FESTIWAL WATCHDOCS - PRAWA CZŁOWIEKA W FILMIE

Transkrypt

1 OdraFilm FESTIWAL WATCHDOCS PRAWA CZŁOWIEKA W FILMIE W dniach 2325 października w kinie Warszawa Sali NOT odbędzie się 7.Objazdowy Festiwal WatchDocs Prawa Człowieka w Filmie. Zaprezentowane zostaną filmy dokumentalne pokazujące jak prawa człowieka są (a często nie są) respektowane pod różnymi szerokościami geograficznymi. Jak były (lub często nie były) respektowane w przeszłości. Prezentowane historie mają bardzo osobisty wydźwięk. Filmy pokazywane będą w blokach, w których zgrupowaliśmy obrazy wokół tematu przewodniego. Są to: TybetChiny, Polskie sprawy, Ludzkie losy i Świat dyktatorów. Po filmach Zabronione dzieci oraz Król komunizmu odbędą się spotkania i rozmowy z gośćmi festiwalu. Partnerem lokalnym przy organizacji festiwalu jest Europe Direct przy Dolnośląskiej Szkole Wyższej we Wrocławiu. Wstęp na wszystkie seanse bezpłatny! Szczegółowy program: PIĄTEK, BLOK I: TYBETCHINY godz Bez zmrużenia oka, reż. Joshua Dugdale, Wielka Brytania 2008, 70 Tematem filmu są kulisy negocjacji tybetańskochińskich będących szansą na pokojowe rozwiązanie konfliktu, który kosztował już życie miliona dwustu tysięcy Tybetańczyków. Film zrealizowany jest z perspektywy Dharamsali, stolicy Tybetu na wychodźstwie. Ekipa BBC uzyskała bezprecedensowy dostęp do głównych aktorów na scenie polityki tybetańskiej, bezskutecznie zabiegających o solidarność świata wobec kwestii Tybetu. To jeden z najważniejszych dokumentów o współczesnej historii Tybetu, który w tym roku znów powrócił na czołówki gazet za sprawą krwawo stłumionych protestów przeciwko chińskim rządom. godz Pociąg ku świetlanej przyszłości, reż. Severine Vanel, Francja 2008, 26

2 OdraFilm Okupacja Tybetu to temat niezliczonych filmów dokumentalnych. Severine Vanel pokazuje mniej znane oblicze chińskiej kolonizacji. Jej najskuteczniejszym narzędziem okazała się niedawno otwarta linia kolejowa łącząca Pekin z Lhasą. To dzięki niej najprawdopodobniej już niedługo dojdzie do sytuacji, w której Tybetańczycy staną się mniejszością we własnym kraju. Przybysze ze Wschodu nie tylko zajmują wszystkie szczeble lokalnej administracji, ale powoli i skutecznie obejmują w posiadanie najlepsze nieruchomości i miejsca pracy. Film, zrealizowany w poetyce wideodziennika z podróży po Tybecie przerywany jest propagandowymi wstawkami z państwowej telewizji chińskiej, co tylko uwypukla kontrast pomiędzy rzeczywistością a jej propagandową wizją. Morderstwo na śniegu, reż. Mark Gould, Australia 2008, 52 We wrześniu 2006 roku na granicznej przełęczy Nangpa spotkały się trzy zupełnie różne grupy ludzi: zmierzający do Nepalu uchodźcy z okupowanego przez ChRL Tybetu, oddział chińskiej wujing (paramilitarnej Ludowej Policji Zbrojnej) oraz ekipa himalaistów z całego świata. Widzowie tego filmu stają się świadkami ucieczki do wolności i Dalajlamy, bezkarnego morderstwa z zimną krwią, oportunizmu, strachu i wreszcie małych, ludzkich aktów sprzeciwu i solidarności. Film zmusza wręcz do postawienia pytania, na które musi sobie odpowiedzieć każdy z nas: Co zrobiłbym ja?". Wspomóż edukację tybetańskich dzieci godz Czerwony wyścig, reż. Chao Gan, Chiny 2008, 70 Aby zostać sportowcem w Chinach, konieczne są wyrzeczenia niewyobrażalne dla przeciętnego Europejczyka. Twórca filmu przez rok obserwował gimnastyczne treningi kilkulatków w szanghajskiej szkole mistrzów sportu. Efektem niezliczonych skoków, wykonywania skomplikowanych figur i bolesnych ćwiczeń są najczęściej jedynie połajanki trenerów, którzy bardzo poważnie podchodzą do swoich obowiązków. Za dobrze wykonaną ewolucję można dostać cukierka, najlepsi mogą liczyć na honorowy dyplom i zdjęcie wywieszone na szkolnej tablicy ogłoszeń. Mimo znikomych szans (kandydatów na mistrzów są w Chinach miliony) wszyscy liczą na sukces, który może stać się przepustką do lepszego świata. Większość dzieci pochodzi z biednych rodzin, które starają się z całych sił zmotywować je do większego wysiłku. Autorowi filmu udała się rzecz niezwykła stworzył nie tylko zbiorowy portret swoich bohaterów, ale również bardzo przekonującą metaforę chińskiego społeczeństwa nastawionego na sukces za wszelką cenę. SOBOTA, BLOK II: POLSKIE SPRAWY godz Czternaście dni. Prowokacja bydgoska, reż. Jacek Petrycki, Grzegorz Eberhardt, Polska 2008, marca 1981 roku w Bydgoszczy podczas sesji Wojewódzkiej Rady Narodowej doszło do pobicia członków delegacji Solidarności". Stało się to początkiem ostrego kryzysu politycznego, który objął swoim zasięgiem cały kraj. Przez dwa tygodnie Krajowa Komisja Porozumiewawcza Solidarności" rozważała ogłoszenie strajku generalnego, co groziłoby bardzo poważnymi konsekwencjami. Doszło wówczas do politycznego rozłamu w związku i faktycznego przejęcia odpowiedzialności za jego działania przez Lecha Wałęsę. 14 dni. Prowokacja bydgoska" to film zmontowany z niepublikowanych dotąd materiałów, nakręconych w czasie owych pamiętnych dwóch tygodni przez Jacka Petryckiego i Grzegorza Eberhardta, którzy rejestrowali wówczas posiedzenia

3 OdraFilm Krajowej Komisji Porozumiewawczej Solidarności. Ten bezcenny dokument, nakręcony na skrawkach zorganizowanej" taśmy, przeleżał kilkanaście lat na półkach WFD w pudełkach z napisem Budowa cukrowni". Dzięki temu możemy dziś wczuć się w atmosferę tamtych przełomowych, rewolucyjnych dni. godz Kocham Polskę, reż. Maria ZmarzKoczanowicz, Joanna Sławińska, Polska 2008, 55 Realizatorki filmu przez dwa lata rejestrowały poczynania działaczy Młodzieży Wszechpolskiej. Ugrupowanie, nawiązujące do przedwojennego antysemickiego związku akademickiego o tej samej nazwie, ma strukturę organizacji o charakterze wodzowskim, a podstawowym obowiązkiem każdego jej członka jest bezwzględna lojalność wobec kierownictwa. Dzięki sprzyjającej koniunkturze politycznej Młodzież Wszechpolska w okresie miała swoich przedstawicieli w rządzie koalicji PiS LPR Samoobrona. Film ukazuje ludzi, którzy zaczynali od ulicznych zadym, a za sprawą odpowiedniego układu sił politycznych stali się politykami, przyjmowanymi na salonach władzy. Jak to możliwe, że organizacja, której członkowie głosili rasistowskie i antydemokratyczne hasła stała się znaczącą siła polityczną we współczesnej Polsce? Kim są ludzie, którzy otwarcie wypowiadają się przeciwko demokracji, a mimo to zostali zaproszeni do udziału w rządzie wybranym w demokratycznych wyborach? BLOK III: LUDZKIE LOSY godz Sportowiec Loetzsch, reż. Sandra Prechtel, Sascha Hilpert, Niemcy 2007, 85 Wschodnioniemiecki kolarz Wolfgang Loetzsch był w swoim czasie fenomenem sportu za żelazną kurtyną. Ten niezwykły sportowiec należał do największych talentów europejskiego kolarstwa. Jednak dla sportowych władz NRD polityka okazała się ważniejsza niż wszelkie rekordy. Loetzsch kilkakrotnie niepochlebnie wyraził się o poziomie życia w NRD i publicznie kwestionował kompetencje wschodnioniemieckich przywódców. Władze odpowiedziały zakazem treningów, próbując pozbawić niepokornego kolarza tego, co było dlań najważniejsze. Ale Loetzsch trenował dalej tyle, że sam. Wokół niego zaczęli skupiać się młodzi ludzie, dla których samotny kolarz stał się symbolem niezależności od systemu. W kolejnych eliminacjach niemal zawsze był pierwszy, choć nie mógł liczyć na start w żadnym międzynarodowym wyścigu, bo nie dostawał paszportu. W końcu, uznawszy że ma dość bycia najlepszym w NRD, Loetzsch postanawia nielegalnie przedostać się na Zachód godz Złota Rybka, reż. Tomasz Wolski, Polska 2008, 69 Tomasz Wolski, reżyser świetnie przyjętej Kliniki" z 2006 roku, swój najnowszy film nakręcił w Domu Pomocy Społecznej. Udało mu się stworzyć ciepły i przejmujący zbiorowy portret grupy upośledzonych mieszkańców Domu, którzy przygotowują się do przedstawienia bajki o złotej rybce. Każdy z bohaterów ma swoje problemy i marzenia na miarę świata, w którym żyją. Zafascynowany windą Kamil chciałby zdobyć dokument uprawniający go do sterowania wertykalnym pojazdem, Marek marzy o nowej antenie do swojego telewizora, ogarnięty obsesją czystości Michał nie wyobraża sobie

4 OdraFilm życia bez sprzątania. Witek, który sprzątać nie lubi, pragnie zostać portierem, a Adaś chciałby po prostu dobrze odegrać swoją rolę w przedstawieniu. Złota rybka" wpisuje się w znakomitą tradycję kina dokumentalnego rejestrującego życie w instytucjach, portretując dla nas kolejny taki mikroświat. godz Zabronione dzieci, reż. Michelle Coomber, Wielka Brytania, Czechy 2008, 58 Kiedy dziewiętnastoletnia Romka, Helena rodziła w szpitalu pierwsze dziecko, podsunięto jej do podpisania jakiś dokument. Dopiero kilka tygodni później dowiedziała się, że wyraziła w ten sposób zgodę na własną sterylizację. Jedenaście lat wcześniej to samo przydarzyło się innej kobiecie narodowości romskiej Elenie Gorolowej. Obie, mimo nacisków z różnych stron, postanowiły walczyć o swoje prawa. Helena w 2001 roku wygrała w sądzie sprawę przeciwko szpitalowi, który przeprowadził ten szokujący zabieg. Okazuje się, że praktyka przymusowej sterylizacji jest po dziś dzień stosowana w Czechach. W losach romskich kobiet wbrew ich woli pozbawionych możliwości rodzenia, jak w soczewce skupiają się problemy romskiej mniejszości w Czechach. Niezrozumienie, wykluczenie, spychanie na margines te kwestie jak refren powtarzają się w kolejnych historiach. Film brytyjskiej reżyserki w bardzo wyważony sposób pokazuje zagadnienie, którego korzenie sięgają daleko w przeszłość. godz : spotkanie z gościem i dyskusja na temat filmu Zabronione dzieci NIEDZIELA, BLOK IV: ŚWIAT DYKTATORÓW godz Łowca dyktatorów, reż. Klaartje Quirijns, Holandia2007, 74 Jeśli zabijesz jednego człowieka, pójdziesz do więzienia. Jeśli zabijesz czterdziestu, zamkną cię w szpitalu psychiatrycznym. Ale jeśli zabijesz ludzi, czeka cię wygodna emigracja z pełnym kontem w zagranicznym banku. I to właśnie chcielibyśmy zmienić. Tak o swojej misji wypowiada się tytułowy łowca dyktatorów" Reed Brody z organizacji Human Rights Watch. Film Klaartje Quirijns skupia się na prowadzonej przez Brody'ego kampanii mającej doprowadzić do postawienia przed sądem jednego z najkrwawszych dyktatorów Afryki Hissene'a Habré, oskarżanego o wymordowanie politycznych oponentów oraz masowe stosowanie tortur. Brody przez niemal dwa lata kursował między Ameryką, Europą i Afryką gromadząc zeznania, poszukując świadków i przekonując sędziów. Ukrócenie bezkarności upadłego tyrana byłoby cennym precedensem, dającym nadzieję na wyeliminowanie w przyszłości najcięższych politycznych zbrodni. Reżyserka towarzyszy bohaterowi podczas jego niezliczonych podróży i spotkań, obserwuje chwile euforii i zwątpienia. godz Ludzkie szczątki, reż. Jay Rosenblatt, USA 1998, 30

5 OdraFilm Ludzkie szczątki" to film eksperymentalny, zmontowany z fragmentów kronik i unikatowych prywatnych materiałów archiwalnych, ukazujących najsłynniejszych dyktatorów świata Hitlera, Mussoliniego, Stalina, Franco i Mao. Zdjęciom towarzyszy komentarz, łączący bezpośrednie cytaty z informacjami biograficznymi. Autor tego montażowego dokumentu unika pokazywania oficjalnych, znanych wszystkim ujęć tyranów dyrygujących masami i skupia się na ich życiu prywatnym. Dzięki manipulacji obrazem w najlepszej tradycji filmu awangardowego, zwalnianiu prędkości i powiększaniu fragmentów kadru, wydobywa dramatyczne efekty z pozornie ubocznych wątków i marginalnych gestów dyktatorów. Ukazując ich jako zwykłych, właściwie przeciętnych ludzi, z bagażem dziwactw i słabości, film Rosenblatta wpisuje się w toczącą się od lat dyskusję na temat banalności zła. Demonizując wielkich zbrodniarzy, skłonni bowiem jesteśmy odsuwać problem odpowiedzialności za zło na bezpieczną odległość. godz Król komunizmu, reż. Ben Lewis, Wielka Brytania 2002, 60 Zrealizowany dla BBC film Bena Lewisa skupia się na widowiskowej stronie panowania Geniusza Karpat". Rumuński despota, usiłujący zachować częściową niezależność od Moskwy (jako jedyny przywódca krajów demokracji ludowej nie poparł bratniej" interwencji w Czechosłowacji w 1968 roku), był zafascynowany postacią Kim Ir Sena i próbował wprowadzać w swoim kraju wzory zaczerpnięte z Korei Północnej. Z upływem czasu coraz bardziej tracił przy tym kontakt z rzeczywistością. Rozdęty do niewiarygodnych rozmiarów kult jednostki nie miał sobie równych w tej części świata. W filmie Lewisa, obok archiwalnych zdjęć ukazujących parady, defilady i gigantyczne widowiska znalazły się niezwykle ciekawe wywiady z ludźmi, którzy współtworzyli kult Ceaucescu. Są wśród nich zarówno wysocy funkcjonariusze partyjni, artyści tworzący bałwochwalcze wizerunki dyktatora, choreografowie sterujący masami podczas stadionowych występów, jak i zwykli ludzie, których udział w budowaniu obrazu króla komunizmu" sprowadzał się do roli miniaturowych trybików propagandowej maszyny. Spotkanie z Cornelem Calomfirescu architektem, mieszkającym od lat 80. w Polsce, przez kilkanaście lat konsulem honorowym Rumunii we Wrocławiu, jednym z organizatorów konwojów z pomocą humanitarną dla Rumunii w 1989.