OKŁADKA. Rozdzano pierwsze Wawrzyny Polskiej Turystyki. Gwiazdor, Dziadek Mróz czy święty Mikołaj. Internet zmienia rynek turystyczny

Transkrypt

1 Magazyn Stowarzyszenia Wspierania Rozwoju Turystyki grudzień 2009, 83/116 OKŁADKA Gwiazdor, Dziadek Mróz czy święty Mikołaj Internet zmienia rynek turystyczny Rozdzano pierwsze Wawrzyny Polskiej Turystyki Polska Akademia Innowacji Turystyki O Chopinie w Karolinie

2 O ŚRODEK T URYST YKI I R EKREACJI J EŹDZIECKIEJ W KOSINIE OFERTA TURYSTYCZNA rajdy konne hipoterapia nauka jazdy konnej samodzielna jazda na padokach wyprawy konne w teren przejażdżki bryczkami wczasy w siodle mini ZOO Ogród Bajek zabytki techniki rolnej miasteczko westernowe organizacja imprez okolicznościowych spotkania integracyjne baza noclegowa: dworek, hotel, domki campingowe restauracja sala konferencyjna sprzęt rekreacyjny przejażdżki Ciuchcią Kosińską organizacja wycieczek szkolnych i przedszkolnych Warsdom Sp. z o.o. Ośrodek Turystyki i Rekreacji Jeździeckiej w Kosinie Kosin Drezdenko tel: /15, fax: stadnina@konie-kosin.pl

3 OD REDAKCJI OD WYDAWCY Jakże różnie pojmowana jest turystyka. Jedni twierdzą, że jest ona propozycją dla osób hołdujących wyłącznie biernym formom wypełniania wolnego czasu. Plaża, słońce, luksusowa konsumpcja mają stanowić treści takiej turystyki, a wynika to rzekomo z analizy potrzeb. Inni dla odmiany słusznie uważają, że prawdziwa turystyka winna być nasycona treściami krajoznawczymi, w związku z tym należy zapewnić jej uczestnikom jak najbogatszy zestaw informacji. Napotykamy więc przypadki zasypywania turystów szczegółami, co ma gwarantować jakość świadczeń. Nie zawsze też przemyślane są programy imprez. Dwudniowa wycieczka do Krakowa, Wieliczki, Zakopanego i Oświęcimia pozostawi przede wszystkim zmęczenie i zniechęci (zwłaszcza początkujących) do uprawiania turystyki. Która z tych form jest najlepsza? Odpowiedź na to pytanie otrzymałem już przed blisko czterdziestu laty. Jako student geografii miałem zaszczyt wielokrotnie rozmawiać z Panią adiunkt Jadwigą Chętnikową współtwórczynią kurpiowskiego skansenu w Nowogrodzie nad Narwią. Jak zainteresować wiedzą naszych turystów? Po prostu trzeba doprowadzić do fascynacji, wzruszeń. Dopiero po tym etapie pojawi się u wielu osób apetyt na wiedzę. I my musimy tej wiedzy, w przystępnych formach, dostarczać. Mówimy dziś o promocji turystyki: kwalifikowanej, krajoznawczej, przyrodniczej, kulturowej Zapominamy o wartościach turystyki w ogóle jako bodaj najcenniejszej formy wypełniania wolnego czasu. Jeszcze silniejszą barierą rozwoju turystyki jest brak zamiłowania do jej uprawiania. O wartościach można dowiedzieć się oczywiście z wykładów, poradników i przewodników; najlepiej jednak przekonuje osobiste doświadczenie. Niełatwo jest działać w dobie, w której na nasz wolny, z trudem wygospodarowany czas czatują internet czy supermarkety. W dobie kryzysu organizacji społecznych wychowujących dawniej młodzież, w tym także klientów komercyjnej branży, turystyka może obecnie przegrywać na rynku. Dlatego tak ważna jest turystyka społeczna, a wspieranie jej rozwoju także przez komercyjne podmioty nie powinno być traktowane jako forma dotacji, ale przede wszystkim jako inwestowanie w przyszłych klientów. Czy zgadzają się Państwo z moją opinią? Czekam na opinie w tej, a także w innych sprawach. Twórzmy razem nasz TurBiznes. Zapraszam do lektury i współpracy Jan Paweł Piotrowski redaktor naczelny DwuMIesiĘcznik Tur biznes Wydawca: Janusz Merski DrukTur Sp. z o.o Redakcja: ul. Wolska 43, Warszawa tel , fax: ; redakcja@druktur.com.pl Redaktor naczelny: Jan Paweł Piotrowski Sekretarz redakcji: Joanna Warecka ŁAMANIE: Tomasz Fabiański OKŁADKA: zdjęcie FOTO POLSKA DrukARNIA: DRUKPOL Warszawa, ul. Stępińska 22/30 Bardzo się cieszę, że TurBiznes ponownie spotkał się z zainteresowaniem ze strony czytelników, nie tylko członków, ale także coraz liczniejszych sympatyków Stowarzyszenia Wspierania Rozwoju Turystyki. Rok 2009 był dla naszego Stowarzyszenia bardzo twórczym. Cieszymy się z sukcesu laureatów pierwszej edycji zainicjowanego przez nas konkursu Wawrzyn Polskiej Turystyki. To dobrze, że powstają nowe pomysły na produkt turystyczny. Tych najlepszych pragniemy honorować i promować także w kolejnych edycjach. Ważnym wydarzeniem jest powstanie Akademii Innowacji Polskiej Turystyki. Cieszymy się, że inicjatywa ta spotkała się z życzliwym przyjęciem ze strony Ministerstwa Sportu i Turystyki, w tym osobiście podsekretarz stanu Pani Katarzyny Sobierajskiej. Umacniamy nasze więzi z Polską Organizacją Turystyczną, obchodzącą 20-lecie Polską Izbą Turystyki, Stołecznym Biurem Turystyki, Warszawską Izbą Turystyki, Lubuską Regionalną Organizacją Turystyczną LOTUR, Nadbużańską Lokalną Organizacją Turystyczną w Siedlcach, Związkiem Gmin Jurajskich i wieloma innymi partnerami. Zbliżający się okres świąteczno-noworoczny jest jednak nie tylko czasem refleksji i podsumowań. To czas potrzebny do nabrania nowych sił w kolejnym roku, który będzie dla polskiej turystyki szczególnie ważny, z uwagi choćby na obchody Roku Chopinowskiego, Roku Grunwaldzkiego, Kongres Krajoznawstwa Polskiego w Olsztynie oraz dalsze przygotowania do mistrzostw EURO UEFA Święta to także okazja, by aktywnie odpocząć i lepiej poznać kraj, a także swoją rodzinę. Przyznajmy, że na takie kontakty w pulsującej, codziennej rzeczywistości nie mamy często zbyt dużo czasu. Warto to odrobić! Takich miłych, rodzinnych świąt, połączonych z ciekawymi doznaniami życzę wszystkim czytelnikom TurBiznesu. W NUMERZE: życzy Janusz Merski wydawca Tur Biznesu Czytaj na str. 4 Gwiazdor, Dziadek Mróz czy święty Mikołaj? Czytaj na str. 5 Internet zmienia rynek turystyczny Czytaj na str. 9 O Chopinie w Karolinie Czytaj na str. 10 Rozdano pierwsze Wawrzyny Polskiej Turystyki Czytaj na str. 12 Polska Akademia Innowacji Turystyki Redakcja TB zastrzega sobie prawo przeredagowywania tekstów dostarczonych do druku. TurBiznes / Grudzień 2009

4 kto daje prezenty? Gwiazdor, Dziadek Mróz czy święty Mikołaj? Idą święta radosne, rodzinne, niekiedy też skłaniające do wspomnień. Polskie Boże Narodzenie przez cale wieki obrosło licznymi pięknymi tradycjami, często bardzo różnymi w wielu zakątkach kraju. Jak zgodnie twierdzą przybysze z wielu krajów, polskim świętom Bożego Narodzenia towarzyszy wyjątkowa atmosfera. Ważne jest przedświąteczne wyciszenie, rodzinna Wigilia, świąteczne życzenia przekazywane bliskim. Najmłodszych (i nie tylko) cieszą najbardziej przysmaki i prezenty. Od kogo możemy je otrzymać? Dziadek Mróz wywodzący się z Rosji w Polsce przebywał mniej więcej w latach , później powrócił tu Mikołaj, zastąpiony z kolei przez Świętego Mikołaja. Postacie te jednak bardzo różniły się między sobą. Dziadek Mróz miał na przykład żonę Staruchę Zimę, o żonie Mikołaja milczą uczone księgi. Inne są także siedziby obu postaci. Dziadek Mróz mieszka nadal w miejscowości Wielikij Ustiług w północnej części Rosji, choć ma też swoją drugą siedzibę w białoruskiej części Puszczy Białowieskiej. Siedzibą Świętego Mikołaja jest Rovaniemi w Finlandii. Jest on turystą, stosunkowo niedawno gościł w polskim Olsztynie. Jak doniosły życzliwe media, latem lubi opalać się na francuskiej Riwierze. Dawniej czcigodny staruszek posługiwał się też rózgami postrachem niegrzecznych dzieci, ale dziś żaden immunitet nie uchroniłby go przed karą za stosowanie kar cielesnych! W zachodniej części Poznańskiego pomieszkuje zaś Gwiazdor. I choć to gospodarna i roztropna Wielkopolska ten obficie obsypuje dzieci prezentami. Równie szczodry jest Gwiazdor kaszubski. Dziś w wielu domach upowszechnia się zdobienie mieszkań stroikami lub też gałązkami jemioły. To tradycja anglosaska. Zwyczaj ubierania choinki też nie powstał na naszych ziemiach. Przyszedł on do nas z Niemiec i to dopiero na przełomie XVIII i XIX wieku. Ciekawa jest symbolika choinkowych ozdób i łakoci. Jabłka miały zapewnić zdrowie i urodę; orzechy opakowane w złotych lub srebrnych papierkach dobrobyt i siły; pierniki dostatek; łańcuchy rodzinne więzi. Bombki miały chronić dom od złych duchów; dzwonki oznaczały dobre nowiny. Nad domowym pokojem czuwały aniołki. Choinki pojawiają się nie tylko w mieszkaniach. Potężne drzewka sprowadzane z gór zdobią polskie miasta, a przed niektórymi domami pojawiają się, te same od lat, żywe choinki. Piękny jest zwyczaj budowy świątecznych szopek, najbardziej popularny w Krakowie, a szczególnie w dzielnicy Zwierzyniec. Szopka nie może obejść się bez postaci pisze na swojej stronie internetowej Hanna Szałapak, wybitna artystka Piwnicy Pod Baranami, etnografka i jurorka konkursów szopek krakowskich. Na początku były one bardzo skromne, wycinane przeważnie z fabrycznie drukowanego kartonu lub nawet bibuły, później wprowadzono figurki uformowane ze staniolu, z malowanego drewna lub konstruowane z drutu»ubieranego«w kolorowe gałganki, figurki gipsowe i plastikowe, odlewane z formy. Z wypowiedzi artystki wynika, że pierwsze szopki oświetlone elektrycznie pojawiły się dopiero w połowie lat 60. XX wieku. Potem przyszła kolej na szopki zmechanizowane, a pod koniec lat 80. ubiegłego wieku pojawiły się sceny rodzajowe: Hołd Pruski, legioniści, Jan III Sobieski, a następnie Papież Jan Paweł II i Lech Wałęsa. Stare tradycje mają szopki ruchome. Spotkamy je na przykład na Ziemi Kłodzkiej, w zabytkowym mieście Bardo, opodal sanktuarium w Wambierzycach oraz na przedmieściu Kudowy. Są one dziełami mistrzów czeskich. Przez cały rok można oglądać ruchome szopki we Wrocławiu, w kościele NMP na Wyspie Piaskowej oraz w Olsztynie k. Częstochowy. Warszawa od dawna słynie z ruchomej szopki w kościele Kapucynów przy ulicy Miodowej. Od kilku lat w niektórych miastach pojawiają się też szopki uliczne, w których figurom towarzyszą żywe zwierzęta. Spotkamy je między innymi na krakowskim Rynku Głównym i w pobliżu kościoła garnizonowego w Warszawie. Zwyczaj kolędowania z szopką, kultywowany jeszcze po 1945 roku nawet w Warszawie, zachował się przede wszystkim w górskich wsiach. Tam też popularne są jasełka. Ponoć sceny odtwarzano tak sugestywnie, że w pewnej miejscowości po zakończeniu przedstawienia pobito odtwórcę roli Heroda. Opłatek, sianko pod obrusem, wolne miejsce przy stole dla niezapowiedzianego gościa, tradycyjne, postne potrawy i oczywiście kolędy to szczególne cechy polskiej wigilii, najbardziej bodaj uroczystego dnia roku. To czas sprzyjający do wyjaśnienia sporów, szczerych rodzinnych rozmów. O północy można nawet porozmawiać ze zwierzętami, które wyjątkowo tego dnia posługują się ludzkim głosem. Świąteczna radość zawsze przeplata się z zadumą. Bóg się rodzi, moc truchleje te słowa dawnej polskiej kolędy Franciszka Karpińskiego ( ) stawiały na baczność przez lata całe pokolenia zniewolonej Polski, a sama pieśń była traktowana jako hymn. Kolędom towarzyszą wesołe pastorałki. Piękne są polskie święta, a brak ich atmosfery dotkliwie odczuwają emigranci. Polska tradycja bożonarodzeniowa tworzy też wyjątkową atrakcję dla turystów, którzy coraz częściej przybywają w tym czasie do naszego kraju, właśnie w poszukiwaniu doznań i przeżyć, na które nie mogą liczyć u siebie. Zimowe podróże świąteczne są w tym okresie mniej popularne z uwagi na tradycje i chęć zgromadzenia rodziny przy wspólnym stole. Warto jednak wybrać się w Polskę i w daleki świat, choćby w okresie poprzedzającym lub następującym tuż po świętach. Specyficzny klimat gorączki przedświątecznej, a także spokój pogrążonych w poświątecznym letargu ruchliwych zazwyczaj miast ma urok specyficzny. Do tradycji świątecznych nawiązują imprezy folklorystyczne i ekspozycje w wielu polskich parkach etnograficznych. Trudno tu nie dostrzec zimowego uroku gór. Warto jednak przekonać się do świątecznego pobytu nad morzem czy jeziorami. Dziś nie jest to już tylko oferta dla śmiałków. Święta polskie są wesołe i dostojne, pogodne i refleksyjne. Wigilia Bożego Narodzenia ma u nas»cechę najbardziej rodzinną, domową serdeczną, odpowiadającą zwyczajom i charakterowi mieszkańców, a jeśli dziś reguła ta mniej jest powszechna niż przed laty bywało, przypisać to należy przeobrażeniu stosunków towarzyskich, wpływowi obcych manier... Te obawy Lucjana Siemieńskiego ( ) nie potwierdziły się i chyba nigdy się nie potwierdzą. Paweł Panyan 4 Grudzień 2009 / TurBiznes

5 Turystyka w internecie Internet zmienia rynek turystyczny Mimo kryzysu na rynku turystycznym kontynuowany jest trend zwiększenia roli internetu w dystrybucji usług turystycznych. Według danych opublikowanych przez CTR (Centre for Tourism Research) internetowa sprzedaż produktu turystycznego w krajach Unii Europejskiej (łącznie z krajami EFTA) wzrosła w 2008 r. o 17% w stosunku do 2007 r. osiągając poziom niespełna 60 mld euro. Stanowi to już ok. 22,5% europejskiego rynku usług turystycznych. Prawie dwie trzecie sprzedaży internetowej w Europie przypada na 3 kraje: Wielką Brytanię (30%), Niemcy (18%) oraz Francję (14%). Natomiast wartość sprzedaży internetowej 12 nowych krajów Unii Europejskiej szacowana jest na poziomie zaledwie 3%, czyli ok. 1,8 mld euro. Wskazuje to na wyraźne zapóźnienie technologiczne tych krajów pod względem wykorzystania nowych technologii w turystyce. Przyjmując, że na Polskę przypada przynajmniej połowa tej kwoty, poziom sprzedaży on-line w naszym kraju można oszacować na mln euro. Według rodzaju usług największy udział, bo aż 55%, miały bilety lotnicze (głównie dzięki przewoźnikom nisko kosztowym, dla których internet jest głównym kanałem dystrybucji). Usługi noclegowe stanowiły niespełna 19%, imprezy turystyczne zaś ok. 15%. Pozostała część sprzedaży internetowej to: bilety kolejowe 8% oraz wynajem samochodów 4%. Stale rośnie udział bezpośrednich kanałów dystrybucji, czyli z pominięciem pośredników osiągnął on w 2008 r. 68% w porównaniu do 57% w 2000 r. Wskazuje to na coraz wyraźniejszy trend w sposobie rezerwacji użytkowników internetu. O ile wyszukiwanie ofert odbywa się za pomocą internetowych biur podróży lub turystycznych wyszukiwarek internetowych, to rezerwacje najczęściej trafiają bezpośrednio do producentów usług za pośrednictwem ich witryn. Jaka jest przyszłość tradycyjnych agencji turystycznych Szybki wzrost bezpośredniej sprzedaży internetowej oraz dynamiczny rozwój działalności internetowych biur podróży nie jest pomyślną wiadomością dla tradycyjnych agencji turystycznych, których rynek wyraźnie się kurczy. Potwierdza to postępujący spadek ich liczby na największych rynkach turystycznych na świecie: w Stanach Zjednoczonych i w Niemczech. Jak wynika z danych Airlines Reporting Corporation, będącej odpowiednikiem IATA w Stanach Zjednoczonych, w tym kraju ubyło w ciągu ostatniego roku około 600 agencji turystycznych. Od 2001 roku liczba agencji turystycznych spadła o ponad 1/3 (ok. 36%). W Niemczech, zgodnie z danymi DRV (Stowarzyszenie Niemieckich Biur Podróży), spadek liczby agencji turystycznych w tym okresie wyniósł ponad 22%. Z uwagi na brak wiarygodnych dotyczących liczby agencji turystycznych w Polsce trudno ocenić, czy zjawisko to ma miejsce również w naszym kraju. Wydaje się jednak, że prędzej czy później zjawisko dotrze również do naszego kraju. i touroperatorów? Innym sektorem rynku turystycznego, zagrożonym przez upowszechnianie internetu w dystrybucji usług turystycznych, są touroperatorzy, zwłaszcza uniwersalni, zajmujący się turystyką wypoczynkową. Widoczna na najbardziej rozwiniętych rynkach turystycznych tendencja do wzrostu wyjazdów indywidualnych, zwłaszcza jeśli wyjazd odbywa się do krajów bliżej położonych, wzmacniana jest przez coraz większe możliwości samodzielnej rezerwacji usług w internecie oraz rosnącą sieć połączeń przewoźników niskokosztowych, dla których internet stanowi również podstawowy kanał rezerwacji. Bezpośrednim zagrożeniem dla touroperatorów stają się też internetowe biura podróży, które umożliwiają swoim klientom samodzielne tworzenie pakietów z różnych usług cząstkowych (technologie dynamic packaging). Wielkość sprzedaży tego typu imprez w ostatnich latach dynamicznie rośnie. Oczywiście wielcy touroperatorzy nie zamierzają łatwo oddać pola w walce o udział w lukratywnym segmencie turystyki wypoczynkowej. Jednym z elementów strategii obronnej jest konsolidacja. Megafuzje, jakie miały miejsce w 2007 r. pomiędzy największymi grupami touroperatorskimi w Europie, a mianowicie Thomas Cook AG z MyTravel Group oraz TUI AG i First Choice, są wyraźnym potwierdzeniem, że istniejące zagrożenia traktowane są bardzo poważnie. Co ciekawe, Komisja Europejska, która zgłosiła sprzeciw wobec podobnej fuzji kilka lat wcześniej z powodu obaw o ograniczenie konkurencji na głównych unijnych rynkach, zaaprobowała obie decyzje, uzasadniając to zmianami na rynku turystycznym spowodowanymi przez upowszechnianie internetu i dystrybucji bezpośredniej. Działania obronne, oprócz konsolidacji, obejmują zwiększenie internetowej dystrybucji bezpośredniej oraz wartości usług organizatorskich wobec nabywców końcowych. Oba te kierunki traktowane są jako strategiczne kierunki rozwojowe, stwarzające możliwość poprawy rentowności i pozycji konkurencyjnej. Dla przykładu Thomson Group, największy touroperator w Wielkiej Brytanii, jest liderem w zakresie wykorzystania internetowych kanałów dystrybucji w ramach grupy touroperatorskiej TUI Travel. W 2008 r. połowa jego imprez turystycznych i przelotów została sprzedana za pośrednictwem internetu. Thomas Cook Group, druga co do wielkości grupa touroperatorska w Europie, która swój internetowy system rezerwacyjny uruchomiła w połowie lat 90., za jego pośrednictwem otrzymuje już ponad 30% rezerwacji. W 2010 roku zamierza tym kanałem uzyskać już ponad 1/3 (35%) wszystkich rezerwacji. Rozwój internetowych kanałów dystrybucji traktowany jest jako jeden z najważniejszych elementów strategii rozwojowej polskich touroperatorów, zarówno tych będących częścią grup międzynarodowych (takich jak TUI Polska czy Neckermann Polska), ale również tych pozostałych, jak Triada, Rainbow Tours czy Orbis Travel. Wszystkie z nich stwierdzają, że udział sprzedaży internetowej stale rośnie. Nie podają jednak konkretnych danych. O wysokiej dynamice sprzedaży informują natomiast internetowe biura podróży zajmujące się sprzedażą imprez turystycznych. Największe z nich, Travelplanet i Wakacje.pl (wraz z Easygo), odnotowały w ostatnich latach wzrosty sprzedaży sięgające kilkudziesięciu procent. Tendencja ta co prawda uległa, z powodu kryzysu finansowego, załamaniu w 2009 roku, niemniej można się spodziewać, że w kolejnych latach internetowe kanały dystrybucji, zarówno bezpośrednie, jak i pośrednie (internetowe biura podróży), będą zwiększać swój udział w ogólnej dystrybucji imprez turystycznych. Mirosław Nalazek TurBiznes / Grudzień

6 to trzeba zobaczyć cz. II Polska pięknieje to trzeba zobaczyć cz. II Łódź Manufaktura, widok na dziedziniec Fot. A. Danowski Gdzie zmieniło się najwięcej Kraków obszerna lista atrakcji turystycznych historycznej stolicy Polski została wzbogacona o nowoczesny, wielofunkcyjny (edukacyjny i rozrywkowy) Ogród Doświadczeń imienia Stanisława Lema. Kraków Tyniec opactwo benedyktynów tynieckich, malowniczo położone na skałach nad doliną Wisły, rozszerza swoją ofertę. Po pracach konserwatorskich można tutaj oglądać cenne zbiory historyczne i artystyczne, zamieszkać w zabytkowych celach, zorganizować konferencje, a także zakupić potrawy benedyktyńskie. Krzeszów zabytkowe barokowe opactwo położone w Sudetach, na europejskim Szlaku Cystersów; po pracach rewitalizacyjnych finansowanych ze środków UE, zaprasza do domu pielgrzyma i zwiedzania mauzoleum Piastów Śląskich. W okolicy szlaki piesze i rowerowe. Legnica intensywne prace konserwatorskie spowodowały, że zaniedbana przez długie lata dzielnica staromiejska świeci nowym blaskiem fasad stylowych kamienic i pomników. Lublin tutejsza starówka szczególnie wypiękniała w ostatnich latach. Procesom konserwatorskim poddano również katedrę i udostępniono Muzeum 200-lecia Archidiecezji Lubelskiej. Również w ramach środków UE poddano procesom konserwatorskim największy skarb miasta kaplicę Św. Trójcy na zamku. Nową atrakcją miasta stał się doroczny międzynarodowy Jarmark Jagielloński (tradycje od XV wieku) z udziałem gości z Białorusi i Ukrainy. Łódź obecnie ważny ośrodek turystyki kulturowej, biznesowej i zakupowej. Muzea, teatry, galerie, bogaty kalendarz imprez. Kolejnym zrewitalizowanym obiektem poprzemysłowym (m.in. po Manufakturze) stała się dawna fabryka Geyera, zwana Białą Fabryką. Siedziba Centralnego Muzeum Włókiennictwa wzbogaciła się o nowe powierzchnie ekspozycyjne i unikalny skansen architektury miejskiej. Nową atrakcją jest też Muzeum Sztuki ms kwadrat oddział Muzeum Sztuki ulokowane w dawnej tkalni I. Poznańskiego. Morąg miasto w pobliżu jeziora Narie. Zrewitalizowano tutaj zabytkowy ratusz z XIV stulecia, będący obecnie centrum kulturalnym i konferencyjnym. W Morągu warto odwiedzić też Muzeum J. Herdera. Opole Muzeum Śląska Opolskiego wzbogaciło się prawie jednocześnie o dwie nowe siedziby: nowoczesny kompleks wystawienniczy ciekawie kontrastujący z zabytkową starówką, i zabytkową kamienicę mieszczańską z ekspozycją wnętrz. Ostróda nową specjalnością tego miasta, położonego na Zachodnich Mazurach i przy szlaku pochylni Kanału Elbląg Ostróda, jest międzynarodowy Festiwal Reggae. Nową trakcja miasta jest też tor kajakowy i wyciąg do nart wodnych. Oświęcim miasto kojarzone na całym świecie z hitlerowskim obozem zagłady (muzeum) ma swoją bogatą przeszłość. W poddanym restauracji zamku książąt piastowskich znajdują się godne uwagi zbiory historyczno-etnograficzne Oświęcimskiego Centrum Kultury. Płock dawna stolica Mazowsza. Opactwo pobenedyktyńskie na Wzgórzu Tumskim po żmudnych procesach konserwatorskich zostało przekazane na nową siedzibę Muzeum Diecezjalnego, ze światowej sławy kolekcją sztuki sakralnej. Poznań gospodarcza, kulturalna i turystyczna stolica Wielkopolski, kolebka państwowości polskiej (Szlak Piastow 6 Grudzień 2009 / TurBiznes

7 to trzeba zobaczyć cz. II ski), miasto targów. W centrum Starego Miasta barokowa fara z 1651 roku, poddana procesom konserwatorskim. W pobliżu renesansowy ratusz i liczne muzea. Przemyśl jedno z najpiękniejszych miast Polski, historyczny gród pełen zabytków (kościoły, zamek, muzea) zaprasza na Kopiec tatarski (rozległe widoki), który poddano rewitalizacji, urządzając m.in. amfiteatr. Pszczyna historyczna siedziba książąt pszczyńskich, zamek znany od XV wieku. Ostatnio zespół pałacowo-parkowy (siedziba muzeum) został poddany gruntownej renowacji. Atrakcją są okoliczne lasy i rezerwat żubrów. Puszcza Zielonka tereny leśne położone na północ od Poznania są celem weekendowych wyjazdów mieszkańców stolicy Wielkopolski. 6 gmin zrzeszonych w Międzygminnym Związku Puszcza Zielonka utworzyło tutaj szlak turystyczny prowadzący do 12 zabytkowych kościołów drewnianych. Radków zabytkowe miasto w sąsiedztwie Gór Stołowych staje się także ośrodkiem turystyki zimowej. W ramach środków unijnych powstały tu nowoczesne trasy narciarskie, wypożyczalnie sprzętu, a sztandarową imprezą są Biegi Pabla. Rudnik nad Sanem miasto i okolice słyną od stuleci z wikliniarstwa. Niedawno udostępniono tutaj nowoczesne Centrum Wikliniarstwa wraz z muzeum. Rudy koło Raciborza położone na terenie parku krajobrazowego Cysterskie Kompozycje Przestrzenne szczycą się monumentalnym zespołem kościelno-klasztornym, w którym zakończono kolejny etap prac konserwatorskich. Rzeszów nową atrakcją stolicy Podkarpacia jest 340-metrowa podziemna trasa turystyczna, z centrum informacji turystycznej, prowadząca pod zrewitalizowaną starówką. Sandomierz miasto-zabytek, malowniczo położony nad Wisłą, wśród lessowych wąwozów i ogrodów może poszczycić się odnowioną starówką i nowymi atrakcjami, m.in. Aleją Szachową i Parkiem Linowym. Siedlce zespół pałacowo-parkowy rodu Ogińskich (XVIII w.), po pracach rewitalizacyjnych finansowanych przez Unię Europejską jest reprezentacyjną siedzibą Akademii Podlaskiej i miejscem wielu ogólnodostępnych wydarzeń kulturalnych. Stalowa Wola miasto w Centralnym Okręgu Przemysłowym; otoczone lasami, staje się krajowym centrum art decó zaprasza do Muzeum Regionalnego. Strzyżów nową atrakcją tego podkarpackiego miasta jest pływalnia Otylia z parkiem wodnym. W okolicy liczne szlaki piesze i rowerowe, a gospodarcze zapraszają na wycieczki po terenach Pogórza. Kraków. Ogród Doświadczeń imienia Stanisława Lema Łódź, Muzeum Sztuki ms 2 Fot. M. Stępień Fot. Ogród Doświadczeń im. S. Lema TurBiznes / Grudzień 2009

8 to trzeba zobaczyć cz. II Swołowo wieś w okolicy Słupska, słynąca z zachowanego kompleksu architektury szkieletowej, staje się ważnym ośrodkiem kulturalnym, konferencyjnym i agroturystycznym. Miejsce wielu ciekawych imprez i warsztatów, Szczecin ozdobą Pomorza Zachodniego jest Zamek Książąt Pomorskich (XIV wiek), obecnie instytucja kultury podległa samorządowi województwa. W ramach środków UE przeprowadzono tu rozlegle prace rewitalizacyjne. Miejsce ciekawych imprez obywających się w stylowych wnętrzach i w plenerze. Święty Krzyż centrum turystyczne Gór Świętokrzyskich i na szczycie Łysej Góry znany od XII wieku ośrodek kultu religijnego (a wcześniej kultów pogańskich); został poddany rewaloryzacji dzięki procesom konserwatorskim. Na uwagę zasługują muzea klasztorne i przyrodnicze. Tczew stare miasto nadwiślańskie. W kompleksie obiektów poprzemysłowych, zajmowanych częściowo przez Muzeum Wisły, utworzono przy wsparciu środków UE wielofunkcyjne Centrum Wystawienniczo-Regionalne Dolnej Wisły. To miejsce ciekawych imprez edukacyjnych, biznesowych i kulturalnych. Toruń miasto Mikołaja Kopernika i gotyku Centrum nauki (znane hasło Dotyk na dotyk ). i kultury. Liczne muzea. Nowością jest żywe Muzeum Piernika usytuowane w starym spichlerzu z XVI wieku. Rewitalizacji poddano także Rynek Nowomiejski, dzięki czemu wydłużył się tradycyjny pieszy szlak turystyczny. Uniejów historyczny gród nad Wartą, z zamkiem i licznymi zabytkami (w tym z zamkiem), wzbogacił się o nową atrakcję termy solankowe (temperatura solanki do 70 C). Rekonstrukcja bitwy o Tczew, autor Kamila Gillmeister Wałbrzych ważny ośrodek turystyki w Sudetach, dawniej ośrodek górniczy. Zamek Książ, jeden z największych w Polsce, malowniczo położony na terenie parku krajobrazowego. Konserwacji poddano fasady i zamkowe rzeźby. Godna uwagi monumentalna sala balowa. Warszawa Wilanów kompleksowym pracom konserwatorskim poddano zespól pałacowo-parkowy w podmiejskiej rezydencji króla Jana III Sobieskiego, obecnie muzeum. Wejherowo ośrodek kulturalny, siedziba Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej, znany jest z malowniczo położonej na wzgórzach kalwarii znanej od 1649 roku, poddanej ostatnio procesom konserwatorskim przy wsparciu Unii Europejskiej. Wielkopolska z inicjatywy Wielkopolskiej Organizacji Turystycznej powstał cykl dziesięciu propozycji turystycznych, które przybliżają urodę tej krainy. To m.in. Szlak Piastowski, szlaki zamków i pałaców, miast i miasteczek, kościołów drewnianych, wybitnych Polaków, muzeów w obiektach zabytkowych, a także trasy po Poznaniu. Opisane miejsca zostały wzbogacone w parkingi i tablice informacyjne. Zabrze Śląski Ośrodek Kultury Technicznej i Turystyki, centrum polskiej tu rystyki postindustrialnej. Kolejnym obiektem poprzemysłowym powstałym przy wykorzystaniu środków UE udostępnionym do celów naukowych, kulturalnych i turystycznych jest skansen górniczy Królowa Luiza w kopalni węgla z 1791 roku. Zamość zwany miastem idealnym, dzieło wybitnych architektów włoskich (1580). W dzielnicy staromiejskiej przeprowadzono kompleksowe prace konserwatorskie, m.in. związane z zabezpieczeniem przed wilgocią. Złotoryja nazywana miastem złota. Dokonano remontu budynków muzeum, zrewitalizowano starówkę, przeprowadzono ścieżki rowerowe w okolicy. Żagań historyczne miasto w zachodniej części województwa lubuskiego. Muzeum Martyrologii Alianckich Jeńców Wojennych (założonego w 1942 roku). Żary centrum kulturalne polskich Łużyc. Atrakcją jest zrewitalizowana przy wsparciu środków UE starówka, w tym rynek z odnowionym ratuszem i fontanną. Żyrardów niegdyś centrum przemysłu lniarskiego. Spacer po XIX-wiecznej osadzie fabrycznej to nowa propozycja władz miasta, oddziału PTTK i Muzeum Zachodniego Mazowsza. Trasa prowadzi m.in. do obiektów poprzemysłowych, kościołów, muzeów i odnowionego parku Dittricha. Żywiec baza wyjściowa wycieczek po Beskidzie Żywieckim. Historyczna rezydencja Habsburgów (zamek, muzeum park) została poddana procesom rewaloryzacyjnym. Miasto będące dotąd przede wszystkim bazą wypadową w Beskid Żywiecki staje się także celem przyjazdów, m.in. rodzin z dziećmi (park rozrywki). Fot. W. Pilorz Paweł Napisch Wiatrak to częsty widok w Wielkopolsce Fot. Małgorzata Fabiańska Żyrardów, Plac Jana Pawła II Fot. W. Pilorz 8 Grudzień 2009 / TurBiznes

9 Chopin promuje Polskę O Chopinie w Karolinie Wykorzystajmy szansę promocji Polski Doroczny Mazowiecki Sejmik Turystyczny jest ważnym wydarzeniem nie tylko dla branży turystycznej, ale także dla coraz szerszej grupy osób i instytucji zaangażowanych w rozwój kultury, edukacji, rekreacji i wszelkich innych dziedzin składających się na podstawy rozwoju regionalnego. Trzeci Mazowiecki Sejmik Turystyczny miał zdecydowanie wymiar ponadregionalny, by nie powiedzieć międzynarodowy. Nie mogło być inaczej. Temat spotkania brzmiał przecież Chopin i jego Mazowsze w dwusetną rocznicę urodzin. Usytuowanie obrad w Mateczniku Mazowsze w Karolinie (poczta Otrębusy, gmina Brwinów) było pomysłem wyjątkowo celnym. Wszak nasz największy muzyk czerpał swoje inspiracje właśnie z tego regionu, a Karolin to wybitny przykład inspirowania następców kompozytora. Czyż nie byli nimi założyciele Państwowego Zespołu Ludowego Pieśni i Tańca Mazowsze Tadeusz Sygietyński i Mira Zimińska-Sygietyńska, bezgranicznie oddani kulturze mazowieckiej i w ogóle polskiej swojszczyźnie? Organizatorzy Sejmiku Samorząd Województwa Mazowieckiego i Mazowiecka Regionalna Organizacja Turystyczna bardzo sprawnie wywiązali się z obowiązku, które nałożył im zapewne pospołu i patriotyczny obowiązek, i wyjątkowa szansa promocji regionu i kraju, jaką daje zbliżający się Rok Chopinowski. Trzeba tutaj dodać, że Sejmik odbył się przy merytorycznym i finansowym wsparciu Ministerstwa Sportu i Turystyki. Z zaproszenia do udziału w Sejmiku skorzystali wybitni przedstawiciele nauki, świata kultury, turystyki, samorządów i innych instytucji związanych na co dzień z tymi działaniami. Sejmik otworzył Ludwik Rakowski wicemarszałek województwa mazowieckiego, który podkreślił znaczenie Roku Chopinowskiego dla promocji regionu, także w kolejnych latach następujących po zakończeniu obchodów. Wicemarszałek omówił także inne zadania samorządu związane z promocją regionu w związku z EURO UEFA 2012, rocznicą Bitwy Grunwaldzkiej, utworzeniem Szlaku Książąt Mazowieckich, a także propagowaniem obiektów postindustrialnych, turystyki zdrowotnej (termy Mszczonów). Kampanie promocyjne Roku Chopinowskiego są idealną okazją także do promowania innych atrakcji województwa. Nie brak nowych inicjatyw. Produkt Szlaki dziedzictwa kulturowego Mazowsza, zgłoszony przez MROT, zyskał uznanie samorządu wojewódzkiego i w roku 2010 zostanie dofinansowany. Wprowadzenia do obrad dokonał gospodarz konferencji Artur Buczyński, prezes Mazowieckiej Regionalnej Organizacji Turystycznej, zwracając uwagę, że istotnym celem MROT jest czynny udział w promocji regionu, w tym w zmniejszaniu dysproporcji pomiędzy turystycznym zaangażowaniem poszczególnych powiatów i gmin Mazowsza. O najważniejszych aktualnych zadaniach MROT mówiła dyrektor biura Walentyna Rakiel-Czarnecka, koncentrując się na zagadnieniach powiązanych z obchodami Roku Chopinowskiego. Zadania te są realizowane przy dużej współpracy z Lokalną Organizacją Turystyczną Mazowsze Chopina, przy znaczącym wkładzie jej prezes Jadwigi Orczyk-Miziołek. W imieniu Katarzyny Sobierajskiej podsekretarz stanu w Ministerstwie Sportu i Turystyki wystąpiła Maria Napiórkowska dyrektor Departamentu Turystyki. Założenia obchodów rocznicy urodzin kompozytora przedstawił Ferdynand Ruszczyc. Wśród licznych inicjatyw Biura Chopin 2010 wymienić należy: upowszechnienie postaci Fryderyka Chopina, rewitalizację miejsc z nim związanych, organizację imprez, realizację wydawnictw oraz zadania koordynacyjne. Rozwijają się działania promocyjne. Na całym świecie powstają komitety obchodów Roku Chopinowskiego. Ich liczba systematycznie wzrasta, w początkach listopada było ich już 35. W budynku Kordegardy Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego zostanie otwarte Dr Katarzyna Szymańska-Stułka, Uniwersytet Muzyczny im. F. Chopina w Warszawie Centrum Informacji Chopinowskiej. Obchody zainauguruje 28 lutego 2010 roku uroczysta msza w Katedrze Wawelskiej celebrowana przez kardynała Stanisława Dziwisza. Z dużym zainteresowaniem spotkał się wykład profesor Ireny Poniatowskiej, przewodniczącej Rady Programowej Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina. Muzyka Chopina brzmi dziś na wszystkich kontynentach, a jest on odbierany na równi z takimi mistrzami, jak: J.S. Bach, L. van Beethoven i W.A. Mozart. Pani profesor przybliżyła sylwetkę kompozytora, podkreślając jego związki z Mazowszem i Warszawą. dokończenie na str. 13 TurBiznes / Grudzień

10 Wawrzyny rozdane Rozdano pierwsze Wawrzyny Polskiej Turystyki Tegorocznej uroczystej inauguracji roku akademickiego w ALMAMER Wyższej Szkole Ekonomicznej (3 października 2009) towarzyszyły dwa ważne wydarzenia: rozstrzygnięcie pierwszej edycji konkursu Wawrzyn Polskiej Turystyki oraz powołanie Polskiej Akademii Innowacji Turystyki. Inicjatorem przedsięwzięcia jest Stowarzyszenie Wspierania Rozwoju Turystyki przy udziale ALMA MER. W uroczystym wręczeniu statuetek Wawrzynu w siedzibie Teatru Polskiego w Warszawie uczestniczyli członkowie Kapituły Konkursu z Katarzyną Sobierajską podsekretarz stanu w Ministerstwie Sportu i Turystyki na czele. Jak stwierdził rektor ALMAMER prof. dr Janusz Merski: misją programu»wawrzyn Polskiej Turystyki«jest wyróżnienie i spopularyzowanie tych dokonań społecznych i gospodarczych w dziedzinie turystyki, które przyczyniają się do umacniania korzystnego wizerunku Polski. Zdobywcami Wawrzynu mogą więc stać się te podmioty, które w szczególny sposób wpływają na kształtowanie społecznych i rynkowych relacji opartych na wzajemnych korzyściach kulturowych, prawnych i ekonomicznych. Idea Wawrzynu odbiega od koncepcji innych konkursów. Tym razem poprzeczkę podnoszą przede wszystkim autorytety nauki, które pospołu z najlepszymi praktykami turystyki decydują o przyznaniu cennych laurów. Laureaci Wawrzynu tworzą Polską Akademię Innowacji Turystyki, której prezydentem został prof. dr Janusz Merski rektor ALMAMER Wyższej Szkoły Ekonomicznej. W trakcie wręczania wyróżnień wiceminister Sportu i Turystyki Katarzyna Sobierajska powiedziała m.in.: Wawrzyn Polskiej Turystyki to wypełnienie misji uczelni, znanej z wysokiej jakości kształcenia i wielu inicjatyw. Silne podstawy rozwoju turystyki warunkują dobre relacje nauki i praktyki. Gospodarka turystyczna stanowi ponad 9% udziału w globalnym produkcie brutto na świecie i ma ponad 7,5% udziału w zatrudnieniu. Te wskaźniki wyznaczają jej realną pozycję społeczną, gospodarczą i socjalną. Polscy gospodarze regionów i branża turystyczna wykazują się coraz ciekawszymi pomysłami w kreowaniu oferty turystycznej, niezależnie od sytuacji kryzysowych i kaprysów pogodowych. Dlatego zachęcam do ubiegania się o zaszczytny»wawrzyn«. Laureaci pierwszej edycji Konkursu Wawrzyn Polskiej Turystyki ENERGA SA. Centrum Szkoleniowo-Wypoczynkowe ENERGETYK Ustka-Rowy W latach na terenie ośrodka przeprowadzono rozbudowę bazy sportowo-rekreacyjnej. Zorganizowano profesjonalny kort tenisowy oraz boiska do piłki koszykowej i siatkowej. W sezonie letnim odbywają się tutaj turnieje tenisa ziemnego o puchar prezesa Usteckiego Towarzystwa Sportowego. Rozbudowa sal restauracyjnych i konferencyjnych umożliwiła organizowanie spotkań biznesowych w ciągu całego roku. Obiekt uzyskał nagrody i wyróżnienia, m.in. Gryf gospodarczy, Srebrny Niedźwiedź, Honorową Nagrodę Ambasadora Ustki. Fundusz Wczasów Pracowniczych, Sp. z o.o., Centrala Warszawa Firma ma znaczące osiągnięcia w zakresie ożywiania i wzbogacania infrastruktury turystycznej i promowania aktywnego wypoczynku. Rozbudowa bazy objęła Dom Wczasowy Albatros w Mielnie. W Domu Wczasowym Hyrny w Zakopanem wprowadzono blok zabiegowy, dobudowano piętro z 46 łóżkami w apartamentach i nowoczesnymi salami seminaryjnymi. Obiekty FWP wzbogacono o ofertę spa i wellness. FWP uzyskało ostatnio nagrody i wyróżnienia, m.in.: Złoty Medal Akademii Jan Rafał Prezes Nadbużańskiej Lokalnej Organizacji Turystycznej otrzymuje statuetkę Wawrzynu od Katarzyny Sobierajskiej Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sportu i Turystyki. 10 Grudzień 2009 / TurBiznes

11 Wawrzyny rozdane Polskiego Sukcesu, tytuły Solidnej Firmy, Solidnego Pracodawcy, Firmy przyjaznej niepełnosprawnym, Certyfikat Dobroczynności Fundacji Dzieciom Zdążyć z pomocą. Fundacja Polish Prestige Hotels, Warszawa Polish Prestige Hotels&Resorts zrzesza 39 najlepszych polskich, niesieciowych hoteli, oferujących wysoki standard, bogactwo wyposażenia, serdeczną atmosferę oraz najwyższą jakość usług. Jej celem jest ochrona staropolskiej gościnności hotelarskiej i polskiego dziedzictwa kulturowego. Organizuje imprezy promocyjne. Od 2007 roku posiada własny program lojalnościowy Prestige Cub. Fundacja uczestniczy w opiniowaniu aktów normatywnych dotyczących branży turystycznej. Organizuje liczne akcje charytatywne, m.in. wielkie gotowanie podczas Warszawskich Spotkań Wigilijnych dla najbardziej potrzebujących mieszkańców Warszawy. Fundacja jest laureatem konkursu Mój hotel moja pasja i Hotel Roku 2000 dla hotelu Jan III Sobieski w Warszawie. FWP Ośrodek Wypoczynkowo-Rekreacyjny ALBATROS w Mielnie W Domu Wczasowym Albatros w Mielnie przeprowadzono kapitalny remont bloku hotelowego oraz dobudowę bloku zabiegowego i gastronomicznego. Obiekt jest znany z wysokiej jakości usług noclegowych, astronomicznych i konferencyjnych, stanowi prawdziwą wizytówkę znanego kąpieliska morskiego. Nordic Team Central Europe Sp. z o.o., Warszawa Grupa od ponad 20 lat zajmuje się zaopatrzeniem hoteli (obecnie około 800 stałych klientów krajowych i zagranicznych) w produkty pozwalające podnosić standard usług. Są to m.in.: sejfy hotelowe, niezawodne zamki elektroniczne, bezgłośne mini-bary, kosmetyki znanych firm światowych. Hotele Net przygotowała wspólnie z partnerem skandynawskim portal turystyczny HoteleNet, pozwalający na sprzedaż usług hotelowych, transportowych, ubezpieczeń i innych usług. Własny system rezerwacyjny można podłączyć do strony internetowej hotelu, umożliwiając gościom rezerwację bez pośredników. Grupa uczestniczy w akcji Hotel przyjazny matce i dziecku. Hotelarskie Centrum Szkoleniowe Sp. z o.o., Świecie Centrum współpracuje z Privatinstitut HOGAN w Berlinie w zakresie edukacji kadry menedżerskiej i operacyjnej branży turystycznej. W ramach programu Agencji Leonardo da Vinci organizowane są szkolenia w zakresie kuchni europejskiej. Obiekt współpracuje z Ministerstwem Pracy przy opracowywaniu i rozpowszechnianiu krajowych standardów kwalifikacji zawodowych. Obiekt nagrodzony Szmaragdową żyrafą przez burmistrza miasta Świecia oraz nominowany do nagrody HIT 2005 za powołanie Akademii Sztuki Kulinarnej. Nadbużańska Platforma Internetowa Powstała z inicjatywy Nadbużańskiej Lokalnej Organizacji Turystycznej w Siedlcach. Zgodnie z przyjęta Strategią rozwoju produktu turystycznego i kreacji marki obszaru gmin dorzecza Bugu przygotowano i wdrożono pierwszy internetowy system informacji turystycznej www. nlot.pl w województwie mazowieckim. Do realizacji systemu, będącego przejawem partnerstwa publiczno-prywatnego, włączono: jednostki samorządowe, podmioty prywatne branży turystycznej i organizacje turystyczne z regionu. W bazie danych zgromadzono ponad 5000 wpisów z terenu wschodniego Mazowsza. Turysta otrzymuje pełny przewodnik po regionie, w tym lokalizację szlaków turystycznych. Liczba partnerów programu systematycznie wzrasta, a liczne wyróżnienia świadczą o celowości przedsięwzięcia promującego obszar stosukowo mało znany pod względem turystycznym. Ośrodek Turystyki i Rekreacji Jeździeckiej w Kosinie firmy WARSDOM Sp. z o.o. W ośrodku położonym w malowniczej dolinie Noteci powstało miasteczko westernowe z wszystkimi obiektami charakterystycznymi dla pejzażu Dzikiego Zachodu. Znajduje się tu m.in. siedziba szeryfa, saloon, bank. Centralnie położony parkur przeznaczony jest do rozgrywania konkurencji konnych western & rodeo, natomiast galeria służy jako miejsce wystaw i spotkań artystów. Ośrodek wyspecjalizowany w rekreacji, zwłaszcza konnej (w tym hipoterapii), uczestniczy w wielu przedsięwzięciach Polskiej Ligi Western i Rodeo, współpracuje z samorządem miasta i gminy Drezdenko oraz Lubuską Regionalną Organizacją Turystyczną. Park Rozrywki Western City, Karpacz Miasteczko Western City, położone między Karpaczem a wsią Ścięgny, pozwala odwiedzającym na przeniesienie się do czasów amerykańskiego Dzikiego Zachodu. Na terenie 5 ha znajduje się 12 drewnianych budynków, tj.: Chata Traperska, Biuro Szeryfa z więzieniem, Sklep Kolonialny, Bank, Kuźnia, Saloon, w tym trzy restauracje. Można zobaczyć prawdziwego szeryfa. Turysta może być świadkiem widowiska Napad na bank lub Najazd Indian. W ostatnim okresie zorganizowano plac zabaw dla dzieci, naukę tańców kowbojskich, wybudowano halę ujeżdżalnię. Rozszerza się kalendarz imprez. Wydawana jest okolicznościowa gazeta. Restauracja-Hotel Piast-Roman Świdnica Zabytkowy hotel w staromiejskiej dzielnicy dolnośląskiego miasta Świdnica został poddany gruntownym procesom remontowym, w wyniku których uzyskano salę balową oraz sale konferencyjne. W hotelu organizowane są szkolenia i konferencje, także dla branży turystycznej. Obiekt posiada liczne narody i wyróżnienia, m.in. Złoty Klucz, Młody gastronom, certyfikat Kuchnia europejska Wielkopolskiej Izby Gastronomicznej, regionalną nagrodę Muflony, nagrody na targach Gastro Hotel. SRW CHABER Management Sp. z o.o. Warszawa Firma zajmuje się budową hoteli na zasadzie franczyzy. Dużym osiągnięciem jest pozyskanie 25 inwestorów budowy hoteli w ramach sieci SRW CHABER tworzących System Rodzinnego Wypoczynku Chaber. Inwestorzy SRW podlegają wspólnym działaniom systemowym: marketingowemu (systemy lojalnościowe, targi, foldery), szkoleniowemu, promocyjnemu (reklama, public relations), niektórym elementom zaopatrzenia spożywczego, przynależności do Polskiej Izby Hotelarstwa. Działalność biznesowa opiera się na Kodeksie Etyki Hotelarza, a rozbudowa i modernizacja obiektów następuje według uzgodnień projektowych z Polską Izbą Hotelarstwa. (pj) TurBiznes / Grudzień

12 Polska Akademia Innowacji Turystyki powołana polska Akademia Innowacji Turystyki Z inicjatywy Stowarzyszenia Wspierania Rozwoju Turystyki i ALMAMER Wyższej Szkoły Ekonomicznej powołano Akademię Innowacji Polskiej Turystyki. Jej celem jest: monitorowanie funkcjonowania i rozwoju polskiej turystyki w obszarze krajowym i zagranicznym; zgłaszanie uwag i wniosków dotyczących projektów aktów prawnych bezpośrednio i pośrednio dotyczących turystyki; występowanie do właściwych organów z propozycjami uregulowań służących rozwojowi tej dziedziny; promowanie innowacyjności w turystyce. Członkom Akademii przysługuje też prawo zgłaszania kandydatów do udziału w Konkursie Wawrzyn Polskiej Turystyki. Pierwsze nominacje otrzymali Członkowie Kapituły Konkursu Wawrzyn Polskiej Turystyki : Katarzyna Sobierajska Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sportu i Turystyki bp Edward Janiak Przewodniczący Rady ds. Migracji, Turystyki i Pielgrzymek w Episkopacie Polski Ryszard Konwerski Prezes Polskiego Klubu Biznesu Jan Korsak Prezes Polskiej Izby Turystyki Janusz Merski Rektor ALMAMER Wyższej Szkoły Ekonomicznej Andrzej Nierychło Redaktor, publicysta TV Biznes Jacek Olszewski Dyrektor Departamentu Współpracy Regionalnej w Polskiej Organizacji Turystycznej Witold Rybczyński Prezes Zarządu Krajowego Fundacji Pro Polonia, Władysław Jerzy Wężyk Zastępca Sekretarza Generalnego ds. Zagranicznych w Krajowej Izbie Gospodarczej Laureaci pierwszej edycji Konkursu Wawrzyn Polskiej Turystyki: Jerzy Dmochowski Fundusz Wczasów Pracowniczych, Oddział w Mielnie Ośrodek Wczasowy Albatros Alojzy Hamerski Nordic Team Central Europe Warszawa Jacek Jaruzelski Spółka SRW Chaber Management Warszawa Justyna Kościelnik Ośrodek Turystyki i Rekreacji Jeździeckiej Firmy Warsdom Kosin koło Drezdenka Kazimierz Kowalski Fundacja Polish Prestige Hotels Warszawa Andrzej Kozłowski Fundusz Wczasów Pracowniczych w Warszawie Ryszard Kurowski Hotelarskie Centrum Szkoleniowe Świecie Jan Rafał Nadbużańska Lokalna Organizacja Turystyczna Siedlce Jerzy Pokój Park Rozrywki Western City Ścięgny koło Karpacza. Franciszek Sarosiek Centrum Szkoleniowo Wypoczynkowe Energetyk Ustka Rowy Jan Tymczyszyn Hotel-Restauracja, Piast-Roman - Świdnica W trakcie pierwszego posiedzenia Akademii powołano: Prezydenta Akademii Innowacji Turystyki Prof. dr. Janusza Merskiego, Rektora ALMAMER Wyższej Szkoły Ekonomicznej Sekretarza Generalnego Ambasadora dr. Witolda Rybczyńskiego. (red) Członkowie Polskiej Akademii Innowacji Turystyki 12 Grudzień 2009 / TurBiznes

13 dla zdrowia twoich bliskich MERMED oferuje: profesjonalną obsługę szeroki zakres usług medycznych wysokiej klasy lekarzy specjalistów nowoczesny sprzęt medyczny LEKARZE SPECJALIŚCI REHABILITACJA MEDYCYNA PRACY STOMATOLOGIA DIAGNOSTYKA NZOZ Centrum Zdrowia MERMED ul. Grzybowska 32, Warszawa Reklama O Chopinie w Karolinie dokończenie ze str. 9 O zadaniach Polskiej Organizacji Turystycznej związanych z obchodami mówiła Maria Lichota. Szczególną rolę odgrywają tu polskie ośrodki informacji turystycznej w 14 stolicach świata. Przygotowania Mazowsza omówił Jerzy Lach dyrektor Departamentu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego. W obchody i towarzyszący im projekt mazowieckie wibracje 2010 zaangażują się wszystkie z 29 instytucji kultury podległych samorządowi. Rewitalizacja miejsc związanych z wielkim Fryderykiem, organizacja koncertów i wystaw, wydanie wielu publikacji to tylko niektóre zadania samorządu Warszawy. Wypowiedzi przedmówców kontrastowały z informacjami, które podała Franca-Maria Kobenter prezes Austria-Info w Warszawie. Na przykładzie przedsięwzięć związanych z obchodami Roku Mozarta dowiedzieliśmy się przede wszystkim o tym, że realizację tego zdania poprzedziła przeprowadzona kilka lat wcześniej analiza innych podob nych wydarzeń (związanych z rocznicami J. Haydna i Rembrandta). Wszelkie dalsze działania podejmowano również z kilkuletnim wyprzedzeniem, planując na parę lat wcześniej terminy koncertów, przygotowując i promując pakiety turystyczne, organizując kampanie medialne. Przeprowadzono działania koordynacyjne na dużą skalę, łącząc wiedzę, środki finansowe i możliwości wielu miast i instytucji. Kolejny wykład na temat produktu turystycznego Mazowsze Chopina wygłosiła dr Katarzyna Szymańska-Stułka z Uniwersytetu Muzycznego im. Fryderyka Chopina, łącząc jakże trafnie: wrażliwość, wiedzę z konkretami, na które oczekuje branża turystyczną. Produkt ten, przygotowywany przy dużym zaangażowaniu LOT Mazowsze Chopina z Sochaczewa, jest efektem działań wielu instytucji, przy czym nieoceniony jest tutaj wkład prezes LOT Jadwigi Orczyk-Miziołek. Przekonywająco brzmiały też prezentacje Muzeum F. Chopina w Warszawie (według zapowiedzi będzie to najnowocześniejsze muzeum biograficzne w Europie) oraz portalu z którego warto korzystać i który należy zasilać informacjami. Drugi, pracowity dzień Sejmiku wypełniły dyskusje panelowe poświęcone: edukacji w kontekście Roku Chopinowskiego, produktowi turystycznemu Mazowsze Chopina oraz rozwojowi innych produktów turystycznych w kontekście obchodów, projektom realizowanym przez samorząd województwa mazowieckiego w ramach Mazowieckich wibracji 2010 oraz możliwościom rozwoju turystyki i kultury w województwie mazowieckim. Koncert jazzowy inspirowany twórczością Chopina był dopełnieniem Sejmiku. Sprawnym organizatorom udało się osiągnąć to, co nie zawsze jest łatwe. Dobra atmosfera panująca w Karolinie spowodowała, że nieczytelną stała się bariera między wykładowcami i odbiorcami informacji. Dyskusje były żywe i otwarte. Dlatego też można mówić o sukcesie, na razie o sukcesie Sejmiku. Czy nasz narodowy, tym razem chopinowski zryw zakończy się zwycięstwem? Czasu mamy tak niewiele jpp TurBiznes / Grudzień

14 Edukacja turystyczna cz. II Dlaczego warto studiować turystykę i rekreację? cz. II Profesjonalizm warunkiem rozwoju biur podróży Obserwacje wskazują, że obok wielu osób korzystających z internetowych systemów rezerwacji i elektronicznych biur podróży, istnieją znaczące grupy, których przedstawiciele nie wyobrażają sobie wyjazdu bez pośrednictwa tradycyjnego biura podróży. Tylko kontakt z doświadczonym pracownikiem takiego biura (spełniającego dziś rolę doradcy turystycznego) zapewni według nich właściwy wybór oferty. Trudno nie zauważyć, że osoba pragnąca cieszyć się tytułem doradcy, mogąca cieszyć się zaufaniem stałych klientów, musi być wyposażona w rozległą i aktualną wiedzę z różnych dziedzin. Pomijanie usług biur podróży jest często wynikiem źle pojętej oszczędności. Nie mając właściwego doświadczenia, źle planujemy czas (marnotrawiąc go np. na poszukiwanie noclegu na trasie), a spiesząc się nie możemy pozwolić sobie na precyzyjne opracowanie programu (wraz ze żmudnym poszukiwaniem wiarygodnych źródeł informacji, co pochłania bardzo dużo czasu). Złym zjawiskiem jest rezygnowanie ze świadczeń programowych w czasie wycieczki, choćby ze wstępu do muzeów i galerii, usług przewodnika itd. To obniża ostateczny efekt całego wyjazdu. Kadra biur podróży swoją pracą i dostosowywaniem się do potrzeb klientów powinna we własnym interesie dowodzić potrzeby swojego istnienia. Jak to czynić? Tylko przez zdobywanie i poszerzanie wiedzy. Nie zmienia to jednak sytuacji, że w nowych uwarunkowaniach część turystów zdecyduje się na wyjazdy organizowane samodzielnie. Czy to zjawisko oznacza, że obsługa ruchu turystycznego nie będzie potrzebna? Wręcz przeciwnie! Powstaje przecież nowa szansa na poszukiwanie klienta na różnych etapach jego podróży i oferowanie mu usług niezbędnych w konkretnych sytuacjach. To np. obsługa na szlakach tranzytowych, proponowanie wycieczek lokalnych wokół znanych miejscowości pobytowych, turystyczne programy towarzyszące imprezom turystyki biznesowej (konferencjom, kongresom, szkoleniom), programy mające na celu przedłużenie pobytu uczestników wydarzeń kulturalnych, sportowych itd. W obiektach atrakcyjnych turystycznie (np. muzea, zamki, pałace, skanseny, parki narodowe, parki wodne, parki rozrywki, parki tematyczne) powstają wyspecjalizowane komórki obsługi ruchu turystycznego skoncentrowane właśnie na obsłudze gości indywidualnych. W tych miejscach są i będą potrzebni dobrze wykształceni specjaliści w dziedzinie turystyki. Radość i satysfakcja, ale przede wszystkim odpowiedzialność Kim byli i kim są pracownicy turystyki? Jak dostosowali się do nowych wyzwań? Czy ich droga do sukcesu była zawsze łatwa? Ten temat nie jest powszechnie znany, a szkoda. Czy winna temu nie jest sama branża turystyczna, która nie potrafi promować swojego pozytywnego wizerunku? Z pewnością może potrzebna jest solidna porcja specjalistycznej wiedzy, dzięki której będziemy potrafili sięgając do dorobku poprzedników i wykorzystując współczesne doświadczenia jednocześnie nie powtarzać popełnianych błędów? Trzeba studiować turystykę i rekreację myśląc o pracy, a nawet karierze, w tej dziedzinie. Ale przyznajmy nawet wybierając się na studia turystyczne często niewiele wiemy o znaczeniu turystyki i pracownikach tej branży. Niekiedy też uważamy, że są to osoby, które poszukują łatwej, bezstresowej, dobrze opłacanej pracy, bez nadmiaru obowiązków, bez ryzyka. To osoby systematycznie podróżujące, trochę próżniaczej natury myślą inni, zazdroszcząc przy tym. Niewiele (a raczej wcale) nie ma w tym prawdy. Aby być skutecznym w tym zawodzie, trzeba dużo się uczyć, a jednocześnie umieć gromadzić doświadczenia, cieszyć się choćby drobnymi osiągnięciami, nie zrażać porażkami. Trzeba nauczyć się... uczenia, obserwując otoczenie, doskonaląc swój własny, niekiedy autorski warsztat pracy. Trzeba wreszcie lubić swoją pracę! Zmienić świat, a najpierw... siebie Warto podjąć studia z myślą o przyszłej pracy w branży turystycznej, ale nie tylko. Wiedza z zakresu turystyki jest konieczna do pracy w biurze podróży, hotelu, na campingu, w schronisku turystycznym, centrum kongresowym, biurze promocji, centrum informacji, firmie organizującej przewozy turystyczne. Wiedza ta jest przydatna także i tam, gdzie przepisy nie wymagają od nas ukończenia kierunkowych studiów wyższych, choćby: w restauracji, kawiarni, wypożyczalni sprzętu sportowo-turystycznego, w gospodarstwie agroturystycznym, a także np. w urzędzie miasta, starostwie powiatowym, w firmie organizującej spotkania biznesowe dla pracowników i kontrahentów, w licznych fundacjach, stowarzyszeniach itd. Studia turystyczne zapoznają nas zarówno z teorią, jak i praktyką. Teoria jest tu bardzo potrzebna, gdyż porządkuje wiedzę, daje szersze horyzonty i umożliwia szersze spojrzenie na rzeczywistość z tak potrzebnym dystansem, wzmaga też głód wiedzy. Nie mniejszą rolę odgrywa praktyka. Najlepiej, gdy dysponujemy zarówno wiedzą teoretyczną, jak i praktyczną. Bywa tak, że studenci (tak zwani kujoni), którym zdarzało się zdobywać najlepsze oceny, nie są kreatywni, nie osiągają oczekiwanej pozycji w życiu i uznania u przełożonych, gdyż wyniki ich pracy nie spotykają się z zainteresowaniem. Zresztą ta grupa jest coraz mniej lubiana także w szkole i na uczelni nie tylko przez kolegów, ale także przez wykładowców. Dlaczego? Dlatego, że taki student przypomina... komputer. Wyuczy się formułek bez zrozumienia, na pamięć przed egzaminem (tak jakby połknął dyskietkę), a po egzaminie pozbywa się jej. I jaka korzyść z takiej wiedzy? Wiedza encyklopedyczna? Jej posiadanie jest na pewno bardzo cenne, ale w dzisiejszych czasach liczy się przede wszystkim umiejętność poszukiwania i szybkiego odnajdywania, oceniania wiarygodności i w efekcie korzystania z informacji. Ważna jest więc silna wola kształcenia się, doskonalenia, poszukiwania wiadomości. Im częściej ich poszukujemy, tym czynność ta będzie łatwiejsza i szybciej doprowadzi do oczekiwanego efektu. To zaś zachęci nas do dalszego doskonalenia. Studiując turystykę poznaje się uwarunkowania, które kształtują jej obraz: czynniki zależne od globalnego rynku, krajowej i lokalnej polityki, przedsiębiorstwa turystycznego, ale także od nas samych. Poznacie stereotypy krążące wokół turystyki, np. lato = plaża + morze, zima = góry + narty, Mazury = jeziora + kajaki, Kraków = Wawel + Ko 14 Grudzień 2009 / TurBiznes

15 Edukacja turystyczna cz. II ściół Mariacki + Sukiennice, Poznań = targi + koziołki na ratuszu itd. itp. Czy może być inaczej? Można, bo można pokonywać stereotypy, tworząc nowe oferty i profesjonalnie promując je. Odtąd Poznań może oznaczać też Szlak Piastowski + sport, morze zimowy jogging + konferencja + zdrowie, Mazury jazdę konną + narty + wędrówki śladami dawnych mieszkańców, Ziemia Lubuska jazdę konną + rajdy piesze + tajemnicze bunkry. Powiecie być może powtarzając obiegowe prawdy aby uzyskać sukces w biznesie, także turystycznym, trzeba badać potrzeby klientów i czym prędzej odpowiadać na nie. Z pewnością tak, ale... Dopiero doświadczenie, poparte rzetelną wiedzą, pokaże, że o prawdziwym sukcesie (zarówno finansowym, jak i osobistej satysfakcji) zdecyduje to, czy potrafimy również skutecznie przekonywać innych do zmiany postaw, np. rezygnacji z długiego przebywania w kontakcie z komputerem, letnich wakacji spędzanych tylko na plaży, a zimowych jedynie na nartach Pokonywanie takich barier jest trudne, często niewdzięczne, ryzykowne finansowo, ale przecież konieczne. Bez takich działań nie możemy mówić o rozwoju turystyki. Czego się nauczymy? W trakcie studiów zorientujemy się z pewnością, że przedsięwzięcia turystyczne można organizować tylko przy udziale wielu zainteresowanych instytucji i osób prywatnych. Zobaczycie, że turystyka sprzyja integracji w miastach i regionach, a integracja ta jest przecież niezbędna na co dzień i to we wszystkich dziedzinach życia. Turystyka jest fabryką pożytecznych więzi. Dlatego tak ważną rolę odgrywają instytucje partnerstwa publiczno-prywatnego, m.in. regionalne i lokalne organizacje turystyczne, lokalne grupy działania, stowarzyszenia, fundacje troszczące się m.in. o ochronę i propagowanie walorów środowiska naturalnego i dziedzictwa kultury. Ich kulturotwórcza rola, wspierająca rozwój gospodarczy regionów jest doceniana przez Unię Europejską. Jednostki organizacyjne turystyki, kultury, sportu i rekreacji, ochrony środowiska działające wspólnie mogą liczyć na wsparcie finansowe UE dla wartościowych projektów służących rozwojowi turystyki. Umiejętność nawiązywania kontaktów z osobami i instytucjami, a więc komunikatywność cechy nabyte w trakcie studiów turystyki przydadzą się także w innych dziedzinach gospodarki, nie mówiąc już o życiu prywatnym. Absolwent studiów w zakresie turystyki i rekreacji zostaje wyposażony przez uczelnię w rozległą wiedzę i tylko od niego zależy, czy potrafi ją spożytkować. Aby być atrakcyjnym na rynku pracy, trzeba być osobą kreatywną, identyfikującą się z zawodem (rozumiejącą i lubiącą turystykę i turystów), chętną do zdobywania praktycznych doświadczeń, a także systematycznego pogłębiania i aktualizowania wiedzy. Tak jak w całym naszym dzisiejszym życiu, tak też w dziedzinie turystyki zachodzą systematyczne zmiany. Pojawiają się nowe regulacje prawne, powstają nowe organizacje, konkurencyjny rynek wymusza powstawanie nowych atrakcji turystycznych i nowych sposobów ich promowania. Kto pragnie się utrzymać na fali, musi sam zadbać, aby jego wiadomości były rzetelne i aktualne. Dlatego też duża rolę odgrywają studia podyplomowe oraz w ramach samokształcenia lektura aktualnych publikacji (m.in. podręczników) i prasy turystycznej, w tym oczywiście TTG Polska. Korzyści ze studiów Studia pomogą zdobyć ogólne wiadomości z zakresu nauk przyrodniczych, społecznych i ekonomicznych, co umożliwi podjęcie działalności w zakresie turystyki i rekreacji, hotelarstwa i gastronomii. Będzie to jednak najczęściej droga składająca się z wielu etapów, począwszy na przykład od pracy na stanowisku pomocnika recepcjonisty w hotelu czy referenta do spraw administracyjnych w biurze podróży. Ukoronowaniem kariery może stać się osiągnięcie pozycji menedżera turystyki, a nawet założenie własnego przedsiębiorstwa. Do jego utworzenia nie zawsze potrzebny jest duży kapitał, duże znaczenie ma dobry pomysł. Dobra pozycja takiego przedsiębiorstwa oznacza osiągnięcie prestiżu wśród klientów i kontrahentów. Najlepsi menedżerowie turystyki mają możność wpływać na rozwój tej dziedziny, uczestnicząc na przykład w pracach samorządu gospodarczego turystyki (Polska Izba Turystyki, regionalne izby turystyki) oraz regionalnych lokalnych organizacji turystycznych. Praca związana z przygotowywaniem ofert turystycznych, ich promowaniem i zakończoną sukcesem sprzedażą wymaga wielu umiejętności. Dlatego też w trakcie studiów wyrabiane są (a często w przypadku studentów już pracujących w branży turystycznej doskonalone) umiejętności organizowania pracy. Trzeba umiejętnie analizować specyfikę różnych grup klientów, a tworząc ofertę dobrze znać walory i bazę turystyczną miejsc, które będziemy proponowali naszym klientom. Praktyczną wiedzę zapewnią wakacyjne obozy turystyczne i praktyki, np. w hotelach, biurach podróży, zakładach gastronomicznych, biurach promocji, centrach informacji turystycznej itd. Studia w zakresie turystyki i rekreacji obejmują m.in. zagadnienia: obsługi ruchu turystycznego, historii kultury, bioróżnorodności, pedagogiki i socjologii czasu wolnego, fizjologii, regionów turystycznych, informatyki, polityki turystycznej, planowania turystycznego, organizacji usług turystycznych, hotelarskich i gastronomicznych, marketingu usług turystycznych i rekreacyjnych, technik negocjacyjnych, doradztwa turystycznego, produktu turystycznego, ekonomiki turystyki, zarządzania przedsiębiorstwem turystycznym, informacji i promocji turystycznej, etyki gospodarczej. Absolwenci mogą znaleźć zatrudnienie m.in. w: biurach podróży, hotelach, centrach turystyki biznesowej, administracji samorządowej (np. w biurach promocji miast i gmin), centrach informacji turystycznej, gminnych centrach informacji, ośrodkach wypoczynkowych, sportowych i rekreacyjnych; centrach rekreacji i odnowy biologicznej; gospodarstwach agroturystycznych i ośrodkach doradztwa rolniczego; organizacjach społecznych, fundacjach i stowarzyszeniach (np. regionalnych i lokalnych organizacjach turystycznych, grupach partnerskich, lokalnych grupach działania) i w wielu innych instytucjach. Osoby kreatywne, wyróżniające się pracowitością, komunikatywne z pewnością mogą liczyć na awanse. * * * Wśród wyższych uczelni kształcących kadry turystyki wyróżnia się jedna z najstarszych (istniejąca od 1994 r.) AL MAMER Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Warszawie. Utworzyła ją grupa wybitnych przedstawicieli nauki, będących jednocześnie nie tylko praktykami, ale także działaczami turystyki, zwłaszcza PTTK. Pracownicy naukowi ALMAMER są także autorami wielu książek oraz artykułów naukowych i popularnych. Uczelnia wychowuje kolejne pokolenia turystów krajoznawców, którym umożliwia nie tylko zdobycie wiedzy, ale także prowadzenie badań naukowych w dziedzinie turystyki i publikowania ich wyników we własnych wydawnictwach. Obecnie badania naukowe w dziedzinie turystyki koncentrują się m.in. wokół problematyki atrakcyjności turystycznej Mazowsza, który to region zasługuje na większą promocję. Wiedza jest narzędziem innowacji, kluczowym elementem nakręcającym rozwój gospodarczy i społeczny... Przewagę konkurencyjną na rynku uzyskują ci, którzy potrafią lepiej, szybciej i efektywniej ją wykorzystać powiedziała prof. Barbara Dobiegała-Korona. Dlatego właśnie warto studiować turystykę. Jan Paweł Piotrowski TurBiznes / Grudzień

16 Wyspy, Wyspy i jeszcze raz Wyspy cz. II Polinezyjskie wakacje cz. II Polinezja Francuska (130 wysp i atoli na pd. Pacyfiku) swym zasięgiem obejmuje obszar nieomal tak duży jak Europa, ale powierzchnia lądów stanowi zaledwie promil jej areału. Pierwszymi europejczykami którzy dotarli do wysp w XVIII wieku i je rozsławili, byli Bougainville i Cook. Ten ostatni założył na Tahiti wysoko w górach plantację pomarańczy, aby ochronić załogę swego żaglowca przed szkorbutem. Uprawiane są one do dzisiaj, ale w całkiem innym celu. Bogaci menedżerowie przyjeżdżają tutaj, aby zrelaksować się i odpocząć przy uprawie legendarnej plantacji. Cena owoców jest niebagatelna za 12 sztuk pomarańczy trzeba zapłacić 125 EURO i ponoć chętnych nie brakuje. W Papeete nieomal na każdym skrzyżowaniu widzimy ich reklamę. Jest to sprzedawca pomarańczy dźwigający na ramionach drewniany pałąk na końcach którego zawieszone są siatki z pomarańczami. Reklama nie jest skierowana na pewno do etnicznych Polinezyjczyków, choć w strukturze ludności stanowią oni ponad 70%. Może raczej do pozostałych, a więc bogatych Chińczyków (20%), Europejczyków (10%), albo turystów. Wszak nie bez przyczyny mówi się na wyspach, że Chińczycy mają pieniądze, europejczycy posiadają władzę, a Polinezyjczycy same przyjemności. Pochodzenie wysp Polinezji Francuskiej jest zróżnicowane. Cześć z nich to wyspy wulkaniczne np. Moorea, czy wulkaniczno-koralowe, pokryte lasem tropikalnym tworzą bajeczne kształty, a część stanowią atole koralowe np. Bora-Bora, wokół których woda oceanu przybiera barwę wielu odcieni błękitu i turkusu. Są miejsca gdzie oko wytrawnego turysty może rozróżnić jej 7 odcieni. Dostęp do wysp drogą wodną jest wielce utrudniony, gdyż otoczone są one rafami koralowymi. Z kolei tropikalna roślinność to przede wszystkim rośliny drzewiaste, zwłaszcza palma kokosowa i paprocie oraz pięknie kwitnące kwiaty takie jak np. zniewalająca swym zapachem gardenia (symbol wysp), czy krzyczące ostrymi barwami hibiskusy, czy kryształowa róża. Wyspy Pacyfiku kojarzą się nam najczęściej z plażami (białymi lub czarnymi), sportami wodnymi, tropikalną roślinnością, ale jest tam także melanezyjska kultura i zwyczaje, ciekawe plemiona i dalece odmienna od naszej filozofia życia. Rodzimi Polinezyjczycy nie rozumieją np. faktu, iż aby żyć - trzeba pracować. Przecież owoce rosną na drzewach i są w zasięgu reki, morze dostarcza ryby, małże itp., przed deszczem można ukryć się w jaskini, czy pod palmami, a temperatura powietrza jest zawsze wysoka. Symbolem Polinezji jest palma kokosowa, to z nią właśnie wiąże się powiedzenie kokosowy interes. Można z niej bowiem zrobić nieomal wszystko, co jest potrzebne człowiekowi do życia, a więc dachy domostw, maty do spania, z włókna kokosowego robi się stroje, z łupin naczynia, mleko kokosowe leczy, gdyż ma właściwości antyseptyczne, wreszcie owoce można przyrządzać do jedzenia na wiele sposobów. Podobną rolę pełni drzewo zwane chlebowcem. Ponoć jedno drzewo może wyżywić czteroosobową rodzinę, przez rok. Z owoców chlebowca można zrobić frytki, piure, upiec je w ognisku (co najmniej 40 minut, w innym przypadku owoc jest cierpki i łykowaty), czy zakopać w ziemi, aby powstał oryginalny pasztet. Surowe owoce nie nadaje się do jedzenia. Największą spośród wysp i atoli Polinezji Francuskiej jest Tahiti, zwana często Wyspą Miłości, która skupia ponad 60% wszystkich mieszkańców regionu. Uważają oni że na Tahiti jest najlepsza na świecie wanilia, ananasy oraz najpiękniejsze kobiety. W przeszłości w krajobrazie wyspy dominowały gaje palmowe, dzisiaj zastąpiły je luksusowe pola golfowe. Aby jednak zachować tradycję, powstał pomysł uczynienia z każdego kto chce, właścicielem palmy na Tahiti. Oczywiście zainteresowani muszą ponieść koszty jej zasadzenia i uprawy. Pomysł okazał się bardzo trafiony. Dzisiaj już wiele osób ma swoje palmy na Tahiti. Jedynym problem pozostają kraby, które Tropikalny las 16 Grudzień 2009 / TurBiznes

17 Wyspy, Wyspy i jeszcze raz Wyspy cz II mogą doszczętnie zjeść wszystko co się na niej znajduje. Stąd na drzewach można zauważyć szerokie metalowe opaski, na których kraby się ślizgają i nie mogą pokonać odległości dzielącej ich od wierzchołka palmy. Większość turystów odwiedzających Polinezję Francuską po pierwsze zwiedza stolicę tj. Papeete - centrum administracyjne oraz najważniejszy port na Południowym Pacyfiku. Już po wylądowaniu samolotu, nawet jeśli jest to środek nocy, czujemy że jesteśmy oczekiwanymi gośćmi. Wita nas muzyka na żywo, a dźwięki gitar o nieznanej barwie zapowiadają przedsmak raju, opisywanego w literaturze i pokazywanego na obrazach Gauguina. W architekturze miasta przeważa francuski styl kolonialny, a w pejzażu dominują wieże wielu kościołów. Są tu protestanci, katolicy i mormoni, stąd też w każdej gminie znajdują się trzy kościoły oraz tyleż cmentarzy. W Papeete żyją przede wszystkim bogate osoby pochodzenia chińskiego lub europejskiego. Natomiast większość rodzimej ludności mieszka we wioskach położonych w górach, gdzie życie płynie wolno według starych zwyczajów i tradycji. Modlą się oni do swoich bóstw w świętych miejscach marae, które mają charakter ogrodów. Znajdują się tam wyrzeźbione w kamieniu lub drewnie postaci bóstw, wota dziękczynne i ołtarze w kształcie platform, zbudowane z kamieni pochodzenia wulkanicznego. Raz do roku w lipcu ma miejsce wielka, kilkudniowa uroczystość, podczas której trwają modły, a na ołtarzu palony jest ogień. Na trzeci dzień cała wieś przechodzi po gorących kamieniach ołtarza, kto się sparzy, ten jest grzeszną osobą. W świętym miejscu jest także chata wodza i tylko on może w niej przebywać. Po śmierci ciało wodza, odpowiednio przygotowane, pozostaje w chacie przez pół roku, następnie jest proszkowane i w takiej postaci rozdawane członkom społeczności danej wioski. Ponoć jego użycie daje siłę, szczęście, zdrowie i powodzenie. Inną tradycją rdzennej ludności jest robienie sobie tatuaży. Zawsze one coś oznaczają np. wydarzenia z przeszłości. Każda wioska i każda rodzina mają swój charakterystyczny motyw tatuażu i nikt inny nie może go używać. Tatuaż jest jak otwarta księga człowieka. Można po nim rozpoznać do jakiej wioski czy rodziny dana osoba należy, co się wydarzyło w jej życiu, jakie posiada zdolności. Słynny malarz Henri Matisse w swej twórczości czerpał wiele motywów, właśnie z tych tatuaży. Obecnie codzienne życie mieszkańców wiosek związane jest także ze współczesnością. Rano i wieczorem do wiosek dojeżdża autobus oraz samochody- sklepy. Jeśli miejscowi chcą podróżować to na drodze kładą liście palmy, wówczas klakson autobusu daje znać o przyjeździe. Jeśli chcą Morae święte miejsce TurBiznes / Grudzień Hotel w stylu chat polinezyjskich

18 Wyspy, Wyspy i jeszcze raz Wyspy cz. II Bajeczne kształty gór na Bora Bora zrobić zakupy, to kładą liść bananowca. Z transportu korzystają także dzieci rząd opłaca ich transport do szkół. Na Tahiti warto zobaczyć malownicze wodospady Faarumai (najwyższy ma wysokość 50 m.) spływające kaskadami do rzek i strumieni, podziwiać lasy deszczowe składające się z paproci i tropikalne kwiaty, których pełną plejadę można także podziwiać w ogrodzie botanicznym oraz odwiedzić muzeum Gauquina (niestety może wywołać rozczarowanie swą nijakością) i dmuchające dziury Arahoho. Są to fontanny wody morskiej tryskające z otworów, wydrążonych w bazaltowych przybrzeżnych skałach. Turyści uciekają przed nimi, budząc powszechną radość. Bardzo często odwiedzaną wyspa jest także Moorea znajdująca się zaledwie 17 km od Tahiti. Osiem szczytów (wulkaniczne stożki) pokrytych tropikalą przyrodą, malownicza zatoka Cooka, piaszczyste plaże, delfiny i wieloryby które podpływają w okolice rafy ze swymi młodymi (w październiku) zachęcają do wycieczek i korzystania ze sportów wodnych. Dodatkowo przebywanie w hotelach utrzymanych w stylu chat polinezyjskich (wnętrze wyposażone i utrzymane na dobrym poziomie europejskim), położonych w ogro Rafa koralowa wokół wyspy Moorea 18 Grudzień 2009 / TurBiznes

19 Wyspy, Wyspy i jeszcze raz Wyspy cz. II dach z tropikalną roślinnością może dać przedsmak raju. Nie inaczej jest także na Bora Bora. Wyspa z lotu ptaka opisywana bywa jako szmaragd, otoczony turkusem i umiejscowiony w naszyjniku z błyskotliwych pereł. W istocie mała wyspa jest położona w centrum wielobarwnej laguny z wieloma wysepkami, otoczona rafą koralową. W różnobarwnych błękitnych wodach laguny można znaleźć wszystkie typy ryb i koralowców. Widok rozpościerający się z lotniska (na wyspę dopływa się wodolotem) zapiera dech w piersiach, jedyne żeglowne przejście prowadzi do głównej wioski Vaitape. Bora Bora obfituje w możliwości spędzenia wolnego czasu poczynając od nurkowania, a kończąc na lotach helikopterem. Warta polecenia jest zwłaszcza wycieczka dookoła laguny z piknikiem na moto. Po drodze można osobiście nakarmić ręką rekina i popływać z płaszczkami. Zanim udamy się w drogę powrotną do Europy, jeszcze warto nabyć pamiątki z Polinezji. Poza wspomnieniami, najcenniejsze z nich to czarne perły, hodowane w specjalnie przygotowanych dla perłowców warunkach, na fermach. Po wszczepieniu do małży kulki z masy ślimaka, po 1,5 roku, może zostać wyprodukowana perła, ale skuteczność tego przedsięwzięcia szacowana jest tylko na 5%. Stąd cena czarnych pereł waha się od 100 euro w górę. Wdzięczną pamiątką mogą być także wyroby z muszli. Wracając, można jeszcze lekko zboczyć z trasy i odwiedzić boskie Buenos, pójść na słynną La Bocę, zatańczyć niemoralne tango, ale to już jest zupełnie inna historia. Tancerki polinezyjskie tekst i zdjęcia Danuta Dudkiewicz Wody laguny Bora Bora TurBiznes / Grudzień

20 Poradnik PORADNIK WARSZAWSKIEJ IZBY TURYSTYKI JAK WYBRAĆ DOBRE BIURO PODRÓŻY I WYPOCZYWAĆ BEZ STRESU 1. Ostateczny wybór organizatora wyjazdu zagranicę (biura podróży) i podpisanie umowy powinno być poprzedzone zebraniem opinii (wywiadem) wśród: rodziny, jeśli ma wymagania i możliwości finansowe podobne do naszych; znajomych, którzy rekomendują biuro podróży z którego korzystali i nie mieli znaczących zastrzeżeń do realizacji imprezy w której uczestniczyli; ekspertów np. Warszawskiej Izby Turystyki (tel ) Należy sprawdzić w Urzędzie Marszałkowskim i na stronie internetowej www. wit.org.pl (uaktywnić hasło sprawdź biuro) czy Firma figuruje w rejestrze legalnie działających organizatorów imprez prowadzonym przez Marszałka Województwa. Należy sprawdzić też na ww. stronie datę ważności ubezpieczenia działalności Firmy, bo polisa ta jest ustawowo obowiązkowa i chroni klienta w przypadku upadłości biura podróży. 2. Uwaga jeśli wyszukujemy ofertę nie u organizatora wyjazdu tylko w Firmie która jest jego agentem to umowę zawieramy u agenta, ale za realizację imprezy odpowiada organizator(cena wyjazdu jest ta sama). 3. Polscy turyści nie nabrali jeszcze niezbędnego nawyku aby przez zawarciem umowy skrupulatnie i szczegółowo zapoznać się z treścią informacji zawartych w Katalogu Firmy, w tym dotyczących kraju wyjazdu, warunków pobytu, opisu hotelu, a także Warunkami uczestnictwa określającymi prawa i obowiązki stron zawierających umowę (np. dotyczy wysokości potrąceń z wpłat za wycieczkę w przypadku rezygnacji klienta z udziału w imprezie). 4. Ze szczegółów jakie zawierają dokumenty Biura dla klienta warto zapoznać się z następującymi informacjami: o której godzinie zaczyna się i o której kończy doba hotelowa. Biuro tak jak klient płaci zazwyczaj za 7 lub 14 noclegów. Pierwszy, w ramach pierwszej doby hotelowej zaczyna się o godzinie 12 lub 14 jeszcze przeważnie parę lub kilkanaście godzin przed naszym wyjazdem. Zajęcie miejsca w hotelu nawet nad ranem ma miejsce w ramach pierwszej doby hotelowej kończącej się o godzinie 10 lub 12. ważny jest ostatni dzień pobytu w hotelu, ponieważ doba hotelowa kończy się bardzo często na wiele godzin przed podróżą do kraju i po obowiązkowym zwolnieniu pokoju koczujemy do wyjazdu na terenie hotelu. Zaleca się skorzystanie z opcji o której biuro podróży informuje w Katalogu, i w pierwszym dniu pobytu opłacić w recepcji hotelowej przedłużenie korzystania z pokoju zajmowanego w czasie pobytu do czasu wyjazdu np. na lotnisko. Ale jest to do załatwienia tylko wtedy jeśli hotel ma taką możliwość. ponieważ standard hotelu(jego kategoria) bywa często przedmiotem sporu klientów z organizatorem (dotyczy warunków pobytu) warto wiedzieć, że polskie przepisy zobowiązują biura podróży do podawania kategorii tylko według decyzji władz miejscowych tj. kraju pobytu, a nie własnych ustaleń. Ale w niektórych krajach wymogi kategoryzacyjne w stosunku do hoteli nie są zbieżne z polskimi oraz oczekiwaniami klientów, szczególnie w stosunku do hoteli niższej kategorii( np. 3x) w niektórych krajach frekwentowanych przez turystów z Polski. 5. Ubezpieczenia turystów Wszyscy klienci biura turystycznego są objęci ubezpieczeniem zdrowotnym KL (koszty leczenia) oraz NNW (następstwa nieszczęśliwych przypadków). W.w. polisy ubezpieczeniowe w pełni zabezpieczają pokrycie kosztów leczenia w czasie pobytu zagranicą w ramach wykupionego w biurze podróży udziału w imprezie. Jeśli nasze wcześniejsze problemy zdrowotne miały charakter choroby tzw. przewlekłej to przy zawieraniu umowy z biurem podróży powinniśmy dokonać w nim tzw. doubezpieczenia od takiego schorzenia, które może nam ponownie się pojawić w czasie wyjazdu i decyzją lekarzy spowodować hospitalizację. Brak takiego dodatkowego ubezpieczenia grozi koniecznością pokrycia kosztów leczenia z własnej kieszeni, ponieważ wszystkie towarzystwa ubezpieczeniowe wyłączają odpowiedzialność z w/w powodu(choroby przewlekłej nie ubezpieczonej). W ramach ochrony klienta biuro podróży przy podpisywaniu umowy z klientem ma obowiązek poinformować go o możliwości zawarcia dodatkowego ubezpieczenia od kosztów rezygnacji z udziału w imprezie. Ma to sens bo w przypadku problemu zdrowotnego przed podróżą lub kataklizmu który dotknął nasze domostwo(pożąr,powódź itp.),a także w czasie pobytu na imprezie, posiadanie takiego ubezpieczenia chroni nas przed utratą pieniędzy stanowiących opłatę za udział w imprezie. 6. Przy wyjazdach do nielicznych krajów najczęściej Afryki Środkowej i Zachodniej (taką wiedzę mają profesjonalne biura podróży) obowiązują szczepienia zalecane oraz obowiązkowe. Są to wymogi Światowej Organizacji Zdrowia oraz władz sanitarno-epidemiologicznych danego kraju docelowego. Szczepienia takiego należy dokonać co najmniej na 4-5 tygodni przed planowaną podróżą. Dowodem potwierdzającym dokonanie szczepienia jest tzw. żółta książeczka którą wydaje polska stacja sanitarno epidemiologiczna. Jej brak w kraju docelowym skutkuje zakazem przekroczenia granicy tego państwa (lub kraju tranzytowego jeśli i tam jest taki wymóg). 7. Można przyjąć, że spośród legalnie działających organizatorów imprez (figurujących w rejestrze Marszałka Województwa prowadzącego nadzór nad biurami podróży) na uwagę zasługują nie tylko duże Firmy, ale także małe o wąskim profilu ofertowym co do kierunków wyjazdów, bo jedną z zalet jest większy bieżący nadzór nad realizacją imprezy przez zagranicznego partnera handlowego (lub hotelu). 8. Reklamacje W przypadku jeśli naszym zdaniem w czasie realizacji imprezy,jej organizator nie wywiązał się w sposób znaczący z zawartej umowy, reklamację składamy: rezydentowi lub pilotowi wycieczki w czasie imprezy do biura podróży (na piśmie) zaraz po powrocie do Urzędu Marszałkowskiego zgodnie z siedzibą Firmy. Jeśli składając reklamację oczekujemy zadośćuczynienia finansowego to w przypadku braku woli organizatora do polubownego załatwienia sporu, tylko drogą złożenia pozwu do sądu cywilnego możemy zadośćuczynienie uzyskać. Gratisowej pomocy z tych sprawach udzielają Miejscy Rzecznicy Konsumenta. Wiesław Piegat Dyrektor Biura Zarządu Warszawskiej Izby Turystyki 20 Grudzień 2009 / TurBiznes