Podstawa opracowania. Wstęp, sylwetka Habilitanta

Transkrypt

1 dr hab. Mirosław Żelazny Kraków, 26 stycznia 2019 r. Zakład Hydrologii, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego Kraków, Gronostajowa 7 tel miroslaw.zelazny@uj.edu.pl RECENZJA osiągnięcia naukowego oraz całokształtu dorobku naukowego, dydaktycznego i organizacyjnego w postępowaniu habilitacyjnym dr. Sebastiana Buczyńskiego z Zakładu Hydrogeologii Podstawowej, Instytutu Nauk Geologicznych Wydziału Nauk o Ziemi i Kształtowania Środowiska Uniwersytetu Wrocławskiego Podstawa opracowania Recenzję sporządzono na podstawie pisma Pana dr hab. Henryka Marszałka prof. UWr, dziekana Wydziału Nauk o Ziemi i Kształtowania Środowiska Uniwersytetu Wrocławskiego, Plac Uniwersytecki 1, Wrocław, NIP i umowy z dnia 23 listopada 2018 r (nr. WNZKŚ AP). Wstęp, sylwetka Habilitanta Doktor Sebastian Buczyński jest absolwentem VI Liceum Ogólnokształcącego im. B. Prusa we Wrocławiu. W 1996 r. rozpoczął studia na Wydziale Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Wrocławskiego. Stopień licencjata na kierunku geologia uzyskał w 1999 r., zaś w 2001 r. obronił ze specjalizacji hydrogeologicznej pracę magisterską: Wody podziemne źródłowego odcinka Nysy Kłodzkiej arkusz Międzylesie (promotor prof. dr hab. Stanisław Staśko). Stopień magistra geologii w zakresie hydrogeologii uzyskał w Instytucie Nauk Geologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego. Stopień naukowy doktora nauk o Ziemi w zakresie geologii został mu nadany uchwałą Rady Instytutu Nauk Geologicznych na Wydziale Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Wrocławskiego 27 września 2005 r. na podstawie rozprawy: Warunki hydrogeologiczne osadowych formacji trzeciorzędu bloku przedsudeckiego (na przykładzie zlewni Bystrzycy). Promotorem tej pracy był prof. dr hab. Stanisław Staśko, a recenzentami: dr hab. inż. prof. Marek Marciniak i prof. dr hab. inż. Jacek Motyka. Od r. do r. pracował jako samodzielny geolog w Centrum Modelowania Procesów Hydrologicznych. Następnie, od r. do r. zatrudniony był na stanowisku asystenta, a od r. jest adiunktem w Instytucie Nauk Geologicznych w Zakładzie Hydrogeologii Podstawowej na Wydziale Nauk o Ziemi i Kształtowania Środowiska Uniwersytetu Wrocławskiego.

2 Ocena osiągnięcia naukowego, o którym mowa w art. 16 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki. Zainteresowania naukowe dr. Sebastiana Buczyńskiego są związane z zagadnieniami hydrogeologicznymi, z elementami hydrologii i hydrochemii. Tego typu badania mają charakter interdyscyplinarny i w konsekwencji wymagają od badacza wykazania się umiejętnościami z różnych dyscyplin naukowych. Jako osiągnięcie naukowe Habilitant wskazał osiem publikacji: siedem w języku angielskim i jedną w polskim pt.: DRENAŻ I WIELKOŚĆ ODPŁYWU WÓD PODZIEMNYCH W MAŁYCH ZLEWNIACH GÓRSKICH O ZŁOŻONEJ BUDOWIE GEOLOGICZNEJ. [1.] Buczyński S., Rzonca B., 2018, Influence of Geologic Structure on the Presence, Discharge and Physical and Chemical Properties of Springs in the Muszynka Catchment (Carpathian Flysch). Episodes 41, 2: [2.] Buczyński S., 2018, Temporal Variability of Springs in Catchment Areas Located in the Sudeten Mountains. Hydrology Research 49, 3: [3.] Buczyński S., 2018, Odpływ podziemny w małych zlewniach górskich Sudetów. Prace Geograficzne 151: [4.] Staśko S., Buczyński S., 2018, Drought and its Effects on Spring Discharge Regimes in Poland and Germany During the 2015 Drought. Hydrological Sciences Journal 63: [5.] Buczyński S., Staśko S., 2016, Groundwater Flow Systems in the Sudeten Mountains a Study of the Kamieńczyk Catchment Area. Episodes 39, 3: [6.] Buczyński S., Wcisło M., 2013, Predicting Climate-Induced Changes in Groundwater Resources on the Basis of Hydrogeological Model Research: Case Study of the Carpathian Flysch Belt). Episodes 36, 2: [7.] Buczyński S., Rzonca B., 2011, Effects of Crystalline Massif Tectonics on Groundwater Origin and Catchment Size of a Large Spring Area in Zieleniec, Sudety Mts., SW Poland. Hydrogeology Journal 19: [8.] Rzonca B., Buczyński S., 2009, Water Mixing Processes Within a Crystalline Massif: Sudety Mountains, SW Poland. Hydrology Research 40, 1: W przedstawionym szeregu publikacji Habilitant był samodzielnym autorem dwóch prac, w czterech pierwszym, a w dwóch drugim. Jego udział w badaniach, choć umowny, stanowi co najmniej połowę wkładu (od 50 do 85%); poza jednym artykułem nr 8 (25%). Habilitant podaje, że w publikacjach odpowiadał za: autorską ideę badań, kwerendę biblioteczną, prowadzenie eksploracji terenowych, samodzielne lub grupowe opracowywanie danych empirycznych: tabel, wykresów, interpretację wyników oraz redakcję wniosków. W większości artykułów (poza dwoma) był on autorem korespondencyjnym. Jego artykuły lokowano według bazy JCR w czasopismach wysokiej rangi w odniesieniu do dyscyplin (Q2) lub średniej (Q3), co świadczy o umiejętności przekazania lokalnej wiedzy hydrogeologicznej case study międzynarodowej społeczności naukowej. Pomimo, że w wydawnictwach 2

3 prace poddawano recenzjom, to odniosę się do tych fragmentów osiągnięcia, w których można znaleźć treści dyskusyjne zarówno pod względem merytorycznym, jak i analityczno-badawczym, szczególnie w `zakresie zagadnień hydrologicznych i hydrochemicznych. W zaproponowanym przez Habilitanta sposobie prezentacji osiągnięcia naukowego dostrzegam dwa wątki. Na początku Autoreferatu szczegółowo odnosi się do wyników uzyskanych podczas badań w zlewniach: Jaskińca i źródliska Bystrzycy Dusznickiej [publikacje nr 8 i 7], które uważa za autorski wkład w poszerzanie wiedzy. W drugim wątku [publikacje 1 6] łączy zagadnienia hydrogeologiczne i hydrochemiczne, dyskutowane w różnych publikacjach, w celu pokazania lokalnych, a niekiedy regionalnych, prawidłowości w odniesieniu do literatury przedmiotu w skali lokalnej i międzynarodowej. Celem osiągnięcia było poszerzenie wiedzy z zakresu mechanizmów kształtujących warunki drenażu oraz odpływu podziemnych wód w małych zlewniach górskich o różnej budowie geologicznej. Zidentyfikował na podstawie kwerendy literatury (szczególnie polskiej), obszary gdzie należy poszerzyć wiedzę. Słusznie zauważył, że silne zróżnicowanie czasowo-przestrzenne wydajności źródeł, ich gęstości w różnych skalach przestrzennych w odniesieniu do złożonej budowy geologicznej i dużego zaangażowania tektonicznego nie może być ekstrapolowane na inne obszary. Stwierdził także, że odrębnym problemem była stosunkowo mała ilość danych z małych niekontrolowanych zlewni górskich, które można byłoby porównywać z uzyskanymi ( ) wnioskami. Ta diagnoza Habilitanta jest wyjątkowo nietrafna, gdyż sformułowanie powyższe należy uznać za konstrukcję tautologiczną. Otóż istotą niekontrolowanych zlewni jest brak udokumentowanej i sparametryzowanej wiedzy. W tym kontekście dobór zlewni do zrealizowania osiągnięcia jest słabo przedyskutowany, należało w Autoreferacie doprecyzować ich reprezentatywność w świetle wyników lokalnych lub regionach. Za cenne uważam łączenie poznania naukowego ze zrównoważonym rozwojem gospodarki w zakresie racjonalnego zarządzania zasobami wodnymi. Medialne doniesienia o deficytach wody, nawet w obszarach górskich, które powszechnie uważane są za zasobne w to dobro naturalne, zaczynają uświadamiać decydentom konieczność uwzględniania ryzyka braku wody w zarządzaniu, co powinno się przekładać na jej racjonalniejsze użytkowanie. Badania Habilitanta w tym aplikacyjnym kontekście dostarczają nowej wiedzy. Analiza warsztatu badawczego pokazuje, że Habilitant posługiwał się standardowymi w dziedzinie nauk o Ziemi metodami badawczymi, np. kartowanie hydrogeologiczne, monitoring hydrologiczny i hydrogeologiczny z elementami hydrochemii, również stosował różne statystyki do opisu zjawisk wodnych. Do badań wybrał niewielkie pod względem powierzchni zlewnie położone w polskich Sudetach i Karpatach oraz w Niemczech, w Bawarii. W pierwszej części prezentacji osiągnięcia Habilitant skupił się na przedstawieniu problemu mieszania się wód różnej genezy (tzw. siarczanowych i wodorowęglanowych) w niewielkiej Sudeckiej zlewni Jaskińca (pow. <2 km 2 ) w Górach Złotych cechującej się złożoną budową geologiczną [8]. 3

4 Zastosowana metoda uwzględniająca elementy bilansu hydrologiczno-chemicznego pozwoliła na wyodrębnienie za pomocą układu równań z czterech eksperckich schematów krążenia wody dwóch rozłącznych systemów drenażu wód podziemnych. Zastosowany tok postępowania badawczego jest cenny, ponieważ jest nieinwazyjny, a zatem może być stosowany w obrębie np. parków narodowych i innych prawnie chronionych obszarów, gdyż opiera się na naturalnych procesach hydrologicznochemicznych związanych z rozpuszczaniem skał o różnej litologii. W tej metodzie dostrzegam potencjał dla przyszłych badań hydrologiczno-chemicznych prowadzonych w kontekście poznania relacji hydrogeochemicznych w podłużnych profilach rzek, gdzie występuje złożona budowa geologiczna. W prezentowanym podejściu badawczym można jednak znaleźć przestrzeń do dyskusji. Pierwsza uwaga natury merytorycznej dotyczy zaobserwowanych silnych bimodalnych rozkładów stężeń jonów dla np. HCO3 - i Ca 2+ [8]. Autorzy dokonali tu podziału bimodalnej populacji stężeń jonów na dwie niezależne subpopulacje bez podania obiektywnego kryterium ich wydzielenia, co czyni tok badawczy praktycznie niefalsyfikacyjnym. Dodatkowo w publikacji znajduje się w previous research fragment dotyczący wyznaczenia tła hydrochemicznego, który był już dyskutowany w artykule Tło hydrogeochemiczne w zlewni Jaskińca (2007), skąd zaczerpnięto np. rycinę 2a. Oczywiście, autorzy mogą korzystać z wcześniejszych badań i publikacji, które wykonali na podstawie tych samych danych, chociażby dlatego, że oczekiwany profil czytelnika jest inny. Jednakże uważam, że publikację należało włączyć do literatury, tym bardziej, że jej recenzentami byli prawdopodobnie zagraniczni badacze, a zatem ta wiedza była im nieznana. Druga wątpliwość dotyczy reprezentatywności prób wody. Otóż 160 wód pobrano prawdopodobnie ze źródeł, jezior w jaskini oraz z potoku. Pod względem genetycznym są to trzy hydrochemiczne subpopulacje wód, dlatego uważam, że należało przedyskutować reprezentatywność takiego a nie innego np. genetycznego doboru wód do szczegółowej interpretacji. W drugiej części pierwszego wątku osiągnięcia [7] Habilitant sugeruje, że zastosował nowatorskie/autorskie skumulowane częstości wydajności źródła. Według mnie nie jest to trafne spostrzeżenie, gdyż zastosowana tzw. empiryczna dystrybuanta częstości jest od dziesięcioleci znaną techniką obliczeniową stosowaną przez różne środowiska badawcze, w tym hydrologów. Pierwsza uwaga mająca charakter metodyczny dotyczy właściwego przeprowadzenia obliczeń. Zestawione wydajności źródła nie są próbą prostą, ponieważ są skorelowane; fakt ten nie został w żaden sposób przedyskutowany. Zastrzeżenie budzi też sposób identyfikacji tzw. składowych genetycznych (ryc. 4; s. 1095), ponieważ nie podano obiektywnego sposobu ich wyznaczenia, a zatem czytelnik nie ma możliwości ich odtworzenia i powtórzenia toku obliczeń. Gdyby Habilitant wrysował trzy subiektywnie określone wydajności (32 dm 3 s -1 ; 38 dm 3 s -1 ; 52 dm 3 s -1 ) na hydrogram (ryc. 3; s. 1093), to nawet w skali ryciny można zauważyć, że poszczególne lata hydrologiczne były zróżnicowane. Ostatecznie każdy rok hydrologiczny można by potraktować odrębnie i wówczas prawdopodobnie uzyskano by różne subiektywne wartości graniczne (?). Przy wielu powtórzeniach okazałoby się, że wartości graniczne są 4

5 rozproszone, co prawdopodobnie skłoniłoby Habilitanta do wnikliwszej i bardziej krytycznej oceny proponowanej metody. Poza tym, aby wykazać, że dana metoda ma charakter nowatorski, uniwersalny, powinna być przetestowana w innych zlewniach, najlepiej na tle pozostałych znanych Habilitantowi metod, które są w danej dyscyplinie używane; dodatkowo powinien on mocno wyeksponować jej zalety. Interpretacja trzeciej składowej w zakresie analizy zmienności jest nietrafna, ponieważ zmienność wzrasta od lewej dolnej do górnej prawej części wykresu (oś X jest w skali logarytmicznej). Uznanie, że prostolinijny odcinek jest związany z wyraźnie dominującym mechanizmem zasilania, który gwarantuje źródlisku Bystrzycy Dusznickiej względnie stałe wydajności, jest co najmniej dyskusyjne. Trzecia składowa w zakresie od 38 dm 3 s -1 do 52 dm 3 s -1 na hydrogramie (ryc. 3; s. 1093) reprezentowana jest przez trzy wezbrania. Pytanie brzmi następująco: Jakie przesłanki hydrogeologiczne skłoniły Habilitanta do uznania, że taki sam mechanizm zasilania cieku w wodę występuje w fazie wznoszącej, występującej przed kulminacją wezbrania, jak i w czasie fazy opadania? W pracy wprowadzono także pojęcie stabilność. Gdyby jednak przyjąć wskaźniki zmienności użyte przez Habilitanta, można by wykazać prosty błąd interpretacyjny. Otóż zmienność według Habilitanta przejawia się niską zmiennością w zakresie trzeciej składowej, a tak nie jest. Nasuwają się też inne pytania: Dlaczego liczba punktów reprezentująca wydajność w pierwszej składowej na wykresie składa się z tylko kilku wydajności, co zatem reprezentuje pojedyncza wydajność? Co jest przedmiotem interpretacji: czy skumulowane częstości wydajności źródliska (Autoreferat), czy też jest to treść zawarta w tytule ryciny Diagram of Relative Frequencies of Discharge Rates. (Fig 4), dodatkowo można zauważyć, że oś y jest błędnie opisana zbędny opis [%]. Za interesujące i poszerzające wiedzę uważam podjęcie dyskusji dotyczącej obszaru alimentacji wód do źródła Bystrzycy Dusznickiej. Stosując podejście hydrologiczne w analizie składowych bilansu wodnego Habilitant wykazał, że aby uzyskać objętość wody odprowadzanej ze źródła, jego powierzchnia topograficzna musi być większa o około rząd wielkości. Obliczył też, że ~90% dopływa spoza granic topograficznych zlewni. W stosunku do poprzednich autorów (Kryza 1975; Bartnik 2007) zasugerował, że prawdopodobnie drenaż wody jest związany ze strefą dyslokacji, przemieszcza się ona pod kontynentalnym działem wodnym z rzeki Bĕla (Republika Czeska). W ostatnim zdaniu publikacji Habilitant dokonuje podsumowania: In summary, the most likely water recharge mechanism feeding the Zieleniec spring area works (s. 1098). W Autoreferacie natomiast użył odmiennego i jednoznacznego sformułowania: Na podstawie 3 letniego stacjonarnego monitoringu źródliska, obliczeń bilansowych i analizy budowy geologicznej dowiodłem. Takie przekształcenie treści w Autoreferacie w zakresie wnioskowania jest nieuprawnione, chyba że Habilitant ma solidny argument, nową wiedzę (tzw. asa w rękawie) i faktycznie przeprowadził takie badania, które jednoznacznie uprawdopodobniły wcześniejsze przypuszczenie. Kaptaż podziemny nie jest zjawiskiem wyjątkowym. Wystarczy analiza literatury hydrogeologicznej z Tatrzańskiego Parku Narodowego, np. w odniesieniu do obszaru alimentacji wód 5

6 Olczyskiego Wywierzyska, by zauważyć, że rozstrzygającym argumentem w odniesieniu do zidentyfikowania obszaru alimentacji źródła były np. metody znacznikowe. W Tatrach A. Wrzosek (1933) sugerował zasilanie Olczyskiego Wywierzyska wodami ze zlewni Suchej Wody, a eksperymentalnie potwierdzili to dopiero po 35 latach T. Dąbrowski i J. Głazek (1968), identyfikując ponor w dnie zlewni Pańszczyckiego Potoku w dopływie Suchej Wody. Uznaje w tym kontekście, że Habilitant poszerzał wiedzę, podając nowy prawdopodobny obszar alimentacji źródła, mimo że to przypuszczenie nie zostało udowodnione. W drugim wątku [1 6] wykazane przez Habilitanta osiągnięcia dotyczą rozważań nad relacjami między wodami źródlanymi, powierzchniowymi i podziemnymi. Habilitant udokumentował na podstawie badań przeprowadzonych w niewielkich zlewniach zróżnicowanie w zakresie wielkości modułu odpływu podziemnego, zmienności wydajności źródeł i gęstości wypływów. Dostrzegł wpływ uwarunkowań geologicznych na wielkość zasobów wodnych wyrażonych modułami odpływu podziemnego, źródlanego i współczynnikiem zasilania źródłami. W kontekście badań krenologicznych za cenne uważam synchroniczne kartowanie hydrologiczne wykonane w 2013 r. w czterech niewielkich zlewniach sudeckich. Tego typu podejście badawcze jest niezwykle rzadkie, a uzyskane wyniki stanowią wartościową bazę danych. Habilitant wykazał, że drenaż wód źródlanych w skałach osadowych jest bardziej rozproszony niż w skałach krystalicznych. W skałach krystalicznych na drenaż wód podziemnych i kształtowanie ich zasobów większy wpływ ma sieć szczelin i spękań, a źródła cechuje np.: większa zmienność wydajności. Kolejnym elementem osiągnięcia była interpretacja badań prowadzonych od 2007 r. w zakresie zróżnicowania przestrzennego [1, 3, 5, 7] i czasowej zmienności [2 i 7] wielkości drenażu i odpływu podziemnego w zlewniach górskich oraz określenia zasobów wodnych warunkowanych potencjalnymi i obserwowanymi zmianami klimatu, szczególnie susz [4 i 6]. Ważnym elementem osiągnięcia jest określenie reakcji wydajności źródeł i odpływu podziemnego na zmniejszenie zasilania opadowego w małych zlewniach górskich w związku z zachodzącymi i potencjalnymi zmianami klimatu. Wiedzę uzyskaną w tym zakresie należy uznać za cenną, ponieważ Habilitant wykazał związki pomiędzy zasobami wodnymi a suszami meteorologicznymi i hydrologicznymi. Interpretacja wykazała, że wystąpienie suszy ma większy wpływ na źródła o dużych wydajnościach. W przypadku źródeł o niskich wydajnościach, pomimo czasowego ich zaniku, nawet już po niewielkich opadach następowało odbudowanie ich zasobów i wydajności źródeł były zbliżone do wydajności z lat o tzw. normalnych opadach. Równie ważne są spostrzeżenia Habilitanta dotyczące wahań zwierciadła wód podziemnych w Karpatach fliszowych w nawiązaniu do np. rzeźby terenu, przebiegu lineamentów, gdyż współcześnie osadnictwo z dolin przenosi się na stoki i wierzchowiny, a ryzyko braku wody jest zwykle niedoszacowane. W tym kontekście badania Habilitanta i zebrane bazy danych z zakresu wód podziemnych i krenologii mają, poza wiedzą podstawową, walor aplikacyjny. 6

7 Analiza obu wątków uwidacznia też słabe strony osiągnięcia, do których zaliczam w pierwszym wątku błędną interpretację części danych, proste błędy w opisie, szczególnie w zakresie zmienności zjawisk, brak spójności terminologicznej i brak precyzji językowej, szczególnie na poziomie Autoreferatu, gdzie wiedza zawarta w publikacjach była według mnie w sposób nieuprawniony przekształcana, ponadto przedstawiony przez Habilitanta Autoreferat nie został solidnie przygotowany. Ze względu na wskazane błędy i nieścisłości w prezentowanym przez dr. Sebastiana Buczyńskiego osiągnięciu, uważam, że konieczna jest rozmowa o osiągnięciu naukowym, co dopuszcza punkt 10 art. 18a rozdz. 2 Ustawy z dnia 14 marca o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki. Pomimo powyższych uwag, uważam, że: osiągnięcie jest oryginalnym pomysłem Habilitanta, który co należy pokreślić w większej części przedstawionych publikacji był autorem koncepcji, specyfikacji celu, zakresu i doboru metod badawczych oraz wniosków końcowych; przedstawione osiągnięcie naukowe jest słabo zwarte pod względem tematycznym, jednakże treści zawarte w artykułach, mimo błędów, pozwalają zrealizować Habilitantowi założony cel. Artykuły zaprezentowane w pierwszym wątku były merytorycznie silnie zróżnicowane wewnętrznie, co spowodowało, że w poza kontrowersyjnych częściach publikacji da się zaobserwować przyrost wiedzy. Wiedza Habilitanta pozyskana indukcyjno - empirycznym podejściem badawczym case study wykazuje cechy skalowalności czasowo-przestrzennej, może być stosowana dla obszarów górskich o złożonej budowie hydrogeologicznej; w drugim wątku osiągnięcia wyniki mają także typowy charakter case study, jednak wypracowany tok postępowania badawczego i uzyskana wiedza ma szerszy charakter niż lokalny i może zostać transferowana na inne obszary, gdzie dodatkowo np. występuje presja antropogeniczna na zasoby wodne. Określenie potencjalnych zasobów wodnych ma, poza znaczeniem naukowym, charakter utylitarny. OCENA POZOSTAŁYCH OSIĄGNIĘĆ NAUKOWO-BADAWCZYCH ORAZ AKTYWNOŚCI NAUKOWEJ Przedstawiona ocena opiera się na treściach publikacji wskazanych w Autoreferacie, wykazie publikacji i częściowo na informacjach bibliometrycznych (Załącznik 3). Generalnie zainteresowania naukowo-badawcze Habilitanta, podobnie jak w osiągnięciu, mieszczą się w zakresie problematyki związanej z dwoma zasadniczymi ogniwami obiegu wody w środowisku, to jest wody podziemnej i powierzchniowej, z elementami hydrochemii. Warto odnotować, że po uzyskaniu stopnia doktora Habilitant realizował pracę naukową w kilku nurtach naukowo-badawczych. Były to badania dotyczące: krenologii zlewni górskich, poznania warunków hydrogeologicznych formacji trzeciorzędowych bloku Przedsudeckiego, 7

8 współwystępowania i mieszania się wód w ośrodkach fliszowych, modelowania hydrogeologicznego oraz wykorzystania rezonansu magnetycznego w badaniach hydrogeologicznych. Dorobek Habilitanta po uzyskaniu stopnia doktora to 39 publikacji, w tym trzy publikacje w czasopismach znajdujących się w bazie Journal Citation Reports (JCR). Za błędne uważam umieszczenie wśród publikacji naukowych w bazie JRC dwóch niedających się zidentyfikować pozycji [9 i 10]. To nie są publikacje! Komentarz: Powyższe pozycje nie są publikacjami [nie ma tytułów czasopism!, brakuje dat, a w załączniku 3 w opisie wkładu autorskiego Habilitant precyzuje współpracowałem przy rozdziałach: Study Area oraz Results, zatem czy aby nie jest to rozdział w monografii?]. Warto, by Habilitant zapoznał się z odpowiedzią Centralnej Komisji do Spraw Tytułów i Stopni Naukowych ( articles/id/20.html; dostęp: 5 stycznia 2019) na pytanie: Jakie powinny być spełnione warunki, aby można było uznać elektroniczną wersję publikacji, za spełniającą wymóg opublikowania? Centralna Komisja uznaje, że publikacje, które zostały przyjęte do druku i mają status oczekujących (po wcześniejszym zakwalifikowaniu ich np. przez redakcję naukową wydawnictwa), posiadają identyfikację elektroniczną DOI i w niezmienionej treści zostaną opublikowane oraz że od tego momentu mogą być cytowane, spełniają wymóg ustawowy opublikowania (tzn. zostały oddane do rozpowszechnienia i mogą podlegać kontroli społecznej). Ewaluacja bibliometryczna publikacji Habilitanta określona wskaźnikiem impact factor (IF) czasopism według bazy JCR wynosi łącznie 18,670 (wartość podana przez Habilitanta); w tym siedem publikacji wchodzi w zakres osiągnięcia, a pozostałe trzy (nie pięć!) są dorobkiem (IF=7,402). Pozostałe wskaźniki bibliometryczne łącznie, to: liczba cytowań publikacji według bazy Web of Science (WoS) = 23 oraz Indeks Hirscha (WoS) = 3. Habilitant także podał wyższe wskaźniki uzyskane według baz: Scopus i Research Gate. Niewielkie w przestrzeni międzynarodowej dostrzeżenie prac wynika co najmniej z dwóch okoliczności: tempa obiegu wiedzy w dyscyplinach związanych ze środowiskiem abiotycznym, jakim jest m.in. hydrogeologia; jest ono wolniejsze niż np. w naukach biologicznych; cztery z nich zostały opublikowane w ostatnich dwóch latach (od 2017 do 2018 r.), a więc jest kwestią czasu, kiedy zostaną zauważone przez środowisko naukowe. Na uwagę zasługuje fakt, że dwie z trzech publikacji Habilitanta z tzw. bazy JCR (poza osiągnięciem) zostały umieszczone w czasopismach reprezentujących wyższą pozycję (rangę) w dyscyplinie nauki, co widać w ich lokowaniu w odniesieniu do dyscyplin w tzw. pierwszym kwartylu Q1 ( Catena Rzonca, Buczyński 2013; Geochimica et Cosmochimica. Acta Szynkiewicz i in. 2013), zaś trzecia w niskim Q4 Carpathian Journal of Earth and Environmental Sciences Buczyński i in. 2017). To cenna umiejętność Habilitanta, który potrafi pracować samodzielnie lub współpracować z zespołem 8

9 tak, by efektywnie rozpowszechniać wiedzę w skali globalnej. Powyższy dorobek jest wzbogacony wartościowymi artykułami, które ukazały się w obiegu regionalnym, krajowym, do którego można zaliczyć 37 publikacji i 2 plansze (mapy), w tym: 20 artykułów w czasopismach międzynarodowych lub krajowych, innych niż znajdujące się w bazie JCR (tym do 2015 r. między innymi lista B MNiSW), 17 rozdziałów w monografiach, w tym 4 w języku angielskim, dwie plansze mapy wrażliwości wód podziemnych na zanieczyszczenia w skali 1: Za cenne uważam zaangażowanie dr. Sebastiana Buczyńskiego w redagowanie trzech prac zbiorowych ( Przegląd Geologiczny 2017 (dwie) i 2013 jedna). Poza błędnym przypisaniem publikacji do listy z bazy JCR, także w podpunkcie II D Habilitant nietrafnie przypisał: np. pozycję 37 (Staśko i in. 2008) jest to zaledwie półstronicowe streszczenie referatu; pozycję 32 (Tarka i in. brak daty). W przypadku notek bibliograficznych dotyczących rozdziałów w monografiach należało konsekwentnie dopisać ich redaktorów. Uważam, że gdyby Habilitant dodatkowo uporządkował dorobek według np. ostatniego wykazu czasopism punktowanych (MNiSW2015), to praca ta wymusiłaby jego solidniejsze uporządkowanie. Przykłady uporządkowanego dorobku w autoreferatach można bez problemu znaleźć w sieci. Strukturę dorobku, w której wartościowe prace ukazują się nie tylko w bazie JCR, lecz także w czasopismach polskich, uznaję za właściwą. Habilitant dzieli się ze społecznościami regionalnymi wiedzą, która niekiedy ma unikatowy charakter, dodatkowo wzmocniony walorem aplikacyjnym. W środowisku hydrogeologów Polsce jest osobą rozpoznawalną. W 2015 r. został beneficjentem nagrody AS Polskiej Hydrogeologii ufundowanej przez Zarząd Stowarzyszenia Hydrogeologów Polskich w uznaniu za bogaty dorobek badawczy w zakresie hydrogeologii masywów górskich oraz za działalność naukową i publikacyjną. Rok wcześniej Rektor Uniwersytetu Wrocławskiego docenił Habilitanta za osiągnięcia naukowe w 2013 r. W podsumowaniu tej części stwierdzam, że opisany powyżej dorobek naukowy jest wystarczający do tego, aby ubiegać się o stopień naukowy doktora habilitowanego. Współpraca krajowa i międzynarodowa Doktor Sebastian Buczyński wykazał 24 prace, które były prezentowane na różnej rangi międzynarodowych i krajowych konferencjach tematycznych. Ocena aktywności indywidualnej Habilitanta jest utrudniona, ponieważ w części Autoreferatu w punkcie II K umieścił on identyczną treść, co w podpunkcie III, a więc nie wiadomo, co było referatem, co posterem, a co inną aktywnością czynną. Natomiast wysoko oceniam jego zaangażowanie i udział w pracach komitetów organizacyjnych krajowych i międzynarodowych konferencji naukowych. Pełnił między innymi funkcję: Sekretarza Komitetu Naukowego, kilkukrotnie Członka Komitetu Organizacyjnego oraz prowadził lub współprowadził sesje 9

10 terenowe na forum polskim o zasięgu międzynarodowym, czego przykładem jest 4t h Workshop on Hard Rock Hydrogeology of the Bohemian Massif. Habilitant był też uczestnikiem dwumiesięcznych (lipiec-sierpień 2008) badań środowiska polarnego prowadzonych na Spitsbergenie w ramach XXI Wrocławskiej Wyprawy Polarnej, dzięki której był jednym ze współautorów publikacji w czasopiśmie o tzw. wysokim wpływie IF2017=4,690, a w dyscyplinie lokowany jest w randze Q1. Potwierdza to jego umiejętność efektywnej współpracy. Od 2016 r. jest członkiem Stowarzyszenia Hydrogeologów Polskich, a od 2008 r. Stowarzyszenia Polska Geotermalna Asocjacja im. Prof. Juliana Sokołowskiego. Jest też cenionym ekspertem, posiada uprawienia geologiczne (kat. V-1661, 2009) do wykonywania prac określonych w ustawie Prawo geologiczne i górnicze. Samodzielnie lub w zespołach jest wykonawcą 44 opracowań, np. dokumentacji geologicznych, ekspertyz hydrogeologicznych, raportów środowiskowych, prac projektowych i innych dla różnej rangi podmiotów gospodarczych (np. samorządów, spółek, departamentu Ministerstwa Środowiska). W ostatnich latach Habilitant został dostrzeżony na krajowym i międzynarodowym forum, recenzując osiem publikacji dla polskich i zagranicznych czasopism, np.: Roczniki Bieszczadzkie (2018), Prace Geograficzne (2018), Przegląd Geologiczny ( ), Acta Geodynamica et Geomaterialia (2017), Współczesne Problemy i Kierunki Badawcze w Geografii UJ (2016), Hydrology Research (2015) i Episodes (2014). Wysoko należy ocenić zaangażowanie Habilitanta jako wykonawcy w pracach w tzw. sieciach badawczych na rzecz Ministerstwa Środowiska i Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. Warto szczególnie podkreślić fakt, że dr Sebastian Buczyński był beneficjentem grantu promotorskiego (MNiSW 5T12B ) oraz wykonawcą w grancie MNiSW (4 T12B ) pt. Baza danych i mapa źródeł Ziemi Kłodzkiej realizowanego w latach pod kierunkiem prof. dr. hab. Stanisława Staśko. Mając znaczne doświadczenie w prowadzeniu badań oraz odpowiedni dorobek, został kierownikiem grantu NCN (2011/01/B/ST10/05121) w latach , pt. Systemy krążenia oraz warunki formowania zasobów wodnych w skałach krystalicznych i osadowych Sudetów Wschodnich. Ocena pozostałych osiągnięć: działalność dydaktyczna i popularyzatorska Doktor Sebastian Buczyński ma znaczące osiągnięcia w zakresie opieki naukowej, a także kształcenia młodej kadry naukowej. Habilitant rozwija warsztat naukowo-dydaktyczny, uczestnicząc w projektach w zakresie nauki i dydaktyki w ramach umów bilateralnych: w Rosji w Sankt-Petersburgu w Uniwersytecie Państwowym (2013) i w Niemczech: w Berlinie w Freie Universitat Berlin (2010). Uczestniczył też w Programie Operacyjnym Kapitał Ludzki, MNiSW w latach , który dotyczył nowej oferty edukacyjnej Uniwersytetu Wrocławskiego, uwzględniającej współczesne potrzeby rynku pracy i gospodarki opartej na wiedzy. Prowadził wykłady w zakresie GIS i modelowania przepływu wód 10

11 podziemnych. Będąc nauczycielem akademickim, opracowywał sylabusy wielu zajęć dla takich kierunków, jak Geologia, Inżynieria Geologiczna, Ochrona Środowiska, Geografia i Applied Geoscience. Przygotowywał także kursy akademickie w ramach POKL. W latach był promotorem 18 prac magisterskich na kierunkach Geologia i Ochrona Środowiska oraz 15 prac licencjackich. Za wyjątkową zaletę, w postawie dydaktycznej Habilitanta uznaję wartość czasu, który poświęca studentom nie tylko z racji obowiązku dydaktycznego. Angażuje się w prace na rzecz Studenckiego Koła Naukowego Geologów Uniwersytetu Wrocławskiego, gdzie od 2011 r. jest opiekunem Sekcji Hydrogeologicznej. Wspomaga studentów wiedzą hydrogeologiczną, jego praca badawcza w zakresie zagadnień krenologicznych, zróżnicowania składu chemicznego i jakości wód oraz hydrogeologii obszarów zurbanizowanych jest efektywna, co potwierdzają chociażby publikacje powstające na bazie prac magisterskich. Działa także na szerszym forum krajowym. W czasie cyklicznych hydrograficznych obozów Bieszczadzkich organizowanych przez dr. J. Siwka i dr. hab. inż. B. Rzoncę (IGiGP UJ) dzielił się wiedzą hydrogeologiczną ze studentami IGiGP UJ Należy podkreślić jego zaangażowanie w organizowanie cyklu spotkań młodych hydrogeologów zapoczątkowanych na Uniwersytecie Śląskim pod patronatem IAH IV International Field Workshop For Young Hydrogeologist, który został uwieńczony tomem, na który składa się 12 artykułów. Habilitant jest zaangażowany w prace na rzecz macierzystej uczelni. Był kierownikiem studiów podyplomowych, wykładowcą w ramach POKL i GIS oraz modelowania przepływu wód podziemnych ( ) oraz kierownikiem Laboratorium Metod Komputerowych w Geologii, gdzie nadzorował jego wykorzystanie na potrzeby dydaktyczne. Na Wydziale Nauk o Ziemi i Kształtowania Środowiska od 2018 r. jest członkiem Komisji do Rozstrzygnięcia Konkursu Wewnętrznego o Finansowanie Badań Naukowych lub Prac Rozwojowych, a także zadań z nimi związanych służących rozwojowi młodych naukowców oraz uczestników studiów doktoranckich. Ponadto jest członkiem (od 2016 r.) zespołu do potwierdzania efektów uczenia się dla kierunku geologia i sekretarzem ( ) Komisji Rekrutacyjnej na studia drugiego stopnia z geologii. Wysoka pozycja dydaktyczno-organizacyjna Habilitanta w jednostce macierzystej została kilkakrotnie doceniana przez pracodawcę. Otrzymał on cztery indywidualne nagrody Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego, trzy za osiągnięcia organizacyjne (2015, 2012, 2011) i jedną za dydaktyczne i organizacyjne (2016). Należy także docenić Habilitanta za zaangażowanie w popularyzację wiedzy, która była systematyczna i zróżnicowana (prelekcje, warsztaty, referaty), skierowana do różnych słuchaczy, w tym młodzieży szkolnej. Organizował Światowe Dni Wody edycja dolnośląska (2013), Dni Otwarte Wydziału Nauk o Ziemi i Kształtowania Środowiska Wrocław (2013). Był mocno zaangażowany w działalność popularyzatorską. Przekazywał wiedzę, stosując różne metody jej przekazywania: wykłady, pokazy terenowe, odczyty, np. wykłady i pokazy na rzecz szkół Milicz (2011); XIII (2010) oraz XIV (2011) 11

12