GOSPODARKA ODPADAMI DLACZEGO WARTO ZARZĄDZAĆ ODPADAMI?

Transkrypt

1 GOSPODARKA ODPADAMI DLACZEGO WARTO ZARZĄDZAĆ ODPADAMI? Korzyści wynikające z uporządkowania gospodarki odpadami: - Uregulowanie stanu formalno - prawnego firmy w zakresie gospodarki odpadami. - Poprawienie warunków pracy i zwiększenie bezpieczeństwa ludzi. - Podniesienie świadomości pracowników w zakresie ekologii. - Ugruntowanie nowego podejścia do odpadów jako surowców wtórnych, przydatnych do wykorzystania. - Zwiększenie dbałości o środowisko, odciążenie środowiska naturalnego od zanieczyszczeń (poprzez wykorzystanie odpadów), a w szczególności zahamowanie budowy nowych składowisk odpadów. - Ograniczenie zużycia surowców pierwotnych (dzięki wykorzystaniu odpadów). - Obniżenie kosztów pozyskiwania surowców do produkcji, kosztów zużycia energii i kosztów transportu surowców. - Eliminacja opłat i kar z tytułu nieprawidłowego postępowania z odpadami. - Poprawienie eko wizerunku firmy, co sprzyja pozytywnemu stosunkowi władz lokalnych i potencjalnych klientów. - Zwiększenie pozytywnej relacji z otoczeniem poprzez sprzyjającą środowisku działalność. - Wzrost konkurencyjności rynkowej firmy. - Przygotowanie firmy do wdrażania systemu zarządzania środowiskowego, zgodnego z wymaganiami międzynarodowego standardu ISO i ISO Łatwiejsze uzyskanie funduszy pomocowych.

2 1. TEM PRZEPISÓW REGULUJĄCYCH GOSPODARKĘ ODPADAMI Jednym z podstawowych warunków wstąpienia Polski do Unii Europejskiej było przejęcie jej całego dorobku prawnego i wdrożenie jego wymagań w praktyce. Zatem przepisy z zakresu gospodarki odpadami wymagały transpozycji prawa unijnego do przepisów prawa krajowego. Nastąpiło to poprzez następujące ustawy (w tym również akty wykonawcze do wymienionych ustaw): ustawa o odpadach ustawa Prawo ochrony środowiska ustawa o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw ustawa o opakowaniach i odpadach opakowaniowych ustawa o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej. Ustawa o odpadach była już kilkakrotnie nowelizowana. 2. STAWOWE POJĘCIA W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI Odpady - substancje lub przedmioty należące do jednej z kategorii, określonych w załączniku nr 1 do ustawy, których posiadacz odpadów pozbywa się, zamierza pozbyć się lub do pozbycia się których jest zobowiązany. Wytwórca odpadów - to każdy, którego działalność lub bytowanie powoduje powstawanie odpadów oraz każdy, kto przeprowadza wstępne przetwarzanie, mieszanie lub inne działania powodujące zmianę charakteru lub składu tych odpadów. Posiadacz odpadów każdy, kto faktycznie włada odpadami (jest w ich posiadaniu tj. wytwórca odpadów, inna osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna). Ustawa wprowadza domniemanie, że posiadaczem odpadów znajdujących się na danej nieruchomości jest władający powierzchnią ziemi. Odzysk rozumie się przez to wszelkie działania, nie stwarzające zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub dla środowiska, polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub w części, lub prowadzące do odzyskania z odpadów substancji, materiałów lub energii i ich wykorzystania, określone w załączniku nr 5 do ustawy. Recykling powtórne przetwarzanie substancji lub materiałów zawartych w odpadach w procesie produkcyjnym w celu uzyskania substancji lub materiału o przeznaczeniu pierwotnym lub o innym przeznaczeniu, w tym też recykling organiczny, z wyjątkiem odzysku energii. Unieszkodliwianie odpadów poddanie odpadów określonym w załączniku nr 6 do ustawy procesom przekształceń biologicznych, fizycznych lub chemicznych w celu doprowadzenia ich do stanu, który nie stwarza zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub dla środowiska. Zbieranie odpadów każde działanie, w szczególności umieszczanie w pojemnikach, segregowanie i magazynowanie odpadów, które ma na celu przygotowanie do transportu do miejsc ich odzysku lub unieszkodliwiania. Odpady komunalne odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady nie zawierające odpadów niebezpiecznych, pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych.

3 Instalacja: stacjonarne urządzenie techniczne, zespół stacjonarnych urządzeń technicznych powiązanych technologicznie, do których tytułem prawnym dysponuje ten sam podmiot i położonych na terenie jednego zakładu, budowle nie będące urządzeniami technicznymi ani ich zespołami, których eksploatacja może spowodować emisję. Wytwórca odpadów jest obowiązany do: uzyskania decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami niebezpiecznymi, jeżeli wytwarza odpady niebezpieczne w ilości powyżej 0,1 Mg rocznie, przedłożenia informacji o wytwarzanych odpadach oraz o sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami, jeżeli wytwarza odpady niebezpieczne w ilości do 0,1 Mg rocznie albo powyżej 5 Mg rocznie odpadów innych iż niebezpieczne. Powyższe wymagania nie dotyczą: wytwórcy odpadów które powstają w związku z eksploatacją instalacji, jeżeli wytwarza powyżej 1 Mg odpadów niebezpiecznych rocznie lub powyżej 5 tysięcy Mg odpadów innych niż niebezpieczne rocznie jest obowiązany do uzyskania pozwolenia na wytwarzanie odpadów wytwórcy obowiązanego do uzyskania pozwolenia zintegrowanego W pozwoleniu na wytwarzanie uwzględnia się wszystkie odpady wytwarzane przez danego wytwórcę w danym miejscu. 3. GOSPODARKA ODPADAMI W FIRMIE I SPOSOBY JEJ REALIZACJI Z Prawa ochrony środowiska, z Ustawy o odpadach, z Ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych oraz Ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej wynikają podstawowe zasady postępowania z odpadami, w zakresie których ustalić można hierarchię ich ważności, a mianowicie: 1. Ograniczenie powstawania ( unikanie ) odpadów i minimalizacja ich ilości; 2. Zbieranie bądź magazynowanie odpadów, selekcjonowanie odpadów do wykorzystania lub unieszkodliwiania; 3. Wykorzystywanie (utylizacja) odpadów w miejscu ich powstawania, a jeżeli to nie jest możliwe to przekazanie ich innym posiadaczom, czyli poza teren przedsiębiorstwa, w którym powstały, do wykorzystania; 4. Unieszkodliwianie odpadów w miejscu ich powstawania, a jeżeli to nie jest możliwe to przekazanie ich innym posiadaczom, czyli poza teren przedsiębiorstwa, w którym powstały, do unieszkodliwienia; 5. Składowanie tylko tych odpadów, których nie udało się wykorzystać, bądź unieszkodliwić w inny sposób (chemicznie, fizycznie, biologicznie). 3.1 Obowiązki firm jako wytwórców i posiadaczy odpadów Obowiązki wytwórcy (także i posiadacza) odpadów są następujące: 1. Zobowiązany jest do stosowania takich sposobów i form produkcji, usług lub wykorzystywania surowców i materiałów, by zapobiegać powstawaniu odpadów albo utrzymywać ich ilość na najniższym możliwym poziomie oraz zmniejszyć ich uciążliwość dla ludzi i środowiska; 2. Ma obowiązek zapobiegania powstawaniu odpadów, dążenia do ich minimalizacji, wykorzystywania, usuwania lub unieszkodliwiania;

4 3. Ma obowiązek w pierwszej kolejności wykorzystywania odpadów jako surowców wtórnych w przypadku, gdy jest to technologicznie i ekonomicznie uzasadnione. Odpady powinny być poddane wykorzystaniu lub unieszkodliwianiu w pierwszej kolejności w miejscu ich powstawania, a jeżeli nie jest to możliwe, to powinny być przekazane do najbliżej położonych miejsc, w których mogą być poddane wykorzystaniu lub unieszkodliwianiu. 4. Zobowiązany jest do prowadzenia ilościowej i jakościowej ewidencji odpadów - zgodnie z klasyfikacją i katalogiem odpadów oraz listą odpadów niebezpiecznych. Ewidencję prowadzić należy z zastosowaniem dwóch rodzajów dokumentów służących do ewidencji odpadów. Są to: Karta ewidencji odpadu: Jest ona przeznaczona do rejestracji ilości jednego tylko rodzaju odpadu. Kartę ewidencji odpadu musi prowadzić wytwarzający odpad i odbiorca. Rejestrowane winny być odpady powstałe w wyniku własnej działalności lub przyjęte od innych wytwórców w celu wykorzystania lub unieszkodliwienia. a Dotyczy działalności w zakresie unieszkodliwiania PCB. b Imię i nazwisko lub nazwa posiadacza odpadów. c Adres zamieszkania lub siedziby posiadacza odpadów. d Zaznaczyć symbolem X odpowiednią odpowiedź: W - wytwarzanie odpadów, Zb - zbieranie odpadów, Tr - transport odpadów, Od - odzysk odpadów, Un - unieszkodliwianie odpadów. e Z dokładnością do l. miejsca po przecinku dla odpadów innych niż niebezpieczne, do 3. miejsca po przecinku dla odpadów niebezpiecznych. f Symbole R określają działania polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub w części lub prowadzące do odzyskania z odpadów substancji lub materiałów, lub energii,

5 wraz z ich wykorzystaniem według załącznika nr 5 do ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach. g Symbole D określają procesy unieszkodliwiania według załącznika nr 6 do ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach. Karta przekazania odpadu: Karta ta sporządzana jest w dwóch egzemplarzach; jeden dla wytwórcy i jeden dla odbierającego odpad do wykorzystania lub unieszkodliwienia. Dokument ten sporządza się dla każdej partii odpadu jednej jednostki transportowej. Za jedną jednostkę transportową uważa się np.: samochód z przyczepą, wagon, pojemnik wielkogabarytowy itp. Posiadacz odpadów winien przechowywać karty ewidencji i karty przekazania odpadu przez okres pięciu lat (licząc od końca roku kalendarzowego, w którym dokumenty sporządzono) i w razie kontroli udostępniać je. Oczywiste jest, że omawiany dokument winien być identyczny u wytwarzającego i odbiorcy (posiadacza odpadów). Posiadacz odpadów prowadzący ewidencję zobowiązany jest do sporządzenia na formularzu zbiorczym zestawienia danych o rodzajach i ilościach odpadów, o sposobie gospodarowania nimi oraz o instalacjach i urządzeniach służących do odzysku i unieszkodliwiania tych odpadów. a Imię i nazwisko lub nazwa posiadacza odpadów. b Adres zamieszkania lub siedziby posiadacza odpadów. c Karta może być stosowana jako jednorazowa karta przekazania odpadu lub jako zbiorcza karta przekazania odpadu, obejmująca odpad danego rodzaju przekazywany łącznie w czasie jednego miesiąca kalendarzowego, temu samemu posiadaczowi odpadów. d Z dokładnością do l. miejsca po przecinku dla odpadów innych niż niebezpieczne, do 3. miejsca po przecinku dla odpadów niebezpiecznych; e Dotyczy odpadów niebezpiecznych. 5. Wytwarzający odpady jest zobowiązany do naliczania i wnoszenia opłat za korzystanie

6 ze środowiska, tj. za umieszczanie odpadów na składowisku odpadów. Wytwarzający wnosi opłaty za umieszczanie odpadów na składowisku na rachunek urzędu marszałkowskiego właściwego ze względu na miejsce składowania odpadów. 6. Wytwarzający odpady jest zobowiązany (do końca miesiąca następującego po upływie każdego kwartału) do składania marszałkowi województwa oraz właściwemu (wg miejsca składowania) organowi gminy, informacji o rodzaju i ilości odpadów umieszczonych na składowisku odpadów, a także wniesieniu opłaty za korzystanie ze środowiska według obowiązujących stawek. 3.2 Magazynowanie odpadów Magazynowanie odpadów - czasowe przetrzymywanie lub gromadzenie odpadów przed ich transportem, odzyskiem lub unieszkodliwianiem. Magazynowanie odpadów: magazynować można odpady przeznaczone do odzysku lub unieszkodliwiania, w tym również przeznaczone do składowania, konieczność magazynowania jest uzasadniona względami technologicznymi lub organizacyjnymi, przed składowaniem można magazynować odpady tylko w celu zebrania odpowiedniej ilości do wywiezienia na składowisko, dopuszczalny maksymalny czas magazynowania wynosi 3 lata, a przeznaczonych do składowania 1 rok, nie ma odrębnej decyzji na magazynowanie odpadów, określenie miejsca i sposobu magazynowania następuje w innych decyzjach dot. gospodarki odpadami lub w informacjach o wytwarzanych odpadach i o sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami, Magazynowanie odpadów może się odbywać na terenie, do którego posiadacz ma tytuł prawny. Należy zaznaczyć, że miejsca magazynowania odpadów oprócz podanych zgodnie z ustawą warunków muszą także spełniać takie warunki, które zabezpieczą środowisko przed niekorzystnym wpływem odpadów na nie. A więc zawsze izolacja odpadów od podłoża, odbiór odcieków lub w przypadku magazynowania w pojemnikach to możliwość zmycia podłoża z odbiorem ścieku w razie awarii. Miejsce magazynowania odpadów zawsze musi być jednoznacznie oznakowane lub opisane. 3.3 Problemy z odpadami niebezpiecznymi w biurze Odpady niebezpieczne, które ze względu na swoje pochodzenie, skład chemiczny, biologiczny i inne właściwości stanowią zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego lub środowiska przyrodniczego, stanowią przedmiot szczególnie zaostrzonych wymogów, gdy chodzi o ustalenie i egzekwowanie przepisów bezpieczeństwa sozologicznego we wszystkich fazach i formach postępowania z tymi odpadami, w tym również warunków transportu, sprowadzania z zagranicy i wywożenia za granicę. Przynależność odpadów do grupy odpadów niebezpiecznych określa lista odpadów niebezpiecznych, zawarta w katalogu odpadów. Odpady niebezpieczne zostały oznaczone indeksem górnym *. Gospodarka odpadami niebezpiecznymi podlega tym samym zasadom, które obowiązują w stosunku do wszystkich odpadów. Sposoby postępowania z odpadami niebezpiecznymi najlepiej jest rozwiązać poprzez opracowanie instrukcji dotyczącej postępowania z odpadami niebezpiecznymi w

7 przedsiębiorstwie. Dla opracowania instrukcji postępowania z odpadami niebezpiecznymi należy: 1. Zestawić wszystkie rodzaje odpadów niebezpiecznych i źródła ich powstawania oraz ilości, z każdego źródła i łączną ilość odpadów wg rodzajów. 2. Przeanalizować dla każdego odpadu sposób postępowania i ustalić czy dotychczasowy jest prawidłowy czy też wymaga zmian. 3. Rozważyć ewentualną możliwość wykorzystania lub unieszkodliwienia odpadu w zakładzie. 4. Jeżeli poszczególne odpady wymagają magazynowania, to sprawdzić czy dotychczasowy sposób magazynowania jest prawidłowy. 5. Ustalić z odbiorcami harmonogram odbioru odpadów. 6. Sprawdzić prawidłowość prowadzenia ewidencji odpadów niebezpiecznych. 7. Określić zagrożenia dla człowieka i środowiska wynikające z powstawania określonych rodzajów odpadów niebezpiecznych. 8. Rozważyć możliwość powstania awarii, w wyniku której odpady niebezpieczne zostaną uwolnione spod kontroli. 9. Ocenić ewentualne ryzyko środowiskowe (czyli wpływ zanieczyszczenia odpadami na zdrowie ludzkie lub na środowisko). 10. Ustalić kolejność działań ograniczających rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń wraz z likwidacją awarii. 11. Opracować działania zapobiegające awariom. Po dokonaniu powyższych prac przygotowawczych można przystąpić do opracowania instrukcji postępowania z odpadami niebezpiecznymi w zakładzie. Instrukcja powinna być opracowana dla każdego rodzaju odpadu niebezpiecznego oddzielnie z podziałem na: czynności związane z normalnym funkcjonowaniem zakładu i procesu w którym odpady powstają, czynności związane z ewentualną sytuacją awaryjną. 3.4 Opakowania i odpady opakowaniowe w firmie Opakowaniami w rozumieniu ustawy są wprowadzone do obrotu wyroby wykonane z jakichkolwiek materiałów, przeznaczone do przechowywania, ochrony, przewozu, dostarczania lub prezentacji wszelkich produktów, od surowców do towarów przetworzonych. Wyróżnia się opakowania: 1) opakowania jednostkowe służące przekazywaniu produktu użytkownikowi w miejscu zakupu, w tym przeznaczone do konsumpcji produktów naczynia jednorazowego użytku, 2) opakowania zbiorcze zawierające wielokrotność opakowań jednostkowych produktów, niezależnie od tego, czy są one przekazywane użytkownikowi, czy też służą zaopatrywaniu punktów sprzedaży i które można zdjąć z produktu bez naruszenia jego cech, 3) opakowania transportowe służące do transportu produktów w opakowaniach jednostkowych lub zbiorczych w celu zapobiegania ich uszkodzeniom, z wyłączeniem kontenerów do transportu drogowego, kolejowego, wodnego lub lotniczego.

8 Odpady opakowaniowe - są to wszystkie opakowania, w tym opakowania wielokrotnego użytku wycofane z ponownego użycia, stanowiące odpady w rozumieniu przepisów o odpadach, z wyjątkiem odpadów powstających w procesie produkcji opakowań. Wielokrotny użytek - jest to każde działanie, w trakcie którego opakowanie przeznaczone i zaprojektowane do co najmniej dwukrotnego zastosowania jest powtórnie wykorzystywane do tego samego celu, do którego było pierwotnie przeznaczone. Obowiązki przedsiębiorców Producenci, importerzy i dokonujący wewnątrzwspólnotowego nabycia opakowań mają obowiązek: ograniczać objętość i masę opakowań do niezbędnego minimum wymaganego do spełnienia ich funkcji, biorąc pod uwagę oczekiwania użytkownika, projektować i wykonywać opakowania w sposób umożliwiający ich wielokrotny użytek i późniejszy recykling, a jeśli nie jest to możliwe, to przynajmniej recykling, a jeżeli nie jest on możliwy to inną formę odzysku, stosować w opakowaniach możliwie najmniejszą ilości substancji stwarzających zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi lub dla środowiska. Obowiązki producenta, importera i eksportera produktów w opakowaniach 1. Producent i importer mają obowiązek osiągania poziomów odzysku i recyklingu określonych w odrębnych przepisach (ustawa depozytowa). 2. Producent i importer mają obowiązki w zakresie sprawozdawczości odnośnie ilości i rodzaju stosowanych opakowań zgodnie z przepisami ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i depozytowej. 3. Producent i importer mają obowiązek odpowiedniego znakowania produktu na opakowaniu. 4. Eksporter produktu w opakowaniu ma obowiązek składania właściwemu marszałkowi województwa rocznego sprawozdania o masie wywiezionych za granicę opakowań. 5. Producent i importer substancji chemicznych bardzo toksycznych, toksycznych, rakotwórczych, mutagennych lub niebezpiecznych dla środowiska obowiązani są ustalić wysokość kaucji za opakowania jednostkowe oraz odebrać na własny koszt od sprzedawcy opakowania wielokrotnego użytku i odpady opakowaniowe po tych substancjach. Ponad to winni posiadać zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie zbierania, transportu, odzysku lub unieszkodliwiania odpadów opakowaniowych po tych substancjach. 6. Obowiązki sprzedawcy i użytkownika produktu w opakowaniach określone zostały w art ustawy. Są to głównie obowiązki związane ze zwrotem opakowań przez użytkownika produktu w opakowaniu oraz z ich odbiorem i selektywną zbiórką przez sprzedawcę. 3.5 Ustawa o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i depozytowej Ustawa o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i depozytowej (Dz. U. z 2001r. Nr 63, poz. 639) określa obowiązki przedsiębiorcy związane z wprowadzaniem na rynek krajowy produktów w opakowaniach oraz zasady ustalania i pobierania opłaty produktowej i depozytowej. W ustawie zdefiniowano pojęcia nie wyjaśnione w innych ustawach dotyczą one: akumulatora ołowiowego, eksportu produktów, importu produktów, odpadu opakowaniowego, odpadu poużytkowego, opłaty depozytowej, opłaty produktowej, zużytego akumulatora.

9 Przedsiębiorca obowiązany jest do zapewnienia odzysku, a w szczególności recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych. Obowiązek w powyższym zakresie przedsiębiorcy mogą realizować samodzielnie albo za pośrednictwem organizacji odzysku. Przedsiębiorca lub organizacja może zlecić wykonanie poszczególnych czynności związanych z odzyskiem i recyklingiem osobom trzecim. Przedsiębiorca samodzielnie realizujący zadania z zakresu odzysku i recyklingu oraz organizacja są obowiązani do składania stosownemu marszałkowi województwa sprawozdania rocznego dotyczącego między innymi ilości odzyskanych odpadów i poziomów recyklingu. Szczegółowy zakres sprawozdania zawiera art. 10 ust 1 i 2. Ponadto przedsiębiorca i organizacja obowiązani są do prowadzenia dodatkowej ewidencji umożliwiającej ustalenie uzyskanych poziomów odzysku i recyklingu. W przypadku nie osiągnięcia określonego poziomu odzysku lub recyklingu przedsiębiorca lub organizacja obowiązani są do wpłacenia opłaty produktowej i złożenia marszałkowi województwa rocznego sprawozdania o wysokości należnej opłaty w terminie do dnia 31 marca roku następującego po roku którego opłata dotyczy. Wzór rocznego sprawozdania o wysokości należnej opłaty znajduje się w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 200lr. w sprawie wzoru corocznego sprawozdania o wysokości należnej opłaty produktowej (Dz. U. z 2001r Nr 157 poz. 1865). 4. JAK ZARZĄDZAĆ ODPADAMI? SCHEMAT POSTĘPOWANIA W CELU OPRACOWANIA PLANU GOSPODARKI ODPADAMI POWSTAJĄCYMI W FIRMIE Aby opracować plan gospodarki odpadami w firmie, można kierować się przedstawionym poniżej schematem Inwentaryzacja odpadów, w tym niebezpiecznych, wytworzonych w biurze. Inwentaryzację można przeprowadzić na podstawie rachunków za odbiór odpadów, kart przekazania odpadów, dokumentów zakupów surowców i materiałów pomocniczych (w zależności od rodzajów dokumentów, jakie posiada firma), itp. Na etapie inwentaryzacji należy pamiętać o uwzględnieniu źródeł powstawania odpadów (źródła te należy określić na podstawie katalogu odpadów [zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 roku w sprawie katalogu odpadów (Dz. U nr 112 poz. 1206)]), posługiwaniu się ujednoliconymi jednostkami. Zebranie danych może ułatwić zestawienie ich w formie tabeli (przykład poniżej) Tab. nr 3 Kod odpadu Źródło powstawania Rodzaj odpadu Odpady opakowanie Opakowania z papieru i tektury * Zużyte źródła światła Lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęć Ilość wytworzona w 2003 roku [Mg] 1,5 0,1 Należy pamiętać, aby, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U nr 112 poz. 1206)], odpady

10 niebezpieczne oznakować indeksem górnym w postaci gwiazdki * przy kodzie rodzaju odpadów Prognoza (na 10 lat) ilości i rodzajów odpadów, które mogą zostać wytworzone w biurze w okresie rocznym. Należy wziąć pod uwagę: 1. odpady zinwentaryzowane w pkt odpady mogące powstać na skutek zmian zachodzących w firmie (rozwój przedsiębiorstwa, zmiana lub rozszerzenie profilu działalności itp.) w zakresie przewidywalnym, 3. maszyny i urządzenia, których dalsza eksploatacja będzie niemożliwa (wskutek zniszczenia lub awarii, zmiany technologii) przeznaczone do złomowania, 4. inne przedmioty, które do tej pory nie stanowiły odpadów, lecz mogą się nimi stać w ciągu najbliższych 10 lat (np.: części zamienne, itp.), 5. odpady z ewentualnych remontów obiektów budowlanych, placów, instalacji itp., 6. odpady opakowaniowe, szczególnie po substancjach niebezpiecznych (należy rozpatrzyć możliwość zwracania opakowań dostawcy lub zastąpienie ich, w miarę możliwości opakowaniami wielokrotnego użytku zgodnie z Ustawą o opakowaniach i odpadach opakowaniowych [Ustawa z dnia 11 maja 2001 roku o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U nr 63, poz. 638)]. 4.3 Przyporządkowanie każdemu rodzajowi odpadów (zinwentaryzowanych i prognozowanych) odpowiednich kodów wg Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie katalogu odpadów [Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 roku w sprawie katalogu odpadów (Dz. U nr 112 poz. 1206)] i posługiwanie się tymi kodami oraz nazwami zarówno na zewnątrz, jak i na potrzeby wewnętrzne firmy (przykładowe kody zamieszczono w tab. nr 1). Prowadzenie ewidencji odpadów zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska w sprawie wzorów dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów [Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 grudnia 2001 roku w sprawie wzorów dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów (Dz. U nr 152, poz. 1736)]. 4.4.Określenie miejsca i sposobu magazynowania odpadów ze szczególnym uwzględnieniem odpadów niebezpiecznych zgodnie z Ustawą o odpadach [Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku o odpadach (Dz. U nr 62, poz. 628)], rozdział 7 Składowanie i magazynowanie odpadów, art. 63. Ustawa definiuje magazynowanie odpadów jako czasowe przetrzymywanie lub gromadzenie odpadów przed ich transportem, odzyskiem lub unieszkodliwianiem. Miejsce przeznaczone do magazynowania odpadów niebezpiecznych powinno być: - niedostępne dla osób postronnych (np. zamykane boksy), - zadaszone, - wyposażone w instalację odbioru odcieków, hydranty, - wyposażone w odpowiednie sorbenty i materiały gaśnicze, natomiast same odpady należy magazynować w odpowiednich pojemnikach lub boksach. Należy pamiętać, iż sposób gromadzenia i przechowywania odpadów niebezpiecznych nie może w żadnym wypadku wpływać negatywnie na kolejne operacje ich wykorzystywania lub unieszkodliwiania [ Poradnik gospodarowania odpadami, zespół autorów pod redakcją dr K. Skalmowskiego, Wydawnictwo Verlag Dashöfer, Warszawa 2002] Uzyskanie stosownych pozwoleń lub składanie cyklicznych sprawozdań (na podstawie punktów )

11 W myśl Ustawy o odpadach [Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku o odpadach (Dz. U nr 62, poz. 628)], rozdział 4, art. 17 Obowiązki posiadaczy odpadów: 1. wytwórca odpadów, z zastrzeżeniem ust. 2, jest obowiązany do: - uzyskania decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami niebezpiecznymi, jeżeli wytwarza odpady niebezpieczne w ilości powyżej 0,1 Mg rocznie, - przedłożenia informacji o wytwarzanych odpadach oraz o sposobach gospodarowania wytwarzanymi odpadami, jeżeli wytwarza odpady niebezpieczne w ilości do 0,1 Mg rocznie albo powyżej 5 Mg rocznie odpadów innych niż niebezpieczne. 2. wytwórca odpadów jest obowiązany do uzyskania pozwolenia na wytwarzanie odpadów, które powstają w związku z eksploatacją instalacji, jeżeli wytwarza powyżej 1 Mg odpadów niebezpiecznych rocznie lub powyżej 5 tysięcy Mg odpadów innych niż niebezpieczne rocznie. 3. w pozwoleniu, o którym mowa w ust. 2, uwzględnia się wszystkie odpady wytwarzane przez danego wytwórcę w danym miejscu. 4. wymóg uzyskania decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami niebezpiecznymi, pozwolenia na wytwarzanie odpadów, a także przedłożenia informacji o wytwarzanych odpadach oraz o sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami nie dotyczy wytwórcy odpadów prowadzącego instalację, na której prowadzenie wymagane jest pozwolenie zintegrowane, o którym mowa w przepisach o ochronie środowiska. 5. przepisów ust. 1 4 nie stosuje się do odpadów komunalnych. (...). Ustawa Prawo ochrony środowiska [Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (Dz. U nr 62, poz. 627)] podaje definicję instalacji jako: a) stacjonarne urządzenie techniczne, b) zespół stacjonarnych urządzeń technicznych powiązanych technologicznie, do których tytułem prawnym dysponuje ten sam podmiot i położonych na terenie jego zakładu, c) obiekty budowlane niebędące urządzeniami technicznymi ani ich zespołami. Ta sama Ustawa [Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (Dz. U nr 62, poz. 627)] stwierdza, że Pozwolenia zintegrowanego wymaga prowadzenie instalacji, której funkcjonowanie, ze względu na rodzaj i skalę prowadzonej działalności, może powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości. Rodzaje takich instalacji podano w załączniku do Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 26 lipca 2002 roku w sprawie rodzajów instalacji mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości (Dz. U z dnia 1 sierpnia 2002 r.). Informacje odnośnie cyklicznych sprawozdań znajdują się w pkt Określenie sposobu postępowania z poszczególnymi odpadami: - wykorzystywanie we własnym zakresie, - przekazywanie innemu podmiotowi do zagospodarowania. 4.7.Opracowanie harmonogramu odbioru odpadów przez firmy posiadające stosowne zezwolenia. Posługiwanie się kartami przekazania odpadów wg wzoru zamieszczonego w Rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie wzorów dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów [Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 grudnia 2001 roku w sprawie wzorów dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów (Dz. U nr 152, poz. 1736)].

12 PRZYKŁADY RODZAJÓW ODPADÓW MOGĄCYCH POWSTAWAĆ W BIURACH Kod Rodzaj odpadu Odpady opakowaniowe (włącznie z selektywnie gromadzonymi komunalnymi odpadami opakowaniowymi) Opakowania z papieru i tektury Opakowania z tworzyw sztucznych Opakowania z drewna Opakowania z metali Opakowania wielomateriałowe Zmieszane odpady opakowaniowe Opakowania ze szkła Opakowania z tekstyliów Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i ubrania ochronne * Sorbenty, materiały filtracyjne (w tym filtry olejowe nieujęte w innych grupach), tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi (np. PCB) Sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne inne niż wymienione w Odpady urządzeń elektrycznych i elektronicznych * Zużyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy inne niż wymienione w do Niebezpieczne elementy lub części składowe usunięte z zużytych urządzeń 15* Odpady komunalne segregowane i gromadzone selektywnie (z wyłączeniem 15 01) Papier i tektura Szkło Odpady kuchenne ulegające biodegradacji Tekstylia Lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęć 21* Urządzenia zawierające freony 23* Oleje i tłuszcze jadalne Detergenty zawierające substancje niebezpieczne 29* Detergenty inne niż wymienione w Leki cytotoksyczne i cytostatyczne 31* Leki inne niż wymienione w * Baterie i akumulatory łącznie z bateriami i akumulatorami wymienionymi w , lub oraz niesortowane baterie i akumulatory zawierające te baterie Baterie i akumulatory inne niż wymienione w Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne inne niż wymienione w i 35* zawierające niebezpieczne składniki Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne inne niż wymienione w , 20

13 Kod Rodzaj odpadu i Drewno zawierające substancje niebezpieczne 37* Drewno inne niż wymienione w Tworzywa sztuczne Metale Odpady zmiotek wentylacyjnych Inne odpady komunalne Niesegregowane (zmieszanie) odpady komunalne Odpady wielkogabarytowe Na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. nr 112, poz. 1206). * w indeksie górnym kodu odpadu oznacza, że dany odpad jest zaliczany do niebezpiecznych. UWAGA: należy również brać pod uwagę przypadki, w których firma posiada własny transport, warsztat samochodowy, przeprowadziła lub planuje modernizację obiektów budowlanych itp. lista powstających odpadów powinna zostać uzupełniona o właściwe ich rodzaje.

14 CYKLICZNE SPRAWOZDANIA PRZEDSIĘBIORCÓW DOTYCZĄCE OCHRONY ŚRODOWISKA DATY DZIAŁANIE RODZAJ SPRAWOZDANIA 31 stycznia Opłaty (kwartalne) 30 kwietnia + informacje(kwartalne) 31 lipca dot. opłat za korzystanie 20 października ze środowiska 31 marca Sprawozdania roczne Opłata produktowa GRUPA SPRAWOZDAŃ I grupa II grupa III grupa IV grupa I. Pierwsza grupa sprawozdań dotyczy OPŁAT ZA KORZYSTANIE ZE ŚRODOWISKA adresat: marszałek województwa termin: koniec miesiąca następującego po każdym kwartale (31 stycznia, 30 kwietnia, 31 lipca, 30 października) rodzaje sprawozdań: 1. wykaz zawierający zbiorcze zestawienie informacji o zakresie korzystania ze środowiska; 2. wykaz zawierający informacje o ilości i rodzajach gazów i pyłów wprowadzanych do powietrza oraz dane, na podstawie których określono te ilości; 3. wykaz zawierający informacje o ilości i jakości pobranej wody podziemnej, wody powierzchniowej i morskich wód wewnętrznych; 4. wykaz zawierający informacje o ilości, stanie i składzie wprowadzanych ścieków do wód lub do ziemi, o wielkości, rodzaju i sposobie zagospodarowania terenu, z którego odprowadzane są ujęte w systemy kanalizacyjne wody opadowe lub roztopowe wprowadzane do wód lub do ziemi; 5. wykaz zawierający informacje o odpadach umieszczonych na składowisku odpadów (dotyczy tylko zarządzających składowiskami odpadów); forma: na formularzach wg urzędowego wzoru (Dz. U. z 2002 r. Nr 100, poz. 920) UWAGA: podmiot korzystający ze środowiska w podanych powyżej terminach przedkłada wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska wykaz zawierający: 1. informacje o ilości i rodzaju gazów lub pyłów wprowadzanych do powietrza oraz dane, na podstawie których określono te ilości, II. Druga grupa sprawozdań dotyczy OPŁAT EKSPLOATACYJNYCH ZA WYDOBYWANIE KOPALIN adresat: organ koncesyjny, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, gmina, na terenie, której prowadzona jest działalność objęta koncesją termin: koniec miesiąca po upływie każdego kwartału (31 stycznia, 30 kwietnia, 31 lipca, 30 października) rodzaje sprawozdań: - informacja zawierająca dane dotyczące nazwy przedsiębiorcy, złoża, rodzaju, ilości wydobytej w kwartale kopaliny, przyjętej stawki oraz wysokości ustalonej opłaty, nazwy gminy, a w przypadku, gdy wydobywanie prowadzone jest na terenie więcej niż jednej gminy - ilości wydobytej kopaliny, a także wysokość opłaty przypadającej na poszczególne gminy. forma: na formularzach wg urzędowego wzoru (Dz. U. z 2001 r. Nr 153, poz. 1773)

15 2. informacje o ilości i jakości pobranej wody powierzchniowej i podziemnej, 3. informacje o ilości, stanie i składzie ścieków wprowadzanych do wód lub do ziemi. (wg Dz. U. nr 62, poz. 627, art. 286, ust. 1b). III. Trzecia grupa sprawozdań dotyczy GOSPODARKI ODPADAMI adresat: marszałek województwa, termin: do 31 marca za poprzedni rok kalendarzowy rodzaje sprawozdań: 1. zbiorcze zestawienia danych o rodzajach i ilości odpadów, o sposobach gospodarowania nimi oraz o instalacjach i urządzeniach służących do odzysku i unieszkodliwiania odpadów, 2. zbiorcze zestawienia danych o komunalnych osadach ściekowych [dotyczy tylko wytwórców komunalnych osadów ściekowych], forma: na formularzach wg urzędowego wzoru (Dz. U. z 2001 r. Nr 152, poz.1737). IV. Czwarta grupa sprawozdań dotyczy GOSPODARKI OPAKOWANIAMI, ODPADAMI OPAKOWANIOWYMI I POUŻYTKOWYMI adresat: marszałek województwa, termin: do 31 marca za poprzedni rok kalendarzowy rodzaje sprawozdań: 1. OŚ-OP1: sprawozdanie o wysokości należnej opłaty produktowej za XXXX rok 2. OŚ-OP2: sprawozdanie o wielkościach wprowadzonych na rynek krajowy opakowań i produktów, osiągniętych wielkościach odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych oraz wpływach z opłat produktowych za XXXX rok 3. OPAK-1: sprawozdanie producenta opakowań o masie wytworzonych opakowań za rok XXXX 4. OPAK-2: sprawozdanie importera opakowań o masie przywiezionych z zagranicy opakowań za rok XXXX 5. OPAK-3: sprawozdanie eksportera opakowań lub eksportera produktów w opakowaniach o masie wywiezionych za granicę opakowań za rok XXXX forma: na formularzach wg urzędowego wzoru ad 1 Dz. U. z 2002 r. Nr 157, poz ad 2 Dz. U. z 2002 r. Nr 2, poz. 26 pozostałe Dz. U. z 2002 r. Nr 122, poz. 1053

16 TERMINARZ DLA PRZEDSIĘBIORCÓW W ZAKRESIE SPEŁNIANIA WYMOGÓW FORMALNO-PRAWNYCH OCHRONY ŚRODOWISKA DATA 30 czerwca 2003r. 1 styczeń 2004r. 30 czerwca 2004r. 31 grudnia 2005r. 1 stycznia 2006r. 30 czerwca 2006r. 31 grudnia 2008r. ZAKRES OBOWIĄZKU Ostateczna data przedstawienia przez prowadzącego zakład o dużym ryzyku raportu o bezpieczeństwie oraz wewnętrznego planu operacyjnoratowniczego właściwemu komendantowi wojewódzkiemu Państwowej Straży Pożarnej (art. 4 pkt 7 uwpoś) Ostateczna data uzyskania pozwolenia zintegrowanego (z wyjątkiem przypadków przewidzianych w rozporządzeniu termin ten nie może przekroczyć 31 października 2007r.) art. 19 ust.1 uwpoś Przedawnienie roszczeń związanych z ograniczeniami sposobu korzystania ze środowiska (art.8 uwpoś) Ostateczna data uzyskania przez kierowników składowisk odpadów i kierowników spalarni oraz instalacji do termicznego unieszkodliwiania świadectwa stwierdzającego kwalifikacje w zakresie gospodarowania odpadami (art. 4 kpt. 14 uzuoo) Ostateczna data zgłoszenia właściwemu staroście faktu zanieczyszczenia gleby lub ziemi albo niekorzystnego przekształcenia naturalnego ukształtowania powierzchni ziemi (art.12 ust.1uwpoś) Ostateczna data uzyskania nowych pozwoleń i zezwoleń (zgodnych z Ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 o odpadach Dz. U nr 62 poz. 628) na gospodarowanie odpadami przez wytwórców (art. 35 ust.1 uwpoś) Ostateczna data, do której prowadzący instalację, dla których ustanowiono strefy ochronne na podstawie ustawy z dnia 31 stycznia 1980r. o ochronie i kształtowaniu środowiska, winien ograniczyć szkodliwe oddziaływanie na środowisko tylko do terenu, do którego ma tytuł prawny (art.26 ust.1 uwpoś) Ostateczna data uzyskania pozwolenia przez prowadzącego instalację, z której emisja wymaga pozwolenia na emitowanie pól elektromagnetycznych. Ostateczna data dostosowania się przez zarządzającego istniejącym składowiskiem do wymagań określonych w stosownych decyzjach ( art. 4 kpt. 13 lit.a uzuoo) Od tej daty stosuje się warunek przeniesienia obowiązków w zakresie eksploatacji instalacji, której władający nabył do niej tytuł prawny inny niż własność przed dniem wejścia w życie ustawy Poś, w drodze aktu notarialnego (art. 22 uwpoś) Ostateczna data wykazania przez prowadzącego istniejącą instalację objętą obowiązkiem uzyskania pozwoleń innych niż zintegrowane do uzyskania pozwolenia pomimo niespełnienia wymagań wynikających ze standardów emisyjnych (art. 21 ust.1 uwpoś) Data wygaśnięcia decyzji ustalających rodzaje i ilości substancji zanieczyszczających dopuszczonych do wprowadzenia do powietrza oraz decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu przenikającego do środowiska (art. 18 ust.1 uwpoś) Ostateczna data uzyskania zezwoleń w zakresie zbierania, transportu, odzysku lub unieszkodliwiania odpadów (dla tych podmiotów, które miały zezwolenia wydane na czas dłuższy niż do 31 grudnia 2008 roku) art.39ust. 1 uwpoś

17 DATA ZAKRES OBOWIĄZKU Ostateczna data dostosowania przez zarządzającego istniejącym 31 grudnia 2009r. składowiskiem do wymagań określonych w stosownych decyzjach (art. 4 kpt. 13 lit.a uzuoo) Ostateczna data usunięcia z odpadów PCB bądź unieszkodliwiania 31 grudnia 2010r. odpadów zawierających PCB art.40 uwpoś uzuoo - Ustawa z dnia 19 grudnia 2002 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U nr 7 poz. 78) uwpoś - Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z dnia 18 września 2001 r., nr 100, poz.1085). PRZYKŁADY ROZWIĄZAŃ Program minimalizacji odpadów nie musi być skomplikowany ani drogi. Nawet proste działania mogą przynieść natychmiastowe ograniczenie ilości powstających odpadów i przynieść oszczędności finansowe. Przy realizacji programu należy zwrócić uwagę na następujące kwestie: Czy kupowane produkty są w pełni wykorzystywane? (Sprawdź, czy można zamawiać mniej lub wybierać produkty o dłuższym terminie ważności); Czy przy zakupie produktów wnoszona jest dodatkowa opłata za opakowanie? (Sprawdź, czy można kupować luzem lub wybierać produkty mniej opakowane); Czy kupowane produkty są używane tylko raz i następnie wyrzucane? (Sprawdź, czy mogą być zastąpione przez produkty wielokrotnego użytku); Czy wyrzucane są produkty, które mogą być wykorzystane przez innych? (Sprawdź, czy można je odsprzedać lub przekazać nieodpłatnie). Uzyskane dzięki prostym i podstawowym zabiegom oszczędności mogą być inwestowane w nowe technologie minimalizacji odpadów, takie jak np. zakup niszczarek czy kompaktorów, które z kolei wygenerują kolejne oszczędności. Mogą być one inwestowane dalej w inne, bardziej kosztowne technologie. Dlaczego minimalizować nie zarządzać? Tradycyjne podejście do redukcji kosztów związanych z wytwarzaniem odpadów to zarządzanie odpadami, czyli pozbywanie się odpadów w możliwie najtańszy i najbardziej przyjazny dla środowiska sposób. Bardziej gruntowne i korzystne podejście to minimalizacja odpadów, czyli: oszacowanie jeszcze przed zakupem produktu całkowitej ilości odpadów, które powstaną w wyniku jego zakupu i użytkowania w celu wyeliminowania jak największej ilości odpadów z systemu. Podejście to charakteryzuje się znaczącym potencjałem oszczędności zarówno w fazie zakupu jak i składowania odpadów. Filozofia minimalizacji odpadów sprowadza się do zmniejszenia ilości odpadów, jakie muszą być składowane na składowisku i obejmuje: - Ograniczenie ilości powstających odpadów (reduce) - Ponowne wykorzystanie (reuse) - Recykling (recycling) Recykling sam w sobie nie rozwiąże problemu składowania odpadów, nie jest tak przyjazny dla środowiska jak powtórne wykorzystanie produktów. Dodatkowo stacje recyklingowe nie zawsze znajdują się w pobliżu.

18 Zaangażowanie pracowników i klientów Bardzo ważne jest włączenie do programu wszystkich pracowników firmy. Trzeba organizować dla nich systematyczne szkolenia, informować o nowych inicjatywach podejmowanych przez firmę, sprawdzać czy każdy pracownik wykonuje swoje zadania zgodnie z programem gospodarowania odpadami. Ogromne znaczenie ma włączenie do programu klientów. Trzeba ich koniecznie informować o działaniach podejmowanych przez firmę w zakresie minimalizowania ilości powstających odpadów, czy też włączać w segregację odpadów np. umieszczając w pokojach ulotki. Informując klientów o realizowanym programie należy koncentrować się na korzyściach dla środowiska. W celu podjęcia efektywnych decyzji dotyczących minimalizacji odpadów należy oszacować ilości produktów, jakie są wykorzystywane, określić powstające z nich odpady, wybrać produkty alternatywne. Należy zastanowić się: - Przy zakupie jakich produktów powstaje najwięcej odpadów, jakie odpady powstają w trakcie użytkowania produktów? - Czy odpady te mogą być ponownie wykorzystane lub poddane recyklingowi? - Jaka jest względna długość życia produktów? - Czy sam produkt może być ponownie wykorzystany lub poddany recyklingowi? Wybór metod alternatywnych Ilość odpadów można także zredukować przez zmianę zachowań, np. dzięki wykorzystaniu papieru dwustronnie, czy korzystając z poczty elektronicznej. Recykling Tworząc program recyklingu należy pamiętać: - aby punkty zbioru umieszczać w pobliżu miejsca powstawania odpadów bądź istniejących kubłów na odpady, - stacje recyklingu powinny być zabezpieczone i łatwo dostępne dla zakontraktowanych odbiorców, - punkty powinny być zlokalizowane tak, aby nie zakłócać ciszy pracownikom oraz mieszkańcom, - wszyscy powinni być poinformowani co podlega recyklingowi oraz gdzie umieszczać poszczególne frakcje odpadów, - wybór lokalnej firmy recyklingowej obniży koszty i wpływ transportu odpadów na środowisko. Metody i technologie minimalizacji odpadów Zanim zainwestujemy w technologie minimalizacji odpadów należy odpowiedzieć na kilka pytań: - czy urządzenia, które planujemy zakupić są odpowiednie do potrzeb? - czy personel posiada umiejętności i wiedzę konieczne do wykorzystania tych urządzeń? - czy części/serwis są dostępny w okolicy? - czy nie będą miały negatywnego wpływu na jakość usług, - czy były wdrożone przez inne firmy z branży?

19 Metody bezkosztowe - sprawdzenie sposobu pakowania produktów, wymaganie od dostawców ograniczenia lub stosowania opakowań zwrotnych, - kupowanie produktów luzem, wykorzystywanie opakowań/pojemników wielokrotnego użytku, - jeśli opakowanie jest konieczne, dowiedz się czy opakowania nie mogą być zwrócone wytwórcy lub poddane recyklingowi, - zastąpienie aerozoli dozownikami z pompką (nie mogą one być ponownie wykorzystane, często też zawierają mniej produktu oraz po ich wytwarzają więcej odpadów), - wybieranie towarów/produktów nadających się do recyklingu lub ponownego wykorzystania, - sprawdzanie czy produkty kupowane są w odpowiedniej ilości (czy nie kupujemy za dużo)? - korzystanie z toreb z materiału lub papierowych, które nadają się do recyklingu i są biodegradowalne. Metody niskonakładowe - Zastąpienie ręczników papierowych ręcznikami do rąk wielokrotnego użytku, zastąpienie w miejscach publicznych ręczników do rąk suszarkami. - Wykorzystanie starych ręczników jako ścierek, itp. - Segregowanie odpadów przez personel przed ich usunięciem będziesz zaskoczony, jak wiele rzeczy może być powtórnie wykorzystanych. - Zainstalowanie pojemników do recyklingu w pomieszczeniach biurowych wraz z instrukcją dla gości jak i dlaczego segregować odpady. - Zbieranie butelek zwrotnych - Używanie naczyń ceramicznych zamiast jednorazowych. - Stosowanie baterii akumulatorów zamiast zwykłych baterii (najlepiej nie zawierających rtęci); są one droższe, ale wydatek zwraca się w trakcie użytkowania. - Kupowanie produktów lepszej jakości i trwalszych, np. droższych farb, które mogą być stosowane/wykorzystywane dłużej niż tańsze odpowiedniki, co powoduje ograniczenie ilości odpadów; wybieranie bardziej przyjaznych dla środowiska produktów, np. farb bezołowiowych. - Korzystanie z poczty elektronicznej, aby ograniczyć zużycie papieru. Metody wysokonakładowe - Zakup kompaktorów do odpadów, ich wydajność waha się w granicach od 4:1 do 6:1. - Zakup zgniatarek do puszek w celu zmniejszenia objętości odpadów. - Uwzględnianie lokalizacji centralnych punktów recyklingowych i punktów zbioru odpadów przy projektowaniu nowych budynków, zwiększy to efektywność minimalizacji odpadów. Odpady kuchenne ulegające biodegradacji sposoby postępowania Do grupy odpadów komunalnych zaliczamy odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych. Zgodnie z katalogiem odpadów zaliczamy je do grupy 20tej odpady komunalne łącznie z frakcjami gromadzonymi selektywnie. Dokładny kod tych odpadów to:

20 Wytwórca odpadów zaliczanych do tej grupy zgodnie z art. 17 ust. 5 ustawy o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 nie ma obowiązku posiadania decyzji na wytwarzanie takiego rodzaju odpadów. Odpady te ze względu na swoje właściwości, zgodnie z wymogami Sanepidu, powinny być odbierane codziennie. Możliwe jest magazynowanie tych odpadów w wydzielonym pomieszczeniu o temperaturze nie przekraczającej 4 C. Magazynowanie tych odpadów celem zebrania ich większej ilości na pewno ułatwi znalezienie firmy zainteresowanej ich odbiorem. Ponieważ firmy odbierające tego typu odpady nie są w stanie odbierać ich codziennie. Część firm potencjalnie zainteresowanych odbiorem tych odpadów nie posiada stosownego pozwolenia. Problem stanowi również konsystencja tych odpadów, firmy nie mają rzystosowanego sprzętu do odbioru odpadów płynnych lub półpłynnych. Możliwość przekazania tych odpadów daje Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 maja 2002 r. w sprawie listy rodzajów odpadów, które posiadacz odpadów może przekazywać osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym, nie będącymi przedsiębiorcami, do wykorzystania na ich własne potrzeby (Dz. U. Nr 74 poz. 686 z 2002 r.). Pozwala więc ono przekazywać te odpady zainteresowanym osobom. Ponadto odpady te nadają się do kompostowania. Zabronione jest skarmianie tymi odpadami zwierząt.. Rozwiązanie problemu może stanowić zastosowanie młynków do rozdrabniania odpadów, montowanych na zlewach. Posiadanie takiego młynka umożliwia na bieżąco ich mielenie i zrzut do kanalizacji. Takie rozwiązanie jest zgodne z wymogami prawa ochrony środowiska i Sanepidu. Należy jedynie posiadać podpisaną umowę dotyczącą odbioru ścieków z przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym, w której m.in. powinna zostać określona ilość i jakość świadczonych usług kanalizacyjnych oraz warunki ich świadczenia. W przypadku stosowania młynka wskazane jest zamontowanie kratek zabezpieczających przed szczurami ODPADOWY SPRZĘT ELEKTRONICZNY Funkcjonowanie biura jest bezpośrednio związane z wykorzystywaniem różnego typu sprzętu elektronicznego, takiego jak: komputery, monitory, drukarki, telefony (w tym telefony komórkowe), faksy itp. W miarę postępu technologicznego sprzęt taki starzeje się (przeciętnie proces ten trwa 3 4 lata) i wymaga wymiany na bardziej nowoczesny. Do wykonania urządzeń elektronicznych stosuje się około 80 rodzajów tworzyw sztucznych, a także metale, szkło, drewno, papier oraz różnorodne komponenty tych materiałów. Część materiałów, z których produkuje się sprzęt elektroniczny, jest silnie toksyczna. Do najbardziej szkodliwych zaliczamy: metale ciężkie (np.: Pb, Cu, Al, Zn, Hg, Au, Cd, Ag), związki chloru i bromu (zwłaszcza PCV, PBDE polibromowane etery difenylowe, PBB polibromowane bifenyle) toksyczne gazy, substancje biologicznie czynne. Dlatego odpady powstające po wyeksploatowaniu urządzeń elektronicznych zaliczone zostały do niebezpiecznych. Na obszarze Unii Europejskiej rocznie powstaje około 5,4 6,7mln ton odpadów elektrycznych i elektronicznych. Dyrektywa 2002/95/EC Parlamentu Europejskiego i Rady z 27 stycznia 2003 na temat zakazu użycia niebezpiecznych substancji w wyposażeniu elektrycznym i elektronicznym (RHS restriction of the use of certain hazardous substances) zobowiązuje państwa członkowskie Unii Europejskiej do zapewnienia, iż nowe wyposażenie elektryczne i elektroniczne wprowadzane na rynek po pierwszym lipca 2006 roku nie będzie zawierać ołowiu, rtęci, kadmu, sześciowartościowego chromu, polibromowanych bifenyli (PBB) ani polibromowanych eterów bifenylu (PBDE). Toksyczne substancje mają zostać zastąpione bardziej przyjaznymi dla środowiska naturalnego i zdrowia ludzi zamiennikami. Na

21 uchwalenie odpowiednich aktów prawnych i postanowień wykonawczych państwa członkowskie mają czas do 13 sierpnia 2004 roku. Z kolei podstawowym priorytetem Dyrektywy 220/96/EC Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczącej odpadów z wyposażenia elektrycznego i elektronicznego (WEEE) jest zapobieganie ich powstawaniu, poprzez: powtórne ich użytkowanie, recykling i inne formy odzysku. Celem Dyrektywy jest również "kształcenie proekologicznych zachowań" wszystkich operatorów zaangażowanych w proces użytkowania wyposażenia elektrycznego i elektronicznego w okresie jego całego cyklu życia. Do takich operatorów zaliczymy producentów, dystrybutorów i konsumentów, a także firmy prowadzące przeróbkę odpadów. E waste, czyli elektroniczny złom.