SKUTKI ZMIANY NAPIĘCIA ZNAMIONOWEGO Z 220/380 V NA 230/400 V DLA ODBIORCÓW FINALNYCH.

Transkrypt

1 SKUTKI ZMIANY NAPIĘCIA ZNAMIONOWEGO Z 220/380 V NA 230/400 V DLA ODBIORCÓW FINALNYCH. ZE Toruń SA W chwili obecnej, gdy prowadzone są starania o wejście Polski do Unii Europejskiej, konieczne jest dostosowanie obowiązujących w kraju standardów technicznych do wymagań międzynarodowych. Jest to jedna z podstawowych przesłanek wprowadzania w Polsce napięcia 230/400 V. Dlatego też opracowana została Polska Norma PN-IEC Napięcia znormalizowane IEC. Jest to norma obligatoryjna, która zgodnie z Ustawą z dnia r. o normalizacji (Dz. U. Nr 55 poz. 251, ze zm.), wprowadzona została do obowiązkowego stosowania Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia r. w sprawie obowiązku stosowania niektórych Polskich Norm (Dz. U. Nr 80, poz. 911, ze zm.). Zgodnie z zapisami ww. normy konieczne jest wprowadzenie zmiany napięcia znamionowego w sieciach 1-fazowych z 220 V na 230 V, a w sieciach 3-fazowych z 380 V na 400 V. Istotne postanowienia Normy PN-IEC 60038: - podwyższenie niskiego napięcia w sieci prądu przemiennego z 220/380 V na 230/400 V, realizowane docelowo do końca 2003 roku, - zakres utrzymywanego napięcia po roku 2003 będzie wynosić 230 V -10% tj. od 207 do 253 V. Porównanie wymagań dla obecnego napięcia znamionowego 220 V oraz planowanego 230 V przedstawia się następująco: V -10%/+5% tj. od 198 V do 231V, V -10% tj. od 207 do 253 V. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia r. w sprawie szczegółowych warunków przyłączenia podmiotów do sieci elektroenergetycznych, obrotu energią elektryczną, świadczenia usług przesyłowych, ruchu sieciowego i eksploatacji sieci oraz standardów jakościowych obsługi odbiorców (Dz. U. nr 85 poz. 957) nakłada na przedsiębiorstwa energetyczne obowiązek pisemnego informowania odbiorców o zmienionych warunkach zasilania. Zgodnie z tym Rozporządzeniem, należy z rocznym wyprzedzeniem powiadomić odbiorców zasilanych z sieci o napięciu znamionowym do 1 kv, o konieczności dostosowania przez nich instalacji do zmienionych warunków zasilania. Jednocześnie te same przepisy ( 16 punkt 9) nakładają na odbiorców energii elektrycznej obowiązek dostosowania swoich urządzeń do zmienionych warunków funkcjonowania sieci, o których odbiorca został uprzednio powiadomiony. Uwzględniając te wymogi Zakłady Energetyczne rozpoczęły akcję informacyjną, mającą na celu przekazanie niezbędnych informacji wszystkim swoim klientom. Do najważniejszych form informowania należy zaliczyć indywidualne powiadomienia poprzez umieszczenie odpowiedniego wpisu na rachunkach za energię elektryczną oraz przekazywanie fachowych porad i wyjaśnień w różnych środkach masowego przekazu takich jak prasa, radio, telewizja itp. Aktualne informacje można uzyskać również w najbliższych punktach Biur Obsługi Klienta oraz stronach www poszczególnych Zakładów Energetycznych i Polskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej. Zmiana napięcia w sieciach niskich napięć będzie przejawiała się w pozytywnych skutkach

2 dla producentów urządzeń oraz dla ich użytkowników, jednak w nieco innym wymiarze dla obu wymienionych grup. Celowość ujednolicenia napięcia w sieci niskiego napięcia z punktu widzenia użytkowników oznacza: - możliwość większego wyboru urządzeń, aparatury i odbiorników, - kompatybilność urządzeń i ich części składowych z produkowanymi na świecie, - możliwość korzystania z urządzeń oferowanych w Polsce oraz za granicą, - konkurencja cenowa urządzeń i aparatów w aspekcie szerszej oferty produktów, - lepsze warunki napięciowe u odbiorców zasilanych obecnie zbyt niskim napięciem w sieci 220/380 V, a tym samym poprawa warunków pracy ich urządzeń. Z punktu widzenia producentów urządzeń, ujednolicenie napięcia w Europie to przede wszystkim: - możliwość produkcji dłuższych serii wyrobów, - rozszerzenie zbytu urządzeń na rynki zagraniczne. Zakłady Energetyczne zmianę napięcia będą wprowadzać stopniowo. Podstawowe działania skierowane będą na podniesienie napięcia do poziomu zalecanego przepisami w obszarach o najniższych wartościach napięć. Realizacja tego zadania polegała będzie na zmianie przekładni transformatorów rozdzielczych lub w niektórych przypadkach, gdy konstrukcja transformatora nie pozwala na zmianę przekładni, na wymianie transformatora w stacji. Są to jednak nieliczne przypadki. W zdecydowanej większości sieci niskich napięć, wartość napięcia zawiera się w granicach dopuszczalnych przez nowe jak i stare przepisy; nie będą więc konieczne w tych przypadkach działania techniczne. Niemniej jednak, w nawiązaniu do powyższego, wydaje się koniecznym podanie niezbędnych wyjaśnień na temat skutków użytkowania urządzeń i sprzętu gospodarstwa domowego wyprodukowanego na napięcie 220/380 V, a zasilanego napięciem 230/400V. Informacja o poziomie napięcia na jakie urządzenie zostało wyprodukowane znajduje się zawsze na tabliczce znamionowej każdego urządzenia. Należy tutaj dodać, że praktycznie wszystkie urządzenia oferowane na rynku Polskim od początku lat 90-tych przystosowane były do napięcia 230V. Na podstawie doświadczeń Niemieckich, gdzie zmianę napięcia zasilającego wprowadzono na początku lat 90-tych należy przyjąć, że podwyższenie napięcia nie powinno pociągnąć za sobą ujemnych skutków dla już pracujących odbiorników. Urządzenia grzewcze z regulacją temperatury. Podwyższenie napięcia zasilającego z 220 V na 230 V, czyli o 10 V, dla takich odbiorników jak żelazka, pralki automatyczne, piece elektryczne, suszarki itp. powoduje niewielki wzrost poboru mocy, lecz nie ma praktycznie wpływu na wartość regulowanej temperatury, ani też na zużycie energii elektrycznej, gdyż czas nagrzewania ulega odpowiedniemu skróceniu. Urządzenia gospodarstwa domowego: - odkurzacze, roboty kuchenne itp. - przy zasilaniu podwyższonym napięciem nie stwierdzono żadnych problemów, gdyż wzrost napięcia powoduje nieznaczne zwiększenie obrotów silnika. Równocześnie jednak zwiększa się chłodzenie powietrzem związane z prędkością obrotową, co sumarycznie nie powoduje wzrostu zużycia energii elektrycznej. - zamrażarki, lodówki, zmywarki do naczyń - cykle pracy (programy pracy) tych urządzeń ulegną nieznacznemu, praktycznie niezauważalnemu dla użytkownika skróceniu.

3 Źródła światła (żarówki, jarzeniówki itd.). Dostępne od dłuższego czasu w sprzedaży i użytkowaniu źródła światła są zbudowane na napięcie 230 V. Urządzenia elektroniki domowej i biurowej. Komputery, urządzenia telekomunikacyjne oraz wszelkie urządzenia elektroniczne, jak również sprzęt RTV są wyposażone w wewnętrzne układy stabilizacji napięcia i podwyższenie napięcia zasilającego w przewidywanej wysokości nie ma wpływu na ich pracę. Wszystkie urządzenia których użytkowanie przewiduje się po 2003r., muszą być przystosowane do pracy przy napięciu 230 V w przedziale od 207 V do 253 V. Wymóg ten dotyczy również producentów i importerów tych urządzeń. Natomiast dla użytkowników tych urządzeń i odbiorników elektrycznych, przy ich zakupie zalecane jest upewnienie się, czy urządzenie jest faktycznie przystosowane do napięcia 230/400 V. Każde urządzenie winno być oznakowane napięciem 230 V w przypadkach odbiorników 1-fazowych i napięciem 400 V w przypadkach odbiorników 3-fazowych. Dotyczy to urządzeń produkcji krajowej jak i zagranicznej. Stąd też zalecana jest szczególna rozwaga przy zakupach dokonywanych poza sieciami handlowymi (targowiska, stragany itp.), gdzie mogą pojawić się urządzenia tańsze, importowane, zbudowane wg starych wymagań, a nie znajdujące nabywców w krajach o wprowadzonym już napięciu zasilania 230/400V. ZA ROK ZMIANIĄ SIĘ PARAMETRY ENERGII ELEKTRYCZNEJ W SIECIACH NISKICH NAPIĘĆ. O DZIESIEĆ WOLTÓW W GÓRĘ. W połowie przyszłego roku wszystkie Zakłady Energetyczne w Polsce rozpoczną podnoszenie do 230 V wartości napięcia w sieciach niskich napięć. W przededniu wejścia Polski do Unii Europejskiej musimy dostosować obowiązujące w naszym kraju standardy techniczne do wymagań międzynarodowych. Podniesienie napięcia z 220 do 230 V jest m.in. związane z dostosowaniem do standardów unijnych. Spełnienie tego warunku jest konieczne dla utrzymania się wyrobów polskiego przemysłu elektrotechnicznego na konkurencyjnym rynku europejskim. Wymóg zmiany napięcia wynika z wprowadzonej w dniu 14 września 1999r. do obowiązkowego stosowania Normy PN-IEC Napięcia znormalizowane IEC. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 25 września 2000r. wszyscy klienci energetyki o zmianie napięcia zostaną poinformowani z rocznym wyprzedzeniem. W myśl tych samych przepisów odbiorcy energii elektrycznej obowiązani są do dostosowania swoich urządzeń do zmienionych warunków funkcjonowania sieci. Proces podnoszenia napięcia rozpocznie się w 2003 roku i do końca tegoż roku zostanie zakończony. Wówczas 10%napięcie znamionowe osiągnie wielkość 230 V z dopuszczalnymi odchyleniami tj. od 207 do 253 V. Czy zmiana napięcia wpłynie na pracę urządzeń elektrycznych gospodarstw domowych, takich jak pralki, lodówki, kuchenki elektryczne, żelazka i spowoduje, że zaczną one pracować gorzej lub wcale? Klienci w przeważającej większości nie odczują żadnej zmiany, a jeżeli to tylko na lepsze. Producenci urządzeń elektrycznych przygotowali się do unifikacji poziomu napięcia i ich wyroby są przygotowane do zasilania podwyższonym napięciem. Natomiast urządzenia elektryczne wyprodukowane wcześniej na napięcie 220 V w znaczącej większości pracują

4 poprawnie zarówno przy napięciu o 10% wyższym, jak i o 10% niższym. Podwyższenie napięcia zasilania z 220 V na 230 V dla takich urządzeń gospodarstwa domowego jak żelazka, pralki automatyczne, piece elektryczne, suszarki itp. powoduje niewielki wzrost poboru mocy, lecz nie ma praktycznie wpływu na wartość regulowanej temperatury, ani też na zużycie energii elektrycznej, gdyż czas pracy urządzeń (nagrzewania) ulega odpowiedniemu skróceniu. Przy zasilaniu podwyższonym napięciem odkurzaczy, robotów kuchennych itp. nie stwierdzono żadnych problemów, gdyż wzrost napięcia powoduje nieznaczne zwiększenie obrotów silnika. Równocześnie jednak zwiększa się chłodzenie powietrzem związane z prędkością obrotową, co sumarycznie nie powoduje wzrostu zużycia energii elektrycznej. W przypadku zamrażarek, lodówek i zmywarek do naczyń, cykle pracy (programy pracy) tych urządzeń ulegną nieznacznemu, praktycznie niezauważalnemu dla użytkownika skróceniu. Dostępne od dłuższego czasu w sprzedaży i użytkowaniu źródła światła (żarówki, świetlówki itd.) są zbudowane na napięcie 230 V. Komputery, urządzenia telekomunikacyjne oraz wszelkie urządzenia elektroniczne stosowane w biurach, urzędach jak również sprzęt RTV są wyposażone w wewnętrzne układy stabilizacji napięcia i podwyższenie napięcia zasilającego w przewidywanej wysokości nie ma wpływu na ich pracę. W obszarach, gdzie sieci elektroenergetyczne są słabe, np.: sieci na terenach wiejskich, podwyższenie napięcia może spowodować lepszą pracę urządzeń gospodarstw domowych, ze względu na podniesienie dolnej granicy napięcia z dotychczasowych 198 V na 207 V. Podwyższenie napięcia daje klientom korzyści w postaci możliwości większego wyboru urządzeń, kompatybilności urządzeń i ich części składowych z produkowanymi na świecie, a także powoduje konkurencyjność cenową urządzeń. Na co należy zwracać uwagę przy zakupie nowych urządzeń gospodarstwa domowego? Przy zakupie urządzeń takich jak pralka, lodówka, robot kuchenny, odkurzacz, telewizor itp. powinniśmy upewniać się, czy urządzenie to jest faktycznie przystosowane do pracy przy napięciu 230 V. Natomiast przy zakupie urządzeń zasilanych trójfazowo (tzw. siła) np. kuchni elektrycznej z płytą ceramiczną, powinniśmy upewnić się czy jest ona zbudowana na napięcie 400 V. Każde urządzenie winno być oznakowane napięciem 230 V w przypadku odbiorników 1-fazowych lub napięciem 400 V w przypadku odbiorników 3-fazowych. Informacja o poziomie napięcia na jakie urządzenie zostało wyprodukowane znajduje się zawsze na tabliczce znamionowej każdego urządzenia. Dotyczy to zarówno urządzeń krajowych, jak i importowanych. Stąd też zalecana jest szczególna rozwaga przy zakupach dokonywanych poza sieciami handlowymi (targowiska, stragany itp.), gdzie mogą pojawić się urządzenia tańsze, importowane, zbudowane wg starych wymagań, a nie znajdujące nabywców w krajach o wprowadzonym już napięciu zasilania 230/400V. Jak wynika z powyższych przykładów klienci energetyki w większości przypadków zmiany napięcia nie odczują. Jednak zmiana ta dla zakładów energetycznych oznacza dużo pracy.

5 ZMIANA NAPIĘCIA ZASILANIA Z 220/380 V NA 230/400 V Polska, jako członek Europejskiego Komitetu Normalizacyjnego ds. Elektrotechniki, zgodnie z obowiązującą normą PN-IEC 60038:1999 "Napięcie znormalizowane IEC", wprowadzoną do obowiązkowego stosowania Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia r. (Dz. U. Nr 80 poz. 911, ze zm.), prowadzi proces dostosowawczy w dziedzinie ujednolicenia: - wartości napięć znamionowych w sieciach niskich napięć (nn), - napięć stosowanych przez producentów urządzeń i odbiorników pracujących w sieci odbiorczej, - użytkowania urządzeń. W dobie starań naszego państwa o wejście do Unii Europejskiej, konieczność dostosowania obowiązujących w Polsce standardów technicznych do wymagań międzynarodowych jest niezbędna, m.in. dla utrzymania się produktów krajowego przemysłu elektrotechnicznego na rynku europejskim. Norma regulująca zmianę napięcia zasilania z 220/380 V na 230/400 V w Polsce stanowi, że czasokres przejścia na nowy poziom napięcia nie powinien przekroczyć roku Na terenie działania poszczególnych Zakładów Energetycznych zmiana napięcia będzie wprowadzana sukcesywnie w taki sposób, aby do końca roku %. Tak więc zakres dopuszczalnych zmian napięciaosiągnąć napięcie 230 V będzie mógł wynosić od 207 do 253 V. Od strony technicznej zmiana napięcia polegać będą na zmianie przekładni transformatorów rozdzielczych lub w przypadkach, gdy konstrukcja transformatora nie pozwala na zmianę przekładni, na wymianie transformatora w stacji (będą to jednak przypadki bardzo sporadyczne). Celowość ujednolicenia napięcia w sieci nn z punktu widzenia użytkowników oznacza: - możliwość większego wyboru urządzeń, aparatury i odbiorników, - kompatybilność urządzeń i ich części składowych z produkowanymi na świecie, - możliwość korzystania z urządzeń oferowanych w Polsce oraz za granicą, - konkurencja cenowa urządzeń i aparatów w aspekcie szerszej oferty produktów, - lepsze warunki napięciowe u odbiorców zasilanych obecnie zbyt niskim napięciem w sieci 220/380 V, a tym samym poprawa warunków pracy ich urządzeń. Z punktu widzenia producentów urządzeń, ujednolicenie napięcia w Polsce do wymogów europejskich to przede wszystkim: - możliwość produkcji dłuższych serii wyrobów, - rozszerzenie zbytu urządzeń na rynki zagraniczne. Potencjalne skutki zmiany napięcia dla urządzeń wyprodukowanych na napięcie znamionowe 220/380 V. Na podstawie doświadczeń z terenu Niemiec, gdzie zmianę napięcia zasilania wprowadzono na początku lat 90-tych należy przyjąć, że podwyższenie napięcia zasilania nie powinno pociągnąć za sobą ujemnych skutków dla już pracujących odbiorników: 1. Urządzenia grzewcze z regulacją temperatury. Podwyższenie napięcia zasilającego z 220 V na 230 V, czyli o 10 V, dla takich odbiorników jak żelazka, pralki automatyczne, piece elektryczne, suszarki itp. powoduje niewielki wzrost poboru mocy, lecz nie ma praktycznie wpływu na wartość regulowanej temperatury, ani też na zużycie energii elektrycznej, gdyż czas nagrzewania ulega odpowiedniemu skróceniu.

6 2. Urządzenia grzewcze bez regulacji temperatury. Urządzenia grzewcze bez regulacji temperatury np. grzałki, kuchenki elektryczne, wyposażone w ręczne przełączniki, pracują zwykle pod nadzorem. Osiągniecie żądanej temperatury przy wyższym napięciu zasilania następuje nieco szybciej, co na ogół jest korzystne dla użytkownika. Po nagrzaniu następuje wyłączenie urządzenia lub obniżenie poboru mocy za pomocą przełącznika. W przypadku tych urządzeń, podwyższenie napięcia zasilania może spowodować nieco krótszy okres ich trwałości eksploatacyjnej. 3. Urządzenia gospodarstwa domowego. - odkurzacze, roboty kuchenne itp. - przy zasilaniu podwyższonym napięciem nie stwierdzono żadnych problemów, gdyż wzrost napięcia powoduje nieznaczne zwiększenie obrotów silnika. Równocześnie jednak zwiększa się chłodzenie powietrzem związane z prędkością obrotową, co sumarycznie nie powoduje wzrostu zużycia energii elektrycznej. - zamrażarki, lodówki, zmywarki do naczyń - cykle pracy (programy pracy) tych urządzeń ulegną nieznacznemu, praktycznie niezauważalnemu dla użytkownika skróceniu. 4. Źródła światła (żarówki, jarzeniówki itd.). Dostępne od dłuższego czasu w sprzedaży i użytkowaniu źródła światła są zbudowane na napięcie 230 V. 5. Urządzenia elektroniki domowej i biurowej. Komputery, urządzenia telekomunikacyjne oraz wszelkie urządzenia elektroniczne, jak również sprzęt RTV są wyposażone w wewnętrzne układy stabilizacji napięcia i podwyższenie napięcia zasilającego w przewidywanej wysokości nie ma wpływu na ich pracę. Jak wynika z powyższego przeglądu obecnie stosowanych urządzeń (odbiorników) i skutków, jakie niesie ze sobą konieczność wprowadzenia podwyższonego napięcia w sieci nn, w zasadzie nie powinno być problemów z eksploatacją urządzeń wyprodukowanych na 220 V po zmianie napięcia do 230 V. Nowe urządzenia, których użytkowanie przewiduje się po roku 2003, muszą być wytwarzane z uwzględnieniem możliwości pracy przy napięciu zmieniającym się w zakresie od 207 do 253 V. Odbiorcy (użytkownicy) urządzeń przy zakupie nowych odbiorników elektrycznych dla swoich gospodarstw domowych i zakładów, powinni upewniać się, czy urządzenie jest faktycznie przystosowane do napięcia 230/400 V. Stąd też zalecana jest szczególna rozwaga przy zakupach dokonywanych poza sieciami handlowymi (targowiska, stragany itp.), gdzie mogą pojawić się urządzenia tańsze, importowane, zbudowane wg starych wymagań, a nie znajdujące nabywców w krajach o wprowadzonym już napięciu zasilania 230/400V,. Należy tutaj dodać, że od kilku lat praktycznie nie spotyka się w ofercie handlowej urządzeń powszechnego użytku na napięcie znamionowe inne niż 230/400 V. Każde urządzenie na swojej tabliczce znamionowej winno być oznakowane napięciem 230 V w przypadku odbiorników 1-fazowych i napięciem 400 V w przypadku 3-fazowych. Wymóg ten dotyczy to nie tylko urządzeń produkowanych w kraju.