EDITORIAL/OD REDAKCJI

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "EDITORIAL/OD REDAKCJI"

Transkrypt

1 25 07/05 FIRMENZEITUNG FÜR ALLE MITARBEITER UND PARTNER DER ART-GRUPPE Liebe Leserinnen und Leser, Drodzy Czytelnicy, 50 Jahre ART ist für uns nicht nur ein triftiger Grund zum Feiern. Es sind 50 Jahre voller Erfahrungen, d. h. Erlebnisse, die in unserem Gedächtnis haften bleiben und unser weiteres Verhalten ändern. Man kann sagen, die Entscheidungen für die Zukunft des Unternehmens haben ihre Wurzeln immer in der Vergangenheit die Verarbeitung unserer Erfahrungen ist deshalb unverzichtbar und von unserem täglichen Geschäft nicht zu trennen. Erkenntnisse über einen sicheren Erfolg hatten Werner Houfek, Alfred Houfek und Günter Möll nicht, als sie 1955 die Antriebs- und Regeltechnik GmbH gründeten. Aber sie sahen die Chancen und Möglichkeiten Deutschland war noch im Wiederaufbau und am Beginn des Wirtschaftswunders die sich boten. Keine damalige Prognose hat nur annähernd die heutige Realität getroffen. Unternehmen und Menschen dieser Zeit improvisierten, wagten etwas und legten so die Grundsteine für eine erfolgreiche wirtschaftliche Entwicklung. Es ist nicht möglich und nicht sinnvoll, Entscheidungen aus diesen Zeiten vollständig nachzuvollziehen. Ihre Tragweite kennen wir heute dagegen gut das kontinuierliche Wachstum und der Bestand des Unternehmens sprechen für sich. Erfolgskonzepte einfach und perfekt gab es damals und gibt es heute leider nicht. Wenn es ein Konzept als Voraussetzung für erfolgreiches Wirken gibt, dann ist es unsere Kontinuität. Die ART-Gruppe hat mit kundenspezifischen Lösungen, die in enger Zusammenarbeit mit dem Maschinen- und Anlagenbau erarbeitet werden, ihre unternehmerische Basis über 5 Jahrzehnte behalten. Dies erfordert neben unserem Unternehmens-Know-how vor allem das Vertrauen unserer Kunden und das Engagement der ART-Mitarbeiter dafür möchten wir uns bedanken. Wir wünschen Ihnen allen auch in der Zukunft einen guten Blick für die Chancen, die sich bieten, und erholsame Ferientage. 50-lecie ART jest dla nas nie tylko znaczącym powodem do świętowania. To 50 lat pełnych doświadczeń, tzn. przeżytych chwil, które pozostają na zawsze w naszej pamięci i które mają wpływ nasze przyszłe działania. EDITORIAL/OD REDAKCJI Można powiedzieć, że decyzje w sprawie przyszłości przedsiębiorstwa mają zawsze swoje korzenie w przeszłości nie można zatem zrezygnować z rozpamiętywania doświadczeń i oddzielać ich od naszych codziennych działań w firmie. Przekonanie o pewnym sukcesie nie towarzyszyło Wernerowi Houfek, Alfredowi Houfek i Günterowi Möll, gdy w roku 1955 założyli Antriebs- und Regeltechnik GmbH [Technika napędowa i regulacyjna Sp. z o.o.]. Jednak widzieli oni szanse i możliwości, które się pojawiły, gdy trwała jeszcze odbudowa Niemiec i zaczynał się okres nazywany niemieckim cudem gospodarczym. Żadne ówczesne prognozy nawet w przybliżeniu nie znalazły odbicia w dzisiejszej rzeczywistości. Przedsiębiorstwa i ludzie owych czasów improwizowali, podejmowali ryzyko i w ten sposób kładli podwaliny zwieńczonego sukcesem rozwoju gospodarczego. Nie jest możliwe ani sensowne pełne utożsamianie się i powielanie decyzji z tamtych czasów. Jednak ich znaczenie znamy dzisiaj bardzo dobrze ciągły rozwój i stabilne podstawy przedsiębiorstwa mówią same za siebie. Pomysły na sukces proste i doskonałe istniały wtedy, ale niestety nie dzisiaj. Jeśli jest jakaś idea będąca przesłanką skutecznego funkcjonowania, to jest nią nasza ciągłość działania. Dzięki rozwiązaniom zorientowanym na klienta, wypracowanym w ścisłym powiązaniu z budową maszyn i urządzeń, grupa ART utrzymuje od 5-ciu dziesięcioleci swoje stabilne podstawy działania. Ten stan zawdzięczamy know-how naszego przedsiębiorstwa, a przede wszystkim zaufaniu, którym obdarzyli nas nasi klienci oraz zaangażowaniu pracowników grupy ART i za to chcielibyśmy serdecznie podziękować. Życzymy wszystkim Państwu także w przyszłości pozytywnego spojrzenia na pojawiające się szanse oraz wypoczynku w wakacyjne dni. Ulrich Möll Matthias Ruppert

2 Ein halbes Jahrhundert Pół wieku firmy Wegen unüberbrückbarer Gegensätze zwischen den Westalliierten und der UDSSR scheitert 1954 die deutsche Wiedervereinigung. Die UDSSR erklärt die Souveränität der DDR (Deutsche Demokratische Republik) und kündigt deren Wiederbewaffnung an. In der BRD (Bundesrepublik Deutschland) ändert man das Grundgesetz, damit die allgemeine Wehrpflicht eingeführt werden kann. Der Kalte Krieg beginnt und wird die Weltgemeinschaft über Jahrzehnte in Atem halten. Von dieser Seite sicherlich kein Grund, um optimistisch nach vorne zu schauen. Andererseits, man war Fußballweltmeister und viel wichtiger das Land war mitten im Aufbau. Die Westmächte, allen voran die USA, hatten mit Finanzhilfen aus dem Marshallplan geholfen, die Wirtschaftswachstumsraten in der BRD auf über 10 % pro Jahr zu steigern. Mit aufgekrempelten Ärmeln wurde an sechs Tagen pro Woche insgesamt bis zu 48,6 Stunden gearbeitet, z. B. in einem Mannheimer Hinterhofgebäude. Hier montiert das Ingenieurbüro Werner Houfek, Industrievertretung für elektromechanische Komponenten, seit 1953 mit 6 Mitarbeitern Steuerungen. Damit die Produktion sich unabhängig von der Industrievertretung entwickeln kann, beschließen die Brüder Werner und Alfred Houfek gemeinsam mit dem vierundzwanzigjährigen Ingenieur Günther Möll eine Produktionsfirma zu gründen. Die Ersteintragung der Antriebsund Regeltechnik GmbH im Handelsregister Mannheim erfolgt am 10. Februar Geschäftsführer wird Werner Houfek, der das Unternehmen gemeinsam mit den Prokuristen Alfred Houfek und Günther Möll leitet. Noch im gleichen Jahr wächst die Belegschaft im Speckweg Mannheim/Waldhof, der neuen Produktionsadresse, auf 30 Mitarbeiter. Der Maschinen- und Anlagenbau, einer der Motoren des deutschen Wirtschaftswunders, verlangt nach Steuerungs- und Regelungskomponenten. Es gibt noch keine elektronischen Geräte, keine Software und deshalb eine Vielfalt elektromechanischer Varianten. Um ihre Kunden noch besser zu versorgen, beginnt die ART 1956, elektromechanische Relais zu fertigen. Schnell werden die gemieteten Geschäftsräume zu klein und man beschließt, näher zum größten Kunden, der Schnellpresse, heute Heidelberger Druckmaschinen AG, Z powodu nieprzezwyciężonych anta-gonizmów między zachodnimi aliantami a ZSRR próby zjednoczenia Niemieć w 1954r. kończą się niepowodzeniem. ZSRR ogłasza suwerenność NRD (Niemieckiej Republiki Demokratycznej) i zapowiada jej remilitaryzację. W RFN (Republice Federalnej Niemiec) zmieniona zostaje konstytucja, by móc wprowadzić powszechny obowiązek służby wojskowej. Rozpoczyna się zimna wojna, która przez dziesięciolecia będzie trzymać Seite/Strona 2: Seite/Strona 8: Seite/Strona 12: INHALT/SPIS RZECZY 50 Jahre ART / 50-lecie ART HEIDELBERG Speedmaster XL105 Implementierung mysap ERP Trwa implementacja systemu mysap ERP Seite/Strona 14: Gehäusetechnik Plakowice seit April 2005 in Serienproduktion / W kwietniu 2005 ruszyła w Płakowicach seryjna produkcja obudów Seite/Strona 16: Rätsel, Personalia IMPRESSUM/METRYKA KSIAZKI Herausgeber/Edytor: ART, Antriebs- und Regeltechnik GmbH 2. Industriestraße 8, Hockenheim-Talhaus Tel.: / , Fax: / art@art-gmbh.de Redaktion: STS Druck: Rappold, Speyer Konzeption/Realisation: Stocké & Stocké, Frankenthal Handelregisterauszug März 1955 Wyciąg z rejestru handlowego marzec 1955 zu ziehen. Mit dem Standortwechsel nach Heidelberg in die Dischingerstraße 5 wird die erste Gehäuse- Lackiererei aufgebaut. Verstärkung in der Führung und der technischen Kompetenz erhält das wachsende Unternehmen 1958 durch den Elektroingenieur Julius Ruppert. ART Heidelberg, Dischingerstraße 5,

3 ART - Erinnerungen ART - od wspomnień w napięciu wspólnotę światową. Z tego punktu widzenia z pewnością brak powodów, by optymistycznie spoglądać w przyszłość. Z drugiej strony, Niemcy były mistrzem świata w piłce nożnej i co ważniejsze realizowano odbudowę kraju. Mocarstwa zachodnie, a przede wszystkim USA, dzięki dotacjom finansowym w ramach planu Marshalla pomogły doprowadzić do wzrostu gospodarczego w RFN rzędu ponad 10 % na rok. Z zakasanymi rękawami pracowano przez sześć dni w tygodniu łącznie do 48,6 godzin, również w Mannheim, w budynku m i e s z c z ą - cym się z tyłu podw ó r z a. Biuro inż y n i e r s k i e Werner Houfek, mające przedstawicielstwo przemysłowe na komponenty elektromechaniczne, od 1953r. montowało tutaj urządzenia sterownicze, zatrudniając 6 pracowników. Aby produkcja mogła rozwijać się niezależnie od działalności prowadzonej w ramach przedstawicielstwa, bracia Werner i Alfred Houfek wspólnie z dwudziestoczteroletnim inżynierem Günther Möll postanowili założyć firmę produkcyjną. Pierwszy wpis firmy Antriebs- und Regeltechnik GmbH w rejestr handlowy w Mannheim nastąpił 10 lutego 1955r. Prezesem zarządu zostaje Werner Houfek, który przedsiębiorstwem kieruje wspólnie z prokurentami Alfred Houfek i Günther Möll. Jeszcze w tym samym roku liczba zatrudnionych pracowników w Speckweg Mannheim/ Waldhof, nowej siedzibie firmy Produkte ab 1956 Produkty od 1956 produkcyjnej, wzrasta do 30. Budowa maszyn i urządzeń, jeden z motorów niemieckiego cudu gospodarczego wymagała zastosowania komponentów sterujących i regulujących. Nie ma jeszcze żadnych urządzeń elektronicznych, odpowiedniego oprogramowania, brak różnorodności elektromechanicznych wariantów. Dążąc dojeszcze lepszego zaopatrzenia klientów ART rozpoczyna w 1956 r. produkcję przekaźników elektromechanicznych. W wynajmowanych pomieszczeniach gospodarczych szybko zrobiło się za ciasno, więc zadecydowano o przeniesieniu się bliżej największego klienta, firmy Schnellpresse, obecnie Heidelberger Druckmaschinen AG [Heidelberskie Maszyny Drukarskie S.A.]. Wraz ze zmianą lokalizacji i prze-prowadzką do Heidelbergu pod adres Dischingerstr. 5 wiąże się budowa pierwszej lakierni obudów. Zatrudnienie w 1958 r. elektroinżyniera Julius Ruppert oznacza dla rozwijającego się przedsiębiorstwa wzmocnienie kadry zarządzająceji technicznych kompetencji. Bis 1964 konzentriert sich die ART auf die Produktion von Schaltgeräten und den Steuerungsbau für Maschinen und Anlagen. Dann kauft man die Firma ABW, Alfred Brach Weingarten, in Weingarten bei Karlsruhe und erweitert die Produktpalette um die Gehäusetechnik, kann seine Kunden noch spezifischer bedienen. Der Prokurist Alfred Houfek verlässt das Unternehmen, und Günther Möll wird Geschäftsführer der ART, die Ende 1965 einhundert Mitarbeiter beschäftigt. Da die Räumlichkeiten in Heidelberg keine Erweiterungsmöglichkeit mehr bieten, wird eine kurzfristig beziehbare Alternative gesucht 3

4 an die Zukunft do przyszłości und gefunden. Die ART erwirbt den Büro- und Produktionskomplex des heutigen Werk 1 in Hockenheim, 2. Industriestr. 8, und schafft einen neuen Produktionsbereich, die Transformatorenmontage. Von 1967 bis 1971 steht Karl-Heinz Busch als kaufmännischer Geschäftsführer an der Seite von Günther Möll und Julius Ruppert. Gemeinsam lenken sie die Geschicke der ART. Leider verstirbt der Gründer Werner Houfek Er hinterlässt ein durch dieses Führungsteam gefestigtes und weiter expandierendes Unternehmen mit dem Bau der Halle 2 man beschäftigt jetzt ca. 180 Mitarbeiter und 1971 mit dem Verwaltungsgebäude in der 2. Industriestraße schafft man die dafür notwendigen Räumlichkeiten. Zum ersten Mal in der Geschichte der BRD schrumpft die Wirtschaft um fast 1 %. Auch für die ART ändert sich einiges. Die Elektronik beginnt die elektromechanischen Schalt- und Regelgeräte in vielen Fällen zu ersetzen. SPS (Speicherprogrammierbare Steuerung) und die CNC (Computed Numerical Control) gewinnen im Maschinen- und Anlagenbau an Bedeutung. Geschäftsführung und Mitarbeiter schaffen es mit diesem Trend, weitere kundenspezifische Produkte zu erschließen. Der Ausbau der Verkabelungstechnik wird vorangetrieben, denn die wachsende Zahl von Sensoren, Motoren und alle anderen elektrischen Komponenten der Maschinen und Anlagen müssen miteinander verbunden werden. Werk 1 Hockenheim, 1966 Zakład 1 Hockenheim, 1966 Betriebsfest 1968 Święto zakladowe 1968

5 Günther Möll Werner Houfek 1955 Alfred Houfek 1958 Karl-Heinz Busch 1967 Julius Ruppert Claus Möll Matthias Ruppert Ulrich Möll 1988

6 Ein halbes Jahrhundert ART Pół wieku firmy ART- od Transformatorenmontage 1984 Budowa transformatora 1984 Und es wird weitergebaut, 1979 die Halle 3, 1983 die Halle 4. Ulrich Möll tritt 1983 als Assistent der Geschäftsleitung in das Unternehmen ein. Er sorgt dafür, dass ein IBM PC (Personal Computer) noch relativ neu am Markt angeschafft wird und legt damit den Grundstein für die heutige IT der ART-Gruppe ziehen der Transformatorenbau sowie ein Bereich des Anlagenbaues in das neu erworbene Werk 2 in der 1. Industriestr. 14 rund 300 Beschäftigte arbeiten in Hockenheim. Weitere 1000 m 2 neue Bürofläche, 1000 m 2 Montagefläche und 1000 m 2 für die geplante Pulverbeschichtungsanlage entstehen 1986 mit der Halle 5 in der 2. Industriestr tritt der Assessor (Jurist) Claus Möll in das Unternehmen ein und übernimmt, die zunehmend an Bedeutung gewinnenden, Aufgaben im Personalwesen und die Absicherung aller Rechtsgeschäfte. SPS Programmierung 1991 Programowanie SPS 1991 Do 1964 r. ART koncentruje się na produkcji przyrządów rozdzielczych i budowie zespołów sterowniczych do maszyn i urządzeń. Po przejęciu firmy ABW, Alfred Brach Weingarten, z siedzibą w Weingarten koło Karlsruhe, rozszerza swoją paletę produktów o produkcję obudów i dzięki temu może w jeszcze lepszy sposób zaspokajać specyficzne potrzeby swoich klientów. Prokurent Alfred Houfek rozstaje się z przedsiębiorstwem, a Günther Möll zostaje prezesem firmy ART, która pod koniec 1965 r. zatrudnia stu pracowników. Ze względu na brak możliwości rozwoju przestrzennego w Heidelbergu, firma szuka i znajduje inną alternatywę dla miejsca lokalizacji, która dawałaby możliwość szybkiego zagospodarowania. ART nabywa kompleks produkcyjno biurowy obecnego zakładu nr 1 w Hockenheim, przy ulicy 2. Industriestr. 8 i tworzy nową gałąź produkcji, montaż transformatorów. W latach Karl-Heinz Busch, piastując stanowisko kierownika handlowego, staje się obok Günthera Möll i Julius Ruppert członkiem kadry zarządzającej. Wspólnie decydują o przyszłych działaniach firmy ART. Ku wielkiemu ubolewaniu, w roku 1969 żegna się ze światem założyciel firmy, Werner Houfek. Pozostawił po sobie przedsiębiorstwo, umocnione i ekspansywnie rozwijające się dzięki swojej kadrze zarządzającej. W roku 1969 zostaje wybudowana hala nr 2, a w 1971 budynek administracyjny przy ulicy 2. Industriestraße, co daje firmie zatrudniającej wtenczas ok. 180 pracowników więcej przestrzeni koniecznej do działania. Po raz pierwszy w historii RFN gospodarka odnotowuje spadek o 1 %. Zmiany następują również w środowisku ART. W wielu przypadkach elektronika zaczyna zastępować elektromechaniczne urządzenia techniki sterownia i regulacji. Wzrasta znaczenie zastosowania sterowników PLC (sterowniki programowalne) i CNC (sterowniki numeryczne) w budowie maszyn i urządzeń. Dzięki tym tre dom zarządowi i pracownikom udaje się zwiększyć paletę produktów wykonywanych na inwidualne zamówienie klienta. Zostaje przyspieszona rozbudowa działu systemów okablowania, tak potrzebnego do wzajemnego połączenia rosnącej liczby czujników, silników i wszystkich innych elektrycznych komponentów maszyn i urządzeń. W roku 1983 Ulrich Möll obejmuje w przedsiębiorstwie stanowisko asystenta zarządu. Dzięki jego staraniom zostaje zakupiony jeden IBM PC (komputer osobisty), będący jeszcze nowością na rynku, który stał się kamieniem węgielnym dla dzisiejszej technologii IT w grupie ART. Trwa rozbudowa przedsiębiorstwa, w roku 1979 powstaje hala nr 3, a w

7 - Erinnerungen an die Zukunft wspomnień do przyszłości Honert Apparatebau GmbH. Die ART beschäftigt in Hockenheim 395 Mitarbeiter wechselt der Wirtschaftsingenieur Matthias Ruppert aus der Automobilindustrie in die ART und übernimmt die Leitung in Werk 2. Zwei Jahre später geht der Prokurist Julius Ruppert nach 35 Jahren erfolgreichem Wirken für die ART in den Ruhestand. Langsam endet das Konjunkturhoch der ein internationales, mittelständisches Unternehmen. Am Jahresende sind 450 Mitarbeiter in der Gruppe beschäftigt. Günther Möll bereitet die ART auf sein Ausscheiden vor. Ulrich Möll wird Geschäftsführer, Matthias Ruppert und Claus Möll erhalten Prokura beendet Geschäftsführer Günther Möll nach 45 erfolgreichen Jahren seine Tätigkeit bei der Werner Houfek Vertriebs-GmbH und Steuerungsmontage 1984 Montaż sterowniczy 1984 hala nr 4. W 1985 r. dział budowy transformatorów oraz część działu budowy urządzeń przenosi się do nowo zakupionego zakładu nr 2, mieszczącego się przy 1. Industriestr. 14 w Hockenheim pracuje ok. 300 zatrudnionych. W roku 1986 powstaje hala nr 5 przy ulicy 2. Industriestr. 8 dalsze 1000 m 2 nowej powierzchni biurowej, 1000 m 2 powierzchni montażowej i 1000 m 2 z planowanym przeznaczeniem na urządzenia do powlekania proszkowego. W 1988 r. zostaje zatrudniony w przedsiębiorstwie Claus Möll, asesor (prawnik) z zawodu, obejmując zadania związane z zarządzaniem kadrami, dziedziną stale zyskującą na znaczeniu, oraz zabezpieczeniem wszystkich czynności prawnych. Znowu zachodzi nagła konieczność zwiększenia przestrzeni do działania. Werk Pfälzer Ring Juli 2005 Zaklad Pfälzer Ring lipiec 2005 Wieder einmal akute Raumnot. In der 2. Industriestr. 6 wird 1989 solange eine Produktionshalle gemietet, bis der Neubau der 3200 m 2 großen Leichtbauhalle im Werk fertiggestellt ist. In Weingarten erwirbt man das direkt an die ABW angrenzende Gelände und die Gebäude der Firma Wiedervereinigung beider deutschen Staaten, die Geschäftslage wird schwieriger. In den osteuropäischen Nachbarstaaten ist man auf dem Weg in eine freie Marktwirtschaft die ART-Gruppe sucht eine Produktionsstätte, gründet 1995 in Polen die ART Plakowice und wird der ART-Gruppe. Matthias Ruppert wird Geschäftsführer. Die ART-Info die Firmenzeitung für alle Mitarbeiter und Partner der ART-Gruppe erscheint mit der Nr. 1 zum ersten Mal. Man erarbeitet ARTUS, die neue ART- Unternehmensstrategie, und be- 5

8 Ein halbes Jahrhundert ART Pół wieku firmy ART- od schließt die Konzentration auf Kernkompetenzen: Kundenspezifische LSG-Produkte. L für Leitungen von der Einzelader bis zum komplexen Verkabelungssystem, S für Steuerungstechnik und Aggregate, G für Gehäusetechnik wie Verteiler, Maschinenschutze, Schaltschränke, Bedienstellen und Pulte. In den folgenden Jahren wird die Relais- Produktion (2002) und Transformatorenmontage (2001) eingestellt, für LSG können weitere marktführende Maschinen- und Anlagenbau-Unternehmen als Kunden gewonnen werden. Für den Standort Hockenheim endet das letzte Jahr des scheidenden Jahrtausends mit der größten Investition der Firmengeschichte: Am Pfälzer Ring 2 geht ein modernes Montage- und Logistikzentrum mit m 2 Gesamtfläche in Betrieb, die ART-Gruppe beschäftigt jetzt fast 850 Mitarbeiter. Projektierung, Konstruktion, Produktionstechnik, kundenspezifischer Systeme aus Steuerungstechnik, Gehäusetechnik und Verkabelungssystemen. 2005, die ART ist 50 Jahre alt; wir sind mitten in der Einführung neuer IT (Informationstechnologie). Mit jedem Jahr seines Bestehens wird das Unternehmen leistungsfähiger, 50 Jahren die Menschen Struktur, Leistung und Erfolg. Daran sollten wir uns erinnern auch in Zukunft. W roku 1989 zostaje wydzierżawiona hala produkcyjna przy ul. 2. Industriestr. 6, z której firma korzysta aż do 1990 r., w którym oddano do później prokurent Julius Ruppert, po 35 latach efektywnego działania na rzecz firmy ART, przechodzi na zasłużoną emeryturę. Powoli dobiega końca okres wysokiej koniunktury związanej z ponownym zjednoczeniem obu państw niemieckich, pogarsza się sytuacja Werk Pfälzer Ring Juli 2005 Zaklad Pfälzer Ring lipiec 2005 Werk Pfälzer Ring Juli 2005 Zaklad Pfälzer Ring lipiec 2005 Informationstechnologie und Logistik in der ART-Gruppe verschmelzen mit weiteren Investitionen zu einer modernen Supply Chain packt neue Aufgaben an. Haben Unternehmen dem Menschen etwas voraus? Wohl kaum denn schließlich bestimmen auch in den nächsten użytku nowo wybudowaną halę o powierzchni 3200 m 2,wykonaną z lekkich elementów nośnych. Zakupiony zostaje teren i budynek firmy Honert Apparatebau GmbH, znajdujące się w bezpośrednim sąsiedztwie ABW. ART w Hockenheim zatrudnia 395 cowników. W roku 1991 Matthias pra- Ruppert, inżynierekonomista, pracujący dotychczas w przemyśle samochodowym, przechodzi do firmy ART i obejmuje stanowisko kierownika zakładu nr 2. Dwa lata gospodarcza. Wschodnioeuropejskie państwa ościenne znajdują się na drodze ku gospodarce wolnorynkowej grupa ART szuka tam miejsca lokalizacji dla swojej działalności produkcyjnej i w roku 1995 zakłada w Polsce ART Płakowice, stając się dzięki temu przedsiębiorstwem działającym na skalę międzynarodową. Pod koniec roku zatrudnienie w grupie ART wynosi 450 pracowników. Günther Möll przygotowuje firmę ART do swojego odejścia. Ulrich Möll 6

9 - Erinnerungen an die Zukunft wspomnień do przyszłości obejmuje funkcję prezesa zarządu, Matthias Ruppert i Claus Möll zostają prokurentami. W roku 1997 Günther Möll kończy swoją 45-letnią, zwieńczoną sukcesem działalność na rzecz Werner Houfek Vertriebs-GmbH i grupy ART. Matthias Ruppert zostaje pre- Aggregate technika sterowania i agregaty, G jak Gehäusetechnik produkcja obudów, tj. rozdzielnice, osłony maszyn, szafy rozdzielcze, stacje obsługi i pulpity. W kolejnych latach zostaje wstrzymana produkcja przekaźników (2002) i montaż transformatorów (2001), co pozwala na cja, technika produkcyjna, technologia informacyjna i logistyka scalają się dzięki dalszym inwestycjom tworząc nowoczesny Supply Chain (łańcuch dostaw) zindywidualizowanych systemów obejmujących technikę sterowania, produkcję obudów i systemy okablowania. Rok 2005, 50-lecie firmy ART; wdrażamy nową technologię informacyjną IT. Każdy kolejny rok istnienia firmy oznacza dla niej coraz to większą efektywność oraz angażowanie się w coraz to nowe zadania. Czy można mówić o wyższości przedsiębiorstwa nad człowiekiem? Raczej nie wszakże w następnych 50 latach to ludzie będą decydować o jego strukturze, wydajności i sukcesach. Powinniśmy o tym pamiętać teraz i w przyszłości. GF zesem zarządu. Ukazuje się pierwszy numer ART-Info gazety firmowej, skierowanej do wszystkich pracowników i firm partnerskich grupy ART. Opracowana zostaje dla ART nowa strategia przedsiębiorstwa ARTUS, zostają podjęte decyzje o koncentracji na głównych zakresach działalności: produktach LSG, indywidualnie dopasowanych do potrzeb klientów. L jak Leitungen kable i przewody, od żył jednodrutowych do kompleksowych systemów okablowania, S jak Steuerrungstechnik und intensyfikację działań zmierzających do włączenia wiodących na rynku przedsiębiorstw z branży budowy maszyn i urządzeń do grona klientów firmy. Dla zakładu w Hockenheim koniec ostatniego roku minionego tysiąclecia związany był z największą inwestycją w historii firmy. Am Pfälzer Ring 2 oddano do użytku nowoczesne centrum montażowo logistyczne o łącznej powierzchni m 2, grupa ART zatrudnia obecnie prawie 850 pracowników. Projektowanie, konstruk- 7

10 KUNDEN UND MÄRKTE HEIDELBERG Speedmaster XL105: Neue Maßstäbe im Bogenoffsetdruck ART-GRUPPE SEIT ENTWICKLUNGSBEGINN MIT DABEI Eines der größten Entwicklungsteams, das jemals in der Heidelberger Druckmaschinen AG (HEIDELBERG) zusammenarbeitete, hat sein Ziel erreicht: Die geplante Serienlieferung der XL105 konnte im April 2005 beginnen. Weltweit liefert die Produktionsstätte Wiesloch das neue Glanzstück des Bogenoffsetdrucks und bedient die vorliegenden Bestellungen aus Europa, USA und Asien. Eine komplett neue Plattformentwicklung im Format 75 x 105 cm erweitert jetzt das bestehende Produktportfolio des Weltmarktführers im Format 70 x 100 cm. In einer Halle mit einer Gesamtfläche von Quadratmetern das entspricht der Größe von neun Fußballfeldern produziert und montiert HEIDELBERG die Speedmaster XL105 und die Speedmaster SM/ CD 102. Nicht weniger beeindruckend ist die Maschine selbst. Ein Druckwerk besteht aus über Einzelteilen und wiegt über sieben Tonnen. Mit fünf Druckwerken und einem Lackwerk wiegt die XL105 rund Kilogramm, etwa soviel wie 50 Pkw der Marke VW Golf. Bereits im Feldtest zeigte die Maschine ihre innovative XL105-Montage im Werk Wiesloch der Heidelberg Druckmaschinen AG Montaż modelu XL105 w zakładzie firmy Heidelberg Druckmaschinen AG w Wiesloch Funktionalität und setzt neue Maßstäbe für den Bogenoffsetdruck. Die Druckerei E&B Engelhardt & Bauer/Karlsruhe ca. 120 Mitarbeitern/5.000 m 2 Betriebsfläche produziert seit März 2004 als Feldtestkunde mit der weltweit ersten Speedmaster XL105. Inzwischen wurden 19 Mio. Bogen auf dieser Maschine bedruckt mit steigender Tendenz. Rigo Fay, Geschäftsführender Gesellschafter bei E & B, erläutert die Vorzüge so: Unsere Auflagen liegen im Durchschnitt bei Exemplaren. Wir konzentrieren uns dabei auf den hochwertigen Bereich. Typische Produkte sind Geschäftsberichte, Kunstbücher, Bildbände oder Broschüren. Die hohe Laufgeschwindigkeit von Bogen pro Stunde ist nur ein Aspekt, vor allem kann mit der neuen Maschine schnell vom Einrichten auf die volle Produktions- geschwindigkeit gegangen werden. Details wie der automatische Plattenwechsel sind für unsere Auftragsstruktur sehr vorteilhaft und erleichtern zusätzlich die Arbeit. Und Dr. Jürgen Rautert, Technikvorstand von HEIDELBERG, bestätigt: Mit der XL105 erreichen wir eine um 30 Prozent höhere Produktivität. Dies ist ein wichtiges Investitionsargument für die Kunden in diesem Marktsegment. Frühe Integration der Zulieferer in die XL105- Entwicklung Durch ihre Mitarbeit an der ersten Feldtestmaschine hat die ART-Gruppe die Entwicklung der Verteilerkonzepte, der Schaltschrankkonstruktionen und anderer Teilprodukte der XL105 unterstützt. Schon in der frühen Entwicklungsphase stellte HEIDELBERG auch die Weichen für die Lieferund Produktionslogistik, in die sich die Leistungen der Zulieferunternehmen einfügen müssen. Maschinendurchlaufzeiten, Logistik und Produktionstaktung haben eine überragende Bedeutung für die Kostenziele der Maschine und wurden deshalb parallel entwickelt. Das straffe Projektmanagement und die Varianz der neuen Maschinenreihe stellte die ART-Gruppe vor anspruchsvolle Aufgaben. Als Ergebnis ist u. a. das kundenspezifische Logistikkonzept für die XL105 herauszuheben (siehe Textbox). Jede Optimierung von Technologien und Verfahren im für den Kunden HEIDELBERG verantwortlichen ART- Geschäftsbereich HDM und den Abteilungen mit der Spezialisierung auf diese kundenspezifischen Anforderungen dient einem Ziel: HEIDELBERG maßgeschneidert mit Schaltschränken, Verteilern, Verkabelungssystemen und Pulten zu beliefern. Innovative Prozesse und umfassende Qualitätssicherung garantieren dabei hohe Geschwindigkeit 8

11 RYNEK I KLIENCI HEIDELBERG Speedmaster XL105: nowe standardy w arkuszowym druku offsetowym GRUPA ART UCZESTNICZY OD SAMEGO POCZĄTKU W PRACACH NAD URZĄDZENIEM Nad tym zadaniem pracował największy zespół projektowy w historii firmy Heidelberger Druckmaschinen AG (HEIDELBERG). Cel został osiągnięty: w kwietniu 2005 roku rozpoczęła się planowana produkcja seryjna modelu XL 105, klejnotu wśród offsetowych maszyn arkuszowych. Zakład produkcyjny w Wiesloch realizuje zamówienia, które wpłynęły już z całego świata z Europy, ze Stanów Zjednoczonych, z Azji. Modelem XL 105, całkowicie nową platformą w formacie 75 x 105 cm, wiodący na rynku światowym producent rozszerza swą dotychczasową paletę produktów w formacie 70 x 100 cm. W hali o łącznej powierzchni m 2 (co odpowiada powierzchni dziewięciu boisk piłkarskich) produkuje i montuje się modele Speedmaster XL 105 oraz Speedmaster SM/CD 102. Nie mniejsze wrażenie niż wielkość hali wywiera sama maszyna. Jeden zespół drukujący składa się z ponad pojedynczych części i waży ponad siedem ton. Łączna waga pięciu zespołów drukujących oraz zespołu lakierującego modelu XL 105 wynosi około 63 tysięcy kg, czyli w przybliżeniu tyle, ile waży 50 samochodów Volkswagen Golf. dla rentowności maszyny, dlatego pracowano nad nimi równolegle. Napięte ramy projektu oraz zmienność nowej linii maszyn stanowiły dla grupy ART trudne wyzwanie. Wśród efektów, które osiągnięto, wyróżnić należy m. in. zorientowaną na klienta koncepcję logistyki dla modelu XL 105 (patrz ramka tekstowa). Optymalizacja technologii i procedur, nad którą pracuje dział HDM firmy ART odpowiedzialny za obsługę firmy HEIDELBERG oraz inne właściwe działy, służy jednemu celowi: zaopatrzeniu firmy HEIDELBERG w szafy rozdzielcze, rozdzielnice, systemy okablowania i pulpity według jej konkretnych potrzeb i wymagań. Dzięki innowacyjnym rozwiązaniom i dogłębnej kontroli jakości zapewniona jest szybkość i terminowość. Ponieważ montaż elementów mechatronicznych dostarczanych przez ART odbywa się przed montażem całej maszyny, ich seryjna produkcja rozpoczęła się wcześniej niż modelu XL 105, już w październiku 2004 r. Od tamtej pory automatyczne linie produkcyjne oraz indywidualne montażownie grupy ART w Weingarten, Hockenheim i Płakowicach wytwarzają części do modelu XL 105, w tym zarówno elementy standardowe jak i skonstruowane wyłącznie dla tej maszyny. Zakład Pfälzer Ring dysponuje systemem komisjonowania i nowoczesnego magazynowania dostosowanym do tej techniki montażu i produkcji. Wszystkie przepływy informacji, od zarejestrowania zamówienia klienta aż do realizacji dostawy, odbywają się wyłącznie za pomocą ART IT (technologii informacyjnej ART). Każdy etap i proces jest zsynchronizowany z pozostałymi. Dzięki temu jeszcze bardziej wzrósł potencjał naszej firmy. Możemy zaoferować klientowi wszechstronną obsługę logistyczną oraz szerokie spektrum produktów z dziedziny budowy maszyn. Dziękujemy firmie HEIDELBERG za okazane nam zaufanie. Sukces naszego klienta jest także dla nas powodem do radości. Michael Bannert XL105-Montage im Werk Wiesloch der Heidelberg Druckmaschinen AG Montaż modelu XL105 w zakładzie firmy Heidelberg Druckmaschinen AG w Wiesloch Wczesna integracja dostawców podczas prac nad XL 105 Współpracując przy pierwszym testowym egzemplarzu modelu XL 105, grupa ART aktywnie wspierała prace nad rozwiązaniami rozdzielczymi, konstrukcją szafy rozdzielczej oraz innych części składowych maszyny. Już we wczesnej fazie prac firma HEIDELBERG wyznaczyła schemat działania także dla logistyki dostaw i produkcji, do którego muszą dopasować się dostawcy. Czas przebiegu maszyny, logistyka i tempo produkcji mają nadrzędne znaczenie 9

12 Fortsetzung von Seite 8 und Termintreue. Da die Montagesequenzen der mechatronischen ART-Lieferanteile vor dem Maschinenbau liegen, war der Serienstart für die ART-Produkte schon im Oktober 2004 und damit naturgemäß früher als bei unserem Kunden. Seitdem werden maschinenspezifische sowie Standard-Teile auf den automatisierten Fertigungslinien und individuellen Montageplätzen der ART-Gruppe in Weingarten, Hockenheim und Plakowice für die XL105 hergestellt. Im WPR (Werk Pfälzer Ring) steht eine für diese Montage- und Fertigungstechnik ausgelegte Kommissioniertechnik mit moderner Lagertechnik zur Verfügung. Alle Informationsflüsse laufen von der Erfassung der Kundenbestellung bis zur Belieferung des Kunden vollständig über die ART IT (Informationstechnologie). Jeder Prozessschritt wird über unsere IT synchronisiert. Damit sind auch die Möglichkeiten der ART, als Logistikdrehkreuz mit einem erweiterbaren Produktspektrum rund um den Maschinenbau ihren Kunden zu bedienen, noch besser geworden. Wir bedanken uns für das entgegengebrachte Vertrauen der HEIDELBERG Teams und freuen uns mit über den Erfolg unseres Kunden. Michael Bannert Einige Details der Logistik und der Qualitätssicherung im Produktionsablauf: Bestellabwicklung: Der Bestelleingang ausschließlich per IDOC, d.h. per elektronischem Dokument. Die Maschinendaten werden durch den Variantenschlüssel der Bestellung ermittelt. Eine vollständige Auftragsstückliste für die zu liefernden Positionen wird gebildet. Die detaillierte Ermittlung benötigter Teile aus der Auftragsstückliste mündet in die Fertigungsstückliste hierarchisch geordnet bis zur einzelnen Komponente. Kommissionierung: Alle Halbfabrikate und wertige Kaufteile werden auftragsbezogen kommissioniert. Eine dem Montageablauf folgende Sortierung der Kommissionierliste für Halbfabrikate und Kaufteile nach Einbauort wird erstellt. - Beispiel: Trennung in A, C und D Modul im Hauptschaltschrank - Beispiel: Trennung in 3 Kabeleinführbleche für den Ausleger - Beispiel: Sortierung der Leitungen nach Lochbelegung in den Einführblechen Durch die Buchungen im Dialog mit dem PPS wird im sequenzierten Beschaffungsprozess auf der Kommissionsebene ein Workflow zur Feinsteuerung der Losgröße 1 ausgelöst. Belieferung- und Änderungsmanagement Die Auslieferung der Kommissionen erfolgt direkt in die Fertigung des Kunden. Tagesgenau, mit der Anforderung auf stundengenaue Anlieferung bei hoher Änderungsfrequenz der technischen Inhalte und der Kommissionen. Bei Kommissionsänderungen bereits in der Fertigung befindlicher Liefereinheiten wird die betroffene Auftragsstückliste gelöscht. Die Materialien werden zurückgebucht und eine neue Auftragsstückliste wird per Idoc eingelesen. Dann wird der aktuelle Stand gebucht und gefertigt. Qualitätssicherung Bei der Herstellung des Hauptschaltschrankes sind zahlreiche Details zu beachten. Nach erfolgter FMEA wurden zur Sicherung der hohen Qualitätsansprüche geeignete Maßnahmen eingeführt z.b.: Drehmomentmarkierung an der Schraubverbindung Markierung einzelner Arbeitsschritte im Aufbauplan detaillierte Arbeitsanweisung Checklisten für Montage und Prüfung KURZ NOTIERT Krankenwagen für Bam Um den Bewohnern der noch immer vom Erdbeben zerstörten Stadt Bam/Iran zu helfen, hat der Verein Hilfe und Zukunft e. V. einen Krankenwagen für Bam vom Deutschen Roten Kreuz erworben (siehe Bild), der noch im Juli überführt wird. Vielen Dank an alle, die durch Spenden und andere Unterstützungen diese Hilfe möglich machen. Bertram Seitz Bertram Seitz beim letzten Check vor der Überführung Bei Fragen zu diesem Hilfsprojekt wenden Sie sich bitte an: Bertram Seitz, Tel.: 07263/3543 Spendenkonto: Hilfe und Zukunft e.v. Volksbank Schwarzbachtal BLZ: , Konto: Eine entsprechende Zuwendungsbestätigung zur Vorlage beim Finanzamt geht Ihnen automatisch zu. Beispiel für die Form der Bestellung per IDOC vor der Auflösung in der ART IT 10

13 ART-Hockenheim / Werk Pfälzer Ring: Prüffeld Hauptschaltschrank XL105/ stanowisko badawcze głównej szafy rozdzielczej modelu XL 105 Kilka informacji na temat logistyki oraz zapewnienia jakości w procesie produkcji Realizacja zamówień: Zamówienia wpływają wyłącznie w systemie IDOC, tzn. jako dokumenty elektroniczne. Ustawienia maszyny ustalane są na podstawie wariantów zawartych w zamówieniu. Tworzona jest kompletna specyfikacja zamówienia dla pozycji przyjętych do realizacji. Po szczegółowym ustaleniu potrzebnych części na podstawie specyfikacji zamówienia tworzona jest specyfikacja produkcji - ułożona hierarchicznie aż do najmniejszej części składowej. Komisjonowanie: Wszystkie półfabrykaty oraz części do zakupu są komisjonowane zgodnie z zamówieniem. Zgodnie z przebiegiem montażu sporządzana jest lista komisjonowania półfabrykatów i części do zakupu. - Przykład: podział na moduł A, C i D w głównej szafie rozdzielczej - Przykład: podział na 3 listwy wprowadzające kable dla urządzenia wykładającego - Przykład: sortowanie przewodów według obłożenia otworów w listwach wprowadzających Dzięki temu, że rezerwacja materiałów przebiega w koordynacji z systemem Planowania i Sterowania Produkcją, proces zaopatrzenia jest sekwencjonowany, a na poziomie komisjonowania tworzy się workflow pozwalający dokładnie ustalić najmniejszą wielkości partii. W SKRÓCIE Samochód sanitarny dla Bam Realizując program pomocy dla miasta Bam w Iranie, w którym ciągle jeszcze widoczne są zniszczenia spowodowane przez trzęsienie ziemi, stowarzyszenie Hilfe und Zukunft e.v. [ Pomoc i Przyszłość, Stowarzyszenie Zarejestrowane] zakupiło od Niemieckiego Czerwonego Krzyża samochód sanitarny (zob. zdjęcie), który jeszcze w lipcu zostanie przewieziony do Bam. Serdeczne podziękowania dla wszystkich ofiarodawców i wspierających nas w każdy inny sposób, dzięki którym taka pomoc jest możliwa. Bertram Seitz Zarządzanie dostawami do klienta i zmianami Dostarczanie komisjonowanych produktów do klienta jest bezpośrednio zintegrowane z jego procesem produkcyjnym, z dokładnością co do dnia, z wymogiem dokładności godzinnej dla dostaw przychodzących przy wysokiej częstości zmian danych technicznych i komisjonowania. W przypadku zmian w komisjonowaniu jednostek dostawy znajdujących się już w produkcji, specyfikacja zamówienia zostaje skasowana. Odwołuje się rezerwację materiałów, wczytuje za pomocą systemu IDOC nową specyfikację zamówienia, a następnie rezerwuje materiały i przystępuje do procesu produkcji zgodnie ze stanem aktualnym. Zapewnienie jakości Przy produkcji głównej szafy rozdzielczej należy wziąć pod uwagę wiele szczegółów. Po dokonaniu FMEA (analizy przyczyn skutków i wad) wprowadzono stosowne zalecenia służące zapewnieniu wysokich wymogów jakościowych, np.: zaznaczanie momentu obrotowego na połączeniu śrubowym zaznaczanie poszczególnych etapów pracy na planie konstrukcyjnym szczegółowe instrukcje pracy listy pytań kontrolnych dotyczące montażu i kontroli Przykład formularza zamówienia wygenerowanego za pomocą systemu IDOC przed opracowaniem w ART IT Bertram Seitz podczas ostatniej kontroli przed wysłaniem pojazdu. Pytania dotyczące programu pomocy prosimy kierować do: Bertram Seitz, Tel.: 07263/3543 Konto dla wpłat darów na rzecz pomocy: Hilfe und Zukunft e.v. Volksbank Schwarzbachtal (BLZ [kod banku] ), KtNr.[nr konta]: ) Jako dowód dla urzędu skarbowego zostanie Państwu automatycznie przesłane odpowiednie poświadczenie dokonania wpłaty na cele dobroczynne. 11

14 ART INTERN Implementierung mysap ERP Business Suite läuft an WIRTSCHAFTLICHKEIT: IT-HOSTING ODER AUSBAU ART-RECHENZENTRUM? Es geht voran! Die Phase 1 unserer SAP- Einführung ist abgeschlossen und die ersten 40 SAP-Lizenzen stehen uns zur Verfügung. Wir haben jetzt Phase 2 erreicht die Implementierung. Gemäß unserer Planung führen wir zunächst sechs SAP-Module ein: Geplanter Ablauf: Zur sicheren und möglichst reibungslosen Übernahme der Daten und Funktionen aus den bisher genutzten IT-Systemen wird die Implementierung in drei Stufen umgesetzt. Jede Stufe entspricht einem mysap ERP System nämlich Testsystem, Qualitätssicherungssystem und Produktivsystem. So testen wir die Funktionen ohne Störungen unseres laufenden Betriebes. Einzeltests von Aufgaben führen wir im Testsystem durch. Im Anschluss daran erfolgen die Integrationstests sofern schon vorhanden mit dem kompletten Datenbestand im Qualitätssicherungssystem. Alternativ kann der Integrationstest im Produktivsystem erfolgen, dann selbstverständlich mit vorheriger Sicherung und der Möglichkeit, das System zurückzusetzen. Unsere Generalprobe für den Systemwechsel findet aber auf jeden Fall im Produktivsystem als Simulation der Echt-Umstellung statt. Hosting eine Frage der Wirtschaftlichkeit: Aus der in Phase 1 erstellten Aufwands- und Kostenplanung leiten sich Alternativen zur Realisierung der my-sap ERP Business Suite ab. Die ART-Gruppe hat sich in der Vergangenheit ein gut funktionierendes, dem Unternehmen angemessenes Rechenzentrum aufgebaut und erst vor kurzer Zeit um moderne Blade-Server (siehe Textbox) erweitert. Trotzdem gibt es Überlegungen, die für das SAP-System zusätzlich n o t w e n d i g e I T - L e i s t u n g Modul: Modul-Inhalt: Funktion: Einführung bis: FI Buchhaltung Rechnungswesen 1. Q CO Kostenrechnung Rechnungswesen 1. Q HR Organisationsmanagement, Personalwirtschaft 1. Q Personaladministration, Personalzeitwirtschaft, Personalabrechnung SD Verarbeitung von Logistik 2. Q Kundenaufträgen und Fakturierung PP Instandhaltung (Modul PM), Logistik 2. Q Logistics Execution MM Einkauf, Bestandsführung, Logistik 2. Q Rechnungsprüfung, Inventur, Bewertung, Bedarfsplanung (MRP II), Leistungsabwicklung, Materialstamm eventuell aus einem externen Rechenzentrum zu beziehen. Zwei Hauptgründe sprechen dafür: Erstens soll unsere tägliche IT-Betriebszeit ebenso wie in den anderen ART-Betriebsteilen flexibel sein das erfordert einen Schichtbetrieb mit entsprechenden Kosten, zweitens müssen wir, um die Datensicherheit und die Systemverfügbarkeit angemessen hoch zu halten, verschiedene Maßnahmen treffen. Vom Brandschutz über die USV-Anlage bei Stromausfall bis zur Systemredundanz und der elektronischen Datenablage an mindestens einem anderen Ort muss das Gesamtkonzept völlig schlüssig sein. Größere Rechenzentren können diese Maßnahmen auf viele Nutzer verteilen und damit kostengünstiger sein als eine direkte ART-Investition. Unsere IT unterliegt als Teil der Wertschöpfungskette den gleichen wirtschaftlichen Anforderungen wie alle ART- Unternehmensbereiche und damit dem Druck zur Kostensenkung. Entscheidend für eine externe Lösung sind Kosten, Verfügbarkeit, Support und der richtige Partner. Wir haben deshalb sechs auf IT-Hosting spezialisierte Anbieter mittels einer detaillierten Ausschreibung angefragt. Unsere Datensicherung, das SAP-Basis Betriebssystem und die EDI-Drehscheibe 12 stellen die Schwerpunkte der angefragten Hosting-Leistungen dar. Die notwendige Verfügbarkeit und Sicherheit der Leistungen regeln wir mit den Hosting-Anbietern Grafik: IT-Vernetzung der ART-Standorte Grafika: Połączenia sieciowe IT zakładów ART über ein so genanntes SAL Service Level Agreement. Nach der Bewertung der Angebote und dem Besuch mehrerer Rechenzentren werden wir entscheiden, ob wir selbst investieren oder uns auf einen geeigneten Partner verlassen. Unabhängig davon bietet die Vernetzung unserer IT Landschaft eine zuverlässige Lösung (siehe Abbildung). Mit dem bisher von allen Beteiligten gezeigten Engagement werden wir das für die ART-Gruppe wichtige Projekt erfolgreich weiterführen und zum Jahreswechsel den ersten Teil der Umstellung abschließen. Markus Hübner, Marco Lucya VPN: Ein VPN (Virtual Private Network) verbindet zwei Netzwerke oder einen Computer mit einem Netzwerk über öffentliche Verbindungen, häufig über das Internet. Damit die Datenübertragung nicht von außen eingesehen wird, ver- bzw. entschlüsselt ein so genanntes Tunneling- Protokoll den Datenaustausch. Mit dieser Technologie können über öffentliche Leitungen wesentlich kostengünstiger Daten ausgetauscht werden als über eine eigene Standleitung. Blade-Server: Bauform für kompakte Server, bei denen die Funktionseinheiten vertikal orientiert nebeneinander in einem Sub-Chassis stecken wie die Klingen (engl. Blades) in einem Messerblock. Blade-Server erreichen höhere Packungsdichten als die üblichen horizontalen Einschübe für 19-Zoll-Racks: Dort sind mit Ein-Kern-Prozessoren zwei Prozessoren pro Höheneinheit (HE) üblich, bei 42 HE pro Standard-Schrank (etwa 2 Meter Bauhöhe) ergibt das 84 Prozessoren pro Rack. Mit den noch seltenen Vier- Prozessor-Einschüben im 1-HE-Format wäre die doppelte Zahl (168 Prozessoren) möglich.

15 Z ŻYCIA FIRMY ART Trwa implementacja systemu mysap ERP Business Suite CO JEST BARDZIEJ OPLŁACALNE: IT-HOSTING CZY ROZBUDOWA CENTRUM OBLICZENIOWEGO ART? Robimy postępy! Zakończyła się pierwsza faza wdrożenia systemu SAP i posiadamy już pierwsze 40 licencji SAP. Jesteśmy teraz w fazie drugiej implementacja. Zgodnie z naszym planem najpierw zostanie wprowadzonych sześć modułów SAP: Planowany przebieg implementacji: W celu bezpiecznego i możliwie sprawnego przeniesienia danych i funkcji z wykorzystywanych do tej pory systemów IT implementacja zostanie przeprowadzona w trzech etapach. Każdy etap dotyczy jednego systemu mysap ERP system testowy, system zapewnienia jakości, system wydajności. W ten sposób możemy przetestować funkcje systemu bez zakłócenia bieżącej pracy w naszym zakładzie. Poszczególne testy zadań zostaną przeprowadzone w systemie testowym. Po nim zostaną przeprowadzone testy integracji o ile będą już dostępne z pełnym stanem danych w systemie zapewnienia jakości. Alternatywnie można przeprowadzić test integracji w systemie wydajności, oczywiście zabezpieczając wcześniej dane i zapewniając możliwość powrotu do poprzedniego systemu. Nasza próba generalna odbędzie się na pewno w systemie wydajności jako symulacja prawdziwej wymiany systemu. Hosting kwestia opłacalności: Z planu nakładów i kosztów sporządzonego w pierwszej fazie wynikają alternatywy dla realizacji mysap ERP Business Suite. Grupa ART stworzyła w przeszłości dobrze funkcjonujące odpowiednie dla potrzeb przedsiębiorstwa centrum obliczeniowe, które dopiero niedawno zostało rozbudowaneo blad server (patrz: ramka Moduł: Zawartość modułu: Funkcja: Wdrożenie do: FI Księgowość Rachunkowość 1 kwartał 2006 CO Rachunek kosztów Rachunkowość 1 kwartał 2006 HR Zarządzanie organizacją, Zarządzanie 1 kwartał 2006 zarządzanie kadrami, kadrami zarządzanie czasem pracy, rozliczanie płac SD Realizacja zleceń Logistyka 2 kwartał 2006 klientów i fakturowanie (sprzedaż i dystrybucja) PP Konserwacja (Moduł PM), Logistyka 2 kwartał 2006 Logistics Execution MM Zakupy, gospodarka magazynowa, Logistyka 2 kwartał 2006 kontrola rozrachunków, inwentaryzacja, wycena, zarządzanie zaopatrzeniem (MRP II), zarządzanie wydajnością, gospodarka materiałowa tekstowa). Pomimo to rozważa się uzupełnienie systemu SAP o niezbędną do-datkową moc obliczeniową z zewnętrznego centrum obli-czeniowego. Za tym roz-wiązaniem przemawiają dwa istotne powody: po pierwsze nasz dzienny czas eksploatacji systemu IT powinien być elastyczny, podobnie jak w innych obszarach działania ART wymaga to pracy zmianowej oraz wiąże się z odpowiednimi kosztami; po drugie musimy podjąć różne działania w celuzapewnienia bezpieczeństwa da-nych i dostępności systemu na odpowiednio wysokim poziomie. Cała koncepcja, od ochrony przeciwpożarowej, poprzez zasilacz USV w razie awarii prądu, aż po redundancję systemu i elektroniczne archiwum danych w przynajmniej jednym osobnym miejscu, musi być w pełni logiczna i spójna. Większe centra obliczeniowe mogą rozdzielić te zadania na wielu użytkowników i tym samym zaoszczędzić koszty, inaczej niż w przypadku bezpośredniej inwestycji ART. Nasze technologie informacyjne podlegają jako część 13 łańcucha wartości dodanej tym samym wymaganiom ekonomicznym, co wszystkie dziedziny działalności ART, a co za tym idzie również dążeniu do minimalizacji kosztów. W przypadku zewnętrznego rozwiązania rozstrzygające są koszty, dostępność, obsługa i odpowiedni partner. W związku z tym zwróciliśmy się z zapytaniem w formie szczegółowego przetargu do sześciu dostawców specjalizujących się w usługach hostingowych IT. Zabezpieczenie naszych danych, bazowy system operacyjny SAP i platforma EDI stanowią istotne elementy wymaganych przez nas usług hostingowych. Dzięki tak zwanemu SAL Service Level Agreement zapewnimy we współpracy z dostawcami usług hostingowych niezbędną dostępność i bezpieczeństwo systemu. Po przejrzeniu i ocenie ofert (patrz: grafika) oraz odwiedzeniu kilku centrów obliczeniowych zdecydujemy, czy będziemy chcieli zainwestować sami czy wybierzemy odpowiedniego partnera. Niezależnie od tego stworzenie sieci w naszym środowisku informatycznym stanowi rozsądne rozwiązanie (patrz: rysunek). Zaangażowanie, jakie wykazują wszyscy uczestnicy, daje nam pewność, że będziemy nadal z powodzeniem realizować ten ważny dla grupy ART projekt i na przełomie roku zakończymy pierwszy etap wymiany systemu. Markus Hübner, Marco Lucya VPN: VPN (Virtual Private Network) łączy dwie sieci lub komputer z siecią poprzez łącza publiczne, często poprzez Internet. Aby transmisja danych nie była dostępna dla osób z zewnątrz, tak zwany protokół tunelujący koduje i dekoduje wymianę danych. Dzięki tej technologii można wymieniać dane poprzez łącza publiczne dużo taniej niż poprzez własne łącze stałe. Serwer kasetowy (blade server): Element zwartego systemu serwerów, w którym jednostki funkcyjne umieszczone są pionowo obok siebie w specjalnej obudowie, podobnie jak noże (ang. blade) w paczce. Serwery kasetowe osiągają wyższe gęstości upakowania niż standardowe poziome serwery wsuwane w formacie 19-calowym: mieszczą się w nich dwa jednordzeniowe procesory na jednostkę wysokości, tak więc 42 jednostki wysokości w standardowej szafie (ok. 2 m wysokości) umożliwiają umieszczenie 84 procesorów. Przy zastosowaniu jeszcze rzadko występujących czteroprocesorowych serwerów wsuwanych możliwe jest umieszczenie podwójnej ilości procesorów (168) na 1 jednostkę wysokości.

16 ART INTERN Gehäusetechnik Plakowice seit April 2005 in Serienproduktion POLNISCHES WERK KOMPLETTIERT MASCHINENPARK Wie geplant konnte der neu gegründete Bereich Gehäusetechnik Plakowice, unterstützt durch ABW-Weingarten, die Produktion am 1. April 2005 aufnehmen. ABW-Weingarten haben die zügige Umsetzung unserer Pläne ermöglicht. Albert Maier, ein langjähriger Mitarbeiter in Weingarten, hat sich stark engagiert, um die Gehäusetechnik in Plakowice Mit dem neuen Werk hat auch die ABW Weingarten zusätzliche Aufgaben bekommen. Die Konstruktionsleistung für die Gehäusetechnik hat hier ihren Ursprung. Weingarten ist das Kompetenzcenter der Gehäusetechnik innerhalb der ART-Gruppe und mit den 5 neuen 3-D-CAD-Arbeitsplätzen von UG (Unigraphics) ist die Leistungsfähigkeit der Konstruktion auf dem technologisch neusten Stand. Die gesamten Daten der kundenspezifischen Konstruktionen sind hier in der IT (Informationstechnologie) gespeichert. Plakowice greift auf dieses Know-how zu und holt sich benötigte Daten über ein VPN (Virtual Privat Network). Das Materialmanagement und die Schnittoptimierung für den CNC-Laser und die CNC-Stanze übernimmt Werk Plakowice selbst. Mit einem Kanban- System wird die Materialversorgung unter wirtschaftlichen Gesichtspunkten gesichert. Zusammenfassend ist nur noch festzustellen: Die Gehäusetechnik der ART-Gruppe ist bestens aufgestellt. Gehäusetechnik Plakowice: Schweißerei / Oddział spawalniczy GF Eine Lasermaschine TRUMATIC L3030 ausgerüstet mit einem 3-kW-Laser sowie zwei Truma-Bend CNC-Kantmaschinen mit 4 bzw. 6 Achsen, Punktschweißmaschinen, MIG/MAG- Schweißgeräte, Bolzen-Einpressautomaten, Nietgeräte und weitere Ausrüstungen der Prozesskette Gehäusetechnik wurden im I. Quartal 2005 installiert und in Betrieb genommen. Schon 4 Wochen nach Aufnahme der Fertigung verließ der erste Lkw das Werk Plakowice. Wilfried Krake, verantwortlich für die Gehäusetechnik der ART-Gruppe, stellte zufrieden fest: Wenn im 3. Quartal 2005 die CNC- Stanzmaschine Trumatic 3000 R die jetzt laufende Fertigung ergänzt, können auch Produkte, die z. B. Sicken, Gewindetüllen und ähnliche Formgebung der Blechplatine verlangen, hier realisiert werden. Mit der Investition von ca. 1,1 Mill. haben wir uns hier eine gute Basis geschaffen. und fügt dann hinzu: Das in der fast 75-jährigen Geschichte der ABW angesammelte Know-how und die erfahrenen Mitarbeiter der erfolgreich an den Start zu bringen. Er koordiniert seit Anfang 2005 die Aktivitäten und leitet jetzt die Gehäusefertigung in Plakowice. Gehäusetechnik Plakowice: Laser-Bearbeitung / Obróbka laserem 14

17 ART Z ŻYCIA FIRMY W kwietniu 2005 ruszyła w Płakowicach seryjna produkcja obudów POLSKI ZAKŁAD KOMPLETUJE PARK MASZYNOWY Zgodnie z planem, 1 kwietnia 2005 r. Płakowice przy współpracy z ABW-Weingarten mogły podjąć produkcję w ramach nowo utworzonego obszaru działania produkcji systemów obudów. W pierwszym kwartale 2005 zainstalowano i uruchomiono maszynę do cięcia laserem TRUMATIC L3030 wyposażoną w laser o mocy 3 kw oraz dwie cztero- względnie sześcioosiowe prasy krawędziowe Truma-Bend CNC (sterowane numerycznie), zgrzewarki punktowe, spawarki MIGOMAG, maszyny do robienia wpustów dla zawiasów, nitownice i inne wyposażenie potrzebne w procesie produkcji obudów. Już po Gehäusetechnik Plakowice: CNC Kantbänke / prasy krawędziowe CNC Gehäusetechnik Plakowice: Laser mit Blechplatinen Vorrat / Laser i zapas wykrojów z blachy 4 tygodniach od momentu rozpoczęcia produkcji pierwszy LKW opuścił zakład w Płakowicach. Wilhelm Krake, odpowiedzialny za produkcję obudów w grupie ART, stwierdził z zadowoleniem: Jeżeli w 3 kwartale 2005 zaangażowana zostanie wykrawarka CNC Trumatic 3000 R, która obecnie działa przy bieżącej produkcji, będzie można tu wykonać produkty, które wymagają np. rowkowania, tulejek gwintowanych lub podobnego formowania wykrojów z blachy. Dzięki inwestycji wynoszącej ok. 1,1 mln stworzyliśmy tutaj właściwą podstawę do dalszego działania, a następnie dodaje: Know-how, pozyskiwany w ciągu prawie 75-letniej historii ABW, oraz doświadczeni pracownicy ABW-Weingarten to czynniki, które umożliwiły nam sprawne zrealizowanie naszych planów. Albert Maier, długoletni pracownik ABW-Weingarten, bardzo mocno zaangażował się w przygotowanie Płakowic do udanego uruchomienia działu produkcji obudów. Od początku 2005 zajmuje się on koordynacją tej działalności i a obecnie kieruje produkcją obudów w Płakowicach. Uruchomienie nowego zakładu jest związane w pojawieniem się nowych zadań dla ABW. Tutaj mają swój początek usługi konstrukcyjne dla produkcji obudów. Weingarten jest wewnątrz 15 grupy ART ośrodkiem kompetencji w zakresie produkcji obudów i dzięki 5 nowym stanowiskom roboczym do trójwymiarowego projektowania komputerowego 3-D-CAD, wyposażonym w UG (Unigraphics) osiągnęło w wydajności projektowania i konstrukcji najwyższą pozycję pod względem technologicznym. Wszystkie dane dotyczące konstrukcji dopasowanych do indywidualnych potrzeb klienta są tu zapisywane z zastosowaniem technologii IT (technologia informacyjna). Płakowice czerpią z zasobów knowhow i uzyskują potrzebne dane poprzez VPN (Virtual Privat Network). Zakład w Płakowicach wziął na siebie zarządzanie materiałami oraz optymalizację procesu cięcia laserem CNC i wykrawarką CNC. Zastosowanie systemu Kanban zapewnia efektywne z ekonomicznego punktu widzenia zaopatrzenie w materiały. Podsumowaniem może tu być tylko stwierdzenie: Produkcja obudów w grupie ART jest doskonale zorganizowana. GF

18 PERSONALIA Jubiläen 10 Jahre Fuchs, Roland , Montage ABW Fortuna, Roland , FPS ART Simac, Zlatko , SSB-E ART Reksa, Danuta , Leitungsmontage ART-Plakowice Dolinska, Jadwiga , Leitungsmontage ART-Plakowice Juhasz, Katharina , T/AV GB HDM ART Fijalkowska, Magorzata , Leitungsmontage ART-Plakowice Kösling, Dietmar , T/AV GB HDM ART Bronicki, Ryszard , Instandhaltung/Werkstatt ART-Plakowice Loginow, Krystyna , Vertrieb/Faktura/Exportabwicklung ART-Plakowice Krystyniak, Janina , Montage SGT OTIS-Berlin ART-Plakowice Giera, Lucyna , Leitungsmontage ART-Plakowice Wzorek, Irena , Schneidabteilung ART-Plakowice 25 Jahre Mandelkow, Dieter , ZKA ART Hall, Heinrich , Montage ABW Huber, Horst , EME ART # Wenn Sie die Buchstabenkombinationen der richtigen Antworten über der jeweiligen Nummer der Frage eintragen, erhalten Sie das gesuchte Lösungswort. Sie können den 1. Preis mit Euro 60 oder den 2. und 3. Preis mit Euro 30 und Euro 10 gewinnen. Letzter Abgabetermin ist der Bitte geben Sie den Abschnitt mit der Lösung bei Ihrem Vorgesetzten ab. Die Gewinner aus ART-Info 24 Der erste Preis ging an Edwarda Piechurska, ART Plakowice, der zweite an Zofia Bartkowska, der dritte an Agnieszka Wzorek, beide ART Plakowice. Die Gewinner werden per Losverfahren ermittelt und in der nächsten ART-Info bekannt gegeben. Der Rechtsweg ist ausgeschlossen. Die Lösung: Name: Buchstaben-Gruppe (Silbe) für Antwort aus Frage Nummer: Was ist ein VPN? Ein Virtual Privat Network zum sicheren Datenaustausch via Internet. Ein Vertikaler Polier- und Nachbearbeitungs-Automat. Ein Very Powerful Network für den schnellen Datenaustausch. FÜN NEU HOC 2. Wann wurde die ART gegründet? 14. Juli 1955 DAS 10. Februar 1955 DIE 16. Dezember 1955 DER 3. Was war die bisher größte Investition der ART? Aufbau des Maschinenparks für die Gehäusetechnik Plakowice in 2005 Bau der Halle 5 im Werk 1 in 1985 Bau des Montage- und Logistikzentrums Am Pfälzer Ring in 2000 LASE STAN FZIG 4. Seit wann fertigt die ART-Gruppe Steuerungen? 1985 ZEN 1955 STEN 1995 ZONE 5. Welche Produktbereiche hat die ART-Gruppe? Transformatormontage, Leitungsfertigung und Steuerungsbau Gehäuse, Leitungen und Relais Steuerungstechnik, Gehäusetechnik und Verkabelungssysteme 6. Welche Vorteile hat Stanzen gegen Laserschneiden? Die Stanze kann auch für Gewindetüllen, Sicken u.ä.. eingesetzt werden. Es gibt keine Vorteile für das Stanzen. Es ist kostengünstiger, schneller und benötigt weniger Werkzeuge. ART ZUG AUF NÄCH NOCH WUNS Vorname: Abteilung: 16

Steuerberaterin Ria Franke

Steuerberaterin Ria Franke Polnische Arbeitnehmer mit Wohnsitz in Polen Polscy pracownicy z miejscem zamieszkania w Polsce Steuerberaterin Ria Franke Verdienst > 450 / Monat Wynagrodzenie > 450 /miesięcznie Entscheidung über die

Bardziej szczegółowo

Odc. 3. Oddział ratunkowy po wypadku w pracy

Odc. 3. Oddział ratunkowy po wypadku w pracy Odc. 3. Oddział ratunkowy po wypadku w pracy Lista dialogowa: Ała! Jeszcze trochę... Wiem że boli... Już jesteśmy. Guten Tag, wie kann ich Ihnen helfen? Mein Kollege hatte einen Unfall auf der Baustelle,

Bardziej szczegółowo

Cena franco szt. Dźwig/netto / 1.000szt. (obszar zastosowania: domki jednorodzinne, bliźniaki, domki szeregowe, wielorodzinne) 0,70 kg/dm³ 8

Cena franco szt. Dźwig/netto / 1.000szt. (obszar zastosowania: domki jednorodzinne, bliźniaki, domki szeregowe, wielorodzinne) 0,70 kg/dm³ 8 Unsere Homepage www.juwoe.de Kein Medium ist so aktuell wie das Internet In dieser Preisliste finden Sie alle unsere neuen und bekannten Produkte. Aber was ist mit Ziegeln, die erst nach dem Druck entwickelt

Bardziej szczegółowo

Platforma Dostawców VW

Platforma Dostawców VW PROCES REJESTRACJI Proces rejestracji Dostawcy na światowej platformie dostawców Koncernu VW składa się z trzech etapów: informacja własna od dostawcy (SSR) akceptacja umowy ramowej B2B wypełnienie bazy

Bardziej szczegółowo

Rozwiązanie do sterowania oświetleniem

Rozwiązanie do sterowania oświetleniem Rozwiązanie do sterowania oświetleniem PHOENIX CONTACT Sp. z o.o ul. Bierutowska 57-59 Budynek nr 3/A 51-317 Wrocław 071/ 39 80 410 06.10.2016 phoenixcontact.pl Rozwiązanie do sterowania oświetleniem Przegląd

Bardziej szczegółowo

PRACTPLANT WIZYTA STUDYJNA WE FRANKFURCIE N. ODRĄ / SŁUBICACH STUDIENBESUCH IN FRANKFURT (O) / SLUBICE LUTY / FEBRUAR 2014

PRACTPLANT WIZYTA STUDYJNA WE FRANKFURCIE N. ODRĄ / SŁUBICACH STUDIENBESUCH IN FRANKFURT (O) / SLUBICE LUTY / FEBRUAR 2014 WIZYTA STUDYJNA WE FRANKFURCIE N. ODRĄ / SŁUBICACH STUDIENBESUCH IN FRANKFURT (O) / SLUBICE 12-14 LUTY / FEBRUAR 2014 Józef T. Finster O projekcie PRACTPLANT Über das Projekt PRACTPLANT Historia projektu

Bardziej szczegółowo

Kostenloses Internet in Posen und Umgebung

Kostenloses Internet in Posen und Umgebung Kostenloses Internet in Posen und Umgebung Posen bietet seinen Bewohnern und allen Touristen kostenlose WLAN-Hotspots. Für Gäste, die geschäftlich in der Stadt sind, ist es ein wesentliches Kommunikationsmittel,

Bardziej szczegółowo

Zapytanie ofertowe. Anfrage. Volkswagen Motor Polska Sp. z o.o. w Polkowicach Volkswagen Motor Polska Sp. z o.o. in Polkowice

Zapytanie ofertowe. Anfrage. Volkswagen Motor Polska Sp. z o.o. w Polkowicach Volkswagen Motor Polska Sp. z o.o. in Polkowice Zapytanie ofertowe Anfrage Volkswagen Motor Polska Sp. z o.o. w Polkowicach Volkswagen Motor Polska Sp. z o.o. in Polkowice Nr zapytania Data Anfragenummer Datum VWMP2013000090 03.12.2013 Miejscowość Ort

Bardziej szczegółowo

PRZYKŁADOWY ARKUSZ CZĘŚCI USTNEJ EGZAMINU MATURALNEGO 2013 JĘZYK NIEMIECKI

PRZYKŁADOWY ARKUSZ CZĘŚCI USTNEJ EGZAMINU MATURALNEGO 2013 JĘZYK NIEMIECKI PRZYKŁADOWY ARKUSZ CZĘŚCI USTNEJ EGZAMINU MATURALNEGO 201 JĘZYK NIEMIECKI KWIECIEŃ 201 ZESTAW ISN_0 1 minuty (Wersja dla zdającego) W czasie pobytu za granicą mieszkasz u znajomych. Z nimi odwiedziłeś/-łaś

Bardziej szczegółowo

Vertrag Nr. / Umowa nr:

Vertrag Nr. / Umowa nr: 1 Ort und Datum Vertrag Nr. / Umowa nr: zwischen: Suwałki Miejscowość i data / pomiędzy: der Jobagentur / agencją zatrudnienia: Lingua Germanica ul. Noniewicza 10/444 16 400 Suwałki Polska Nr. der Genehmigung

Bardziej szczegółowo

Einbau von Rauchwarnmeldern nach DIN 14676

Einbau von Rauchwarnmeldern nach DIN 14676 Einbau von Rauchwarnmeldern nach DIN 14676 Gesetzlich ist der Eigentümer für die Installation von Rauchwarnmeldern verantwortlich. Objekt: Einfamilienhaus mit insgesamt 3 Etagen. Objektanschrift: Beispielweg

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO MAJ 2012 POZIOM ROZSZERZONY CZĘŚĆ I. Czas pracy: 120 minut. Liczba punktów do uzyskania: 23 WPISUJE ZDAJĄCY

EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO MAJ 2012 POZIOM ROZSZERZONY CZĘŚĆ I. Czas pracy: 120 minut. Liczba punktów do uzyskania: 23 WPISUJE ZDAJĄCY Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2010 KOD WPISUJE ZDAJĄCY PESEL Miejsce na naklejkę z kodem dysleksja EGZAMIN

Bardziej szczegółowo

Proces rejestracji dostawców na światowej platformie dostawców Koncernu VW

Proces rejestracji dostawców na światowej platformie dostawców Koncernu VW Proces rejestracji dostawców na światowej platformie dostawców Koncernu VW PROCES REJESTRACJI Jednorazowy proces rejestracji dostawcy na światowej platformie dostawców Koncernu VW składa się z trzech kroków:

Bardziej szczegółowo

PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO

PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO Miejsce na nalepkę z kodem szkoły PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO DLA ABSOLWENTÓW KLAS DWUJĘZYCZNYCH Arkusz I Czas pracy 90 minut Instrukcja dla zdającego 1. Proszę sprawdzić, czy arkusz

Bardziej szczegółowo

PRZYKŁADOWY ARKUSZ CZĘŚCI USTNEJ EGZAMINU MATURALNEGO 2013 JĘZYK NIEMIECKI

PRZYKŁADOWY ARKUSZ CZĘŚCI USTNEJ EGZAMINU MATURALNEGO 2013 JĘZYK NIEMIECKI PRZYKŁADOWY ARKUSZ CZĘŚCI USTNEJ EGZAMINU MATURALNEGO 201 JĘZYK NIEMIECKI KWIECIEŃ 201 ZESTAW ISN_0 1 minuty (Wersja dla zdającego) Wybierasz się ze znajomymi na pieszą wycieczkę po okolicy. Porozmawiaj

Bardziej szczegółowo

MATERIAŁ DIAGNOSTYCZNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO

MATERIAŁ DIAGNOSTYCZNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO dysleksja MATERIAŁ DIAGNOSTYCZNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO Arkusz III POZIOM ROZSZERZONY Czas pracy 110 minut ARKUSZ III GRUDZIEŃ ROK 2005 Instrukcja dla ucznia 1. Sprawdź, czy arkusz zawiera 8 ponumerowanych

Bardziej szczegółowo

Z L E C E N I E Nazwa firmy (spółki)..

Z L E C E N I E Nazwa firmy (spółki).. Rejestracja podatkowa w Niemczech spółki kapitałowej z siedzibą w Polsce Rejestracja podatkowa w Niemczech jest obowiązkowa, jeżeli firma z siedzibą w Polsce ma wykonywać w Niemczech usługi, od których

Bardziej szczegółowo

Anfrage. 95 Jahre 95 lat

Anfrage. 95 Jahre 95 lat Anfrage KONTAKT: Telefon +49 561 40090160 Fax 032223735277 email anfrage@24.pflegeteam.net Skype pflegeteam.net Internet www.24.pflegeteam.net Adres pocztowy: Wallensteinstr. 3 Doradztwo: Tylko po wcześniejszym

Bardziej szczegółowo

Centrala Bank PKO BP o/ Choszczno Sąd Rejonowy Szczecin

Centrala Bank PKO BP o/ Choszczno Sąd Rejonowy Szczecin Es ist uns ein Vergnügen, Ihnen das von uns mitentwickelte Montagesystem für PV Module vorstellen zu dürfen. Wir empfehlen vor Beginn der Montage eine kurze Unterweisung bzw. Schulung bei unseren Fachleuten

Bardziej szczegółowo

Digitalizacja szlaku konnego w Borach Dolnośląskich i jego promocja. Digitalisierung Reitwege in Bory Dolnośląskie und deren Werbung

Digitalizacja szlaku konnego w Borach Dolnośląskich i jego promocja. Digitalisierung Reitwege in Bory Dolnośląskie und deren Werbung Digitalizacja szlaku konnego w Borach Dolnośląskich i jego promocja Digitalisierung Reitwege in Bory Dolnośląskie und deren Werbung Konferencja organizowana w ramach projektu Digitalizacja szlaku konnego

Bardziej szczegółowo

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM Miejsce na identyfikację szkoły ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM JĘZYK NIEMIECKI POZIOM ROZSZERZONY CZĘŚĆ I LISTOPAD 2012 Instrukcja dla zdającego Czas pracy: 120 minut 1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny

Bardziej szczegółowo

Język akademicki Wstęp

Język akademicki Wstęp - Rozpoczęcie W mojej pracy zbadam/rozważę/będę oceniać/przeanalizuję... Ogólny wstęp do wypracowania/pracy Aby móc odpowiedzieć na to pytanie, musimy przyjrzeć się bliżej... Przybliżenie przedmiotu swoich

Bardziej szczegółowo

Freiwillige Feuerwehr Reken Ochotnicza Straż Pożarna Reken

Freiwillige Feuerwehr Reken Ochotnicza Straż Pożarna Reken Ochotnicza Straż Pożarna Reken - Hilfeleistung bei Notständen und bei Unfällen -Pomoc w stanach zagrożenia i w wypadkach -Brandbekämpfung und Menschenrettung - Zwalczanie pożarów i ratownictwo ludzi -Brandschutzaufklärung

Bardziej szczegółowo

Blick über die Grenzen: Bestandsmanagement in polnischen Unternehmen

Blick über die Grenzen: Bestandsmanagement in polnischen Unternehmen Blick über die Grenzen: Bestandsmanagement in polnischen Unternehmen Dr. Ing. Aleksander Niemczyk, Mag. Tomasz Janiak Institut für Logistik und Lagerwirtschaft 2 Pressestimmen Die neuesten Zahlen des Statistischen

Bardziej szczegółowo

Egzamin maturalny z języka niemieckiego na poziomie dwujęzycznym Rozmowa wstępna (wyłącznie dla egzaminującego)

Egzamin maturalny z języka niemieckiego na poziomie dwujęzycznym Rozmowa wstępna (wyłącznie dla egzaminującego) Egzamin maturalny na poziomie dwujęzycznym 111 2.6.4. Część ustna. Przykładowe zestawy zadań Przykładowe pytania do rozmowy wstępnej Rozmowa wstępna (wyłącznie dla egzaminującego) Rozmowa wstępna 1 minuta

Bardziej szczegółowo

Von der Idee zum Erfolg - Od pomysłu do sukcesu. WTC 26.11.2013 Poznań

Von der Idee zum Erfolg - Od pomysłu do sukcesu. WTC 26.11.2013 Poznań Von der Idee zum Erfolg - Od pomysłu do sukcesu O nas / Über uns Firma założona w 1991 w Duisburgu, od roku 2001 we Frankfurt nad Odrą. Jesteśmy zespołem międzynarodowych doradców, trenerów i moderatorów

Bardziej szczegółowo

Mission Berlin. Deutsch lernen und unterrichten Arbeitsmaterialien. ODCINEK 03 W kierunku Kantstraße

Mission Berlin. Deutsch lernen und unterrichten Arbeitsmaterialien. ODCINEK 03 W kierunku Kantstraße ODCINEK 03 W kierunku Kantstraße Anna zmierza w kierunku Kantstraße. Traci jednak sporo czasu pytając o drogę. Zjawiają się mężczyźni na motorach i rozlegają się kolejne strzały, a zegar nieubłagalnie

Bardziej szczegółowo

PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO

PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO ARKUSZ ZAWIERA INFORMACJE PRAWNIE CHRONIONE DO MOMENTU ROZPOCZĘCIA EGZAMINU! Miejsce na naklejkę dysleksja MJN-R1_1P-091 PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO STYCZEŃ ROK 2009 POZIOM ROZSZERZONY

Bardziej szczegółowo

Przykładowy egzamin maturalny z języka niemieckiego część ustna. Przykładowy egzamin maturalny z języka niemieckiego (wersja dla egzaminującego)

Przykładowy egzamin maturalny z języka niemieckiego część ustna. Przykładowy egzamin maturalny z języka niemieckiego (wersja dla egzaminującego) Rozmowa wstępna Przykładowy egzamin maturalny z języka niemieckiego (wersja dla egzaminującego) Rozmowa wstępna ¹ 2 minuty Guten Tag./Guten Morgen. Mein Name ist, und das ist meine Kollegin/mein Kollege.

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO część ustna

EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO część ustna EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO część ustna 2012 Halina Wachowska Egzamin maturalny 2012 r. Część ustna 1 3 minuty Jesteś na wymianie młodzieżowej w Niemczech. Koleżankę / kolegę z Niemiec interesuje

Bardziej szczegółowo

www.mniejszosci.narodowe.mac.gov.pl www.jezyki-mniejszosci.pl

www.mniejszosci.narodowe.mac.gov.pl www.jezyki-mniejszosci.pl www.mniejszosci.narodowe.mac.gov.pl www.jezyki-mniejszosci.pl Polski system oświaty umożliwia uczniom należącym do mniejszości narodowych i etnicznych podtrzymywanie poczucia tożsamości narodowej, etnicznej,

Bardziej szczegółowo

UZUPEŁNIA ZDAJĄCY miejsce na naklejkę

UZUPEŁNIA ZDAJĄCY miejsce na naklejkę Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2013 KOD UZUPEŁNIA ZDAJĄCY PESEL miejsce na naklejkę EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO Instrukcja

Bardziej szczegółowo

ANLAGEN UND AKTIVITÄTEN DES SEEHAFENS SWINOUJSCIE

ANLAGEN UND AKTIVITÄTEN DES SEEHAFENS SWINOUJSCIE Vortrag (4) ANLAGEN UND AKTIVITÄTEN DES SEEHAFENS SWINOUJSCIE Marek Trojnar, Swinoujscie 33 Komplex der Häfen in Szczecin und Świnoujście Strategische Lage Der kürzeste Weg aus Skandinavien nach Südeuropa

Bardziej szczegółowo

Zapytanie ofertowe. Anfrage. Volkswagen Motor Polska Sp. z o.o. w Polkowicach Volkswagen Motor Polska Sp. z o.o. in Polkowice

Zapytanie ofertowe. Anfrage. Volkswagen Motor Polska Sp. z o.o. w Polkowicach Volkswagen Motor Polska Sp. z o.o. in Polkowice Zapytanie ofertowe Anfrage Volkswagen Motor Polska Sp. z o.o. w Polkowicach Volkswagen Motor Polska Sp. z o.o. in Polkowice Nr zapytania Anfragenummer VW 2011 00 6208 VW 2012 00 2756 Data Datum 07.09.2011

Bardziej szczegółowo

Od pogranicza do spotkania Vom Grenzraum zum Begegnungsraum

Od pogranicza do spotkania Vom Grenzraum zum Begegnungsraum Zwischen Randow und Oder Od pogranicza do spotkania Vom Grenzraum zum Begegnungsraum Między rzekami Randow i Odrą für die Region, für uns dla regionu, dla nas Sie möchten sich für das Zusammenleben in

Bardziej szczegółowo

ZŁĄCZA BUDOWLANE G e r ü s t k u p p l u g e n

ZŁĄCZA BUDOWLANE G e r ü s t k u p p l u g e n ZŁĄCZA BUDOWLANE G e r ü s t k u p p l u g e n Kuźnia Sułkowice firma o tradycjach od 1887 r. jest największym producentem kutych złącz budowlanych w Europie. Oferujemy szeroki asortyment złącz budowlanych

Bardziej szczegółowo

Grenzüberschreitende Promenade zwischen Świnoujście und der Gemeinde Heringsdorf Transgraniczna promenada pomiędzy Świnoujściem i Gminą Heringsdorf

Grenzüberschreitende Promenade zwischen Świnoujście und der Gemeinde Heringsdorf Transgraniczna promenada pomiędzy Świnoujściem i Gminą Heringsdorf 43 Grenzüberschreitende Promenade zwischen Świnoujście und der Gemeinde Heringsdorf Transgraniczna promenada pomiędzy Świnoujściem i Gminą Heringsdorf Grenzüberschreitende Promenade zwischen Świnoujście

Bardziej szczegółowo

BRAK POŁĄCZEŃ TRANSGRANICZNYCH HAMULCEM ROZWOJU GOSPODARCZEGO REGIONU NA PRZYKŁADZIE KOSTRZYNA NAD ODRĄ

BRAK POŁĄCZEŃ TRANSGRANICZNYCH HAMULCEM ROZWOJU GOSPODARCZEGO REGIONU NA PRZYKŁADZIE KOSTRZYNA NAD ODRĄ BRAK POŁĄCZEŃ TRANSGRANICZNYCH HAMULCEM ROZWOJU GOSPODARCZEGO REGIONU NA PRZYKŁADZIE KOSTRZYNA NAD ODRĄ MANGELNDE GRENZÜBERGÄNGE ALS DIE BREMSE DER WIRTSCHAFTLICHEN ENTWICKLUNG DER REGION AUF BEISPIEL

Bardziej szczegółowo

JĘZYK NIEMIECKI DLA ABSOLWENTÓW KLAS DWUJĘZYCZNYCH

JĘZYK NIEMIECKI DLA ABSOLWENTÓW KLAS DWUJĘZYCZNYCH Egzamin maturalny maj 2009 JĘZYK NIEMIECKI DLA ABSOLWENTÓW KLAS DWUJĘZYCZNYCH KLUCZ PUNKTOWANIA ZADAŃ CZĘŚĆ I HÖRVERSTEHEN ZADANIA ZAMKNIĘTE Zadanie 1. Poprawna odpowiedź (1 pkt) A. X B. X C. D. X E. X

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO

EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO ARKUSZ ZAWIERA INFORMACJE PRAWNIE CHRONIONE DO MOMENTU ROZPOCZĘCIA EGZAMINU! Miejsce na naklejkę dysleksja MJN-R1_1P-092 EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO MAJ ROK 2009 POZIOM ROZSZERZONY CZĘŚĆ I

Bardziej szczegółowo

1. Noch ist nicht verloren, Solange wir. Das, was fremde Übermacht uns raubte, Werden wir mit dem Schwert wiedergewinnen. Marsch, marsch, Dąbrowski...

1. Noch ist nicht verloren, Solange wir. Das, was fremde Übermacht uns raubte, Werden wir mit dem Schwert wiedergewinnen. Marsch, marsch, Dąbrowski... TEXT DER POLNISCHER NATIONALHYMNE Z tekstu Hymnu Polski Mazurka Dąbrowskiego przetłumaczonego na język niemiecki usunięto wyrazy. Uzupełnijcie luki wyrazami z ramki. Policzcie ile wyrazów, którymi uzupełniliście

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO

EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO Miejsce na naklejkę z kodem szkoły dysleksja MJN-R2A1P-052 EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO POZIOM ROZSZERZONY Czas pracy 110 minut ARKUSZ III MAJ ROK 2005 Instrukcja dla zdającego 1. Sprawdź, czy

Bardziej szczegółowo

COMPUTER: Misja Berlin. 9 listopada, rok Jedenasta zero pięć. Masz 65 minut by wypełnić misję.

COMPUTER: Misja Berlin. 9 listopada, rok Jedenasta zero pięć. Masz 65 minut by wypełnić misję. ODCINEK 14 Powrót do przyszłości Anna widzi wehikuł czasu. Dowiaduje się, że gang terrorystów przemieszczających się w czasie chce wymazać z historii pewne wydarzenie. Ale które? Gracz mówi jej, by cofnęła

Bardziej szczegółowo

ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII W POLSCE I W NIEMCZECH - WPROWADZENIE Erneuerbare Energiequellen in Polen und in Deutschland eine Einführung

ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII W POLSCE I W NIEMCZECH - WPROWADZENIE Erneuerbare Energiequellen in Polen und in Deutschland eine Einführung ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII W POLSCE I W NIEMCZECH - WPROWADZENIE Erneuerbare Energiequellen in Polen und in Deutschland eine Einführung BMUB, 9 Dezember 2014 Zainstalowana moc - Energia wiatrowa Installierte

Bardziej szczegółowo

Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu.

Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2010 Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. KOD WPISUJE ZDAJĄCY PESEL Miejsce na naklejkę z kodem dysleksja EGZAMIN

Bardziej szczegółowo

PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO

PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO ARKUSZ ZAWIERA INFORMACJE PRAWNIE CHRONIONE DO MOMENTU ROZPOCZĘCIA EGZAMINU! Miejsce na naklejkę Wypełnia zespół nadzorujący KOD ZDAJĄCEGO dysleksja PESEL ZDAJĄCEGO MJN-R1_4P-091 PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY

Bardziej szczegółowo

PROGRAM STUDIÓW ZINTEGROWANE SYSTEMY ZARZĄDZANIA SAP ERP PRZEDMIOT GODZ. ZAGADNIENIA

PROGRAM STUDIÓW ZINTEGROWANE SYSTEMY ZARZĄDZANIA SAP ERP PRZEDMIOT GODZ. ZAGADNIENIA PROGRAM STUDIÓW ZINTEGROWANE SYSTEMY ZARZĄDZANIA SAP ERP PRZEDMIOT GODZ. ZAGADNIENIA Zarządzanie zintegrowane Zintegrowane systemy informatyczne klasy ERP Zintegrowany system zarządzania wprowadzenia System,

Bardziej szczegółowo

Dochodź do zdrowia tam, gdzie żyją Twoi bliscy

Dochodź do zdrowia tam, gdzie żyją Twoi bliscy Informationen für polnische Staatsbürger Informacje dla obywateli polskich Gesund werden, wo die Familie lebt Rehabilitation in Polen Dochodź do zdrowia tam, gdzie żyją Twoi bliscy Rehabilitacja w Polsce

Bardziej szczegółowo

Zamość Rotunde im Museum des Martyriums

Zamość Rotunde im Museum des Martyriums Zamość Rotunde im Museum des Martyriums Geschichte Gedenkstätte zur Erinnerung an die Opfer deutscher Verbrechen im ehemaligen Artilleriegefechtsstand der Festung Zamość, an der ul. Męczenników [Straße

Bardziej szczegółowo

Herzliche Einladung an alle Schüler der 1.-7. Klasse Serdecznie zapraszamy wszystkich uczniów klas 1-7

Herzliche Einladung an alle Schüler der 1.-7. Klasse Serdecznie zapraszamy wszystkich uczniów klas 1-7 Herzliche Einladung an alle Schüler der 1.-7. Klasse Serdecznie zapraszamy wszystkich uczniów klas 1-7 Kinderwallfahrt 2015 Pielgrzymka dzieci 2015 Religiöse Kinderwoche (RKW) 2015 Wakacje z Bogiem (RKW)

Bardziej szczegółowo

Offenburg Olsztyn. Einführung / Wprowadzenie. Wspolpraca mlodziezy / Zusammenarbeit. Zespol Szkol Elektronicznych i Telekomunikacyjnych w Olsztynie

Offenburg Olsztyn. Einführung / Wprowadzenie. Wspolpraca mlodziezy / Zusammenarbeit. Zespol Szkol Elektronicznych i Telekomunikacyjnych w Olsztynie Einführung / Wprowadzenie Nasze cele: Poznanie naszych odmiennych kultur Poznanie ludzi z innych krajow Porownanie naszych miast Zabawa Einführung / Wprowadzenie Wir wollen: Kennenlernen einer anderen

Bardziej szczegółowo

SPRAWDZIAN OD ROKU SZKOLNEGO 2014/2015 CZĘŚĆ 2. JĘZYK NIEMIECKI

SPRAWDZIAN OD ROKU SZKOLNEGO 2014/2015 CZĘŚĆ 2. JĘZYK NIEMIECKI SPRAWDZIAN OD ROKU SZKOLNEGO 2014/2015 CZĘŚĆ 2. JĘZYK MIECKI PRZYKŁADOWY ZESTAW ZADAŃ DLA UCZNIÓW Z UPOŚLEDZEM UMYSŁOWYM W STOPNIU LEKKIM (S8) Czas pracy: 45 minut Czas pracy będzie wydłużony zgodnie z

Bardziej szczegółowo

Seite 1 DEUTSCH HAT KLASSE NIEMIECKI MA KLASĘ W SZKOLE PODSTAWOWEJ

Seite 1 DEUTSCH HAT KLASSE NIEMIECKI MA KLASĘ W SZKOLE PODSTAWOWEJ Seite 1 DEUTSCH HAT KLASSE NIEMIECKI MA KLASĘ W SZKOLE PODSTAWOWEJ WARSZAWA, 31.03.2017 AGENDA 1. WPROWADZENIE Seite 2 2. O PROJEKCIE DHK/NMK 3. PARTYCYPACJA W DHK/NMK 4. PROJEKT DHK/NMK W SZKOLE PODSTAWOWEJ

Bardziej szczegółowo

Bardzo formalny, odbiorca posiada specjalny tytuł, który jest używany zamiast nazwiska

Bardzo formalny, odbiorca posiada specjalny tytuł, który jest używany zamiast nazwiska - Wstęp polski Szanowny Panie Prezydencie, niemiecki Sehr geehrter Herr Präsident, Bardzo formalny, odbiorca posiada specjalny tytuł, który jest używany zamiast nazwiska Szanowny Panie, Sehr geehrter Herr,

Bardziej szczegółowo

COMPUTER: Misja Berlin. 9 listopada 2006; dziesiąta dwadzieścia pięć. Masz 90 minut i dwie szanse. Wydaje się, że ktoś już wie o tobie.

COMPUTER: Misja Berlin. 9 listopada 2006; dziesiąta dwadzieścia pięć. Masz 90 minut i dwie szanse. Wydaje się, że ktoś już wie o tobie. ODCINEK 06 Powiew przeszłości Anna wpada na kolejną osobę, która zdaje się ją znać. Tym razem to kobieta, która mówi, że w 1961 roku były zaprzyjaźnione. Annę ogrania jeszcze większe zdziwienie, gdy dowiaduje

Bardziej szczegółowo

JĘZYK NIEMIECKI KARTA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ 6., 7. i 8.

JĘZYK NIEMIECKI KARTA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ 6., 7. i 8. JĘZYK NIMIKI KRT ROZWIĄZŃ ZŃ 6., 7. i 8. UZUPŁNI UZŃ KO UZNI PSL miejsce na naklejkę UZUPŁNI ZSPÓŁ NZORUJĄY Uprawnienia ucznia do: dostosowania kryteriów oceniania nieprzenoszenia zaznaczeń na kartę Poniżej

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN MATURALNY OD ROKU SZKOLNEGO 2014/2015 JĘZYK NIEMIECKI POZIOM PODSTAWOWY ROZWIĄZANIA ZADAŃ I SCHEMATY PUNKTOWANIA (A1)

EGZAMIN MATURALNY OD ROKU SZKOLNEGO 2014/2015 JĘZYK NIEMIECKI POZIOM PODSTAWOWY ROZWIĄZANIA ZADAŃ I SCHEMATY PUNKTOWANIA (A1) EGZAMIN MATURALNY OD ROKU SZKOLNEGO 2014/2015 JĘZYK NIEMIEKI POZIOM PODSTAWOWY ROZWIĄZANIA ZADAŃ I SHEMATY PUNKTOWANIA (A1) GRUDZIEŃ 2013 Zadanie 1. (0 5) proste, typowe wypowiedzi ustne, artykułowane

Bardziej szczegółowo

Od pogranicza do spotkania Vom Grenzraum zum Begegnungsraum

Od pogranicza do spotkania Vom Grenzraum zum Begegnungsraum Zwischen Randow und Oder Od pogranicza do spotkania Vom Grenzraum zum Begegnungsraum Między rzekami Randow a Odrą Wer und was ist perspektywa? Die Akteure von perspektywa sind die Bewohnerinnen und Bewohner

Bardziej szczegółowo

1983-2013. 30 lat współpracy 30 Jahre Schüleraustausch

1983-2013. 30 lat współpracy 30 Jahre Schüleraustausch 1983-2013 30 lat współpracy 30 Jahre Schüleraustausch 1983 Poznań 1983 - Posen Wymianę szkolną pomiędzy Bismarckschule z Hanoweru a V Liceum Ogólnokształcącym im. Klaudyny Potockiej w Poznaniu zapoczątkowali:

Bardziej szczegółowo

Otoczenie prawne ochrony prawnej w Polsce i w Niemczech

Otoczenie prawne ochrony prawnej w Polsce i w Niemczech Otoczenie prawne ochrony prawnej w Polsce i w Niemczech InterEurope AG European Law Service Spółka akcyjna Oddział w Polsce ul. Królowej Marysieńki 90 02-954 Warszawa Presented by: Łukasz Piechula, Managing

Bardziej szczegółowo

Przyimki. Präpositionen

Przyimki. Präpositionen Przyimki Präpositionen Przyimki to słowa współpracujące z rzeczownikiem lub z zaimkiem: pod stołem do szkoły w pokoju dla ciebie z rodzicami od babci Tak samo funkcjonują przyimki w języku niemieckim.

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO

EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO Miejsce na naklejkę z kodem szkoły dysleksja MJN-R2A1P-062 EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO POZIOM ROZSZERZONY Czas pracy 110 minut ARKUSZ III MAJ ROK 2006 Instrukcja dla zdającego 1. Sprawdź, czy

Bardziej szczegółowo

Język niemiecki. Poziom podstawowy Próbna Matura z OPERONEM i Gazetą Wyborczą KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI POZIOM PODSTAWOWY

Język niemiecki. Poziom podstawowy Próbna Matura z OPERONEM i Gazetą Wyborczą KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI POZIOM PODSTAWOWY Poziom podstawowy Język niemiecki Język niemiecki. Poziom podstawowy KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI POZIOM PODSTAWOWY Zadanie 1. Za każde poprawne rozwiązanie przyznajemy 1 punkt. Maksimum 5. R F 1.1. Arthus-Bertrand

Bardziej szczegółowo

PRODUCENT SŁODYCZY SÜßWARENHERSTELLER

PRODUCENT SŁODYCZY SÜßWARENHERSTELLER PRODUCENT SŁODYCZY TRADITIONELLER SÜßWARENHERSTELLER FIRMA BARD PRODUCENT SŁODYCZY DZIAŁAJĄCY OD 1989 ROKU Od marca 2014 firma funkcjonuje pod nowym zarządem jako Bard S.C. Firma kontynuuje produkcję cukierków,

Bardziej szczegółowo

GEFÖRDERTE DEUTSCHKURSE AM ÖSTERREICH INSTITUT:

GEFÖRDERTE DEUTSCHKURSE AM ÖSTERREICH INSTITUT: Deutschkurse im Ausland im Auftrag der Republik Österreich GEFÖRDERTE DEUTSCHKURSE AM ÖSTERREICH INSTITUT: Seite 1 AM ÖSTERREICH INSTITUT: FüR WEN?: Mikro-, kleine und mittlere Unternehmen und Selbstständige,

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO

EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO ARKUSZ ZAWIERA INFORMACJE PRAWNIE CHRONIONE DO MOMENTU ROZPOCZĘCIA EGZAMINU! Miejsce na naklejkę dysleksja MJN-R1_1P-082 EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO MAJ ROK 2008 POZIOM ROZSZERZONY CZĘŚĆ I

Bardziej szczegółowo

Czy mogę podjąć gotówkę w [nazwa kraju] bez dodatkowych opłat? Fragen, ob Gebühren anfallen, wenn man in einem bestimmten Land Geld abhebt

Czy mogę podjąć gotówkę w [nazwa kraju] bez dodatkowych opłat? Fragen, ob Gebühren anfallen, wenn man in einem bestimmten Land Geld abhebt - Allgemeines Czy mogę podjąć gotówkę w [nazwa kraju] bez dodatkowych opłat? Fragen, ob Gebühren anfallen, wenn man in einem bestimmten Land Geld abhebt Jakie opłaty obowiązują za korzystanie z obcych

Bardziej szczegółowo

Przebudowa stacji uzdatniania wody w Pieńsku z wykonaniem sieci wodociągowej dla Gminy Neißeaue Umbau Wasseraufbereitungsstation Pieńsk Mit Bau

Przebudowa stacji uzdatniania wody w Pieńsku z wykonaniem sieci wodociągowej dla Gminy Neißeaue Umbau Wasseraufbereitungsstation Pieńsk Mit Bau 28 Przebudowa stacji uzdatniania wody w Pieńsku z wykonaniem sieci wodociągowej dla Gminy Neißeaue Umbau Wasseraufbereitungsstation Pieńsk Mit Bau Wasserüberleitung in die Gemeine Neißeaue Umbau Wasseraufbereitungsstation

Bardziej szczegółowo

Czy mogę podjąć gotówkę w [nazwa kraju] bez dodatkowych opłat? Fragen, ob Gebühren anfallen, wenn man in einem bestimmten Land Geld abhebt

Czy mogę podjąć gotówkę w [nazwa kraju] bez dodatkowych opłat? Fragen, ob Gebühren anfallen, wenn man in einem bestimmten Land Geld abhebt - Allgemeines Czy mogę podjąć gotówkę w [nazwa kraju] bez dodatkowych opłat? Czy mogę podjąć gotówkę w [nazwa kraju] bez dodatkowych opłat? Fragen, ob Gebühren anfallen, wenn man in einem bestimmten Land

Bardziej szczegółowo

- %& #! &.& & ( # + % '/

- %& #! &.& & ( # + % '/ !"#$#%&!'%()!'' () ''()## * " +'()!"#!# # +'()!!$ $#%#&%'#!#%&,-.' $#%!#%!/0" '%&(%&#!&%%& )&!%*+!, 12 1%#2 3*#(4)%#2 3,-.%()2 3(/0)2 3$$$#( )2!$$456178*,*.1656,99+:*199+; 513

Bardziej szczegółowo

KLUCZ PUNKTOWANIA ODPOWIEDZI

KLUCZ PUNKTOWANIA ODPOWIEDZI Egzamin maturalny maj 2010 JĘZYK NIEMIECKI POZIOM PODSTAWOWY KLUCZ PUNKTOWANIA ODPOWIEDZI ZADANIA ZAMKNIĘTE Zadanie 1. Obszar standardów ze słuchu 1.1. R 1.2. Zdający stwierdza, czy tekst zawiera określone

Bardziej szczegółowo

UZUPEŁNIA ZDAJĄCY miejsce na naklejkę

UZUPEŁNIA ZDAJĄCY miejsce na naklejkę Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2013 KOD UZUPEŁNIA ZDAJĄCY PESEL miejsce na naklejkę EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO Instrukcja

Bardziej szczegółowo

Pobranie makr firmy Rittal oraz wstawianie do projektu systemu EPLAN electric P8

Pobranie makr firmy Rittal oraz wstawianie do projektu systemu EPLAN electric P8 Pobranie makr firmy Rittal oraz wstawianie do projektu systemu EPLAN electric P8 Zgodność od wersji 1.8 Copyright 2007 EPLAN Software & Service GmbH & Co. KG. Die EPLAN Software & Service GmbH & Co. KG

Bardziej szczegółowo

Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpocz cia egzaminu.

Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpocz cia egzaminu. Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpocz cia egzaminu. Uk ad graficzny CKE 2010 KOD WPISUJE ZDAJ CY PESEL Miejsce na naklejk z kodem dysleksja EGZAMIN

Bardziej szczegółowo

Wir sind an der Ausnutzung unseres Menschen- und Maschinenpotenzials interessiert.

Wir sind an der Ausnutzung unseres Menschen- und Maschinenpotenzials interessiert. 1 Firma STALMET aus Strzelce Opolskie ist bereit, die Zusammenarbeit mit Firmen aus Deutschland als ihr Subunternehmer oder Hersteller ihrer Produkte aus Stahl, aufzunehmen. Wir sind an der Ausnutzung

Bardziej szczegółowo

OPTYMALIZACJA PRZEPŁYWU MATERIAŁU W PRODUKCJI TURBIN W ROLLS-ROYCE DEUTSCHLAND LTD & CO KG

OPTYMALIZACJA PRZEPŁYWU MATERIAŁU W PRODUKCJI TURBIN W ROLLS-ROYCE DEUTSCHLAND LTD & CO KG Andrew Page Rolls-Royce Deutschland Ltd & Co KG Bernd Hentschel Technische Fachhochschule Wildau Gudrun Lindstedt Projektlogistik GmbH OPTYMALIZACJA PRZEPŁYWU MATERIAŁU W PRODUKCJI TURBIN W ROLLS-ROYCE

Bardziej szczegółowo

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM JĘZYK NIEMIECKI

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM JĘZYK NIEMIECKI Miejsce na identyfikację szkoły ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM JĘZYK NIEMIECKI POZIOM ROZSZERZONY CZĘŚĆ I LISTOPAD 2011 Czas pracy: 120 minut Instrukcja dla zdającego 1. Sprawdź, czy ar kusz eg za mi

Bardziej szczegółowo

I. PROFIL FIRMY II. PROJEKTOWANIE

I. PROFIL FIRMY II. PROJEKTOWANIE automatyka i systemy sterowania I. PROFIL FIRMY Firma ASTECOMA Sp.j. powstała w 2008r. i zajmuje sie szeroko pojętą automatyką przemysłową. Podstawowym celem naszej firmy jest dostarczanie najwyższej jakości

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM CZĘŚĆ 3. JĘZYK NIEMIECKI POZIOM PODSTAWOWY

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM CZĘŚĆ 3. JĘZYK NIEMIECKI POZIOM PODSTAWOWY Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. UZUPEŁNIA ZESPÓŁ NADZORUJĄCY KOD UCZNIA PESEL miejsce na naklejkę EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM CZĘŚĆ 3. JĘZYK MIECKI

Bardziej szczegółowo

Fragebogen zur steuerlichen Erfassung von polnischen Einzelunternehmen / Formularz podatkowej rejestracji polskich przedsiębiorstw jednoosobowych

Fragebogen zur steuerlichen Erfassung von polnischen Einzelunternehmen / Formularz podatkowej rejestracji polskich przedsiębiorstw jednoosobowych Fragebogen zur steuerlichen Erfassung von polnischen Einzelunternehmen / Formularz podatkowej rejestracji polskich przedsiębiorstw jednoosobowych Finanzamt Oranienburg Heinrich-Grüber-Platz 3 16515 Oranienburg

Bardziej szczegółowo

Auswandern Dokumente. Dokumente - Allgemeines. Dokumente - Persönliche Informationen. Gdzie mogę znaleźć formularz? Fragen wo man ein Formular findet

Auswandern Dokumente. Dokumente - Allgemeines. Dokumente - Persönliche Informationen. Gdzie mogę znaleźć formularz? Fragen wo man ein Formular findet - Allgemeines Gdzie mogę znaleźć formularz? Fragen wo man ein Formular findet Kiedy został wydany Pana/Pani [dokument]? Fragen wann ein Dokument ausgestellt wurde Gdzie został wydany Pana/Pani [dokument]?

Bardziej szczegółowo

Die heutige Veranstaltung versteht sich aber auch

Die heutige Veranstaltung versteht sich aber auch Die heutige Veranstaltung versteht sich aber auch Einführung durch Berlin wird den Erwartungen seiner polnischen Nachbarn bislang nicht gerecht Ergebnisse des 85. Stadtforums am 5. Oktober 2001 Unter dem

Bardziej szczegółowo

Informacja i promocja w projekcie, realizacja zasady dostępności/ Kommunikationsmaßnahmen und Projektzugänglichkeit

Informacja i promocja w projekcie, realizacja zasady dostępności/ Kommunikationsmaßnahmen und Projektzugänglichkeit Informacja i promocja w projekcie, realizacja zasady dostępności/ Kommunikationsmaßnahmen und Projektzugänglichkeit Wspólny Sekretariat Programu Współpracy INTERREG Polska Saksonia 2014-2020/ Gemeinsames

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO MAJ 2013 POZIOM ROZSZERZONY CZĘŚĆ I. Czas pracy: 120 minut. Liczba punktów do uzyskania: 23 WPISUJE ZDAJĄCY

EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO MAJ 2013 POZIOM ROZSZERZONY CZĘŚĆ I. Czas pracy: 120 minut. Liczba punktów do uzyskania: 23 WPISUJE ZDAJĄCY Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2010 KOD WPISUJE ZDAJĄCY PESEL Miejsce na naklejkę z kodem dysleksja EGZAMIN

Bardziej szczegółowo

Anfrage AGENCJA-KONTAKT: Telefon +49 561 40090160 Faks +49 32223735277 email anfrage@24.pflegeteam.net Skype pflegeteam.net Internet www.24.pflegeteam.net Adres pocztowy: Kassel, Niemcy Tłumaczenie Kobieta

Bardziej szczegółowo

UZUPEŁNIA ZDAJĄCY miejsce na naklejkę

UZUPEŁNIA ZDAJĄCY miejsce na naklejkę Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2013 KOD UZUPEŁNIA ZDAJĄCY PESEL miejsce na naklejkę EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO Instrukcja

Bardziej szczegółowo

Firmenname / Nazwa firmy: Rechnungsadresse / Adres do wystawienia rachunku: Straße / Ulica: PLZ / Kod pocztowy: Ort / Miejscowość:

Firmenname / Nazwa firmy: Rechnungsadresse / Adres do wystawienia rachunku: Straße / Ulica: PLZ / Kod pocztowy: Ort / Miejscowość: Halle B7, Stand B7. 319 Anmeldeformular für den Polnischen Gemeinschafsstand auf der WindEnergy Hamburg 2016, 27.-30. September, Hamburg Formularz rejestracyjny na polskie wspólne stoisko podczas WindEnergy

Bardziej szczegółowo

WOJEWÓDZKI KONKURS JĘZYKA NIEMIECKIEGO

WOJEWÓDZKI KONKURS JĘZYKA NIEMIECKIEGO Kod ucznia Liczba punktów WOJEWÓDZKI KONKURS JĘZYKA NIEMIECKIEGO DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PODSTAWOWYCH W ROKU SZKOLNYM 2014/2015 19.01.2015 1. Test konkursowy zawiera 11 zadań. Są to zadania zamknięte i otwarte.

Bardziej szczegółowo

auch też brauchen potrzebować dauern trwać euch was, wami hier tutaj ihn go (jego) immer zawsze lesen; er liest czytać; on czyta mit

auch też brauchen potrzebować dauern trwać euch was, wami hier tutaj ihn go (jego) immer zawsze lesen; er liest czytać; on czyta mit www.niemiecki.co auch brauchen dauern euch hier ihn immer lesen; er liest mit Monat (der), die Monate noch schon sehr seit so Sohn (der), die Söhne też potrzebować trwać was, wami tutaj go (jego) zawsze

Bardziej szczegółowo

Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu.

Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Centralna Komisja Egzaminacyjna Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. Układ graficzny CKE 2011 UZUPEŁNIA ZESPÓŁ NADZORUJĄCY KOD UCZNIA PESEL miejsce na naklejkę z

Bardziej szczegółowo

FILM 5 Nazwy miesi cy

FILM 5 Nazwy miesi cy FILM 5 Nazwy miesi cy Lekcja zosta a opracowana z myêlà o grupie uczniów znajàcych s ownictwo zwiàzane z kalendarzem: miesiàce, pory roku. Te zaj cia warto zrealizowaç po rozdziale 7. podr cznika Das ist

Bardziej szczegółowo

Propozycje przykładowych zadań przygotowujących do ustnego egzaminu maturalnego w nowej formule

Propozycje przykładowych zadań przygotowujących do ustnego egzaminu maturalnego w nowej formule Propozycje przykładowych zadań przygotowujących do ustnego egzaminu maturalnego w nowej formule Lektion 11 Kannst du mir bitte helfen? I. Ich kann das nicht! ABI SPRECHEN 1 (rozmowa z odgrywaniem roli)

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM CZĘŚĆ 3. JĘZYK NIEMIECKI POZIOM PODSTAWOWY

EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM CZĘŚĆ 3. JĘZYK NIEMIECKI POZIOM PODSTAWOWY Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu. KOD UCZNIA UZUPEŁNIA ZESPÓŁ NADZORUJĄCY PESEL miejsce na naklejkę EGZAMIN W KLASIE TRZECIEJ GIMNAZJUM CZĘŚĆ 3. JĘZYK MIECKI

Bardziej szczegółowo

PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO

PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO ARKUSZ ZAWIERA INFORMACJE PRAWNIE CHRONIONE DO MOMENTU ROZPOCZĘCIA EGZAMINU! Miejsce na naklejkę dysleksja MND-R1_1N-091 PRÓBNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO CZĘŚĆ I STYCZEŃ ROK 2009 DLA ABSOLWENTÓW

Bardziej szczegółowo

Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy z języka niemieckiego dla uczniów gimnazjów województwa śląskiego w roku szkolnym 2010/2011

Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy z języka niemieckiego dla uczniów gimnazjów województwa śląskiego w roku szkolnym 2010/2011 Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy z języka niemieckiego dla uczniów gimnazjów województwa śląskiego w roku szkolnym 2010/2011 KOD UCZNIA Etap: Data: Czas pracy: rejonowy... 90 minut Informacje dla ucznia:

Bardziej szczegółowo

Europäische Begegnungsstätten Europejskie Miejsca Spotkań

Europäische Begegnungsstätten Europejskie Miejsca Spotkań 20 Europäische Begegnungsstätten Europejskie Miejsca Spotkań Europäische Begegnungsstätten Zusammenfassung Ausbau der Infrastruktur von Begegnungsstätten und deren Betrieb zwecks Realisierung gemeinsamer

Bardziej szczegółowo