RYNEK MI SA. stan i perspektywy. PAèDZIERNIK 1999 MINISTERSTWO ROLNICTWA AGENCJA RYNKU ROLNEGO INSTYTUT EKONOMIKI ROLNICTWA. i GOSPODARKI YWNOÂCIOWEJ

Transkrypt

1 MINISTERSTWO ROLNICTWA i GOSPODARKI YWNOÂCIOWEJ AGENCJA RYNKU ROLNEGO NR 17 INSTYTUT EKONOMIKI ROLNICTWA i GOSPODARKI YWNOÂCIOWEJ RYNEK MI SA stan i perspektywy ISSN R A P O R T Y R Y N K O W E PAèDZIERNIK 1999

2 Raporty sà finansowane przez AGENCJ RYNKU ROLNEGO, KOMITET BADA NAUKOWYCH oraz INSTYTUT EKONOMIKI ROLNICTWA i GOSPODARKI YWNOÂCIOWEJ Spis treêci REASUMPCJA I. Uwarunkowania makroekonomiczne II. Aktualny i przewidywany stan rynku wieprzowiny III. Aktualny i przewidywany stan rynku wo owiny IV. Aktualny i przewidywany stan rynku produktów owczarskich V. Dzia ania ARR na rynku mi sa VI. Przetwórstwo mi sa VII. Ceny detaliczne i spo ycie mi sa Przy publikowaniu ca oêci lub fragmentów raportu oraz informacji i danych liczbowych prosimy o podanie êród a. Raport przygotowano w Zak adzie Badaƒ Rynkowych IERiG Âwi tokrzyska 20, Warszawa Kierownik Zak adu prof. dr hab. Jan Ma kowski tel: AUTORZY: Jan Ma kowski Tel.: (0 22) Jolanta Kossakowska Agencja Rynku Rolnego Tel.: (0 22) Danuta Rycombel Tel.: (0 22) wew. 553 Krystyna Âwietlik Tel.: (0 22) wew. 707 Roman Urban Zak ad Ekonomiki Przemys u Spo ywczego Tel.: (0 22) Danuta Zawadzka Tel.: (0 22) wew. 448 Lucyna Mieszkowska Tel.: (0 22) wew. 595 Raport zatwierdzi a w dniu r. Rada Rolniczych Analiz Ekonomicznych w sk adzie: Zdzis aw Adamczyk, Marian Brzóska (sekretarz), Tadeusz ChroÊcicki, Eugeniusz Gorzelak, Teresa Jab oƒska-urbaniak, Wojciech Józwiak, Ryszard Kreft, Ewa Król-Pol, Jan Ma kowski, Krzysztof Mateƒko, Bo ena Nowicka, Roman Urban, Maria Zwoliƒska (przewodniczàca). Kolejny raport wydany b dzie w maju 2000 r. SK AD I DRUK: Dzia Wydawnictw IERiG

3 W serii Raporty Rynkowe w najbli szym czasie uka à si : 1. Rynek drobiu i jaj /16/ paêdziernik 1999, 2. Rynek mleka /17/ paêdziernik 1999, 3. Rynek zbó /17/ listopad 1999, 4. Handel zagraniczny produktami rolno-spo ywczymi /10/ listopad 1999, 5. Rynek ziemniaka /16/ listopad 1999, 6. Rynek cukru /16/ listopad 1999, 7. Rynek owoców i warzyw /15/ grudzieƒ 1999, 8. Rynek rzepaku /16/ grudzieƒ 1999, 9. Rynek Êrodków produkcji i us ug dla rolnictwa /17/ marzec 2000, 10. Rynek pasz /7/ kwiecieƒ 2000, 11. Rynek mi sa /18/ maj 2000, 12. Rynek ziemi rolniczej /3/ czerwiec 2000.

4 REASUMPCJA W 1998 roku produkcja ywca wieprzowego, wo owego i drobiowego w wadze bitej ciep ej ( àcznie z t uszczami, a bez podrobów) wynios a 2965 tys. ton i by a o 7% wi ksza ani eli w 1997 roku. Produkcja wieprzowiny zwi kszy a si o 7, wo owiny o 3, a drobiu o 10%. Tymczasem w sierpniu 1998 roku wybuch kryzys rosyjski, w konsekwencji którego za ama si eksport. Na rynku powsta- a w zwiàzku z tym du a nadwy ka poda y nad popytem, powodujàca g bokie za amanie cen, w pierwszym rz dzie ywca wieprzowego. Eksport wieprzowiny, a w aêciwie jej przetworów na rynki wschodnie, g ównie do Rosji, ju w 1997 roku stanowi 14% produkcji, a w I pó roczu 1998 odsetek ten by jeszcze wy szy, poniewa eksport w tym okresie zwi kszy si o dalsze 30%. Zale noêç rynku od eksportu by a wi c du a. Jego redukcja w IV kwartale 1998 roku do poziomu oko o 20-30% eksportu sprzed roku musia- a wywo aç zaburzenie rynku i du- e straty producentów ywca oraz zak adów przetwórczych o znaczàcym udziale eksportu w produkcji. Od sierpnia 1998 roku ceny ywca wieprzowego systematycznie spada y i w styczniu 1999 roku by y ni sze o 39% ni rok wcze- Êniej. Podj cie przez ARR z poczàtkiem lutego interwencji ustabilizowa o ceny skupu w ciàgu nast pnych kilku miesi cy na poziomie oko o 2,80 z /kg ywca, a wi c ni szym ni w ubieg ym roku w tym okresie o 22%. Mimo, e poziom tych cen wiàza si z koniecznoêcià zakupu a 120 tys. ton pó tusz wieprzowych, gdy poda trzody w tym czasie wcià znaczàco ros a, a eksport wyraênie mala, to jednak nadal by nieop acalny. Ceny te by y natomiast na tyle ju wysokie, e zapobieg y du emu za amaniu chowu trzody. W koƒcu lipca spadek pog owia trzody wyniós zaledwie 3,3% i by kilkakrotnie mniejszy ni w 1996 roku, czy te w 1993 roku. Ocenia si w zwiàzku z tym, e w II pó roczu 1999 roku produkcja trzody b dzie ni sza o 4%, a w I pó roczu 2000 roku o 7% ni w analogicznych okresach sprzed roku. W wyniku spadku produkcji i post pujàcej odbudowy eksportu mi sa wieprzowego i przetworów, kryzys na rynku wieprzowiny nale y ju do przesz oêci. Ceny ywca wieprzowego wzros y do poziomu, który przy umiarkowanym wzroêcie cen zbó w okresie jesienno-zimowym powinien powodowaç ponowne zainteresowanie chowem trzody. Wzrost pog owia b dzie jednak minimalny ze wzgl du na spadek zbiorów zbó i prawdopodobny du y wzrost ich cen w okresie wiosennym. Gdyby tak by o istotnie, to równie w II pó roczu 2000 roku poda trzody mog aby byç nieco mniejsza ni w II pó roczu tego roku. Na skutek braku radykalnej poprawy niskiej od kilku lat op acalnoêci, chów byd a w 1999 roku uleg dalszej znaczàcej redukcji. W czerwcu 1999 roku pog owie byd a by o mniejsze ani eli rok wczeêniej o 5,8%, a w stosunku do 1997 roku o 10%, w tym byd a m odego o 19%. W nast pstwie redukcji pog owia byd a kurczy si jego poda. W I pó roczu 1999 roku by a ona o 12% ni sza ani eli rok wczeêniej. Przewiduje si, e w II pó roczu 1999 roku spadek poda y wyniesie oko o 15%. W 2000 roku poziom poda y byd a b dzie jeszcze istotnie ni szy ni w 1999 roku. Z poczàtkiem 1999 roku nominalne ceny skupu ywca wo owego powróci y do poziomu z 1996 roku, rosnàc w porównaniu z 1998r. o oko o 10%. Du e zmniejszenie produkcji i poda y ywca wo owego nie spowodowa o dotychczas zasadniczego wzrostu jego cen. Uniemo liwi to równoczesny spadek eksportu ywca, mi sa wo owego i przetworów, który zrekompensowa spadek poda y. W zwiàzku z tym przewiduje si dalsze zmniejszenie pog owia byd a w przysz ym roku. Przemys mi sny w 1999 r. notuje dalsze pogorszenie wyników produkcyjnych i finansowych. Ni sza ni w 1998 roku jest nie tylko produkcja przetworów mi snych (o ok. 10%), lecz tak e obni ajà si uboje przemys owe (o 5%). W I kw. br. przemys mi sny utraci zdolnoêç osiàgania zysków. Najwi ksze pogorszenie wyników nastàpi o w grupie du- ych firm mi snych. W 1998 roku ogólny eksport mi sa, przetworów i ywca rzeênego w ekwiwalencie mi sa wyniós 385 tys. ton i by wy szy ni w 1997 roku o 23 tys. ton. Jednak- e w I pó roczu eksport wyniós 231 tys. ton i by wy szy o 99 tys. ton, czyli o 75%, zaê w II pó roczu eksport wyniós 154 tys. ton i by mniejszy o 76 tys. ton, czyli o 33%. Spadek eksportu w II pó roczu przyczyni si do powstania kryzysu na rynku mi sa mniej wi cej w takim samym stopniu jak i wzrost produkcji mi sa w tym okresie. W I pó roczu 1999 roku eksport mi sa, przetworów i ywca rzeênego wyniós 155 tys. ton i by ni szy o 76 tys. ton, tj. o 33% ni w I pó roczu 1998 r. Tak e i w tym okresie spadek eksportu by powodem, obok wzrostu produkcji mi sa, du ej nadwy ki poda y nad popytem, która wyrazi- a si z jednej strony konieczno- Êcià prowadzenia interwencji na rynku wieprzowiny na du à skal, z drugiej zaê koniecznoêcià sprzeda y pó tusz wieprzowych na eksport po bardzo niskich cenach. Ocenia si, e w II pó roczu 1999 roku eksport mi sa wyniesie oko o 170 tys. ton i b dzie o 16 tys. ton wy szy ni w II pó roczu 1998 roku, mi dzy innymi dzi ki dalszej sprzeda y pó tusz wieprzowych z zapasów Agencji na bezpoêredni eksport lub w postaci przetworzonej, ale nadal ni szy o 60 tys. ton ni w rekordowym pod tym wzgl dem II pó roczu 1997 roku. W wyniku wzrostu produkcji, a nast pnie za amania eksportu, sytuacja na rynku mi sa w 1998 roku i w I pó roczu 1999 roku kszta towa a si dla konsumentów wyjàtkowo korzystnie. W grudniu ub. roku ceny mi sa, przetworów i podrobów by y o 3% ni sze ni w grudniu 1997 roku, a realnie o oko o 10%. Przedtem nigdy nie mieliêmy do czynienia z takim zjawiskiem. Skutkiem takiego rozwoju cen by wzrost 4

5 W 1998 roku produkcja ywca wieprzowego, wo owego i drobiowego w wadze bitej ciep ej ( àcznie z t uszczami, a bez podrobów) wynios a 2965 tys. ton i by a o 7% wi ksza ani eli w 1997 roku. Produkcja wieprzowiny zwi kszy a si o 7, wo owiny o 3, a drobiu o 10%. Tymczasem w sierpniu 1998 roku wybuch kryzys rosyjski, w konsekwencji którego za ama si eksport. Na rynku powsta- a w zwiàzku z tym du a nadwy ka poda y nad popytem, powodujàca g bokie za amanie cen, w pierwszym rz dzie ywca wieprzowego. Eksport wieprzowiny, a w aêciwie jej przetworów na rynki wschodnie, g ównie do Rosji, ju w 1997 roku stanowi 14% produkcji, a w I pó roczu 1998 odsetek ten by jeszcze wy szy, poniewa eksport w tym okresie zwi kszy si o dalsze 30%. Zale noêç rynku od eksportu by a wi c du a. Jego redukcja w IV kwartale 1998 roku do poziomu oko o 20-5

6 SUMMARY In 1998 slaughter production of pork, beef and poultry (excluding variety meats and fat) amounted to 2965 thousand tons and was 7% higher than in Pork production increased by 7%, beef production by 3% and poultry production by 10%. In August 1998 Russian crisis broke out. In consequence exports of meat and products to East European markets collapsed. Internal market reflected this situation with large surplus of meat and products that caused in first turn deep decline in live hog procurement prices. Pork exports or rather pork-based products, to Eastern markets (mainly to Russia) in 1997 already accounted for 14% of total their production. Reflecting 30% rise in exports, in the first half of 1998 the share of pork products was even higher. Thus domestic market was highly dependent on exports. In the fourth quarter of 1998 the volume of exports shrunk to some 20-30% of the level recorded in the relevant period of Therefore strong disturbances occurred in the market. Such situation caused losses for producers and processors with large share of exports. Since August 1998 live hog prices have systematically been decreasing and in January 1999 were 39% lower as compared to January Undertaken by ARR in February 1999 intervention activities stabilised the prices for the next few months at 2,80 z /kg, i.e. 22% lower than in the previous season. In conditions of growing supply and declining exports it was necessary to buy-in 120 thousand tons in order to keep the prices at this level. However the live hog prices were below the break-even point. On the other hand the prices were high enough to prevent a breakdown in hog breeding and production. Decline rate of the number of pigs recorded at the end of July 1999 was just 3,3%, i.e. several times lower than in 1996 or in Bearing this in mind it is estimated that hog production, comparing to relevant period of the previous year, in the second half of 1999 will contract by 4% and by 7% in the first half of Due to decline in production and gradual recovery of pork exports the crisis on the market belongs to the past. Live hog prices rose up to the level, which would attract more attention to hog production (assuming moderate increase in grain prices) in the autumn and the winter. However decline in grain crops and probable rise in their prices in the spring will cause just slight rise in number of pigs. If these assumptions were correct, pork supply in the second half of 2000 would be slightly below the level observed this year. Observed for the last few years lack of profitability of beef production resulted in reduction of cattle herd. In June 1999 cattle herd declined by 5,8% as compared to June 1998 and by 10% in comparison with 1997, including 19% decline in the number of young cattle. In response there is a contraction of beef supply in the market. IN the first half of 1999 it was 12% lower than a year ago. A 15% decline in beef supply is forecast for the second half of In the year 2000 supply of beef will be still significantly below the level from At the beginning of 1999 nominal procurement prices of beef rose by 10% as compared to 1998 and reached the level observed in Contraction of exports of live cattle, beef and products compensated decline in beef production and supplies onto domestic market. Therefore beef procurement prices did not rise in a scope that would otherwise resulted from decline in supply. Reflecting this, cattle herd is subject to a further decline next year. In 1999 meat-processing industry suffers continuous deterioration of operating and financial results. The production of meat products and the level of industrial slaughters declined respectively by 10 and 5% as compared to In the first quarter of 1999 meat-processing industry lost its ability to generate profits. Most of all the results deteriorated in the group of large meat processors. In 1998 exports of meat, meat products and live animals in terms of meat amounted to 385 thousand tons and were higher by 23 thousand tons than in However in the first half of 1998 exports totalled 231 thousand tons and 154 thousand tons in the second half, i.e. respectively 75% higher and 33% lower than in the relevant periods of Deep crisis in meat market was caused as well by decline exports in the second half of 1998 as by rise in production observed by that time. In the first half of 1999 exports of meat, meat products and live animals in terms of meat totalled 155 thousand tons and were lower than a year ago by 76 thousand tons or 33%. Once again decline in exports that occurred simultaneously rise in production created large surplus in the domestic market. In these circumstances it was inevitable, firstly, to conduct large-scale intervention activities as regards pork market, and secondly, to export pork bellies at very low prices. It is forecast that in the second half of 1999 meat exports will amount to 170 thousand tons, which would be 16 thousand tons higher than in the second half of 1998), but 60 thousand tons below than record level from noted in the second half of Direct pork sales from ARR stocks or sales of processed products channelled abroad will encourage slight growth of exports till the end of In the first half of 1999 consumers benefited from rise in meat production and export collapse. In December 1998 for the first time in the 90 s, retail prices of fresh meat and processed meats were lower by 3% than a year ago. Reflecting price developments the consumption of meat and meat products increased from 61,7 kg in 1997 to 64,7 kg per capita in 1998 including pork from 35,4 to 37,6 kg per capita, poultry from 12,4 to 13,1 kg per capita. Beef consumption declined from 8,3 to 8,1 kg per capita. 6

7 In 1998 slaughter production of pork, beef and poultry (excluding variety meats and fat) amounted to 2965 thousand tons and was 7% higher than in Pork production increased by 7%, beef production by 3% and poultry production by 10%. In August 1998 Russian crisis broke out. In consequence exports of meat and products to East European markets collapsed. Internal market reflected this situation with large surplus of meat and products that caused in first turn deep decline in live hog procurement prices. Pork exports or rather pork-based products, to Eastern markets 7