) Roztwór pewnego związku nieorganicznego ma ph = 9. Napisz, jakiego roztworu (kwasu czy zasady) należy do niego dodać, aby otrzymać roztwór o ph = 7. Odpowiedź uzasadnij. Należy użyć.. Uzasadnienie:.. Strona 4 z 10

5 Informacja do zadań 14, 15 Przeprowadzono szereg reakcji chemicznych, które ilustruje schemat: CH 3 - CH - CH 3 OH Al 2 O 3, T A Br 2 B KOH, H 2O HBr C 5. Zadanie 14 (0-5) Stosując wzory półstrukturalne związków organicznych napisz równania reakcji oznaczonych cyframi 1 5. D Zadanie 15 (0-1) Posługując się podziałem charakterystycznym dla chemii organicznej podaj typ reakcji oznaczonych cyframi 1 i 2. Typ reakcji 1..; typ reakcji 2... Zadanie 16 (0-1) Czy pomiędzy dwoma kationami może utworzyć się wiązanie chemiczne? Odpowiedź uzasadnij. Strona 5 z 10

6 Zadanie 17 (0-5) Dane są następujące substancje chemiczne: brom, chlorek baru, chlorek cynku, glin, siarczan(vi) potasu, tlenek siarki(iv), tlenek węgla(ii), wodorotlenek sodu, wapń, woda, Stosując odpowiednie symbole i wzory chemiczne napisz równania reakcji chemicznych, w formie cząsteczkowej, będących ilustracją schematycznych, słownych zapisów różnych procesów. Zastosuj substraty tylko z listy zamieszczonej powyżej. Zapis ( ) oznacza substancję źle rozpuszczalną w wodzie. A. aktywny metal + woda wodorotlenek + wodór B. sól 1 + zasada sól 2 + wodorotlenek ( ) C. zasada + tlenek kwasowy sól + woda D. metal + niemetal sól E. sól 1 + sól 2 sól 3 + sól 4 Zadanie 18 (0-2) W wyniku emisji cząstki α jądro radioizotopu X przekształciło się w jądro bizmutu. W wyniku emisji cząstki, jądro złota, przekształciło się w radioizotop Y. Ustal symbole radioizotopów X i Y oraz wartości ich liczb atomowych i masowych. radioizotop X: radioizotop Y: Zadanie 19 (0-1) Ile cząstek i ile wyemituje atom ołowiu 208, przekształcając się w atom rtęci 200? liczba cząstek α:.. liczba cząstek β:. Strona 6 z 10

7 Informacja do zadań 20 i 21 Retinol czyli witamina A występuje w tranie jako prowitamina A, w warzywach, szczególnie marchwi i pomidorach. Jej niedobór opóźnia wzrost, powoduje uszkodzenia wzroku, suchość i łuszczenie skóry, wypadanie włosów. Jej wzór półstrukturalny jest następujący: CH 3 CH 3 CH 3 CH 3 CH=CH-CH=C-CH=CH-C=CH-CH 2 OH CH 3 Zadanie 20 (0-2) Na podstawie analizy przedstawionego wzoru uproszczonego retinolu oceń poprawność poniższych zdań. Jeśli uznasz je za poprawne zakreśl literę P, jeśli zdanie nie jest poprawne, zakreśl literę F. 1. Retinol nie należy do szeregu homologicznego alkenów. P F 2. Jest to alkohol jednowodorotlenowy, nienasycony, pierwszorzędowy. P F 3. W reakcji z zawiesiną wodorotlenku miedzi(ii) daje klarowny szafirowy roztwór. P F 4. Reaguje z aktywnymi metalami, a jednym z produktów jest bezbarwny, palny gaz. P F Zadanie 21 (0-3) Zaprojektuj doświadczenie, którego przebieg pozwoli odróżnić retinol od etanolu. W tym celu: a) napisz, jaką różnicę w budowie cząsteczek tych związków weźmiesz pod uwagę planując eksperyment.. b) uzupełnij schemat doświadczenia, wpisując nazwę użytego odczynnika wybranego z podanej poniżej listy: zawiesina wodorotlenku miedzi(ii), wodny roztwór bromu, wodny roztwór wodorotlenku sodu; retinol etanol odczynnik:... A B c) napisz, jakie obserwacje potwierdzą obecność retinolu w kolbce A i etanolu w kolbce B po ich wprowadzeniu do wybranego odczynnika. Uzupełnij tabelę. Barwa zawartości kolbki przed zmieszaniem reagentów po zmieszaniu reagentów Kolbka A Kolbka B Strona 7 z 10

8 Zadanie 22 (0-3) Na podstawie podanych informacji, zidentyfikuj pięć różnych pierwiastków chemicznych, podając ich nazwy lub symbole chemiczne. a) atom tego pierwiastka ma ładunek jądra b) dwudodatni kation tego pierwiastka ma tyle elektronów co argon.. c) atom tego pierwiastka ma trzy powłoki elektronowe, w związkach jest zawsze dwuwartościowy, tworząc wiązania chemiczne chętnie oddaje dwa elektrony.. d) izotopami tego pierwiastka są prot, deuter i tryt... e) W rdzeniu atomowym atomu tego pierwiastka znajduje się 10 elektronów. Maksymalna jego wartościowość w związku z tlenem równa jest V... Zadanie 23 (0-1) Dane są tlenki: CaO CO K 2 O SO 3 NO P 4 O 10 Dokonaj podziału wymienionych tlenków, wpisując wzór danego tlenku w odpowiednie miejsce do tabeli. Jako kryterium podziału tlenków przyjmij ich zachowanie się wobec wody. wzory tlenków tlenki zasadowe tlenki kwasowe tlenki obojętne Zadanie 24 (0-1) Podaj wzory sumaryczne substancji, które wprowadzone do wody tworzą: a) wodę amoniakalną... b) wodę utlenioną... c) wodę wapienną... d) wodę bromową... Zadanie 25 (0-1) Tlenek wapnia CaO ma właściwości higroskopijne i jest stosowany do osuszania gazów. Zakreśl te gazy, które można osuszać tlenkiem wapnia. Swój wybór krótko uzasadnij. O 2, HCl (g), SO 2, Cl 2, CH 4, CO 2, CO, N 2 O 5 Uzasadnienie: Strona 8 z 10

9 B R U D N O P I S ( n i e p o d l e g a o c e n i e ) Strona 9 z 10

10 FRAGMENT UKŁADU OKRESOWEGO PIERWIASTKÓW H 1,01 wodór 3Li 6,94 Lit 11Na 23,00 Sód 19K 39,01 Potas 37Rb 85,47 Rubid 55Cs 132,9 Cez 87Fr 223,02 Frans Be 9,01 Beryl 12Mg 24,31 Magnez 20Ca 40,08 Wapń 38Sr 87,62 Stront 56Ba 137,3 Bar 88Ra 226,03 Rad Sc 44,96 Skand 39Y 88,91 Itr 57La* 139,9 Lantan 89Ac** 227,03 Aktyn 22Ti 47,88 Tytan 40Zr 91,22 Cyrkon 72Hf 148,5 Hafn 104Rf 261,11 Rutherf. 23V 50,94 Wanad 41Nb 92,91 Niob 73Ta 180,9 Tantal 105Db 263,11 Dubn 24Cr 52,00 Chrom 42Mo 95,94 Molibden 74W 183,8 Wolfram 106Sg 265,12 Seaborg 25Mn 54,94 Mangan 43Tc 97,91 Technet 75Re 186,2 Ren 107Bh 264,10 Bohr 26Fe 55,85 Żelazo 44Ru 101,1 Ruten 76Os 190,2 Osm 108Hs 269,10 Has 27Co 58,93 Kobalt 45Rh 102,9 Rod 77Ir 192,2 Iryd 109Mt 268,10 Meitner 28Ni 58,69 Nikiel 46Pd 106,42 Pallad 78Pt 195,08 Platyna 110Ds 281,10 Darms. 29Cu 63,55 Miedź 47Ag 107,87 Srebro 79Au 196,97 Złoto 111Rg Roent. 30Zn 63,39 Cynk 48Cd 112,41 Kadm 80Hg 200,59 Rtęć 5B 10,81 Bor 13Al 26,98 Glin 31Ga 69,72 Gal 49In 114,82 Ind 81Tl 204,38 Tal 6C 12,01 Węgiel 14Si 28,08 Krzem 32Ge 72,61 German 50Sn 118,71 Cyna 82Pb 207,20 Ołów 7N 14,01 Azot 15P 30,97 Fosfor 33As 74,92 Arsen 51Sb 121,76 Antymon 83Bi 208,98 Bizmut 8O 16,00 Tlen 16S 32,07 Siarka 34Se 78,96 Selen 52Te 127,60 Tellur 84Po 208,98 Polon 9F 19,00 Fluor 17Cl 35,45 Chlor 35Br 79,90 Brom 53I 126,90 Jod 85At 209,99 Astat 2He 4,00 Hel 10Ne 20,18 Neon 18Ar 39,95 Argon 36Kr 83,80 Krypton 54Xe 131,29 Ksenon 86Rn 222,02 Radon Tabela rozpuszczalności wybranych wodorotlenków i soli. Na + K + NH 4 + Mg 2+ Ca 2+ Ba 2+ Ag + Cu 2+ Zn 2+ Al 3+ Mn 2+ Fe 2+ Fe 3+ Pb 2+ Sn 2+ OH - r r r s s r n n n n n n n n n Cl - r r r r r r n r r r r r r s r Br - r r r r r r n r r r r r r s r S 2- r r r r s r n n n o n n n n n SO 3 2- SO 4 2- NO 3 - PO 4 3- CO 3 2- SiO 3 2- r r r r n n n n s o n n o n o r r r r s n s r r r r r r n r r r r r r r r r r r r r r r r r r r n n n n n n n n n n n n r r r n n n n n n o n n o n o r r o n n n n n n n n n n n n r - substancja dobrze rozpuszczalna s - substancja słabo rozpuszczalna (osad wytrąca się ze stężonego roztworu) n - substancja praktycznie nierozpuszczalna o - substancja w roztworze wodnym nie istnieje Strona 10 z 10