WOJEWODA MAŁOPOLSKI. WP-III Kraków, dnia 16 MAR 2012

Transkrypt

1 WOJEWODA MAŁOPOLSKI WP-III Kraków, dnia 16 MAR 2012 Szanowna Pani Ewa Gędłek Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej ul. Kościuszki Krzeszowice Zespół Kontrolny Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie przeprowadził kontrolę problemową w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Krzeszowicach. Kontrolę przeprowadzono w dniach 25 i 27 stycznia 2012 roku na podstawie art. 28 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej województwie (Dz. U. z 2009 r. Nr 31, poz. 206 z późn. zm.), w związku w związku z 7 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 23 marca 2005 r. w sprawie nadzoru i kontroli w pomocy społecznej (Dz. U. Nr 61, poz. 543 z późn. zm.), oraz art. 22 pkt 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz z późn. zm.) a także na podstawie art. 175 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz z późn. zm.). Zakres kontroli obejmował organizowanie i świadczenie specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osób z zaburzeniami psychicznymi oraz wykorzystanie dotacji na ten cel w roku Ustalenia kontroli zostały zawarte w protokole podpisanym przez Panią Kierownik 10 lutego 2012 roku. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Krzeszowicach jest wyodrębnioną jednostką organizacyjną Gminy. W trakcie kontroli stwierdzono nieprawidłowości 1) W sentencji wszystkich decyzji przyznających specjalistyczne usługi opiekuńcze nie określono miejsca świadczenia usług, tj. miejsca zamieszkania, co jest wymagane zgodnie z art. 50 ust. 5 ustawy o pomocy społecznej, (cyt: Ośrodek pomocy społecznej, przyznając usługi opiekuńcze, ustala ich zakres, okres i miejsce świadczenia. ). 2) W uzasadnieniach wszystkich decyzji przyznających specjalistyczne usługi opiekuńcze brak uzasadnienia nadania decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności. Również w podstawie prawnej brak, przywołanego w sentencji, art. 108 kodeksu postępowania administracyjnego. 3) W jednej z kart pracy opiekuna dotyczącej wykonania decyzji nr OPS /10 dokonano poprawki korektorem. Poprawka nie miała wpływu na rozliczenie godzin Kraków, ul. Basztowa 22 * tel * fax

2 Prawidłowym sposobem dokonania poprawki w dokumencie urzędowym jest przekreślenie błędnego wpisu i wpisanie nowego, oraz parafowanie poprawki. 4) Poddano kontroli akta pracowników świadczących specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi, celem określenia właściwych kwalifikacji osób sprawujących powyższe usługi. Z trzech osób wykonujących specjalistyczne usługi opiekuńcze, dwie nie posiadają wymaganych kwalifikacji: Pani Barbara B.- stanowisko starszy opiekun Posiada następujące kwalifikacje: szkoła zawodowa - krawiec odzieży damskiej ciężkiej szkolenie Opiekunka - nowy zawód na rynku pracy /2007/ ; szkolenie Prowadzenie treningów umiejętności społecznych w zakresie specjalistycznych usług opiekuńczych /2011/; szkolenie Jak pracować z osobą starszą warsztaty działalność artystyczna dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie /2007/ 12 godzin; staż pracy: Spółdzielnia Pracy - nakładaczka - 12 lat, Spółdzielnia Inwalidów - szwaczka - 4 miesiące. Anna Z. - stanowisko starszy opiekun Posiada następujące kwalifikacje: szkoła zawodowa - rolnik, nachylenie programowe - ogrodnictwo kurs opiekunek domowych /1999/ Staż pracy: PKP - kasjer - 12 lat, Polski Czerwony Krzyż - 5 lat. W związku z wątpliwościami dotyczącymi kwalifikacji Pani Barbary B. i Anny Z., oraz faktu braku uzupełnienia zakresu czynności Pani Barbary B. o usługi specjalistyczne do października 2011 r., kontrolujący złożyli zapytanie 25 stycznia 2012 r. Kierownik złożył wyjaśnienia w pismach z 26 stycznia oraz 27 stycznia 2012 r. W piśmie z 27 stycznia kierownik stwierdził między innymi, cyt.: (...) Pani Barbara B(...) oraz pani Anna Z(...) zatrudnione są na stanowiskach opiekunów w ośrodku pomocy społecznej. Przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 marca 2009 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (Dz. U. Nr 50, poz.398 z późn. zm.) określają następująco minimalne wymagania kwalifikacyjne niezbędne do wykonywania pracy na tym stanowisku : wykształcenie podstawowe oraz umiejętność wykonywania czynności. Pracownice te posiadają wykształcenie zawodowe oraz biegłość w wykonywaniu czynności w ramach usług opiekuńczych. Tym samym należy uznać, że posiadają kwalifikacje, o których mowa w 3 ust. 1 in fine rozporządzenia MPiPS z dnia 22 września 2005 r. w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych ( Dz. U. Nr 189, poz z późń. zm.), tj. kwalifikacje do wykonywania innego zawodu dającego wiedzę i umiejętności pozwalające świadczyć określone specjalistyczne usługi. Wymienione pracownice, zatrudnione w trybie określonym w 3 ust. 3 rozporządzenia, zdobywają i podnoszą wymagane kwalifikacje. Pani Barbara B(...) ukończyła kolejno: W okresie od dnia r. do dnia r. uczestniczyła w wykładach i zajęciach praktycznych trwających 128 godzin szkolenia: opiekunka - nowy zawód na rynku pracy współfinansowanego w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego. Otrzymała CERTYFIKAT, który potwierdza ukończenie szkolenia oraz zaliczenie z wynikiem pozytywnym egzaminu końcowego. Szkolenie obejmowało 2

3 zagadnienia z zakresu opieki nad osobami starszymi i przewlekle chorymi: fizjologia starzenia się i promocja zdrowia osób. starszych, pielęgnacja osób starszych i przewlekle chorych w zakresie zabiegów higienicznych, karmienia, mycia chorego, przemieszczania, obsługi podnośników), pielęgnacja chorych ze stomią, z odleżynami, z cewnikiem pęcherza, sposoby podawania leków, postępowanie w schorzeniach typowych dla osób starszych (demencja, udar mózgu, choroba Parkinsona, nietrzymanie moczu i stolca, osteoporoza), zapobieganie upadkom, podstawy opieki paliatywnej, podstawy terapii zajęciowej i fizjoterapii, zasady żywienia osób starszych, zasady udzielania nagłej pomocy, zasady nawiązywania właściwych relacji z podopiecznym i jego rodziną, postępowanie w sytuacjach konfliktowych, kryteria uprawniające do świadczeń pomocy społecznej i opieki zdrowotnej; W dniu 15 marca 2011 r. uczestniczyła w 10 godzinnym szkoleniu PROWADZENIE TRENINGÓW UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNYCH W ZAKRESIE SPECJALISTYCZNYCH USŁUG OPIEKUŃCZYCH. Program szkolenia obejmował: pojęcie zaburzenia psychicznego, specjalistyczne usługi opiekuńcze, podstawy komunikacji z pacjentem, organizacja pracy w ramach specjalistycznych usług opiekuńczych, rozwój zasobów osobistych oraz interpersonalnych pacjenta, umiejętność kształtowania motywacji do akceptowanych przez otoczenie zachowań, kształtowanie nawyków celowej aktywności, prowadzenie treningu zachowań społecznych, współpraca z rodziną oraz instytucjami wspierającymi pacjenta oraz regulacje prawne. W dniach 14 i 15 listopada 2011 r. uczestniczyła w 16-godzinnym szkoleniu jak pracować z osobą starszą. Program zajęć był następujący: czym jest starość?, dynamika zmian w rozwoju psychicznym człowieka w ciągu życia, psychologiczna i społeczna sytuacja osób starszych, miejsca osób starszych w społeczeństwie, praca z osobą starszą, aktywność osób starszych i jej główne uwarunkowania, terapia zajęciowa jako metoda pracy z jednostką, grupą, społecznością; wpływ terapii zajęciowej na wzmocnienie aktywności osób starszych; skuteczna komunikacja z osobą starszą; przykładowe formy i metody pracy z osobą starszą, Pani Anna Z(...) w okresie od września do grudnia 1999 r. uczestniczyła w organizowanym przez Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Krakowie w ramach doskonalenia kadr pomocy społecznej kursie dla opiekunek domowych świadczących specjalistyczne usługi opiekuńcze. Kurs obejmował 60 godzin zajęć w formie wykładów i warsztatów. Szkolenie obejmowało następujące zagadnienia: Elementy psychiatrii ogólna charakterystyka chorób psychicznych i praca z pacjentem chorym psychicznie. Elementy psychologii fazy życia człowieka. Komunikacja podstawowe umiejętności komunikacji interpersonalnej. Ratownictwo medyczne pierwsza pomoc w nagłych wypadkach. Elementy pielęgniarstwa. Gerontologia teorie i mechanizmy starzenia się, elementy geriatrii. Rehabilitacja podstawowe metody umiejętności rehabilitacji i terapii zajęciowej. Wybrane elementy dietetyki. Elementy prawa - chory psychicznie w świetle prawa. Zagadnienia dotyczące pomocy społecznej. Elementy samoobrony. W wyniku odbytych szkoleń i kursów pani Barbara B(...) zdobyła kwalifikacje do świadczenia następujących usług specjalistycznych, wynikających z 2 rozporządzenia: 1) Uczenie i rozwijanie umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia, w tym umiejętności kształtowania motywacji do akceptowanych przez otoczenie zachowań,kształtowanie nawyków celowej aktywności, prowadzenie treningu zachowań społecznych, współpraca z rodziną oraz instytucjami wspierającymi pacjenta, pomoc w załatwianiu spraw urzędowych vide szkoleni z dnia 15 marca 2011 r. 2) pielęgnacja - jako wspieranie procesu leczenia w tym pomoc w dostępie do świadczeń zdrowotnych, uzgadnianie i pilnowanie terminów wizyt lekarskich, badań diagnostycznych, pomoc w wykupywaniu lub zamawianiu leków w aptece, pilnowanie przyjmowania leków oraz obserwowanie ewentualnych skutków ubocznych ich stosowania sposoby podawania leków vide szkolenie od dnia r. do 18 lutego 2007 r. 3

4 Pani Anna Z(...) zdobyła kwalifikacje do wykonywania specjalistycznych usług wymienionych w 2 rozporządzenia: W zakresie uczenia i rozwijania umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia, w tym umiejętności kształtowania motywacji do akceptowanych przez otoczenie zachowań,kształtowanie nawyków celowej aktywności, prowadzenie treningu zachowań społecznych, współpraca z rodziną oraz instytucjami wspierającymi pacjenta, pomoc w załatwianiu spraw urzędowych, w uzyskiwaniu świadczeń socjalnych, emerytalno - rentowych- (szkolenie w zakresie: Praca z pacjentem chorym psychicznie, umiejętności komunikacji interpersonalnej. Elementy prawa chory psychicznie w świetle prawa. Zagadnienie dotyczące pomocy społecznej.) Pielęgnacja jako wspieranie procesu leczenia - w tym elementy pielęgniarstwa oraz pomoc w dostępie do świadczeń zdrowotnych, uzgadnianie i pilnowanie terminów wizyt lekarskich, badań diagnostycznych, pomoc w wykupywaniu lub zamawianiu leków w aptece, pilnowanie przyjmowania leków oraz obserwowanie ewentualnych skutków ubocznych ich stosowania sposoby podawania leków vide szkolenie (szkolenie Praca z pacjentem chorym psychicznie). W załączeniu przedstawiamy kserokopie dokumentów potwierdzających, iż pracownicy podnoszą wymagane kwalifikacje zawodowe. Jednocześnie wyjaśniamy, że w tutejszym Ośrodku nigdy nie były wykonywane specjalistyczne usługi opiekuńcze, określone w 2 pkt 3-5 Rozporządzenia MPiPS z dnia 22 września 2005 r. w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych (Dz. U. Nr 189, poz z późń. zm.), ponieważ osoby korzystające z pomocy takich usług nie wymagały. (...). Zgodnie z 3 ust. 1 ww. rozporządzenia, cyt: Specjalistyczne usługi są świadczone przez osoby posiadające kwalifikacje do wykonywania zawodu: pracownika socjalnego, psychologa, pedagoga, logopedy, terapeuty zajęciowego, pielęgniarki, asystenta osoby niepełnosprawnej, opiekunki środowiskowej, specjalisty w zakresie rehabilitacji medycznej, fizjoterapeuty lub innego zawodu dającego wiedzę i umiejętności pozwalające świadczyć określone specjalistyczne usługi Nie ulega wątpliwości, iż obie panie mają kwalifikacje do zatrudnienia na stanowisku starszy opiekun, ale posiadane kwalifikacje w świetle rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 marca 2009 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (Dz. U. Nr 50, poz. 398 z późn. zm.) uprawniają je jedynie do świadczenia niespecjalistycznych usług opiekuńczych. Osoby nie mające wykształcenia średniego nie posiadają kwalifikacji do wykonywania zawodu: pracownika socjalnego, psychologa, pedagoga, logopedy (gdyż zawody te wymagają posiadania odpowiedniego wykształcenia wyższego lub w szczególnych przypadkach policealnego). W przypadku pielęgniarki i specjalisty w zakresie rehabilitacji medycznej wymagane jest wykształcenie specjalistyczne medyczne. W przypadku terapeuty zajęciowego i fizjoterapeuty wymagane jest wykształcenie średnie o profilu ogólnym lub zawodowym umożliwiające wykonywanie zadań na stanowisku. W przypadku asystenta osoby niepełnosprawnej i opiekunki środowiskowej wymagane jest posiadanie dyplomu w zawodzie zgodnie z rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 marca 2009 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (Dz.U. Nr 50, poz. 398 z późn. zm.). Obie panie nie dysponują dyplomem zawodowym umożliwiającym zatrudnienie na ww. stanowiskach. W szczególności, kurs opiekunek domowych i inne szkolenia posiadane przez ww. panie nie mogą być traktowane jako ww. dyplom. Należy podkreślić, iż przepisy rozporządzenia w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych odróżniają stanowisko opiekunki środowiskowej i opiekunki w ośrodku pomocy społecznej. Jeżeli więc do zajmowania stanowiska opiekunki w ośrodku pomocy społecznej wystarczy posiadanie wykształcenia podstawowego i umiejętność wykonywania czynności, a do zajmowania stanowiska opiekunki środowiskowej wymagane jest posiadanie 4

5 dyplomu w zawodzie, to posiadanie uprawnień do zajmowania stanowiska opiekuna nie oznacza, iż opiekun ma inny zawód dający wiedzę i umiejętności pozwalające świadczyć określone specjalistyczne usługi. Gdyby intencją prawodawcy było wykonywanie specjalistycznych usług opiekuńczych przez opiekunów w ośrodku pomocy społecznej, to nie zachodziłaby w ogóle potrzeba formułowania osobnych wymagań. Reasumując ww. osoby nie mają uprawnień do świadczenia specjalistycznych usług opiekuńczych. Na marginesie zauważyć należy, iż złożone wyjaśnienia w trakcie kontroli przez Kierowniczkę zawierają pewne sprzeczności. Z jednej bowiem strony stara się wykazać, iż posiadane kwalifikacje przez pracownice ośrodka są zgodne z kwalifikacjami o których mowa w 3 ust.1 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 22 września 2005 r., w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych a z drugiej strony wyjaśnia, że w tamtejszym OPS nigdy nie były wykonywane specjalistyczne usługi opiekuńcze o których mowa w 2 ust.3-5 cytowanego rozporządzenia. Mogłoby to sugerować, że tylko usługi wymienione w ust mają charakter specjalistycznych. Opinia taka nie jest słuszna, bowiem w 2 cytowanego rozporządzenia został wymieniony zamknięty katalog specjalistycznych usług. A zatem takie stwierdzenia pozwalają na wywiedzenie, że ośrodek poprzez swoich pracowników nie mających odpowiednich kwalifikacji, wykonywał specjalistyczne usługi opiekuńcze w zakresie 2 ust 1 i 2 ww. rozporządzenia, bowiem mają one taki przymiot. Z uwagi na powyższe, pracę Ośrodka w zakresie objętym kontrolą należy ocenić pozytywnie z nieprawidłowościami. Działając w oparciu o art. 12 ustawy z 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz. U. z 2009 r. Nr 31, poz. 206) w związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami proszę Panią o podjęcie stosownych działań mających na celu ich wyeliminowanie poprzez: 1) W sentencji wszystkich decyzji przyznających specjalistyczne usługi opiekuńcze należy określać miejsca świadczenia usług zgodnie z art. 50 ust. 5 ustawy o pomocy społecznej. 2) W uzasadnieniach decyzji opatrzonych rygorem natychmiastowej wykonalności należy zamieszczać uzasadnienia nadania decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności oraz przywoływać w podstawie prawnej art. 108 Kodeksu postępowania administracyjnego. 3) Nie dokonywać poprawek w dokumentach urzędowych za pomocą korektora, lecz poprzez przekreślenie błędnego wpisu i wpisanie nowego, oraz parafowanie poprawki. 4) Zaprzestać wykonywania specjalistycznych usług opiekuńczych przez osoby nie posiadające stosowych kwalifikacji oraz zapewnić wykonywanie ich jedynie przez osoby posiadające kwalifikacje zgodne z 3 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 22 września 2005 r. w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych (Dz.U. Nr. 189, poz z późn. zm.). O sposobie realizacji powyższych wniosków proszę mnie poinformować w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego. 5

6 Informuję Panią Kierownik, iż na podstawie art.128 ust.2 ustawy o pomocy społecznej przysługuje Pani uprawnienie do złożenia zastrzeżeń do zaleceń pokontrolnych w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego. Jednocześnie na gruncie art. 128 ust.4 i 5 ustawy o pomocy społecznej jest Pani zobowiązana: 1. W przypadku nieuwzględnienia zastrzeżeń, do powiadomienia mnie w terminie 30 dni o realizacji zaleceń, uwag i wniosków. 2. W przypadku uwzględnienia zastrzeżeń, do powiadomienia mnie w terminie 30 dni o realizacji zaleceń, uwag i wniosków, mając na uwadze zmiany wynikające z uwzględnionych zastrzeżeń. Z up. Wojewody Małopolskiego /-/ mgr Renata Grochal Zastępca Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Do wiadomości: Burmistrz Krzeszowic 6