Wybrane problemy energetyki słonecznej
|
|
- Aleksandra Małek
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Wybrane problemy energetyki słonecznej Prof. Dorota Chwieduk Instytut Techniki Cieplnej Wydział Mechaniczny Energetyki i Lotnictwa Politechnika Warszawska Wprowadzenie Energia promieniowania słonecznego jest energią dostępną okresowo, o natężeniu zmiennym w czasie, zarówno w ciągu dnia jak i roku, silnie zależnym od miejsca na Ziemi. Gęstość promieniowania słonecznego nie jest duża, jej średnia roczna wartość poza atmosferą ziemską wynosi 1367 W/m 2, jest to tzw. stała słoneczna. Promieniowanie słoneczne ulega osłabieniu w wyniku przejścia przez atmosferę ziemską. Do granicy atmosfery ziemskiej dociera promieniowanie bezpośrednie. W atmosferze ziemskiej fotony nie mogąc rozerwać cząsteczek atomowych atmosfery ulegają rozpraszaniu (inne zjawisko, które ma miejsce, to pochłanianie), w wyniku czego do powierzchni Ziemi dociera promieniowanie słoneczne bezpośrednie i rozproszone. Maksymalne natężenie promieniowania słonecznego całkowitego na powierzchni Ziemi może dochodzić do 1000 W/m 2. W Polsce latem może osiągać chwilowo W/m 2, a od listopada do końca stycznia nie przekracza z reguły 150 W/m 2. Natomiast średnia roczna suma gęstości energii promieniowania słonecznego, czyli tzw. całkowite średnie roczne napromieniowanie wynosi kwh/(m 2 rok) (w zależności od regionu kraju). W Polsce w promieniowaniu całkowitym przeważa promieniowanie rozproszone przez atmosferę ziemską, które stanowi około 55% całkowitego promieniowania słonecznego. Udział promieniowania rozproszonego zmienia się w poszczególnych miesiącach i w grudniu osiąga maksimum 75-80%. Promieniowanie bezpośrednie tylko latem stanowi więcej niż 50% promieniowania całkowitego. Innym istotnym parametrem opisującym warunki nasłonecznienia jest usłonecznienie, wyrażające liczbę godzin w danym przedziale czasu z widoczną tarczą słoneczną. W kraju usłonecznienie roczne waha się w zakresie godzin [1]. Energia promieniowania słonecznego była zawsze wykorzystywana przez ludzi zarówno w sposób przypadkowy, jak i zaplanowany. Jednakże dopiero współczesne technologie dopasowane do warunków klimatycznych, typu i wielkości obciążeń energetycznych umożliwiły efektywne pozyskanie i przetwarzanie tej energii do celów użytkowych. Rozwiązania, do niedawna niemożliwe do stosowania w pewnych warunkach nasłonecznienia i odbioru energii użytkowej, uległy udoskonaleniu dzięki postępowi technologicznemu. Obecnie nie tylko są realne, ale stają się coraz bardziej powszechne. nr 3 (9)
2 Podstawowe konwersje energii promieniowania słonecznego Energia promieniowania słonecznego może ulegać następującym podstawowym przemianom w energię użytkową: konwersji fototermicznej, w której zachodzi przemiana energii promieniowania słonecznego w ciepło; konwersji fotowoltaicznej, w której zachodzi przemiana energii promieniowania słonecznego w energię elektryczną; konwersji fotochemicznej, w której zachodzi przemiana energii promieniowania słonecznego w energię chemiczną lub inne formy energii związane z procesami chemicznymi, np. w energię biochemiczną. Konwersje te mogą występować równocześnie. W zastosowaniach praktycznych najczęściej są rozważane dwie pierwsze formy konwersji. Konwersja fototermiczna polega na przemianie energii niesionej przez falę elektromagnetyczną, jaką jest promieniowanie słoneczne, na ciepło [1]. Uwzględnia się zjawiska optyki zachodzące przy przejściu promieniowania przez ośrodek przezroczysty i procesy wymiany ciepła zachodzące pomiędzy różnymi ośrodkami. Konwersja jest wykorzystywana w sposób zaplanowany w systemach aktywnych z kolektorami słonecznymi lub w systemach pasywnych, w tym w rozwiązaniach strukturalno-materiałowych budynku i w instalacjach termosyfonowych. Przemiana energii promieniowania słonecznego w energię użytkową w systemach aktywnych i pasywnych stosowanych w budownictwie należy do konwersji niskotemperaturowych. W nowoczesnych rozwiązaniach technologie systemów aktywnych i pasywnych mogą być skojarzone ze sobą w obudowie (strukturze) budynku, tworząc zintegrowane rozwiązania hybrydowe. Konwersja fototermiczna może też występować dzięki koncentrowaniu wiązki promieniowania słonecznego na odbiorniku energii cieplnej przy zastosowaniu kolektorów skupiających (koncentrujących) zwierciadlanych lub soczewkowych. W przypadku wykorzystania kolektorów skupiających w cieplnych elektrowniach słonecznych ma miejsce konwersja fototermoelektryczna. Przemiana energii promieniowania słonecznego w ciepło jest w tym przypadku konwersją wysokotemperaturową, następnie ma miejsce konwersja termoelektryczna. W cieplnych elektrowniach słonecznych jest produkowana energia elektryczna (pośrednio, bowiem najpierw jest wytwarzane wysokotemperaturowe ciepło), z reguły z wytworzonej wysokotemperaturowej pary. W tym Technologia Technologia Technologia Technologia Technologia Technologia Technologia Technologia przypadku układ produkcji energii elektrycznej (z wysokotemperaturowej pary) jest analogiczny, jak w tradycyjnych elektrowniach. Cieplne elektrownie słoneczne dzielą się na: cieplne elektrownie wyposażone w kolektory skupiające paraboliczne; cieplne wieżowe elektrownie słoneczne; piece słoneczne; systemy talerzowe słoneczne z silnikiem Stirlinga; elektrownie z kominem słonecznym. Cieplne elektrownie słoneczne są stosowane w krajach o bardzo dobrych warunkach nasłonecznienia, gdzie całkowite roczne napromieniowanie słoneczne przekracza 1500 kwh/m 2, a udział promieniowania bezpośredniego (skupianie wiązki promieniowania słonecznego przy wykorzystaniu koncentratorów) jest bardzo duży przez cały rok. Ma to miejsce np. na południu europejskich krajów Morza Śródziemnego, a przede wszystkim w Afryce. Konwersja fotowoltaiczna (wewnętrzna) to bezpośrednia przemiana energii promieniowania słonecznego w energię elektryczną dzięki zastosowaniu odpowiednich metod i urządzeń. Fotowoltaiczna przemiana energii promieniowania słonecznego zachodzi wówczas, gdy energia promieniowania słonecznego jest zamieniana w sposób czysto elektronowy na energię elektryczną. Efekt fotowoltaiczny polega na powstawaniu siły elektromotorycznej w materiale półprzewodnikowym, złączu p-n, w wyniku oświetlania go promieniowaniem o odpowiedniej długości fali. W ogniwach fotowoltaicznych jest wykorzystywane zjawisko fotoelektryczne wewnętrzne zaporowe zachodzące w półprzewodnikach np. w krzemie. W przypadku konwersji fotowoltaicznej z wykorzystaniem ogniw fotowoltaicznych można wyszczególnić następujące podstawowe zastosowania: małe autonomiczne urządzenia/systemy stosowane w telekomunikacji, oświetleniu znaków drogowych, tablic informacyjnych, w parkometrach i w innych urządzeniach, położonych z dala od sieci elektroenergetycznych; autonomiczne systemy małej i średniej skali, w tym systemy zintegrowane z obudową budynku (fasad i dachu), tzw. BIPV (Building Integrated PhotoVoltaics), jako systemy działające na sieć własną lub podłączone do sieci elektroenergetycznych; elektrownie słoneczne różnej skali. Obecnie technologie energetyki słonecznej stanowią przede wszystkim rozwiązania energetyki rozproszonej. 58
3 Rozwiązania energetyki słonecznej rozproszonej Energia promieniowania słonecznego jest dzisiaj wykorzystywana w urządzeniach i instalacjach małej i średniej skali. Stosowane podstawowe formy konwersji energii promieniowania słonecznego to konwersja fototermiczna i fotowoltaiczna, używane głównie w budownictwie. Ideowe wykorzystanie energii promieniowania słonecznego w budynkach ilustruje rys. 1. Systemy słoneczne do niedawna znajdowały zastosowanie przede wszystkim w budownictwie jednorodzinnym i były instalacjami autonomicznymi, działającymi na potrzeby własne producentów energii, będących równocześnie odbiorcami wyprodukowanej energii. Ze względu na stochastyczny i okresowy charakter energii promieniowania autonomiczne słoneczne systemy grzewcze i systemy produkujące energię elektryczną muszą posiadać odpowiedniej wielkości magazyny energii. W przypadku magazynowania krótkoterminowego zgromadzona energia ma wystarczyć od kilku godzin do kilku dni (w zależności od systemu). Wielkość magazynu energii i jego koszt są szczególnie widoczne w przypadku systemów fotowoltaicznych. Słoneczne systemy grzewcze pozostają nadal instalacjami autonomicznymi i nie muszą być skojarzone z siecią ciepłowniczą. Mają bowiem odpowiednie zasobniki ciepła oraz własne dodatkowe źródła ciepła (np. pompę ciepła, kocioł na biomasę, olejowy itp.), które współpracują z kolektorami słonecznymi i coraz częściej stanowią samowystarczalne systemy grzewcze, niezależne od centralnych sieci ciepłowniczych. Sytuacja zmieniła się w przypadku instalacji z panelami ogniw fotowoltaicznych. Coraz powszechniejsza jest rezygnacja z drogich układów magazynujących. Instalacje fotowoltaiczne działają na sieć własną i są podłączone do sieci elektroenergetycznych. Producent energii elektrycznej fotowoltaicznej oddaje/sprzedaje energię do sieci, gdy jej nie potrzebuje. Gdy sam nie wytwarza energii (przez brak lub złe warunki nasłonecznienia), odbiera/kupuje energię z sieci elektroenergetycznej. Należy wspomnieć, że w ogniwach fotowoltaicznych powstaje prąd stały, jego natężenie i napięcie na wyjściu zależy od warunków nasłonecznienia i od sposobu łączenia modułów (ogniwa łączy się w moduły, moduły w panele). Przy zasilaniu urządzeń na prąd zmienny i sprzedaży energii elektrycznej do sieci należy stosować falowniki. Na rynku europejskim są w sprzedaży urządzenia na prąd stały, specjalnie produkowane dla budynków zasilanych z modułów ogniw fotowoltaicznych. Panele fotowoltaiczne mogą być posadowione na gruncie lub na dachu budynku, mogą też być wkomponowane wbudowane w fasadę budynku, w przegrody pionowe ściany i dach. Stanowią wtedy tzw. systemy fotowoltaiczne zintegrowane z budynkiem (BIPV Building Integrated PhotoVoltaics). Poza standardowymi technologiami energetyki słonecznej wykorzystywanymi w budownictwie, rys. 1 pokazuje rozwiązania innowacyjne polegające na zintegrowaniu w jednym urządzeniu konwersji fototermicznej z fotowoltaiczną. Urządzeniem, w którym te dwie konwersje zachodzą równocześnie, jest zintegrowany moduł fotowoltaiczny (PV) z kolektorem słonecznym (cieplnym-termicznym T), tzw. PV/T. Kolektor słoneczny może być powietrzny (rys. 1) lub cieczowy. W przypadku kolektora powietrznego pod modułem fotowoltaicznym mogą znajdować się kanały przepływowe powietrzne skojarzone z układem wentylacyjnym, stanowiące urządzenie wstępnego podgrzewania powietrza wentylacyjnego. W przypadku kolektora cieczowego pod modułem fotowoltaicznym znajdują się kanały przepływowe cieczowe (z reguły wodne) skojarzone z instalacją podgrzewania wody użytkowej lub ogrzewania pomieszczeń. W urządzeniach tego typu konwersja fotowoltaiczna ma priorytet w stosunku do konwersji fototermicznej. Moduły fotowoltaiczne w takich rozwiązaniach działają z większą sprawnością (sprawność ogniwa jest definiowana jako stosunek mocy elektrycznej odbieranej z jednostki powierzchni ogniwa do natężenia promieniowania słonecznego docierającego do tej powierzchni, zależy od obciążenia ogniwa, czyli od natężenia i napięcia prądu w obwodzie zewnętrznym), bowiem występuje stałe chłodzenie ogniw (sprawność ogniw maleje ze wzrostem temperatury). Fotowoltaiczne kolektory słoneczne mają niższą sprawność niż typowe kolektory, bowiem wykorzystują energię promieniowania słonecznego nie bezpośrednio jako falę elektromagnetyczną, lecz jej pochodną, będącą ciepłem odpadowym powstającym w czasie pracy ogniw fotowoltaicznych. Jednak tego typu urządzenia są uznawane za wskazane dla rozwoju współczesnej energetyki małej i średniej skali [2]. Systemy słoneczne grzewcze i fotowoltaiczne będą coraz powszechniejsze w budownictwie europejskim w związku z wdrażaniem dyrektyw unijnych o oszczędności i poszanowaniu energii. Dla rozwoju energetyki słonecznej szczególnie istotne są następujące dyrektywy: Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych. Dyrektywa między innymi zobowiązuje wszystkie nr 3 (9)
4 Technologia Technologia Technologia Technologia Technologia Technologia Technologia Technologia państwa członkowskie do wprowadzenia w swoich przepisach i kodeksach prawa budowlanego do końca 2014 r. wymogu wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych w budownictwie, oraz do określenia minimalnego poziomu wykorzystania odnawialnych źródeł energii w nowych budynkach i budynkach już istniejących, poddawanych termomodernizacji. Dyrektywa 2010/31/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (recast). Dyrektywa wskazuje m. in. na konieczność ograniczenia zużycia energii w nowych budynkach przez zastosowanie co najmniej jednego z następujących rozwiązań technicznych: rozproszonych systemów dostarczania energii wykorzystujące odnawialne źródła energii; kogeneracji; centralnych systemów ogrzewania i chłodzenia, zwłaszcza gdy wykorzystują one całkowicie lub częściowo odnawialne źródła energii; oraz pomp ciepła. Jednocześnie Dyrektywa wprowadza bardzo rygorystyczne wymagania co do zmniejszenia energochłonności budynków, a mianowicie od 2021 r. wszystkie nowe budynki będą musiały być blisko zero-energetyczne, przy czym budynki użyteczności publicznej już od 2019 r. Aby to uzyskać, kraje członkowskie muszą opracować i wdrożyć własne plany krajowe na rzecz wdrażania budownictwa blisko zero-energetycznego. Blisko zero-energetyczność oznacza zmniejszenie zapotrzebowania na energię użyteczną, wykorzystanie energii odnawialnych i wytwarzanie energii końcowej na miejscu, bezpośrednio u odbiorcy z możliwością jej sprzedaży do sieci. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Efektywności Energetycznej, która została przygotowana do wprowadzenia i przedstawiona w dniu r. jako Proposal COM(2011) 370 final, która ma zastąpić Dyrektywę 2004/8/EC i 2006/32/EC. Dyrektywa ta, podobnie jak dwie poprzednie, nakazuje wprowadzenie daleko idących działań na rzecz efektywności energetycznej w budownictwie, zarówno nowym, jak i poddanym modernizacji, ze szczególnym uwzględnieniem wykorzystania energii odnawialnej. Poza systemami fotowoltaicznymi autonomicznymi stosowanymi w budownictwie, powszechnie używane są systemy autonomiczne wolnostojące, zasilające takie urządzenia, jak telefony alarmowe, znaki drogowe, boje morskie itp., położone z dala lub w pełnej izolacji od sieci elektroenergetycznej. Systemy wolnostojące korzystają jedynie z energii produkowanej przez ogniwa fotowoltaiczne, w związku z tym muszą być wyposażone w akumulator i urządzenia kontrolujące stopień naładowania akumulatora. Akumulator jest odłączany, gdy jest w pełni naładowany lub gdy zachodzi możliwość jego zbytniego rozładowania. Poza energetyką słoneczną rozproszoną małej i średniej skali, energetyka słoneczna coraz częściej staje się energetyką dużej skali, zsieciowaną z centralnymi systemami ciepłowniczymi i elektroenergetycznymi. Stan i perspektywy rozwoju energetyki słonecznej Od końca lat rozwój energetyki słonecznej jest bardzo dynamiczny na całym świecie, i to zarówno w odniesieniu do energetyki słonecznej cieplnej z kolektorami płaskimi i próżniowymi, jak i fotowoltaiki. Słoneczne elektrownie cieplne przede wszystkim z kolektorami skupiającymi i wieżowe z heliostatami zaczęły się intensywnie rozwijać dopiero od kilku lat. Na rys. 2 jest przedstawiony stan zastosowań energetyki słonecznej: cieplnej niskotemperaturowej związanej ze stosowaniem kolektorów słonecznych, cieplnej wysokotemperaturowej związanej ze stosowaniem koncentratów w cieplnych elektrowniach słonecznych oraz fotowoltaiki. Zgodnie z przedstawionymi danymi, w 2009 r. całkowita moc cieplna zainstalowana w instalacjach z kolektorami słonecznymi różnego typu wynosiła 189 GW, zaś energia wyprodukowana w tych instalacjach odpowiadała 137 TWh. Dla instalacji z ogniwami fotowoltaicznymi całkowita moc zainstalowana odpowiadała 23 GW, a energia elektryczna wyprodukowana w ciągu roku to 24 TWh. Moc zainstalowana w cieplnych elektrowniach słonecznych wynosiła 0,7 GW, a wyprodukowana energia elektryczna wyniosła 1,8 TWh. Ostatnio jest widoczna dywersyfikacja rynku energetyki słonecznej, zarówno co do rodzaju potrzeb energetycznych, jak i wielkości zainstalowanej mocy. Systemy energetyki słonecznej coraz sprawniej i bardziej niezawodnie spełniają różnorodne wymagania energetyczne. Niektóre technologie, jeszcze kilka lat temu uznawane za nieefektywne w krajach o gorszych warunkach nasłonecznienia, dzięki postępowi technologicznemu znacznie poprawiły swoją sprawność konwersji energii i niezawodność działania. W odniesieniu do słonecznej energetyki cieplnej słoneczne systemy grzewcze są stosowane nie tylko do podgrzewania wody użytkowej (jak się działo do niedawna), ale coraz częściej do ogrzewania pomieszczeń, czy ich 60
5 Energetyka słoneczna budynku Konwersja energii promieniowania słonecznego FOTOTERMICZNA FOTOWOLTAICZNA Systemy grzewcze z kolektorami Systemy pasywne budynku Ogniwa, panele fotowoltaiczne Posadowione zintegrowane Systemy hybrydowe aktywno - pasywne Rozwiązania zintegrowane PV/T Rys. 1. Podstawowe formy konwersji energii promieniowania słonecznego i rozwiązania technologiczne wykorzystywane w budownictwie
6 Wg W. Weiss, AEE INTEC, EUROSUN2010 Energetyka słoneczna 2009 r. B Rys. 2. Stan zastosowań energetyki słonecznej na tle innych energii odnawialnych wg [3] Koszt produkcji energii elektrycznej z fotowoltaiki źródeł konwencjonalnych!/kwh Konkurencyjność fotowoltaiki 900 h/a: 0,60!/kWh 1800 h/a: 0,30!/kWh 0.4 fotowoltaika en. konw.(szczyt) en. konw. (poza szczytem) Rys. 3. Przewidywana zmiana kosztów produkcji energii elektrycznej z systemów fotowoltaicznych wg [EPIA Roadmap, 2004, PV NET Roadmap] [7]
7 chłodzenia (skojarzenie instalacji z kolektorami słonecznymi cieczowym z urządzeniami chłodniczymi sorpcyjnymi) [4]. Ogniwa fotowoltaiczne są stosowane nie tylko do zasilania elektronicznych urządzeń kieszonkowych (np. kalkulatory), czy małych urządzeń autonomicznych (znaki drogowe, parkometry, lampy małej mocy), ale w postaci modułów i paneli fotowoltaicznych różnej wielkości dostarczają energię elektryczną dla coraz większej liczby różnych odbiorców. Są stosowane w budownictwie, transporcie (samochody i inne pojazdy, statki i inne obiekty pływające), wojsku (wyposażenie indywidualne żołnierzy, pojazdy, obiekty budowlane), badaniach kosmicznych (statki kosmiczne, stacje, satelity). Zmienia się wielkość samych kolektorów słonecznych i modułów fotowoltaicznych, powstają tzw. wielkopowierzchniowe kolektory i moduły PV wykorzystywane w systemach dużych mocy. Coraz więcej buduje się instalacji wielkogabarytowych, w postaci pól kolektorów słonecznych (o powierzchniach od kilkuset do kilkunastu tysięcy metrów kwadratowych), skojarzonych z osiedlowymi i centralnymi sieciami ciepłowniczymi, a także pól modułów fotowoltaicznych (o powierzchniach od kilkuset do kilkuset tysięcy metrów kwadratowych), stanowiących fotowoltaiczne elektrownie słoneczne dużych mocy. Fotowoltaika to obecnie najszybciej rozwijająca się dziedzina naukowa i gałąź przemysłu. Rozwój i perspektywy fotowoltaiki Obecnie podstawowym materiałem stosowanym do produkcji ogniw fotowoltaicznych jest krzem, który jest używany w postaci krystalicznej jako monokrystaliczny, polikrystaliczny lub cienkowarstwowy, amorficzny. Ogniwa monokrystaliczne wykazują najwyższe sprawności konwersji spośród ogniw krzemowych, ale ich produkcja jest najbardziej energochłonna, a w konsekwencji najdroższa. W badaniach laboratoryjnych pojedyncze ogniwa osiągają sprawności rzędu nawet 28%. Na rynku dostępne są (produkowane na masową skalę) ogniwa o sprawności rzędu 17-18%. Na ogniwa PV mogą też być wykorzystywane inne złożone półprzewodniki, do których należy CiS (selenek indowo-miedziawy). Wysoką, większą niż 30%, sprawność uzyskuje się w ogniwach z arsenku galu (GaAs) i jego związków. Ogniwa te są jednak bardzo drogie i dlatego stosuje się je w pojazdach kosmicznych lub systemach z koncentratorami promieniowania słonecznego. Nowoczesne technologie materiałowe ogniw fotowoltaicznych to przede wszystkim ogniwa cienkowarstwowe, w których stosuje się bardzo cienkie, a przy tym bardzo drogie, warstwy materiału półprzewodnikowego umieszczonego na podłożach z innego (taniego) materiału o dużej powierzchni. Do technologii materiałowych cienkowarstwowych zalicza się ogniwa wykonane z krzemu amorficznego (a-si) (tzw. brudny krzem) i jego stopów (a-sige, a-sic). Ogniwa z krzemu amorficznego są powszechnie stosowane w urządzeniach wymagających małej mocy zasilania (np. kalkulatory kieszonkowe), ale także w systemach zintegrowanych z budownictwem. Ogniwa z krzemu amorficznego i ich moduły są produkowane w dowolnych kształtach i rozmiarach. Do wytwarzania ogniw cienkowarstwowych stosuje się też tellurek kadmu (CdTe) i selenek indowo-miedziawy (CIS Copper Indium diselenide). Obecnie rynek fotowoltaiki w 90% stanowią technologie krzemowe, a 10% to technologie cienkowarstwowe [5][6][7]. Do podstawowych technologii krzemowych należą: krzem monokrystaliczny (Cz-Si); krzem multikrystaliczny (mc-si); krzem typu ribbon. Do pozostałych 10% technologii cienkowarstwowych należą: krzem amorficzny (a-si); telurek kadmu (CdTe); selenek indowo-miedziawy (CIS Copper Indium diselenide). Ogniwa cienkowarstwowe powstają przez nakładanie bardzo cienkich warstw z materiałów półprzewodnikowych na podłoże ze szkła, lub stali, stali giętkiej i folii plastikowych. Koszt podłoża i samych materiałów półprzewodnikowych jest niski w porównaniu z typowymi ogniwami krzemowymi, ze względu na znacznie mniejsze zużycie samego surowca i energii w czasie produkcji ogniw. Przy produkcji ogniw cienkowarstwowych wymagane są znacznie niższe temperatury w czasie procesu produkcyjnego, niż przy produkcji ogniw krystalicznych, a w konsekwencji koszty pracy są niższe. Masowa produkcja ogniw cienkowarstwowych jest łatwiejsza, ponieważ ogniwa cienkowarstwowe są produkowane w postaci bardzo dużych i zintegrowanych modułów, połączonych ze sobą szeregowo. Dynamiczny rozwój badań i przemysłu fotowoltaiki w ciągu ostatnich 20 lat spowodował, że cena modułów spadła aż o 20%. Koszt wytwarzania energii z ogniw fotowoltaicznych w 1990 r. wahał się od 55 do 110 eurocentów/kwh. Natomiast ostatnio kształtuje się na poziomie nr 3 (9)
8 22-44 eurocentów/kwh. Oczekuje się, że dzięki dalszemu rozwojowi tej technologii w 2020 r. zostanie osiągnięty poziom eurocentów/kwh, a w 2030 r eurocentów/kwh [7]. Należy zaznaczyć, że niższy koszt odnosi się do państw o lepszych warunkach nasłonecznienia (usłonecznienie 1800 godzin/rok), wyższy koszt do regionów o gorszych warunkach (usłonecznienie 900 godzin/rok). Przewidywaną zmianę kosztów produkcji energii elektrycznej z systemów fotowoltaicznych przedstawia rys. 3. Obecnie energia elektryczna z systemów fotowoltaicznych jest droższa od energii z paliw konwencjonalnych. Z uwagi na wysokie ceny systemów podłączonych do sieci, czas zwrotu nakładów inwestycyjnych jest długi. Przewiduje się jednak, że ok r. w Europie środkowej energia elektryczna z systemów fotowoltaicznych stanie się konkurencyjna w stosunku do energii konwencjonalnej produkowanej w szczycie i ok r. w stosunku do energii produkowanej poza szczytem, co przedstawia rys. 3. Według prognoz EPIA w 2020 r. koszt instalacji powinien wynosić od 2 do 4 EUR/W p [7]. W 1991 r. całkowita moc modułów PV wyprodukowanych na świecie, głównie w USA, wynosiła 55,4 MW. W 2001 r. było to 386 MW, a produkcja koncentrowała się w Japonii, Europie i USA, a w 2009 r. było to aż MW, głównie w Chinach, Europie i Japonii [5]. Charakterystyczny jest coraz bardziej widoczny udział Chin na światowym rynku produkcji ogniw/modułów fotowoltaicznych. Obecnie największą instalacją fotowoltaiczną na świecie jest system Parque Fotovoltaico Olmedilla de Alarcon w Hiszpanii. Tę instalację o mocy 60 MW p stanowi 240 km 2 ogniw fotowoltaicznych krzemowych, a każdy pojedynczy moduł ma moc 235W p. Dzienna produkcja energii odpowiada 850 MWh. Inne duże instalacje fotowoltaiczne to: Strasskirchen, Niemcy, moc 54 MW, zastosowana technologia to krzem krystaliczny; Turnow-Preilack, Niemcy, moc 55 MW, krzem krystaliczny; Puertollano, Hiszpania, moc 50 MW, krzem krystaliczny; Moura, Portugalia, moc 46 MW, krzem krystaliczny; Brands, Niemcy, moc 40 MW, technologia cienkowarstwowa CdTe; Blythe, Kalifornia, USA, moc 21 MW, technologia cienkowarstwowa CdTe. Obecnie w trakcie budowy są elektrownie słoneczne fotowoltaiczne: Carizio Plain, Kalifornia, USA, moc 688 MW, technologia cienkowarstwowa CdTe, planowane ukończenie inwestycji 2012 r.; Technologia Technologia Technologia Technologia Technologia Technologia Technologia Technologia Ontario, Kanada, moc 625 MW, technologia cienkowarstwowa CdTe i CIGS, planowane ukończenie inwestycji 2014 r.; południowa Kalifornia, USA, moc 250 MW, technologia cienkowarstwowa CdTe i CIGS, planowane ukończenie inwestycji 2013 r. Skala powyższych inwestycji i zainstalowana moc pokazują, czym stają się współczesne technologie fotowoltaiczne energetyki słonecznej. Świadczy również o tym, że technologia ta nie może być już ignorowana, a powinna być poważnie brana pod uwagę przy tworzeniu perspektyw rozwoju sektora elektroenergetycznego w przyszłości. Literatura [1] Chwieduk D. Energetyka słoneczna budynku, Arkady, [2] M. Souliotis, Y. Tripanagnostopoulo, S. Kalogirou. Thermosiphonic Hybrid PV/T Solar Systems. Polska Energetyka Słoneczna, No 1-4/2009, 1/2010, pp , Polskie Towarzystwo Energetyki Słonecznej. [3] W. Weiss, Solar energy prospects. Proceedings of the 2010 ISES Europe Solar Energy Congress, Graz, Austria, October [4] R. Critoph. Solar Thermal Cooling Technologies. pp Renewable Energy. Innovative Technologies and New Ideas. Warsaw University of Technology, Polish Solar Energy Society, Warsaw [5] L. Kazmierski, Solar Photovoltaics Technology: No Longer an Outlier. Proceedings of the 2010 World Renewable Energy Congress, Abu Dhabi, UAE, September [6] Renewables for Heating and Cooling. Untapped Potential. RETD Renewable Energy Technology Deployment. OECD/IEA [7] Raport EC Directoriat General, Joint Research Center, Status Report 2004, Energy End USE Efficiency and Electricity from Biomass, Wind, Photovoltaics in the EU, Ed. A. Jaeger- Waldau. Prof. dr hab. inż. Dorota Chwieduk jest pracownikiem Zakładu Aparatury Procesowej i Chłodnictwa w Instytucie Techniki Cieplnej Wydziału Mechanicznego Energetyki i Lotnictwa Politechniki Warszawskiej. Od 1993 r. jest członkiem Sekcji Termodynamiki i Komitetu Termodynamiki i Spalania PAN, a od 1996 r. Sekcji Fizyki Budowli i Materiałów Budowlanych Komitetu Inżynierii Lądowej i Wodnej PAN. Założycielka i przewodnicząca Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Słonecznej (ISES), od 2009 r. przewodnicząca Europejskiego Stowarzyszenia Energetyki Słonecznej (ISES-Europe). Autorka ponad 200 artykułów i publikacji naukowych, w tym ośmiu książek (trzy monografie). W 2006 r. została powołana przez Komisarza ds. Nauki Komisji Europejsiej do Grupy Doradczej ds. Energii, AGE Advisory Group on Energy. 64
SYSTEMY I URZĄDZENIA SŁONECZNE
Dorota Chwieduk SYSTEMY I URZĄDZENIA SŁONECZNE Niskotemperaturowe kolektory bez osłon są to absorbery w postaci elastycznych czarnych elementów rurowych, mat lub płytek. Najczęściej kolektory te układane
Bardziej szczegółowoOgniwa fotowoltaiczne
Ogniwa fotowoltaiczne Systemy fotowoltaiczne wykorzystują zjawisko konwersji energii słonecznej na energię elektryczną. Wykonane są z głównie z krzemu. Gdy na ogniwo padają promienie słoneczne pomiędzy
Bardziej szczegółowofotowoltaika Katalog produktów
fotowoltaika Katalog produktów Fotowoltaika: efektywne wytwarzanie prądu i ciepła Fotowoltaika, technologia umożliwiająca przemianę promieniowania słonecznego bezpośrednio na energię elektryczną, jest
Bardziej szczegółowoSystemy solarne Główne metody konwersji EPS
Dr inż. Mariusz Szewczyk Politechnika Rzeszowska im. I. Łukasiewicza Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa Katedra Termodynamiki 35-959 Rzeszów, ul. W. Pola 2 Systemy solarne Główne metody konwersji EPS schemat
Bardziej szczegółowoPerspektywy rozwoju energetyki słonecznej cieplnej
Perspektywy rozwoju energetyki słonecznej cieplnej DOROTA CHWIEDUK Instytut Techniki Cieplnej WydziałMechaniczny Energetyki i Lotnictwa Politechnika Warszawska POLEKO 2.11.2010 Poznań Polskie Towarzystwo
Bardziej szczegółowoWpływ sposobu ogrzewania na efektywność energetyczną budynku
Wpływ sposobu ogrzewania na efektywność energetyczną budynku dr inż. Adrian Trząski MURATOR 2015, JAKOŚĆ BUDYNKU: ENERGIA * KLIMAT * KOMFORT Warszawa 4-5 Listopada 2015 Charakterystyka energetyczna budynku
Bardziej szczegółowoInstalacje fotowoltaiczne
Instalacje fotowoltaiczne mgr inż. Janusz Niewiadomski Eurotherm Technika Grzewcza Energia słoneczna - parametry 1 parametr : Promieniowanie słoneczne całkowite W/m 2 1000 W/m 2 700 W/m 2 300 W/m 2 50
Bardziej szczegółowo12. FOTOWOLTAIKA IMMERGAS EFEKTYWNE WYTWARZANIE PRĄDU I CIEPŁA
12. FOTOWOLTAIKA IMMERGAS EFEKTYWNE WYTWARZANIE PRĄDU I CIEPŁA 266 www.immergas.com.pl FOTOWOLTAIKA IMMERGAS NOWOCZESNE SYSTEMY GRZEWCZE 12. Nowoczesna fotowoltaika Immergas - efektywne wytwarzanie prądu
Bardziej szczegółowoFotowoltaika ile to kosztuje?
Fotowoltaika ile to kosztuje? Autor: dr hab. Ewa KlugmannRadziemska, prof. nadzw. PG, Politechnika Gdańska ( Czysta Energia nr 11/2010) Według Międzynarodowej Agencji Energii (IEA) energia słoneczna może
Bardziej szczegółowoSYSTEMY KLIMATYZACJI BUDYNKÓW ZASILANE ENERGIĄ PROMIENIOWANIA SŁONECZNEGO
MICHAŁ TURSKI SYSTEMY KLIMATYZACJI BUDYNKÓW ZASILANE ENERGIĄ PROMIENIOWANIA SŁONECZNEGO Promotor: Dr hab. inż. ROBERT SEKRET, Prof. PCz Częstochowa 2010 1 Populacja światowa i zapotrzebowanie na energię
Bardziej szczegółowoWarszawa, 7 września 2012. dr inż. Ryszard Wnuk Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. rwnuk@kape.gov.pl
XLIV spotkanie Forum Energia Efekt Środowisko NFOŚiGW Warszawa, 7 września 2012 Domy słoneczne i magazynowanie ciepła dr inż. Ryszard Wnuk Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. rwnuk@kape.gov.pl 1
Bardziej szczegółowoInstalacje z kolektorami pozyskującymi energię promieniowania słonecznego (instalacje słoneczne)
Czyste powietrze - odnawialne źródła energii (OZE) w Wyszkowie 80% dofinansowania na kolektory słoneczne do podgrzewania ciepłej wody użytkowej dla istniejących budynków jednorodzinnych Instalacje z kolektorami
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wykaz ważniejszych oznaczeń i jednostek 13 Przedmowa 17 Wstęp Odnawialne źródła energii 72
Spis treści Wykaz ważniejszych oznaczeń i jednostek 13 Przedmowa 17 Wstęp 19 1_ Charakterystyka obecnego stanu środowiska 21.1. Wprowadzenie 21.2. Energetyka konwencjonalna 23.2.1. Paliwa naturalne, zasoby
Bardziej szczegółowo108 Rozwiązania materiałowe, konstrukcyjne i eksploatacyjne ogniw fotowoltaicznych
108 Rozwiązania materiałowe, konstrukcyjne i eksploatacyjne ogniw fotowoltaicznych Rys. 4.6. Panel fotowoltaiczny z ogniw polikrystalicznych w parku ITER na Teneryfie Rys. 4.7. Wybrane etapy ewolucji sprawności
Bardziej szczegółowoEnergia emitowana przez Słońce
Energia słoneczna i ogniwa fotowoltaiczne Michał Kocyła Problem energetyczny na świecie Przewiduje się, że przy obecnym tempie rozwoju gospodarczego i zapotrzebowaniu na energię, paliw kopalnych starczy
Bardziej szczegółowoSprawozdanie z laboratorium proekologicznych źródeł energii
P O L I T E C H N I K A G D A Ń S K A Sprawozdanie z laboratorium proekologicznych źródeł energii Temat: Wyznaczanie charakterystyk prądowo-napięciowych modułu ogniw fotowoltaicznych i sprawności konwersji
Bardziej szczegółowozasada działania, prawidłowy dobór wielkości instalacji, usytuowanie instalacji, produkcja energii w cyklu rocznym dr inż. Andrzej Wiszniewski
Fotowoltaika w teorii zasada działania, prawidłowy dobór wielkości instalacji, usytuowanie instalacji, produkcja energii w cyklu rocznym dr inż. Andrzej Wiszniewski Technicznie dostępny potencjał energii
Bardziej szczegółowoAnaliza efektywności zastosowania alternatywnych źródeł energii w budynkach
Analiza efektywności zastosowania alternatywnych źródeł energii w budynkach Podstawy prawne Dyrektywa 2002/91/EC Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie charakterystyki energetycznej
Bardziej szczegółowoWypieranie CO 2 z obszaru energetyki WEK za pomocą technologii OZE/URE. Paweł Kucharczyk Pawel.Kucharczyk@polsl.pl. Gliwice, 28 czerwca 2011 r.
Politechnika Śląska Instytut Elektroenergetyki i Sterowania Układów Wypieranie CO 2 z obszaru energetyki WEK za pomocą technologii OZE/URE Paweł Kucharczyk Pawel.Kucharczyk@polsl.pl Gliwice, 28 czerwca
Bardziej szczegółowoWPŁYW FOTOWOLTAIKI NA KLASĘ ENERGETYCZNĄ BUDYNKU
WPŁYW FOTOWOLTAIKI NA KLASĘ ENERGETYCZNĄ BUDYNKU Adam Hernas Warszawa 21 luty 2013 r. www.solartime.pl PRZYCZYNY PODJĘCIA TEMATU Osiągnięcie 20 % oszczędności w zużyciu energii pierwotnej w Unii do 2020
Bardziej szczegółowoTechnologia produkcji paneli fotowoltaicznych
partner modułów Technologia produkcji paneli Polsko-Niemieckie Forum Energetyki Słonecznej 07.06.2013r GE partner modułów Fotowoltaika zasada działania GE partner modułów GE partner modułów Rodzaje ogniw
Bardziej szczegółowoNowoczesna fotowoltaika Immergas - efektywne wytwarzanie prądu i ciepła
Nowoczesna fotowoltaika Immergas - efektywne wytwarzanie prądu i ciepła Fotowoltaika, technologia umożliwiająca przemianę światła słonecznego bezpośrednio na energię elektryczną, jest jednym z najszybciej
Bardziej szczegółowoFOTOWOLTAIKA KATALOG PRODUKTÓW
FOTOWOLTAIKA KATALOG PRODUKTÓW 2 20 LAT DOŚWIADCZENIA FOTOWOLTAIKA: EFEKTYWNE WYTWARZANIE PRĄDU I CIEPŁA Fotowoltaika, technologia umożliwiająca przemianę promieniowania słonecznego bezpośrednio na energię
Bardziej szczegółowoWykorzystanie energii słonecznej
Wykorzystanie energii słonecznej Instalacje słonecznego ogrzewania Część 1 Zdzisław Kusto Politechnika Gdańska ŚWIAT -- MAPA ROCZNEGO NASŁONECZNIENIA CAŁKOWITEGO -- energia pierwotna (surowa) Polska: Średnie
Bardziej szczegółowoZasada działania. 2. Kolektory słoneczne próżniowe
Kolektory słoneczne służą do zamiany energii promieniowania słonecznego na energie cieplną w postaci ciepłej wody. Taka metoda przetwarzania energii słonecznej uważana jest za szczególnie wydajna i funkcjonalną.
Bardziej szczegółowoCzy możliwe jest wybudowanie w Polsce domu o zerowym lub ujemnym zapotrzebowaniu na energię?
Czy możliwe jest wybudowanie w Polsce domu o zerowym lub ujemnym zapotrzebowaniu na energię? Budynki o ujemnym potencjale energetycznym są szczytem w dążeniu do oszczędności energetycznych w budownictwie.
Bardziej szczegółowoCiepło z OZE źródła rozproszone: stan i tendencje rozwojowe w Polsce
Ciepło z OZE źródła rozproszone: stan i tendencje rozwojowe w Polsce Janusz Starościk PREZES ZARZĄDU SPIUG Konferencja: Ciepło ze źródeł odnawialnych - stan obecny i perspektywy rozwoju, Warszawa, Ministerstwo
Bardziej szczegółowoZastosowane technologie i praktyczne doświadczenia użytkownika budynku pasywnego
Zastosowane technologie i praktyczne doświadczenia użytkownika budynku pasywnego Stanisław Grygierczyk Park Naukowo-Technologiczny Euro-Centrum 23.09.2016., Bielsko-Biała Czym jest Park Naukowo-Technologiczny?
Bardziej szczegółowoMożliwości rozwoju fotowoltaiki w województwie lubelskim
Możliwości rozwoju fotowoltaiki w województwie lubelskim Prof. dr hab. inż. Jan M. Olchowik Instytut Inżynierii Odnawialnych Źródeł Energii Politechnika Lubelska Polskie Towarzystwo Fotowoltaiczne Stan
Bardziej szczegółowoInnowacyjna technika grzewcza
Innowacyjna technika grzewcza analiza ekonomiczna 2015 pompy ciepła mikrokogeneracja kondensacja instalacje solarne fotowoltaika ogniwa paliwowe Łukasz Sajewicz Viessmann sp. z o. o. 1. Struktura zużycia
Bardziej szczegółowoOdnawialne źródła energii w domu energooszczędnym i pasywnym
Odnawialne źródła energii w domu energooszczędnym i pasywnym Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii (OŹE) jest ważnym warunkiem realizacji budownictwa energooszczędnego oraz pasywnego. Urządzenia i
Bardziej szczegółowoCo to jest fotowoltaika? Okiem praktyka.
Co to jest fotowoltaika? Okiem praktyka. Fotowoltaika greckie słowo photos światło nazwisko włoskiego fizyka Allessandro Volta odkrywcy elektryczności Zjawisko pozyskiwania energii z przetworzonego światła
Bardziej szczegółowoSYSTEM SOLARNY - 100 kw GENESIS SOLAR INVERTER. on-grid
SYSTEM SOLARNY - 100 kw GENESIS SOLAR INVERTER on-grid PRODUKUJ ENERGIĘ I SPRZEDAWAJ JĄ Z ZYSKIEM Systemy fotowoltaiczne to nie tylko sposób na obniżenie rachunków za prąd, to również sposób na uzyskanie
Bardziej szczegółowoRynek ciepła ze źródeł odnawialnych w Polsce stan i tendencje rozwojowe
Rynek ciepła ze źródeł odnawialnych w Polsce stan i tendencje rozwojowe Janusz Starościk PREZES ZARZĄDU SPIUG Konferencja AHK, Warszawa 10 czerwca 2014 Rynek ciepła ze źródeł odnawialnych w Polsce Źródło:
Bardziej szczegółowoZARABIAJ PRZEZ OSZCZĘDZANIE!
DOMOWA INSTALACJA FOTOWOLTAICZNA ZARABIAJ PRZEZ OSZCZĘDZANIE! Fotowoltaika to nowoczesny i ekologiczny sposób na pozyskanie energii elektrycznej przy niskich kosztach. Popularność instalacji fotowoltaicznych
Bardziej szczegółowoBadanie baterii słonecznych w zależności od natężenia światła
POLITECHNIKA WARSZAWSKA Instytut Elektroenergetyki, Zakład Elektrowni i Gospodarki Elektroenergetycznej Przemiany energii laboratorium Ćwiczenie Badanie baterii słonecznych w zależności od natężenia światła
Bardziej szczegółowoWykład 4 Energia słoneczna systemy PV
WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA Odnawialne źródła energii dla budynków Wykład 4 Energia słoneczna systemy PV page 2 PV historia 1839 Edmund Becquerel odkrycie zjawiska fotowoltaicznego, pierwsze ogniwo wykonano
Bardziej szczegółowoReporting on dissemination activities carried out within the frame of the DESIRE project (WP8)
Reporting on dissemination activities carried out within the frame of the DESIRE project (WP8) Name, Affiliation Krzysztof Wojdyga, Marcin Lec, Rafal Laskowski Warsaw University of technology E-mail krzysztof.wojdyga@is.pw.edu.pl
Bardziej szczegółowoŚwiatowe zasoby energii słonecznej i kierunki ich wykorzystania
Światowe zasoby energii słonecznej i kierunki ich wykorzystania Autor: Marek Łukasz Michalski, Politechnika Krakowska ( Czysta Energia grudzień 2006) Energia słoneczna docierająca na Ziemię jest kilka
Bardziej szczegółowoLokalne systemy energetyczne
2. Układy wykorzystujące OZE do produkcji energii elektrycznej: elektrownie wiatrowe, ogniwa fotowoltaiczne, elektrownie wodne (MEW), elektrownie i elektrociepłownie na biomasę. 2.1. Wiatrowe zespoły prądotwórcze
Bardziej szczegółowoKomfort Int. Rynek energii odnawialnej w Polsce i jego prespektywy w latach 2015-2020
Rynek energii odnawialnej w Polsce i jego prespektywy w latach 2015-2020 Konferencja FORUM WYKONAWCY Janusz Starościk - KOMFORT INTERNATIONAL/SPIUG, Wrocław, 21 kwiecień 2015 13/04/2015 Internal Komfort
Bardziej szczegółowoEnergia ze źródeł odnawialnych i jej wykorzystanie / Grażyna Jastrzębska. Warszawa, Spis treści
Energia ze źródeł odnawialnych i jej wykorzystanie / Grażyna Jastrzębska. Warszawa, 2017 Spis treści Przedmowa 9 Wykaz oznaczeń 11 Wykaz skrótów 13 1. Energetyka konwencjonalna a odnawialne źródła energii
Bardziej szczegółowoPerspektywa zmian zapotrzebowania na ciepło systemowe w wyniku poprawy efektywności energetycznej budynków
Czyste ciepło Ostatni dzwonek dla małych systemów ciepłowniczych, 29 listopada 2017 Forum Energii Perspektywa zmian zapotrzebowania na ciepło systemowe w wyniku poprawy efektywności energetycznej budynków
Bardziej szczegółowoŚwiatowe trendy w energetyce i ciepłownictwie
Światowe trendy w energetyce i ciepłownictwie Autor: Barbara Cieszewska ( Energetyka Cieplna i Zawodowa nr 10/2011) Zarówno energetyka światowa, jak i ciepłownictwo zmieniają się. Stare systemy energetyczne
Bardziej szczegółowoOdnawialne Źródła Energii (OZE) PREZENTACJA DLA MIESZKAŃCÓW GMINY ZIELONKI
Odnawialne Źródła Energii () PREZENTACJA DLA MIESZKAŃCÓW GMINY ZIELONKI CO TO JEST? Energia odnawialna to taka, której źródła są niewyczerpalne i których eksploatacja powoduje możliwie najmniej szkód w
Bardziej szczegółowoFizyka Budowli (Zagadnienia Współczesnej Fizyki Budowli) Zagadnienia współczesnej fizyki budowli
4-- Zagadnienia współczesnej fizyki budowli Właściwości cieplno-wilgotnościowe materiałów budowlanych Rozwiązania konstrukcyjno-materiałowe Budownictwo o zredukowanym zużyciu energii Fizyka Budowli ()
Bardziej szczegółowoPERSPEKTYWY ROZWOJU INSTALACJI FOTOWOLTAICZNYCH W KRAJU
PERSPEKTYWY ROZWOJU INSTALACJI FOTOWOLTAICZNYCH W KRAJU Światowy potencjał energii odnawialnej i nieodnawialne Roczny strumień energii promieniowania słonecznego docierający do powierzchni Ziemi przekracza
Bardziej szczegółowoTechnologia smart grid a pompy ciepła
Technologia smart grid a pompy ciepła Autor: Paweł Lachman - prezes Zarządu, Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła ("Czysta Energia" - grudzień 2014) Aby osiągnąć najwyższą możliwą efektywność
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 3 WPŁYW NASŁONECZNIENIA I TECHNOLOGII PRODUKCJI KRZEMOWYCH OGNIW FOTOWOLTAICZNYCH NA ICH WŁASNOŚCI EKSPLOATACYJNE
Ćwiczenie WPŁYW NASŁONECZNIENIA I TECHNOLOGII PRODUKCJI KRZEMOWYCH OGNIW FOTOWOLTAICZNYCH NA ICH WŁASNOŚCI EKSPLOATACYJNE Opis stanowiska pomiarowego Stanowisko do wyznaczania charakterystyk prądowo napięciowych
Bardziej szczegółowoTEHACO Sp. z o.o. ul. Barniewicka 66A 80-299 Gdańsk. Ryszard Dawid
TEHACO Sp. z o.o. ul. Barniewicka 66A 80-299 Gdańsk Ryszard Dawid Olsztyn, Konferencja OZE, 23 maja 2012 Firma TEHACO Sp. z o.o. została założona w Gdańsku w 1989 roku -Gdańsk - Bielsko-Biała - Bydgoszcz
Bardziej szczegółowoRola kogeneracji w osiąganiu celów polityki klimatycznej i środowiskowej Polski. dr inż. Janusz Ryk Warszawa, 22 październik 2015 r.
Rola kogeneracji w osiąganiu celów polityki klimatycznej i środowiskowej Polski dr inż. Janusz Ryk Warszawa, 22 październik 2015 r. Polskie Towarzystwo Elektrociepłowni Zawodowych Rola kogeneracji w osiąganiu
Bardziej szczegółowoInstalacje fotowoltaiczne w inteligentnych miastach
Instalacje fotowoltaiczne w inteligentnych miastach DOROTA CHWIEDUK Instytut Techniki Cieplnej WydziałMechaniczny Energetyki i Lotnictwa Politechnika Warszawska 14.05.2013 Poznań Zintegrowane planowanie
Bardziej szczegółowoWDRAŻANIE BUDYNKÓW NIEMAL ZERO-ENERGETYCZNYCH W POLSCE
WDRAŻANIE BUDYNKÓW NIEMAL ZERO-ENERGETYCZNYCH W POLSCE Prof. Edward Szczechowiak Politechnika Poznańska Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska Styczeń 2013 Poznań, 31. stycznia 2013 1 Zakres Kierunki
Bardziej szczegółowoWykład 3 Energia słoneczna systemy PV
WYDZIAŁ INŻYNIERII ŚRODOWISKA Odnawialne źródła energii dla budynków Wykład 3 Energia słoneczna systemy PV PV historia 1839 Edmund Becquerel odkrycie zjawiska fotowoltaicznego, pierwsze ogniwo wykonano
Bardziej szczegółowoMożliwości wykorzystania energii promieniowania słonecznego w północnozachodniej
POLITECHNIKA SZCZECIŃSKA Wydział Inżynierii Mechanicznej i Mechatroniki KATEDRA TECHNIKI CIEPLNEJ Możliwości wykorzystania energii promieniowania słonecznego w północnozachodniej Polsce ZBIGNIEW ZAPAŁOWICZ
Bardziej szczegółowoOpracowanie charakterystyki energetycznej wg nowych wymagań prawnych
Opracowanie charakterystyki energetycznej wg nowych wymagań prawnych - wprowadzenie, najważniejsze zmiany Adam Ujma Wydział Budownictwa Politechnika Częstochowska 10. Dni Oszczędzania Energii Wrocław 21-22.10.2014
Bardziej szczegółowoOdnawialne źródła energii w sektorze mieszkaniowym
Z a i n w e s t u j m y r a z e m w ś r o d o w i s k o Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Odnawialne źródła energii w sektorze mieszkaniowym Poznań, 18.05.2018 r. Plan prezentacji
Bardziej szczegółowoRynek ciepła z OZE w Polsce źródła rozproszone: stan i tendencje rozwojowe
Rynek ciepła z OZE w Polsce źródła rozproszone: stan i tendencje rozwojowe Janusz Starościk PREZES ZARZĄDU SPIUG 69 Spotkanie Forum EEŚ Warszawa, NFOŚiGW 28 stycznia 2015 Rynek ciepła ze źródeł odnawialnych
Bardziej szczegółowoZasada działania jest podobna do pracy lodówki. Z jej wnętrza, wypompowywuje się ciepło i oddaje do otoczenia.
Pompy ciepła Zasada działania pompy ciepła polega na pozyskiwaniu ciepła ze środowiska ( wody, gruntu i powietrza) i przekazywaniu go do odbiorcy jako ciepło grzewcze. Ciepło pobrane z otoczenia sprężane
Bardziej szczegółowoPerspektywy termomodernizacji i budownictwa niskoenergetycznego w Polsce
Perspektywy termomodernizacji i budownictwa niskoenergetycznego w Polsce dr inż. Arkadiusz Węglarz Dyrektor ds. Zrównoważonego rozwoju w KAPE S.A., adiunkt na Wydziale Inżynierii Lądowej PW 2010-07-13
Bardziej szczegółowoIV. PREFEROWANE TECHNOLOGIE GENERACJI ROZPROSZONEJ
IV. PREFEROWANE TECHNOLOGIE GENERACJI ROZPROSZONEJ Dwie grupy technologii: układy kogeneracyjne do jednoczesnego wytwarzania energii elektrycznej i ciepła wykorzystujące silniki tłokowe, turbiny gazowe,
Bardziej szczegółowoPrawo Energetyczne I Inne Ustawy Dotyczące Energetyki Kogeneracja Skuteczność Nowelizacji I Konieczność
Prawo Energetyczne I Inne Ustawy Dotyczące Energetyki Kogeneracja Skuteczność Nowelizacji I Konieczność dr inż. Janusz Ryk Polskie Towarzystwo Elektrociepłowni Zawodowych II Ogólnopolska Konferencja Polska
Bardziej szczegółowoOśrodek Szkoleniowo-Badawczy w Zakresie Energii Odnawialnej w Ostoi
Ośrodek Szkoleniowo-Badawczy w Zakresie Energii Odnawialnej w Ostoi Energia na jutro Technologie stosowane w energetyce odnawialnej 15.09.2014 1 Typowy podział energii odnawialnych: 1) 2) 3) 4) 5) 2 Typowy
Bardziej szczegółowoInteligentny dom plus-energetyczny. Ryszard Mocha Marta Mastalerska Michał Zakrzewski
Inteligentny dom plus-energetyczny Ryszard Mocha Marta Mastalerska Michał Zakrzewski Dyrektywa 2010/31/UE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków 40% energii zużywanej w UE wykorzystywana jest
Bardziej szczegółowoHYDRO KIT - nowe systemy ogrzewania podłogowego i produkcji wody użytkowej marki LG. Piątek, 15 Czerwiec :58
Polacy, tak jak reszta świata, zaczynają budować domy oraz budynki użyteczności z coraz większą świadomością kosztów eksploatacyjnych. Cały świat chętnie korzysta z bardziej ekonomicznych rozwiązań. Także
Bardziej szczegółowoTechnik urządzeo i systemów energetyki odnawialnej
Technik urządzeo i systemów Nauka trwa 4 lata, absolwent uzyskuje tytuł zawodowy: Technik urządzeń i systemów, wyposażony jest w wiedzę i umiejętności niezbędne do organizowania i wykonywania prac związanych
Bardziej szczegółowoZałożenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe miasta Kościerzyna. Projekt. Prezentacja r.
Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe miasta Kościerzyna Projekt Prezentacja 22.08.2012 r. Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A. 1 Założenia do planu. Zgodność
Bardziej szczegółowoEnergia ze źródeł odnawialnych Fotowoltaika PROSUMENT korzyści dla użytkownika Marcin Karolak Piotr Nowakowski Ryszard Wnuk
Energia ze źródeł odnawialnych Fotowoltaika PROSUMENT korzyści dla użytkownika Marcin Karolak Piotr Nowakowski Ryszard Wnuk www.kape.gov.pl Krajowa Agencja Poszanowania Energii 1 KRAJOWA AGENCJA POSZANOWANIA
Bardziej szczegółowoKrajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Warszawa, 4.11.2011. mgr inż. Dariusz Koc Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.
Wymagania w zakresie ochrony cieplnej budynków w Polsce Optymalizacja standardu energetycznego budynków w projektowaniu Badania termowizyjne w diagnostyce cieplnej budynków Krajowa Agencja Poszanowania
Bardziej szczegółowoPrace badawcze w tematyce współczesnych systemów energetycznych
Prace badawcze w tematyce współczesnych systemów energetycznych Dr inż. Patryk Chaja patryk.chaja@imp.gda.pl Centrum Badawcze w dwóch odsłonach: KEZO - żywe laboratorium KEZO zespół laboratoriów, budynek
Bardziej szczegółowoSystemy hybrydowe PVT
Systemy hybrydowe Pompa ciepła kolektory słoneczne PVT System 1 równoległy (powszechnie oferowany przez producentów pomp ciepła i/lub kolektorów słonecznych takich jak Viessmann, Vaillant, Nibe, Bosch,
Bardziej szczegółowoProjektowanie systemów WKiCh (03)
Projektowanie systemów WKiCh (03) Przykłady analizy projektowej dla budynku mieszkalnego bez chłodzenia i z chłodzeniem. Prof. dr hab. inż. Edward Szczechowiak Politechnika Poznańska Wydział Budownictwa
Bardziej szczegółowoWybrane aspekty rozwoju współczesnego rynku ciepła
Wybrane aspekty rozwoju współczesnego rynku ciepła Bożena Ewa Matusiak UŁ REC 2013 2013-11-24 REC 2013 Nałęczów 1 Agenda 1 2 3 Wprowadzenie Model prosumenta i model ESCO Ciepło rozproszone a budownictwo
Bardziej szczegółowoPolecamy tytuły: Kolektory słoneczne i fotoogniwa w Twoim domu ( Wojciech Oszczak) Ogrzewanie domów z zastosowaniem pomp ciepła (Wojciech Oszczak)
Nagroda Rektora Politechniki Warszawskiej za najlepszą książkę techniczną o charakterze dydaktycznym zaprezentowaną na VII Targach Książki Akademickiej i Naukowej ACADEMIA 2013 Nagroda Leonardo 2014 za
Bardziej szczegółowoRozproszone źródła energii: perspektywy, potencjał, korzyści Prosumenckie mikroinstalacje OZE i budownictwo energooszczędne Senat RP, 01.04.2014 r.
Rozproszone źródła energii: perspektywy, potencjał, korzyści Prosumenckie mikroinstalacje OZE i budownictwo energooszczędne Senat RP, 01.04.2014 r. Bank promuje elektroniczny obieg dokumentów, który chroni
Bardziej szczegółowoPlan rozwoju mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii do 2020 roku
63 spotkanie Forum Energia -Efekt - Środowisko", NFOŚiGW, 11 lipca 2013 roku Plan rozwoju mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii do 2020 roku założenia krajowej mapy drogowej Grzegorz Wiśniewski Instytut
Bardziej szczegółowoMgr inż. Jarosław Korczyński
Mgr inż. Jarosław Korczyński + projekt elektrowni PV Pod patronatem: Copyright by Jarosław Korczyński ISBN 978-83-272-4452-9 Wszelkie prawa zastrzeżone. Rozpowszechnianie i kopiowanie całości lub części
Bardziej szczegółowoPompy ciepła 25.3.2014
Katedra Klimatyzacji i Transportu Chłodniczego prof. dr hab. inż. Bogusław Zakrzewski Wykład 6: Pompy ciepła 25.3.2014 1 Pompy ciepła / chłodziarki Obieg termodynamiczny lewobieżny Pompa ciepła odwracalnie
Bardziej szczegółowoPodgrzewanie wody basenowej kiedy pompa ciepła, a kiedy kolektory słoneczne?
Podgrzewanie wody basenowej kiedy pompa ciepła, a kiedy kolektory słoneczne? Podgrzewanie wody basenowej wymaga starannego doboru systemu dla uzyskania jak najwyższego komfortu cieplnego oczekiwanego przez
Bardziej szczegółowoAnaliza zastosowania alternatywnych/odnawialnych źródeł energii
Analiza zastosowania alternatywnych/odnawialnych źródeł energii Artykuł 6 Dyrektywy KE/91/2002 o charakterystyce energetycznej budynków wprowadza obowiązek promowania przez kraje członkowskie rozwiązań
Bardziej szczegółowoCzy rewolucja energetyczna nadejdzie także do Polski?
Czy rewolucja energetyczna nadejdzie także do Polski? W najbliższych dniach sejm zadecyduje o przyszłości energetyki odnawialnej w Polsce. Poparcie dla rozwoju tych technologii wyraża aż trzy czwarte społeczeństwa.
Bardziej szczegółowoFOTOWOLTAIKA - wytwarzanie energii elektrycznej ze światła
FOTOWOLTAIKA - wytwarzanie energii elektrycznej ze światła Energetyka słoneczna z roku na rok cieszy się rosnącym zainteresowaniem inwestorów. Każda wyprodukowana ze słońca kilowatogodzina pozwala ograniczyć
Bardziej szczegółowoWYKORZ R YST S AN G I S Ł S ONEC ZNEJ A C E E E G R EW CZE I D R KCJI E N G I E EK TRY R CZNE N J Ann n a n P a P w a la l k a,, B APE P E S A
WYKORZYSTANIE ENERGII SŁONECZNEJ NA CELE GRZEWCZE I DO PRODUKCJI ENERGII ELEKTRYCZNEJ Anna Pawlak, BAPE SA Gdańsk 23.03.2009 r. ENERGIA PROMIENIOWANIA SŁONECZNEGO - ZALETY: źródło energii niekonwencjonalnej
Bardziej szczegółowoWnioski i zalecenia z przeprowadzonych studiów wykonalności modernizacji źródeł ciepła w wybranych PEC. Michał Pawluczyk Sebastian Gurgacz
Wnioski i zalecenia z przeprowadzonych studiów wykonalności modernizacji źródeł ciepła w wybranych PEC Michał Pawluczyk Sebastian Gurgacz 1 Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. PRZEMYSŁ BUDOWNICTWO
Bardziej szczegółowoZastosowanie OZE i mikrokogeneracji. nzeb. dr inż. Adrian Trząski
Zastosowanie OZE i mikrokogeneracji w budynkach nzeb dr inż. Adrian Trząski Kryterium - zapotrzebowanie na energię pierwotną Wymagania nzeb WT 2013 ogrzewanie i cwu Wymagania nzeb WT 2013 chłodzenie Wymagania
Bardziej szczegółowoPółprzewodnikami wykorzystywanymi w fotowoltaice, w zależności od technologii, są: krzem amorficzny,
Generacja energii elektrycznej Panele fotowoltaiczne umożliwiają produkcję energii elektrycznej dzięki tzw. efektowi fotowoltaicznemu Jest to zjawisko, które powoduje powstawanie siły elektromotorycznej
Bardziej szczegółowoOśrodek Szkoleniowo-Badawczy w Zakresie Energii Odnawialnej w Ostoi
Ośrodek Szkoleniowo-Badawczy w Zakresie Energii Odnawialnej w Ostoi Odnawialne źródła energii jako szansa zrównoważonego rozwoju regionalnego 09.10.2014 1 1. Zrównoważony rozwój 2. Kierunki rozwoju sektora
Bardziej szczegółowoIntegracja PV z innymi systemami dom plus energetyczny
Bielsko Biała, 25.09.2015 Łukasz Sajewicz 2015 Viessmann Werke Integracja PV z innymi systemami dom plus energetyczny Integracja PV z innymi systemami dom plus energetyczny Fakty dotyczące instalacji PV
Bardziej szczegółowo5.5. Możliwości wpływu na zużycie energii w fazie wznoszenia
SPIS TREŚCI Przedmowa... 11 Podstawowe określenia... 13 Podstawowe oznaczenia... 18 1. WSTĘP... 23 1.1. Wprowadzenie... 23 1.2. Energia w obiektach budowlanych... 24 1.3. Obszary wpływu na zużycie energii
Bardziej szczegółowoODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII
ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII Darmowe i ekologiczne źródło energii dla Twojego domu Kraków 2017 K I M J E S T E Ś M Y? VOLTIKA specjalizuje się w projektowaniu instalacji odnawialnych źródeł energii. Dodatkowo
Bardziej szczegółowoZarządzanie systemem rozproszonych źródeł i magazynów energii na przykładzie Centrum Energii Odnawialnej w Sulechowie
Zarządzanie systemem rozproszonych źródeł i magazynów energii na przykładzie Centrum Energii Odnawialnej w Sulechowie Przez to co robimy budujemy lepsze jutro, wierzymy w inne poszukiwanie rozwiązań.
Bardziej szczegółowoSprężarkowo czy adsorpcyjnie? Metody produkcji chłodu przy pomocy ciepła sieciowego
Sprężarkowo czy adsorpcyjnie? Metody produkcji chłodu przy pomocy ciepła sieciowego Autor: Marcin Malicki - Politechnika Warszawska ( Energetyka cieplna i zawodowa nr 5/2013) W najbliższych latach spodziewać
Bardziej szczegółowoŹródła energii nieodnawialne, czyli surowce energetyczne, tj. węgiel kamienny, węgiel brunatny, ropa naftowa, gaz ziemny, torf, łupki i piaski
Źródła Źródła energii energii nieodnawialne, czyli surowce energetyczne, tj. węgiel kamienny, węgiel brunatny, ropa naftowa, gaz ziemny, torf, łupki i piaski bitumiczne, pierwiastki promieniotwórcze (uran,
Bardziej szczegółowoRynek&urządzeń&grzewczych&w&Polsce& wobec&nowych&wymogów&ekologicznych& i&wymogów&etykietowania&energetycznego&
Rynek&urządzeń&grzewczych&w&Polsce& wobec&nowych&wymogów&ekologicznych& i&wymogów&etykietowania&energetycznego& Przygotował:& Adolf&Mirowski,&Paweł&Lachman& 09&października&2013,&Poznań& Zużycie energii
Bardziej szczegółowoWPŁYW POSTĘPU TECHNICZNEGO NA WYDAJNOŚĆ SYSTEMÓW FOTOWOLTAICZNYCH ML SYSTEM S.A.
WPŁYW POSTĘPU TECHNICZNEGO NA WYDAJNOŚĆ SYSTEMÓW FOTOWOLTAICZNYCH ML SYSTEM S.A. Anna Warzybok Z-ca Dyrektora ds. Badań i Rozwoju ML SYSTEM S. A. Rzeszów, 25.04.2017 ML SYSTEM S.A. ML SYSTEM S.A. ZAPOTRZEBOWANIE
Bardziej szczegółowoProekologiczne odnawialne źródła energii : kompendium / Witold M. Lewandowski, Ewa Klugmann-Radziemska. Wyd. 1 (WN PWN). Warszawa, cop.
Proekologiczne odnawialne źródła energii : kompendium / Witold M. Lewandowski, Ewa Klugmann-Radziemska. Wyd. 1 (WN PWN). Warszawa, cop. 2017 Spis treści Wykaz ważniejszych oznaczeń i jednostek 13 Przedmowa
Bardziej szczegółowoWpływ elementów budynku na jego charakterystykę energetyczną
Wpływ elementów budynku na jego charakterystykę energetyczną Struktura zużycia energii w Europie według sektorów 32% Źródło: Eurima Podstawowe fakty i liczby 2006 Dyrektywa Europejska WE 2002/91 Celem
Bardziej szczegółowoEnergetyka komunalna teraźniejszość i wyzwania przyszłości Jak obniżyć koszty energii w przedsiębiorstwie i energetyce komunalnej
Konferencja Energetyka komunalna teraźniejszość i wyzwania przyszłości Jak obniżyć koszty energii w przedsiębiorstwie i energetyce komunalnej 2016.04.08 Uniwersytet Zielonogórski, Instytut Inżynierii Środowiska
Bardziej szczegółowoPolish non-paper on the EU strategy for heating and cooling
Polish non-paper on the EU strategy for heating and cooling Jednym z głównych celów każdego państwa jest zapewnienie swoim obywatelom komfortu cieplnego 1. Aby móc to uczynić w warunkach geograficznych
Bardziej szczegółowoPORADNIK INWESTORA. instalacje fotowoltaiczne Perez Photovoltaic
PORADNIK INWESTORA instalacje fotowoltaiczne Koncepcja instalacji Elektrownia fotowoltaiczna, będąca przedmiotem tego opracowania, przeznaczona jest do wytwarzania prądu przemiennego we współpracy z siecią
Bardziej szczegółowo