Podsumowanie 3 letniej realizacji programu edukacyjnego Trzymaj Formę!

Transkrypt

1 Podsumowanie 3 letniej realizacji programu edukacyjnego Trzymaj Formę! Elżbieta Łata Dyrektor Departamentu Zdrowia Publicznego i Promocji Zdrowia Główny Inspektorat Sanitarny Warszawa, 7 8 grudnia 2009 r.

2 Diagnoza występowania problemu nadwagi i otyłości u uczniów w Polsce Badania Instytutu Matki i Dziecka, 2005 rok

3 Występowanie otyłości i nadwagi u uczniów w wieku lat w Polsce według płci ,2 8,8 8,3 8 5, , , Ogółem Chłopcy Dziewczęta - odsetek dzieci otyłych Ogółem Chłopcy Dziewczęta - odsetek dzieci z nadwagą

4 Występowanie otyłości u uczniów gimnazjów na wsi i w mieście 7 6, ,7 4,5 3,7 4,5 2, Wieś Miasto Ogółem Chłopcy Dziewczęta

5 Występowanie nadwagi u uczniów gimnazjów na wsi i w mieście 18 16, ,0 12, ,4 11,1 12, Wieś Miasto Ogółem Chłopcy Dziewczęta

6 W 2005 roku otyłość występowała u 4,5% nadwaga występowała u 8,8% częściej u dziewcząt niż u chłopców problem otyłości w tej grupie wiekowej w równym stopniu dotyczył młodzieży wiejskiej jak i miejskiej, z tą różnicą, że bardziej dotyczył dziewcząt 13,3 % młodzieży miało nadmierną masę ciała

7 Częstość występowania nadwagi i otyłości u młodzieży w Polsce i w innych krajach 15,5 USA 9,4 Kanada 19,8 6,8 Aus tralia Francja 5,2 Ros ja 6 Pols k a 4,5 Chiny 30,4 16 Otyłość Nadwaga 17,5 10 8,8 3,6 3,

8 Wybrane zachowania zdrowotne młodzieży w wieku lat w Polsce Odżywianie się i stosowanie diet Aktywność fizyczna i zachowania sedentaryjne Badania Instytutu Matki i Dziecka, HBSC, 2006 rok

9 Zachowania żywieniowe Częstość spożywania śniadań ogółem 11-latki 13,5 70,9 93,6 chłopcy 11 lat 13,5 70,5 93,4 dziewczęta 11 lat 13,6 71,4 93,8 ogółem 13-latki chłopcy 13 lat 18,5 15,1 62,7 68,2 dziewczęta 13 lat 21,8 57,6 ogółem 15-latki 20, ,3 22,4 57,2 chłopcy 15 lat dziewczęta 15 lat nigdy 92,8 94,2 91,5 89,3 90,4 88,4 5 dni szkolnych weekend

10 Zachowania żywieniowe Częstość spożywania owoców ogółem 11-latki 29,7 chłopcy 11 lat dziewczęta 11 lat ogółem 13-latki chłopcy 13 lat dziewczęta 13 lat 21,4 34,8 24,9 24,3 33,1 35,7 30,7 ogółem 15-latki 35,6 chłopcy 15 lat 38 dziewczęta 15 lat 2-4 dni/tyg. 18,4 33,3 codziennie częściej niż 1 raz 17,8 16,6 17,1 18,6 21,9 17,3 16,7 14, dni/tyg. 12,7 9,6 17,4 16,8 17,9 codziennie 1 raz 7 13, ,3 7 14,8 8,3 16,1 4,3 0,6 5,9 0, ,9 4,8 0,2 12,5 10,2 5 1,2 5,7 1,7 20,4 16,7 26,2 8,2 12,2 14,5 14,6 1 raz/tyg. 4,8 1 5,2 1,3 10,1 4,4 0,7 rzadziej niż 1 raz/tyg nigdy

11 Zachowania żywieniowe Częstość spożywania warzyw ogółem 11-latki chłopcy 11 lat dziewczęta 11 lat 25,1 26,7 23,6 19,7 18,7 ogółem 13-latki 29,3 chłopcy 13 lat 30,6 dziewczęta 13 lat 19,2 28, , ,3 11,9 11,3 20,6 18,5 15,8 16,1 17,7 12,4 14,5 19,3 17,6 33,2 19,2 15,5 chłopcy 15 lat 34,5 17,8 14,4 2-4 dni/tyg. 32,1 5-6 dni/tyg. 20,5 codziennie 1 raz 13,7 10,4 ogółem 15-latki dziewczęta 15 lat 10,7 16,4 codziennie częściej niż 1 raz 15,7 14,3 11,6 10,5 12,5 1 raz/tyg. 8,2 3,6 9,3 3,7 7,1 3,5 7,3 7,6 2,7 3,5 11,9 6,9 1,9 12,1 5,9 2,5 13,6 10,7 6,1 3,1 5,7 2 rzadziej niż 1 raz/tyg nigdy

12 Zachowania żywieniowe Stosowanie diet w celu schudnięcia ogółem 11-latki chłopcy 11 lat 13,6 11,7 dziewczęta 11 lat 15,3 ogółem 13-latki 15,8 chłopcy 13 lat 22 23,8 17,5 22,1 ogółem 15-latki dziewczęta 15 lat 17,3 9,1 dziewczęta 13 lat chłopcy 15 lat 19,7 17,1 6,6 29,6 22,3 13,5 26,6 Tak, stosują dietę 30,4 Nie stosują, ale powinni schudnąć

13 Aktywność fizyczna Intensywne ćwiczenia fizyczne w czasie wolnym w tygodniu ogółem 11-latki 28 chłopcy 11 lat 26 20,2 28,1 dziewczęta 11 lat chłopcy 13 lat 30,9 ogółem 15-latki 25,4 22,5 chłopcy 15 lat 14,7 dziewczęta 15 lat 0,5 godz. 1 godz. 21,5 2-3 godz. 12,4 15,7 24,6 11,2 18,8 Nie ćwiczą wcale 5,7 9,4 8,1 10,9 12,8 21,6 22,5 29,5 7,7 18,8 21,9 5,9 10,3 25,8 7,7 9, ,2 23,2 8,1 10,3 17,1 24,4 20,1 dziewczęta 13 lat 8,3 23,9 25,6 10,2 23,2 35,3 ogółem 13-latki 20 6,6 9,2 5,6 9,1 12,2 14,8 19,8 6,5 4-6 godz. 3,9 7 godz. lub więcej

14 Zajęcia sedentaryjne Oglądanie TV w czasie wolnym w weekend ogółem 11-latki 19,1 chłopcy 11 lat 17,9 dziewczęta 11 lat ogółem 13-latki chłopcy 13 lat dziewczęta 13 lat ogółem 15-latki chłopcy 15 lat dziewczęta 15 lat 3 godz. 19,6 16,9 19,9 20,1 16,2 19,2 13,9 18, ,1 16,7 16,8 13,8 17,9 21,6 2 godz. 16,7 8,3 7,6 2,6 13,1 9, ,1 10 9,7 9,6 6,3 2,1 16,4 18,2 20,7 16,4 9,7 17,6 16,9 19,8 11,5 14,6 17,2 16,3 11,2 13,5 16, godz. 7 godz. lub więcej 9,1 5 godz. 14,9 4,7 9,5 2,6 15,3 4,1 8,9 2,9 14,5 5, ,9 12,7 14,9 2,2 7 7,7 3 7,7 7,9 4,2 7,3 1 godz. 7,5 1,9 6 godz. wcale

15 Zajęcia sedentaryjne Gry komputerowe w czasie wolnym w weekend ogółem 11-latki chłopcy 11 lat 16 10,7 10,6 13, ,3 13,4 32,5 13,4 9,9 13,2 1 godz. 11,6 13,2 4,8 9,4 3,8 0,5 godz. 4 godz. 16,2 4,9 10,2 3,7 5,7 2,9 4,1 1,8 7,3 4,8 11,8 13,8 8,4 13, ,4 9,4 7,8 13 8,6 11,3 10,5 3 godz. 8,2 12,5 11, godz. 5, ,8 13,2 dziewczęta 15 lat wcale 7,5 11,1 18,4 12,4 30,6 ogółem 15-latki 12,7 12,8 18,2 20,9 dziewczęta 13 lat chłopcy 15 lat 12,1 21 ogółem 13-latki 15,3 18,3 dziewczęta 11 lat chłopcy 13 lat 18,3 7, ,3 7 godz. lub więcej 6 6 8,9 8,9 12,7 5 godz. 6,9 2,8 2,8 3,1 5,2 4,3 7,4 2,9 1,41,8 1,4 6 godz.

16 Zajęcia sedentaryjne Korzystanie z komputera (czat, Internet, odrabianie lekcji) w czasie wolnym w weekend ogółem 11-latki 28,1 chłopcy 11 lat 27,2 dziewczęta 11 lat ogółem 13-latki chłopcy 13 lat chłopcy 15 lat dziewczęta 15 lat wcale 9,7 20,1 25,1 17,5 19,8 0,5 godz ,8 13,1 14,6 14,6 11,4 10,9 18,3 13,7 9 14, ,6 22,7 14,8 15,2 11,6 28,9 dziewczęta 13 lat ogółem 15-latki 13,2 6,1 8 14,6 9 12,8 8,3 10,3 14,2 14,7 10,7 9,6 11,7 14,1 13,1 11,4 8,6 10,2 8 1 godz. 13,5 13,1 2 godz. 11,4 14,6 12,3 14,7 3 godz. 9,8 10,6 4 godz. 4,3 6,6 6 2,9 6,6 4,1 6,2 11,9 11,7 5 3,5 3,1 15,8 2,9 5,6 10,9 5,3 12,4 3,6 7,1 3,4 8,8 2,3 2,1 8,3 7,6 2,6 5 godz. 5,1 6 godz. 7 godz. lub więcej

17 Program edukacyjny Trzymaj Formę! CZAS TRWANIA: I etap realizacji programu I edycja rok szkolny 2006/07 II edycja rok szkolny 2007/08 III edycja rok szkolny 2008/09

18 ZASIĘG PROGRAMU Edycja Liczba szkół Liczba uczniów I EDYCJA PROGRAMU II EDYCJA PROGRAMU III EDYCJA PROGRAMU

19 LICZBA SZKÓŁ REALIZUJĄCYCH I, II, III EDYCJĘ PROGRAMU W WOJEWÓDZTWACH

20 209/326/ /205/ /334/ /214/ /384/ /161/ /488/ /585/ /227/ /374/ /386/405 79/118/ /200/ /636/ /704/ /572/551

21 LICZBA UCZNIÓW REALIZUJĄCYCH I, II, III EDYCJĘ PROGRAMU W WOJEWÓDZTWACH

22 całkowita liczba uczniów biorących udział w I,II,III edycji programu

23 6 188 liczba szkół ogółem (29,1%), w tym gimnazjów (57,7%), szkół podstawowych (14,4%)

24 INSTYTUCJE I ORGANIZACJE WSPIERAJĄCE I WSPÓŁPRACUJĄCE PRZY REALIZACJI PROGRAMU Władze lokalne: Wojewodowie Marszałkowie Urzędów Wojewódzkich Prezydenci, Burmistrzowie Miast, Wójtowie Kuratoria Oświaty Ośrodki Doskonalenia Nauczycieli Dyrektorzy Szkół Rady Rodziców Samorządy Uczniowskie Szkolne Koła Sportowe Poradnie psychologiczno pedagogiczne Związek Harcerstwa Polskiego Pielęgniarki szkolne, lekarze, pedagodzy, psychologowie Centra Zdrowia Publicznego Zakłady Opieki Zdrowotnej: szpitale, gminne ośrodki zdrowia, pogotowia ratunkowe

25 INSTYTUCJE I ORGANIZACJE WSPIERAJĄCE I WSPÓŁPRACUJĄCE PRZY REALIZACJI PROGRAMU Oddziały PCK, Oddziały CARITAS Parafie katolickie Teatry, Biblioteki, Centrum Filmowe Agencja Rynku Rolnego Nadleśnictwo, Parki krajobrazowe, rezerwaty, gospodarstwa agroturystyczne, koła łowieckie Gospodarstwa (ekologiczne, rybackie) Stacja meteorologiczna Uniwersytety, Uczelnie Wyższe, Studencki Uniwersytet III Wieku Media lokalne Koło gospodyń wiejskich Sektor prywatny: Lokalni sponsorzy Restauracje, kucharze Banki Właściciele aptek, sklepów, sklepików szkolnych, supermarkety, piekarnie Spółdzielnie mleczarskie, Mleczarnie Firmy farmaceutyczne

26 FORMY DZIAŁAŃ szkolenia narady I edycja -2006/2007 II edycja 2007/2008 III edycja 2008/2009

27 FORMY DZIAŁAŃ 1400 punkty informacyjne informacje w internecie 1200 informacje w telewizji I edycja -2006/2007 II edycja 2007/2008 III edycja 2008/2009

28 FORMY DZIAŁAŃ konkurs y konkurs y I edycja -2006/2007 II edycja 2007/2008 III edycja 2008/2009

29 WYNIKI KONKURSU NA PROJEKT EDUKACYJNY NAJPEŁNIEJ REALIZUJĄCY PROGRAM EDUKACYJNY PT. TRZMAJ FORMĘ! I MIEJSCE Gimnazjum Nr 1 im. Noblistów Polskich w Gołdapi (nagroda: sprzęt sportowy o wartości PLN) II MIEJSCE Szkoła Podstawowa Nr 4 w Sanoku im. ks. Zdzisława Jastrzębiec-Peszkowskiego (nagroda: sprzęt sportowy o wartości PLN) III MIEJSCE Publiczne Gimnazjum w Bełżcu (nagroda: sprzęt sportowy o wartości PLN) oraz 12 wyróżnień o wartości PLN

30 REALIZACJA PROGRAMU Białystok, woj. podlaskie Akcja Chodzę, biegam, więc jestem Białowieża, woj. podlaskie Zajęcia sportowe w basenie

31 REALIZACJA PROGRAMU Białystok, woj. podlaskie Zamość, woj. lubelskie Nauka jazdy na nartach Konferencja w Sejmie

32 REALIZACJA PROGRAMU Rzeszów, woj. podkarpackie Degustacja Janówka, woj. podlaskie Przygotowanie i degustacja kanapek, sałatek itp.

33 REALIZACJA PROGRAMU Ciechanów, woj. mazowieckie Pokazy sztuk walki Kostowiec, woj. mazowieckie Zajęcia w terenie

34 REALIZACJA PROGRAMU Kraków, woj. małopolskie Spotkanie młodzieży z olimpijczykami z Pekinu wioślarzami z czwórki podwójnej Dobiegniew, woj. lubuskie Pokaz gimnastyczny na podsumowaniu III edycji programu

35 REALIZACJA PROGRAMU Zamość, woj. lubelskie Kulig i zabawy na śniegu Lubaczów, woj. podkarpackie Pokazy sportowe na sali gimnastycznej

36 0 50,9% wizytacji w stosunku do liczby szkół świętokrzyskie zachodniopomorskie wielkopolskie warmińsko - mazurskie ogólna liczba wizytacji śląskie 800 pomorskie podlaskie podkarpackie opolskie mazowieckie małopolskie łódzkie lubuskie lubelskie kujawsko - pomorskie dolnośląskie NADZOROWANIE PRZEBIEGU PROGRAMU liczba szkół bioracych udział w programie liczba wizytacji

37 III EDYCJA ROK SZKOLNY 2008/2009 PODSUMOWANIE

38 OPINIE UCZESTNIKÓW PROGRAMU O PROGRAMIE UCZESTNICY PROGRAMU / OPINIE BARDZO POZYTYWNE RACZEJ POZYTYWNE TROCHĘ POZYTYWNE, TROCHĘ NEGATYWNE RACZEJ NEGATYWNE BARDZO NEGATYWNE NIE DOCIERAŁY DO MNIE OPINIE MŁODZIEŻ REALIZUJĄCA PROGRAM RODZICE UCZESTNIKÓW PROGRAMU OSOBY PROWADZĄCE ZAJĘCIA Z MŁODZIEŻĄ

39 Podsumowanie działań 1. W III edycji programu udział wzięło 57,7 % gimnazjów i 14,4 % szkół podstawowych 1. Uczniowie w dużym stopniu przyswoili wiedzę teoretyczną i zdobyte umiejętności zgodne z założeniami programu 3. Jednoczesna edukacja uczniów, rodziców i nauczycieli przynosi najlepsze efekty oraz pozwala na integrację środowiska szkolnego i rodzinnego 4. Zaobserwowano zmniejszoną liczbę zwolnień z zajęć wf i większy udział uczniów w różnorodnych formach pozalekcyjnych zajęć sportowych. Zaobserwowano zauważalne są zmiany w nawykach żywieniowych dzieci i młodzieży 5. Większość szkół deklaruje kontynuację programu, ponieważ potrzebna jest długofalowa edukacja w tym zakresie, a tematyka programu wzbudza zainteresowanie uczniów. 6. Dzięki działaniom programowym nastąpiła większa współpraca z organami samorządu terytorialnego i innymi jednostkami w terenie

40 TRUDNOŚCI Organizacyjne na terenie szkoły: 1. Trudności realizacyjne wynikające z umiejętności zastosowania metody projektu w realizacji programu 1. Brak czasu na pełną realizację projektu trudności z wygospodarowaniem odpowiedniej liczby godzin w ramach lekcji i zajęć pozalekcyjnych 1. Duża liczba uczniów dojeżdżających, co uniemożliwia przeprowadzenie zajęć popołudniowych i pozalekcyjnych 1. Brak motywacji dla nauczycieli (dodatkowa praca) 1. Brak możliwości pozyskania środków finansowych koniecznych do przeprowadzania działań wymagających np. zakupu nagród dla zwycięzców turniejów i konkursów, zakupu produktów spożywczych do prowadzenia zajęć itp. 1. Małe zaangażowanie i uczestnictwo rodziców i innych nauczycieli. 1. Opór właścicieli sklepików szkolnych związany ze zmianą asortymentu.

41 TRUDNOŚCI Związane z oprzyrządowaniem programu: Niewystarczająca liczba materiałów oraz późne ich dostarczenie, co w efekcie opóźnia rozpoczęcie realizacji programu w szkołach. W kolejnych edycjach programu materiały edukacyjne powinny zmienić się zgodnie z zapotrzebowaniami przedstawianymi przez realizatorów. Przede wszystkim występuje zapotrzebowanie na film edukacyjny oraz materiały dla rodziców. Atrakcyjność programu i poziom zaangażowania odbiorców oddziaływań programowych byłby większy gdyby szkoły otrzymywały drobne upominki, gadżety i inne pomoce. Związane z działaniami w środowisku lokalnym (w niektórych regionach): Brak zainteresowania ze strony władz lokalnych i środowiska Brak zainteresowania specjalistów na spotkania ze społecznością lokalną W organizacji imprez masowych brak współpracy/brak zainteresowania służb porządkowych

42 WNIOSKI 1. Zamieścić przykładowe scenariusze projektów w poradniku dla nauczycieli i na stronie internetowej 1. Rozszerzyć pomoce dydaktyczne integralnie związane z założeniami realizacji programu: - film edukacyjny i spoty TV - plakat informujący o programie - materiały dla rodziców 3. Zainicjować realizację programu w w/w zakresie dla uczniów młodszych klas szkół podstawowych, ich rodziców i opiekunów Wprowadzona nowa podstawa programowa MEN (rozp. grudzień 2008) stwarza większe możliwości realizacji promocji zdrowia na lekcjach przedmiotowych

43 IV edycja programu rok szkolny 2009/2010 w programie uczestniczą: szkoły (36,1%), w tym gimnazjów (67,5%), szkół podstawowych (20,0%).

44 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!