Spis tre ci. I W a ciwo ci materii. II Równowaga i pomiary. IV Oddzia ywania a ruch. V Energia mechaniczna. III Ruch. Tre ci zawarte w preprincie

Transkrypt

1

2 gimnazjum 1

3 Spis tre ci O papierowym zeszycie wicze... 6 I W a ciwo ci materii 1. wiat w oczach fizyka Trzy stany skupienia Parowanie W a ciwo ci mechaniczne powietrza W a ciwo ci mechaniczne cieczy W a ciwo ci mechaniczne cia a sta ego 7. Rozszerzalno temperaturowa Budowa materii Wyja niamy w a ciwo ci materii... Podsumowanie rozdzia u... II Równowaga i pomiary 10. Jak zmierzy warto oddzia ywania Cechy si y Kiedy cia o jest w równowadze Kiedy si y powoduj obrót cia a Si a ci ko ci. Masa cia a Mierzymy mas cia a G sto cia Wyznaczamy g sto ci cia a Równowaga mechaniczna cieczy i gazów Ci nienie Ci nienie hydrostatyczne Si a wyporu Warunki p ywania cia Równowaga termiczna... Podsumowanie rozdzia u... III Ruch 24. Wzgl dno ruchu Ruchy cia na niebie... *26. Obserwujemy cia a niebieskie Pr dko cia a Droga i czas w ruchu jednostajnym Graficzny opis ruchu Opis ruchu na podstawie tabel i wykresów Ruch jednostajnie zmienny Analiza ruchu prostoliniowego jednostajnie zmiennego Do wiadczalne badanie ruchów Cechy pr dko ci Wzgl dno pr dko ci... *36. Ruch na p aszczy nie... *37. Obserwujemy ruchy Ksi yca i ruchy Ziemi... Podsumowanie rozdzia u... IV Oddzia ywania a ruch 38. Opory ruchu. Bezw adno cia Kiedy cia a nie zmieniaj pr dko ci Zjawisko tarcia Si y wzajemnego oddzia ywania cia Zmiany pr dko ci wzajemnie oddzia uj cych cia Ruch cia a pod dzia aniem sta ej, niezrównowa onej si y Spadanie cia... *45. Wyznaczanie przyspieszenia ziemskiego... Podsumowanie rozdzia u... V Energia mechaniczna 46. Praca i jej jednostki Moc i jej jednostki Praca a energia Rodzaje energii mechanicznej Przemiany energii Sprawno maszyn... Podsumowanie rozdzia u... Tre ci zawarte w preprincie

4 O papierowym zeszycie wicze Zeszyt, tak jak podręcznik, został podzielony na pięć rozdziałów tematycznych: Właściwości materii, Równowaga i pomiary, Ruch, Oddziaływania a ruch, Energia mechaniczna. Ka d lekcj znajdziesz tak e w elektronicznym zeszycie wicze Kolejny numer i tytu lekcji jest taki sam jak w podr czniku Zadania typu egzaminacyjnego pozwol ci doskonale przygotowa si do egzaminu Polecenie do wykonania zadania jest czytelnie wyró nione Zadania do wiadczalne bez problemu wykonasz w domu Ka de zadanie jest oznaczone stopniem trudno ci Wykresy s bardzo wa nym sposobem przedstawiania informacji Analiza tekstu ród owego przygotuje ci do lektury artyku ów popularnonaukowych Oznaczenie stopnia trudno ci zadania: atwe rednio trudne trudne

5 77 W a ciwo ci materii 1 wiat w oczach fizyka 1. Uzupełnij poniższy tekst, zaznaczając odpowiednie litery przyporządkowane wyrazom, tak aby zdania były prawdziwe. W badaniu świata fizycy stosują różne metody pracy. I. Zjawisko fizyczne fizycy A / B / C / D. II. Wyniki doświadczeń fizycy A / B / C / D. III. Prawa przyrody fizycy A / B / C / D. IV. Doświadczenia fizycy A / B / C / D. A. obserwują B. wykonują C. analizują D. odkrywają 2. Uzupełnij poniższą tabelę, do odpowiednich kolumn wpisując pojęcia wymienione w ramce. stalowa łyżka topnienie śniegu woda magnez Ziemia świecenie żarówki tlen kartka papieru wrzenie wody nafta wodór magnes Cia o zyczne Substancja (lub mieszanina substancji) Zjawisko zyczne

6 8 WŁAŚCIWOŚCI MATERII 3. Pod każdą ilustracją podkreśl O, jeśli przedstawia ona obserwację, lub D, jeśli przedstawia doświadczenie. O / D O / D O / D termometr lód lejek O / D O / D O / D 4. Na podstawie informacji w tekście źródłowym uzupełnij luki w zdaniach A D. A. Teoria powszechnego ciążenia Newtona wystarczała fizykom do przewidywania ruchu planet przez około. B. To, że Wszechświat ekspanduje, odkryto w latach wieku. C. Fale świetlne, które są wysyłane przez gwiazdy oddalające się od Ziemi, ulegają D. Badanie długości fal świetlnych pozwala zmierzyć oddalania się galaktyk..

7 Świat w oczach fizyka 9 ( ) Przez prawie 300 lat teoria powszechnego ci enia Newtona by a podstaw niemal ca ej astronomii. Mechanika newtonowska zupe nie wystarcza, gdy chodzi o przewidywanie ruchu planet i galaktyk, ale jest nieprzydatna do opisu niesko czenie du ych skupisk materii. ( ) Drugi lar kosmologii stan w latach dwudziestych XX wieku, gdy astronomowie odkryli, e Wszech wiat ekspanduje. ( ) Fale wietlne emitowane przez gwiazd poruszaj c si w kierunku Ziemi ulegaj skróceniu (poniebieszczeniu). I odwrotnie fale emitowane przez gwiazd oddalaj c si od Ziemi ulegaj poczerwienieniu. Mierz c ten efekt dla fal wietlnych z odleg ych galaktyk, mo na stwierdzi, czy poruszaj si one w naszym kierunku, czy oddalaj od nas, i zmierzy pr dko tego ruchu. ( ) Tekst zaczerpni ty z artyku u pt. Rozp dzaj cy si Wszech wiat zaciera lady Wielkiego Wybuchu (Lawrence M. Krauss i Robert J. Scherrer, wiat Nauki nr 3/2008) 5. Wykonaj doświadczenie i zapisz wyniki obserwacji. Doświadczenie Przyrządy: szklanka z gorącą wodą, talerzyk lub spodeczek. Instrukcja: Szklankę z gorącą wodą przykryj spodeczkiem. Jakie zjawiska obserwujesz? Jakie zjawisko w przyrodzie przypomina doświadczenie, które przeprowadziłeś? Notatki

8 10 WŁAŚCIWOŚCI MATERII 2 Trzy stany skupienia 1. Na fotografiach przedstawiono zjawiska atmosferyczne: mgłę, deszcz, szron i grad, w których występuje woda w różnych stanach skupienia. Pod każdą fotografią napisz, jakie przedstawia zjawisko i określ stan skupienia wody. A. B. C. D. 2. Na wykresie przedstawiono zależność temperatury pewnej substancji od czasu jej oziębiania. temperatura ( C) czas (min)

9 Trzy stany skupienia 11 Uzupełnij tabelę i tekst, korzystając z informacji podanych na wykresie. Czas (min) Temperatura ( C) Temperatura początkowa substancji wynosiła C. W czasie minut oziębiono substancję do temperatury 0 C. Zjawisko krzepnięcia trwało minuty. Po 42 minutach temperatura substancji wynosiła C. Temperatura krzepnięcia tej substancji jest równa C. 3. Oceń prawdziwość każdego zdania. Wpisz w kwadrat P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli jest fałszywe. I. Zjawisko zmiany stanu skupienia substancji ze stałego w ciekły, przy stałej temperaturze, nazywamy rozpuszczaniem. II. Temperatura topnienia i krzepnięcia dla tej samej substancji ma taką samą wartość. III. Ciała stałe zbudowane z regularnie ułożonych drobin nie mają stałej temperatury krzepnięcia. IV. Ciała stałe, które są zbudowane z nieregularnie ułożonych drobin, nazywamy amorficznymi. 4. Do lutowania, czyli trwałego łączenia np. przewodów elektrycznych, używa się cyny, która łatwo się topi. Jak będzie się zmieniać temperatura kawałka cyny o temperaturze początkowej 20 C, gdy będziemy ją ogrzewać do temperatury 250 C? Uzupełnij odpowiedź na pytanie. Skorzystaj z informacji podanych w tabeli. Substancja Temperatura topnienia ( C) rt 39 woda (lód) 0 naftalen 80 cyna 232 o ów 327 elazo 1538

10 16 WŁAŚCIWOŚCI MATERII 5. Przeczytaj poniższe informacje i odpowiedz na pytanie: Co jest główną przyczyną choroby kesonowej, czyli choroby zawodowej nurków? Keson to urz dzenie o kszta cie skrzyni bez dna s u ce do prowadzenia prac budowlanych pod wod, np. na dnie zbiorników wodnych. Pracowników do wn trza kesonu transportuje si poprzez luzy powietrzne, poniewa ci nienie w kesonie jest wy sze ni atmosferyczne. pompa t ocz ca spr one powietrze wej cie do kesonu zaopatrzone w luzy obci enie woda woda przestrze robocza Notatki

11 Właściwości mechaniczne cieczy 17 5 W a ciwo ci mechaniczne cieczy 1. Uzupełnij poniższy tekst, zaznaczając odpowiednie litery przyporządkowane określeniom, tak aby zdania były prawdzie. W cylindrze miarowym na rysunku znajduje się A / B cieczy. Po przelaniu do innego naczynia objętość cieczy C / D, a kształt cieczy E / F. cm woda cylinder miarowy A. 70 cm 3 C. się zmieni E. się zmieni B. 70 cm D. się nie zmieni F. się nie zmieni 2. Zaznacz odpowiedni fragment zdania w drugiej kolumnie i jego uzasadnienie w czwartej kolumnie. Zewnętrzny nacisk wywierany na ciecz w naczyniu A. powoduje wzrost ciśnienia cieczy, B. nie zmienia ciśnienia cieczy, ponieważ C. nacisk rozchodzi się we wszystkich kierunkach i w całej objętości cieczy. D. nacisk jest odczuwany tylko w miejscu ściskania cieczy.

12 18 WŁAŚCIWOŚCI MATERII 3. W każdej parze jeden z podanych elementów opisuje przyczynę, a drugi możliwy skutek tej przyczyny. Wpisz S w kwadrat przed każdym skutkiem. A. naciskanie woreczka wypełnionego wodą wzrost ciśnienia B. tworzenie się kropli wody napięcie powierzchniowe C. naciskanie na hamulec w samochodzie wzrost ciśnienia D. chodzenie owadów po powierzchni wody napięcie powierzchniowe E. stosowanie detergentów zmniejszenie napięcia powierzchniowego F. wzrost temperatury wody mniejsze napięcie powierzchniowe. 4. Pod każdą ilustracją wpisz literę przyporządkowaną właściwości cieczy, która została przedstawiona. I II cm 3 cm woda III IV A. nieściśliwość cieczy B. powierzchnia swobodna cieczy w naczyniu C. ciśnienie hydrostatyczne D. napięcie powierzchniowe

13 Właściwości mechaniczne cieczy Na rysunkach przedstawiono obserwacje z badania ciśnienia hydrostatycznego. a) Dorysuj membranę drugiego naczynia na obu rysunkach. A. B. woda s ona woda b) Wnioski z doświadczenia uzupełnij odpowiednim oznaczeniem rysunku. Na podstawie rysunku możemy stwierdzić, że ciśnienie hydrostatyczne zależy od wysokości słupa cieczy. Na podstawie rysunku możemy stwierdzić, że ciśnienie hydrostatyczne zależy od gęstości cieczy. Notatki