Raport o wypłacalności zakładów ubezpieczeń według stanu na dzień 31 marca 2008r.

Transkrypt

1 Raport o wypłacalności zakładów ubezpieczeń według stanu na dzień 31 marca 2008r. Komisja Nadzoru Finansowego 2008

2 Celem analizy było sprawdzenie spełniania przez zakłady ubezpieczeń wymogów kapitałowych w zakresie pokrycia marginesu wypłacalności i kapitału gwarancyjnego środkami własnymi oraz posiadania aktywów w wysokości nie niższej niż wartość rezerw technicznoubezpieczeniowych brutto według stanu na dzień 31 marca 2008r. Podstawę analizy stanowiły sprawozdania finansowe zakładów ubezpieczeń sporządzone według stanu na dzień 31 marca 2008r. Do porównań wykorzystano dane finansowe zakładów ubezpieczeń (ogółem oraz w podziale na działy ubezpieczeń) z poprzednich 4 okresów sprawozdawczych. I. Przedmiot i zakres analizy Zakres analizy obejmował: spełnianie wymogów kapitałowych w zakresie posiadania środków własnych w wysokości nie niższej niż margines wypłacalności i nie niższej niż kapitał gwarancyjny (art. 146 ust. 1 ustawy o działalności ubezpieczeniowej), spełnianie wymogów posiadania aktywów spełniających warunki określone w ustawie w wysokości nie niższej niż wartość rezerw techniczno-ubezpieczeniowych w ujęciu brutto (art. 154 ust. 1 ustawy o działalności ubezpieczeniowej). Zgodnie z art. 146 ust. 1 ustawy o działalności ubezpieczeniowej, zakład ubezpieczeń jest obowiązany posiadać środki własne w wysokości nie niższej niż margines wypłacalności i nie niższej niż kapitał gwarancyjny. Oznacza to, że zakład ubezpieczeń w każdym momencie powinien posiadać środki własne większe od określonego przepisami prawa wymogu wypłacalności. Zgodnie z art. 154 ust. 1 ustawy o działalności ubezpieczeniowej, zakład ubezpieczeń jest obowiązany posiadać aktywa spełniające warunki określone w ustawie w wysokości nie niższej niż wartość rezerw techniczno-ubezpieczeniowych w ujęciu brutto. Oznacza to, że zakład ubezpieczeń powinien posiadać odpowiedniej jakości aktywa (tzn. aktywa należące do określonych kategorii i odpowiednio zdywersyfikowane), co najmniej w wysokości rezerw technicznoubezpieczeniowych, które są przeznaczone na pokrycie bieżących i przyszłych zobowiązań wynikających z zawartych umów ubezpieczenia. W przypadku stwierdzenia naruszeń ww. przepisów prawa podejmowano czynności nadzorcze w stosunku do zakładów ubezpieczeń w celu zapewnienia prawidłowych stosunków finansowych. Czynności nadzorcze, które organ nadzoru może podjąć wobec zakładu ubezpieczeń, w przypadku naruszenia ww. przepisów prawa określa: art. 187 ust. 1 ustawy o działalności ubezpieczeniowej, zgodnie z którym w przypadku gdy rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe zakładu ubezpieczeń nie są pokryte aktywami zgodnie z prawem, organ nadzoru może zobowiązać zakład ubezpieczeń do przedłożenia planu przywrócenia prawidłowych stosunków finansowych w zakresie rezerw technicznoubezpieczeniowych, art. 187 ust. 2 ustawy o działalności ubezpieczeniowej, zgodnie z którym w przypadku gdy środki własne zakładu ubezpieczeń są niższe niż wymagany margines wypłacalności, organ nadzoru może zobowiązać zakład ubezpieczeń do przedłożenia planu przywrócenia prawidłowych stosunków finansowych, do zatwierdzenia przez organ nadzoru. Natomiast obowiązek zakładu ubezpieczeń, w sytuacji braku pokrycia wymaganego kapitału gwarancyjnego środkami własnymi, określony został w art. 187 ust. 3 ustawy, w myśl którego jeżeli środki własne zakładu ubezpieczeń są niższe niż wymagany kapitał gwarancyjny, zakład ubezpieczeń jest obowiązany niezwłocznie: 1) zawiadomić organ nadzoru o zaistniałej sytuacji,

3 2) przedłożyć do zatwierdzenia przez organ nadzoru krótkoterminowy plan wypłacalności. W ww. przypadkach, zgodnie z art. 187 ust. 4 ustawy, organ nadzoru może: 1) zakazać zakładowi ubezpieczeń swobodnego rozporządzania aktywami lub ograniczyć zakres działalności; 2) wyznaczyć zakładowi ubezpieczeń termin przedłożenia planów, o których mowa w ust. 1 i 2, lub termin, do którego zakład ubezpieczeń powinien przywrócić prawidłowe stosunki finansowe albo wypłacalność, 3) zakazać zakładowi ubezpieczeń dokonywania wypłat z zysku. Ponadto w przypadkach, o których mowa w art. 187 ust. 1-3 ustawy o działalności ubezpieczeniowej, jeśli organ nadzoru uzna, że zostały zagrożone interesy ubezpieczających, ubezpieczonych, uposażonych lub uprawnionych z umów ubezpieczenia, może podjąć czynności określone w ustawie, które uzna za konieczne w celu ochrony interesów tych osób, w szczególności organ nadzoru może zażądać od zakładu ubezpieczeń przedłożenia programu naprawczego. Program naprawczy podlega zatwierdzeniu przez organ nadzoru w drodze decyzji. Jeżeli zakład ubezpieczeń nie wykonuje w wyznaczonym terminie przedmiotowej decyzji, lub wykonuje działalność z naruszeniem przepisów prawa, zawartych umów ubezpieczenia lub nie udziela informacji lub wyjaśnień, zgodnie z art. 212 ust. 1-3 ustawy o działalności ubezpieczeniowej, organ nadzoru może, w drodze decyzji: nakładać na członków zarządu zakładu ubezpieczeń lub prokurentów kary pieniężne, nakładać na zakład ubezpieczeń kary pieniężne, zawieszać w czynnościach członków zarządu zakładu ubezpieczeń. II. Podmioty objęte analizą Informacja o wypłacalności zakładów ubezpieczeń opracowana została na podstawie danych finansowych przedstawionych w kwartalnych sprawozdaniach finansowych sporządzonych według stanu na dzień 31 marca 2008r. przez 67 zakładów ubezpieczeń, tj. 66 krajowych zakładów ubezpieczeń (w tym jeden zakład reasekuracji) oraz 1 główny oddział zagranicznego zakładu ubezpieczeń. W stosunku do stanu na dzień 31 marca 2007r., liczba zakładów ubezpieczeń objętych analizą uległa zmianie: 1. W dniu 27 września 2007r. Komisja Nadzoru Finansowego wydała Link4 Life TUnŻ S.A. zezwolenie na wykonywanie działalności ubezpieczeniowej. Zakład ubezpieczeń rozpoczął wykonywanie działalności ubezpieczeniowej w dniu 26 listopada 2007r. III. Wybrane pozycje finansowe zakładów ubezpieczeń Według stanu na dzień 31 marca 2008r. stratę finansową poniosły 24 zakłady ubezpieczeń (13 zakładów ubezpieczeń prowadzących działalność w dziale I oraz 11 w dziale II), zaś stratę techniczną 29 (13 w dziale I oraz 16 w dziale II). Łączna wartość wyniku finansowego netto wszystkich zakładów ubezpieczeń wyniosła 1 118,16 mln zł, tj. o 383,66 mln zł mniej niż na dzień 31 marca 2007r. (25,55%), zaś wyniku technicznego 1 379,11 mln zł, tj. o 34,36 mln zł więcej niż na dzień 31 marca 2007r. (2,56%). Według ww. kwartalnych sprawozdań finansowych zakładów ubezpieczeń, wartość środków własnych na dzień 31 marca 2008r. wyniosła łącznie ,15 mln zł, tj. o 4 469,04 mln zł więcej niż na dzień 31 marca 2007r. (17,32%). Na przedmiotową zmianę 2

4 największy wpływ miał wzrost kapitałów własnych wynikający z wypracowywania przez zakłady ubezpieczeń zysków. Wartość marginesu wypłacalności na dzień 31 marca 2008r. wyniosła łącznie 6 046,11 mln zł, tj. o 685,49 mln zł więcej niż na dzień 31 marca 2007r. (12,79%), natomiast wartość kapitału gwarancyjnego na dzień 31 marca 2008r. wyniosła łącznie 2 283,55 mln zł, tj. o 160,23 mln zł więcej niż na dzień 31 marca 2007r. (7,55%). Na przedmiotową zmianę marginesu wypłacalności największy wpływ miał: w przypadku ubezpieczeń działu I wzrost wielkości ryzyka dla krótkoterminowych (do 3 lat) umów ubezpieczenia przyporządkowanych do grupy 1, w przypadku ubezpieczeń działu II wzrost składki przypisanej brutto. Wskaźnik pokrycia marginesu wypłacalności dla całego sektora uległ zwiększeniu z 481% do 501%, co wynika głównie z wzrostu tego wskaźnika w dziale I. Wartości marginesu wypłacalności, kapitału gwarancyjnego i środków własnych ogółem oraz w podziale na dział I i dział II w analizowanym okresie przedstawia Tabela 1, natomiast kształtowanie się tych wartości w ww. okresie przedstawia Wykres 1. Tabela 1. Środki własne, margines wypłacalności i kapitał gwarancyjny (w mln zł) Wyszczególnienie Środki własne Ogółem , , , , ,15 Dział I 9 191, , , , ,95 Dział II , , , , ,20 Dynamika (kwartał poprzedni = 100) - 107,03 105,68 100,00 103,73 Margines wypłacalności Ogółem 5 360, , , , ,11 Dział I 2 858, , , , ,61 Dział II 2 502, , , , ,50 Dynamika (kwartał poprzedni = 100) - 103,25 102,57 102,97 103,43 Kapitał gwarancyjny Ogółem 2 123, , , , ,55 Dział I 1 120, , , , ,06 Dział II 1 003, , , , ,48 Dynamika (kwartał poprzedni = 100) - 101,98 101,84 102,35 101,17 Wskaźnik pokrycia marginesu wypłacalności środkami własnymi Ogółem 481,23% 498,85% 513,99% 499,15% 500,59% Dział I 321,57% 324,82% 349,23% 347,29% 350,50% Dział II 663,62% 695,00% 694,63% 664,97% 666,30% Zmiana w ujęciu kwartalnym (p.p.) - 17,62 15,14-14,84 1,44 3

5 Wykres 1. Środki własne, margines wypłacalności i kapitał gwarancyjny (ogółem, w mln zł) % % % % % % % 0% Środki własne Kapitał gw arancyjny Wskaźnik pokrycia kapitału gwarancyjnego środkami własnymi Margines wypłacalności Wskaźnik pokrycia marginesu w ypłacalności środkami w łasnymi Przedstawiona w kwartalnych sprawozdaniach finansowych zakładów ubezpieczeń sporządzonych według stanu na dzień 31 marca 2008r., wartość aktywów stanowiących pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych wyniosła łącznie ,06 mln zł, tj. o 8 547,76 mln zł więcej niż na dzień 31 marca 2007r. (8,40%), natomiast wartość rezerw technicznoubezpieczeniowych wyniosła łącznie ,22 mln zł, tj. o 7 618,34 mln zł więcej niż na dzień 31 marca 2007r. (9,16%). Wskaźnik pokrycia rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dla całego sektora, jak i dla poszczególnych działów nie uległ znaczącym zmianom. Wartości oraz wskaźniki pokrycia rezerw techniczno-ubezpieczeniowych ogółem oraz w podziale na dział I i dział II w analizowanym okresie przedstawia Tabela 2, natomiast kształtowanie się tych wartości w ww. okresie prezentuje Wykres 2. Tabela 2. Wskaźnik pokrycia rezerw techniczno ubezpieczeniowych aktywami (w mln zł) Wyszczególnienie Aktywa na pokrycie rezerw Ogółem , , , , ,06 Dział I , , , , ,25 Dział II , , , , ,81 Dynamika (kwartał poprzedni = 100) - 105,95 99,29 101,40 101,62 Rezerwy techniczno - ubezpieczeniowe Ogółem , , , , ,22 Dział I , , , , ,68 Dział II , , , , ,54 Dynamika (kwartał poprzedni = 100) - 105,47 101,23 101,08 101,14 Wskaźnik pokrycia rezerw Ogółem 122,38% 122,93% 120,58% 120,95% 121,53% Dział I 111,43% 112,22% 108,26% 108,86% 110,34% Dział II 151,06% 152,29% 153,90% 154,01% 150,73% Zmiana w ujęciu kwartalnym (p.p.) - 0,55-2,36 0,38 0,57 4

6 Wykres 2. Aktywa stanowiące pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych (ogółem) % 120% % % % Aktywa na pokrycie rezerw Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe Wskaźnik pokrycia rezerw aktywami 100% IV. Wyniki analizy Na podstawie przeprowadzonej analizy stwierdzono, że według stanu na dzień 31 marca 2008r. naruszenie art. 146 ust. 1 ustawy o działalności ubezpieczeniowej wystąpiło w 6 z 67 zakładów ubezpieczeń, zaś naruszenie art. 154 ust. 1 ustawy o działalności ubezpieczeniowej wystąpiło w przypadku 1 zakładu ubezpieczeń. Na dzień 31 marca 2008r. udział składki przypisanej brutto wymienionych zakładów ubezpieczeń w składce przypisanej brutto ogółem wynosił 7,34%. W przypadku jednego zakładu ubezpieczeń naruszenie przepisów prawa miało charakter przejściowy, gdyż działania podjęte przez organy statutowe doprowadziły do zwiększenia poziomu środków własnych do poziomu zapewniającego pokrycie marginesu wypłacalności i kapitału gwarancyjnego. W przypadku pozostałych zakładów ubezpieczeń prowadzone są czynności nadzorcze w zakresie nieposiadania środków własnych w wysokości nie niższej niż margines wypłacalności i nie niższej niż kapitał gwarancyjny. 5