PARAFIA ŚW. STANISŁAWA BPA W SUBKOWACH NR 10 (143) PAŹDZIERNIK 2012

Transkrypt

1 1 PARAFIA ŚW. STANISŁAWA BPA W SUBKOWACH NR 10 (143) PAŹDZIERNIK 2012 POMNIK MĘĘ CZENNIKÓW N SUBKOWSKICH S K Wieczny odpoczynek racz im dać Panie...

2 2 Lista pomordowanych mieszkańców gminy Subkowy przez hitlerowców w latach na podstawie Protokołów zeznań świadków o pomordowanych mieszkańcach gminy Subkowy przez hitlerowców w latach Lp. Nazwisko i imię Miejscowość Zawód Data urodzenia Data śmierci Gdzie zginął 1 Burczyk Bronis aw Subkowy ksi dz Las Szp gawski 2 Chojnacki Wac aw Subkowy sekretarz Obóz koncentracyjny 3 Cylman Leon Gorz dziej robotnik Obóz koncentracyjny 4 Cyrankowski Jan Gorz dziej robotnik Tczew - koszary 5 Ga czy ski Subkowy robotnik Las Szp gawski 6 Hundsdorf Zygmunt Gorz dziej ksi dz Las Szp gawski 7 Kowalski Radostowo rolnik Las Szp gawski 8 Krzy anowski Subkowy so tys Obóz koncentracyjny Stutthof 9 upkowski Leon Gorz dziej celnik Obóz koncentracyjny Stutthof 10 Majewski Kazimierz Brzu ce robotnik Las Szp gawski 11 Marsza ek Edmunt Wielka rolnik Las Szp gawski 12 Marsza ek Zofia Wielka rolnik Las Szp gawski 13 Mieszczy ska Anna Subkowy gospodyni Las Szp gawski 14 Mieszczy ski Jan Subkowy rolnik Subkowy 15 Murawski Jan Subkowy rolnik Las Szp gawski 16 Murawski Leon Subkowy rolnik Obóz koncentracyjny 17 Nath Albert Narkowy robotnik Las Szp gawski 18 Nowak Wawrzyniec Wa mierz rolnik Obóz koncentracyjny Stutthof 19 Ornas Jan Wielka rolnik Las Szp gawski 20 Przygodzki Gorz dziej robotnik Obóz koncentracyjny Stutthof 21 Ró anowski Micha Gorz dziej robotnik Mi ob dz 22 Sarach Alfons Wielg owy rolnik Obóz koncentracyjny Stutthof 23 Schulz Alfons Subkowy ksi dz Obóz koncentracyjny Stutthof 24 Schwarzwald Alojzy Subkowy kupiec Las Szp gawski 25 Staniszewski Feliks Ma a rolnik Las Szp gawski 26 Werner Franciszek Subkowy robotnik Rajkowy - las 27 Zieli ski Ignacy Subkowy kolejarz Tczew - koszary 28 Zio ek Józef Bukowiec le nik Brzu ce

3 Z ycia naszej parafii... * Dom parafialny został wyposażony w kinkiety i lampy sufitowe, a nad oknami zostały zamontowane rolety. Również został zakupiony sprzęt audiowizualny z ekranem. * 3 X odbyło się w plebanii spotkanie pań z Parafialnego Zespołu Caritas, któremu przewodziła prezes Cecylia Stempa. * Przeżywaliśmy 68. Tydzień Miłosierdzia. Parafialny Zespół Caritas odwiedził z upominkiem żywnościowym 45 chorych, a także z transportem żywnościowym DPS w Narkowach. W zbiórce charytatywnej przed kościołem zebrano sumę 2002,50 zł. * W październiku modliliśmy się na różańcu. Modlitwę różańcową dla dzieci w poniedziałki, środy i piątki prowadzili: ks. diakon Marcin i księża, a codziennie o 17 3o panie z Żywego Różańca, z Caritasu, a na koniec panowie z Męskiej Róży. Nabożeństwa różańcowe odbywały się także w kościele w Brzuścach. * W Pierwsze Piątki jest zawsze adoracja do g.odz. 21 oo. Zapraszamy. Jest Jezus, jest cisza i możesz być TY. Masz o czym rozmawiać z Jezusem... * 7 X nasza wspólnota Rodzina Kolpinga na polach przy ul. Spółdzielczej zorganizowała zawody latawcowe. * Panu Bogdanowi Zalewskiemu z Brzuśc bardzo dziękujemy za transport darów żywnościowych (gratis) dla Caritas naszej parafii. Dziękujemy też kierowcy p. Cieplińskiemu oraz St. Korusowi i R. Wojtasiowi, a p. Wacławowi Grabowskiemu za kilkakrotny transport rusztowań. * 11 X rozpoczął się w Kościele katolickim Rok Wiary. Mszą św. o godz. 20 oo rozpoczęliśmy ten Rok również w naszej parafii (mało wiernych) i wprowadzeniem do ołtarza dwóch Ksiąg: Księgi z dokumentami Soboru Watykańskiego II (w 50. rocznicą jego otwarcia) i Księgi Katechizmu Kościoła Katolickiego (w 20-lecie jego ogłoszenia). Intronizację Ksiąg powtórzyliśmy w niedzielę 14 października, a w Brzuścach - 28 X. * Ukończyliśmy remont drugiej części zakrystii w kościele subkowskim. Prace murarskie (gratis) wykonał p. Czesław Kołodziej, a pomagał mu (gratis) p. Wojciech Gajkowski. Dziękujemy również P. 3 Przemkowi i Piotrowi za prace malarskie i instalacyjne. * Proboszcz parafii brał udział : - W dniu formacyjnym kapłanów całej diecezji w Pelplinie w dniu 13 X (z ks. wikariuszem). - W odpuście parafialnym w Miłobądzu (13 X). - W konferencji Kapituły Koronowskiej 14 X (przewodniczył Ks.bp Wiesław Śmigiel). - W Szemudzie,w pogrzebie śp. Jana Klawikowskiego, ojca ks. Mirosława Klawikowskiego (naszego dawnego wikariusza). - W poświęceniu zakładu okulistycznego w Wielgłowach. - W Tczewie - w Bibliotece Miejskiej - w promocji książki o dr Łucji Wydrowskiej (lekarz, działacz Solidarności ) - był na audiencji u ks. biskupa W. Śmigla (19 X). * 20 X - w sobotę w Bazylice Katedralnej w Pelplinie była uroczysta proklamacja Roku Wiary w naszej diecezji. Uroczystościom przewodniczył nuncjusz apostolski w Polsce ks. abp Celestino Migliore. On również po Mszy św. wręczał delegacjom dekanatów naszej diecezji egzemplarz Katechizmu: odebrała go jako jedna z czterech członków delegacji dekanatu tczewskiego, Barbara Balda z Gniszewa. * Turniej w warcaby (w sobotę 20 X) zgromadził 15 zawodników w sali domu parafialnego. Organizatorem było Stow. Rodzina Kolpinga. * W tygodniu X - odbyły się posiedzenia Rad parafialnych: ekonomicznej, duszpasterskiej, ds. kościoła filialnego w Brzuścach. Kronika parafialna Sakrament małżeństwa zawarli: Dariusz Kutela i Danuta Rutkowska, oboje z Subków Przemysław Wierzbicki z Międzyłęża i Monika Walkusz z Subków Sakrament Chrztu św. otrzymali: Lena Wiktoria Łabucka z Subków Julia Grochowicka z Czarlina Sebastian Bunikowski z Brzuśc Łukasz Piszczatowski z Gniszewa Franciszek Stojałowski z Narków Jakub Baranowski z Subków Ksawery Treffler z Subków Daniel Lisewski z Tczewa Z m a r ł a: Monika Sielska lat 85 z ul.ogrodowej, w Subkowach Wieczny odpoczynek racz jej dać Panie...

4 4 Wywiad W 1OO - lecie urodzin rozmawiamy z BABCIĄ MAŁGORZATĄ PIELECKĄ z Małego Garca Babciu, jesteś najstarszą naszą parafianką. Podobno w Polsce jest już trzy tysiące osób, które przekroczyły sto lat, ale to ciągle jest rzadkość. Babciu, czy szybko przeleciały Ci te lata? Tak, bardzo szybko, za szybko. Jeszcze chciałoby się pożyć - może Bóg da... Jakie lata były w Twoim długim życiu Babciu najtrudniejsze? Najtrudniej było mi po roku Wtedy zmarł mój mąż, miał zaledwie 42 lata. Byliśmy małżeństwem dopiero 19 lat. Pracował w pegeerze w Garcu. Zostałam z trójką dzieci. Osiem lat czekałam na przyznanie renty, byłam za młoda, czy coś takiego? Nie chcieli mi przyznać... A najpiękniejsze lata w Twoim życiu Babciu... do których chętnie wracasz myślą? Myślę, że takich nie było za wiele. Zawsze ciężko pracowałam, były małe zarobki. Chyba nigdy nie było lekko, ale też nie narzekałam. Jakoś sobie radziliśmy. Babciu, gdzie się urodziłaś, gdzie mieszkałaś, w jakich miejscowościach, jaka była Twoja praca? Urodziłam się w Małym Garcu i tu mieszkam całe życie (kilka lat byłam w Tczewie). W młodości, jeszcze przed ślubem, pracowałam w pegeerze, potem w stołówce, w przedszkolu. a także na majątku w domu p. Borkowiczów. Babciu, Twoja rodzina jest duża? Miałam troje dzieci, dwóch synów nie żyje. Mam 11 wnuków, 19 prawnuków i 5 praprawnuków. Dobrze, co, proboszczu? Bardzo dobrze, Babciu. Rozmawiam z Jubilatką w Jej domu, w ostatnim bloku Małego Garca, na I piętrze. Dom z tamtej epoki : jak siedzisz na fotelu, to możesz oglądać tylko czubki drzew. Jest z nami córka Babci, pani Czesia Rogaczewska (mieszka na stałe z mamą); właśnie przyszła przyjaciółka domu pani Stefania Kalenda, która od razu się włącza i mówi: Gretka całe życie przeżyła z humorem i z żartami w głowie. Babciu, znakomicie wyglądasz, tak na 75 - najwyżej, i chyba jeszcze przesadziłem. Masz ładną buzię, prawie nie masz zmarszczek. Piękne włosy, a na nich klamra, masz dobry słuch, pamięć, trochę gorzej ze wzrokiem i jeszcze trudniej z chodzeniem. Kochana Babciu, proszę powiedzieć, co trzeba robić, a czego nie, jak żyć, by można pomarzyć o setce... i mieć ciągle radość, pogodę ducha, wiarę - i dobry apetyt, (mówi córka), a rano myję się w rumianku (dodaje). Lubię dobrze zjeść (tak było zawsze w moim życiu): nade wszystko lubię mięso (dużą pałkę to zjem na raz) i kartofle, a z ciast najbardziej mi smakuje sernik i jabłecznik. Trzeba się dużo modlić, mówię codziennie dwa razy różaniec. Dużo słucham Radia Głos i Radia Maryja. Chyba Pan Bóg tak chce, żebym tak długo żyła... I trzeba być Pupilkiem dla swoich (tak gadają o mnie). A przecież proboszcz wie... dwa razy w miesiącu przyjmuję Komunię św. Raz jest ksiądz, raz jest szafarz Zygmunt (a niekiedy częściej). Babciu dobrze się żyje w małym Garcu? Tak. Spokojnie, ludzie życzliwi. Babcia: Czy mogę na koniec coś jeszcze powiedzieć? Jestem bardzo wdzięczna za opiekę mojej córce Czesi, bo choć sama chora, ma zawsze dużo serca dla mnie. Dziękuję moim dzieciom, wnukom i prawnukom, i tym, którzy mnie odwiedzają, szczególnie Marysi Raczkowskiej i Stefanii Kalendowej. Bardzo dziękuję mojej opiekunce p. Bielińskiej. Bóg zapłać księżom, szafarzowi i Caritasowi. Nigdy poważnie nie chorowałam. Byłam w gipsie trzy razy, w szpitalu raz... Babciu, żyj jeszcze długo, niech Ci Pan Bóg dalej błogosławi i niech zawsze otaczają Cię kochani ludzie. A potem bądź szczęśliwa w niebie. 110 lat, 110 lat - niech żyje Babcia nam... MSZA ŚWIĘTA w intencji babci Małgosi w lecie jej urodzin będzie odprawiona w kościele w Subkowach, 25 listopada, o godz

5 UROCZYSTOŚĆ WSZYSTKICH ŚWIĘTYCH 1 listopad 2012 MSZE ŚW. w Subkowach (w Brzuścach ) PROCESJA modlitewna za zmarłych (przy kościele) po Mszy św. o godz PROCESJA modlitewna za zmarłych na cmentarzu głównym MSZA ŚW. na cmentarzu RÓŻANIEC na cmentarzu (przy krzyżu) listopada lub 2 listopada przez cały dzień w każdym kościele można uzyskać odpust zupełny za zmarłych. A w dniach 1-8 XI codziennie za pobożne nawiedzenie cmentarza i odmówienie dowolnej modlitwy w intencji zmarłych można również uzyskać odpust zupełny za zmarłych. DZIEŃ ZADUSZNY 2 listopad 2012 WSPOMNIENIE WSZYSTKICH WIERNYCH ZMARŁYCH Msze św.: w Subkowach w Brzuścach W Dzień Zaduszny każdy kapłan może sprawować trzy Msze św.: jedną we własnej intencji (lub ofi arodawcy), drugą za wszystkich zmarłych, trzecią według intencji Ojca Świętego. PAMIĘTAJMY O ZMARŁYCH W listopadowe dni szczególnie. Zmarli żyją i oczekują pomocy. Msze św. za zmarłych poleconych w Mszach św. w oktawie odprawiamy do 8 listopada Przez cały listopad modlimy się za poleconych zmarłych w tzw. wypominkach. A w rocznych wypominkach modlimy się za zmarłych imiennie raz w miesiącu na Mszy św. (i przed każdą Mszą św. w daną niedzielę). Jest też w naszej parafii chwalebny zwyczaj, że w ostatni dzień roku, 31 grudnia, modlimy się za wszystkich zmarłych w mijającym roku, zapraszając ze zniczami rodziny, które utraciły swoich ukochanych. Z tych zniczy po Mszy św. układamy na schodach kościelnych wielki krzyż pamięci o tych, którzy są już po tamtej stronie i o czymś bardzo ważnym nam przypominają, choćby to, że czas ucieka, wieczność czeka.

6 6 ROK WIARY Papież Benedykt XVI w Liście Apostolskim POR- TA FIDEI ogłaszającym ROK WIARY zawarł ważne wskazania: Rok Wiary został ogłoszony przez Ojca Świętego w rocznicę dwóch wielkich wydarzeń: - w 50. rocznicę rozpoczęcia II Soboru Watykańskiego (11 X XII 1965) rocznicę ogłoszenia Katechizmu Kościoła Katolickiego (11 X 1992). (dzisiaj drukujemy tytuły dokumentów soborowych) Na Soborze Watykańskim II uchwalono 16 dokumentów, które dzielą się na KONSTYTUCJE, DEKRETY i DE- KLARACJE KONSTYTUCJE 1.Konstytucja o Kościele (Lumen gentium) 2.Konstytucja o Objawieniu Bożym (Dei verbum) 3.Konstytucja o Liturgii świętej (Sacrosanctum concilium) 4.Konstytucja o Kościele w świecie współczesnym (Gaudium et spes) DEKRETY 1.Dekret o pasterskich zadaniach biskupów w Kościele (Christus Dominus) 2.Dekret o formacji kapłańskiej (Optatam totius) 3.Dekret o posłudze i życiu kapłanów (Presbyterorum ordinis) 4.Dekret o odnowie życia zakonnego (Perfectae caritatis) 5.Dekret o Kościołach Wschodnich Katolickich (Orientalium Ecclesiarum) 6.Dekret o działalności misyjnej Kościoła (Ad gentes) 7.Dekret o ekumeniźmie (Unitatis redintegratio) 8.Dekret o apostolstwie świeckich (Apostolicam actuositatem) 9.Dekret o środkach społecznego przekazywania myśli (Inter mirifica) DEKLARACJE 1.Deklaracja o wolności religijnej (Dignitatis humanae) 2.Deklaracja o wychowaniu chrześcijańskim (Gravissimum educationis) 3.Deklaracja o stosunku Kościoła do religii niechrześcijańskich (Nostra aetate) * Będziemy mieli sposobność wyznawać wiarę w zmartwychwstałego w naszych katedrach i kościołach całego świata; w naszych domach i rodzinach, aby każdy silnie odczuł potrzebę lepszego zrozumienia i przekazywania przyszłym pokoleniom odwiecznej wiary. Wspólnoty zakonne oraz parafialne, wszystkie stare i nowe wspólnoty kościelne będą mogły w tym Roku złożyć publiczne wyznanie Credo. * Zwłaszcza w tym Roku każdy wierzący powinien na nowo odkryć treść wiary, którą wyznaje, celebruje, przeżywa i przemadla, i zastanowić się nad samym aktem wiary. Nie przypadkiem w pierwszych wiekach chrześcijanie musieli uczyć się Credo na pamięć. Było ono ich codzienną modlitwą, aby nie zapominali o zobowiązaniu przyjętym wraz z chrztem. * Konsekwencją wiary jest dawanie świadectwa i zaangażowanie. Chrześcijanin nigdy nie może uważać, że wiara jest sprawą prywatną. Wiara jest decyzją o tym, że jest się z Panem, żyje się z Nim. To bycie z Nim prowadzi do zrozumienia powodów, dla których się wierzy. * Wyznanie wiary jest aktem zarówno osobistym, jak i wspólnotowym. * Pierwszym podmiotem wiary jest Kościół. * Tylko w Chrystusie, który umarł i zmartwychwstał dla naszego zbawienia, znajdują pełne światło przykłady wiary, które zaznaczyły te dwa tysiące lat naszej historii zbawienia: - Przez wiarę Maryja przyjęła słowa anioła i uwierzyła w zapowiedź, że stanie się Matką Boga... - Przez wiarę Apostołowie zostawili wszystko, aby pójść za Nauczycielem... - Przez wiarę poszli na cały świat, wypełniając polecenie niesienia Ewangelii... - Przez wiarę uczniowie utworzyli pierwszą wspólnotę... na modlitwie, celebrowaniu Eucharystii... - Przez wiarę kobiety i mężczyźni oddali swe życie Chrystusowi, pozostawiając wszystko... - Przez wiarę tak wielu chrześcijan działało na rzecz sprawiedliwości... - Przez wiarę na przestrzeni czasów mężczyźni i kobiety w każdym wieku wyznawali, że pięknie jest pójść za Panem Jezusem... - Przez wiarę żyjemy także i my: dzięki rozpoznawaniu sercem Pana Jezusa, obecnego w naszym życiu i w historii. (cz. II. opr.fk)

7 * Rozpoczynamy w Narodowe Święto Niepodległości w niedzielę 11 listopada Mszą św. o godz w obecności władz samorządowych Gminy Subkowy i pocztu sztandarowego OSP Subkowy. * Po Mszy procesyjny przemarsz pod pomnik Męczenników subkowskich i złożenie kwiatów przez władze naszej Gminy... i chwila modlitwy. * Po oddaniu hołdu pomordowanym udajemy się na akademię patriotyczną do Domu Kultury w Subkowach: przemówienia, spektakl o Powstaniu Warszawskim, medale dla zasłużonych... i zadumą nad Polską, naszą Ojczyzną. * Poniedziałek, 12 XI o godz. 18 oo - dom parafialny: Wieczór poezji z ks. Franciszkiem Kameckim. * Wtorek, 13 XI o godz. 18 oo - dom parafialny: prelegent Dominik Szupryczyński: 35. lecie pomnika Męczenników subkowskich. * Środa, 14 XI o godz. 18 oo - dom parafialny: Zespół teatralny alumnów z Wyższego Seminarium Duchownego w Pelplinie. * Czwartek, 15 XI o godz. 18 oo - spektakl Zaduszki poetyckie w wykonaniu młodzieży z naszego gimnazjum. * Niedziela, 18 XI o godz kościół - Msza św. na zakończenie. Wystąpi też tczewski trubadur, piosenkarz i kompozytor Zbigniew Flisikowski. Parafialny Oddział Akcji Katolickiej w Subkowach jak co roku bardzo serdecznie Z A P R A S Z A 7 XV Jubileuszowy Tydzień Kultury Chrześcijańskiej W PARAFII A I SUBKOWY 11, 12, 13, 14, 15 listopad 2012 INTENCJA PAPIESKA DLA ŻYWEGO RÓŻAŃCA NA LISTOPAD 2012 Aby biskupi, kapłani i wszyscy słudzy Ewangelii dawali odważne świadectwo wierności ukrzyżowanemu i zmartwychwstałemu Panu. Naszym Przyjaciołom BRACIOM KAPŁANOM ks. Mirosławowi i Eugeniuszowi Klawikowskim ich Mamie Irenie i Rodzeństwu z Szemuda przesyłamy serdeczną łączność w modlitwie i pamięci z powodu śmierci śp. Ojca Jana Klawikowskiego któremu daj Dobry Boże wieczny pokój księża i grono przyjaciół z Subków (w pogrzebie 17 października w Szemudzie brało udział ok. 50 kapłanów, a uroczystościom przewodniczyło dwóch Księży Biskupów)

8 Kościół w obiektywie * W niedzielę 7 X rozpoczął się w Rzymie Zwyczajny Synod Biskupów poświęcony nowej ewangelizacji - jakby na początek Roku Wiary. Bierze w nim udział 262 ojców synodalnych. Polskę reprezentują: kardynał Kazimierz Nycz z Warszawy, kard. Stanisław Dziwisz z Krakowa, abp Józef Michalik z Przemyśla i abp Stanisłąw Gądecki z Poznania. * Program dla katolika na Rok Wiary: - wiara wyznawana - wiara przemyślana - wiara przeżywana - i wiara przemodlona * O odnowę życia moralnego w Czechach zaapelował biskup Pilzna, a apel poparł prezydent Vacląv Klaus, który podkreślił konieczność obrony tradycyjnych wartości chrześcijańskich... * Kończy się proces beatyfikacyjny współzałożyciela Zjednoczonej Europy Roberta Schumana, wielkiego polityka francuskiego. Codziennie o 5 rano szedł do kościoła na Mszę św. Zawsze miał w kieszeni różaniec. Gdy już był ministrem i premierem, regularnie odwiedzał kaplicę Cudownego Medalika na paryski Rue du Bac. * Tegoroczne Europejskie Spotkanie Młodych (już 35) będzie zorganizowane przez wspólnotę z Taize w Rzymie (na zaproszenie Ojca św.) w dniach 28 XII I 2013 i będzie włączone w watykański program Roku Wiary. * Na 359. Zebraniu Plenarnym Konferencji Episkopatu Polski na początku października wybrano na delegata episkopatu ds. TV Trwam abpa gdańskiego Sławoja Leszka Głódzia. TV Trwam jest ważnym nadawcą, który winien być pod kościelnym parasolem - powiedział ks. arcybiskup. * Kolejny już tzw. Dziedziniec Pogan odbył się tym razem w Asyżu. Wzięli w nim udział ateistyczni pisarze, filozofowie, duchowni i dziennikarze. Organizatorem spotkania jest Papieska Rada ds. Kultury. Przemówił też prezydent Republiki Włoskiej Giorgio Napolitano: Nadzieja nie ma innych trwałych podstaw niż Bóg... głosy wielkich ludzi zawsze budzą niepokój... trzeba więc, by zaczęli oni przypominać światu o transcendencji (...) Jeśli świat nie zwróci się do Boga, w ekonomii czy na innych szczeblach życia, będzie skazany na szarość całkowitej obojętności, powierzchowności i banału. PODZIĘKOWANIE I Serdeczne podziękowanie dla: ks. Proboszcza Feliksa Kameckiego za uroczystą Mszę św., p. Justynie i zespołowi Subkowiaki za śpiew, naszym dzieciom i wnukom, bratu Józefowi, bratowej Marii, chrześniakom, całej Rodzinie i znajomym, za zorganiozowanie przepięknej uroczystości z okazji naszego Złotego Jubileuszu. Serdecznie Wam dziękujemy Bóg zapłać Barbara i Władysław Gurbowicz 8 Pań stwu Barbarze i Władysławowi Gurbowiczom z Subków oraz Marii i Augustynowi Polańskim z Czarlina przesyłamy bardzo serdeczne życzenia z okazji niedawnego JUBILEUSZU 5O - lecia MAŁŻEŃSTWA niech Pan Bóg dalej błogosławi WAM i Waszym Rodzinom, niech miłość niesie Was w dalsze wspólne życie, a dobrze przeżywany czas niech Bóg przemienia w wieczność... i dziękujemy Wam Drodzy Jubilaci za tak wrażliwą i kreatywną obecność w naszej wspólnocie parafialnej SZCZĘŚĆ BOŻE - księża TURNIEJ W WARCABY A r. odbył się kolejny już turniej gry w warcaby, organizowany przez Stowarzyszenie Rodziny Kolpinga w Subkowach. Uczestników podzieliliśmy na następne grupy wiekowe: do 10 lat i tutaj kolejność miejsc była następująca: 1. Rafał Maciąg 2. Łukasz Szyszkowski i Julia Ossowska 3. Ania Makowska i Julia Blaszkiewicz od 10 lat: 1. Damian Blaszkiewicz 2. Robert Maciąg 3. Emilia Cymanowska 4. Natalia Blaszkiewicz trzecia kategoria to młodzież starsza: 1. Szyszkowska Asia, Cymanowski Krzysztof i Mikulski Maciej 2. Szyszkowska Małgosia 3. Radtke Michał. Wszyscy uczestnicy zostali obdarowani nagrodami i słodyczami. Dziękujemy za przybycie i żywy doping p. Maciąg. Na zakończenie sześcioletnia Julia Ossowska wykonała tzw.,,gwiazdę przy oklaskach publiczności. Dziękujemy również ks. pr. kan. Feliksowi Kameckiemu, p. Zdzisławowi Makowskiemu, Natalii Ossowskiej, Rafałowi Cichockiemu i Barbarze Balda za organizację i opiekę nad imprezą. SERDECZNIE ZAPRASZAMY ZA ROK Parafia Subkowy dysponuje działkami budowlanymi (pow. ok m 2 ) - przy drodze do Brzuśc za Osiedlem Jana Pawła II. Tel. (58)

9 JAK ZMOTYWOWAĆ DZIECI DO NAUKI Już w przedszkolu niektóre dzieci szybciej uczą się wierszyków na pamięć, inne wolniej. Potem w szkole jednym uczniom nauka sprawia przyjemność, dla innych jest tylko trudnym obowiązkiem. Rodzice zastanawiają się, w jaki sposób zmotywować swoje pociechy, by nauka dawała jak najlepsze efekty i była prawdziwą przyjemnością, a nie przykrym obowiązkiem. Już od najmłodszych lat należy rozwijać naturalną ciekawość dziecka i wzbudzać jego motywację do poznawania nowych rzeczy i do nauki. Specjaliści proponują, by robić to poprzez: Systematyczne wyprawy do księgarni niech dziecko wybierze sobie jakąś książeczkę lub czasopismo odpowiednie dla jego wieku; Organizowanie wycieczek do muzeów, na wystawy, oglądanie z dzieckiem ciekawych programów w TV i rozmawianie o nich; Rozwiązywanie krzyżówek, zagadek, zabaw logicznych; Wykorzystywanie codziennych czynności i zdarzeń do ćwiczenia różnych umiejętności, np. liczenia, logicznego myślenia; Dawanie przykładu własnym zachowaniem, spędzając wolny czas, czytając książki, oglądając programy popularnonaukowe itp.; Dawanie dziecku do zrozumienia, że nauka jest ważna nie mów, że to strata czasu, nie należy zwalniać z udziału w lekcjach z błahych powodów; Wykazywanie zainteresowania karierą szkolną dziecka i wspieranie go w niej; Interesowanie się tym, co wydarzyło się w szkole, rozmawianie o tym, czego dziecko się nauczyło; Wdrażanie dziecka do systematyczności, nauczenie dobrej organizacji pracy, odrabianie lekcji o tej samej porze, ale nie bezpośrednio przed lub po szkole, zadbanie o odpowiednie miejsce do nauki; Pomaganie dziecku w odrabianiu lekcji i pokonywaniu trudności, nie oznacza to jednak, że mamy wykonywać zadania za niego. Należy pomóc zrozumieć mu polecenie, zaplanować poszczególne etapy niezbędne do wykonania zadania, w razie potrzeby udzielić wskazówek; Unikanie atmosfery napięcia, nie należy okazywać ciągłego niezadowolenia, lecz trzeba szukać mocnych stron swojego dziecka i udzielać mu wsparcia; Stosowanie pochwały; zamiast mówić z ciebie nic nie będzie, chwalić za osiągnięcia, ale też za włożony wysiłek; Nie należy porównywać dziecka do rodzeństwa, kolegów, lecz do poprzedniego jego poziomu i umiejętności, uświadamiamy mu w ten sposób jego postępy i motywujemy je do dalszej pracy; W przypadku zniechęcenia dziecka lub doświadczenia przez nie porażki, nie należy zaprzeczać jego uczuciom, mówiąc, że nic się nie stało, lecz trzeba nazwać jego uczucia, np. widzę, że jest ci smutno z tego powodu, że jesteś rozczarowany, że zadanie to sprawia ci trudność; trzeba zachęcić je do wymyślenia, jak można rozwiązać dany problem. Zaproponujmy własne pomysły i wspólnie zdecydujmy, wydają się możliwe do zrealizowania. Jeśli postaramy się tak postępować, to być może uda się nam zmotywować nasze dzieci do nauki i usamodzielnić je w zdobywaniu wiedzy. Dziecko zrozumie, że stawiane przed nim zadania nie są uciążliwymi obowiązkami, ale przyjemnym wyzwaniem, któremu jest w stanie sprostać. Opr. Sylwia Cichocka 9 Poczet Papieży 71. Seweryn (640) Rządził Kościołem zaledwie dwa miesiące. Uwielbiany przez biedotę rzymską i duchowieństwo. 72. Jan IV ( ) Walczył z herezją monoteletyzmu, która uznawała tylko boską wolę Jezusa. Potępił ją na synodzie w Rzymie w 641 r. Wykupił chrześcijan wziętych do niewoli. 73. Teodor I ( ) Wróg monoteletyzmu. Prawdopodobnie został otruty. 74. Św. Marcin I ( ) Konsekrowany na papieża bez zgody cesarza Bizancjum. Aresztowany, oskarżony o zdradę stanu, stanął przed sądem, skuty w kajdany. Karę śmierci zamieniono mu na zesłanie, gdzie zmarł z wycieńczenia. Ostatni z papieży wpisany do katalogu męczenników. 75. Św. Eugeniusz ( ) Za jego czasów została zerwana wspólnota kościelna Rzymu z Konstantynopolem. PODZIĘKOWANIE Zespół Subkowiaki dziękuje wójtowi panu M. Murzydło za sprezentowanie autokaru na jednodniową wycieczkę do Torunia i Ciechocinka. Jesteśmy niezwykle wdzięczni, że zawsze możemy liczyć na jakąkolwiek pomoc z Jego strony. Dzięki temu, że koszta były pomniejszone, pojechało nas znacznie więcej. Wycieczka bardzo się udała, a dla nas seniorów to niekiedy jedyna możliwość zobaczenia nowych i pięknych miejsc w tak sympatycznym towarzystwie. Dziękujemy Serdeczne Bóg zapłać

10 10 DZIAŁANIA ANIA CARITAS Kościół domem miłosierdzia - to hasło 68. Tygodnia Miłosierdzia, który obchodzony był w Kościele katolickim od 7 do 14 października. Głównym celem tego tygodnia jest formacja serc i sumień wszystkich katolików w duchu miłości braterskiej, a zwłaszcza osób odpowiedzialnych za działalność charytatywną w parafiach i diecezjach. Tegoroczny Tydzień Miłosierdzia przypominał wszystkim pracownikom i wolontariuszom Caritas o miłości Bożej, która płynie z sakramentów świętych oraz mówił o konieczności czerpania z tego źródła miłości, by potem dzielić się nią z potrzebującymi. Tej miłości miłosiernej, która śpieszy ubogim z pomocą uczyliśmy się również od Matki Bożej prowadząc nabożeństwo Różańcowe w kościele podczas Tygodnia Miłosierdzia. W poszczególne dni Zespół Caritas (Danuta Jarecka, Małgorzata Ryńska, Ewa Choszcz, Barbara Balda, Helena Łódtka, Dorota Dzienisz, Krystyna Dembowska, Aleksandra Kuszyńska, Wanda Pokładowska oraz Cecylia Stempa) otaczał modlitwą dzieci i młodzież, osoby chore i samotne, osoby niezaradne życiowo oraz rodziny wielodzietne. Prosiliśmy Boga o dobre i święte powołania kapłańskie, o pracę dla bezrobotnych i łaskę przemiany serc dla tych, którzy odeszli od Boga. Nasz Zespół nie poprzestał w Tygodniu Miłosierdzia tylko na modlitwie. Wielka troską Caritas są osoby chore, niepełnosprawne i starsze z terenu naszej parafii, dlatego śpieszyliśmy do nich z radością z małymi upominkami w odwiedziny. W ciągu całego tygodnia spotkaliśmy się 53 osobami chorymi w ich domach. Ks. proboszcz i panie z Caritas odwiedzili kolejny raz panią Erykę Wachowską, która od lipca przebywa w Ośrodku Leczniczym w Pszczółkach oraz bardzo przyjazny i gościnny Środowiskowy Dom Samopomocy w Narkowach, przekazując dla uczęszczających tam 30 osób żywność i słodycze oraz środki czystości. Ojciec święty Benedykt XVI w encyklice Deus Caritas Est napisał,,miłość Caritas zawsze będzie konieczna, również w najbardziej sprawiedliwej społeczności. Nie ma takiego sprawiedliwego porządku państwowego, który mógłby sprawić, że posługa miłości byłaby zbędna. Zawsze będzie istniało cierpienie, które potrzebuje pocieszenia i pomocy. Zawsze będzie samotność. Zawsze będą sytuacje materialnej potrzeby, w których konieczna jest pomoc w duchu konkretnej miłości bliźniego Papież przypomina nam w trwającym Roku Duszpasterskim, że,,kościół jest rodziną Bożą w świecie. W tej rodzinie nie powinno być nikogo, kto cierpiałby z powodu braku tego, co konieczne Nasz Zespół Caritas starał się wprowadzać naukę Ojca św. Benedykta XVI w czyn, biorąc udział w programie unijnej pomocy żywnościowej PEAD dla 108 rodzin z naszej parafii o niskich dochodach materialnych. Jeszcze w Tygodniu Miłosierdzia przywieźliśmy z magazynu w Jabłowie ponad 2 tony żywności (mleko, olej, kasza gryczana, dżem wiśniowy, herbatniki oraz koncentrat pomidorowy). Żywność tę panie wydawały wśród 400 osób zapisanych do tegorocznego programu. Od maja do października tego roku rodziny naszej parafii otrzymały żywność na kwotę zł. Serdecznie dziękujemy firmie p. Bogdana Zalewskiego z Brzuśc za przywiezienie w październiku żywności z magazynu w Jabłowie. Wszystkim parafianom wspierającym finansowo działania Caritas składam serdeczne,,bóg zapłać. Z Rzymu... Jeśli dzisiaj Kościół proponuje Rok Wiary i nową ewangelizację, nie robi tego, aby uczcić jakąś rocznicę, ale ponieważ jest to konieczne,nawet bardziej niż przed 50 laty! W minionych dziesięcioleciach rozwinęło się duchowe pustynnienie. Co mogłoby oznaczać życie i świat bez Boga, w czasach soboru można było już poznać, ale niestety obecnie widzimy to każdego dnia wokół nas. Rozprzestrzeniła się pustka. Ale właśnie wychodząc od doświadczenia tej pustyni, od tej pustki, możemy odkryć na nowo radość wiary. Na pustyni odkrywa się wartość tego, co jest niezbędne do życia; w ten sposób we współczesnym świecie istnieją niezliczone znaki pragnienia Boga, ostatecznego sensu życia. Na pustyni trzeba nade wszystko ludzi wiary, którzy swym własnym życiem wskazują drogę ku ziemi obiecanej i w ten sposób uobecniają nadzieję. Żywa wiara otwiera serca na łaskę Boga, która uwalnia od pesymizmu. Dziś ewangelizowanie oznacza być świadkiem nowego życia i w ten sposób wskazywanie drogi. Rzym, , homilia na początek Roku Wiary Cecylia Stempa Prezes PZC w Subkowach

11 Czy kobiety są w Kościele dyskryminowane? Na synodzie biskupów w Rzymie wśród wielu głosów pojawił się postulat, żeby jakimiś mocnymi gestami podkreślić ważną rolę kobiet w Kościele. Prymas Belgii stwierdził, że dwie trzecie aktywnych członków Kościoła to właśnie kobiety, a one czują się w Kościele dyskryminowane. Że trzeba im wyjaśnić, dlaczego nie święci się ich na kapłanów. Tylko po co wyjaśniać to, co zrozumiałe i zaradzać temu, co nie jest problemem? Gdyby się kobietom w Kościele nie podobało, to by nie stanowiły większości wiernych. To już bardziej brak mężczyzn w Kościele powinien wzbudzić pytanie o przyczyny tego stanu. Może czują się za mało dyskryminowani? Kobiety wcale nie pchają się do kapłaństwa i nie trzeba im tego wyjaśniać. Pchają się feministki (najchętniej niewierzące), ale to absolutny margines. To zazwyczaj osoby przekonane, że zmiana sytuacji sprawia zmianę człowieka. Wydaje im się, że w człowieka wstąpi pokój, gdy sobie przemebluje pokój. Nawet 11 Kościół chcą obstawić parytetami, rozdzielić równo posługi i po prostu mieć dostęp do władzy. Nie ma to nic wspólnego z duchem Chrystusa. Nikt nie ma prawa do żadnych posług w Kościele. Faceci też. Jezus wybrał do kapłaństwa tych, których sam chciał, a chciał mężczyzn. Ale przecież też nie wszystkich. To On decyduje. Bóg wybrał na matkę swojego Syna tylko jedną osobę a była to kobieta. Czy to nie KŁOPOTLIWE PYTANIA dyskryminacja mężczyzn? I w ogóle całej ludzkości poza tą jedną kobietą? Czemu nie było castingu, przetargu jakiegoś? Krzykliwość bardzo nielicznej grupy ludzi i ich medialna przepustowość nie powinna skłaniać nikogo w Kościele do czynienia im awansów. Zanim komuś przyjdzie do głowy wierzyć telewizji, niech zrobi prywatny test w swoim otoczeniu. Niech popyta swoich ciotek, kuzynek, sąsiadek i innych pań, czy chcą być księżmi. To się dowie, że poza wyjątkami nie chcą. Bo na szczęście świat wciąż jeszcze obraca się w jedną, konkretną stronę i kobiety wciąż w większości są kobietami, zaś mężczyźni zasadniczo są jeszcze mężczyznami. Jazgot świata, który bez Boga nie potrafi sobie znaleźć miejsca, nie powinien wpływać na decyzje ludzi Kościoła. I co z tego, że ktoś ma ochotę chodzić w Kościele w nie swoich butach? Nie tędy prowadzą ścieżki wiary. Jeszcze nigdy duchowa odnowa nie przyszła drogą nadskakiwania oderwanym od Chrystusa upodobaniom jakiejś grupy ludzi. Bo to właśnie takie jest: oderwane od Chrystusa. Nie ma tam pytania: Co, Jezu, chcesz, abym czynił?. Tam jest nasilający się krzyk: Rób to, czego sobie życzę!. Tam jest walka o władzę, o urzędy, tam jest robienie kariery, promocja siebie. Kościół odnawia się nie przez ustępowanie ludzkim zachciankom, tylko przez nową gorliwość w realizowaniu woli Bożej. Ona jest wyraźnie określona w Tradycji Kościoła i w Piśmie Świętym. Trzeba zaufać słowu Bożemu, a nie ludzkiemu gadaniu. A jakie jest słowo Boże? No właśnie to może trzeba wstać pół godziny wcześniej i codziennie się na nim skupić? Tekst: Franciszek Kucharczak CZY WIESZ DLACZEGO... PTAKI FRUWAJĄ? Człowiek od wieków zazdrościł ptakom możliwości latania. Biolodzy doszli do wniosku, że zwierzęta wykształciły umiejętność latania, bo była to skuteczna metoda ucieczki przed czyhającymi nań niebezpieczeństwami. Latać potrafią owady i ptaki, to wiemy wszyscy, ale latają także niewielkie żabki, wiewiórki i wiele rodzajów latających ryb. Mechanizm lotu ptaków nie został przez naukę wyjaśniony do końca. Istnieje wiele pytań, czekających na prawidłową odpowiedź. Zadziwiające jest, że np. albatrosy mające skrzydła o rozpiętości do 4 metrów, potrafią szybować z prędkością 80 km/h, a przy tym nie poruszają w ogóle skrzydłami i lecą niezależnie od wiatru. Jak to robią? Nie wiadomo. Nie wiadomo też, jak to się dzieje, że wiele niepozornych ptaków potrafi przelecieć odległość 4-5 tys. kilometrów bez odpoczynku, a albatrosy potrafią spać podczas lotu. Od lat ludzie obserwują i analizują wędrówki ptaków, lecz nie poznali do końca ich tajemnic. Sprawa wędrówek ptaków w niektórych przypadkach nie jest dostatecznie jasna. Znany jest gatunek jednego z burzyków, który co roku przelatuje 35 tys. kilometrów po to, by założyć gniazdo. W przypadku wielu gatunków ptaków nieznana jest tak naprawdę przyczyna ptasich wędrówek. Czasem ptaki odbywają loty na bardzo dalekie odległości, podczas gdy w pobliżu mogą znaleźć warunki odpowiednie do przeżycia. Zdumiewająca dla badaczy jest także zdolność orientacji ptaków. Mózg gołębia analizujący jego pozycję radzi sobie z tym zadaniem w kilka sekund. Człowiek przy pomocy odpowiednich przyrządów potrzebuje na to około piętnastu minut, o ile jest doświadczonym żeglarzem. Dopiero era komputeryzacji przyniosła w tej dziedzinie postęp. Nie wiadomo do końca, w jaki sposób gołębie odnajdują właściwą drogę. Jak dotąd uczeni wysunęli kilka hipotez. Według nich, ptaki korzystają z umiejętności orientacji według ziemskiego pola magnetycznego, orientują się na podstawie infradźwięków lub położenia Słońca i gwiazd. (K.R.)

12 12 Z KOMPENDIUM KATECHIZMU KOŚCIOŁA KATOLICKIEGO DZIESIĘĆ PRZYKAZAŃ BĘDZIESZ MIŁOWAŁ SWEGO BLIŹNIEGO JAK SIEBIE SAMEGO Dlaczego należy szanować życie ludzkie? Ponieważ jest święte. Od samego początku domaga się stwórczego działania Boga i pozostaje na zawsze w specjalnym odniesieniu do Stwórcy, jedynego swego celu. Nikt nie może rościć sobie prawa do bezpośredniego zadawania śmierci niewinnej istocie ludzkiej, ponieważ jest to głęboko sprzeczne z godnością osoby i świętością Stwórcy: Nie wydasz wyroku śmierci na niewinnego i sprawiedliwego (Wj 23,7). Dlaczego uprawniona obrona osób i społeczności nie sprzeciwia się temu zakazowi? Ponieważ w uprawnionej obronie chodzi o podjęcie działania dotyczącego zachowania własnego życia i życia innych, a nie zabicia napastnika. Uprawniona obrona jest poważnym obowiązkiem tego, kto jest odpowiedzialny za życie innych. Nie powinna ona jednak skłaniać do użycia większej siły niż potrzeba. Czemu służy kara? Wymierzona przez prawowitą władzę publiczną kara ma na celu naprawienie porządku wywołanego wykroczeniem, obronę porządku publicznego i bezpieczeństwa osób, oraz ma przyczyniać się do poprawy winowajcy. Kto może wymierzać kary? Wymierzona kara powinna być proporcjonalna do ciężkości wykroczenia. Dzisiaj, biorąc pod uwagę możliwości, jakimi dysponuje państwo, aby skutecznie ukarać zbrodnię i unieszkodliwić tego, kto ją popełnił, przypadki absolutnej konieczności kary śmierci są bardzo rzadkie, a być może już nie zdarzają się wcale (Evangelium vitae). Kiedy środki bezkrwawe wystarczą, władza powinna ograniczyć się tylko do tych środków, ponieważ są bardziej zgodne z konkretnymi uwarunkowaniami dobra wspólnego, bardziej też odpowiadają godności osoby ludzkiej i nie odbierają winowajcy możliwości skruchy. Czego zakazuje piąte przykazanie? Piąte przykazanie zakazuje jako głęboko sprzecznych z prawem moralnym (ciężki grzech) takich działań, jak: zabójstwo bezpośrednie i zamierzone, i współdziałanie z nim; Bezpośrednie przerywanie ciąży, zamierzone jako cel lub środek, jak również współdziałanie w przerywaniu ciąży; powoduje nałożenie kary ekskomuniki, ponieważ życie ludzkie od chwili swego poczęcia powinno być szanowane i chronione w sposób absolutny w całej swej integralności; Eutanazja bezpośrednia, która polega na położeniu kresu życia osób upośledzonych, chorych lub umierających; Samobójstwo i dobrowolne współdziałanie z nim, ponieważ sprzeciwia się głęboko miłości Boga, miłości PIĄ TE PRZYKAZANIE: NIE ZABIJAJ - cz. I samego siebie i bliźniego; gdy chodzi o odpowiedzialność, to może być ona zwiększona, z racji zgorszenia, lub zmniejszona, gdy samobójstwo jest popełnione z powodu ciężkich zaburzeń psychicznych lub dużego strachu. Jakie zabiegi medyczne są dozwolone, gdy śmierć jest nieuchronna? Zwykłe zabiegi przysługujące osobie chorej nie mogą być w sposób uprawniony przerwane. Dozwolone jest natomiast stosowanie środków przeciwbólowych, jeśli śmierć nie jest zamierzona, i odmowa uporczywej terapii, to jest stosowanie zabiegów nadzwyczajnych i niewspółmiernych do spodziewanych rezultatów, nie rokujących pozytywnego wyniku. Dlaczego społeczeństwo winno bronić embrionu? Niezbywalne prawo do życia każdej istoty ludzkiej, od chwili poczęcia, stanowi element konstytutywny społeczeństwa cywilnego i jego prawodawstwa. Gdy państwo nie używa swej władzy w obronie praw każdego, a w szczególności najsłabszych, zagrożone są podstawy praworządności państwa. Kiedy są dozwolone moralnie doświadczenia naukowe, medyczne czy psychologiczne, na osobach lub grupach ludzkich? Są moralnie dozwolone wtedy, gdy służą integralnemu dobru osoby ludzkiej i społeczeństwa, pod warunkiem, że nie narażają życia oraz integralności fizycznej i psychicznej tych osób na niewspółmierne ryzyko, i że są o tym poinformowane i tego świadome. Czy dozwolone są przeszczepy i oddawanie narządów przed śmiercią lub po śmierci? Przeszczep narządów jest zgodny z prawem moralnym, jeśli dawca wyraża zgodę i nie grozi mu zbyt duże niebezpieczeństwo i ryzyko. Szlachetny czyn oddawania narządów po śmierci może mieć miejsce wtedy, gdy została w całej pełni stwierdzona rzeczywista śmierć dawcy. Jakie praktyki godzą w poszanowanie integralności cielesnej osoby ludzkiej? Należą do nich: uprowadzenie i branie zakładników, terroryzm, stosowanie tortur, przemoc, bezpośrednio zamierzona sterylizacja. Amputacje i okaleczenia ciała osób są moralnie dozwolone tylko przy wskazaniach medycznych o charakterze ściśle leczniczym. Jaka troska i opieka należy się umierającym? Umierający mają prawo, by przeżyć ostatnie chwile życia ziemskiego w godności i w pokoju. Powinna wspomagać ich modlitwa bliskich, którzy winni zatroszczyć się o to, by przyjęli sakramenty, przygotowujące na spotkanie z Bogiem żywym. ywoty Œwiêtych 2 listopada DZIEŃ ZADUSZNY Święto to zapoczątkował św. Odilon, jeden z opatów klasztoru benedyktyńskiego w Cluny, we Francji. Ustanowił je w roku 998 dla swojego klasztoru. Bardzo szybko przyjęło się także w innych klasztorach benedyktyńskich, a od XIII w. w całym kościele rzymskim. Na dzień modlitw za dusze zmarłych stąd nazwa święta Zaduszki - wyznaczył Odilon pierwszy dzień po Wszystkich Świętych, czyli 2 listopada. Papież Benedykt XV w roku 1915 zezwolił, aby każdy kapłan mógł tego dnia odprawiać za zmarłych trzy Msze Święte. W tym dniu wszyscy wierni myślą o tych, którzy odeszli do życia wiecznego, a potrzebują naszej pomocy, czyli o duszach czyśćcowych. Przez czyściec rozumiemy miejsce i stan, w którym dusze sprawiedliwych, które zeszły z tego świata w grzechach powszednich lub nie odpokutowały jeszcze kary doczesnej, cierpią męki, dopóki nie zostaną zupełnie oczyszczone. Chodzi zatem o dusze święte, które zeszły z tego świata w łasce uświęcającej, ale nie mogą wejść do nieba ze względu na pewne niespłacone długi wobec Boga. Prawdę o istnieniu czyśćca Kościół ogłosił jako dogmat na soborze w Lyonie w 1274 roku, a sobór trydencki orzekł, że możemy duszom w czyśćcu pomagać. Jednak ogół chrześcijan źle sobie wyobraża czyściec jako miejsce ogromnych mąk fizycznych, które dusze muszą znosić za swoje przewinienia. Lecz gdyby nie było czyśćca, to zbawienie dla wielu dusz stanowiłoby problem wypowiadamy tak wiele raniących i złych słów, mamy złe myśli i pożądania, złe uczynki i zaniedbania. Najlepiej czyściec ukazała św. Katarzyna Genueńska opisując, że największą męką czyśćca jest rozłąka z Bogiem. Jednak pamiętajmy, że los dusz czyśćcowych jest w naszych rękach, a my dysponujemy potężnymi i skutecznymi środkami: Msze Święte, Komunie Święte, odpusty, umartwienia, pokuty i modlitwy. W kościele Rzymskim powszechne są także Msze Święte gregoriańskie. Istnieje bowiem przekonanie, że po ich odprawieniu (30 Mszy świętych po kolei przez 30 dni) Pan Bóg uwalnia duszę z czyśćca i wprowadza ją do chwały wiecznej. Opracowanie I. Kołodziejska

13 13 KSIĄ Ą DZ ALFONS SCHULZ Ostatnim przedwojennym proboszczem parafii subkowskiej był ks. Alfons Schulz. Urodził się 5 III 1872 roku w Tymawie. Ukończył miejscową szkołę, a później przez dziesięć lat kształcił się w pelplińskim progimnazjum Collegium Marianum. W 1890 przeszedł do klasycznego gimnazjum pruskiego w Starogardzie. Po trzech latach nauki zdał maturę i wstąpił do Seminarium Duchownego w Pelplinie. Święcenia kapłańskie przyjął 27 III 1898 roku. Przez kilka lat pełnił posługę jako wikariusz w Gdańsku Oliwie, Starych Szkotach, Chełmnie, Kartuzach, Wejherowie, Lipuszu i na koniec w Chojnicach. W 1906 roku ks. Alfons Schulz otrzymał nominację na proboszcza w Konarzynach. Aktywnie uczestniczył w pracy wielu organizacji, najczęściej im przewodząc. Był członkiem Towarzystwa Naukowego w Toruniu i Stowarzyszenia Straż. W 1909 roku założył w Lipuszu Kółko Rolnicze i nim kierował. W kółkach śpiewaczych w okręgu czerskim pełnił funkcję prezesa. Ponadto w 1912 roku wybrano go na prezesa Komitetu Wyborczego na powiat człuchowski i został delegatem do Prowincjonalnego Komitetu Wyborczego na Prusy Zachodnie. W latach pełnił funkcję prezesa Towarzystwa Czytelni Ludowych na powiat człuchowski. W trakcie odbywającego się 24 XI 1918 roku wiecu w Konarzynach, został delegatem do Sejmu Dzielnicowego w Poznaniu. Po jego powrocie 6 XII 1918 roku ukonstytuowała się w Konarzynach, Rada Ludowa na powiat człuchowski i na jej przewodniczącego wybrano ks. Schulza. Aktywna działalność kapłana na rzecz spraw narodowych wzbudziła u władz niemieckich duże zaniepokojenie. Poddano go nieustannym szykanom i 15 I 1919 roku przeprowadzono w plebanii rewizję. Sytuacja powtórzyła się w dniu następnym, ale tym razem poszukiwano broni również w świątyni. Skonfiskowano między innymi listę ofiarodawców funduszy przeznaczonych na podatek narodowy. Aresztowano wówczas ks. Schulza i kilka innych osób. Po dwóch miesiącach został uwolniony. Wszedł w skład Komisji Granicznej w Chojnicach, gdy wytyczano granicę polsko - niemiecką w lutym 1920 roku. Pierwotny przebieg linii był bardzo niekorzystny dla strony polskiej i wzbudziło to wielkie niezadowolenie wśród miejscowej ludności. Ksiądz Alfons Schulz podjął się skutecznej mediacji i ponownie przystąpiono do pracy, ale tym razem uwzględniono postulaty zainteresowanych stron. Ostatecznie 15 V 1920 roku zapadły decyzje i na ich podstawie do Rzeczypospolitej włączono Ciecholewy, Konarzyny oraz Żychce. W rzeczywistości przesunięto granicę o 10 kilometrów na zachód. Opisany konflikt, w którym użyto w obronie polskiego terytorium narzędzi rolniczych powszechnie stosowanych w gospodarstwach wiejskich, nosi nazwę wojny palikowej. Po odzyskaniu niepodległości aktywność ks. Schulza nie maleje i w dalszym ciągu prowadzi czynną działalność społeczną i samorządową. Wszedł w skład chojnickiego Sejmiku Powiatowego, Pomorskiego Towarzystwa Rolniczego oraz Pomorskiej Izby Rolniczej, gdzie zasiadał w Komisji Szkolnej w latach W parafii konarzyńskiej założył Towarzystwo Gimnastyczne Sokół oraz w 1926 roku Towarzystwo Robotników. Zasługi ks. Schulza doceniły także władze kościelne, gdyż uhonorowano wybitnego kapłana zaszczytnymi godnościami. Od 1921 roku pełnił funkcję wicedziekana dekanatu chojnickiego, a trzy lata później dziekana. Był wizytatorem nauki religii w szkołach powszechnych. W latach powierzono mu obowiązki delegata biskupiego na delegaturę kamieńską. Uczestniczył w Synodzie Diecezjalnym w Pelplinie w grudniu 1928 roku. Mając wsparcie biskupa S. W. Okoniewskiego, sympatyzującego z obozem sanacyjnym, kandydował z sukcesem do Senatu z listy państwowej nr 1 Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. Funkcję senatora pełnił w latach W trakcie jednego z posiedzeń 6 III 1931 roku zabrał głos w obronie interesów województwa pomorskiego i domagał się równomiernego obciążenia podatkami wszystkich regionów kraju, a przede wszystkim Pomorza. Od 5 X 1931 roku przejął parafię subkowską. Do 1932 roku pełnił obowiązki duszpasterskie w kościele filialnym w Gorzędzieju. Sprawował patronat nad stowarzyszeniami parafialnymi. Z inicjatywy ks. Schulza powstał budynek mieszkalny dla organisty. Został on oddany do użytku w 1936 roku. Tuż przed wybuchem II wojny światowej przyjął funkcję delegata biskupiego na delegaturę wejherowską. Od 1932 roku był prezesem zarządu powiatowego Pomorskiego Towarzystwa Rolniczego w Tczewie. Bardzo aktywnie współpracował z zarządem Stowarzyszenia Plantatorów Buraków Cukrowych przy cukrowni pelplińskiej. Za aktywną działalność polityczno-społeczną w okresie zaboru pruskiego i po odzyskaniu niepodległości, ks. Alfons Schulz został uhonorowany Krzyżem Organizacji Wojskowej Pomorza, Srebrnym Krzyżem Zasługi oraz Krzyżem Oficerskim Orderu Polonia Restituta. Kiedy rozpoczął się konflikt zbrojny, kapłan przebywał na terenie parafii subkowskiej, aż do momentu aresztowania go przez Niemców. Kiedy ten fakt nastąpił? Ksiądz Henryk Mross podał datę 9 IX 1939 roku, natomiast Ryszard Szwoch po przeprowadzeniu kwerendy w archiwum parafialnym zauważył adnotacje ks. Schulza w księgach kościelnych, które dokonano po 14 IX 1939 roku. Po kilku tygodniach powrócił do Subków i pełnił w dalszym ciągu posługę duszpasterską, aż do chwili ponownego aresztowania 29 II 1940 roku. Był więziony w obozie koncentracyjnym w Stutthofie, gdzie otrzymał numer obozowy Otrzymał propozycję przyznania się do niemieckiego pochodzenia ze względu na brzmienie jego nazwiska, ale odmówił. Wspólnie z innymi kapłanami dzielił trudy pobytu. Ciężka, wyniszczająca organizm katorżnicza praca oraz brak wyżywienia miały wpływ na wysoki poziom zachorowalności więźniów. Warunki obozowe nie pozwalały na zastosowanie odpowiednich lekarstw i środków medycznych. Zachowały się wspomnienia m. in. ks. Gajdusa, który powiedział: Trzeba dziś znowu odnieść do biegunówki dwóch kolegów. Jednym z nich jest ks. kanonik Jan Ryglewicz, proboszcz z Lipna, drugim senator Rzeczypospolitej ks. Alfons Schulz, proboszcz z Subków, obaj staruszkowie. Gdy zachorował i znalazł się w rewirze obozowym, kapo kazał mu się rozebrać i napełniwszy zimną wodą wannę zmusił ks. Schulza do wejścia do niej. Kiedy kapłan położył się w wannie, oprawca wówczas zanurzył głowę księdza w wodę i przytrzymywał ją tak za pomocą szczotki ryżowej na kiju na szyi ks. senatora aż do chwili utopienia. Stało się to 25 VI 1940 roku. Pochowano go na cmentarzu więźniów politycznych w Gdańsku na Zaspie. Po wojnie doczesne szczątki ks. Alfonsa Schulza ekshumowano 21 III 1946 roku i pochowano na cmentarzu parafialnym w Subkowach obok kościoła. Marek Kordowski

14 MSZA ŚWIĘTA W PYTANIACH Co znaczy Amen wypowiadane na końcu kolekty? 14 Już u początku chrześcijaństwa Amen weszło do liturgii, używano go wtedy często jako potwierdzenie doksologii, tzn. formuły uwielbiającej Boga (Rz 1, 25; Ga 1, 5; 1 Kor 14, 16; Rz 16, 27). O tym, że było powszechne, świadczą też najstarsze źródła pozabiblijne Didache i Apologia św. Justyna. Amen wywodzi się z hebrajskiego rdzenia oznaczającego to, co mocne, pewne, co jest fundamentem. Pełni ono najczęściej funkcję potwierdzającą stanowi pieczęć, podpis, jaki człowiek lub wspólnota składa pod słowami kierowanymi do Boga. Dzięki Amen, modlitwa staje się osobista, jej treść przenika, związuje tego, który się modli (Tob 8, 8; Jud 15, 10). Amen jest więc również zobowiązaniem do wykonywania czegoś, aktem swoistej umowy, tak między ludźmi (1 Krl 1, 36), jak i względem Najwyższego (Pwt 27, 15-26; Jr 11, 15; Neh 5, 13). Co więcej, u Izajasza Amen to sam Bóg (Iz 65, 16), który jest wierny, wywiązuje się z przyrzeczeń, a którego Słowo jest prawdą. Do tego izajaszowego stwierdzenia nawiązuje św. Jan w Apokalipsie i donosi je do Chrystusa. W Nim bowiem obietnice Boże wypełniły się do końca, On sam jest Prawdą, pełnią prawdy o Ojcu (Ap 3, 14). On jest fundamentem, mocą słów, jakie głosi. Mówi On od siebie jak ten, który ma władzę, dlatego poprzedza wiele swych nauk formułą: Amen, amen ( Zaprawdę, zaprawdę powiadam Wam... Mt 5, 18; J 5, ; 6, 32). O ile uczeń Zbawiciela wypowiada Amen odpowiedzialnie, o ile chce, by wybrzmiało w pełni, musi zdawać sobie sprawę, że jest ono możliwe jedynie w ścisłym związku z Chrystusem Amen. Amen tłumaczy się czasem jako niech się stanie (Jer 11, 5; 28, 6), trzeba pamiętać, że bez Chrystusa nic stać się nie może, przez Niego bowiem wszystko się satało, a bez Niego nic się nie stało, co się stało (J 1, 3). Oprac: ks. Ariel Januszewski Nie przystępować do Komunii To podobnie jakby odczuwać Pragnienie przy źródle św. Jan Maria Vianney Eucharystia (gr. eucharistein dziękczynienie) jest kolejnym sakramentem po chrzcie św. i bierzmowaniu. Początkowo oznaczała dziękczynienie, które pierwotny Kościół wypowiadał przed przeistoczeniem chleba i wina w Ciało i Krew Chrystusa. Później wyraz objął całą celebrację Mszy Świętej. Obecnie sakrament ten stanowi centrum wszystkich sakramentów, jako,,źródło i szczyt całego życia chrześcijańskiego. Każda ofiara eucharystyczna jest zawsze tą ucztą, którą Jezus spożył ze swoimi uczniami w Wieczerniku, mówiąc:,, To jest Ciało moje, które za was będzie wydane: to czyńcie na moją pamiątkę (Łk 22, 19). W Ewangelii Jana czytamy:,,ja jestem chlebem życia. Ojcowie wasi jedli mannę na pustyni i pomarli. To jest chleb, który z nieba zstępuje: kto go je, nie umrze. Ja jestem chlebem żywym, który zstąpił z nieba. Jeśli ktoś spożywa ten chleb, będzie żył na wieki. Chlebem, który ja dam, jest SŁOWO KATECHETY EUCHARYSTIA W oparciu o YOUCAT Katechizm Kościoła Katolickiego moje Ciało (wydane) za życie świata (J 8, 48-51). Jezus jest Eucharystią. Kiedy przyjmujemy Go w Komunii św., przyjmujemy wszelkie łaski uzdrowienia, jakie wysłużył dla nas na Kalwarii. Podczas mszy świętej mówimy: Panie, nie jestem godzien, abyś przyszedł do mnie, ale powiedz tylko słowo, a będzie uzdrowiona dusza moja. Jezus pragnie, abyśmy otworzyli swoje serca na Niego, bo On chce uzdrawiać wszystko, co jest chore w naszej duszy lub ciele: choroby fizyczne, ale również obojętność, nieufność, złe skłonności, chorobliwe pasje, próżne uczucia Musimy uwierzyć, że Jezus Chrystus pragnie dla mnie konkretnie zdrowia i przyjąć przez wiarę Jego uzdrowienie. Każda msza święta składa się z dwóch zasadniczych części: liturgii słowa oraz liturgii eucharystycznej. Podczas pierwszej z nich słyszymy czytania ze Starego i Nowego Testamentu oraz Ewangelię wraz z homilią. W następującej po niej liturgii eucharystycznej, składane są chleb i wino, potem konsekrowane (czyli uroczyście poświęcone) i podawane wiernym w Komunii. Jako podsumowanie chciałabym przytoczyć słowa bł. Matki Teresy, która mówiła, że nie powinniśmy oddzielać naszego życia od Eucharystii. Siostry z jej zgromadzenia często pytane przez ludzi:,,skąd siostry macie radość i siłę robić to, co robicie? - odpowiadały, że z Eucharystii, bo to ona daje siłę moc do zmagania się z trudami życia codziennego. Barbara Ziemann

15 15 Kościół a państwo w PRL Rok 1987 cz. III 12 czerwca wieczorem Ojciec Święty przybył na Jasną Górę. U podnóża sanktuarium oczekiwały go setki tysięcy wiernych, które, wcześniej uczestniczyły w Mszy św., odprawianej przez kard. Ugo Poletti, wikariusza diecezji rzymskiej. Na szczycie, gdzie nad papieskim tronem jaśniały dwa ogromne, złączone skrzydłami orły w koronach, odbyło się uroczyste powitanie przez ordynariusza diecezji częstochowskiej bpa Stanisława Nowaka. Następnie zebrani odśpiewali Apel Jasnogórski, po którym papież wygłosił przemówienie i przewodniczył odmówionej jednej cząstki modlitwy różańcowej. Na zakończenie spotkania poświęcił korony do trzech cudownych wizerunków Matki Bożej: Raciborskiej, Ostrożańskiej oraz Łysickiej. Kiedy około Jan Paweł II udawał się na spoczynek, z Jasnej Góry wyruszyła procesja eucharystyczna do katedry św. Rodziny. Uczestniczyły w niej tysiące wiernych z płonącymi świecami w rękach. Procesja zakończyła się przed katedrą odśpiewaniem Te Deum, za kolejną pielgrzymkę papieża do Ojczyzny i jego nauczanie. O północy we wszystkich częstochowskich kościołach rozpoczęła się pasterka eucharystyczna i trwająca do rana adoracja Najświętszego Sakramentu. Następnego dnia o godzinie 7 rano w kaplicy Cudownego Obrazu rozpoczęła się papieska Msza św. Uczestniczyła w niej wspólnota Ojców Paulinów, a także przedstawiciele duchowieństwa oraz zgromadzeń zakonnych. Około godziny 9 Jan Paweł II opuścił jasnogórskie sanktuarium i helikopterem odleciał w stronę kolejnej stacji Kongresu, jaką była Łódź. Po godzinnej podróży na lotnisku aeroklubu łódzkiego powitali go ordynariusz diecezji bp Władysław Miziołek i jego dwaj sufragani. Wkrótce rozpoczęła się Msza św. z udziałem dzieci pierwszokomunijnych i ich rodziców. W tej liturgii uczestniczyło ponad milion wiernych, a wśród nich m.in. pielgrzymi z Czechosłowacji i NRD. Podczas tej Mszy św dzieci po raz pierwszy przystąpiło do Stołu Pańskiego. Sto spośród nich przyjęło Komunię św. z rąk Papieża, pozostałym udzielili jej koncelebrujący kardynałowie. Następnym etapem łódzkiego Kongresu Eucharystycznego było spotkanie z przedstawicielami świata kultury i nauki w katedrze św. Stanisława Kostki. Uczestniczyło w nim 2,5 tys. osób. Obecni byli m.in. rektorzy łódzkich uczelni, przedstawiciele środowiska filmowego, pisarze i aktorzy. Ojciec Święty wygłosił do zebranych improwizowane przemówienie, w którym podkreślił znaczenie spotkania pomiędzy światem kultury i inteligencji, a światem robotniczym. Z katedry Jan Paweł II udał się do Zakładów Przemysłu Bawełnianego Uniotexu, jednej z wielu fabryk Łodzi, w której ponad 50% zatrudnionych stanowiły kobiety. Ojciec Święty odwiedził jedną z hal produkcyjnych, a następnie spotkał się z 400 przedstawicielami załogi. Następnie, z pobliskiego stadionu Jan Paweł II odleciał helikopterem do Warszawy, gdzie w kościele św. Krzyża spotkał się z przedstawicielami środowisk twórczych z całego kraju (ok osób). Spotkanie zostało poprzedzone programem poetycko-muzycznym, w którym wystąpili m.in. Gustaw Holoubek, Andrzej Szczepkowski, Jan Englert, Anna Nehrebecka i Maja Komorowska. Niezwykle wymowny był napis powitalny na froncie świątyni Eucharystia sercem Kościoła Kultura sercem Narodu. Homilia Ojca Świętego, kilkakrotnie przerywana był długimi oklaskami. Po zakończeniu Liturgii Słowa Papież udał się ku wyjściu długą drogą (ok. 40 min), podczas której odbyły się uściski dłoni, krótkie rozmowy, zapewnienia i chyba niespotykana dotąd ilość zakłopotanych twarzy. Nad głowami żegnających widział duży transparent Solidarni z Tobą w prawdzie i nadziei wydawcy warszawscy. Siódmy, ostatni dzień papieskiej wizyty w Polsce, był niejako zwieńczeniem wszystkich dotychczasowych etapów zbiorowego pogłębiania tajemnicy Eucharystii w aspekcie jej związków z codziennym życiem. O godz Jan Paweł II spotkał się w rezydencji Prymasów Polski z przedstawicielami społeczności żydowskiej. Towarzyszył mu bp Henryk Muszyński. Po trwającej kilkanaście minut audiencji Jan Paweł II udał się na grób śp. ks. Jerzego Popiełuszki. Tam też spotkał się z matką zamordowanego kapłana i jego bliskimi. Następnie pobłogosławił pomnik Kardynała Wyszyńskiego, przeznaczony dla kościoła w Suchowoli, rodzinnej parafii ks. Popiełuszki oraz dzwon dla miejscowego kościoła. Około godziny 10 na Placu Defilad rozpoczęła się uroczysta Msza św., zamykająca II Kongres Eucharystyczny. Uczestniczyły w niej tysiące wiernych ze wszystkich diecezji. Obecny był cały Episkopat Polski, przedstawiciele kościołów lokalnych z zagranicy, korpus dyplomatyczny. Ojciec Święty podczas tej liturgii dokonał beatyfikacji Sługi Bożego Biskupa Michała Kozala zamęczonego w obozie koncentracyjnym w Dachau 26 stycznia 1943 r. Pobłogosławił również krzyże misyjne i wręczył je 200 misjonarzom i misjonarkom. Po Komunii św. rozpoczęła się trwająca godzinę procesja z Najświętszym Sakramentem ulicami Warszawy. Wzdłuż 3-kilometrowej trasy stały wielotysięczne tłumy. Samochódkaplica z ogromną monstrancją, którą adorowali Jan Paweł II i Prymas Polski ok. godz. 13 dotarł do Kolumny Zygmunta. Tutaj Ojciec Święty czterokrotnie pobłogosławił Najświętszym Sakramentem zebranych, Warszawę i całą Polskę. W ten sposób II Kongres Eucharystyczny został zamknięty. Z Placu Zamkowego Jan Paweł II odjechał do siedziby Sekretariatu Episkopatu Polski, gdzie odbyło się spotkanie ze wszystkimi polskimi biskupami. Papież wygłosił do zebranych przemówienie, w którym zarysował najważniejsze zadania stojące przed Episkopatem i Kościołem w Polsce. Około godziny na lotnisku wojskowym Okęcie rozpoczęła się ceremonia pożegnalna, którą poprzedziła rozmowa Ojca świętego z gen. W. Jaruzelskim. W przemówieniu pożegnalnym Ojciec Święty podziękował władzom za zaproszenie do odwiedzenia kraju, Episkopatowi za cenną inicjatywę zorganizowania II Kongresu Eucharystycznego, całemu Kościołowi w Polsce za uderzające podczas pielgrzymki dojrzałe uczestnictwo, skupienie i ducha modlitwy. Tę postawę uczestnictwa i ducha modlitwy tysiące ludzi zgromadzonych poza terenem lotniska manifestowały przy pożegnaniu śpiewem pieśni, będącej wyznaniem wiary, skargą i zarazem świadectwem woli łączenia chrześcijaństwa z codziennym życiem: My chcemy Boga. L. Kapturska

16 16 Chesterton i duchy Zbliża się listopad a wraz z nim Wszystkich Świętych i Dzień Zaduszny. Dla wielu z nas będzie to okazja do chwili refleksji nad własnym życiem tu na ziemi, ale także o tym przyszłym, które czeka nas po śmierci. Wielu zada sobie pytania: jak tam jest i co mnie czeka po drugiej stronie w wieczności? Te pytania od zawsze nurtowały ludzi. W czasach Chestertona pisarza, o którym pisałam w jednym z ostatnich numerów byli też tacy, którzy za wszelką cenę chcieli dowiedzieć się o życiu w zaświatach, tak zwani spirytyści. Organizowali oni seanse spirytystyczne w czasie, których dochodziło do rzekomych spotkań ze zmarłymi. Działalność spirytystów stała się dla Chestertona źródłem dla wielu artykułów, w których krytykuje kontakty z duchami. Spirytyści nie pozostali mu dłużni - twierdzi- li, że jego atak jest bezpodstawny skoro sam nigdy nie uczestniczył w seansie spirytystycznym. Na co Chesterton odparował, że podążając za taką logiką prawo do wypowiadania opinii o chrześcijaństwie należałoby wtedy przyznać tylko tym, którzy byli obecni podczas Zesłania Duch Świętego. Chesterton miał też nie umieć docenić doniosłości kontaktu z zaświatami. Tymczasem Chesterton uważał po prostu, że eksploracja sfery duchowej rządzi się odmiennymi zasadami niż eksploracja sfery materialnej. Na co daje taki przykład jeżeli ktoś zarzuca wędkę z przynętą, ryba sie złowi, chociażby ów człowiek zarzekał się, że w żadne ryby nie wierzy. Nie można jednak zarzucać wędek na dusze. Nie ma to przełożenia na sferę duchową. Logicznie sprawa wygląda następująco jeżeli ktoś chce złapać w sidła ducha to musi w niego wierzyć. Jeżeli zaś wierzy, to nie będzie chciał go łapać ponieważ wie, że istnieje. Być może komuś wyda się to śmieszne, że w ogóle przypominam jakiś tam spirytystów. Niemniej od czasów Chestertona niewiele się zmieniło. Parapsychologię, spirytyzm czy wróżbiarstwo można ukończyć w formie kursu doskonalącego zawodowo. W internecie znajdziemy strony oferujące spotkania z duchami w postaci seansów. I to wszystko w wysoce rozwiniętym naukowo XXI wieku. Będąc 1 i 2 listopada na cmentarzu zadajmy sobie pytanie jaka jest nasza wiara w Świętych obcowanie w zmartwychwstanie ciała i żywot wieczny? A duchy pewnie kiedyś zobaczymy, tylko, że wtedy sami będziemy duchami. Asia Bukowska Zasady szkolnego SAVOIR - VIVRE Witajcie! Już pewnie na dobre weszliście w nowy rok szkolny. Warto więc przypomnieć zasady szkolnego savoir vivre. To on uczy jak traktować innych ludzi z szacunkiem, ale także jak pokazać siebie w dobrym świetle. Kultura osobista jest wizytówką każdego ucznia. Dlatego warto znać zasady dobrych manier i korzystać z nich w praktyce. Szkolny savoir - vivre czyli grzeczność popłaca! 1. Uczeń jako pierwszy kłania się wszystkim pracownikom szkoły, mówiąc dzień dobry. Kiedy się kłania lub z kimś rozmawia, wyjmuje ręce z kieszeni. 2. Uczeń stosuje na co dzień zwroty grzecznościowe: dziękuję, proszę, przepraszam, itp. 3. Uczeń nie spóźnia się na zajęcia. 4. Uczeń nie zaczepia innych - nie używa przemocy, nikogo nie bije. 5. Uczeń ubiera się stosownie do sytuacji, ale zawsze estetycznie. 6. Uczeń dba o higienę i porządek w szkole/klasie - nie pisze po ławkach, nie śmieci, nie niszczy pomocy naukowych i mienia szkoły. 7. W czasie lekcji uczeń zachowuje się właściwie - nie przeszkadza w prowadzeniu zajęć; wstaje, gdy nauczyciel się do niego zwraca; nie przerywa wypowiedzi innych osób; aktywnie pracuje podczas lekcji; nie żuje gumy. 8. Uczeń dba o kulturę języka - nie używa wulgaryzmów, nie krzyczy, nie podnosi głosu, grzecznie zwraca się do innych, pracuje nad poprawą błędów językowych. 9. Uczeń jest odpowiedzialny i prawdomówny - ma odwagę przyznać się do winy, nie kłamie i nie zrzuca odpowiedzialności na innych. 10. Uczeń kulturalnie zachowuje się w czasie szkolnych uroczystości. 11. Uczeń nie ulega nałogom - nie pali papierosów, nie pije alkoholu i nie zażywa narkotyków. 12. Uczeń pamięta o kulturalnym zachowaniu się poza szkołą - kłania się osobom, które zna; ustępuje miejsca osobom starszym; używa zwrotów grzecznościowych; nie zaśmieca otoczenia; dba o przyrodę. 13. Uczeń zna i przestrzega zasad kulturalnej obsługi telefonu komórkowego - wyłącza go podczas trwania zajęć lekcyjnych i uroczystości szkolnych; nie używa telefonu, ani innych urządzeń elektronicznych w czasie zajęć edukacyjnych. 14. Uczeń stara się pracować nad własnym charakterem i postępuje zgodnie z zasadami dobrego wychowania. 15. Uczeń godnie reprezentuje szkołę. Wierzę w Was! Powodzenia!!! Redagowała: MONIKA ZĄBEK

17 17 Wieści gminne W sobotę, 6 października 2012 roku, w Domu Kultury w Subkowach odbyło się III Sympozjum Kulinarne O jeściu na Kociewiu. Organizatorem wydarzenia było Stowarzyszenie Kociewskie Forum Kobiet, które od początku swojej działalności w niebanalny sposób popularyzuje tradycje i walory kociewskiej kuchni. Ciekawym i nietypowym przykładem tych działań było Sympozjum Kulinarne, które miało na celu pokazanie bogactwa lokalnej kuchni i prezentację dawnych potraw, a poprzez włączenie dzieci i młodzieży w organizację imprezy, kształtowanie właściwych postaw młodego pokolenia w odniesieniu do dawnych tradycji swojej małej ojczyzny. Wszystkich gości skocznymi przyśpiewkami witał Kociewski Zespół Regionalny Burczybas pod kierownictwem Wojciecha Górskiego. Następnie został odśpiewany hymn Kociewski, a prowadząca Sympozjum Magdalena Olszewska serdecznie powitała zebranych gości. W uroczystości uczestniczył starosta tczewski Józef Puczyński, wicestarosta Mariusz Wiórek, przewodniczący Rady Powiatu Tczewskiego Piotr Odya, wójt Gminy Subkowy Mirosław Murzydło, przewodniczący Rady Gminy Subkowy Jacek Lisewski, wójt Gminy Morzeszczyn Piotr Laniecki, z-ca burmistrza Miasta i Gminy Pelplin Tadeusz Błędzki, Paulina Raińska - Urząd Miasta i Gminy Gniew, prof. Maria Pająkowska-Kensik, Monika Kopiecka - Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, prezes Wojewódzkiego Związku Rolników Kółek i Organizacji Rolniczych w Gdańsku Piotr Hałuszczak, lokalne media, redaktor naczelny czasopisma Krajowej Rady Izb Rolniczych Polska Wieś Wojciech Petera, przedstawiciele zaprzyjaźnionych Stowarzyszeń oraz mieszkańcy gminy Subkowy, powiatu tczewskiego i goście z Gdańska, Elbląga, Pszczółek, Gdyni i Starogardu Gdańskiego. Krystyna Gierszewska, prezes Kociewskiego Forum Kobiet, przedstawiła nowe elementy, które towarzyszą dorocznej imprezie. W tym roku jednym z nich był kalendarz kulinarny na 2013 rok i miód - wspólny motyw wszystkich punktów programu. Miód był tematem konkursu kulinarnego Mięsa w miodzie, konkursu plastycznego Moja przygoda z miodem oraz warsztatów kulinarnych Miód w potrawach regionalnych. Starosta Józef Puczyński w swoim wystąpieniu powiedział m.in.: Fakt, że uczestniczą tu przedstawiciele wszystkich władz samorządowych naszego powiatu, świadczy o wielkim szacunku do organizatorów i do tego, co robią kobiety. Należy to kontynuować. Kolejnym punktem programu były referaty popularnonaukowe. Uczestnicy uroczystości wysłuchali informacji o apiterapii i ziołolecznictwie, mogli poznać lecznicze i zdrowotne wartości miodu i jego produktów. Mówiła o tym mgr Zofia Laskowska-Kociorska refleksolog z Gospodarstwa Agroturystycznego Miodowe Rajskie Pólka. Drugą prelekcję na temat zastosowania miodu na kociewskim stole wygłosił Mistrz Witold Cyranowicz z Wielkiej Konfraterni Zacnego Jadła, Napitku i Rękodzieła. Obecni goście mogli także posmakować produktów przywiezionych przez panią Zofię i pana Witolda. Następnie na scenę poproszono laureatów konkursu plastycznego Moja przygoda z miodem, który skierowany był do uczniów z Kociewia. Spośród 59 prac Jury: Maria Leszman, Laura Borys i Justyna Żuraw wyłoniło 10 prac w czterech kategoriach: Kategoria 5-6 lat i O : I m. Jan Przybylski, II m. Blanka Lewoczewicz, III m. Konrad Parteka (wszyscy ze Szkoły Podstawowej w Subkowach). Kategoria Klasy I-III : I m Kinga Szczeblewska - ZKiW w Rudnie Filia Lignowy Szlacheckie, II m. Julia Trochowska Szkoła Filialna Brzuśce, III m. Natalia Klinkusz ZKiW w Rudnie Filia Lignowy Szlacheckie. Kategoria Klasy IV-VI: I m. Natalia Laszkiewicz Subkowy - Dom Kultury, II m. Weronika Arendt - Gorzędziej Dom Kultury, III m. - Karol Adamczyk z SP Subkowy. Kategoria Gimnazjum: wyróżnienie Martyna Malinowska z Gimnazjum w Subkowach. Smacznie, słodko i miodowo zrobiło się, gdy na scenę poproszono zwycięzców konkursu kulinarnego Mięsa w miodzie. Jury w składzie Kinga Gawrońska, Artur Michna i Wojciech Petera spośród 8 potraw wybrali smakowity kotlet w miodzie z glazurowaną na maśle marchewką Danuty Mikołajczak z Kulic i tej potrawie przyznali I miejsce. Drugie miejsce zajęły udka z kurczaka z owocami i dynią Justyny Decka z Morzeszczyna, a trzecie - polędwiczki wieprzowe z grzybami leśnymi i miodem pitnym Joanny Nawój z Subków. Nagrody w obu konkursach wręczał z- ca starosty tczewskiego Mariusz Wiórek. Piękną statuetkę - Hit Sympozjum Kulinarnego otrzymała z rąk fundatora Mirosława Murzydło, wójta Gminy Subkowy Danuta Mikołajczak z Kulic. Kolejnym punktem programu było przedstawienie Legenda o Janie Pszczelarzu, którą przygotowały dzieci z Kółka Teatralnego przy Szkole Podstawowej w Pszczółkach pod opieką Małgorzaty Augustyniak. Potem swój program o pszczołach i miodzie przedstawiły dzieci ze Szkoły Filialnej w Brzuścach, które przygotowała Adriana Lisewska. Następnie na scenie wystąpił Zbigniew Wodecki. Koncert artysty sprawił, że atmosfera stała się jeszcze bardziej podniosła, sympatyczna i rodzinna. Wokalista nie zawiódł, zagrał na trąbce i zaśpiewał całym sercem nie tylko klasykę, ale na prośbę organizatorów także słynną Pszczółkę Maję. Na zakończenie imprezy miłośnicy kociewskiej kuchni mogli skosztować smakowitych potraw mięsnych z miodem i nie tylko oraz miodowników i serników wykonanych podczas warsztatów kulinarnych przez panie z Kociewskiego Forum Kobiet. Klub Wolontariusza Iskierka działający przy Stowarzyszeniu Pomoc za Jeden Uśmiech prowadzi rekrutację na wolontariuszy. Jeśli chcesz pomagać innym, rozwijać swoje umiejętności, zdobyć doświadczenie w różnych dziedzinach, poznać ciekawych ludzi, wypełnij formularz zgłoszeniowy do 30 października w świetlicy szkolnej lub w Domu Kultury w Subkowach. 28 października 2012 r. (niedziela) Starostwo Powiatowe w Tczewie we współpracy z Powiatowym Centrum Sportu organizują Bieg Nadwiślański Doliną Dolnej Wisły. Trasa Biegu liczyć będzie około 20 km. Start o godzinie 11:00 w Szkole Podstawowej w Małych Walichnowach (gmina Pelplin). Trasa Biegu przebiegać będzie malowniczym szlakiem nadwiślańskim na odcinku Małe Walichnowy Międzyłęż Rybaki Gorzędziej Bałdowo Tczew. Meta będzie miała miejsce w Zespole Szkół Budowlanych i Odzieżowych w Tczewie (ul. Bałdowska). Wszystkich miłośników sportów biegowych zapraszamy serdecznie do zapoznania się z regulaminem Biegu oraz do udziału. Zgłoszenia będą przyjmowane do dnia 19 października bądź do momentu zgłoszenia się 200 uczestników. Na biegaczy czekają atrakcyjne nagrody. Wszyscy uczestnicy otrzymają pamiątkowe medale oraz koszulki. Bieg dofinansowany jest ze środków Unii Europejskiej, w ramach Programu Rozwoju Obszaru Wiejskich na lata , Oś 4 LEADER.

18 18 Konkurs Zgadnij nr 128 Co to za budowla? Podaj jej pełną nazwę i miejscowość, w której się znajduje. Na odpowiedzi czekamy do 11 listopada br. - wysyłać proszę na adres redakcji: p. w stopce. Rozwiązanie poprzedniego konkursu (128) brzmi: Wniebowstąpienie. Dobre odpowiedzi nadesłali: Edward Dubiel z Czarlina, Konrad Sikora z Brzuśc, Aneta Templer z W. Słońcy, Wiktoria Pelplińska z Subków, Zuzanna Ryńska i Marta Rutkowska z Czarlina. Nagrodę diakon Marcin wylosował dla Konrada Sikory. Gratulujemy! Odbiór nagrody (album) 10 listopada w siedzibie redakcji. Pieczenie i gotowanie Z Halinką WIŚNIOWIEC NA BISZKOPCIE Piekę dla rodziny i znajomych. Lubię testować nowe przepisy. To ciasto jest smaczne i bardzo efektownie wygląda. Każdy da się skusić. Składniki: Biszkopt: 4 jaja, 1 łyżeczka proszku do pieczenia, ½ szklanki mąki pszennej tortowej, ¼ szklanki kartoflanki, 1 łyżeczka kakao, 1 szklanka cukru Masa wiśniowa: 2 słoiki kompotu z wiśni, 3 galaretki wiśniowe oraz 2-3 małe opakowania śmietany 30% ok. 5 dag grubych wiórków czekoladowych Przygotowanie: Jajka ubijamy z cukrem oraz 2 łyżeczkami przegotowanej zimnej wody na bardzo gęsty krem. Wsypujemy mąki wymieszanej z proszkiem do pieczenia oraz kakao. Pieczemy ok. 50 min. w piekarniku rozgrzanym do temperatury 170 ºC. Studzimy. Kompot i owoce zagotowujemy, następnie wsypujemy galaretki i mieszamy, aż się rozpuszczą. Gdy zaczną tężeć, wkładamy na biszkopt. Ciasto odstawiamy w chłodne miejsce do stężenia. Śmietanę ubijamy i rozsmarowujemy na galaretce. Posypujemy obficie wiórkami czekoladowymi. Schładzamy. Smacznego! Halina Sielska R o z m a i t o ś c i * Od roku 2007 wyjechało za granicę 2,6 Polaków, przeważnie młodych. * Aż 73 proc. Polaków źle ocenia rząd premiera Tuska. * W naszym kraju jest ok. 2 mln studentów, na studiach dziennych, zaocznych i wieczorowych. * Ok. 200 tys. osób protestowało w Warszawie w marszu 29 września br. Protestowano przeciwko złej polityce rządu, podwyższeniu wieku emerytalnego Polaków, a przede wszystkim w obronie Telewizji Trwam. * Serbskie władze zabroniły gejowskich w Belgradzie. * W Rosji prawie 40 proc. obywateli, którzy zmarli w 2011 miało mniej niż 60 lat. * Na ekrany polskich kin wszedł film włoskiego reżysera Renzo Martinellego Bitwa pod Wiedniem. Film staje się piękną lekcją historii, ukazującą wielkość i sumę narodu polskiego. * Paolo Gabriele, papieski kamerdyner, który ukradł poufne dokumenty, został skazany na półtora roku więzienia. Papież ma go wkrótce ułaskawić. Śledztwo będzie trwało dalej. * Spośród wielkich ludzi, których spotkałam, najważniejszy był dla mnie Ojciec Święty (JPII). Każde spotkanie z Nim było dla mnie jakby przejściem do lepszego świata ducha. On zawsze dowartościowywał kobiety, podkreślał rolę matki. Myślę, że po to się urodziłam, żeby go spotkać... (Danuta Wałęsa-GN 41/12). * Europa staje się obca dla chrześcijaństwa. Rośnie agresja wobec chrześcijan. W roku 2011 odnotowano ponad 700 przypadków dyskryminacji chrześcijan na starym kontynencie. * 65 mld zł w Polsce kosztują budżet wszelkie zwolnienia z podatków i tym podobne działania. * W 2011 r. tylko 500 Chińczyków odwiedziło Polskę. * Rada Ministrów przyjęła projekt budżetu na rok Dochody mają wynieść 299,3 mld zł, a wydatki 334,9 mld zł. Deficyt: 35,5 mld zł. Sponsor numeru: Tomasz Latocha Redakcja: Ks. Feliks Kamecki - redaktor naczelny, M. Goleniowska - sekretarz, Ks. Ariel Januszewski - z-ca red. nacz. Współpraca: L. Kapturska, I. Kołodziejska, A. Falgowska, M. Ząbek, Ks. S. Adrich, S. Cichocka, A. Bartoszewska, E. Groos, R. Małecki, K. Kulwińska, A. Piechowska, H. Sielska, B. Ziemann, Skład komputerowy: Wiesław Niemaszyk. Foto: L. Sarkowicz Adres: Subkowy, ul. Kościelna 8, tel Druk: Drukarnia MPC Gdańsk ul. Starowiejska 65/67. Tel Nakład 700 egz.

19 19 Pan Michał Kasprzak składa życzenia Ks. Jan Buk odbiera od Szefa gratulacje za wspaniałą uroczystość konsekracji kościoła św Franciszka z Asyżu Msza św. koncelebrowana pod przewodnictwem księdza dziekana Stanisława Cieniewicza

20 20 KSIĘŻA DZIEKANATU TCZEWSKIEGO NA KONGREGACJI W SUBKOWACH 19 IX 2012