POLACY I SPRAWA POLSKA W CZASIE II WOJNY ŚWIATOWEJ. Agata Błaszczyk PMS 26/10/2013

Transkrypt

1 POLACY I SPRAWA POLSKA W CZASIE II WOJNY ŚWIATOWEJ Agata Błaszczyk PMS 26/10/2013

2 Kluczowe aspekty tematu Polacy i II Wojna Światowa Polski wkład w II Wojnę Światową całość działań militarnych polskiego wojska, osiągnięcia technologiczne oraz wywiadu.

3 Wojna obronna we wrześniu 1939 Polska odmawia stania się satelitą Niemiec. Pakt o niestosowaniu przemocy z 1934 zerwano. Straty Polaków w tys.poległych i 140tys. rannych, dużo więcej cywilów. Zadaniem Wojska Polskiego było powstrzymanie Wehrmachtu na 2 tygodnie a nie pokonanie go. (Czas dla aliantów na ofensywę). Straty niemieckie-50tys. poległych żołnierzy opóźniony atak na Francje i Anglie. Armia Polska niezmobilizowana, mobilizacja w pełniodwołana na życzenie Francji i Anglii-nie drażnić Hitlera.

4 Upadek-1939 Polska nigdy oficjalnie nie skapitulowała nie utworzono w niej również kolaboracyjnego rządu marionetkowego podporządkowanego okupantom. Przyczyny-przewaga armii niemieckiej liczebna i techniczna, niedopracowany plan obronny, najważniejszy czynnik to uderzenie Sowietów od wschodu-17/09/1939- czynnik psychologiczny.

5

6 Wkład Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie Po przegranej Kampanii Wrześniowej część polskiego wojska oraz korpusu oficerskiego ewakuowała się do Rumunii oraz na Węgry gdzie zostali internowani. Żołnierze ci kierowali się później do Francji gdzie Rząd RP na uchodźstwie w szybkim czasie zorganizował nową polską armię we Francji w liczbie ok żołnierzy. W 1940 wojsko to wzięło udział w kampanii norweskiej (maj 1940-Narwik) oraz bitwie o Francję. Po klęsce Francji około polskich żołnierzy ewakuowało się do Palestyny i Wielkiej Brytanii, gdzie po reorganizacji stworzyli polskie siły zbrojne walczące u boku aliantów do końca wojny.

7 Rząd Polski na Uchodźstwie i Polskie Siły Zbrojne Polski Rząd na Uchodźstwie - po klęsce wrześniowej wielu polskich przywódców, dowódców oraz żołnierzy udało się na emigrację, gdzie utworzyli polski rząd z siedzibą w Londynie), Polskie Siły Zbrojne oraz siatkę wywiadowczą.

8 Wschód Armia Andersa i Armia Berlinga Wschód - po ataku Hitlera na ZSRR w 1941 roku i zawarciu układu Sikorski-Majski powstały również Polskie Siły Zbrojne w ZSRR (Armia Andersa). Na przełomie marca i kwietnia 1942 Armia Andersa przedostala sie przez Morze Kaspijskie do Iranu. Na Bliskim Wschodzie Armia Andersa dołączyła do 8 Armii Brytyjskiej i stała się znana jako 2 Korpus Polski. W 1943 pod auspicjami Związku Patriotów Polskich utworzono podporządkowane ZSRR oddziały wojskowe nazwane później Armią Berlinga.-Sielce nad Oką-1 Dywizja Piechoty im. Kościuszki, przekształcona w korpus a potem w armię Lenino- dezerterzy żołnierzy

9 Anders i Jego Armia Z Rosji do Brytyjskiej Palestyny (dziś IZRAEL)

10 Polacy na Syberii

11 Płyta główna polskiego cmentarza wojennego w Lenino /10/1943

12 Zbrodnia Katyńska Wiosną 1940 r. Rozstrzelano co najmniej obywateli Polski, w tym ponad 10 tys. oficerów wojska i policji, na mocy decyzji najwyższych władz ZSRR zawartej w tajnej uchwale z 5 marca 1940 roku (tzw. decyzja katyńska). Egzekucji ofiar dokonała radziecka policja polityczna NKWD. W latach władze ZSRR zaprzeczały swojej odpowiedzialności za zbrodnię katyńską. 13 kwietnia 1990 roku oficjalnie przyznały, że była to jedna z ciężkich zbrodni stalinizmu.

13 ZDJDocumentation

14 Formowanie się nowej Armii Polskiej Polacy przybywający z obozów pracy w Rosji

15 Armia Andersa

16 Ruch oporu 27/09/39- Służba Zwycięstwu Polski Armia Krajowa licząca ok. 400 tys. zaprzysiężonych członków-luty 1942 W okupowanej Polsce działały również inne organizacje podziemne jak Bataliony Chłopskie (ok ), NSZ (ok ) oraz Armia Ludowa (ok ). Liczba członków polskiego ruchu oporu podczas II wojny światowej oscylowała w okolicach jeden z największych w Europie.

17 Największe akcje AK-Burza Akcja Burza, podczas której Armia Krajowa przeprowadzała szereg ataków wymierzonych w niemiecką armię wycofującą się przed Armią Czerwoną. (Wilno, Lwów, W-wa). Operacja Ostra Brama plan samodzielnego oswobodzenia Wilna 7/07/1944 brak informacji o tej akcji na zachodzie - cenzura prewencyjna nalożona na wszelkie informacje w brytyjskich mediach. Powstanie we Lwowie - 22 lipca 1944-Około 700 żołnierzy AK zginęło, biorąc udział w walkach o wyzwolenie Lwowa. Ponad 2 tys. żołnierzy Lwowskiej AK zostało skazanych i uwięzionych w łagrach sowieckich. Powstanie warszawskie.

18 Powstanie Warszawskie Powstanie - najbardziej kontrowersyjne w historii-symbol walk o niepodleglość Polski, ostatni zryw narodu-symbol bohaterstwa i heroizmu, manifestacja przed Sowietami. 250tys mieszkancow zginelo. Przez 3 miesiace systematycznie niszczono W-we, 93% budynkow w ruinie.

19 Kampanie europejskie Udził Polaków w ważnych kampaniach na europejskim teatrze działań wojennych: kampania wrześniowa, bitwa o Francję, kampania norweska, bitwa o Anglię, lądowanie w Normandii, operacja Overlord, bitwa o Berlin i wielu innych. Polskie Siły Zbrojne zaangażowane w II wojnie światowej w walkę przeciw nazistom stanowiły czwartą co do wielkości armię aliancką w Europie (oprócz armii francuskiej).

20 Bitwy z udziałem Polaków I Kampania wrześniowa (1939) Bitwa pod Mokrą Bitwa nad Bzurą Bitwa pod Tomaszowem Lubelskim Obrona Warszawy Obrona Westerplatte Akcje polskiego podziemia: Powstanie Zamojskie Akcja Góral 1943 Akcja Główki Akcja Burza 1944 Operacja Ostra Brama Powstanie we Lwowie Powstanie Warszawskie Zamach na Café Club Bitwa na Porytowym Wzgórzu

21 Bitwy z udziałem Polaków II

22 Monte Casino

23 Wkład Polskiej Marynarki Wojennej (PMW) Podczas II wojny światowej w skład PMW wchodziło łącznie 27 okrętów. Okręty PMW przeprowadziły 1162 patroli oraz operacji wojskowych, zatopiły 12 okrętów nieprzyjaciela (w tym 5 okrętów podwodnych), 41 statków handlowych, uszkodziły 24 okręty (w tym osiem okrętów podwodnych) i zestrzeliły 20 samolotów. (Burza, Blyskawica, Grom-do Anglii) Polskie niszczyciele płynące do Wielkiej Brytanii w ramach planu "Peking"

24 Polski wywiad Wg. polsko-brytyjskiej komisji historycznej, która znalazła w archiwach brytyjskich notatkę, z której wynika, że 45 proc. ogółu brytyjskich doniesień wywiadowczych okresu II wojny światowej pochodziło z polskich źródeł, z czego 85 proc. określono jako wysokiej lub bardzo wysokiej jakości (2005).

25 Enigma Zespół w składzie: Marian Rejewski, Henryk Zygalski i Jerzy Różycki w styczniu 1933 złamał kod niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma, zbudował jej działającą kopię oraz urządzenia deszyfrujące szyfrogramy Enigmy najpierw tzw. cyklometr, a następnie, po udoskonaleniu przez Niemców techniki szyfrowania, tzw. bombę kryptologiczną. Dzięki Enigmie niemiecki atak na Polskę nie był zaskoczeniem dla polskiego Sztabu Generalnego.

26 Rozszyfrowanie Enigmy Marian Rejewski - polski matematyk i kryptolog Jerzy Różycki - polski matematyk i kryptolog Henryk Zygalski - polski matematyk i kryptolog

27 Broń rakietowa pociski V1 i V2 Polski wywiad miał swój udział w rozpracowaniu tajnego projektu III Rzeszy broni rakietowej V1 i V2. W operacji Most III przeprowadzonej w lipcu 1944 polski ruch oporu dostarczył aliantom elementy zdobytego nad Bugiem pocisku V-2. Części te wraz z planami konstrukcji zostały przetransportowane samolotemdo Londynu. Dzięki informacjom zbieranym przez wywiad Armii Krajowej wśród Polaków, pracowników przymusowych zatrudnionych w zakładach w Peenemünde, lotnictwo alianckie dokonało nalotów niszcząc linie produkcyjne rakiet V1/V2 oraz fabrykę benzyny syntetycznej w Policach (benzyny używanej do V1 i V2)

28 Police- Akcja Synteza Po nalotach i kompletnym zniszczeniu fabryki Gestapo wpadło na trop uczestników akcji. Większość aresztowano i w wyniku procesu w Berlinie kary śmierci uniknęły tylko pojedyncze osoby. Z pięciu wyroków śmierci wykonano cztery wszystkie niemal w przededniu zdobycia stolicy Niemiec przez Armię Czerwoną.

29 Wydobycie V2 Armia Krajowa wydobywa z Bugu czesci V-2

30 Technologia i rozwój broni-i Czołg-7TP (skrót od siedmiotonowy, polski) polski czołg lekki skonstruowany przed II wojną światową. Konstrukcja tego czołgu była polskim rozwinięciem brytyjskiego czołgu Vickers E, którego licencję zakupiła Polska. Czołg ten miał mocniejszy silnik wysokoprężny i był pierwszym w Europie oraz jednym z pierwszych na świecie czołgów wyposażonych w tego rodzaju silnik (obok czołgów japońskich tego okresu).

31 Technologia i rozwój broni-ii Pierwszy ręczny wykrywacz min opracowany podczas II wojny światowej, zimą 1941/42, służących w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie. Dzięki 500 sztukom polskiego wykrywacza min udało się Brytyjczykom przejść przez pola minowe pod El Alamein, co walnie przyczyniło się do zwycięstwa 8 Armii. Wykrywacz, nieodpłatnie przekazano Brytyjczykom.

32 Technologia i rozwój broni-iii Wyrzutnik bomb Władysława Świąteckiego wynaleziony w 1925 roku przez polskiego wynalazcę, masowo stosowany podczas II wojny światowej w bombowcach polskich i alianckich. W czasie wojny w Wielkiej Brytanii wyprodukowano ponad 165 tys. takich wyrzutników. SCR-300 pierwsza na świecie plecakowa radiostacja z manualnie ustawianą częstotliwością zaprojektowana w 1940 przez polskiego inżyniera Henryka Magnuskiego. Radiostacja była powszechnie używana przez amerykańskie siły zbrojne pod popularną nazwą walkietalkie.

33 Technologia i rozwój broni-iv Karabin przeciwpancerny wz. 35 SCR-300 pierwszy odbiornik i nadajnik z manualnie ustawianą częstotliwością

34 Polska Diaspora w Anglii po 1945 r. Świadomość Rządu Brytyjskiego z konsekwencji, wynikających z postanowień Konferencji w Teheranie w 1943 roku w tzw. Kwestii Polskiej. Nowa Polska, w granicach nakreślonych przez Teheran nie miała szans na akceptację ze strony Polaków, wtedy jeszcze walczących o wspólną sprawę sojuszników. Spośród Wielkiej Trójki, Wielka Brytania znalazła się w sytuacji najmniej komfortowej. Polscy żołnierze stanowili największy odsetek żolnierzy obcych, walczących w Anglii. Przyszłość Polaków leżała w rękach Anglii. Nowy porządek oznaczał dla Polaków niemożność powrotu i odcięcie od Kraju.

35 Koniec wojny- Jałta 1945

36 Polish Question Polish Question spędza sen z oczu brytyjskich premierów brak pomysłu na Polaków osób-1946 (Raport Raczyńskiego) Co zrobić z taką masą ludności brak doświadczenia z punktu widzenia prawa, brak ustaw emigracyjnych. Gabinet Wojny podkreśla fakt moralnego obowiązku jaki spoczywał na wszystkich sojusznikach Aliantach, gwarancji na możliwość osiedlenia się Polaków poza granicami Polski, będącej pod wpływem sowieckim. 5 lipca 1945 roku Rząd Brytyjski oficjalnie wycofał uznanie dla Polskiego Rządu na Uchodźstwie. Odtąd sytuacja Polaków zostanie zakwalifikowana do sytuacji bez wyjścia. Rozczarowana i kompletnie zszokowana społeczność polska postawiona została przed faktem dokonanym. Dla wielu polskich żołnierzy decyzja o pozostaniu na uchodźstwie podjęta została w ciągu jednej nocy.

37 Dylemat-Co zrobić z Polską Armią?

38 Polacy w Anglii Maj 1946 Maj 1946 pierwsze transporty Polaków do Anglii. (kilka dni po ogłoszeniu decyzji E. Bevin sekretarza w Min. Finansów) Gen.Anders: Nie wracamy do domu. Jedziemy na wygnanie - ostatni kontyngent Polacy w Anglii b. zorganizowani: szkoły, szpitale, prasa, kantyny, teatr, pełna infrastruktura Małe Polski Nie mogli pozostać niezauważeni lub zignorowani Potrzeba edukacji na każdym szczeblu hunger for education młodzi ludzie- przerwana edukacja Brytyjski punkt widzenia- szybka i bezbolesna integracja i asymilacja główne narzedzie edukacja

39 Polski Akt Osiedleńczy-PRB Ostateczna decyzja: zgoda na emigracje, Polscy-uchodźcy polityczni bedą mogli liczyć na pomoc brytyjską - Polish Resettlement Bill in March 1947 (Pierwsze prawo, dotyczace masowej migracji w parlamencie brytyskim). Dokument regulował też wszystkie aspekty codziennego życia: edukację dzieci i młodzieży, kwestie zatrudnienia, emerytur i opieki zdrowotnej. Komitet Edukacji dla Polakow-bezprecedensowe przedsiewziecie. Byl pierwszą i jedyną tego rodzaju instytucją mającą zapewnić pomoc edukacyjną mniejszości narodowej. 9-milionow funtow - brytyjska pomoc

40 Polska szkoła na wygnaniu We wszystkich polskich skupiskach istnialy szkoły polskie na szczeblu podstawowym, średnim, ogólnokształcącym, zawodowym i wyższym: w Rumunii, na Węgrzech, we Francji, Wielkiej Brytani, poza Europą w Teheranie, Jerozolimie, Bejrucie, Bombaju, Nairobi, Santa Rosie (Meksyk), Pahiaucie (Nowa Zelandia). Ich początkowym zadaniem była kontynuacja nauki. Z czasem przekształciła się ona w specjalną misję o utrzymanie języka, kultury i tradycji polskiej. Nie mniejszą troską otoczono młodzież w oddziałach wojskowych. Miały one tutaj szczególną rolę: były terapią po przeżyciach w Rosji, pomostem do normalności.

41 Polski Korpus Przysposobienia i Rozmieszczenia - PKPR Do pierwszych decyzji podjętych przez nowy rząd Partii Pracy w marcu 1947 roku należała ustawa o osiedleniu Polaków Polish Resettlement Corps.- nie jednostka o charakterze militarnym natomiast pod brytyjskim dowództwem wojskowym. Zadania PRC: wyłącznie cywilne: przydzielić i wysłać Polaków do pracy, szkół lub uniwersytetów; giełda pracy dla Polaków; 2 letni trening lub szkolenie.

42 Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie ROK Polaków zostało objętych tymże programem. ROK w Anglii SZCZYTOWY MOMENT Polskich Lotników od 1939 Jednostki broniące angielskie nadbrzeża Wschodnia Szkocja Jednostki wywiadowcze m.in grupa pracująca nad Enigma Armia Andersa (II Korpus) Jednostki sprowadzone z Bliskiego Wschodu, Afryki, Niemiec

43 Rynek pracy dla Polaków w Anglii w 1947r Przemysł papierniczy Przemysł mechaniczny Usługi: zegarmistrz, szewc, naprawa samochodów Rolnictwo: np. Szkocja zbiory 1947 PRACA DLA POLAKÓW W ANGLII 1947 Turystyka:kucharz kelnerka, sprzątaczka Przemysł budowlany: murarz, malarz, tapeciarz,hydraulik, elektryk,etc. Przemysł tekstylny: szycie, haftowanie, wykonywanie zabawek

44 Obozy w Anglii Do października 1946 r tys. żołnierzy polskich zostało zakwaterowanych na terenie Anglii w byłych amerykańskich, kanadyjskich i angielskich obozach wojskowych. Powstało wtedy 160 obozów dla żolnierzy Drugiego Korpusu oraz ich rodzin. Obozy były rozsiane na terenie całego kraju. Usytuowane 2-3 mile od najbliższej wsi lub miasta

45 Scotland ARMY UNITS IN POLISH RESETTLEMENT CORPS CAMPS IN THE UK WALES ENGLAND

46 NORTHUMBERLAND- NORTH ENGLAND MORPETH MORPETH- CRASH CAMP

47 MIDLANDS - CHESHIRE DELAMERE PARK CAMP NORTWICH NANTWICH OULTON PARK CAMP TARPOLEY DODDINGTON PARK NANTWICH

48 MIDLANDS - STAFFORDSHIRE BLACK SHAW MOOR CAMP LEEK

49 MIDLAND GLOUCESTERSHIRE FAIRFORD STOWELL PARK CAMP- CHELTENHAM DAGLINGWORTH CAMP - CIRENSTER FAIRFORD PARK CAMP

50 Nissen huts Beczki Śmiechu konstrukcja

51 Wyposażenie baraku Dwie rodziny na barak Główne ścieżki - bruk, reszta wydeptane małe dróżki. Wyposażenie baraku: łóżko z materacem, komoda, składane krzesła, stół, sztućce, pościel. Pomieszczenie podzielone zasloną : sypialnia i pokój - brak prywatności Rezydenci-brak skarg na warunki obozowe.

52 Drewniane baraki

53 Ogrzewanie i elektryczność Elektryczne oświetlenie (limitowane) ogrzewanie prymitywne piecyki, słaba wentylacja. Warunki sanitarne prymitywne, dostępne w głównym baraku wg. inspektorów niedopuszczalne. Ciepła woda, raz lub dwa razy w tygodniu.

54 Czas wolny Kantyny NAAFI, kino i tańce, brak jakiejkolwiek działalności kulturalnej. Brak miejsca na sport i rekreacje. Dziewczęta szycie, haftowanie Chłopcy w kontakcie z miejscowymi skautami Według raportów, nie ma żadnej aktywności stymulującej młodzież. Poczucie bezcelowości i apatii. Chłopcy z Lilford - Wschodnia Afryka- łowienie ryb w rzekach i jeziorach-bez licencji! Springhill Camp

55 EAST MOOR CAMP Opieka zdrowotna Każdy obóz punkt medyczny. Słabe wyposażenie, braki w lekach, Kazdy oboz punkt medyczny brak kontroli dentystycznej. Slabe wyposazenie, braki w lekach, Posiłki małokaloryczne, brak kontroli dentystycznej. nieurozmaicone, często zimne duża odległość z baraku kuchennego do Posilki malokaloryczne, pomieszczeń mieszkalnych. nieurozmaicone Ostatni posiłek 5pm (raporty-krytyka) Stan zdrowia anemia Stan zdrowia anemia, próchnica, malaria. 75-Stowell Park 1949 Wysoki procent smiertelnosci wsrod Harrod moje dzieci noworodkow Fairford Obowiązkowo: tran, sok pomarańczowy, mleko Wysoki procent śmiertelności wśród noworodków Fairford

56 Raporty z obozów Nieodparta chęć nauki u młodych ludzi, dyscyplina, respekt dla nauczycieli, bardzo ciężka praca ogromny bagaż doświadczeń Ogromny podział wiekowy w klasach, przepełnione klasy. Stowell Park Dwudziestodwuletnie dziewczyny z ośmioletnimi dziewczynkami. Lokalne szkoły angielskie także przeładowane- np. Nantwich Doddington Camp Zebrania z rodzicami wyraźna nięchęć posyłania dzieci do szkół angielskich niekatolickich Doddington Niezmienny cel: szybka asymilacja Odpowiedź Polaków: Polska Macierz Szkolna, szkoły sobotnie

57 Raporty z obozów Ashby Folville Springhill Camp Fairford Camp

58 Problemy językowe Kursy językowe wieczorowe dla doroslych dla ambitnych, czytanie książek J.Austin; zła frekwencja - 29% np. Doddington Camp -100 osob na 600 Melton Mowbray zbiory ziemniaków - spadek z 37 do 66. Zmęczenie, wiek, powrót do kraju, odizolowanie geograficzne brak kontaktu z językiem, Polacy nie nawiązują kontaktów poza miejscem pracy Brytyjczycy: apatia, kryzys moralny, załamanie nerwowe przyczyna niechęci i cynizmu

59 Powolna adaptacja Polacy są mniej sceptyczni do wszelkiego rodzaju społecznych i edukacyjnych inicjatyw. Zakładają swoje organizacje, przystosowują się do nowego życia. 1953r oznaki integracji, reakcje na koronacje - Polacy uczestniczą w lokalnych uroczystościach, wywieszają flagi brytyjskie i polskie w obozach i hostelach, tańczą narodowe tańce na festynch, skadki dla ofiar powodzi w 1953 itd. Lokalna społeczność postrzega ich jako: ciężko pracujących, honorowych. Posiadają naturalną tendencje do zabawy i korzystania z przyjemności życia.

60 Asymilacja Polaków Największa przeszkoda w asymilacji obozy i dystans - ważny czynnik w integracji. Wysoki wskaźnik urodzin wg. Harrod s te dzieci powinny być już pod wpływem brytyjskiej społeczności. Obozy zamyka się w latach 60-tych, ostatnie szkoły - Northwick Park i Melton Mowbray w Marzec 1953 koniec Komitetu obawa Polaków,koniec pomocy finansowej dla Polaków? Asymilacja? - kultywowanie Polskości - tożsamości narodowej - paradoks - w zaprzeczeniu do oczekiwań brytyjskich

61 POP Dzisiaj Rips

62 Bibliografia Andrzej Garlicki: Historia /98: Polska i świat. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, Wojciech Roszkowski, Historia Polski, , PWN, Jan Żak, Jerzy Topolski, Lech Trzeciakowski, Antoni Czubiński: Dzieje Polski. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Nowa Powszechna Encyklopedia PWN. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004,