Leki przeciwalergiczne. Leki przeciwhistaminowe. Histamina: Histamina: Histydyna Histamina. Największe stężenia: płuca skóra przewód pokarmowy

Transkrypt

1 Leki przeciwalergiczne Leki przeciwhistaminowe Prof. UM dr hab. Przemysław Mikołajczak Katedra i Zakład Farmakologii Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu Histamina: Największe stężenia: płuca skóra przewód pokarmowy Magazynowanie: w komórkach tucznych (mastocytach) granulocytach zasadochłonnych Histamina: Uwalnianie histaminynastępuje pod wpływem: uszkodzenia komórek (np. zranienie) wydzielania IgE w czasie reakcji nadwrażliwości substancji chemicznych(substancji chemicznych uwalniających histaminę niezależnie od IgE) Histydyna Histamina Rozkład histaminyjest bardzo szybki (oksydatywna dezaminacja pod wpływem diaminooksydazy, histaminazy, następnie metylacji i utlenienia) i prowadzi ostatecznie do: kwasu imidazoilooctowego i kwasu metyloimidazoilooctowego 1

2 Leki i związki farmakologicznie czynne uwalniające histaminę: tubokuraryna morfina środki kontrastowe zwierające jod środkikrwiozastępcze(np. HES -hydroksyetylowana skrobia) Receptory dla histaminy H1, H2, H3 (wszystkie związane z białkami G - metabotropowe) H1(aktywacja fosfolipazy C) : zmniejszenieciśnienia tętniczegokrwi poprzez rozszerzenie małych naczyń tętniczych wzrost przepuszczalności naczyń włosowatych(skurcz śródbłonka naczyń -stąd przenikanie białek osocza, wody i k. krwi do tkanek) ułatwieniemigracji leukocytów(tworzenie białek adhezyjnych (selektyn) na powierzchni k. śródbłonka) wywołanie reakcji bólowychprzez stymulację neuronalnych dróg aferentnych skurcz mięśni gładkich oskrzelii przewodu pokarmowego w OUN uczestniczą w regulacji wzrostu i odżywiania H2(aktywacja cyklazy adenylowej): zmniejszenie ciśnienie tętniczegokrwi na skutek rozszerzenia małych naczyń tętniczych przyspieszenie akcji sercai zwiększenie kurczliwości mięśnia sercowego wzrost wydzielania gruczołów, przede wszystkim błony śluzowej żołądka hamowanieukładu odpornościowego (zmniejszanie uwalniania przeciwciał i cytokin z limfocytów oraz zmniejszenie proliferacji limfocytów T) 2

3 H3 (położony głównie presynaptycznie): pobudzenie powoduje hamowanieuwalniania histaminy np. z komórek tucznych pobudzeniepowoduje hamowanieuwalniania serotoniny, noradrenaliny, acetylocholinyi innych neuroprzekaźników tak w OUN jak i obwodowym układzie nerwowym Histaminanie mam znaczenia terapeutycznego. Służy jedynie jako pozytywna kontrola w skórnych testach alergicznych. Histamina ma znaczenie w przebiegu reakcji alergicznej Wyróżnia się 4 typy reakcji alergicznych: typ I - reakcja anafilaktyczna- rola histaminy Reakcja ta wynika z tego, iż swoiste dla alergenu (leku) przeciwciała IgEłączą się z komórką tuczną, co powoduje uwolnienie histaminy i innych mediatorów odczynu alergicznego. Wstrząs alergicznyma często przebieg gwałtowny, który objawia się: obniżeniem ciśnienia tętniczego krwi, skurczem oskrzeli, obrzękiem krtani (napad dychawicy oskrzelowej), co może stanowić zagrożenie życia. Obrzęk naczynioruchowyjest miejscową postacią odczynu anafilaktycznego, polegającą na obrzęku skóry, tkanki podskórnej i błony śluzowej np. obrzęk krtani Quincke go, w wyniku zwiększonej przepuszczalności naczyń włosowatych. Leki przeciwhistaminowe Leki przeciwhistaminowe: kompetycyjnie (na zasadzie współzawodnictwa) blokują dostęp do receptorów histaminowych i stąd hamują działanie histaminy. Wyróżniamy: leki przeciwhistaminowe H1 leki przeciwhistaminowe H2 3

4 Leki przeciwhistaminowe H1 I generacji: Leki przeciwhistaminowe H1: I generacji -duża lipofilność, wpływają na OUN II generacji -ograniczona lipofilność, niemal selektywnie na receptory H1 położone obwodowo LEKI RZECIWHISTAMINOWE Zmniejszenie reakcji mięśniówki gładkiej na histaminę w przewodzie pokarmowym, układzie oddechowym,w małych naczyniach(h 1 ) Silnie zmniejszają przepuszczalność kapilar(hamują powstawanie obrzęku, pieczenie, ból i świąd) (H 1 ) Działanie miejscowo znieczulające w związku z działaniem na zakończenia nerwow(h 1 ) Leki przeciwhistaminowe H1 II generacji: 4

5 Działanie: przeciwhistaminowo, I generacja sedatywnie Wskazania: we wszystkich chorobach w których dochodzi do uwolnienia histaminy np. pokrzywka alergiczny nieżyt nosa alergiczne zapalenie spojówek obrzęk Quinck ego reakcje alergiczne po przetoczeniu osocza uczulenie na leki ukąszenie przez owady świąd Leki I generacji (np. difenhydraminaczy doskylamina) są stosowne jako leki nasenne, a te o wyraźnym działaniu przeciwcholinergicznym (difenhydramina czy meklozyna) jako leki przeciwwymiotne). Leki przeciwhistaminowe II generacji charakteryzuje: dobre wchłanianie z przewodu pokarmowego i szybki początek działania długi czas działania, co pozwala stosować jedną dawkę leku na dobę dobra penetracja do tkanek bez kumulacji, ponieważ okres półtrwania eliminacji jest poniżej 24 godz. wybiórcze i silne działanie względem obwodowych receptorów H 1 niewielka sedacja (lub brak) -nie przechodzą przez barierę krew-mózg w takim stopniu jak leki 1 generacji nie występuje suchość błon śluzowych -nieznaczne działanie cholinolityczne duża skuteczność podczas długotrwałego leczenia wysoki stopień bezpieczeństwa Działania niepożądane: hamowanie OUN (szczególnie I generacja - sedacja), zaburzenia żołądkowo-jelitowe suchość jamy ustnej zaburzenia w wydalaniu moczu zaburzenia rytmu serca Przeciwwskazania: I generacja przeciwwskazana do stosowania w jaskrze (ze wzgl. na dział. cholinolityczne) ostrożnie z innymi lekami np. przeciwbólowymi, nasennymi, uspokajającymi (addycja), 5

6 Dziękuję 6