EDUKACJA TECHNIKA INFORMATYKA

Transkrypt

1 ISSN EDUKACJA TECHNIKA INFORMATYKA EDUCATION TECHNOLOGY COMPUTER SCIENCE WYBRANE PROBLEMY EDUKACJI TECHNICZNEJ I ZAWODOWEJ MAIN PROBLEMS OF TECHNOLOGY AND PROFESSIONAL EDUCATION ROCZNIK NAUKOWY NR/5/2014/CZĘŚĆ 1 SCIENTIFIC ANNUAL No/5/2014/PART 1 RZESZÓW 2014

2 EDUKACJA TECHNIKA INFORMATYKA Rocznik naukowy Nr 5/2014/Część 1 MIĘDZYNARODOWA RADA NAUKOWA/INTERNATIONAL SCIENTIFIC COMMITTEE Prof. dr hab. inż. Henryk Bednarczyk Instytut Technologii Eksploatacji w Radomiu (Polska) Doc., PhDr., Miroslav Chráska, PhD. Uniwersytet w Ołomuńcu (Czechy) Prof. PaedDr. Milan Ďuriš, CSc. Uniwersytet Mateja Bela, Banska Bystrica (Słowacja) Prof. dr hab. Waldemar Furmanek Uniwersytet Rzeszowski (Polska) przewodniczący/president Prof. PhD. Olga Filatova Vladimir State University Named A&N Stoletovs (Rosja) Prof. PhD. Vlado Galičić Uniwersytet w Rijece (Chorwacja) Prof. Ing. Tomáš Kozík, DrSc Uniwersytet Konstantina Filozofa w Nitrze (Słowacja) Dr hab. prof. UP Krzysztof Kraszewski Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie (Polska) Prof. dr hab. Stefan M. Kwiatkowski Komitet Nauk Pedagogicznych Polskiej Akademii Nauk, Warszawa (Polska) Prof. PhD. Oksana Nagorniuk Narodowy Uniwersytet Inżynierii Środowiska w Kijowie (Ukraina) Dr hab. prof. UR Aleksander Piecuch Uniwersytet Rzeszowski (Polska) Prof. dr hab. Mario Plenkowić Uniwersytet w Zagrzebiu (Chorwacja) Prof. dr hab. Natalia Ridei Narodowy Uniwersytet Inżynierii Środowiska w Kijowie (Ukraina) Prof. dr hab. Victor Sidorenko Narodowy Uniwersytet Inżynierii Środowiska w Kijowie (Ukraina) Doc. Ing. Čestmír Serafín, Dr. Ing-Paed. Uniwersytet w Ołomuńcu (Czechy) Dr hab. inż. prof AGH Wiktoria Sobczyk AGH Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie (Polska) Prof. dr hab. inż. Ján Stoffa Uniwersytet w Nitrze (Słowacja) Prof. Dr. Ing. Walter E. Theuerkauf Techniczny Uniwersytet w Brunszwiku (Niemcy) Dr hab. prof. UR Wojciech Walat Uniwersytet Rzeszowski (Polska) Dr Waldemar Lib Uniwersytet Rzeszowski (Polska) sekretarz/secretary REDAKCJA/EDITORIAL OFFICE Dr hab. prof. UR Wojciech Walat (redaktor naczelny/main editor) Dr Waldemar Lib (z-ca redaktora naczelnego/v-ce editor) RECENZJE/REVIEWS Międzynarodowa Rada Naukowa/International Science Committee KOREKTA/CORRECT Jolanta Dubiel OPRACOWANIE TECHNICZNE/TECHNICAL ELABORATION Arkadiusz Nisztuk Copyright by Katedra Nowoczesnych Technologii Edukacyjnych Uniwersytetu Rzeszowskiego 2014 ADRES REDAKCJI/ADDRESS OF EDITORIAL OFFICE Katedra Nowoczesnych Technologii Edukacyjnych ul. Pigonia 1; Rzeszów tel , keti@ur.edu.pl ADRES WYDAWNICTWA/ADDRESS OF PUBLISHER Wydawnictwo Oświatowe FOSZE; ul. W. Pola 6; Rzeszów tel./fax ; ; fosze@fosze.com.pl 2

3 Spis treści WPROWADZENIE Część pierwsza EDUKACJA TECHNICZNA I OGÓLNOTECHNICZNA KRZYSZTOF KRASZEWSKI Kształcenie ogólne i ogólnotechniczne w systemie szkolnym społeczności niemieckojęzycznej w Belgii PETR MACH Technické vzdělání v ČR a v USA MARTA CIESIELKA, WOJCIECH KŁYZA Motywy podjęcia studiów na kierunku edukacja techniczno-informatyczna w różnych uczelniach TADEUSZ PIĄTEK, MARTA IZABELA ŻYŁKA Zmiany i przemiany w systemie kształcenia nauczycieli techniki 50 lat kształcenia nauczycieli techniki w Rzeszowie DANKA LUKÁČOVÁ Požiadavky stredných odborných škôl na absolventov WOJCIECH WALAT Obraz nauczyciela klas 1 3 szkoły w opiniach nauczycieli i studentek pedagogiki MIROSLAV CHRÁSKA An analysis of typical learning styles of primary school pupils using the VARK questionnaire WALDEMAR LIB Kompetencje komunikacyjne uczniów kończących szkołę podstawową w zakresie pojęć technicznych TOMÁŠ MOLNÁR, MÁRIA VARGOVÁ Výučba technickej terminológie s využitím elektronického učebného textu TOMASZ WARZOCHA Wykorzystanie nowych technologii informacyjnych przez nauczycieli akademickich w procesie edukacyjnym wyniki badań WOJCIECH BŁAŻEJEWSKI Współczesna technika a życie społeczne i edukacja

4 MONIKA BUGDOL, ALEKSANDER KONIOR Kultura techniczna jako stymulanta kosztów społecznych wykorzystania przestrzeni publicznej AGNIESZKA DŁUGOSZ Trudności nauczycieli związane z rozwijaniem twórczości uczniów we współczesnej szkole AGNIESZKA DŁUGOSZ Wykorzystanie laboratorium innowacji w rozwijaniu twórczego myślenia uczniów JÁN STEBILA Aktivizačné metódy a ich využitie v predmete Technika ANDRZEJ W. MITAS Wychowanie motoryzacyjne wyzwaniem społecznym XXI wieku ANDRZEJ W. MITAS, AGATA JAŹDZIK-OSMÓLSKA Koszty społeczne zdarzeń drogowych jako determinanta edukacji motoryzacyjnej JAN VEŘMIŘOVSKÝ, ALEŠ OUJEZDSKÝ Konstruktivistický přístup k výuce přírodovědných a technických předmětů na základních školách KRZYSZTOF KRUPA Treści nauczania-uczenia się elektroniki w kształceniu ogólnym, zawodowym i w szkole wyższej Część druga EDUKACJA ZAWODOWA WALDEMAR FURMANEK Edukacja zawodowa a przemiany cywilizacyjne MIROSŁAW BABIARZ, PAWEŁ GARBUZIK Idea kształcenia ustawicznego w kraju o gospodarce opartej na wiedzy MAŁGORZATA SAMUJŁO, BRONISŁAW SAMUJŁO Kształcenie zawodowe oczekiwania i potrzeby IRENEUSZ ZAWŁOCKI, EWA NIEROBA, KRZYSZTOF NIEWIADOMSKI Kształcenie modułowe w reformowanym systemie edukacji zawodowej DANIEL LAJČIN, GABRIELA SLÁVIKOVÁ, LADISLAV VÁRKOLY Vocational education and other activities at Dubnica Institute of Technology in Dubnica nad Váhom

5 PETER JAKÚBEK, VIERA GUZOŇOVÁ, LADISLAV VÁRKOLY Projekty EU a ďalšie medzinárodné aktivity na Dubnickom Technologickom Inštitúte v Dubnici nad Váhom JOLANTA WILSZ Przedsiębiorczość cecha pożądana u uczestników rynku pracy w dobie globalizacji MARTA CIESIELKA Elementy coachingu w realizacji prac inżynierskich MARTA CIESIELKA Promotor coachem praktyczne aspekty realizacji prac inżynierskich z zastosowaniem coachingu MARZENA CICHORZEWSKA Tutoring w kształceniu akademickim LEONID DMITRIEVICH GERGANOV Training of specialists in marine crew training facilities in Ukraine using the current generation of simulators is the basis of maritime safety MIROSLAV ŠEBO Podpora vzdelávania Univerzity tretieho veku na UKF v Nitre JÁN ŠIRKA Zvyšovanie kvality ďalšieho vzdelávania seniorov na Univerzite Tretieho Veku pri UKF v Nitre OLGA FILATOVA, VITALIY FILATOV Stylistic features of professional activity of organizational consultants MONIKA WAWER Grywalizacja w edukacji i szkoleniu pracowników IRINA CHERKASOVA On the problem of vocational guidance organization children with sight violations MARLENA ZABORNIAK Ponadgimnazjalne szkolnictwo zawodowe. Wymagania i ograniczenia SVITLANA YASHNYK Ethno-culture varieties of management culture and socio-normative prerequisites of its development SVITLANA TSYMBAL ILPT as effective means of studies of persons of ripe years to the foreign speech IVANA TUREKOVÁ Vzdelávanie zamestnancov a tvorba bezpečnostných štandardov pri obsluhe zariadení

6 ANTONI KRAUZ Nowe wydanie terroryzmu z wykorzystaniem broni CBRN we współczesnej cywilizacji śmierci ANTONI KRAUZ Bioterroryzm narzędziem groźnej broni CBRN dla infrastruktury krytycznej w globalnym świecie techniki PAWEŁ GNAT Ponowoczesność a wartość pracy człowieka AGNIESZKA DŁUGOSZ Waldemar Furmanek, Humanistyczna pedagogika pracy. Praca człowieka (z aksjologicznego punktu widzenia), wyd. UR, Rzeszów 2013, ss. 304, ISBN TADEUSZ PIĄTEK Antoni Zając, Stan i znaczenie kapitału ludzkiego oraz społecznego w cywilizacji wiedzy, wyd. UR, Rzeszów 2013, ss. 229, ISBN Część trzecia EDUKACJA ŚRODOWISKOWA I EKOLOGICZNA WIKTORIA SOBCZYK Unijna strategia na lata w dziedzinie zachowania różnorodności biologicznej WIKTORIA SOBCZYK, KATARZYNA BRACHA Słoneczne budownictwo pasywne jako alternatywa dla zużycia surowców kopalnych PATRYCJA BYTNAR, WIKTORIA SOBCZYK Dostęp do informacji o finansowaniu inwestycji środowiskowych w opinii społeczeństwa JUSTYNA CICHY, WIKTORIA SOBCZYK Odpady z tworzyw sztucznych i ich recykling MACIEJ GLINIAK, WIKTORIA SOBCZYK Koncepcja zagospodarowania terenu poprzemysłowego Solvay CZESŁAW KIZOWSKI Odnawialne nośniki energii realizacja integracji międzyprzedmiotowej w szkole średniej TETJANA SAYENKO, OKSANA NAGORNIUK The problem of environmental certification of industrial facilities in Ukraine ALEKSANDR DEMYDENKO, OKSANA TONKHA Biophysical self-regulation in the fertility of chernozem soil under soil-conservation agriculture

7 NATALIYA RIDEI, VITA STROKAL Cross-Cutting Practical Trainings for Students in the Field of Ecology and Environmental Sciences OKSANA POLOZENKO Humanization of professional preparation of specialists of agricultural sphere DENYS SHOFOLOV, NATALIIA RIDEI, SVITLANA PALAMARCHUK, LYUDMILA KLYMENKO Structural and Functional Features of Training Future Ecologists ANDRIY KALENSKIY Model of the system of development of professionally pedagogic ethics for future instructors of the special disciplines of higher educational establishments of nature protection and agrarian sectors MARIE CHRÁSKOVÁ Role of health literacy in an information society IULIIA SIEKUNOVA Youth political culture fundamentals: historical aspects Część czwarta DYDAKTYKA SZKOŁY WYŻSZEJ NIKOLAI I. LEONOV Developing the conflict competence in teacher education students ELŻBIETA SAŁATA Kompetencje komunikacyjne przyszłych nauczycieli edukacji techniczno-informatycznej SVITLANA AMELINA, ROSTYSLAV TARASENKO Competence-based approach to the formation of information competence of future translators MYKOLA PRYGODII Subjectivity, as an important component of educational process in higher educational institutions ALEXANDER PROKHORCHUK The definition of research competence KRZYSZTOF NIEWIADOMSKI, EWA NIEROBA, IRENEUSZ ZAWŁOCKI Zarządzanie nauką studentów przez nauczycieli akademickich PIOTR MURYJAS Business intelligence w zarządzaniu edukacją akademicką YULIYA RYBALKO, OLENA EPELBOIM Quality Control of Education in the Universities of Ukraine

8 NINA ZHURAVSKA Methodologies of teaching and training in higher educational institutions of the EU and Ukraine LILIYA BARANOVSKA, MYKHAILO BARANOVSKY Multicultural vector of higher education of Ukraine in the European integration conditions LYDMILA VICHREVA Socio-psychological training as a way to increase the psychological culture of teachers communication SVETLANA BALASHOVA Personal traits of first-year students of technical specialties ANNA KOZIOROWSKA, MARIA ROMEROWICZ-MISIELAK Problemowa metoda nauczania jako forma zajęć na kierunku biotechnologia ROMAN HRMO, LUCIA KRIŠTOFIAKOVÁ, DANIEL KUČERKA, SOŇA RUSNÁKOVÁ Materiálne vyučovacie prostriedky a ich využívanie vo vysokoškolskej výučbe MAŁGORZATA KARCZMARZYK, MAŁGORZATA BANASIAK Student as a player projecting didactic tools in early art education and academic education ALEXEY MAKAROV Moral and legal education of high school students Część piąta PSYCHOLOGICZNE ASPEKTY EDUKACJI SZKOLNEJ HENRYK NOGA Poziom postaw twórczych analiza wybranych przypadków metodą Biofeedback MARZENA KIEŁBASA, JANA DEPEŠOVÁ, HENRYK NOGA Szkolny klimat dla twórczości technicznej VIERA TOMKOVÁ Priestorová predstavivosť žiakov základných škôl v Slovenskej republike GABRIEL BÁNESZ Návrh učebnej pomôcky na rozvoj technickej predstavivosti žiakov základných škôl SLAVOLJUB HILCENKO Kockalica (cubes) didactic and manipulative teaching resource in methodology of developing mathematical concepts in kindergarten KRZYSZTOF KRUPA Dydaktyczne obrazy dynamiczne w kształtowaniu rozumienia parametrów elementów i układów elektronicznych

9 ELENA BAZALEY The use of play activities working with the children having speech defects ANTONINA MAKAROVA Integration of children with vision defects in educational space IURII TULASHVILI Method of training blind students to the construction of graphic images with the application of Autocad 2D ELENA VINARCHIK Singularity of grade school pupils anxiety LYUBOV FORTOVA Wrongful conduct of minors EWA NIEROBA, IRENEUSZ ZAWŁOCKI, KRZYSZTOF NIEWIADOMSKI Smutny uczeń nowe wyzwanie dla współczesnych nauczycieli. Depresja u osób w wieku rozwojowym Część szósta PODSTAWY TECHNIKI JACEK BARTMAN, ANNA KOZIOROWSKA Analiza oddziaływania odbiorników na jakość energii możliwości badawcze PTIwIE TOMAS KOZIK, PETER KUNA Vzdialený reálny experiment s využitím prvkov priemyselnej automatizácie BOGUSŁAW TWARÓG, ZBIGNIEW GOMÓŁKA, BOGDAN KWIATKOWSKI Pomiary termowizyjne w systemach diagnostycznych PAWEŁ KRUTYS, TADEUSZ KWATER, EWA ŻESŁAWSKA, ROBERT PĘKALA Estymacja stanu z nieciągłymi pomiarami dla modelu matematycznego opisanego równaniami różniczkowymi typu hiperbolicznego TADEUSZ KWATER, EWA ŻESŁAWSKA, PAWEŁ KRUTYS Jakość estymacji stanu z ciągłymi pomiarami dla modelu zanieczyszczonej rzeki JÁN PAVLOVKIN Modelovanie prechodovej charakteristiky statickej regulovanej sústavy prvého rádu so systémom rc ALEKSANDER MARSZAŁEK, TOMASZ MAŚ Badanie układów polaryzacji tranzystora w kształceniu inżynierów edukacji techniczno- -informatycznej KRYSTIAN TUCZYŃSKI, ROBERT BIAŁOGŁOWSKI Stanowisko do badania czujników ultradźwiękowych

10 JANUSZ KUKULSKI, ROBERT BIAŁOGŁOWSKI Stanowisko do badania czujników optoelektronicznych MONIKA MATYJASZCZYK-NOWAK Wykorzystanie metody elementów skończonych w modelowaniu pola magnetycznego PAWEŁ PTAK Badanie parametrów pracy wybranych przetworników do pomiaru pola magnetycznego PRZEMYSŁAW PODULKA Wpływ pojedynczych wierzchołków struktury geometrycznej powierzchni na usuwanie zarysu kształtu metodą aproksymacji wielomianowej PRZEMYSŁAW PODULKA Usuwanie falistości cylindrów silników spalinowych za pomocą lokalnej regresji ważonej pierwszego i drugiego stopnia PRZEMYSŁAW PODULKA Eliminacja zakłóceń topografii powierzchni cylindrów silników spalinowych z zastosowaniem Transformaty Falkowej Pochodnych Gaussowskich GRZEGORZ ŚWIT, MICHAŁ TEODORCZYK Application of the SiGMA analysis to the stress evaluation of the cracking structures AUTORZY/THE AUTHORS

11 WPROWADZENIE W cyklicznie wydawanym czasopiśmie Edukacja Technika Informatyka zatytułowanym Wybrane problemy edukacji technicznej i zawodowej znajduje się sześć części. Część pierwszą Edukacja techniczna i ogólnotechniczna otwiera opracowanie przedstawiające charakterystykę systemu szkolnego społeczności niemieckojęzycznej w Belgii z analizą celów i przewidywanych efektów nauczania techniki. W kolejnych artykułach tej części przedstawione zostały analizy dotyczące kształcenia w zakresie techniki w Republice Czeskiej i USA, autor artykułu podkreśla, że nauczanie techniki należy traktować jako podstawę do rozwoju kompetencji wymienianych w programach nauczania dla szkół podstawowych i średnich, a także przyszłych kompetencji zawodowych; motywów podjęcia studiów na kierunku edukacja techniczno--informatyczna w wybranych polskich uczelniach, autorki przedstawiły i omówiły motywy wyboru tego kierunku oraz konkretnej uczelni, aspekty związane z wyborem studiów z uwzględnieniem czasu podjęcia decyzji oraz źródła informacji; zmian i przemian w systemie kształcenia nauczycieli techniki z perspektywy 50 lat kształcenia nauczycieli tego przedmiotu w Rzeszowie; podjęcia prób modernizacji programów kształcenia na wybranych kierunkach studiów w zakresie lepszego przygotowania absolwentów do rynku pracy na Uniwersytecie Konštantína Filozofa v Nitre; obrazu nauczyciela nauczania wczesnoszkolnego w opiniach nauczycieli i studentek pedagogiki; typowych stylów uczenia się przez uczniów szkoły podstawowej z wykorzystaniem kwestionariusza VARK; wyników badań dotyczących kompetencji komunikacyjnych uczniów kończących szkołę podstawową w zakresie pojęć technicznych; rozwijania terminologii technicznej z wykorzystaniem podręczników elektronicznych; wyników badań wykorzystania technologii informacyjnych przez nauczycieli akademickich; wpływu współczesnej techniki na życie społeczne i edukację; kultury technicznej jako komponentu stymulującego koszty społeczne wykorzystania przestrzeni publicznej w zakresie transportu drogowego; roli nauczyciela oraz trudności, z jakimi się spotykają w związku z rozwijaniem twórczości uczniów we współczesnej szkole; wykorzystania laboratorium innowacyjności (i-lab) do rozwijania twórczego myślenia; wyników badań dotyczących wykorzystania aktywizujących metod w nauczaniu techniki; rozważań nad wyzwaniem społecznym XXI wieku, jakim jest wychowanie motoryzacyjne i jego miejscem we współczesnym systemie edukacyjnym; kosztów społecznych zdarzeń drogowych jako determinanty edukacji motoryzacyjnej; konstruktywistycznego podejścia do nauczania przedmiotów przyrodniczych i technicznych w szkole podstawowej. Pierwszą część kończy artykuł, w którym autor zauważa, że elektronikę należy traktować jako nieodłączny składnik rozwoju cywilizacyjnego i poddaje analizie dokumenty programowe w zakresie 11

12 występowania treści nauczania elektroniki w kształceniu ogólnym, zawodowym i w szkole wyższej. Część drugą Edukacja zawodowa rozpoczyna artykuł dotyczący idei kształcenia ustawicznego w kraju o gospodarce opartej na wiedzy. Autorzy słusznie podkreślają, że edukacja bardziej niż kiedykolwiek dotychczas jest czynnikiem kształtującym osobowość człowieka w przygotowaniu do wyzwań teraźniejszości i przyszłości, postrzegana jako edukacja permanentna jednostki dostarcza wiedzy niezbędnej do wykonywania pracy zawodowej oraz wpływa na kształt osobowości i charakter człowieka. W następnych artykułach autorzy przedstawili rozważania dotyczące: zmian w treści pracy człowieka będących wynikiem przemian cywilizacyjnych, które muszą znaleźć swoje odzwierciedlenie w edukacji zawodowej; pożądanych kwalifikacji absolwentów przez przedsiębiorców oraz oczekiwań i potrzeb szkół w zakresie kształcenia zawodowego; wprowadzanych aktualnie zmian w szkolnictwie zawodowym, mających na celu wzrost jego efektywności i dostosowania do wymogów współczesnego rynku pracy; struktury i działalności prowadzonej przez Instytut Technologii w Dubnicy nad Váhom Słowacja oraz prowadzonych projektów współfinansowanych przez Unię Europejską i międzynarodowej współpracy tego instytutu; charakterystyki cech i mechanizmów współczesnych procesów globalizacyjnych; założeń i zasad coachingu oraz możliwości jego wykorzystania w realizacji prac inżynierskich; praktycznego wykorzystania zasad coachingu podczas realizacji pracy inżynierskiej; idei tutoringu i możliwości jego zastosowania w kształceniu akademickim; wykorzystania symulatorów w kształceniu specjalistów bezpieczeństwa morskiego; wspierania kształcenia na Uniwersytecie Trzeciego Wieku w Nitrze; podnoszenia jakości kształcenia na Uniwersytecie Trzeciego Wieku w Nitrze; wykorzystania grywalizacji w edukacji i szkoleniu pracowników; problematyki poradnictwa zawodowego młodzieży niedowidzącej; obecnego kształtu ponadgimnazjalnego szkolnictwa zawodowego z uwzględnieniem wymagań rynku edukacyjnego; zagadnień związanych z etniczno-normatywnymi zachowaniami w pracy oraz etnicznych i kulturowych zmian kultury zarządzania; kształcenia pracowników w zakresie standardów bezpieczeństwa maszyn i urządzeń przemysłowych; zagrożeń i niebezpieczeństw związanych z rozwojem globalnego terroryzmu; zagrożeń i niebezpieczeństw spowodowanych możliwością użycia przez terrorystów broni CBRN; wartości pracy w konsytuacji współcześnie odczuwalnego kryzysu aksjologicznego. Jako ostatnie opracowania tej części zostały zamieszczone recenzje dwóch książek. Pierwsza dotyczy człowieka i jego pracy na początku XXI wieku, druga zaś podejmuje problematykę związaną z przejściem społeczeństwa industrialnego w społeczeństwo określane mianem informacyjnego, społeczeństwa wiedzy. Część trzecia Edukacja środowiskowa i ekologiczna rozpoczyna się od artykułu przedstawiającego cele programu Natura 2000 oraz kierunki działania nowej unijnej strategii przyjętej 3 maja 2011 roku dotyczącej terminowego wdrożenia Dyrektywy Ptasiej i Siedliskowej. W dalszych artykułach opisane 12

13 zostały: problematyka światowego kryzysu energetycznego ze wskazaniem na potrzebę obniżenia zużycia surowców kopalnych, w czym może pomóc wykorzystanie energii słonecznej w budownictwie; źródła i metody recyklingu tworzyw sztucznych; koncepcja rewitalizacji i zagospodarowania przestrzennego stawów osadowych pozostałych po działalności Krakowskich Zakładów Sodowych SOLVAY ; działania w zakresie edukacji energetycznej stanowiące podstawę trwałej zmiany postaw oraz zachowań obecnych i przyszłych pokoleń odnośnie zużycia energii; badania transformacji mikrobiologicznej materii organicznej w glebie; rozporządzenia i zalecenia Gabinetów Ministrów Ukrainy w zakresie kształcenia studentów ochrony środowiska; wyniki analizy przeprowadzonej na Ukrainie reformy rolnej; strukturalne i funkcjonalne cechy kursów ekologów dotyczących zrównoważonego wykorzystania surowców naturalnych; model pedagogicznego rozwoju profesjonalnych instruktorów ochrony przyrody i rolnictwa; rola świadomości zdrowotnej w nowoczesnym społeczeństwie informacyjnym. Część tę kończy analiza i porównanie kultury politycznej młodzieży rosyjskiej końca XX wieku ze współczesną młodzieżą Ukrainy. Część czwarta Dydaktyka szkoły wyższej rozpoczyna się od opracowania poświęconego kompetencjom studentów kierunków nauczycielskich w rozwiązywaniu konfliktów. W kolejnych artykułach autorzy podnosili zagadnienia dotyczące: kompetencji komunikacyjnych studentów edukacji techniczno-informatycznej; kompetencji informatycznych rozwijanych w trakcie kursów profesjonalnych tłumaczy; podmiotowości we współczesnym systemie edukacyjnym; kompetencji badawczych wykwalifikowanych specjalistów; zarządzania czasem nauki studentów przez nauczycieli akademickich; idei analitycznego podejścia w ocenie edukacji akademickiej wykorzystującej business intelligence (BI); kontroli jakości kształcenia na ukraińskich uniwersytetach; metod nauczania i prowadzenia kursów na wyższych uczelniach Ukrainy; wielokulturowych cech szkolnictwa wyższego Ukrainy w odniesieniu do wielokulturowej europejskiej przestrzeni edukacyjnej; kursów społeczno-psychologicznych podnoszących kulturę społecznokomunikacyjną nauczycieli w działalności zawodowej; charakterystyki osobowości studentów pierwszego roku kierunków technicznych; wykorzystania problemowych metod nauczania studentów na kierunku biotechnologia; wyników badań dotyczących wykorzystania technicznych środków dydaktycznych w procesach dydaktycznych na wyższych uczelniach w Czechach, Polsce i Słowacji. Ostatni artykuł kończący tę część dotyczy wykorzystania gier dydaktycznych w nauczaniu wczesnoszkolnym i akademickim; edukacji moralnej i prawnej licealistów. Część piątą Psychologiczne aspekty edukacji szkolnej otwiera artykuł ukazujący przykład zastosowania metody Biofeedback w terapii pedagogicznej. Autor stara się określić, w jakim stopniu trening z wykorzystaniem podanej metody może wpływać na zmianę postaw twórczych oraz ich komponentów. W dalszych opracowaniach przedstawiono: wpływ szkolnych zjawisk i procesów na szkolny klimat dla twórczości technicznej; wyniki badań dotyczących rozwoju wyobraźni przestrzennej uczniów szkół podstawowych na Słowacji; 13

14 propozycję działań dydaktycznych prowadzących do rozwoju wyobraźni przestrzennej u uczniów szkół podstawowych; zastosowanie autorskiej gry Kocka- Lica w nauczaniu pojęć matematycznych dzieci przedszkolnych; ilościowe wyniki badań dotyczące wykorzystania dydaktycznych obrazów dynamicznych w kształtowaniu rozumienia parametrów układów elektronicznych; rozwój percepcji kolorów u dzieci z wadami wzroku w wieku przedszkolnym; problemy integracji dzieci przedszkolnych z wadami wzroku w przestrzeni edukacyjnej; metodę nauczania niewidomych studentów budowania obrazów z wykorzystaniem programu AutoCAD 2D; propozycję terapii muzycznej w zwalczaniu lęku u uczniów szkoły podstawowej; zagadnienia dotyczące zachowań patologicznych nieletnich i rolę rodziny w zwalczaniu przestępczości nieletnich. Część piątą kończy artykuł podejmujący trudną problematykę depresji u osób w wieku rozwojowym, wskazujący na konieczność wzrostu kompetencji nauczycieli w zakresie działań profilaktycznych oraz wspierających proces leczenia ucznia chorego. Część szósta Podstawy techniki poświęcona jest w całości zagadnieniom związanym z działalnością techniczną człowieka, a rozpoczyna się od artykułu przedstawiającego zagadnienia związane z oddziaływaniem nieliniowych odbiorników energii elektrycznej na jakość tej energii oraz możliwości prowadzenia badań w tym zakresie przez PTIwIE. Kolejne artykuły dotyczą: nowej koncepcji zdalnego sterowania rzeczywistymi doświadczeniami opartego na elementach automatyki przemysłowej; idei pomiarów termowizyjnych w procesach diagnostycznych; estymacji stanu z nieciągłymi pomiarami dla modelu matematycznego opisanego równaniami różniczkowymi typu hiperbolicznego; wykorzystania systemu RC 2000 w modelowaniu zmiennych dla abstrakcyjnych obiektów rzeczywistych; konieczności umieszczenia problematyki badań układów polaryzacji tranzystora w treściach kształcenia inżynierów edukacji techniczno-informatycznej; charakterystyki i możliwości wykorzystania autorskiego stanowiska do badania czujników ultradźwiękowych i optoelektronicznych; możliwości zastosowania metody elementów skończonych w analizie i pomiarach wielkości opisujących pole magnetyczne; badań parametrów pracy wybranych przetworników Hallotronowych; wpływu pojedynczych wierzchołków struktury geometrycznej powierzchni na usuwanie zarysu kształtu za pomocą metody aproksymacji wielomianowej; usuwania falistości ze struktury geometrycznej powierzchni jako problemu cyfrowej analizy topografii powierzchni; eliminacji zakłóceń pomiarowych ze struktury geometrycznej powierzchni elementów silników spalinowych. W ostatnim artykule autorzy przedstawiają analizę propagacji fali sprężystej w elementach żelbetowych pod obciążeniem. Żywimy głęboką nadzieję, że kolejny numer czasopisma Edukacja Technika Informatyka zatytułowany Wybrane problemy edukacji technicznej i zawodowej wzbogaci wiedzę teoretyczną i działania praktyczne prowadzonych w tym zakresie badań. 14 Waldemar Lib

15 Część pierwsza EDUKACJA TECHNICZNA I OGÓLNOTECHNICZNA 15

16 Krzysztof KRASZEWSKI Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie, Polska Kształcenie ogólne i ogólnotechniczne w systemie szkolnym społeczności niemieckojęzycznej w Belgii Streszczenie W pierwszej części artykułu autor charakteryzuje system szkolny społeczności niemieckojęzycznej w Belgii. Następnie krótko charakteryzuje wybrane cele i przewidywane efekty nauczania techniki w dwóch rodzajach szkół ogólnokształcących. Słowa kluczowe: system szkolny, edukacja ogólnotechniczna. General and technology education in the school system of German- -speaking community in Belgium In the first part of the article, the author characterizes the educational system of German-speaking community in Belgium. Then, he shortly outlines chosen goals and forecast results of teaching technology in two types of comprehensive schools. Key words: school system, technology education. 16

17 Petr MACH Západočeská Univerzita v Plzni, Česká Republika Technické vzdělání v ČR a v USA Abstrakt Technická výchova musí být vnímána jako základna k dosažení pracovních a dalších kompetencí, které jsou uvedeny v rámcových vzdělávacích programech pro základní i střední vzdělání. Tento požadavek není vždy vhodně akceptován v transformačních procesech školských soustav. Příspěvek porovnává vývoj technického vzdělávání v USA a v naší školské soustavě v posledních letech. Klíčová slova: vzdělávací systém; rámcové vzdělávací programy; vývoj technického vzdělání v USA. Technical education in the Czech Republic and in the USA Technical education must be understood as fundamental for acquiring working and other skills specified in the framework educational programmes for both primary and secondary education. This requirement has not always been accepted in processes implementing the transformation of educational systems. The paper compares the development of technical education in the USA and in our country during the last few years. Key words: educational system; framework educational programmes; development of technical education in USA. 17

18 Marta CIESIELKA, Wojciech KŁYZA Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie, Polska Motywy podjęcia studiów na kierunku edukacja techniczno-informatyczna w różnych uczelniach Streszczenie W pracy przedstawiono wyniki badań motywów podjęcia studiów na kierunku Edukacja Techniczno-Informatyczna w kilku polskich uczelniach. Omówiono różne aspekty związane z wyborem studiów, zarówno czas podjęcia decyzji, wykorzystane źródła informacji, jak również motywy, jakimi kierowali się kandydaci wybierając uczelnię i kierunek studiów. Słowa kluczowe: motywy wyboru studiów, edukacja techniczno-informatyczna, źródła informacji o studiach. Motives for undertaking studies on Education in Technology and Computer Science in several Polish universities The results of the research on motives for undertaking studies on Education in Technology and Computer Science in several Polish universities were presented at this article. Different aspects connected with choice of studies were discussed, among others time of making decision, used sources of information, motives by which candidates were guided choosing the university and field of study. Key words: motives of choosing field of study, Education in Technology and Computer Science, sources of information about studies. 18

19 Tadeusz PIĄTEK Uniwersytet Rzeszowski, Polska Marta Izabela ŻYŁKA Politechnika Rzeszowska, Polska Zmiany i przemiany w systemie kształcenia nauczycieli techniki 50 lat kształcenia nauczycieli techniki w Rzeszowie Streszczenie W artykule został przedstawiony zarys kształcenia nauczycieli techniki w perspektywie ostatnich 50 lat w Rzeszowie. Słowa kluczowe: kształcenie techniczne, wychowanie techniczne, nauczyciel techniki. Education of teacher of technique The article was presented outline of teacher education technology in perspective the last 50 years in Rzeszow. Key words: technical education, upbringing technical, teacher technology. 19

20 Danka LUKÁČOVÁ Univerzita Konštantína Filozofa v Nitre, Slovenská Republika Požiadavky stredných odborných škôl na absolventov Resumé Na Katedre techniky a informačných technológií PF UKF v Nitre je riešený projekt ESF s názvom Inovácie študijných programov na Pedagogickej fakulte UKF v Nitre za účelom skvalitnenia vzdelávacieho procesu. Jedným z cieľov riešenia projektu, okrem inovácie učiteľských študijných programov a študijného programu BOZP, ktorý je garantovaný Katedrou techniky a informačných technológií PF UKF v Nitre, je zisťovanie požiadaviek trhu práce na absolventov štúdia. V príspevku autorka uvádza výsledky dotazníkového prieskumu v stredných odborných školách. Kľúčové slová: trh práce, absolvent, požiadavky. Secondary vocational schools requirements for graduates At the Department of Technology and Information Technology University in Nitra PF is designed ESF project titled Innovation curricula at the Pedagogical Faculty of the University of Constantin the Philosopher in Nitra in order to improve the educational process. One of the objectives of the project, addition to innovation in teaching curricula and curriculum OSH, as guaranteed by Department of Technology and Information Technology PF UKF in Nitra is a survey of labor market for graduates. In this paper the author presents the results of a questionnaire survey in companies. Key words: labor market, graduate, requirements. 20