Podręcznik Superpoligloty. Benny Lewis

Transkrypt

1 Podręcznik Superpoligloty Benny Lewis

2 Spis treści Numer strony O AUTORZE O TŁUMACZU WSTĘP Część I: Mentalność Motywacja Dlaczego uczysz się tego języka? Dobre pierwsze wrażenie Przecież się pomylę!

3 Odpowiednie nastawienie Co, jeśli nie jestem naturalnie utalentowany? Spis treści Część II: Plan działania Misja Niezbędne kroki Mini-cele Definiowanie celów Dziennik językowy Część III: Komunikacja od Pierwszego Dnia 41 Kiedy będę gotowy, aby rozmawiać w obcym języku? Język to coś więcej niż dane wejściowe i dane - 3 -

4 wyjściowe Komunikacja niewerbalna Jak porozumiewać się z obcokrajowcami, nie umiejąc zbyt wiele Otaczanie się językiem w domu/w kraju Totalne zanurzenie a konwersacja Nabywanie swobody w mówieniu Nieunikniona frustracja Jak oswoić się z językiem obcym Popełnianie błędów jest ważne Kwestia priorytetów Punkt krytyczny

5 Spis treści Część IV: Rozmowy z rodzimymi użytkownikami języka Po prostu zapytaj Aspekt ludzki Zbyt nieśmiały, aby rozmawiać Łączniki konwersacyjne Uczenie się kilku języków Część V: Narzędzia Usprawnianie pamięci Zapamiętywanie słów poprzez skojarzenia Zapamiętywanie zwrotów dzięki muzyce Zarządzanie czasem

6 Jak znaleźć rodzimych użytkowników języka nie podróżując Narzędzia online Spis treści Część VI: Wybrane aspekty języka Dlaczego słowa muszą mieć rodzaj? Słownictwo, które już znasz Redukcja akcentu WYWIADY PODSUMOWANIE

7 O AUTORZE Nazywam się Benny Lewis. Jestem wegetarianinem i nie piję alkoholu. Pochodzę z Cavan z Irlandii. Lubię myśleć o sobie jako o cyfrowym nomadzie obieżyświacie, który może prowadzić taki styl życia dzięki nowoczesnej technologii. W ciągu ostatnich dziesięciu lat często zmieniałem prace byłem nauczycielem angielskiego, matematyki, hiszpańskiego, francuskiego, fotografem, recepcjonistą w hostelu młodzieżowym, przewodnikiem wycieczek, menedżerem w sklepie z artykułami dla osób uprawiających jogę, młodszym ratownikiem medycznym, elektronikiem itd. Zanim postanowiłem utrzymywać się ze sprzedaży tego poradnika, byłem niezależnym od lokalizacji tłumaczem pracującym na zlecenie. Dzięki sprzedaży poradnika i coachingowi mam nadzieję uzbierać pieniądze, które pozwolą mi mieszkać przez 3 miesiące w Moskwie i w Tokio (niestety tak się składa, że to dwie najdroższe stolice świata!), by uczyć się rosyjskiego i japońskiego. Zanim jednak będę mógł sobie na to pozwolić, będę nadal podróżował do tańszych miejsc. Jestem przekonany, że zawartość tego podręcznika, tłumaczenia, arkusze ćwiczeniowe i wywiady mogą Ci bardzo pomóc. Te idee kompletnie zmieniły moje życie w przeciągu ostatnich dziesięciu lat. Odkryłem niesamowity świat nauki języków i komunikacji z ludźmi na całym świecie. Dziękuję, że zakupiłeś ten poradnik. Niech nauka języków sprawi Ci wiele radości! - 7 -

8 O TŁUMACZU Nazywam się Izabela Dubiel i jestem szczęśliwą mieszkanką Krakowa. Nie boję się wyzwań i staram się wykonywać powierzone mi zadania najlepiej, jak to możliwe. Moją prawdziwą pasją jest taniec, zajmuję się tym już od około 9 lat. Obok tańca, uwielbiam uczyć się języków. W tej chwili mogę powiedzieć, że znam dobrze angielski i niemiecki. Obecnie jestem na etapie nauki norweskiego

9 WSTĘP Kiedy kończyłem 21 lat jedynym językiem, jaki znałem, był język angielski. W szkole co prawda uczyłem się niemieckiego i irlandzkiego, ale z obydwu przedmiotów otrzymywałem kiepskie oceny. Skutkiem tego było przeświadczenie o moim kompletnym braku talentu do nauki języków i zaakceptowanie faktu, iż do końca życia będę posługiwał się wyłącznie angielskim. Studiowałem inżynierię elektroniczną. Po ukończeniu studiów przeniosłem się do Hiszpanii i tak bardzo pokochałem tamtejszą kulturę, że postanowiłem lepiej ją poznać poprzez zrozumienie mieszkających tam ludzi nie tylko tych mówiących po angielsku. W ciągu sześciu miesięcy próbowałem wielu sposobów nauki hiszpańskiego jednakże robiłem to nieregularnie i korzystając jedynie ze standardowych kursów. Po całym tym czasie znałem zaledwie kilka słów, zwrotów i regułek gramatycznych nie było to zbyt przydatne. W końcu jednak postanowiłem naprawdę poświęcić się nauce tego języka, korzystając z niekonwencjonalnych metod, o których nie wspominano na większości kursów. Tak właśnie rozpoczęła się moja przygoda z szybką nauką języków obcych. Nie jestem oczywiście jedynym człowiekiem, który szybko uczy się języków obcych; wielu przede mną również uczyło się ich bardzo szybko. Podczas moich podróży spotkałem wielu takich ludzi i wiele się od nich nauczyłem. Zawarłem w tym podręczniku wywiady z jednymi z najbardziej znanych w Internecie pasjonatami nauki języków obcych. Pytałem ich o metody, które pomogły im nauczyć się danego języka szybciej i efektywniej od przeciętnego człowieka. Ten poradnik zawiera najważniejsze lekcje, których nauczyłem się podczas mojej przygody z nauką języków obcych. Dzieląc się tymi doświadczeniami, mam nadzieję oszczędzić innym ludziom frustracji, której doświadczyłem, aby dotrzeć do punktu, w którym jestem obecnie. Zbyt - 9 -

10 wielu ludzi całe lata uczy się języka obcego, żeby potem nie umieć posługiwać się nim w rozmowie poza podstawowymi formułkami. Chcę pomóc tym osobom. Moja propozycja jest następująca natychmiast zacznij rozmawiać w języku, który chcesz poznać, a jeśli wybierzesz odpowiedni sposób nauki, już w przeciągu kilku miesięcy będziesz w stanie mówić bardzo dobrze. Zawarłem w tym poradniku niektóre z wielu darmowych możliwości i metod dostępnych dla każdego, kto szybko chce osiągnąć etap, na którym będzie w stanie rozmawiać w obcym języku z rodzimymi użytkownikami języka, zarówno za granicą, jak i w rodzinnym mieście. Możliwość pełnego zrozumienia kultury dzięki umiejętności rozmawiania z jej członkami jest w zasięgu wielu ludzi. Mam nadzieję, że zarówno rady zawarte na tych stronach jak i nagrania audio pomogą Ci spełnić to marzenie!

11 CZĘŚĆ I MENTALNOŚĆ

12 Tysiącmilowa podróż zaczyna się od jednego kroku, a naukę języków można porównać do takiej właśnie podróży. Już teraz podjąłeś najważniejszą decyzję postanowiłeś podjąć naukę, ale to, jak daleko zajdziesz, zależy od wielu czynników. CZĘŚĆ I Mentalność Przez proces nauki języków przechodziłem kilka razy w ciągu ostatnich dziesięciu lat. Podejmowałem zarówno dobre jak i złe decyzje. Wszystkie jednak sprawiły, że stałem się mądrzejszy. W tym poradniku opisuję dokładnie, co umożliwia mi szybką naukę nowego języka i co jest pomocne w osiągnięciu płynności językowej w bardzo krótkim czasie. Piszę ten poradnik tak, jakbym pisał go do dawnego siebie 21 latka, czującego się niezręcznie wśród nieznajomych, niepewnego swoich możliwości w wielu kwestiach, a przede wszystkim przekonanego, że nigdy nie będzie w stanie nauczyć się obcego języka. Moja podróż w ciągu ostatnich siedmiu lat (trwająca nadal) była niesamowita i w życiu nie zamieniłbym tego doświadczenia na coś innego. Byłoby oczywiście o wiele łatwiej, gdybym wcześniej miał dostęp do informacji zawartych w tym poradniku. Nie zmarnowałbym wtedy tyle czasu. Chęć osiągnięcia płynności w bardzo krótkim czasie nie jest tylko kwestią tego, jakich materiałów używasz do nauki lub jak dużo się uczysz. Największy wpływ na to ma Twoja postawa i motywacja. Żeby przygotować się do robienia dużych postępów w nauce języka, koniecznie musisz się na to odpowiednio nastawić. Nawet najdroższe kursy i najlepsze techniki na świecie nie dałyby nic ludziom ze złym psychicznym nastawieniem

13 MOTYWACJA Sama chęć nauki języka to nie wszystko. CZĘŚĆ I Mentalność Wybacz, że muszę Ci to uświadomić, ale prawie każdy człowiek na świecie byłby szczęśliwy, gdyby nauka języków obcych nie wymagała wysiłku. Właściwie to chyba nigdy nie spotkałem osoby, która nie chciałaby posługiwać się obcym językiem. Wykazując zaledwie zainteresowanie tematem, masz niewielką szansę na wielkie osiągnięcia w krótkim czasie. Natknąłem się na nieskończoną liczbę ludzi, którzy po miesiącach, a nawet latach nauki języka nie osiągnęli przynajmniej zadowalających rezultatów w tej dziedzinie. Wszystko przez to, że znajomość jakiegokolwiek innego języka niż ich język ojczysty, którego używali w codziennych rozmowach ze znajomymi, z chłopakiem/dziewczyną lub mężem/żoną/dziećmi, pisząc maile, czytając książki, bądź oglądając telewizję i filmy, nie była im niezbędna. Podobna sytuacja dotyczy ekspatów, którzy zwykle nie starają się zgłębić kultury kraju, do którego przybyli, co sprawia, że mimo miesięcy lub nawet lat kontaktu z nowym językiem wcale go nie rozumieją. Jest to jednak dobra wiadomość dla ludzi mieszkających w krajach, gdzie język, którego się uczą, nie jest używany. Jeśli ekspaci będąc za granicą są w stanie zamknąć się w językowej bańce akceptującej jedynie ich język ojczysty, to dlaczego reszta z nas nie może w swoim domu stworzyć podobnej bańki do nauki języka obcego? Odpowiedź jest prosta wcale nie chcemy tego aż tak bardzo. Podczas wycieczki do Ameryki Południowej z chłopakiem lub dziewczyną nie widzimy konieczności rozmawiania po hiszpańsku. Bardziej naturalne wydaje się to, że będziemy mówić w naszym języku ojczystym

14 CZĘŚĆ I Mentalność Jednym z większych odkryć, jakie poczyniłem w trakcie nauki języków było to, aby aspekt chcę zamienić na potrzebuję. O tym, jak udało mi się to zrealizować napiszę później. Na chwilę obecną najważniejsze jest jedynie zrozumienie kluczowej różnicy pomiędzy tymi dwoma słowami. Prawdziwa potrzeba posługiwania się danym językiem to więcej niż zwykła nadzieja, że może kiedyś uda się go nauczyć. To autentyczne pragnienie, aby język wypełnił całkowicie Twoje życie. Ten poziom zaangażowania to znacznie więcej niż to, do czego przyzwyczajony jest zwykły człowiek uczący się języka. PODSUMOWANIE Zmień swoje nastawienie z chcę na potrzebuję

15 DLACZEGO UCZYSZ SIĘ TEGO JĘZYKA? Jest wiele powodów, dla których ludzie chcą nauczyć się języka obcego. CZĘŚĆ I Mentalność Może chcesz odkryć skąd pochodzisz? Uwielbiasz podróżować? Chcesz zdać egzamin? A może po prostu pasjonują Cię języki i chcesz poszerzać swoje horyzonty? Wszystkie te powody to wspaniałe, długoterminowe motywatory, ale szczerze mówiąc, nie są one w stanie pomóc w osiągnięciu płynności w krótkim czasie. Każdy z tych powodów jest niesprecyzowany i ma nieokreślony (lub bardzo odległy) limit czasowy. Możesz mieć cel, którego nie da się rozłożyć na łatwiej osiągalne kroki, przez co trudno mierzyć Twój progres. To właśnie dlatego nie lubię wyznaczać sobie długoterminowych celów końcowych (zwykle jest to płynność). Zamiast tego, tworzę sobie krótkoterminowe, realistyczne do wykonania zadania, które dają mi poczucie postępu i osiągnięć. Stwarza to swego rodzaju presję i pomaga w budowaniu potrzeby, aby osiągnąć coś konkretnego w krótkim czasie. Na większości kursów językowych jest ona nieobecna. Testy sprawdzające są do pewnego stopnia przydatne, ale i tak większość kursów nie ma nic wspólnego z używaniem języka na co dzień. Znajomość imponującej gramatyki i słownictwa wcale nie oznacza, że umiesz się porozumiewać w danym języku. Spotkałem wielu ludzi z wysokimi, teoretycznymi kwalifikacjami językowymi, którzy wciąż czuli się nieprzygotowani do rozmowy. Mimo tego, że mój cel końcowy może brzmieć płynność w trzy miesiące, to po drodze realizuję cele krótkoterminowe w rodzaju np. zakupu karty SIM dziś po południu, nauki słów związanych

16 z Internetem aby uczestniczyć w rozmowie na Wikipedii i zrozumieć jej sens lub przedostanie się z lotniska do hotelu bez użycia angielskiego. Wymienione cele krótkoterminowe nie wymagają długotrwałego zaangażowania. Są bardzo sprecyzowane i korzystając z technik, o których będzie mowa później, można je przygotować w ciągu paru godzin. CZĘŚĆ I Mentalność Jeśli osiągniesz swój cel to nieważne, że popełnisz błąd, zatniesz się, nie zrozumiesz wszystkiego lub zdenerwujesz drugą osobę (później wyjaśnię jak tego uniknąć). Osiągnąłeś wszystko, co sobie założyłeś. PODSUMOWANIE W nauce języka stawiaj sobie praktyczne, krótkoterminowe cele

17 DOBRE PIERWSZE WRAŻENIE Możesz myśleć (zwłaszcza jeśli uczęszczałeś do szkoły językowej bądź korzystałeś z kursu online), że na naukę języka składa się jedynie gramatyka i słownictwo. Nic bardziej mylnego. CZĘŚĆ I Mentalność Moim zdaniem najważniejsza jest pewność siebie w posługiwaniu się danym językiem. Istnieje wiele powodów, dla których niemiecki, chiński, szwedzki, rosyjski lub jakikolwiek inny język mógłby być uważany za najtrudniejszy. Nie ma znaczenia, jakiego języka zaczynasz się uczyć jeśli będziesz skupiać się na tym, co sprawia, że jest on trudny faktycznie stanie się on dla Ciebie najtrudniejszym językiem świata. Będzie on zawsze tak trudny, jak Ty myślisz, że jest. Spotkałem niezliczoną grupę ludzi, którzy wydają się być dużo inteligentniejsi ode mnie i mimo tego robią niewielkie postępy. Dzieje się tak, ponieważ znajdują mnóstwo powodów, żeby nie mówić w obcym języku. Skupiają się bez przerwy na negatywnych aspektach, a to sprawia, że ich nastawienie do nauki jest całkowicie błędne. Osoba, która szybko uczy się języków, robi dokładnie odwrotną rzecz od samego początku skupia się na pozytywach. A teraz coś sobie wyobraź: Zamierzam przedstawić Cię mojemu przyjacielowi, niewiele Ci o nim wcześniej mówiąc. Chwilę przed spotkaniem, mówię Ci, że nie znosi dzieci, upiera się przy swoim zdaniu, puszcza bąki, kiedy jest zdenerwowany i ma bardzo irytujący śmiech. To wszystko może być prawdą, ale byłoby bardzo złośliwe z mojej strony zaprzepaścić jego szanse na zrobienie dobrego

18 pierwszego wrażenia. Mogłoby to również sprawić, że obawiałbyś się tego spotkania, a może nawet straciłbyś na nie ochotę, wiedząc o tym człowieku parę nieprzyjemnych rzeczy. CZĘŚĆ I Mentalność A teraz idę do kogoś innego i mówię mu o tym samym mężczyźnie że pracuje dla NASA, jest bardzo miły, ma świetne poczucie humoru, opowiada ciekawe historie ze swojej działalności charytatywnej w Afryce. To wszystko również jest prawdą. W tym przypadku, mój przyjaciel zyskuje szansę na ciepłe przyjęcie. W końcu nowi znajomi odkryliby jego denerwujące cechy charakteru, ale zaakceptowaliby je jako część jego osoby. Dokładnie tak, jak robią to przyjaciele. DLACZEGO NIE MOŻEMY ZROBIĆ TEGO SAMEGO Z JĘZYKIEM? Zamiast patrzeć na język jak na przeciwnika, którego muszę pokonać, staram się zobaczyć w nim przyjaciela i bliżej go poznać. Nie szukam dla niego wymówek, ale bronię jego honoru, gdy ktoś go obraża. W ostatniej części tego poradnika podaję listę aspektów języka, które są łatwe do nauki (słownictwo, rodzaje itd.). Te języki to moi przyjaciele i chcę dostrzegać ich dobre strony. Jeśli na przykład powiesz mi, że francuski jest trudny, bo jego rzeczowniki mają rodzaj męski i żeński, powiem Ci, że jest łatwy, ponieważ ogromna ilość słów jest taka sama jak w języku angielskim. Poza tym mówię, że końcówki słów ułatwiają zapamiętanie rodzaju. Jeśli powiesz, że języki azjatyckie mają dziwne brzmienie, powiem Ci, że wcale nie są takie złe. W przeciwieństwie do innych języków nie posiadają (zazwyczaj) przypadków, rodzajów rzeczownika, odmian czasowników, skomplikowanych szyków zdań oraz innych trudnych aspektów. Natomiast jeśli chodzi o te inne języki, podam Ci powody, dlaczego ich cechy nie są takie złe. Bez względu na to, jaki jest język, staram się dostrzegać w nim pozytywne cechy. Jeśli żartujesz z mojego przyjaciela za jego plecami, wtedy bronię go, jak każdy dobry przyjaciel. Traktuj dobrze język, którego się uczysz, a stanie się on Twoim przyjacielem!

19 To głównie dlatego tak szybko osiągnąłem sukces. Ludzie, którzy obserwowali mnie z zewnątrz, myśleli pewnie, że jestem bardzo mądry, skoro nauka języka przyszła mi tak łatwo. Tak naprawdę zawdzięczam to zmianie mentalności, a nie ilorazowi inteligencji. CZĘŚĆ I Mentalność PODSUMOWANIE Przestań myśleć o tym, jak trudny jest język, którego się uczysz. To droga donikąd. Skup się na pozytywach!

20 PRZECIEŻ SIĘ POMYLĘ! Aspektu trudności w nauce języka z pewnością jednak nie można zlekceważyć. Dlatego sugeruję, aby spojrzeć na to w inny sposób. CZĘŚĆ I Mentalność Nieważne jak pozytywne jest Twoje nastawienie przyzwyczajenie się do aspektów języka, które różnią się od tych występujących w Twoim języku ojczystym zajmie trochę czasu, a popełnianie błędów jest nieuniknione. Jeśli to zaakceptujesz, nie będziesz musiał martwić się tak bardzo nieznajomością najtrudniejszych aspektów języka na wczesnym etapie nauki. Lepiej jest czuć dany język, niż znać dokładnie jego gramatykę. Załóżmy, że ktoś, kto uczy się polskiego od kilku tygodni, powie Ten telefon jest do ja (zamiast do mnie ). Z całą pewnością wybaczyłbym mu tę pomyłkę, będąc pod wrażeniem, że w ogóle cokolwiek powiedział po tak krótkim czasie. Powinieneś skupić się jedynie na tym, aby przekazać swoją myśl i zrozumieć większość z tego, co ktoś do Ciebie mówi. Jeżeli człowiek z powyższego przykładu najpierw zacząłby uczyć się gramatyki i po 6 miesiącach wiedziałby, że należy powiedzieć do mnie zamiast ja, nie osiągnąłby wiele na płaszczyźnie porozumiewania się. Może i będzie mówił gramatycznie lepiej, ale nie musi to oznaczać, że się porozumiewa. Język istnieje po to, aby się komunikować. Nawet ucząc się go wyłącznie do egzaminów, musisz zdać sobie z tego sprawę, bo w przeciwnym razie język stanie się dla Ciebie spisem regułek gramatycznych i tabelek ze słówkami. Pamiętaj, że używanie języka to porozumiewanie się z

21 ludźmi i nawet jeśli na początku nie będziesz robił tego całkowicie poprawnie, wciąż możesz się komunikować. A więc nie bój się popełniać błędów! Nie możesz się nauczyć mówić płynnie, jeżeli nie będziesz popełniać błędów. CZĘŚĆ I Mentalność Ważne jest także, abyś traktował błędy jako okazję do nauki, a nie jako przeszkody. Czasem lubię odtworzyć w głowie swoje błędy i z dumą spojrzeć na swój postęp, jeśli udało mi się je wyeliminować. PODSUMOWANIE Popełnianie błędów jest naturalną częścią procesu uczenia się. Zaakceptuj to, że pomyłki się pojawią i pamiętaj, że nie są one przeszkodą w komunikacji

22 ODPOWIEDNIE NASTAWIENIE W przeciągu kilku lat nauki języków, natknąłem się na wielu ludzi, którzy uczyli się dużo szybciej ode mnie. Wiele się od nich nauczyłem. CZĘŚĆ I Mentalność Niestety, spotkałem także dość dużą grupę ludzi, którzy nie osiągali żadnych sukcesów w nauce języków (gdyby ich nie było, poradnik taki jak ten nie byłby potrzebny). Od nich jednak również dużo się nauczyłem. Nauczyłem się jak nie powinno się uczyć języka obcego. Wiesz, co łączy większość tych ludzi? Skupiają się na negatywnych aspektach języka, którego się uczą. Ich szklanka (lub bardziej adekwatnie: język) jest w połowie pusta, a nie w połowie pełna. Może jest to zbyt duże uproszczenie, ale wierzę głęboko, że to właśnie tu tkwi różnica pomiędzy odnoszącymi sukces ludźmi, a tymi, którym się to nie udaje. Bycie realistą jest ważne, ale ludzie, którym nie idzie nauka języków, za bardzo skupiają się na negatywnych aspektach. Tacy ludzie znajdują bardzo wymyślne tłumaczenia, podając całą listę powodów, dlaczego nauka języka nie jest dla nich możliwa (lub powody, dlaczego Ty tego nie osiągniesz, jeżeli są na tyle hojni by dzielić się swoimi negatywnymi myślami). Jeżeli zobaczą, że komuś udało się osiągnąć to, co wydawało im się być niemożliwe, potraktują taką osobą jako wyjątek od reguły lub jako geniusza. Jest to jednak lenistwo w czystej postaci. Wyliczając cechy charakterystyczne dla różnych języków w postaci np. zbyt dużej ilości przypadków w językach słowiańskich, rodzajów w romańskich, tonów w azjatyckich, ludzie skupiają się jedynie na ich trudności. I wiesz co? Teoretycznie mają rację nauka danego języka polega na przyswojeniu również tych trudnych aspektów, zatem Twoja szklanka jest w połowie pusta. To nie kłamstwo

23 Mogą nawet iść dalej i znaleźć dowód na poparcie ich tezy, że dany język jest trudny. Skoro w szkole uczyli się go przez ponad 10 lat i nadal go nie umieją, to niemożliwe jest nauczenie się języka szybciej. Tym razem jednak nie mogę się z nimi zgodzić. CZĘŚĆ I Mentalność Nawet jeśli Ci mówią, że język którego się uczysz, jest najtrudniejszy na świecie, wcale się nie mylą! Każdy język może być najtrudniejszy, jeśli myślisz o nim w ten sposób. Trudny to słowo względne tak samo jak duży lub piękny i zależy jedynie od obserwatora. Kierowanie się tą dziwną logiką i wpadanie w obsesję nie pomoże Ci nic osiągnąć. Sugeruję tym samym, że Twoja szklanka powinna być w połowie pełna. Optymizm i pozytywne nastawienie są najważniejszymi aspektami w efektywnej nauce języka. Staram się nie szufladkować języka jako trudny każdy po prostu jest inny. A odkąd stał się on moim przyjacielem, chcę opowiadać, jaki jest wspaniały. Nieprzyjemne aspekty i tak się pojawią, ale postaraj się odróżniać fakty od opinii na temat poziomu trudności. Kiedy usłyszałem, że język czeski ma siedem przypadków, mógłbym zmarnować masę czasu narzekając na te cholerne przypadki (spotkałem wielu ludzi, którzy mieli takie podejście). To nie pomaga! Obiecuję, żadne narzekanie nie przybliży Cię do osiągnięcia płynności w języku, choć szkoda, bo wielu ludzi jest w tym naprawdę dobrych. Powinieneś wyeliminować wszystko, co utrudnia Ci robienie postępów np. pesymizm, który znajduje się na czele listy tych rzeczy. Jeśli zaś chodzi o czeski, pomyślałem sobie w porządku! i zacząłem rozmawiać, używając na początku złych przypadków. Przez cały czas jednak nad tym pracowałem

24 I wiesz co? Udało mi się przez to przebrnąć i mogę z czystym sumieniem powiedzieć, że używanie siedmiu przypadków podczas konwersacji wcale nie jest takie trudne. CZĘŚĆ I Mentalność To kolejny powód, dla którego na początku nie przywiązuję zbyt dużej wagi do gramatyki. Świadomość, jak wiele pracy ona wymaga, jest zastraszająca, dlatego pomijam ten etap i zaczynam od razu rozmawiać (świadomy tego, że robię wiele błędów). Za gramatykę zabieram się trochę później. I wiesz co się dzieje? Gramatyka przestaje być potworem, którego trzeba unicestwić i staje się naprawdę ciekawa. Sprawianie, że gramatyka staje się przystępniejsza pozwala mi cały czas cieszyć się z moich postępów. Ten optymizm tworzy efekt śniegowej kuli zapewnia moment rozpędu, który daje gwarancję, że nadal będę robił postępy. Jeśli myślisz, że coś możesz lub czegoś nie możesz, za każdym razem masz rację Henry Ford

25 CO, JEŚLI NIE JESTEM NATURALNIE UTALEN- TOWANY? CZĘŚĆ I Mentalność Kolejnym czynnikiem, który zniechęca ludzi do nauki języków jest ich przeświadczenie, że nie są ani utalentowani ani wystarczająco bogaci/mądrzy/wolni. Pójściem na łatwiznę byłoby uznanie ludzi, którym udało nauczyć się obcego języka za szczęściarzy lub naturalnie uzdolnionych. Sam tak myślałem, zanim zabrałem się za naukę. Od tamtej chwili zmieniło się moje pojęcie na temat tego, czym jest szczęście i czym jest talent. Możesz mówić o uwarunkowaniach genetycznych i innych, ale ostatecznie Twoje wymówki nie są istotne. Ktoś przed Tobą zmierzył się już z tymi przeciwnościami i zrealizował swoje marzenia. Różnica jest taka, że Ci ludzie nie przestają się starać lub mają w zanadrzu mądre sposoby, dzięki którym radzą sobie z niedogodnościami. Większość z nich wcale nie ukrywa swoich metod nauki. Musisz jedynie poznać ich historie lub spróbować odnaleźć swoją własną drogę. Pozwól, że dam jako przykład historię kogoś, kto mimo przykrych doświadczeń życiowych zdołał nauczyć się nie tylko francuskiego, niemieckiego, greckiego i łaciny, ale i osiągnąć dużo więcej. Była to kobieta, która urodziła się w 1880 Alabamie w USA i uczęszczała do Radcliffe College żeńskiego wydziału Harvardu. W tamtych czasach każda kobieta powinna była pozostać w rodzinnym mieście, wyjść za mąż i wychowywać dzieci. Wychodzenie poza powyższy schemat było wtedy w Alabamie rzadkością. Mimo to napisała książkę, przetłumaczoną później na 25 języków, spotkała się ze wszystkimi prezydentami USA urzędującymi za jej życia i została bliską przyjaciółką Grahama Bella i Marka Twaina

26 Całkiem nieźle, prawda? Można myśleć, że miała szczęście większość ludzi nigdy nie osiągnęłaby podobnych rzeczy, a w szczególności kobieta w tamtych czasach. A może jednak była szczęściarą? CZĘŚĆ I Mentalność Osiągnęła to wszystko i jeszcze więcej, pomimo tego że od 18 miesiąca życia była głucha i niewidoma i ledwo umiała mówić. Nazywała się Helen Keller. Potrafisz sobie wyobrazić, jak trudna musiała być jej walka? Będąc na jej miejscu, z całą pewnością nie ośmieliłbym się nawet marzyć o takich rzeczach. Helen nie użalała się nad sobą i nie myślała o tym, jak bardzo nie fair było życie względem niej, jak postąpiłaby większość z nas, znajdując się w takiej sytuacji. Mimo tych wszystkich przeciwności osiągnęła niewiarygodne rzeczy, a jej życie było niezwykłe. Jak każdy człowiek, z całą pewnością miała gorsze momenty, ale udało jej się przez nie przebrnąć. Nieważne co Cię powstrzymuje jesteś w stanie to przezwyciężyć. Kiedy tylko napadają mnie wątpliwości i wydaje mi się, że któreś z moich marzeń jest nieosiągalne, jak na przykład rozmawianie w kompletnie nieznanym mi języku lub podróżowanie z małym budżetem, myślę o ludziach takich jak Helen. W porównaniu do nich moje wymówki są żałosne. Jeśli jesteś kreatywny, znajdziesz rozwiązanie każdego swojego problemu. Problem zwykle nie tkwi w samym kłopocie, ale w osobie stawiającej mu czoła i w tym, jak podchodzi ona do rozwiązania tego problemu. Nie obchodzą mnie Twoje wymówki. Jeśli faktycznie na czymś Ci zależy, znajdziesz rozwiązanie swoich problemów. Te wszystkie zmiany w moim nastawieniu pomogły mi w poczynieniu tak wielkiego postępu w ciągu ostatnich paru lat. Zamiast szufladkować ludzi na szczęściarzy i pechowców,

27 utalentowanych i nieutalentowanych, musisz samodzielnie odkryć, jak osiągnąć to, co mają ci szczęściarze. CZĘŚĆ I Mentalność Czasami faktycznie zdarza się, że niektórzy mają szczególne uzdolnienia w jakiejś dziedzinie, ale to ich historia, a nie Twoja. Ty również masz na pewno jakieś talenty, których miliony ludzi nie posiadają. Możesz znaleźć swoją własną drogę do celu. Nie mają tu nic do rzeczy końskie podkowy, spadające gwiazdy ani magiczne moce. W dalszej części poradnika znajdziesz kilka sugestii, jak radzić sobie z problemami takimi jak brak czasu lub jak uczestniczyć w konwersacji, nie znając zbyt dobrze języka. Jeśli istnieją inne kwestie (żona i dzieci, długi, dotychczasowe porażki w szkole), które prawdopodobnie będą blokować Cię przed nauką języka, pomyśl, że na pewno był już ktoś, komu udało się przezwyciężyć takie same problemy. PODSUMOWANIE Pech, brak talentu lub złe geny nie są dobrymi wymówkami, aby nie uczyć się języka. Jeśli będziesz ciężko pracował, dasz sobie radę z każdym wyzwaniem i osiągniesz swoje cele

28 CZĘŚĆ II PLAN DZIAŁANIA

29 MISJA CZĘŚĆ II Plan działania Moim celem jest zazwyczaj nie tylko osiągnięcie płynności w posługiwaniu się językiem, ale czasami także redukcja obcego akcentu. Ale na wstępie większość ludzi byłaby bardziej niż szczęśliwa, osiągając chociaż średniozaawansowany poziom umiejętności konwersacji. Bez względu na to, jaki jest Twój cel, potrzebujesz planu działania. Zamiast robić postanowienia noworoczne lub co gorsza myśleć kategoriami chciałbym, mam nadzieję, przygotuj sobie misje. To nie jest tylko nazwanie tego samego innym słowem. Misja to coś bardzo pilnego z określonym celem. Proces jest zupełnie inny. Jestem pewien, że już wcześniej stawiałeś sobie różne cele: rzucenie palenia, regularne ćwiczenie na siłowni, chodzenie po schodach zamiast jeżdżenie windą itp. Niektóre z tych celów pociągają za sobą konieczność wyrzeczeń i całkowitej zmiany dotychczasowych przyzwyczajeń, a ludzie nie zdają sobie sprawy z tego, jak trudno wytrwać w takich postanowieniach. W wywiadzie ze Scottem Youngiem znajdziesz parę interesujących wskazówek, jak sobie z tym radzić. Spróbuj zatem zmienić perspektywę i zamienić obszerne i trudne zadania na mniejsze, łatwiej osiągalne kroki. Problem z celami typu rozmawiać płynnie w trzy miesiące/sześć miesięcy/rok polega na tym, że są zbyt ogólnikowe i trudno określić dla nich konkretną strategię. Spotkałem wielu ludzi, których postanowieniem noworocznym było nauczenie się hiszpańskiego/francuskiego itp. Prawie zawsze bezskutecznie

30 Powodem tego było to, że nie zdefiniowali słowa rozmawiać, a że koniec roku był bardzo odległy, ciągle odkładali naukę na później. Nawet jeśli określali sobie krótszy termin na wykonanie zadania, nadal nie robili nic ponad mówienie, że chcieliby to zrobić. CZĘŚĆ II Plan działania Potrzebujesz strategii. W poradniku znajdziesz kilka rad i opisy strategii, które są dla mnie skuteczne. Istnieje oczywiście olbrzymia liczba ludzi, którzy osiągnęli sukces, korzystając z kompletnie innych metod niż ja (tak jak Khatzumoto, z którym przeprowadziłem wywiad). To co mamy wspólnego, to nie konkretna strategia, ale fakt, że w ogóle je posiadamy. Wszyscy mamy jakieś plany i staramy się je realizować. Nawet ktoś z nie najlepszą strategią (powiedzmy sobie otwarcie żadna nie jest idealna) osiągnie dużo więcej, niż ktoś ze świetnymi pomysłami, których nigdy nie wprowadzi w życie. Nawet jeśli przeczytasz cały ten poradnik i wysłuchasz wszystkich wywiadów, a nadal nie wiesz na czym polega nauka języka, nie osiągniesz niczego. Mówię poważnie koniecznie musisz zastosować się do mojego polecenia! A więc teraz stwórz plan na następne miesiące, zawierając w nim realistyczne cele, które chcesz osiągnąć. Chcesz w ciągu 6 miesięcy rozumieć większość tego, co mówią w telewizji? Zapisz to! Chcesz porozmawiać z obcokrajowcem przynajmniej przez 20 sekund i być w stanie dalej swobodnie kontynuować rozmowę? Zanotuj! W materiałach ćwiczeniowych zamieściłem zadania, które powinny Ci pomóc. Otwórz więc pierwszy arkusz, wydrukuj bądź przepisz to ćwiczenie. Ważne, abyś nie robił tego na komputerze. Zapisywanie czegoś i trzymanie tego na biurku lub w kieszeni to świetny sposób, aby ciągle przypominać sobie o swoich zadaniach. Doceniam bardzo technologię, ale posiadanie czegoś fizycznego robi ogromną różnicę. Kartka papieru z listą moich zamierzeń, którą przykleiłem do biurka nie zniknie, nawet kiedy wyłączę komputer

31 Jeżeli jeszcze nie zacząłeś pisać, dlaczego wciąż to czytasz? Twoje cele już teraz powinny być spisane! To nie są żarty zacznij w tej chwili, a jeśli w trakcie czytania tego poradnika wpadniesz na jakiś pomysł, odświeżaj i udoskonalaj swoją listę, pamiętając przy tym, aby jasno definiować cele. CZĘŚĆ II Plan działania PODSUMOWANIE Nawet najlepsze pomysły na świecie nie są nic warte, jeśli pozostają jedynie w Twojej głowie

32 NIEZBĘDNE KROKI CZĘŚĆ II Plan działania Kiedy już masz w głowie swój cel końcowy, teraz musisz się skupić na tym, aby rozbić go na łatwe do osiągnięcia części składowe. Spójrz na niego jako na całość. Nie musisz się nad tym dłużej zastanawiać, bo przyjdzie Ci to naturalnie. Teraz spróbuj odtworzyć logiczny ciąg wydarzeń, który pomaga w osiągnięciu tego celu. Pozbądź się myślenia, że może się uda i zacznij pracować, żeby tak się stało. Aby rozumieć programy telewizyjne, musisz skupić się na ich słuchaniu. Być może od razu skoczysz na głęboką wodę i będziesz oglądać seriale telewizyjne (ten sposób był skuteczny dla Khatzumoto) albo zaczniesz od słuchania materiałów przygotowanych dla ludzi uczących się języka, aby się z nim oswoić (ja osobiście mieszałem obydwa sposoby, co niekoniecznie jest lepsze, ale po prostu było dla mnie ciekawsze). Każda z tych metod ma swoje zalety, ale wciąż najważniejsze jest Twoje zaangażowanie. Aby faktycznie zaangażować się w dążenie do celu, każdego dnia musisz poświęcić na kontakt z językiem możliwie najwięcej czasu i zrobić wszystko, aby go lepiej rozumieć. Jeśli już ściągnąłeś lub nagrałeś programy telewizyjne w obcym języku, nie masz wymówki, aby przegapić jakiś odcinek. Jeśli stawiasz na stopniową naukę, powinieneś być nawet bardziej zdeterminowany, aby szybko przebrnąć przez przygotowane wcześniej materiały. Słuchanie nagrań, w których mówi się wolno, nie pomoże Ci za bardzo w zrozumieniu naturalnej konwersacji, ale jeśli stopniowo zwiększasz poziom trudności owych nagrań, wpłynie to korzystnie na Twoją naukę. Spróbuj dać sobie mniej czasu na wykonanie jakiegoś zadania, robiąc daną czynność intensywniej. To jednak zaledwie jeden przykład. Cokolwiek jest Twoim celem, rozłóż to na części składowe, tak abyś miał świadomość codziennych postępów

33 Jeśli każdego dnia poświęcasz swój czas na naukę, możesz przejść do następnego etapu MINI- CELÓW. CZĘŚĆ II Plan działania

34 MINI-CELE Mini-cel jest czymś, co możesz osiągnąć za jednym razem. CZĘŚĆ II Plan działania Jeśli Twój właściwy cel jest zbyt odległy (rozmawianie w danym języku pewnego dnia/za rok o tej porze) i mało realny, to istnieje niebezpieczeństwo, że go zlekceważysz. Musisz ograniczać sobie czas na wykonanie danego zadania, najlepiej nie dłużej niż do jednego dnia. Nie stawiaj sobie celu, że kiedyś będziesz mieć bogaty zasób słownictwa. Zamiast tego, naucz się np. w pół godziny wszystkich słów związanych z częściami ciała. Mnie osobiście pomaga w nauce rzucający się w oczy czasomierz jeśli pracuję na komputerze, 25% ekranu zajmuje właśnie on, a upływające sekundy stale do mnie mrugają. Zamiast marzyć o posiadaniu dobrego akcentu, przez następne trzy dni popracuj nad swoim r ćwicząc ułożenie języka, oglądając filmiki na YouTube lub prosząc rodzimych użytkowników języka, aby Cię poprawiali (osobiście lub przez Skype a). Te drobne zadania złożą się na Twój cel końcowy. Ich główną zaletą jest to, że im bardziej są krótkoterminowe, tym łatwiej jest je wykonać. Łatwo jest uznać kogoś za językowego geniusza, ale ludzie, których tak nazywamy, osiągnęli to wszystko w głównej mierze dzięki wyznaczaniu sobie dużej ilości takich właśnie prostych zadań. O ile tylko są poprawnie zaplanowane, pomogą osiągnąć sukces. Mając dobrą strategię i wykazując szczere zaangażowanie w osiągnięcie swojego celu, Twoje marzenia mogą się urzeczywistnić. PODSUMOWANIE Rozłóż na części swoje miesięczne/tygodniowe plany i zrób z nich zadania, które łatwiej będzie Ci natychmiast wykonać

35 DEFINIOWANIE CELÓW CZĘŚĆ II Plan działania To bardzo ważne, aby być bardzo konkretnym w definiowaniu swoich celów. Chcesz rozumieć, co mówią w radiu? To nie wystarczy postanów sobie, że chcesz zrozumieć przynajmniej połowę tego, co było powiedziane, a później spróbować to komuś zrelacjonować. A może chcesz poradzić sobie podczas pierwszego tygodnia pobytu za granicą? To bardzo piękny, ale zbyt niejasny cel, co sprawia, że trudno go osiągnąć. Bądź konkretny! Postanów sobie, że nauczysz się zwrotów, za pomocą których zapytasz o drogę, zamówisz jedzenie itp. Pomyśl, jakie odpowiedzi możesz uzyskać, popraw swoją umiejętność zapamiętywania słów lub cokolwiek innego. Jeśli nie potrafisz opisać swojego celu w szczegółach, nie jest to cel a zaledwie zachcianka, a ona nie ułatwi Ci stworzenia planu działania. Ja zazwyczaj stawiam sobie za cel płynność w języku. Jest to jedynie krótka odpowiedź, którą udzielam ludziom, mimo że mam w głowie jej konkretną definicję. Chciałbym przekonać ludzi, że warto mieć sprecyzowany cel przynajmniej dla samych siebie. Jeśli płynność również jest Twoim celem, łatwo możesz wpaść w pułapkę jak wielu ludzi, którym wydaje się, że płynność to to samo co perfekcja. Stawianie sobie za cel perfekcji nie jest właściwe, ponieważ nigdy nie jest się w stanie jej osiągnąć. Takie ambitne i niejasne cele zniechęcają i nie pomagają w osiągnięciu sukcesu. Czym zatem jest dla mnie płynność? Ludzie definiują to słowo na różne sposoby. Jeśli chodzi o mnie, uważam, że płynność nie ma nic wspólnego z perfekcją w mówieniu, mówieniem jak rodzimy użytkownik języka lub umiejętnością rozmawiania z nimi na każdy temat

36 CZĘŚĆ II Plan działania Nie na każdy temat mogę rozmawiać po angielsku i możesz być pewien, że nie stawiam sobie takiego celu w żadnym innym języku. Jakkolwiek byłoby to piękne, nie jest to realne ani potrzebne. Zarówno kobiety rozmawiające o butach jak i architekci prowadzący konwersację o barokowych budowlach używają słownictwa, którego nie rozumiem (marki oraz techniczna terminologia) i pomimo tego nadal jestem w stanie stwierdzić, że mówię po angielsku jak jego rodzimy użytkownik. Muszę przyznać, że gdyby program, w którym piszę nie posiadał autokorekty, ten tekst byłby pełen błędów. A więc skoro perfekcja nie jest osiągalna dla rodzimych użytkowników języka, dlaczego ludzie uczący się języków stawiają ją sobie za cel? Chciałbym zacząć od oficjalnej definicji płynności. Otóż jest to: 1. naturalność w rozmowie i w piśmie 2. posługiwanie się czymś z łatwością i w odpowiedni sposób Jak łatwo zauważyć, nie ma to nic wspólnego z perfekcją. Posługiwanie się językiem z łatwością to coś, co większość z ludzi może postawić sobie za cel. Mówiąc dokładniej, uważam, że mówię płynnie, jeżeli udaje mi się przekazać moją myśl robiąc niewiele błędów (jednak je robiąc), zrozumieć prawie wszystko, co się do mnie mówi podczas normalnej konwersacji i nadążać za rozmawiającymi ze sobą rodzimymi użytkownikami języka, kiedy nie mówią na temat, na który bym nie rozmawiał w swoim języku ojczystym. Według mnie płynność to 90 95% poprawność i jest to świetny poziom, z osiągnięcia którego można być dumnym. Pozostałe 5 10% procent nie jest konieczne dla większości ludzi, szczególnie w krótkim okresie. Osobiście w dłuższym okresie dążę do tego, żeby jak najbardziej zbliżyć się do perfekcji, ale w mniej niż rok 90% poprawność jest jak najbardziej możliwa, o ile poważnie skupisz się na osiągnięciu tego celu. Jeżeli poświęcisz się swojemu celu na 100%, możesz to osiągnąć w kilka miesięcy

37 CZĘŚĆ II Plan działania Podczas określania swoich językowych celów, musisz być tak konkretny, jak to tylko jest możliwe: ilość miesięcy przeznaczonych na naukę, co dokładnie oznacza dla Ciebie podstawowa/średniozaawansowana/płynna rozmowa, liczba sekund, które upłyną podczas rozmowy, zanim zapytasz co znaczy jakieś słowo. Cokolwiek jest Twoim celem, zawsze dokładnie go zdefiniuj. Jeżeli uczysz się języka, nie wiedząc dokładnie co jest Twoim celem i na czym powinieneś się skupić (na rozmowie? słuchaniu? czytaniu? rozumieniu? pewności siebie w mówieniu?), Trudo będzie Ci osiągnąć cel. Umieć dobrze rozmawiać w języku X nie jest żadnym celem i nie pozwala na napisanie planu działania. Jeżeli w umyśle masz cel, możesz stworzyć drogę aby go osiągnąć i skupić się na strategii. Co w takim razie planujesz? W arkuszu II napisz dokładną definicję!

38 DZIENNIK JĘZYKOWY Wiele z tego, o czym piszę w tym poradniku bazuje na ostatnich siedmiu latach nauki, ale jest wiele rzeczy, których nauczyłem się w tym roku. CZĘŚĆ II Plan działania Po pierwsze odkryłem, że łatwiej jest osiągnąć sukces, prowadząc coś w rodzaju językowego dzienniczka. Polega to na dokumentowaniu postępów w nauce i dzieleniu się swoimi zmaganiami z innymi, którzy doświadczają podobnych problemów. Samotne dążenie do celu sprawia, że łatwiej jest stracić go z oczu, a co gorsza stracić motywację. Dzielenie się z innymi swoją misją (np. na blogu) tworzy dodatkową presję, aby osiągnąć swój cel. Jeżeli wielu ludzi zacznie czytać Twojego bloga, nada to Twojej misji większego wymiaru, będziesz bowiem zobligowany regularnie dzielić się z czytelnikami swoimi postępami. Jak już wcześniej mówiłem, samo czytanie tego poradnika i słuchanie nagrań nie zaprowadzi Cię daleko, jeśli nie zastosujesz się do moich sugestii. A więc radzę Ci, abyś w tym momencie założył swój dzienniczek (np. bloga). Odwiedź stronę (czy np. przyp. tłum.) utwórz darmowe konto i wymyśl interesującą nazwę bloga (związaną z zagadnieniami językowymi to nie miejsce na wrzucanie filmów o kotach!). Kiedy już to zrobisz, napisz pierwszy wpis, w którym umieścisz to, co napisałeś w ćwiczeniu pierwszym (jasno zdefiniowany cel, który chcesz osiągnąć). Wszystko to zajmie Ci nie więcej niż kilka minut. Jeżeli zależy Ci na prywatności, zacznij pisać dziennik lub skorzystaj z Worda i tam opisuj swoją językową podróż, ale w obu przypadkach pamiętaj, żeby go regularnie aktualizować. Główną wadą tej opcji jest brak wsparcia i zachęt od czytelników. Jeśli założyłeś już bloga i chcesz mieć pewność, że ludzie go czytają, pisz interesujące rzeczy, które odkryłeś podczas swojej nauki języka, a które mogą też pomóc innym. Dzięki temu, że tak robiłem, poznałem ludzi, którzy w

39 razie potrzeby pomogą mi z trudniejszymi zadaniami. Gdybym nie prowadził bloga, prawdopodobnie nie zrobiłbym aż tak dużych postępów w ciągu ostatniego roku. CZĘŚĆ II Plan działania W poprzednich latach również radziłem sobie całkiem nieźle, ale czasami po prostu dopadał mnie leń. Teraz, kiedy pojawia się pokusa, żeby przez tydzień zrobić sobie wolne, mam cały czas w głowie świadomość, że zbliża się moja miesięczna aktualizacja i muszę mieć coś, czym mógłbym się podzielić z czytelnikami! Na blogu piszę również o trudnościach, z którymi się borykam, dzięki czemu nie pozostaję z nimi sam. Otrzymuję fantastyczny odzew w postaci linków do niesamowitych narzędzi, dzięki czemu moja nauka staje się o wiele bardziej efektywna. Liczba ludzi, którzy czytają Twojego bloga nie jest ważna. Na samym początku moją stronę odwiedzało zaledwie kilkadziesiąt osób, ale i dla nich warto było się starać. Jak więc pozyskać nowych czytelników? Komentuj ich blogi. To świetna okazja, aby zapoznać się z historią kogoś innego. Nie martw się, jeśli Twój styl pisania nie jest dobry pisz tak, jakbyś mówił. Mogłem zacząć prowadzić swojego bloga parę lat wcześniej, ale cały czas miałem w głowie lekcje angielskiego w szkole. Myślałem, że ocena sprzed jedenastu lat odzwierciedla moje umiejętności pisarskie. Założyłeś już swój językowy dziennik? Napisałeś coś? Nie? Ok, w takim razie poczekam.... Nadal czekam, nie martw się. Nigdzie się nie wybieram! Zminimalizuj to okno albo odłóż na bok wydrukowany dokument i przygotuj pierwszy wpis. Zrobione? Dobrze!

40 Wraz ze swoim pozytywnym nastawieniem, planem działania i platformą, dzięki której będziesz mógł kontrolować swoje postępy, jesteś gotowy. CZĘŚĆ II Plan działania Myślę, że już dość gadaniny. Nadszedł czas aby naprawdę zabrać się za Twoją naukę! W następnym rozdziale powiem Ci, jak możesz rozmawiać w danym języku już od pierwszego dnia nauki

41 CZĘŚĆ III KOMUNIKACJA OD PIERWSZEGO DNIA

42 CZĘŚĆ III Komunikacja od pierwszego dnia KIEDY BĘDĘ GOTOWY, ABY ROZMAWIAĆ W OBCYM JĘZYKU? Wiele z tego, co odkryłem i czym dzielę się z Tobą w tym poradniku jest właściwie zdrowym rozsądkiem z perspektywy wielu osób uczących się języka. Rozmawiając z innymi doświadczonymi ludźmi (posłuchaj wywiadów zawartych w tym poradniku), doszedłem do wniosku, że to o czym mówię, jak np. dobre nastawienie, odpowiednie metody nauki itd. są wspólne dla ludzi, którzy uczą się efektywnie. Są jednak sprawy, które bywają dość kontrowersyjne jak np. to, kiedy powinieneś zacząć rozmawiać. Zdarzało się, że ludzie, którzy nie rozmawiali od razu również osiągali sukcesy językowe, ale mimo wszystko ich postępy były znacznie wolniejsze. Jednym z moich rozmówców był Moses McCormick, który tak jak ja uważa, że należy mówić już od pierwszego dnia. Ważną kwestią jest także poczucie gotowości. Wydaje się być logiczne, że skoro nie znasz wystarczającej ilości podstawowych słów, choćby szczątkowej gramatyki i nie rozumiesz ewentualnych odpowiedzi, nie jesteś gotowy, żeby rozmawiać. No dobrze... Nawet jeśli znasz już te podstawy i tak będziesz popełniał błędy i nadal nie będziesz znał wszystkich wyrażeń. A więc powinieneś wciąż czekać, aż wreszcie będziesz gotowy? Być może ale w dalszym ciągu nie będziesz umiał używać odpowiednich słów oraz trudno będzie Ci zrozumieć np. programy telewizyjne lub piosenki w danym języku. Widzisz już do czego zmierzam? Jeżeli skupiasz się tylko na tym, czego nie wiesz, nigdy nie będziesz gotowy aby rozmawiać. To smutne, ale spotkałem wielu ludzi, którzy myślą w ten

43 CZĘŚĆ III Komunikacja od pierwszego dnia sposób. Natknąłem się również na takich, którzy rozumieli dokładnie, jak funkcjonuje dany język, a wciąż to ja mówiłem lepiej niż oni. Należy pozbyć się chęci osiągnięcia perfekcji, ponieważ jest to niemożliwe. Nigdy nie będziesz w 100% przygotowany, aby rozmawiać w obcym języku. Kiedy pytam ludzi kiedy będą gotowi, żeby rozmawiać, otrzymuję zwykle mało satysfakcjonujące, pokrętne odpowiedzi w stylu będę wiedział, kiedy to się stanie. Myślę, że właśnie to zachęca ludzi do coraz dłuższego czekania. Skoro więc nie potrafisz powiedzieć kiedy, myślę, że możesz zacząć JUŻ PIERWSZEGO DNIA. To właśnie dlatego uczę się szybciej niż przeciętny człowiek po prostu wcześniej zaczynam mówić. Moim zdaniem jest to nic więcej jak czysta matematyka. Jeśli więcej rozmawiasz, to nawet w tych samych ramach czasowych w większym stopniu niż inni poprawisz swoją umiejętność mówienia, po prostu dlatego, że ćwiczysz więcej. Zarzutem, z jakim się spotkałem odnośnie mojej teorii, jest niebezpieczeństwo utrwalania błędów. Skoro będziesz popełniał dużo błędów, pojawia się podejrzenie, że nie uda Ci się ich oduczyć. Myślę jednak, że to zbyt wielkie uproszczenie ludzkiej inteligencji. Oczywiście, trudniej jest przyzwyczaić się do poprawnej wersji, jeśli dotychczas używaliśmy błędnej i to jest główną zaletą czekania w porozumiewaniu się aż do czasu zdobycia poprawnej wiedzy. Myślę jednak, że trudność związana z oduczeniem się błędnej wersji to mała niedogodność, którą w pełni rekompensuje szybkie nabycie umiejętności porozumiewania się w obcym języku

44 PODSUMOWANIE Pozbądź się myślenia kategoriami gotowy, niegotowy i zacznij rozmawiać od razu. CZĘŚĆ III Komunikacja od pierwszego dnia

45 CZĘŚĆ III Komunikacja od pierwszego dnia JĘZYK TO COŚ WIĘCEJ NIŻ DANE WEJŚCIOWE I DANE WYJŚCIOWE Bardzo ważne jest, aby uświadomić sobie, że w nauce języka najważniejsza jest właśnie komunikacja. Nie zaimponujesz ludziom samą znajomością odmiany czasowników oraz użyciem danego słowa, podczas gdy mógłbyś zastąpić je innym. Nawet jeśli przez dłuższy czas miałeś kontakt z językiem, nie musi to oznaczać, że już umiesz się nim posługiwać. Jeśli faktycznie chcesz mówić w danym języku, najpierw musisz sobie uświadomić dlaczego on istnieje. Istnieje, aby się komunikować. Tu jednak pojawia się wątpliwość w jaki sposób masz rozmawiać, skoro jeszcze nic nie umiesz? Jako inżynier mam tendencję do rozkładania skomplikowanych systemów na czynniki pierwsze i to samo radzę robić w nauce języka. Jestem zaskoczony widząc, jak niektórzy ludzie przedstawiają proces nauki języka i jak bardzo tym samym upraszczają rzeczywistość: 2. Weź człowieka, który nie umie mówić w żadnym języku obcym. 3. Aby przygotować człowieka, włóż w niego słownictwo, gramatykę lub poddaj go biernej ekspozycji na język. 4. Powtarzaj punkt 2 przez bardzo długi czas (lata, dziesięciolecia). 5. Pewnego dnia człowiek ten jest w stanie rozmawiać na satysfakcjonującym poziomie

46 CZĘŚĆ III Komunikacja od pierwszego dnia Wiara w ten schemat bardzo kusi, jako że jest on sposobem nauki większości ludzi. Skoro dopiero zacząłeś się uczyć, nie jesteś przecież w stanie rozmawiać, bo jest zbyt wiele rzeczy, których nie umiesz. Podążając taką logiką, trzeba być albo geniuszem albo posiadać magiczną formułę do zapamiętywania słówek i gramatyki, aby rozmawiać już w pierwszym tygodniu nauki. Ja jednak ani nie znam takiej formuły ani nie jestem geniuszem. Zapewniam Cię, że po pierwszym tygodniu nadal nie znam OLBRZYMIEJ ilości podstaw, które pozwoliłyby mi dobrze mówić w danym języku. Nie przeszkadza mi to jednak w komunikacji. Powodem jest to, że nie uznaję zaprezentowanego powyżej systemu. Nie jestem pudełkiem, które czeka, aż włoży się w nie coś i dopiero wtedy będzie w stanie dać coś z siebie. Ani Ty ani ja nie jesteśmy ludźmi bez znajomości żadnego języka obcego. Tak naprawdę posiadasz już pewne podstawy, bo w zasadzie nie jest możliwe zacząć uczyć się języka od zera. Fakt, że nauka niektórych języków przychodzi Ci łatwiej wydaje się być oczywisty. Rodzimi użytkownicy angielskiego z łatwością rozpoznają olbrzymią ilość słów w obcych językach (wyjaśniam to w ostatniej część poradnika). Poza tym istnieją liczne podobieństwa pomiędzy różnymi językami. Umiejąc hiszpański łatwiej było mi rozmawiać po włosku, ponieważ oba języki są do siebie podobne. Podobnie było z niemieckim, bo kiedyś uczyłem się go w szkole. Zdarzały się jednak i takie przypadki, kiedy nie posiadałem żadnej znajomości danego języka, a mimo tego nadal byłem w stanie porozumiewać się dobrze za jego pomocą

47 CZĘŚĆ III Komunikacja od pierwszego dnia Na przykład podczas pierwszego tygodnia pobytu w Pradze opanowałem większość tego, co było mi potrzebne do komunikacji, nie mając wcześniej nic do czynienia z tym językiem. Podobnie jeden weekend, w którym starałem się rozmawiać po tajsku, dał mi o wiele więcej niż kilka tygodni leniwej nauki. Podchwyciłem podstawy tego języka mimo, że używałem go tylko jeden czy dwa dni. Wszystko to udało mi się dzięki skupieniu uwagi na tym co umiem, a nie na odwrót (o czym wspominałem w poprzednim rozdziale). Okazało się, że zanim nawet zacząłem rozmawiać w tym języku, miałem w głowie o wiele więcej wkładu niż sugeruje powyższa wizualizacja. W tym rozdziale, podam Ci kilka pomysłów na to, jak efektywnie porozumiewać się już w pierwszym tygodniu nauki języka!