Nr 45 - marzec 2016 r. DZIŚ PRZYPOMNIENIE WIADOMOSCI DLA SZÓSTOKLASISTÓW

Transkrypt

1 Nr 45 - marzec 2016 r. DZIŚ PRZYPOMNIENIE WIADOMOSCI DLA SZÓSTOKLASISTÓW

2 ŚRODKI POETYCKIE 1. Porównanie podkreślenie jednej z cech opisywanego przedmiotu przez wskazanie na podobieństwo do innego przedmiotu (np. oczy jak gwiazdy), w porów. pojawia się łącznik; jak lub jakby, niby, niczym. 2. Epitet poetycki przymiotnik, wyrażamy nim cechę postaci, przedmiotu, zjawiska (np. przebiegły kot, trzygłowy smok, grecki mit). 3. Przenośnia (metafora) niezwykłe połączenie słów, które zmienia ich znaczenie podstawowe (np. parasol lampy, wstęga rzeki). 4. Uosobienie nadanie ludzkich cech zwierzętom, przedmiotom, zjawiskom lub pojęciom. Występuje w mowie potocznej (np. okrutna zima, uśmiechnęło się szczęście) i w tekstach literackich 5. Wyraz dźwiękonaśladowczy naśladuje brzmienie nazywanego zjawiska np. szum, zgrzyt, świsnąć, pi,pi, miauuuu, chrzęst, brzęk, stukanie itp. LITERATURA Legenda fantastyczne opowiadanie o postaciach, wydarzeniach i miejscach historycznych lub o życiu świętych. Obok prawdy historycznej zawiera wiele elementów niezwykłych i cudownych. Mit pradawna opowieść nieznanego pochodzenia oparta na starożytnych wierzeniach. Mit próbuje wyjaśnić pochodzenie, naturę i przeznaczenie świata, bogów, człowieka. Fantastyczne (nieprawdopodobne) zdarzenia, postacie, miejsca nie istniejące w życiu, wymyślone. Realistyczne (prawdopodobne) zdarzenia, postacie, miejsca

3 można je spotkać w życiu. Baśń to utwór, w którym występują nieprawdopodobne postacie, przedmioty, zdarzenia. Przyroda w baśni ma często cechy ludzkie. Czas i miejsce akcji są nieokreślone. BAJKA Krótki utwór wierszowany, którego bohaterami są najczęściej zwierzęta. Bohaterowie bajek uosabiają wady i zalety ludzi. Wskazówką właściwego postępowania jest morał, kończący niemal każdą bajkę.. Narracja sposób opowiadania przez narratora Narrator osoba mówiąca w tekście prozatorskim (ciągłym) np. w opowiadaniu, baśni, powieści, micie, legendzie. Narrator jest częścią świata przedstawionego. Podmiot liryczny osoba mówiąca w wierszu (to nie to samo, co autor).

4 SŁOWNIKI Słownik języka polskiego informacje o znaczeniu i odmianie wyrazów. Słownik wyrazów obcych informacje o znaczeniu i pochodzeniu wyrazów obcych (zadomowionych w naszym języku). Słownik frazeologiczny Zbiór frazeologizmów, które słyszymy na co dzień, przysłowia, maksymy oraz sentencje. Czytelnik znajdzie tu również wyjaśnienie genezy (pochodzenie) frazeologizmów. Słownik poprawnej polszczyzny inf. o wymowie i znaczeniu wyrazów. Słownik ortograficzny inf. o pisowni wyrazów (czasami na początku słownika znajdują się zasady ortograficzne i interpunkcyjne) Słownik synonimów lub wyrazów bliskoznacznych znajdują się w nim wyrazy o podobnym znaczeniu. Jeśli nie chcesz powtarzać w pracy tego samego wyrazu, to korzystaj z tego słownika.

5 WYPOWIEDZI PISEMNE Tekst powinien być zbudowany ze wstępu, rozwinięcia i zakończenia (WRZ), każdą z części poprzedza akapit. Zaproszenie zwroty do adresata piszemy wielką literą, inf. kto? kogo? na co? kiedy? gdzie? zaprasza + podpis. Ogłoszenie krótkie, zwięzłe i rzeczowe; zawiera inf. o ofercie i kontakcie z nadawcą, skierowane najczęściej do bliżej nieokreślonego odbiorcy. Przepis zawiera tytuł, składniki, sposób wykonania. Stosujemy czasowniki w odpowiedniej formie (czyli: bezokoliczniki ->wziąć, 1 os.l.mn. cz.ter., ->bierzemy, tryb rozk. -> weź) List prywatny zasada WRZ + miejscowość i data (prawy, górny róg)+nagłówek +podpis, zwroty do adresata wielką literą. List oficjalny jak wyżej + dane nadawcy np. imię, nazwisko, adres, nr telefonu (w lewym górnym rogu). Sprawozdanie tekst rzeczowy i konkretny dotyczący jakiegoś wydarzenia, zawiera inf. o miejscu, czasie, celu i uczestnikach, zachowana chronologiczna kolejność wydarzeń. Przedstawiona opinia o wydarzeniach. Streszczenie to przedstawienie przebiegu wydarzeń w utworze literackim; powinno być zwięzłe bez dialogów, opisów, pozbawione własnego komentarza; najlepiej stosować tylko zdania pojedyncze. Charakterystyka (rozbudowany opis) opis wyglądu + opis charakteru + zainteresowań +uzasadnienia (argumenty) i moje zdanie. ORTOGRAFIA Zdanie rozpoczynamy wielką literą. Nazwy państw, kontynentów, regionów i ich mieszkańców piszemy wielką literą. Nazwy miejscowości piszemy wielką litera, ale ich mieszkańców małą. Nie piszemy łącznie z przymiotnikiem (niemiły), rzeczownikiem (nieprawda), z przysłówkiem odprzymiotnikowym (nietrudno) Nie piszemy oddzielnie z czasownikiem (nie mam), liczebnikiem (nie dwa), zaimkiem (nie ja), przymiotnikiem i przysłówkiem w stopniu wyższym i najwyższym (nie gorzej, nie najgorzej). Zapamiętaj pisownię: nie warto, nie trzeba, nie można, nie wolno. Cząstkę by piszemy łącznie z czasownikiem (np. poszłabym), a oddzielnie przed czasownikiem (np. bym poszła). INTERPUNKCJA

6 Przecinek stawiamy przed spójnikami: a, ale, jednak, lecz, zatem, toteż, więc, dlatego, ponieważ, w którym, który, że, żebyśmy, zaś, wszakże, natomiast, tylko że, dlatego że, mimo że, chyba że, jedynie, przecież, raczej, tymczasem, za to, ponieważ itp. Przecinek stawiamy przed wyrazami i wyrażeniami powtarzanymi- np.: Jesteś już bardzo, bardzo mądra Nie stawiamy przecinka przed wyrazami: i, oraz, albo, lub, bądź, ni, ani. ZAWSZE STAWIAJ KROPKĘ (lub inny znak wykrzyknik, znak zapytania) NA KOŃCU ZDANIA. TYPY WYRAZÓW Wyrazy pokrewne należą do tej samej rodziny wyrazów. Są związane ze sobą pochodzeniem i mają w swej budowie część wspólną. Mogą należeć do różnych części mowy, np. las, leśny, lasek, leśniczy, zalesić. Wyrazy bliskoznaczne (synonimy) wyrazy o takim samym lub podobnym znaczeniu. Należą do jednej i tej samej części mowy, np. samochód, auto, pojazd, opel. Homonimy (wyrazy wieloznaczne) są to wyrazy, które mają więcej niż jedno znaczenie, np. zamek, śledź, babka, zebra, żuraw. Antonimy to wyrazy o przeciwstawnym znaczeniu np. mądry-głupi; gruby-chudy; biały-czarny Zdrobnienia to słowa o znaczeniu bardzo mały, często o charakterze pieszczotliwym, np. piesek, Agusia, nosek, bucik. Zgrubienia to słowa o znaczeniu bardzo duży, często o charakterze żartobliwym, pogardliwym, np. Agniecha, psisko, nochal, bucior. Rzeczowniki pospolite to nazwy, których używamy, gdy chcemy pokazać przynależność jakiejś osoby, zwierzęcia, rzeczy do grupy osób, zwierząt, rzeczy tego samego rodzaju. Są to nazwy wspólne dla tych określonych grup, np. pies, szkoła, dziewczyna, ludzie, miasto. Nazwy własne przypominają imiona, które nadajemy np. osobom lub zwierzętom, żeby je wyróżnić w grupie osób, zwierząt tego samego rodzaju. W ten sposób podkreślamy ich niepowtarzalność, na przykład piszemy wielką literą: Kraków, Reks, Kasia, Bałtyk, Szkoła Podstawowa nr 318 w Warszawie.