Poradniki ochrony siedlisk i gatunków
|
|
- Dominika Kozłowska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Nocek Bechsteina Myotis bechsteinii (Kuhl, 1819) Nocek Bechsteina ssaki, nietoperze, mroczkowate Opis gatunku cechy diagnostyczne Nietoperz Êredniej wielkoêci. Cia o: d ugoêç doros ego osobnika (bez ogona) wynosi mm, a ci ar waha si w granicach 7 13 g. Ogon: d ugoêç mm, spi ty nieow osionà b onà ogonowà z tylnymi koƒczynami. Ostroga obejmuje 1/3 1/2 kraw dzi b ony ogonowej. Futro na grzbiecie bràzowe, na brzuchu bia awe. Jedna para sutków. Tylna stopa pi ciopalczasta, d ugoêci 8,5 10,5 mm. Szkrzyd a szerokie, o rozpi toêci mm. B ona lotna rozpi ta na koêciach czterech palców (II V), kciuk wolny, z pazurem. D ugoêç przedramienia 38,0 46,2 mm. Uz bienie: szcz ka zawiera 4 siekacze, 2 k y, 6 przedtrzonowców i 6 trzonowców, uchwa 6 siekaczy, 2 k y, 6 przedtrzonowców i 6 trzonowców. G owa: pysk i uszy jasne, ró owe. D ugoêç ucha mm (najd u sze uszy ze wszystkich nocków o zbli onych wymiarach cia a). Kozio ek no owaty (lancetowaty), si gajàcy po owy d ugoêci ucha. Odchody pod u ne, walcowate, ostro zakoƒczone z obu stron, do 2 cm d ugoêci, sk adajàce si g ównie z prze utych chitynowych pancerzyków owadów (zbli one do odchodów innych nietoperzy owado ernych). Nocek Bechsteina eruje nisko (1 10 m nad ziemià), w niewielkiej odleg oêci od wi kszych obiektów (0 8 m), nieraz wêród g stych ga zi drzew, lot ma wolny (11 km/h), trzepoczàcy, bardzo zwrotny. Sygna y echolokacyjne ma o charakterystyczne, zbli one do wykorzystywanych przez inne nietoperze z rodzaju nocek polujàce wêród ga zi drzew. Serie ultradêwi kowych pisków typu FM, o cz stotliwoêci spadajàcej zwykle od 80 do 30 khz, przy najwi kszym nat eniu dêwi ku na khz. Poszczególne sygna y bardzo krótkie (1,2 5,1 ms, przeci tnie 4,3 ms). Odst py mi dzy sygna ami wynoszà zwykle ms, co daje tempo sygna ów na sekund. Mo liwoêç pomy ki przy identyfikacji gatunku Nocek Bechsteina mo e byç pomylony przez niedoêwiadczone osoby z gackami Plecotus spp., jednak uszy tych ostatnich sà jeszcze d u sze (do 3/4 d ugoêci cia a) i stykajà si u nasady nad czo em. Z mniejszych przedstawicieli rodzaju Myotis najbardziej zbli ony jest nocek Natterera Myotis nattereri, ma jednak krótsze uszy (14 18 mm), zaê brzeg jego b ony ogonowej mi dzy ostrogà a ogonem jest zgrubia y i poroêni ty dwoma rz dami sztywnych w osów. Cechy biologiczne Rozmna anie Gody nocka Bechsteina odbywajà si od jesieni do wiosny, w tym w miejscach zimowania. Zwyczaje godowe i sposób kojarzenia partnerów dotychczas nie zosta y poznane. Prawdopodobnie z godami zwiàzane sà jesienne koncentracje osobników obu p ci, kiedy to intensywnie rojà si w otworach obiektów podziemnych. Od koƒca kwietnia do maja ci arne samice pojawiajà si w koloniach rozrodczych. Rodzà tam zaledwie jedno m ode w roku, od po owy czerwca do po owy lipca. Matki wspólnie wychowujà m ode w koloniach rozrodczych liczàcych do kilkudziesi ciu samic. Poniewa nie wszystkie samice rodzà m ode ka dego roku, kolonie sk adajà si z rozmna ajàcych i nierozmna ajàcych si samic, ÊciÊle ze sobà spokrewnionych i yjàcych razem przez wiele lat. M ode przychodzà na Êwiat nagie, Êlepe i nielotne. Szybko osiàgajà samodzielnoêç i wyglàd osobników doros ych, zdolne sà do lotu ju z poczàtkiem sierpnia. Z koƒcem sierpnia opuszczajà kolonie rozrodcze. Czas osiàgni cia dojrza oêci p ciowej nieznany. AktywnoÊç Zwierz aktywne nocà, przy odpowiednich warunkach poluje ca à noc, robiàc krótkie przerwy i odpoczywajàc w dziuplach drzew. W okresach niesprzyjajàcych popada 357
2 Gatunki zwierzàt (z wyjàtkiem ptaków) Ssaki 358 w stan przejêciowego odr twienia, zaê zimà w stan hibernacji. Sen zimowy trwa od paêdziernika do marca lub kwietnia. W okresie tym nocki Bechsteina przebywajà pojedynczo, nie tworzàc wi kszych skupieƒ. Wiosnà i latem samice grupujà si w niewielkie kolonie rozrodcze, liczàce od 15 do 40, wyjàtkowo do 80 samic. Kolonie regularnie dzielà si na szereg mniejszych podgrup (2 6), które wykorzystujà odr bne schronienia dziuple i skrzynki dla nietoperzy. Pojedyncze osobniki wchodzàce w sk ad kolonii zmieniajà kryjówki Êrednio co kilka dni i wykorzystujà oko o 20 ró nych schronieƒ w ciàgu 3 miesi cy. Dlatego bardzo cz sto zmienia si sk ad podgrup. Ca a kolonia wykorzystuje w okresie letnim do 50 ró nych schronieƒ. Samce prowadzà samotniczy tryb ycia. Samice tworzàce koloni erujà w promieniu do 1000 metrów od niej. Polujà samotnie, nawet przez lata wykorzystujàc te same obszary erowania. WielkoÊç takiego indywidualnego obszaru waha si od 9,9 do 37,5 ha. Obszary erowania pokrywajà si w niewielkim stopniu (wyjàtek stanowià te wykorzystywane przez matki i ich m ode). Nocek Bechsteina jest gatunkiem powszechnie uwa anym za osiad y, nie odbywa dalekich w drówek. Najd u szy znany przelot to 35 kilometrów. Jest zwierz ciem d ugowiecznym. Maksymalny wiek stwierdzony w warunkach naturalnych wynosi 21 lat. Sposób od ywiania Pokarm nocka Bechsteina stanowià niemal wy àcznie owady i inne stawonogi zbierane z roêlinnoêci (najcz - Êciej liêci drzew), gruntu lub w locie (w pobli u koron drzew). WÊród ofiar przewa ajà muchówki (rodzina kozió kowate Tipulidae, oraz dzienne Brachycera), chrzàszcze Coleoptera, motyle Lepidoptera, kosarze Opiliones, pluskwiaki ró noskrzyd e Heteroptera i pajàki Araneae, znajdowane w 75 30% odchodów. Pewien udzia w pokarmie majà te larwy owadów, b onkówki Hymenoptera, chruêciki Trichoptera, skorki Dermaptera, prostoskrzyd e Orthoptera, mszyce Aphidina, muchówki z rodzin Anisopodidae i Mycetophilidae oraz wije z gromady pareczników Chilopoda. Charakterystyka ekologiczna Siedliska wykorzystywane przez nocka Bechsteina nale- y podzieliç na kryjówki dzienne (letnie), kryjówki zimowe i przejêciowe oraz miejsca erowania i trasy przelotów. WybiórczoÊç siedliskowa omawianego gatunku jest w Polsce praktycznie nierozpoznana, dost pne sà jedynie anegdotyczne informacje. W sezonie letnim nocek Bechsteina jest gatunkiem typowo leênym, preferujàcym lasy liêciaste, zw aszcza starsze. eruje najcz Êciej w lukach drzewostanu i na jego skrajach, oraz na przesiekach i drogach leênych. Jako wodopój nocek Bechsteina wykorzystuje przede wszystkim ma e, ÊródleÊne stawy, rzadziej cieki wodne. Jego kryjówkami dziennymi (w tym kolonii rozrodczych) sà dziuple drzew, po o one zwykle nisko nad ziemià (0,75 5 m), zarówno wewnàtrz lasu, jak i na jego skrajach. Wykorzystujà one równie skrzynki l gowe dla ptaków i nietoperzy, zw aszcza modele o szerokim wn trzu typy Issel i Schwegler. Dziuple drzew sà wykorzystywane przez samice g ównie wczesnà wiosnà i póênà jesienià, natomiast skrzynki dla nietoperzy przede wszystkim latem. W Polsce stwierdzono nocki Bechsteina w dziuplach grabów Carpinus betulus, jesionu Fraxinus excelsior i klonu Acer sp., nietoperz ten nie wykazuje jednak przywiàzania do konkretnych gatunków drzew. Na zachodzie Europy kilkakrotnie notowano kolonie rozrodcze w budynkach. Pojedyncze osobniki (zw aszcza samce) znajdowane sà latem pod odstajàcà korà drzew, w jaskiniach, sztolniach i piwnicach. Póênym latem i jesienià otwory sztolni i jaskiƒ sà miejscem intensywnej aktywnoêci nocków Bechsteina, zwiàzanej prawdopodobnie z okresem godowym. Nocek Bechsteina zimuje w jaskiniach, sztolniach oraz starych fortyfikacjach. W kryjówkach podziemnych wisi swobodnie na Êcianach lub stropach, rzadziej w szczelinach skalnych. W okresie hibernacji preferuje miejsca o wysokiej wilgotnoêci wzgl dnej powietrza %, oraz wy szych temperaturach (3,6 10,5 C), sporadycznie spotykany jest w miejscach ch odniejszych, minimalnie do 1 C. Omawiany gatunek nie jest wra liwy na obecnoêç cz owieka w pobli u kryjówek dziennych (letnich) i miejsc erowania, jest natomiast wra liwy na t obecnoêç w kryjówkach zimowych. Nocek Bechsteina jest tylko sporadycznie chwytany przez drapie niki, np. sowy: p omykówk Tyto alba czy puszczyka Strix aluco. Siedliska z Za àcznika I Dyrektywy Siedliskowej mogàce wchodziç w zakres zainteresowania Zimowiska i schronienia przejêciowe: 8310 jaskinie nieudost pnione do zwiedzania erowiska: 9110 kwaêne buczyny (Luzulo-Fagenion) 9130 yzne buczyny (Dentario glandulosae-fagenion, Galio odorati-fagenion) 9150 ciep olubne buczyny storczykowe (Cephalanthero-Fagenion) 9170 gràd Êrodkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum) Rozmieszczenie geograficzne Ca kowity zasi g gatunku Nocek Bechsteina zasiedla zachodnià Palearktyk, od po udniowej Anglii, Francji i Pó wyspu Iberyjskiego, po Kaukaz, Zakaukazie, Turcj i pó nocny Iran. Pó nocna
3 Nocek Bechsteina granica jego zasi gu w Europie biegnie przez po udniowà Szwecj, Polsk, Litw i zachodnià Ukrain ; stwierdzenia z po udnia sà rzadkie, choç nocek Bechsteina zasiedla prawdopodobnie wszystkie europejskie kraje strefy Êródziemnomorskiej. Zasi g wyst powania w Polsce W Polsce wyst powanie nocka Bechsteina ograniczone jest do centralnej i po udniowej Polski, na terenie naszego kraju osiàga on wi c pó nocno-wschodnià granic zasi gu. Obecnie granic t wytyczajà: Cedyƒski Park Krajobrazowy, Wysoka ko o Mi dzyrzecza, Poznaƒ, Konewka ko o Tomaszowa Mazowieckiego, Puszcza Kozienicka i Lasy Sobiborskie. Izolowane stwierdzenie pochodzi ze Strzalin na Pojezierzu Pomorskim. Nocek Bechsteina jest uwa any za gatunek rzadki w Polsce. W niektórych kompleksach leênych po udniowo-wschodniej Polski jest jednak wzgl dnie cz sty i regularnie rozmna a si (od awiano karmiàce samice). Najwi ksze zimowiska to podziemia Mi dzyrzeckiego Rejonu Umocnionego, w którym stwierdzono maksymalnie 24 osobniki, oraz schron bojowy PzW 741 w Pieskach ko o Mi dzyrzecza i jaskinia Szachownica w których stwierdzono maksymalnie po 8 osobników. W polskich górach nocek Bechsteina si ga do wysokoêci 1410 m n.p.m.; wydaje si byç znacznie cz stszy w Sudetach ni w Karpatach km obszar wyst powania miejsce zimowej obserwacji poza granicà zasi gu znane zimowisko > 5 osobników Wspó czesne wyst powanie nocka Bechsteina w Polsce Wyst powanie na obszarach chronionych Na obszarach chronionych znajduje si jedynie cz Êç polskich stanowisk nocka Bechsteina. Gatunek by stwierdzany w parkach narodowych: Tatrzaƒskim i Ojcowskim. Najwi ksze zimowiska nocka Bechsteina chronione sà w rezerwatach przyrody Nietoperek i Nietoperek II w woj. lubuskim oraz Szachownica w woj. Êlàskim. Ponadto gatunek ten by stwierdzany w rezerwatach: Kornuty w woj. ma opolskim, abowiec w woj. ma opolskim, Bukowa Góra i Sokole Góry w woj. Êlàskim, W e w woj. ódzkim oraz Ska ki Sto eckie i Jaskinia Niedêwiedzia w woj. dolnoêlàskim. Tereny o najwi kszej koncentracji stwierdzeƒ letnich (w tym rozrodu) obj te sà granicami parków krajobrazowych: Kozienickiego, Strzeleckiego i Przedborskiego. Inne parki krajobrazowe, w których notowano nocka Bechsteina, to: Kazimierski, Che mski, Po udnioworoztoczaƒski, Cedyƒski, Orlich Gniazd, Gór Sowich i Che my. Status gatunku Prawo mi dzynarodowe Konwencja Berneƒska Za àcznik II Konwencja Boƒska Za àcznik II Dyrektywa Siedliskowa Za àcznik II i IV EUROBATS Za àcznik I Prawo krajowe ochrona gatunkowa w Polsce ochrona Êcis a (2) ochrona strefowa zimowiska, w których w ciàgu 3 kolejnych lat choç raz stwierdzono ponad 200 nietoperzy (niezale nie od gatunku): strefa ochrony ca orocznej pomieszczenia i kryjówki zajmowane przez nietoperze Kategorie IUCN Czerwona lista IUCN (1996) VU Polska czerwona lista NT Polska czerwona ksi ga NT Lista dla Karpat VU (w PL VU) Przemiany i stan populacji w skali kraju, potencjalne zagro enia Przemiany i stan populacji WielkoÊç populacji wolno yjàcej niemo liwa do okreêlenia. Wià e si to ze skrytym trybem ycia oraz brakiem skutecznych metod oceny liczebnoêci nietoperzy leênych. Dotychczas na terenie Polski znaleziono jedno schronienie, w którym stwierdzono obecnoêç samic z m odymi. Populacja tego gatunku w Polsce wed ug Wo oszyna (2001) jest oceniana na co najmniej kilka tysi cy osobników. Brak jakichkolwiek danych na temat zmian liczebnoêci w czasach historycznych. Potencjalne zagro enia Nocek Bechsteina jest gatunkiem szczególnie zagro onym, poniewa zajmuje nietrwa e i rozproszone kryjówki letnie dziuple drzew. Do niedawna stare dziuplaste drzewa by y usuwane ze wszystkich lasów gospodarczych, a tak e znacznej cz Êci rezerwatów, gdy uwa ano je za groêne dla stanu sanitarnego drzewostanów. Obecnie, po wejêciu w ycie Zarzàdzenia Dyrektora Generalnego Lasów Paƒstwowych nr 11A z dnia 11 maja 1999 r., dziuplaste drzewa sà uwa ane za wa ne elementy ekosystemu leênego, których cz Êç pozostawiana jest podczas zabiegów piel gnacyjno-hodowlanych. Zagro eniem dla letnich kolonii nocka Bechsteina mogà byç jednak wszelkie prace leêne prowadzàce do wyci cia starych dziuplastych drzew, tak e 359
4 Gatunki zwierzàt (z wyjàtkiem ptaków) Ssaki 360 ci cia odnowieniowe (niezale nie od typu r bni), o ile nie rozpoznano wczeêniej terenu pod kàtem wyst powania letnich kolonii nietoperzy. Liczne zagro enia dla nocka Bechsteina dotyczà jego kryjówek zimowych. Hibernujàce nietoperze nara one sà na wybudzanie i p oszenie powodowane przez niekontrolowanà penetracj kryjówek przez ludzi (groto azi, turyêci, poszukiwacze skarbów), a nawet dewastacj podziemi (palenie ognisk, malowanie Êcian farbami) i zabijanie zwierzàt przez wandali. Stare fortyfikacje b dàce zimowiskami nietoperzy sà niekiedy adaptowane do celów magazynowych i wystawienniczych, co wià e si nie tylko z p oszeniem zwierzàt, ale tak e zmianami mikroklimatu na nienadajàcy si do hibernacji (osuszanie, ogrzewanie pomieszczeƒ). Niektóre jaskinie w obr bie zasi gu nocka Bechsteina (zw aszcza w Sudetach) sà niszczone przez eksploatacj kamienio omów. Niew aêciwe sposoby zabezpieczania otworów jaskiƒ (lite drzwi zamiast krat) mogà uniemo liwiç nockowi Bechsteina wykorzystywanie tych otworów jako miejsca aktywnoêci jesiennej. Nocek Bechsteina jest potencjalnie nara ony na wszelkie chemiczne metody zwalczania tzw. szkodników leênych (opryski pestycydami). Na terenach ubogich w wod (np. po udniowo-wschodnia Polska) pewne zagro enie dla populacji omawianego gatunku mo e mieç wysychanie i zarastanie ÊródleÊnych zbiorników wodnych na skutek obni- ania si poziomu wód gruntowych. Nocek Bechsteina nie podejmuje dalszych w drówek, unika te wylatywania na otwartà przestrzeƒ (pola) pozbawionà wskazówek orientacyjnych (szpalery drzew itp.). Dlatego powa nym zagro eniem dla omawianego gatunku mo- e byç fragmentacja terenów leênych i izolacja mniejszych populacji w kurczàcych si ostojach. Propozycje dzia aƒ ochronnych Propozycje dotyczàce siedliska gatunku Niezb dne jest dalsze wdra anie polityki ekologizacji gospodarki leênej, ze szczególnym uwzgl dnieniem: pozostawiania starych, dziuplastych drzew; stosowania na szerokà skal skrzynek dla nietoperzy, zw aszcza preferowanych przez nocka Bechsteina typów o szerokim wn trzu: Issel, angielskiego (informacje i wzory na stronie Porozumienia o Ochronie Nietoperzy w Polsce: i Schwegler (trocinobetonowe: S-32 mm i S-26 mm); pozyskiwania drewna i zabiegów piel gnacyjnych opartych o ma o inwazyjne, naêladujàce naturalne procesy, typy r bni; unikania chemicznych metod zwalczania tzw. szkodników leênych; tworzenia na szerokà skal ma ej retencji leênej (zbiorniki, spi trzenia), o ile nie zagra a to innym walorom przyrodniczym danego terenu. Dzia ania takie prowadzone sà w wielu rejonach Polski zarówno przez organizacje pozarzàdowe, jak i nadleênictwa (szczególnie w obr bie LeÊnych Kompleksów Promocyjnych), nigdy nie sà jednak ukierunkowane na ochron nocka Bechsteina. Te same dzia ania wspomagajà te le- Êne populacje innych gatunków nietoperzy. Ukryte kryjówki kolonii rozrodczych nocka Bechsteina powinny byç obejmowane ochronà prawnà wraz z otoczeniem (w promieniu przynajmniej 100 m lub atwo wyodr bnialne, zwarte p aty starodrzewi), np. jako u ytki ekologiczne. W miejscach takich nie powinno si wycinaç adnych starych drzew, zaê w okresie od kwietnia do sierpnia nie prowadziç adnych prac leênych. Podziemia stanowiàce zimowiska nocka Bechsteina powinny byç zamykane odpowiednimi kratami w celu ochrony tych obiektów przed niekontrolowanà penetracjà ludzkà. Ta sama metoda chroniç b dzie zimowiska innych gatunków nietoperzy hibernujàcych w podziemiach. Kraty muszà charakteryzowaç si odpowiednimi odst pami mi dzy elementami poziomymi (powy ej 15 cm) i pionowymi (powy- ej 50 cm), aby umo liwiaç swobodny wlot nietoperzy. Nale y rozwa yç stosowanie wi kszych odst pów mi dzy elementami poziomymi w otworach intensywnie wykorzystywanych przez nietoperze jako miejsca jesiennej aktywnoêci godowej. Przyk ady dzia aƒ ochronnych Opisane rozwiàzania zwiàzane z zabezpieczaniem zimowisk sà stosowane na szerokà skal m.in. na Dolnym Âlàsku (kontakt: Polskie Towarzystwo Przyjació Przyrody pro Natura, Wroc aw) oraz w Wielkopolsce i na Ziemi Lubuskiej (kontakt: Polskie Towarzystwo Ochrony Przyrody Salamandra, Poznaƒ). Kierunki i zakres badaƒ naukowych Niezb dna jest dalsza inwentaryzacja stanowisk nocka Bechsteina w szczególnoêci lokalizacja kryjówek kolonii rozrodczych. Powinna byç prowadzona poprzez: znakowanie nadajnikami radiotelemetrycznymi karmiàcych samic chwytanych w sieci nad wodami i na drogach leênych; kontrole skrzynek dla ptaków i nietoperzy. Poszukiwania kolonii rozrodczych konieczne sà zw aszcza w zachodniej Polsce (Sudety), gdzie gatunek jest regularnie stwierdzany w sezonie zimowym, przy braku obserwacji rozrodu. Wskazane sà badania nad preferencjami siedliskowymi w okresie letnim, zarówno w aspekcie erowisk, wodopojów, tras przelotu, jak i kryjówek (zbiorowiska leêne, wiek drzewostanu, gatunki drzew, po o enie i ekspozycja dziupli), g ównie metodà radiotelemetrii i znakowania kapsu kami fluorescencyjnymi.
5 Nocek Bechsteina Monitoring W zlokalizowanych, trwa ych zimowiskach nocka Bechsteina konieczny jest sta y (coroczny) monitoring liczebnoêci zimujàcych nietoperzy. Powinien on byç prowadzony w pierwszej po owie lutego (raz w roku). Pojedyncza kryjówka (sztolnia, jaskinia, fort) musi byç skontrolowana w ca oêci w ciàgu jednego dnia, mi dzy wschodem a zachodem s oƒca. W trakcie kontroli liczy si i zapisuje wszystkie napotkane w kryjówce osobniki, bez Êciàgania ich ze Êcian czy wyciàgania ze szczelin. Konieczne jest zmierzenie temperatury powietrza na zewnàtrz mo e mieç ona znaczenie przy interpretacji wyników. Monitoring mo e byç prowadzony wy àcznie przez osoby odpowiednio przeszkolone w zakresie rozpoznawania gatunków nietoperzy. BIBLIOGRAFIA *BAAGØE H. J Myotis bechsteinii (Kuhl, 1818) Bechsteinfledermaus. W: Niethammer J. & Krapp F. (red.) Handbuch der Säugetiere Europas. Vol. 4: Fledertiere. Part I: Chiroptera I. Rhinolophidae, Vespertilionidae. Aula-Verlag, Wiebelsheim: BERNARD R., SAMOLÑG J Nowe stanowisko nocka Bechsteina Myotis bechsteinii (Kuhl, 1818) w pó nocno-zachodniej Polsce. Lub. Przegl. Przyr., 2 (1): BUŘIČ Z., FURMANKIEWICZ J., TELATY SKI S Jaskinia Niedêwiedzia jako jedno z najcenniejszych stanowisk nietoperzy na Dolnym Âlàsku. Przegl. Przyr., 12 (1 2): ČERVENÝ J., BÜRGER P Density and Structure of the bat Community Occupying an Old Park at Žihobce (Czechoslovakia). W: Hanák V., Horaček I., Gaisler J. (red.) European Bat Research Charles Univ. Press, Praha: DÑBROWSKA A., JURCZYSZYN M., BAJWOLSKI T., DEZOR Nowe stanowisko nocka Bechsteina Myotis bechsteini (Kuhl) w pó nocno-zachodniej Polsce. Przegl. Zool., 42: DUDEK I., SZKUDLAREK R., CIEÂLAK M Nietoperze Parku Krajobrazowego Che my obserwacje wst pne. Nietoperze, 2: FUSZARA M., CYGAN J. P Nowe stanowisko nocka Bechsteina, Myotis bechsteini (Kuhl, 1818) w centralnej Polsce. Przegl. Zool., 28 (3 4): GOTFRIED T., SZKUDLAREK R., PASZKIEWICZ R Chiropterofauna Gór Sowich zimowe stanowiska nietoperzy. Nietoperze, 4: GÓRNIAK J., FURMANKIEWICZ M Nowe obserwacje nocka Bechsteina Myotis bechsteinii w Sudetach. Studia Chiropter., 2: *HARMATA W Kolonia letnia nietoperza nocka Bechsteina Myotis bechsteini (Kuhl) w Szymbarku ko o Gorlic w woj. rzeszowskim. Uwagi o biologii i wyst powaniu. Przegl. Zool. 13: ; HEJDUK J., STOPCZY SKI M., PAWENTA W., RÓG M., DOMA - SKI J Chiropterofauna Przedborskiego Parku Krajobrazowego badania wst pne. Abstrakty XV Ogólnopolskiej Konferencji Chiropterologicznej, Gdaƒsk Sobieszewo 9 11 listopada 2001 r.: 63. HORAČEK I., HANÁK V., GAISLER J Bats of the Palearctic Region: A Taxonomic and Biogeographic Review. W: Wo oszyn B. W. (red.) Proceedings of the VIIIth EBRS, vol. 1. CIS ISEZ PAN, Kraków: HUTSON A. M., MICKLEBURGH S. P., RACEY P. A Microchiropteran Bats. Global Status Survey and Conservation Action Plan. IUCN/SSC Chiroptera Specialist Group. Gland, Switzerland and Cambridge, UK: 258 s. IGNACZAK M., Nietoperze rezerwatu Bukowa Góra. Nietoperze, 4 (1): *JURCZYSZYN M Kontrola kryjówek. W: Kowalski M., Lesiƒski G. (red.) Poznajemy nietoperze. ABC wiedzy o nietoperzach, ich badaniu i ochronie. OTON, Warszawa: KERTH G., KIEFER A., TRAPPMANN C., WEISHAAR M High gene diversity at swarming sites suggest hot spots for gene flow in the endangered Bechstein s bat. Conserv. Genet., 4: KERTH G., KÖNIG B Transponder and an infrared-videocamera as methods in a field study on the social behaviour of Bechstein s bats (Myotis bechsteini). Myotis, 34: KERTH G., KÖNIG B Fission, fusion and nonrandom associations in female Bechstein s bats (Myotis bechsteinii). Behaviour, 136: KERTH G., MAYER F., KÖNIG B MtDNA reveals that female Bechstein s bats live in closed societies. Mol. Ecol., 9: KERTH G., WEISSMANN K., KÖNIG B. 2001a. Day roost selection in female Bechstein s bats (Myotis bechsteinii): a field experiment to determine the influence of roost temperature. Oecologia, 126: 1 9. KERTH G., WEISSMANN K., KÖNIG B. 2001b. Roosting together, foraging apart: information transfer about food is unlikely to explain sociality in female Bechstein s bats (Myotis bechsteinii). Behav. Ecol. Sociol., 50: KOWALSKI M., DRÓ D R Zimowy monitoring nietoperzy w sztucznej jaskini w Bochotnicy w latach Nietoperze, 3: KOWALSKI M., KRASNOD BSKI I., SACHANOWICZ K., DRÓ D R., WOJTOWICZ B Sk ad gatunkowy, wybiórczoêç kryjówek i miejsc erowania nietoperzy w Puszczy Kozienickiej. Kulon, 1 (1 2): KOWALSKI M., LESI SKI G Bats occupying nest boxes for birds and bats in Poland. Nyctalus (N. F.), 5: KOWALSKI M., LESI SKI G., IGNACZAK M Zimowy monitoring nietoperzy w jaskiniach na Wy ynie Wieluƒskiej w latach Nietoperze, 3: KOWALSKI M., WOJTOWICZ B., BOCHEN R., CHILI SKA A Nietoperze Che mskiego Parku Krajobrazowego. Abstrakty XVI Ogólnopolskiej Konferencji Chiropterologicznej, Piechowice XI 2002: MLECZEK T Nietoperze w Jaskini Mrocznej w Kornutach. Studia Chiropter., 2: NOWAK J., KOZAKIEWICZ K Zimowe spisy nietoperzy na 361
6 Gatunki zwierzàt (z wyjàtkiem ptaków) Ssaki Wy ynie Krakowskiej w latach Studia Chiropter., 1: PIKSA K., NOWAK J Nowe zimowe stanowiska nocka Bechsteina Myotis bechsteinii (Kuhl, 1817) w jaskiniach polskich Karpat. Nietoperze, 3: PISKORSKI M., GWARDJAN M., KOWALSKI M., WOJTOWICZ B., URBAN M., BOCHEN R Nietoperze Lasów Strzeleckich. Abstrakty XV Ogólnopolskiej Konferencji Chiropterologicznej, Gdaƒsk Sobieszewo 9 11 XI 2001: PISKORSKI M., MAZUR M., KOWALSKI M Nietoperze Sobiborskiego Parku Krajobrazowego i okolic. Abstrakty XIV Ogólnopolskiej Konferencji Chiropterologicznej, , Rogów: PISKORSKI M., URBAN M Nietoperze Po udnioworoztoczaƒskiego Parku Krajobrazowego. Nietoperze, 4: POSTAWA T., ZYGMUNT J Zmiany liczebnoêci nietoperzy (Chiroptera) w Jaskiniach Wy yny Cz stochowskiej w latach Studia Chiropter., 1: RUPRECHT A. L Bats (Chiroptera) as constituents of the food of barn owls Tyto alba in Poland. Ibis, 121: RUPRECHT A. L Nietoperze (Chiroptera). W: Pucek Z., Raczyƒski J. (red.) Atlas rozmieszczenia ssaków w Polsce. PWN, Warszawa: *SCHOBER W., GRIMMBERGER E The bats of Europe and North America. T. F. H. Publications: 239 s. SZKUDLAREK R., PASZKIEWICZ R., BLOHM T., NOWAK E., U- PICKI D Bunkry Ziemi Lubuskiej jako schronienia nietoperzy. Nietoperze, 2: SZKUDLAREK R., PASZKIEWICZ R., HEBDA G., GOTFRIED T., CIE- ÂLAK M., MIKA, A., RUSZLEWICZ A Atlas rozmieszczenia nietoperzy w po udniowo-zachodniej Polsce stanowiska zimowe z lat Nietoperze, 3: TAAKE K. H., HILDENHAGEN U Nine years inspections of different artificial roosts for forest-dwelling bats in Northern Westfalia: some results. W: Hának V., Horaček I., Gaisler J. (red.) European Bat Research Charles Univ. Press, Praha: WO OSZYN B. W Myotis bechsteinii (Kuhl, 1818). W: G owaciƒski Z. (red.) Polska czerwona ksi ga zwierzàt. PWRiL, Warszawa: Mateusz Ciechanowski, Krzysztof Piksa 362
NATURA 2000 STANDARDOWY FORMULARZ DANYCH I DLA SPECJALNYCH OBSZARÓW OCHRONY (SOO) 1. IDENTYFIKACJA OBSZARU
FORMULARZ DANYCH 1 NATURA 2000 STANDARDOWY FORMULARZ DANYCH DLA OBSZARÓW SPECJALNEJ OCHRONY (OSO) DLA OBSZARÓW SPEŁNIAJĄCYCH KRYTERIA OBSZARÓW O ZNACZENIU WSPÓLNOTOWYM (OZW) I DLA SPECJALNYCH OBSZARÓW
Bardziej szczegółowoSzkolenie Najlepsze praktyki w zakresie ochrony nietoperzy
Szkolenie Najlepsze praktyki w zakresie ochrony nietoperzy 28-29 października 2013 r. Hotel w Święcicach k. Warszawy Prowadzący: Marek Kowalski Towarzystwo Przyrodnicze Bocian Adam Olszewski Kampinoski
Bardziej szczegółowoGrzegorz Lesiński Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Grzegorz Lesiński Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Gdy nadchodzi zima, krajowe nietoperze nie znajdują wystarczająco dużo pokarmu i zapadają w sen zimowy czyli hibernację Historia odkrycia
Bardziej szczegółowoWSTĘP I OPIS METODYKI
WSTĘP I OPIS METODYKI W myśl Ustawy o Ochronie Przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 roku (Dz. U. Nr 92, poz. 880, z późn. zm.) oraz Ustawy o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie z dnia 13 kwietnia
Bardziej szczegółowoProjekt nr: POIS.05.03.00-00-186/09. Opracowanie planów zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000 na obszarze Polski
Projekt nr: POIS.05.03.00-00-186/09 Opracowanie planów zadań ochronnych dla obszarów Natura 2000 na obszarze Polski Realizowany jest w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura Środowisko 2007-2013 Priorytet
Bardziej szczegółowoWpływ krat w otworach wejściowych jaskiń na rojenie nietoperzy
Wpływ krat w otworach wejściowych jaskiń na rojenie nietoperzy Joanna Furmankiewicz Ewa Ławrynowicz Wydział Nauk Biologicznych, Uniwersytet Wrocławski Rojenie (ang. swarming) przy podziemiach Koniec lata,
Bardziej szczegółowoPtasie pory roku - znaczenie zadrzewieo śródpolnych w zachowaniu populacji zagrożonych gatunków ptaków. Marcin Karetta
Ptasie pory roku - znaczenie zadrzewieo śródpolnych w zachowaniu populacji zagrożonych gatunków ptaków Marcin Karetta Zadrzewienia śródpolne pojedyncze drzewa i krzewy lub ich skupiska w krajobrazie rolniczym
Bardziej szczegółowoTechniki korekcyjne wykorzystywane w metodzie kinesiotapingu
Techniki korekcyjne wykorzystywane w metodzie kinesiotapingu Jak ju wspomniano, kinesiotaping mo e byç stosowany jako osobna metoda terapeutyczna, jak równie mo e stanowiç uzupe nienie innych metod fizjoterapeutycznych.
Bardziej szczegółowoJesienna aktywność nietoperzy W Jaskini Szachownica. Maurycy Ignaczak Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Nietoperzy, Zduńska Wola
Jesienna aktywność nietoperzy W Jaskini Szachownica Maurycy Ignaczak Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Nietoperzy, Zduńska Wola Jesienna aktywność nietoperzy w Jaskini Szachownica Zjawisko zwiększonej,
Bardziej szczegółowoNATURA 2000 STANDARDOWY FORMULARZ DANYCH I DLA SPECJALNYCH OBSZARÓW OCHRONY (SOO) 1. IDENTYFIKACJA OBSZARU
FORMULARZ DANYH 1 NATURA 2000 STANDARDOWY FORMULARZ DANYH DLA OBSZARÓW SPEJALNEJ OHRONY (OSO) DLA OBSZARÓW SPEŁNIAJĄYH KRYTERIA OBSZARÓW O ZNAZENIU WSPÓLNOTOWYM (OZW) I DLA SPEJALNYH OBSZARÓW OHRONY (SOO)
Bardziej szczegółowoRodzinko poznaj nasz region
Rodzinko poznaj nasz region Będąc przejazdem lub na wakacjach w Górach Świętokrzyskich warto odwiedzić kieleckie rezerwaty przyrody nieożywionej, które nasza rodzina w składzie mama Aneta, tata-hubert
Bardziej szczegółowoZmiany pozycji techniki
ROZDZIAŁ 3 Zmiany pozycji techniki Jak zmieniać pozycje chorego w łóżku W celu zapewnienia choremu komfortu oraz w celu zapobieżenia odleżynom konieczne jest m.in. stosowanie zmian pozycji ciała chorego
Bardziej szczegółowoWYTYCZNE MCPFE DO OCENY LASÓW I INNYCH GRUNTÓW LEŚNYCH CHRONIONYCH I ZE STATUSEM OCHRONNYM W EUROPIE
Living Forest Summit Czwarta Konferencja Ministerialna w sprawie Ochrony Lasów w Europie 28-30 kwietnia 2003 r., Wiedeń Austria WYTYCZNE MCPFE DO OCENY LASÓW I INNYCH GRUNTÓW LEŚNYCH CHRONIONYCH I ZE STATUSEM
Bardziej szczegółowoProjekt: Dla Kwisy dla Natury - przygotowanie małej infrastruktury turystycznej służącej zabezpieczeniu rzeki Kwisy przed nadmierną presją turystów
Projekt: Dla Kwisy dla Natury - przygotowanie małej infrastruktury turystycznej służącej zabezpieczeniu rzeki Kwisy przed nadmierną presją turystów Projekt pt. Dla Kwisy dla Natury przygotowanie małej
Bardziej szczegółowoTEST dla stanowisk robotniczych sprawdzający wiedzę z zakresu bhp
TEST dla stanowisk robotniczych sprawdzający wiedzę z zakresu bhp 1. Informacja o pracownikach wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy oraz o pracownikach wyznaczonych do wykonywania działań w zakresie
Bardziej szczegółowoEdukacja leśna społeczeństwa w Lasach Państwowych. Barbara Czołnik
Edukacja leśna społeczeństwa w Lasach Państwowych Barbara Czołnik Edukacja leśna społeczeństwa w Lasach Państwowych rozwijana jest już od 33 lat 1983 r. otwarcie pierwszej wystawy stałej Muzeum Leśnictwa
Bardziej szczegółowoStrategia rozwoju sieci dróg rowerowych w Łodzi w latach 2015-2020+
Strategia rozwoju sieci dróg rowerowych w Łodzi w latach 2015-2020+ Projekt: wersja β do konsultacji społecznych Opracowanie: Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi Ul. Piotrkowska 175 90-447 Łódź Spis treści
Bardziej szczegółowoSPRZĄTACZKA pracownik gospodarczy
Szkolenie wstępne InstruktaŜ stanowiskowy SPRZĄTACZKA pracownik gospodarczy pod red. Bogdana Rączkowskiego Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia
Bardziej szczegółowoGdańsk, dnia 2 czerwca 2016 r. Poz. 2034 ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W GDAŃSKU. z dnia 23 maja 2016 r.
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO Gdańsk, dnia 2 czerwca 2016 r. Poz. 2034 ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W GDAŃSKU z dnia 23 maja 2016 r. zmieniające zarządzenie w sprawie
Bardziej szczegółowoCzy warto byd w sieci? Plusy i minusy nakładania się form ochrony przyrody wsparte przykładami Słowioskiego Parku Narodowego
Czy warto byd w sieci? Plusy i minusy nakładania się form ochrony przyrody wsparte przykładami Słowioskiego Parku Narodowego Aby uzyskad odpowiedź na tak postawione pytanie należy rozważyd kilka aspektów:
Bardziej szczegółowo1) Minister Ârodowiska kieruje dzia em administracji rzàdowej
795 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA ÂRODOWISKA 1) z dnia 16 maja 2005 r. w sprawie typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roêlin i zwierzàt, wymagajàcych ochrony w formie wyznaczenia obszarów Natura 2000
Bardziej szczegółowoPREFABRYKOWANE STUDNIE OPUSZCZANE Z ŻELBETU ŚREDNICACH NOMINALNYCH DN1500, DN2000, DN2500, DN3200 wg EN 1917 i DIN V 4034-1
PREFABRYKOWANE STUDNIE OPUSZCZANE Z ŻELBETU ŚREDNICACH NOMINALNYCH DN1500, DN2000, DN2500, DN3200 wg EN 1917 i DIN V 4034-1 DO UKŁADANIA RUROCIĄGÓW TECHNIKAMI BEZWYKOPOWYMI 1. Rodzaje konstrukcji 1.1.
Bardziej szczegółowoNowoczesne urządzenia ochrony środowiska
LVI TECHNICZNE DNI DROGOWE 13-15 listopada 2013 r. Centrum Konferencyjne Falenty, Raszyn k. Warszawy Nowoczesne urządzenia ochrony środowiska Mirosław Musiel Departament Środowiska GDDKiA Każda realizacja
Bardziej szczegółowoCONSUMER CONFIDENCE WSKAŹNIK ZADOWOLENIA KONSUMENTÓW W POLSCE Q3 2015
CONSUMER CONFIDENCE WSKAŹNIK ZADOWOLENIA KONSUMENTÓW W POLSCE Q3 2015 Najwyższy wzrost od Q2 2005 Poziom zadowolenia polskich konsumentów w Q3 15 wyniósł 80 punktów, tym samym wzrósł o 10 punktów względem
Bardziej szczegółowoBiuro Ruchu Drogowego
KOMENDA GŁÓWNA G POLICJI Biuro Ruchu Drogowego Kampania pod hasłem ODBLASKI ŻYCIA W okresie od stycznia do października 2008 roku miało miejsce: 40 725 wypadków drogowych, w wyniku których 51 987 osób
Bardziej szczegółowoNADLEŚNICTWO LWÓWEK ŚLĄSKI
NADLEŚNICTWO LWÓWEK ŚLĄSKI ul. Obrońców Pokoju 2, 59-600 Lwówek Śląski Tel. 075 782 33 80; Faks 075 782 47 86 www.wroclaw.lasy.gov.pl e-mail: biuro.lwowek@wroclaw.lasy.gov.pl Osoba do kontaktów: Marek
Bardziej szczegółowoWspółfinansowanie V osi priorytetowej Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych
PROGRAM PRIORYTETOWY Tytuł programu: Współfinansowanie V osi priorytetowej Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych Część 1) Dla potencjalnych
Bardziej szczegółowoGruntowy wymiennik ciepła PROVENT- GEO
Gruntowy wymiennik ciepła PROVENT- GEO Bezprzeponowy Płytowy Gruntowy Wymiennik Ciepła PROVENT-GEO to unikatowe, oryginalne rozwiązanie umożliwiające pozyskanie zawartego gruncie chłodu latem oraz ciepła
Bardziej szczegółowoUchwała Nr XXVII/543/13 Sejmiku Województwa Warmińsko-Mazurskiego z dnia 29 maja 2013 r.
dotycząca przyjęcia planu aglomeracji Orzysz. Uchwała Nr XXVII/543/13 Sejmiku Województwa Warmińsko-Mazurskiego z dnia 29 maja 2013 r. Na podstawie art. 18 pkt 20 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie
Bardziej szczegółowoMichał Piskorski Krzysztof Piksa
Michał Piskorski Krzysztof Piksa Mopek Barbastella barbastellus Przedmioty ochrony - nietoperze zimnolubny Przedmioty ochrony - nietoperze Nocek duży Myotis myotis Nocek łydkowłosy Myotis dasycneme ciepłolubne
Bardziej szczegółowoUstawienie wózka w pojeździe komunikacji miejskiej - badania. Prawidłowe ustawienie
Ustawienie wózka w pojeździe komunikacji miejskiej - badania Przodem do kierunku jazdy? Bokiem? Tyłem? Jak ustawić wózek, aby w razie awaryjnego hamowania dziecko było jak najbardziej bezpieczne? Na te
Bardziej szczegółowoZASADY WYPEŁNIANIA ANKIETY 2. ZATRUDNIENIE NA CZĘŚĆ ETATU LUB PRZEZ CZĘŚĆ OKRESU OCENY
ZASADY WYPEŁNIANIA ANKIETY 1. ZMIANA GRUPY PRACOWNIKÓW LUB AWANS W przypadku zatrudnienia w danej grupie pracowników (naukowo-dydaktyczni, dydaktyczni, naukowi) przez okres poniżej 1 roku nie dokonuje
Bardziej szczegółowoWyniki badań hałasu lotniczego w roku 2014
Wyniki badań hałasu lotniczego w roku 2014 Pomiary hałasu lotniczego wpisanego do bazy wykonywane są głównie przez same porty lotnicze zgodnie z art. 175 ustawy Poś. Obowiązek prowadzenia ciągłych pomiarów
Bardziej szczegółowoWZORU UŻYTKOWEGO EGZEMPLARZ ARCHIWALNY. d2)opis OCHRONNY. (19) PL (n)62894. Centralny Instytut Ochrony Pracy, Warszawa, PL
RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej d2)opis OCHRONNY WZORU UŻYTKOWEGO (21) Numer zgłoszenia: 112772 (22) Data zgłoszenia: 29.11.2001 EGZEMPLARZ ARCHIWALNY (19) PL (n)62894 (13)
Bardziej szczegółowowww.naszanatura2000.pl
1 Biuro Projektu Stowarzyszenie Tilia ul. Przysiecka 13, 87-100 Toruń Tel./fax: 6 67 60 8 e-mail: tilia@tilia.org.pl www.tilia.org.pl Szkoła Leśna na Barbarce www.szkola-lesna.torun.pl www.naszanatura2000.pl
Bardziej szczegółowo2. POŁOśENIE OBSZARU. 2.1. POŁOśENIE CENTRALNEGO PUNKTU OBSZARU DŁUGOŚĆ GEOGRAFICZNA. 2.2. POWIERZCHNIA (ha): 2.3. DŁUGOŚĆ OBSZARU (km):
FORMULARZ DANYH 1 NATURA 2000 STANDARDOWY FORMULARZ DANYH DLA OBSZARÓW SPEJALNEJ OHRONY (OSO) DLA OBSZARÓW SPEŁNIAJĄYH KRYTERIA OBSZARÓW O ZNAZENIU WSPÓLNOTOWYM (OZW) I DLA SPEJALNYH OBSZARÓW OHRONY (SOO)
Bardziej szczegółowoNATURA 2000 STANDARDOWY FORMULARZ DANYCH
FORMULARZ DANYCH NATURA 2000 STANDARDOWY FORMULARZ DANYCH DLA OBSZARÓW SPECJALNEJ OCHRONY (OSO) DLA OBSZARÓW SPEŁNIAJĄCYCH KRYTERIA OBSZARÓW O ZNACZENIU WSPÓLNOTOWYM (OZW) I DLA SPECJALNYCH OBSZARÓW OCHRONY
Bardziej szczegółowoInicjatywy lokalne na obszarach Natura 2000
Inicjatywy lokalne na obszarach Natura 2000 Natura 2000 potrafi być niezwykłą inspiracją dla mieszkańców miejscowości położonych w jej granicach. Dzięki dzieleniu się swoją pasją i wytworami lokalnej działalności
Bardziej szczegółowoSCENARIUSZ LEKCJI WYCHOWAWCZEJ: AGRESJA I STRES. JAK SOBIE RADZIĆ ZE STRESEM?
SCENARIUSZ LEKCJI WYCHOWAWCZEJ: AGRESJA I STRES. JAK SOBIE RADZIĆ ZE STRESEM? Cele: - rozpoznawanie oznak stresu, - rozwijanie umiejętności radzenia sobie ze stresem, - dostarczenie wiedzy na temat sposobów
Bardziej szczegółowoMapa umiejętności czytania, interpretacji i posługiwania się mapą Polski.
Mapa umiejętności czytania, interpretacji i posługiwania się mapą Polski. Uczeń: odczytuje z map informacje przedstawione za pomocą różnych metod kartograficznych Mapa i jej przeznaczenie Wybierając się
Bardziej szczegółowoMagurski Park Narodowy
Magurski Park Narodowy Lokalizacja punktów pomiarowych i wyniki badań. Na terenie Magurskiego Parku Narodowego zlokalizowano 3 punkty pomiarowe. Pomiary prowadzono od stycznia do grudnia 2005 roku. 32.
Bardziej szczegółowoLegnicka Specjalna strefa Ekonomiczna S.A. Miłkowice Obręb: Rzeszotary Gmina Miłkowice legnicki Dolnośląskie. Położenie.
Położenie azwa lokalizacji Miasto / Gmina Powiat Województwo Legnicka Specjalna strefa Ekonomiczna S.A. Miłkowice Obręb: Rzeszotary Gmina Miłkowice legnicki Dolnośląskie Powierzchnia nieruchomości Informacje
Bardziej szczegółowoSłoń. (w języku angielskim: elephant; niemieckim: die Elefanten; francuskim: l'éléphant;)
Słoń (w języku angielskim: elephant; niemieckim: die Elefanten; francuskim: l'éléphant;) Obecnie żyją trzy gatunki słoni. Jest największym zwierzęciem żyjącym na lądzie. Najbardziej szczególnym elementem
Bardziej szczegółowoSzymon Wójcik. Działalność i cele Małopolskiego Towarzystwa Ornitologicznego
Szymon Wójcik Działalność i cele Małopolskiego Towarzystwa Ornitologicznego Początki towarzystwa sięgają 1982 roku, kiedy powstało jako Klubu Ornitologów Małopolski. Od 1992 roku działa pod obecną nazwą.
Bardziej szczegółowoMAPY RYZYKA POWODZIOWEGO
MAPY RYZYKA POWODZIOWEGO dr inż. Agata Włodarczyk Dyrektywa 2007/60/WE z dnia 23 października 2007 r. w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. o zmianie ustawy
Bardziej szczegółowoOCHRONA DRZEW NA TERENACH INWESTYCYJNYCH
OCHRONA DRZEW NA TERENACH INWESTYCYJNYCH Teren budowy jest miejscem, gdzie występują liczne zagrożenia dla żywotności i stanu sanitarnego drzew i krzewów w postaci bezpośrednich uszkodzeń mechanicznych
Bardziej szczegółowoZagrożenia i propozycje zadań ochronnych dla gatunków roślin i siedlisk nieleśnych w obszarze Natura 2000 PLH 200005 przykłady Paweł Pawlikowski
Zagrożenia i propozycje zadań ochronnych dla gatunków roślin i siedlisk nieleśnych w obszarze Natura 2000 PLH 200005 przykłady Paweł Pawlikowski Zagrożenia: - zanieczyszczenie wód (nieuregulowana gospodarka
Bardziej szczegółowoSmart Beta Święty Graal indeksów giełdowych?
Smart Beta Święty Graal indeksów giełdowych? Agenda Smart Beta w Polsce Strategie heurystyczne i optymalizacyjne Strategie fundamentalne Portfel losowy 2 Agenda Smart Beta w Polsce Strategie heurystyczne
Bardziej szczegółowoDostosowanie piły wzdłużnej do wymagań minimalnych propozycje rozwiązań aplikacyjnych
Radosław GONET Okręgowy Inspektorat Pracy, Rzeszów Paweł ZAHUTA EL Automatyka, Rzeszów Dostosowanie piły wzdłużnej do wymagań minimalnych propozycje rozwiązań aplikacyjnych 1. WSTĘP 2. WYMAGANIA MINIMALNE
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 2. 20 pkt - szafa metalowa certyfikowana, posiadająca klasę odporności odpowiednią
Załącznik nr 2 ŚRODKI BEZPIECZEŃSTWA FIZYCZNEGO, ICH DOBÓR DO POZIOMU ZAGROŻEŃ I ZAKRES ICH STOSOWANIA W STRAŻY GRANICZNEJ 1. DOBÓR ŚRODKÓW BEZPIECZEŃSTWA FIZYCZNEGO KATEGORIA K1 - urządzenia do przechowywania/przetwarzania
Bardziej szczegółowoJan Marcin Węsławski & Joanna Piwowarczyk Instytut Oceanologii PAN w Sopocie
Zawikłane i podstępne problemy ochrony środowiska w strefie brzegowej morza Jan Marcin Węsławski & Joanna Piwowarczyk Instytut Oceanologii PAN w Sopocie Z inspiracji: książką, raportem The Economist z
Bardziej szczegółowonewss.pl Ultraszybki internet nowej generacji - UPC Fiber Power
UPC Polska, lider w zakresie prędkości przesyłu danych i jeden z największych polskich dostawców usług internetowych, wprowadza na rynek ultraszybki internet kablowy najnowszej generacji UPC Fiber Power,
Bardziej szczegółowo4.3. Warunki życia Katarzyna Gorczyca
4.3. Warunki życia Katarzyna Gorczyca [w] Małe i średnie w policentrycznym rozwoju Polski, G.Korzeniak (red), Instytut Rozwoju Miast, Kraków 2014, str. 88-96 W publikacji zostały zaprezentowane wyniki
Bardziej szczegółowoLISTA DANYCH DOTYCZĄCYCH TERENU
LISTA DANYCH DOTYCZĄCYCH TERENU Położenie Powierzchnia nieruchomości Informacje dotyczące nieruchomości Nazwa lokalizacji Miasto / Gmina Powiat Województwo Maksymalna dostępna powierzchnia (w jednym kawałku)
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA BHP PRZY RECZNYCH PRACACH TRANSPORTOWYCH DLA PRACOWNIKÓW KUCHENKI ODDZIAŁOWEJ.
INSTRUKCJA BHP PRZY RECZNYCH PRACACH TRANSPORTOWYCH DLA PRACOWNIKÓW KUCHENKI ODDZIAŁOWEJ. I. UWAGI OGÓLNE. 1. Dostarczanie posiłków, ich przechowywanie i dystrybucja musza odbywać się w warunkach zapewniających
Bardziej szczegółowoĆwiczenie: "Ruch harmoniczny i fale"
Ćwiczenie: "Ruch harmoniczny i fale" Opracowane w ramach projektu: "Wirtualne Laboratoria Fizyczne nowoczesną metodą nauczania realizowanego przez Warszawską Wyższą Szkołę Informatyki. Zakres ćwiczenia:
Bardziej szczegółowoTYMCZASOWY STATUT UZDROWISKA POLANICA-ZDRÓJ
Załącznik do Uchwały Nr XLII/298/2006 Rady Miejskiej w Polanicy-Zdroju z dnia 30.03.2006 roku TYMCZASOWY STATUT UZDROWISKA POLANICA-ZDRÓJ 1 W celu ochrony warunków naturalnych niezbędnych do prowadzenia
Bardziej szczegółowozaprasza do składania ofert na zakup samochodu dostawczego na potrzeby tworzonego przedszkola i do innych usług.
Lubań dn. 25.07.2011 r. ZAPYTANIE OFERTOWE na projekt współfinansowany przez Unie Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz z budżetu państwa w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego
Bardziej szczegółowoEGZEMPLARZ ARCHIWALNY WZORU UŻYTKOWEGO. (19) PL (n)62895. (i2,opis OCHRONNY
EGZEMPLARZ ARCHIWALNY RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (i2,opis OCHRONNY WZORU UŻYTKOWEGO (21) Numer zgłoszenia: 114534 (22) Data zgłoszenia: 23.12.2003 (19) PL (n)62895
Bardziej szczegółowoHarmonogramowanie projektów Zarządzanie czasem
Harmonogramowanie projektów Zarządzanie czasem Zarządzanie czasem TOMASZ ŁUKASZEWSKI INSTYTUT INFORMATYKI W ZARZĄDZANIU Zarządzanie czasem w projekcie /49 Czas w zarządzaniu projektami 1. Pojęcie zarządzania
Bardziej szczegółowoROZPORZÑDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY 1) z dnia 15 kwietnia 2004 r. w sprawie planu numeracji krajowej dla publicznych sieci telefonicznych
Dziennik Ustaw Nr 78 4725 Poz. 734 i 735 4. Wymagania, jakim powinno odpowiadaç gospodarowanie numeracjà AUS: 1) numery AUS przydziela si operatorowi stacjonarnej publicznej sieci telefonicznej lub innej
Bardziej szczegółowoProjekt. Projekt opracował Inż. Roman Polski
Projekt stałej organizacji ruchu na drogach powiatowych i gminnych miasta Puławy związany z projektem przebudowy niebieskiego szlaku rowerowego do rezerwatu Piskory. Projekt opracował Inż. Roman Polski
Bardziej szczegółowoCo zrobić, jeśli uważasz, że decyzja w sprawie zasiłku mieszkaniowego lub zasiłku na podatek lokalny jest niewłaściwa
Polish Co zrobić, jeśli uważasz, że decyzja w sprawie zasiłku mieszkaniowego lub zasiłku na podatek lokalny jest niewłaściwa (What to do if you think the decision about your Housing Benefit or Council
Bardziej szczegółowoSzkolenie wstępne InstruktaŜ stanowiskowy ELEKTRYK. opracowanie: Henryk Batarowski pod red. Bogdana Rączkowskiego
Szkolenie wstępne InstruktaŜ stanowiskowy ELEKTRYK opracowanie: Henryk Batarowski pod red. Bogdana Rączkowskiego Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie
Bardziej szczegółowooraz nowego średniego samochodu ratowniczo-gaśniczego ze sprzętem ratowniczogaśniczym
Samorządowy Program dotyczący pomocy finansowej dla gmin/miast na zakup nowych samochodów ratowniczo - gaśniczych ze sprzętem ratowniczogaśniczym zamontowanym na stałe oraz zakup sprzętu ratowniczo-gaśniczego
Bardziej szczegółowowww.nauczycielka.com ARKTYKA KRAINA WIECZNEGO LODU I ŚNIEGU
ARKTYKA KRAINA WIECZNEGO LODU I ŚNIEGU ARKTYKA GRENLANDIA Arktyka to obszar wokół bieguna północnego obejmujący Morze Arktyczne, Grenlandię, część Kanady i Syberię. Mieszkają tu Eskimosi i Lapończycy.
Bardziej szczegółowoOFERTA SŁONECZNA / OFERTA 18.04-30.06.2016 Infolinia: 12 687 57 47. ultralekki fluid do twarzy SPF 50+, 50 ml TWÓJ ZESTAW PREZENTÓW
/ OFERTA 18.04-30.06.2016 Infolinia: 12 687 57 47 ultralekki fluid do twarzy SPF 50+, 50 ml TWÓJ ZESTAW PREZENTÓW SUNBRELLA DUO SPF 30+ Mleczko ochronne, 200g + Chłodzący balsam po opalaniu, 200g SUNBRELLA
Bardziej szczegółowodr inż. arch. Tomasz Majda (TUP) dr Piotr Wałdykowski (WOiAK SGGW)
JAK WYGLĄDA IDEALNY ŚWIAT OCHRONY WÓD W POLSCE? I DO CZEGO POTRZEBNE MU PLANOWANIE PRZESTRZENNE? dr inż. arch. Tomasz Majda (TUP) dr Piotr Wałdykowski (WOiAK SGGW) 14 STYCZNIA 2013 STAN PRAWNY STUDIUM
Bardziej szczegółowoPromieniowanie podczerwone
Promieniowanie podczerwone Charakterystyka czynnika Dla okreêlenia promieni podczerwonych cz sto u ywa si skrótu angielskiego terminu Infra Red IR. Promieniowaniem podczerwonym nazywamy promieniowanie
Bardziej szczegółowoOGŁOSZENIE. Z.Z.R.G. przy KGHM O/Z.G. RUDNA. Zaprasza na WĘDKARSKIE GRUNTOWE ZAWODY RATOWNIKÓW GÓRNICZYCH
OGŁOSZENIE Z.Z.R.G. przy KGHM O/Z.G. RUDNA Zaprasza na WĘDKARSKIE GRUNTOWE ZAWODY RATOWNIKÓW GÓRNICZYCH Zawody organizowane są, jako dwudniowe w terminie 18-19 CZERWIEC 2016 na łowisku specjalnym. Forma
Bardziej szczegółowoKOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH. Wniosek DECYZJA RADY
KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH Bruksela, dnia 13.12.2006 KOM(2006) 796 wersja ostateczna Wniosek DECYZJA RADY w sprawie przedłużenia okresu stosowania decyzji 2000/91/WE upoważniającej Królestwo Danii i
Bardziej szczegółowoStowarzyszenie TERRANOVA zaprasza na Warsztaty Pracy Wodnej w dniach 20.08 do 28.08.2016
Stowarzyszenie TERRANOVA zaprasza na Warsztaty Pracy Wodnej w dniach 20.08 do 28.08.2016 Warsztaty odbędą się w Ośrodku Wczasowym STANICA WODNA na Mazurach w malowniczej miejscowości Stare Jabłonki (okolice
Bardziej szczegółowoOPINIA ORNITOLOGICZNO CHIROPTEROLOGICZNA DLA BUDYNKÓW SZPITALA POWIATOWEGO W ZAWIERCIU UL. MIODOWA 14
OPINIA ORNITOLOGICZNO CHIROPTEROLOGICZNA DLA BUDYNKÓW SZPITALA POWIATOWEGO W ZAWIERCIU UL. MIODOWA 14 (dot. gnieżdżenia się ptaków i występowania nietoperzy oraz wymaganych kompensacji przyrodniczych w
Bardziej szczegółowoZintegrowane Systemy Zarządzania Biblioteką SOWA1 i SOWA2 SKONTRUM
Zintegrowane Systemy Zarządzania Biblioteką SOWA1 i SOWA2 SKONTRUM PROGRAM INWENTARYZACJI Poznań 2011 Spis treści 1. WSTĘP...4 2. SPIS INWENTARZA (EWIDENCJA)...5 3. STAŁE UBYTKI...7 4. INTERPRETACJA ZAŁĄCZNIKÓW
Bardziej szczegółowoWynagrodzenia i świadczenia pozapłacowe specjalistów
Wynagrodzenia i świadczenia pozapłacowe specjalistów Wynagrodzenia i podwyżki w poszczególnych województwach Średnie podwyżki dla specjalistów zrealizowane w 2010 roku ukształtowały się na poziomie 4,63%.
Bardziej szczegółowoUrząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: 2016-06-30/02:29:36. Wpływ promieni słonecznych na zdrowie człowieka
Wpływ promieni słonecznych na zdrowie człowieka Światło słoneczne jest niezbędne do trwania życia na Ziemi. Dostarcza energii do fotosyntezy roślinom co pomaga w wytwarzaniu tlenu niezbędnego do życia.
Bardziej szczegółowoFot. Sebastian Nowaczewski Fot. 1. Gęsi podkarpackie (Pd) cechują się stosunkowo długim grzebieniem mostka i tułowiem i przeważnie białym upierzeniem
INFORMACJA z wykonanego zadania na rzecz postępu biologicznego w produkcji zwierzęcej Tytuł zadania: Analiza zmienności cech użytkowych i reprodukcyjnych oraz jakości jaj wylęgowych hodowlanych populacji
Bardziej szczegółowoPODSUMOWANIE TWOJEGO WYBORU RODZINY Rodzina o kodzie SLA-762-420481
1. Dane magazynu, do którego dostarczysz paczkę Adres: Henryka Sienkiewicza 40 44-203 Rybnik Daty i godziny otwarcia: 13 i 14 grudnia 2014 roku (sobota i niedziela) w godzinach od 8:00 do 20:00. Kontakt:
Bardziej szczegółowoKLAUZULE ARBITRAŻOWE
KLAUZULE ARBITRAŻOWE KLAUZULE arbitrażowe ICC Zalecane jest, aby strony chcące w swych kontraktach zawrzeć odniesienie do arbitrażu ICC, skorzystały ze standardowych klauzul, wskazanych poniżej. Standardowa
Bardziej szczegółowoWnioskodawcy. Warszawa, dnia 15 czerwca 2011 r.
Warszawa, dnia 15 czerwca 2011 r. My, niŝej podpisani radni składamy na ręce Przewodniczącego Rady Dzielnicy Białołęka wniosek o zwołanie nadzwyczajnej sesji Rady dzielnicy Białołęka. Jednocześnie wnioskujemy
Bardziej szczegółowoUSTAWA. z dnia 6 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw 1)
Dziennik Ustaw Nr 237 13670 Poz. 1654 1654 USTAWA z dnia 6 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw 1) Art. 1. W ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U.
Bardziej szczegółowo14P2 POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNYZ FIZYKI I ASTRONOMII - II POZIOM PODSTAWOWY
14P2 POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNYZ FIZYKI I ASTRONOMII - II POZIOM PODSTAWOWY Ruch jednostajny po okręgu Pole grawitacyjne Rozwiązania zadań należy zapisać w wyznaczonych miejscach pod treścią zadania
Bardziej szczegółowoANALIZA ANKIET DIAGNOZUJĄCYCH PROBLEMY PRIORYTETOWE WYMAGAJĄCE DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH
ANALIZA ANKIET DIAGNOZUJĄCYCH PROBLEMY PRIORYTETOWE WYMAGAJĄCE DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH Ankiety zostały przeprowadzone we wrześniu 2014 roku. W badaniach brało udział 108 uczniów, 60 rodziców, 9 nauczycieli
Bardziej szczegółowoMetody wyceny zasobów, źródła informacji o kosztach jednostkowych
Metody wyceny zasobów, źródła informacji o kosztach jednostkowych by Antoni Jeżowski, 2013 W celu kalkulacji kosztów realizacji zadania (poszczególnych działań i czynności) konieczne jest przeprowadzenie
Bardziej szczegółowoStrategia rozwoju kariery zawodowej - Twój scenariusz (program nagrania).
Strategia rozwoju kariery zawodowej - Twój scenariusz (program nagrania). W momencie gdy jesteś studentem lub świeżym absolwentem to znajdujesz się w dobrym momencie, aby rozpocząć planowanie swojej ścieżki
Bardziej szczegółowoI. Zakładanie nowego konta użytkownika.
I. Zakładanie nowego konta użytkownika. 1. Należy wybrać przycisk załóż konto na stronie głównej. 2. Następnie wypełnić wszystkie pola formularza rejestracyjnego oraz zaznaczyć akceptację regulaminu w
Bardziej szczegółowoSzybkoschładzarki SZYBKOSCHŁADZARKI. Szybkoschładzarki z funkcją 50 szybkozamrażania
SZYBKOSCHŁADZARKI Szybkoschładzarki z funkcją 50 szybkozamrażania SZYBKOSCHŁADZARKI DLACZEGO WARTO ICH UŻYWAĆ? Wszystkie świeże produkty zawierają naturalną florę bakteryjną, która w sprzyjających warunkach
Bardziej szczegółowoREGULAMIN przeprowadzania okresowych ocen pracowniczych w Urzędzie Miasta Mława ROZDZIAŁ I
Załącznik Nr 1 do zarządzenia Nr169/2011 Burmistrza Miasta Mława z dnia 2 listopada 2011 r. REGULAMIN przeprowadzania okresowych ocen pracowniczych w Urzędzie Miasta Mława Ilekroć w niniejszym regulaminie
Bardziej szczegółowo1. MONITOR. a) UNIKAJ! b) WYSOKOŚĆ LINII OCZU
Temat: Organizacja obszaru roboczego podczas pracy przy komputerze. 1. MONITOR a) UNIKAJ! - umieszczania monitora z boku, jeżeli patrzysz na monitor częściej niż na papierowe dokumenty - dostosowywania
Bardziej szczegółowoAutomatyczne Systemy Infuzyjne
Automatyczne Systemy Infuzyjne Wype nienie luki Nie ma potrzeby stosowania skomplikowanych i czasoch onnych udoskonaleƒ sprz tu infuzyjnego wymaganych do specjalistycznych pomp. Pompy towarzyszàce pacjentowi
Bardziej szczegółowoKRYTERIA DOSTĘPU. Działanie 2.1,,E-usługi dla Mazowsza (typ projektu: e-administracja, e-zdrowie)
Załącznik nr 1 do Uchwały nr / II / 2015 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego na lata 201-2020 KRYTERIA DOSTĘPU Działanie 2.1,,E-usługi dla Mazowsza (typ projektu:
Bardziej szczegółowoSatysfakcja pracowników 2006
Satysfakcja pracowników 2006 Raport z badania ilościowego Listopad 2006r. www.iibr.pl 1 Spis treści Cel i sposób realizacji badania...... 3 Podsumowanie wyników... 4 Wyniki badania... 7 1. Ogólny poziom
Bardziej szczegółowoBYSTRZYCA KŁODZKA, grudzień 2011 r.
BYSTRZYCA KŁODZKA, grudzień 2011 r. EKSPERTYZA DOTYCZĄCA PRZYSTOSOWANIA 7 OBIEKTÓW MILITARNYCH ZLOKALIZOWANYCH W NADLEŚNICTWIE LEGNICA, LEŚNICTWIE DOBRZEJÓW W ODZIAŁACH 274 I 275 NA HIBERNAKULA NIETOPERZY
Bardziej szczegółowoInfrastruktura techniczna. Warunki mieszkaniowe
Daniela Szymańska, Jadwiga Biegańska Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Instytut Geografii, Gagarina 9, 87-100 Toruń dostępne na: http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/rl_charakter_obszar_wiejskich_w_2008.pdf
Bardziej szczegółowoINFORMACJE DLA KIEROWCÓW
INFORMACJE DLA KIEROWCÓW Prawo jazdy Kierowcy pojazdów mechanicznych mogą prowadzić samochody na terenie Szwecji na podstawie polskiego prawa jazdy i polskiego świadectwa kwalifikacji. Niezależnie od okresu
Bardziej szczegółowoWZORU UŻYTKOWEGO @ Y1 (2?) Numer zgłoszenia: 107150 /TJ\ ]ntc]7-
RZECZPOSPOLITA POLSKA EGZEMPLARZ ARCHIWALNY OPIS OCHRONNY PL 59115 WZORU UŻYTKOWEGO @ Y1 (2?) Numer zgłoszenia: 107150 /TJ\ ]ntc]7- Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej @ Data zgłoszenia: 07.10.1997
Bardziej szczegółowoEKSPERTYZA ORNITOLOGICZNA I CHIROPTEROLOGICZNA NA POTRZEBY TERMOMODERNIZACJI BUDYNKU
EKSPERTYZA ORNITOLOGICZNA I CHIROPTEROLOGICZNA NA POTRZEBY TERMOMODERNIZACJI BUDYNKU Poznań 03.03.2016 WSTĘP W myśl Ustawy o Ochronie Przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 roku (Dz. U. Nr 92, poz. 880, z późn.
Bardziej szczegółowoMetodyka zwalczania pachówki strąkóweczki występującej na grochu przy wykorzystaniu sygnalizacji pojawienia się szkodnika
Metodyka zwalczania pachówki strąkóweczki występującej na grochu przy wykorzystaniu sygnalizacji pojawienia się szkodnika dr Piotr Szafranek Praca została wykonana w ramach zadania 1.15: Aktualizacja istniejących
Bardziej szczegółowoPL-LS.054.24.2015 Pani Małgorzata Kidawa Błońska Marszałek Sejmu RP
Warszawa, dnia 04 września 2015 r. RZECZPOSPOLITA POLSKA MINISTER FINANSÓW PL-LS.054.24.2015 Pani Małgorzata Kidawa Błońska Marszałek Sejmu RP W związku z interpelacją nr 34158 posła Jana Warzechy i posła
Bardziej szczegółowoOchrona nietoperzy w ramach specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2000 - problemy, szanse i wyzwania
Ochrona nietoperzy w ramach specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2000 - problemy, szanse i wyzwania Robert Mysłajek Stowarzyszenie dla Natury Wilk Źródło: Natura 2000 viewer http://natura2000.eea.europa.eu
Bardziej szczegółowo