Orkiestra Akademii Beethovenowskiej Collegium Zieleński Bartosz Koziak wiolonczela Maciej Tworek dyrygent

Transkrypt

1 31 sierpnia, piątek, godz Kościół OO. Augustianów, ul. Augustiańska 7 W 85-lecie urodzin Krzysztofa Pendereckiego Orkiestra Akademii Beethovenowskiej Collegium Zieleński Bartosz Koziak wiolonczela Maciej Tworek dyrygent

2 Krzysztof Penderecki (ur. 1933) AGNUS DEI (Polskie Requiem) PSALM XXX (Psalmy Dawida) SANCTUS. BENEDICTUS (Missa brevis) O GLORIOSA VIRGINUM KONCERT NA WIOLONCZELĘ I ORKIESTRĘ KAMERALNĄ Lento. Vivace. Lento (Tempo I). Vivo. Lento (Tempo I). SINFONIETTA PER ARCHI I. Allegro molto. Andante. Allegro molto. Allegretto. Allegro molto. Vivo. Adagio. Vivo. Adagio. II. Vivace AGNUS DEI (Polskie Requiem wersja na orkiestrę smyczkową)

3

4 23 listopada bieżącego roku Krzysztof Penderecki kończy 85 lat. W przyszłym, 2019 roku minie 60 lat od jego spektakularnego debiutu, gdy to po otwarciu kopert z godłami okazało się, że w II Konkursie Młodych Kompozytorów, organizowanym przez Związek Kompozytorów Polskich, nieznany szerzej twórca zdobył trzy główne nagrody. Dziś, urodzony w Dębicy, wykształcony w Krakowie, osiadły pod Wawelem i w Lusławicach, obywatel świata uznawany jest za jednego z najwybitniejszych kompozytorów II połowy XX wieku i oby jak najdłużej pierwszych dziesięcioleci naszego stulecia. Za swe dokonania twórcze wyróżniony został najwyższymi odznaczeniami państwowymi nie tylko polskimi (Order Orła Białego), ale i większości krajów europejskich, północno- i południowoamerykańskich, Bliskiego Wschodu oraz Japonii, obdarzono go też ponad czterdziestoma doktoratami h.c. znaczących w świecie uniwersytetów i uczelni muzycznych oraz licznymi nagrodami (jest m.in. czterokrotnym laureatem Grammy). Większość z blisko stu pięćdziesięciu jego utworów rozbrzmiewa na całym świecie. Jego kompozycje uświetniają wielkie wydarzenia, by wymienić tylko Pasję wg św. Łukasza napisaną na 700. rocznicę konsekracji Katedry w Münster, Magnificat na 1200-lecie Katedry w Salzburgu, Raj utracony na 200-lecie ogłoszenia niepodległości Stanów Zjednoczonych, Siedem bram Jerozolimy na jubileusz 3000-lecia Jerozolimy, IV Symfonię dla Narodowej Orkiestry Francuskiej z okazji 200-lecia Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela, II Koncert wiolonczelowy na 100-lecie Berlińskich Filharmoników, Koncert na altówkę na 200-lecie urodzin Simóna Bolívara czy Hymn do św. Wojciecha zamówiony przez miasto Gdańsk na swoje 1000-lecie. Gdyby szukać określenia, które najtrafniej streszczałoby rolę Krzysztofa Pendereckiego w kulturze muzycznej jego czasu, to najbliższe sednu wydaje mi się: wytyczający drogi. W latach 60. radykalizm jego języka muzycznego i nowatorski sposób wykorzystania klasycznego instrumentarium otworzył awangardzie sale koncertowe. Na nic zdały się protesty niektórych krytyków czy zespołów. Słuchaczy urzekła ekspresja tej niezwykłej muzyki. Kompozytor miał ich po swojej stronie także wtedy, gdy zdradził awangardę i, nie rezygnując z nowatorskiego języka, nasycił go pierwiastkiem duchowości. Był pierwszym, który odważył się w czasach negacji tradycji stwierdzić, że przyszłość musi mieć oparcie w przeszłości, a w procesie twórczym chodzi o coś więcej niż tylko o zręczne operowanie dźwiękami. Równie zaskakujący i w tym sensie nowatorski był jego zwrot ku późnoromantycznej symfonice. W tej dziedzinie od lat kontynuuje w oryginalny, sobie tylko właściwy sposób idee wielkich twórców przełomu XIX i XX wieku, nadając im pulsujący życiem kształt. Ale Krzysztof Penderecki wytyczał i wytycza drogi nie tylko

5 w dziedzinie kompozycji. W 1972 roku stanął na czele Akademii Muzycznej w Krakowie. Kierował nią przez piętnaście lat, nie żałując czasu i wysiłku stworzył z niej nowoczesną uczelnię, wprowadził ją do światowego kręgu ośrodków kształcących muzyków na miarę zmieniających się potrzeb współczesnego świata. Sam wychował kilka pokoleń nie tylko polskich kompozytorów. Z myślą o młodych stworzył w Lusławicach, obok swego dworu, Europejskie Centrum Muzyki, niemający podobnych w Polsce kampus obejmujący m.in. salę koncertową, studio nagrań, sale ćwiczeń, bibliotekę i część hotelową. W Lusławicach młodzi muzycy w trakcie kursów mistrzowskich, warsztatów, koncertów i wykładów spotykają się z mistrzami sztuki wykonawczej, kompozytorami, a także wybitnymi postaciami świata humanistyki. Bo misją Europejskiego Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego jest możliwie najdoskonalszy i wielokierunkowy rozwój młodych talentów. Nie sposób nie wspomnieć też o pasji ogrodniczej Krzysztofa Pendereckiego. Blisko trzydziestohektarowy park w Lusławicach, w którym niemal każde drzewo kompozytor własnoręcznie posadził, jest też ewenementem na mapie Polski. Krzysztof Penderecki znajduje wiele podobieństw pomiędzy pracą ogrodnika a działaniami kompozytora. Popatrzmy na drzewo mówi ono nas uczy, że dzieło sztuki musi być podwójnie zakorzenione w ziemi i w niebie. Muzyka Krzysztofa Pendereckiego zakorzeniła się też w sercach słuchaczy oczekujących wciąż z ciekawością na każde jego nowe dzieło. Oby było ich jeszcze wiele!

6 fot. Bruno Fidrych lat Orkiestry Akademii Beethovenowskiej Orkiestra Akademii Beethovenowskiej to jeden z czołowych, a zarazem najmłodszy zespół symfoniczny w Polsce. Tworzą go pasjonaci najwybitniejsi studenci i absolwenci europejskich wyższych szkół muzycznych, takich jak Akademia Muzyczna w Krakowie, Hochschule Für Musik und Darstellende Kunst w Stuttgarcie, Hochschule für Musik w Karlsruhe, Royal Music Conservatoire w Brukseli, Conservatoire International de Musique w Paryżu oraz Universität für Musik und Darstellende Kunst w Grazu. Zespół rozpoczął działalność w 2003 roku, po sukcesach na 53 Festiwalu Jünger Künstler Bayreuth. W 2005 roku, za sprawą Elżbiety Pendereckiej, Orkiestra Akademii Beethovenowskiej zadebiutowała podczas IX Wielkanocnego Festiwalu Ludwiga van Beethovena w Warszawie, gromadząc wyśmienite recenzje oraz otrzymując wiele zaproszeń do udziału w prestiżowych festiwalach w kraju i za granicą. W tym samym roku nagrana została pierwsza studyjna płyta z muzyką polską dla wytwórni DUX. Artystyczną i organizacyjną pieczę nad zespołem sprawuje od samego początku Marcin Klejdysz, absolwent Akademii Muzycznej w Krakowie, wychowanek Roberta Kabary. Akademia Beethovenowska pracuje pod dyrekcją wybitnych dyrygentów Krzysztofa Pendereckiego, Gabriela Chmury, Jacka Kaspszyka, Michała Dworzyńskiego, Michała Nesterowicza, Macieja Tworka, Pawła Przytockiego, Marka Pijarowskiego, Łukasza Borowicza, Fausto Nardiego, Piotra Sułkowskiego, Alexandra Geluka oraz współpracuje z solistami młodego pokolenia Łukaszem Długoszem, So-Ock Kim, Bartoszem Koziakiem, Katarzyną Dudą, Iwoną Sobotką, Małgorzatą Pańko, Rafałem Bartmińskim, Aleksandrem Kobrinem, Wibi Soerjadim i innymi. Orkiestra nagrała

7 dotychczas jedenaście płyt, m.in. dla wytwórni DUX Poland, Centaur Reccord USA, Le Foxx Music oraz Universal Music. W 2009 roku Orkiestra wystąpiła z takimi sławami, jak Krzysztof Jabłoński, Steven Isserlis i Konstantin Szczerbakow. We wrześniu 2009 roku, na zaproszenie Wiedeńskiego Towarzystwa Muzycznego, Orkiestra Akademii Beethovenowskiej wystąpiła w legendarnej sali Musikverein. W 2010 roku zespół ponownie zagościł na Festiwalu Young Euro Classic w Berlinie, a dzięki nowatorskiej inicjatywie p.n. Comarch Young Europe Experience 2010 także w prestiżowych niemieckich salach koncertowych: Alte Oper Frankfurt, Konzerthaus Dortmund oraz Gesteig Monachium. Obecnie Orkiestra Akademii Beethovenowskiej koncertuje w kraju i za granicą, odbywając tournée promujące zapomnianą polską muzykę w cyklu pt. Jeszcze polska muzyka... realizowanym pod patronatem Województwa Małopolskiego oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. 17 marca 2013 roku Orkiestra Akademii Beethovenowskiej zainaugurowała w Filharmonii Narodowej XVII Wielkanocny Festiwal im. Ludwiga van Beethovena. Bartosz Koziak jest zwycięzcą III Międzynarodowego Konkursu Wiolonczelowego im. Witolda Lutosławskiego w Warszawie (2001), zdobywcą II-ich nagród na konkursach w Tongyeong ( Isang Yun in Memoriam, Korea Południowa) i Kijowie (Konkurs im. M. Łysenki), laureatem oraz zdobywcą nagrody specjalnej na konkursie Praskiej Wiosny, zdobywcą I nagrody na XI Międzynarodowym Konkursie Współczesnej Muzyki Kameralnej w Krakowie; otrzymał także nagrody na Konkursach im. P. Czajkowskiego w Moskwie oraz ARD w Monachium. W 2003 roku otrzymał nagrodę specjalną Fundacji Kultury Polskiej przyznaną przez Ewę Podleś. Występował m.in. w Konzerthaus w Berlinie, Rudolfinum w Pradze, Cité de la Musique w Paryżu, Teatro Politeama

8 w Palermo, Studiu im. Witolda Lutosławskiego i Filharmonii Narodowej w Warszawie. Jako solista współpracował z takimi orkiestrami, jak: Filharmonia Narodowa, NOSPR, Sinfonia Varsovia, Sinfonietta Cracovia, Orchestre Philharmonique de Monte Carlo, Münchener Kammerorchester, Praska Filharmonia, Orkiestry Radiowe w Warszawie i Budapeszcie pod dyrekcją Krzysztofa Pendereckiego, Jana Krenza, Antoniego Wita, Gabriela Chmury, Massimiliana Caldiego. Jako kameralista występował m.in. z Kają Danczowską, Elżbietą Stefańską, Andrzejem Bauerem, Roberto Fabbricianim. Jest zapraszany na znane festiwale m.in. Warszawską Jesień, Wielkanocny Festiwal im. L. van Beethovena, Mecklemburg Vorpommern, Young Euro Classic w Berlinie, Musica Polonica Nova. Ukończył z odznaczeniem Magna cum Laude Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina w Warszawie w klasie prof. Kazimierza Michalika i Andrzeja Bauera oraz Conservatoire National Supérieur de Musique de Paris w klasie Philippe a Mullera. Od kilku lat jest regularnie zapraszany do udziału w projektach koncertowych Krzysztofa Pendereckiego. Brał udział w pierwszym nagraniu płytowym Concerto grosso pod dyrekcją Kompozytora. Dzięki uprzejmości Kai Danczowskiej gra na XIX-wiecznej kopii instrumentu J. Guadagniniego, na którym koncertował wybitny polski wiolonczelista Dezyderiusz Danczowski. Maciej Tworek urodził się w Tarnobrzegu. W krakowskiej Akademii Muzycznej studiował fortepian w klasie prof. Jana Hoffmana, chóralistykę na Wydziale Wychowania Muzycznego, oraz dyrygenturę na Wydziale Kompozycji, Dyrygentury i Teorii Muzyki w klasie prof. Józefa Radwana. Brał udział w dyrygenckich kursach mistrzowskich prowadzonych przez Helmutha Rillinga, Rogera Norringtona i Kurta Masura. Jako asystent współpracował z Walierijem Giergijewem i Lorinem Maazelem. W 1998 r. otrzymał wyróżnienie w II Ogólnopolskim Konkursie Młodych Dyrygentów im. Witolda Lutosławskiego w Białymstoku, a w roku 2002 brał udział w Międzynarodowym Konkursie Dyrygenckim The Maazel/Vilar Conductors Competition runda półfinałowa. W 2003 roku wraz z Orkiestrą Kameralną Akademii Muzycznej w Krakowie uczestniczył w Festival Junger Künstler w Bayreuth. W latach 2005 do 2012 był dyrygentem Capelli Cracoviensis gdzie pełnił również funkcję zastępcy dyrektora. Obecnie jest wykładowcą w krakowskiej Akademii Muzycznej. Współpracował z wieloma zespołami, m.in.: The Hilliard Ensemble, Narodową Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia, Sinfonia Varsovia, Państwową Orkiestrą Symfoniczną

9 fot. Beata Frysztacka Nowa Rosja, Orquesta Sinfonica Simon Bolívar de Venezuela, Coro Sinfonico Nacional Juvenil de Venezuela, Bucheon Philharmonic Orchestra Chorus (Korea Południowa), NDR Chor, NDR Radiofilharmonie, MDR Rundfunk Chor, MDR Sinfonie Orchester, Rundfunk-Sinfonieorchester Berlin, Orkiestrą Symfoniczną Czeskiego Radia, Camerata Janáček, zespołami Filharmonii w Astanie, Brnie, Krakowie, Łodzi, Wrocławiu, Białymstoku i Rzeszowie, Orkiestrą Akademii Beethovenowskiej, Sinfonia Iuventus, Chórem Polskiego Radia, Chórem Kameralnym Pro Arte. W 2002 roku rozpoczął trwającą do dzisiaj dyrygencką współpracę z Krzysztofem Pendereckim. Jej owocem było m.in. przygotowanie zespołów Opery Narodowej do europejskiego prawykonania pod dyrekcją kompozytora VIII Symfonii Lieder der Vegänglichkeit i udział w nagraniu z orkiestrą Sinfonia Iuventus dla firmy DUX kompletu jego symfonii i koncertów instrumentalnych. Od roku 2010 opiekę impresaryjną nad artystą sprawuje Stowarzyszenie im. Ludwiga van Beethovena.

10 KOŚCLÓŁ OO. AUGUSTIANÓW (ŚW. KATARZYNY). Świątynię tę ufundował król Kazimierz Wielki dla zakonu augustianów, sprowadzonych z Pragi. Budowę ukończono dopiero z końcem XIV wieku. Obok Kościoła Mariackiego należy do niezwykle interesujących przykładów gotyckiej architektury Krakowa. W kościele św. Katarzyny skrystalizowały się najczystsze formy gotyku. Prezbiterium świątyni, opięte potężnymi skarpami, sprawia wrażenie lekkości i wysmukłości. Wnętrze posiada układ bazylikowy z wydłużonym prezbiterium, w którym znajduje się wczesnobarokowy ołtarz główny z obrazem Mistyczne zaślubiny św. Katarzyny pędzla krakowskiego malarza Andrzeja Wenesty, działającego w I połowie XVII wieku. Od strony północnej przylegają do kościoła gotyckie krużganki. Zdobią je cenne malowidła (XIV XVI wiek), wśród których należy wspomnieć Chrystusa w grobie i wizerunki Matki Boskiej Pocieszenia ze świętymi: Mikołajem z Tolentino i Augustynem (w osobnej kaplicy). Michał Rożek 35