PRACE na kuratoryjny konkurs z języka polskiego

Transkrypt

1 PRACE na kuratoryjny konkurs z języka polskiego Monika Kawalec klasa III b gimnazjum Spis treści Dalej, niż na koniec świata... 2 Jak feniks z popiołów... 3 Król czarodziejów... 4 Wyobraźnia pozwala odkryć nieznane... 5 A ja czuję, że żyję... 6 Strona 1

2 Dalej, niż na koniec świata Inny świat to, jak nazwa wskazuje, miejsce nieco niedostępne. Niełatwo się tam dostać i tylko wybrańcy poznają jego uroki. Czy może istnieć do niego jakieś przejście? I czego można spodziewać się za drzwiami? To, co widzisz, nie jest prawdą W Matrixie sprawa wydaje się być prosta wystarczy połknąć pigułkę w odpowiednim kolorze. Jest tylko jeden haczyk: od podjętej decyzji nie ma odwrotu. Główny bohater, Neo, dowiaduje się, że wszystko, w co wierzył i wszystko, co było dla niego oczywiste, to tylko złudzenie wywołane przez maszyny, a ludzie żyją na wolności tylko w Syjonie ich ostatnim mieście. Trudno sobie wyobrazić większą zmianę. Czy my też możemy takiej doświadczyć? Odpowiedź zaskakująca, bo brzmi tak! Wiecznie w podróży W inne światy zabierają nas książki i filmy. Najdalej można się dostać przy pomocy literatury fantasy. We Władcy pierścieni Tolkien pokazuje nam Śródziemie, krainę pełną mieszkańców i odmiennych od naszych obyczajów. Bohaterami książki są nie tylko ludzie, ale i elfy, krasnoludy, hobbici, orkowie, i wiele innych, mniej lub bardziej licznych, plemion. Kiedy Drużyna Pierścienia wędruje przez cały znany im świat, czytelnik odkrywa jego różnorodność i bogactwo. To miejsce, w którym nie sposób się nudzić. Za kilka lat Czy fałszywe byłoby stwierdzenie, że chcemy znać przyszłość, z lubością rozważamy wszystkie warianty, chętnie bawimy się w proroctwa? Książki potrafią zabrać nas i tam. W Powrocie z gwiazd główny bohater wraca z długiej misji kosmicznej. Okazuje się, że Ziemia bardzo się zmieniła, a młodzi ludzie patrzą na astronautę jak na przybysza z epoki kamienia łupanego. Nowe pokolenie zachowuje się zupełnie inaczej: zniknęła wszelka przemoc, ryzyko. Każde choć odrobinę niebezpieczne zajęcie od dawna wykonują roboty, a rola człowieka zupełnie się zmieniła. Można podróżować w przeszłość i przyszłość, do innych wymiarów i światów. I chyba warto. Bo co jest cenniejszego od wspomnień z niezwykłej wyprawy? Strona 2

3 Jak feniks z popiołów Kiedy słyszę, że kolejny gatunek zwierząt wymarł, kolejna roślina zniknęła z powierzchni Ziemi z winy człowieka, zastanawiam się, jakie zagrożenia wynikają z działań ludzi. Dochodzę do wniosku, że szkodzimy sobie sami, zachowujemy się tak, jak w Matrixie przedstawił to agent Smith: jesteśmy jak wirusy, mnożymy się i rozprzestrzeniamy, aż z powodu naszej ekspansji mamy za mało przestrzeni do życia wtedy giniemy. Nasz gatunek powoli dąży do samozniszczenia, niczym mityczny feniks, który spalał się, aby odrodzić się z popiołów. Musiał być jakimś dalekim kuzynem człowieka czytam w książce 451 Fahrenheita. Przedstawiona jest w niej wizja ludzkości pozbawionej zdolności samodzielnego myślenia, o społeczeństwie zniewolonym przez media. W lekturze wyraźnie powiedziane jest, że człowiek sam sobie zgotował ten los, wytrwale do niego dążył przez wiele lat. Wroniec Jacka Dukaja w baśniowy sposób pokazuje okrutnie czasy stanu wojennego. Główny bohater, Adaś, żyje w świecie, gdzie nie można myśleć inaczej, niż nakazują władze, a wszelkie przejawy buntu są surowo karane. Opisane w książce zdarzenia miały już miejsce, są przykładem tego, jak bardzo ludzie potrafią być okrutni. Pod pozorami dobrych intencji komunistyczne władze zniewalają, ograniczają. Stanisław Barańczak pisze jeszcze nie jest tak źle, powietrza starczy, by odetchnąć kilka razy, tylko czy warto. W Folwarku zwierzęcym ludzie ukryci pod postaciami zwierząt starają się stworzyć idealny świat, gdzie wszyscy są równi, pomagają sobie, nie ma cierpienia i przedwczesnej śmierci. Okazuje się że nie są w stanie podołać temu zadaniu. Ich postanowienia ulegają wypaczeniu, marzenia szybko obracają się w proch. To nie utworzenie utopii było niemożliwe to bohaterowie mimo szczerych chęci nie potrafili tego zrobić. Zauważam, że w trudnych chwilach ludzie chętniej współpracują, dzielą się, pomagają sobie przetrwać. Daje mi to nadzieję, że pewnego dnia wstaniemy z kolan i staniemy się lepsi nawet od feniksa. Bo, jak mówi Ray Bradbury, Wygląda na to, że my robimy to samo, raz za razem, ale mamy jedną rzecz, której to durne ptaszysko nigdy nie miało. Pamiętamy, co przed chwilą zrobiliśmy (...), i, jeśli tylko nie zapomnimy, w końcu przestaniemy budować te stosy i wskakiwać na nie. Strona 3

4 Król czarodziejów Magia pojawia się w wielu utworach - zarówno nowych, jak i starych. Jej cząstka jest we właściwie każdej powieści fantasy, starej historii lub opowieści ludowej. Wiąże się z nią niewątpliwie postać czarodzieja, zwierzchnika, posiadacza wielkiej mocy, mędrca, przewodnika i geniusza w jednym. Do dziś kwestią sporną pozostaje to, który mag zasługuje na miano króla. Mędrzec ze starych legend Jedną z postaci znanych z legend arturiańskich jest Merlin, wielki czarodziej i przyjaciel króla. Trudno scharakteryzować jego postać, ponieważ w różnych historiach można odnaleźć sprzeczne informacje. Był synem Mab (królowej magii) lub szatana, który chciał, by czynił zło. Opowieści zgadzają się jednak, że mag wykorzystał całą swoją moc i wszystkie umiejętności w służbie dobru. Na pewno jest też jednym z najbardziej rozpoznawalnych czarodziejów, którego imię słyszało wielu. Pomagał królowi Arturowi, dokonywał niezwykłych czynów, przypisuje mu się szereg proroctw dotyczących przyszłości Brytanii. Czarodziej z Bractwa Pierścienia J.R.R. Tolkien stworzył we Władcy pierścieni postać pomocnego maga, Gandalfa. Wyrusza on jako opiekun w niebezpieczną podróż, nie mając pewności, że wróci. Poświęca się w imię wolności i dobra, a jego decyzje są zawsze powodowane troską o otaczające go istoty. Nigdy nie pozostawia potrzebującego, służy w dobrej sprawie swoją mocą i wiedzą. Pojawia się zawsze w najcięższych momentach, gdy dobra rada jest najbardziej potrzebna. Tajemniczy Czarodziej jest litościwy, nawet największym wrogom potrafi darować życie, a nawet próbować pomóc. Pisarz tworzy postać idealną, silną i mądrą, choć również pod wieloma względami zagadkową, co jest tak często spotykane w połączeniu z nadnaturalnymi zdolnościami. Młode pokolenie magów Najmłodszym, choć uwielbianym przez fanów, czarodziejem jest Harry Potter, postać z filmów i książek, stworzona przez J.K. Rowling. Młody adept sztuki magicznej jest szlachetny, honorowy, nie zostawia przyjaciół w potrzebie. Podejmuje się zadań trudnych i niebezpiecznych, nigdy nie staje po stronie zła. Ma dużo wspólnego ze zwykłym człowiekiem, popełnia błędy, nie zawsze jest pewien swoich decyzji, ale za to zawsze potrafi zdecydować, co jest dla niego najważniejsze. Trudno może nazwać go mędrcem, ale za sympatycznym Strona 4

5 chłopakiem stoją rzesze wielbicieli. Jest on w obecnych czasach najbardziej znanym i kochanym czarodziejem. Trudno jednoznacznie określić, kto jest największym magiem wszech czasów. Problematyczne może być przecież samo podanie definicji czarodzieja: coraz częściej odchodzimy od schematu staruszka z brodą i laską. Kandydatów, mniej lub bardziej znanych, jest tylu, że każdy może mieć w tej kwestii własne zdanie. Wyobraźnia pozwala odkryć nieznane Wyobraźnia ma oczy, uszy, duszę i skrzydła. Unosi się wysoko nad tym, co błahe i przeciętne. Jak mawiał Platon, nigdy nie uda nam się w pełni pokazać świata idei. To kapryśna, nieuchwytna muza, która sprawia, że szare ludzkie życie staje się piękne. Myszka stworzona przez Dorotę Terakowską potrafi dzięki wyobraźni wybić się ponad codzienność, która, moim zdaniem, w wypadku dziewczynki pozostawia wiele do życzenia. Marysia stwarza świat, staje się kreatorem, władcą. Przestaje być zwykłym człowiekiem, nie jest już chora na zespół Downa ani na żadną inną chorobę. Jest nieograniczona, wszystko, co pomyśli, może być dla niej tak prawdziwe, jak rzeczywistość. Tworzy ogród, zwierzęta, ludzi, Boga. Umysł śmiertelnej istoty potrafi wykreować Stwórcę, czego więc nie może? Dziewiątka Karo z Przepowiedni Dżokera chciała pomyśleć myśl, która byłaby tak trudna, że nie zdołałaby jej wymyślić. Oczywiście się jej nie udało. Sama Dziewiątka była zaś kartą do gry, którą ożywiła myśl Frodego, zwykłego marynarza-rozbitka, który potraktował nadawanie przedmiotom osobowości jako jedyną rozrywkę podczas wielu lat samotnie spędzonych na bezludnej wyspie. Sądzę zatem, że myśl nie jest w żaden sposób ograniczona, nie można umieścić jej w żadnych ramach, włożyć do określonej szufladki. Pokazuje nieograniczone możliwości umysłu. W książkach Tolkiena widać potęgę umysłu: silnej woli i wyobraźni. Czy bez tego Sauron, władca ciemności, mógłby śledzić swoich wrogów na wielkie odległości, a dobry czarodziej Gandalf zawsze bezbłędnie odczytywać intencje rozmówców? Bez ogromnego uporu i niezastąpionych opowieści zawsze pewnego nadziei Sama, Frodo z pewnością poddałby się w trudnej drodze do Mordoru. Dzięki potędze myśli możemy wczuć się w drugą osobę, popatrzeć na świat jej oczami. Uwagę zwraca wyobraźnia samego pisarza, który utworzył spójny, a jednocześnie niezwykle różnorodny świat Sródziemia. Każda osoba ma inny charakter, a to dzięki tej niezwykłej sile możemy starać się zrozumieć innych. Strona 5

6 Możemy jednak próbować z całych sił, a wciąż nie będziemy mieli pewności, czy mamy rację. Dochodzę do wniosku, że nawet idea nie jest wszechpotężna: w całej swojej nieograniczoności nigdy nie wie, czy jest słuszna. A ja czuję, że żyję Za oknem zimno i szaro, bo w końcu zima, a w dodatku cały śnieg stopniał, co wprowadza nieco ponurą atmosferę. Wszystko ma jednak swoje zalety, bo taka pogoda jest świetnym pretekstem, żeby z kubkiem gorącej herbaty zasiąść na fotelu i wyciągnąć dobrą książkę kiedy więc buro i smutno, ja po prostu czuję, że żyję! Dzięki uprzejmości Lema wracam z gwiazd, jestem Halem Breggiem, któremu czas odebrał wszystko, co cenne, szukam jakiegoś oparcia, nie znajduję, próbuję uciekać, nie udaje mi się! Muszę zrozumieć, gdzie jestem, odkryć, jak tu przeżyć pozostając wierną swoim ideałom. Czy można dobrze się czuć w zupełnie obcym miejscu? Może warto pokazać pazury i wyszarpać dla siebie kawałek tak potrzebnej normalności? Jestem też Frodem, wyruszam w podróż, z której nie spodziewam się wrócić, ale idę i dopiero teraz zaczynam rozumieć, po co żyję. Walczę o wszystko, co dla mnie ważne, o tych, których kocham, o swój dom, zwyczaje, tryb życia. Nie chcę być pionkiem, a jeśli i tak jestem, to to, co robię, i tak robię z własnej, nieprzymuszonej woli! Jestem Achillesem, Odyseuszem, Hektorem i Parysem, walczę pod murami Troi. Jestem Agamemnonem i Priamem, zagrzewam mój lud do walki, a walczę o życie i honor! Jestem tym, co robię, tym, co czuję, nic innego się dla mnie nie liczy. Nie mogę bezczynnie przesiedzieć całego życia, kiedy los rzuca wyzwanie, podnoszę rękawicę. Nie bez powodu Odyseusz w Troi mówi bogowie nam zazdroszczą tego, że jesteśmy śmiertelni, tego, że każda chwila może być ostatnią. Trzeba walczyć o to, by te chwile jak najlepiej wykorzystać. Strona 6