Dokumenty planistyczne -

Transkrypt

1 Dokumenty planistyczne - Założenia prawne a rzeczywistość Seminarium planistyczne Ustroń 2014

2 Co powinien zawierać miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego? Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym jest podstawowym aktem regulującym proces gospodarowania przestrzenią. Z woli ustawodawcy jej przedmiot stanowią regulacje w dwóch podstawowych obszarach: 1) określenia zasad kształtowania polityki przestrzennej przez organy administracji oraz 2) określenia zakresu i sposobu postępowania w sprawach przeznaczania terenów na konkretne cele wraz z ustaleniem zasad ich zagospodarowania i zabudowy. 2

3 Co powinien zawierać miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego? Podstawę powyższych działań stanowić ma ochrona i zabezpieczenie dwóch fundamentalnych wartości - ładu przestrzennego i zrównoważonego rozwoju. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego jest dokumentem, który wyznacza ramy i przesądza o gospodarce przestrzennej gminy. 3

4 W planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym uwzględnia się zwłaszcza: 1) wymagania ładu przestrzennego, w tym urbanistyki i architektury; 2) walory architektoniczne i krajobrazowe; 3) wymagania ochrony środowiska, w tym gospodarowania wodami i ochrony gruntów rolnych i leśnych; 4) wymagania ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej; 5) wymagania ochrony zdrowia oraz bezpieczeństwa ludzi i mienia, a także potrzeby osób niepełnosprawnych; 6) walory ekonomiczne przestrzeni; 7) prawo własności; 8) potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa; 9) potrzeby interesu publicznego; 10) potrzeby w zakresie rozwoju infrastruktury technicznej. art. 1 ust. 2 ustawy o planowaniu 4

5 Rodzaje determinant polityki przestrzennej 1) wymagania urbanistyczno-architektoniczne 2) wymagania ochrony środowiska - które należy powiązać z zasadą zrównoważonego rozwoju. Niewątpliwie procedurą weryfikującą w wielu przypadkach zgodność instrumentów zarządzania przestrzenią będzie strategiczna ocena oddziaływania na środowisko. Obowiązek uwzględniania w planowaniu przestrzennym wymagań ochrony środowiska jest niezależny od realizacji niniejszej procedury; 5

6 Wymagania ochrony środowiska Art. 2 pkt 2 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, definiuje rozwój zrównoważony jako rozwój społeczno-gospodarczy, w którym następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczych i społecznych, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych, w celu zagwarantowania możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli zarówno współczesnego pokolenia, jak i przyszłych pokoleń. 6

7 Rodzaje determinant polityki przestrzennej 3) wymagania kulturowe; 4) wymagania związane z ochroną zdrowia, bezpieczeństwem ludzi i mienia, a także bezpieczeństwem państwa; 5) walory ekonomiczne przestrzeni w tym kontekście organy powinny mieć świadomość, że ich rozstrzygnięcia przestrzenne znacząco będą wpływać na wartość nieruchomości. 7

8 Walory ekonomiczne przestrzeni To wymóg: dążenia do racjonalnego wykorzystania przestrzeni na etapie planowania jej przeznaczenia. Chodzi tu zarówno o właściwe rozmieszczenie poszczególnych rodzajów budynków i właściwe ich usytuowanie względem siebie, jak też maksymalne wykorzystanie przestrzeni. wskazania rozwiązania najkorzystniejszego z punktu widzenia potencjalnego efektu społecznego, gospodarczego, przestrzennego oraz najkorzystniejszego z punktu widzenia realizacji. 8

9 Rodzaje determinant polityki przestrzennej 6) prawo własności Umieszczenie prawa własności wśród elementów obligatoryjnie branych pod uwagę w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oznaczać będzie obowiązek organu liczenia się z interesem właścicieli nieruchomości objętych planowaniem. Z uwagi na zapisy ustawowe, prawo własności może w sposób istotny ograniczać miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego i z tego powodu musi podlegać ocenie pod kątem zgodności z art. 64 ust. 2 oraz art.32 Konstytucji RP 7) potrzeby związane z interesem publicznym oraz infrastrukturą techniczną, które mogą stanowić przesłankę ograniczeń innych uwarunkowań. 9

10 10

11 11

12 12

13 13

14 Obszar objęty planem przy wyznaczaniu granic obszaru analizowanego ponad minimalne rozmiary, organ orzekający winien wykazać, że wielkość tego obszaru służy ustawowemu wymogowi zachowania ładu przestrzennego w ramach dającej się wyodrębnić zwartej jednostki terenowej urbanistycznoarchitektonicznej na danym obszarze, nie zaś jedynie poszukiwaniu takich funkcji, cech i parametrów zabudowy, aby uzasadnić formalną dopuszczalność lokalizacji zabudowy o cechach i parametrach wnioskowanych przez inwestora Wyrok WSA w Warszawie z 27 października 2009 r., IV SA/Wa 972/09, LEX nr

15 Kolizja norm mpzp z prawem własności Właściciel rzeczy korzysta z niej z wyłączeniem innych osób zgodnie z jej społeczno - gospodarczym przeznaczeniem i zasadami współżycia społecznego, w szczególności może pobierać pożytki i inne dochody z rzeczy. W tych samych granicach może rozporządzać rzeczą, z tym, że przy wykonywaniu własności jest ograniczony treścią przepisów szczególnych. art. 21 Konstytucji RP, art. 140 Kodeksu cywilnego 15

16 Kolizja norm mpzp z prawem własności Własność może być ograniczona, przy czym tylko w drodze ustawy i tylko w takim zakresie w jakim nie narusza to istoty prawa własności. Konstytucja RP w art. 64 ust. 3 16

17 Kolizja norm mpzp z prawem własności Ingerencja w sferę prawa własności musi pozostawać w racjonalnej i odpowiedniej proporcji do celów, dla osiągnięcia których ustanawia się określone ograniczenia. Takimi przepisami ustawowymi dającymi podstawę do ograniczenia prawa własności są m.in. regulacje zawarte ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym upoważniające gminy do uchwalania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (art. 3 ust. 1). 17

18 W jakim zakresie prawo własności może być ograniczone? prawo własności może podlegać ograniczeniom ze względu na konieczność ochrony innych ważnych wartości, przy czym ograniczenia te nie mogą de facto prowadzić do pozbawienia prawa własności, gdyż w takim przypadku powinno nastąpić wywłaszczenie nieruchomości. własność może być ograniczona w zakresie w jakim nie narusza istoty prawa własności, a ograniczenie to musi być poparte konkretnym przepisem prawnym 18

19 Czym można uzasadnić ograniczenia? Wprowadzane ograniczenia muszą być uzasadnione potrzebą ochrony wartości i dóbr wymienionych w art. 31 ust. 3 Konstytucji RP, takich jak: - bezpieczeństwo lub porządek publiczny, - ochrona środowiska, - ochrona zdrowia i moralności publicznej, oraz - ochrona wolności i praw innych osób. 19

20 Zakaz zabudowy Jeżeli ingerencja w prawo własności następuje w zakresie uzasadnionym interesem publicznym, nie naruszając jego istoty oraz z poszanowaniem zasady proporcjonalności zakaz zabudowy nieruchomości rolnej, przy uwzględnieniu konkretnej lokalizacji określonych działek i wynikających z niej uwarunkowań nie prowadzi do nadmiernej ingerencji w sferę prawa własności i jest jak najbardziej dopuszczalnym przepisem miejscowego planu. Przesądzenie o przeznaczeniu działek może być również uwarunkowane zapobieganiem ewentualnemu narażeniu ludzi i mienia na niebezpieczeństwo, np. w wypadku uruchomienia procesów osuwiskowych. 20

21 Zakaz zabudowy Decydujące znaczenie w tej kwestii ma natomiast sporządzona w ramach uchwalania planu miejscowego dokumentacja planistyczna, a zwłaszcza opracowanie ekofizjograficzne. (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z , II OSK 1855/11). 21

22 W uchwałach bardzo często znajdują się zapisy: zakaz lokalizacji nowych przydomowych oczyszczalni ścieków, nakaz likwidacji zbiornika na ścieki i podłączenia się do kanalizacji sanitarnej po jej zrealizowaniu warunkiem dopuszczenia do zabudowy niektórych terenów jest wyprzedzająca realizacja kanalizacji sanitarnej. 22

23 Uregulowania te naruszają: art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tekst jedn. z 2012 r. Dz. U. poz.391 ze zm.), przyłączenie nieruchomości do sieci kanalizacyjnej nie jest obowiązkowe, jeżeli nieruchomość jest wyposażona w przydomową oczyszczalnię ścieków spełniającą wymagania określone w przepisach odrębnych, właściciele nieruchomości zapewniają utrzymanie czystości i porządku przez przyłączenie nieruchomości do istniejącej sieci kanalizacyjnej lub, w przypadku gdy budowa sieci kanalizacyjnej jest technicznie lub ekonomicznie nieuzasadniona, wyposażenie nieruchomości w również w zbiornik bezodpływowy nieczystości ciekłych. 23

24 Są również sprzeczne z: 26 ust. 3 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie W razie braku warunków przyłączenia sieci wodociągowej i kanalizacyjnej działka może być wykorzystana pod zabudowę budynkami przeznaczonymi na pobyt ludzi, pod warunkiem zapewnienia możliwości korzystania z indywidualnego ujęcia wody, a także zastosowania zbiornika bezodpływowego lub przydomowej oczyszczalni ścieków, jeżeli ich ilość nie przekracza 5 m³ na dobę. 24

25 Sieć wodociągowa warunkiem zabudowy? Władztwo planistyczne gminy nie uzasadnia uzależnienia zabudowy od wykonania sieci wodociągowej oraz zakazu wyposażania terenów, przeznaczonych w planie na budownictwo mieszkalne jednorodzinne w elementarne wyposażenie, w szczególności w szczelne, bezodpływowe zbiorniki czy przydomowe oczyszczalnie ścieków. 25

26 Określenie dostawcy mediów. nakaz korzystania z dostaw wody ze ściśle określonego wodociągu, korzystania z ciepła dostarczanego przez przedsiębiorstwo ciepłownicze oraz nakaz dostarczenia energii z istniejących sieci elektroenergetycznych. Tego rodzaju ustalenia planu nie mają podstaw normatywnych i w nieuzasadniony sposób ingerują w swobodę inwestora w doborze dostawców mediów oraz w swobodę przyjęcia określonych rozwiązań technicznych (przekroczenie kompetencji z art. 15 ustawy o ( planowaniu 26

27 Realizacja inwestycji dla całego obszaru na podstawie jednego projektu budowlanego. zagospodarowanie obszarów oznaczonych symbolami 1.MW- 9.MW, 1.MN-3.MN oraz 1.US należy realizować na podstawie projektu budowlanego obejmującego w całości co najmniej jeden obszar. art. 15 ust. 1 ustawy stanowi, że plan określa np. zasady kształtowania zabudowy i wskaźniki zabudowy, intensywność zabudowy, gabaryty obiektów, linie zabudowy, zasady ochrony i kształtowania ładu przestrzennego. Ustalenie tych wskaźników pozwala wyznaczać stosunkowo precyzyjnie nie tylko rodzaj zabudowy, ale także jej lokalizację, wysokość (i inne parametry), a także wprowadzać wymóg zachowania określonego typu zabudowy, kolorystyki, dachów. 27

28 28

29 W kolizji z prawem budowlanym Zgodnie z art. 33 ust. 1 prawa budowlanego pozwolenie na budowę może dotyczyć wybranych obiektów (gdy zamierzenie obejmuje więcej niż jeden obiekt), ale wówczas inwestor jest obowiązany przedstawić projekt zagospodarowania terenu dla całego zamierzenia budowlanego. Do wniosku należy także dołączyć oświadczenie o posiadanym prawie dysponowania nieruchomością na cele budowlane 29

30 Konsekwencje W praktyce jest to przepis wymuszający na właścicielach zbycie nieruchomości na rzecz jednego inwestora, pod jego rządami poszczególni właściciele nie mają bowiem możliwości indywidualnego zagospodarowania swoich gruntów. 30

31 Nakaz zmiany aktualnego zagospodarowania terenów - nakaz likwidacji istniejącej bazy produkującej masy betonowe; - nakaz uzyskania pozwolenia na wykonanie i eksploatację urządzeń oczyszczających zanieczyszczone wody opadowe i roztopowe Nałożenie na bliżej nieokreślony podmiot nakazu likwidacji istniejącej bazy wykracza poza materię podlegającą regulacji w planie miejscowym. 31

32 Art. 35 ustawy o planowaniu Tereny, których przeznaczenie plan miejscowy zmienia, mogą być wykorzystywane w sposób dotychczasowy do czasu ich zagospodarowania zgodnie z tym planem, chyba że w planie ustalono inny sposób ich tymczasowego zagospodarowania. 32

33 Nakazy uzgadniania różnych czynności z organami administracji nakaz bezwzględnego uzgadniania odległości urządzeń reklamowych od jezdni z zarządcą drogi dopuszczenie lokalizacji w terenach ulic lokalnych i ulicy zbiorczej zadaszonych przestanków, punktów sprzedaży prasy i niezbędnych urządzeń infrastruktury na warunkach określonych przez administratora drogi dopuszczenie możliwości rozbiórki obiektów w przypadkach uzasadnionych złym stanem technicznym w uzgodnieniu z właściwym organem d.s. ochrony zabytków nakaz wyprzedzających badań archeologicznych 33

34 Nakazy uzgadniania różnych czynności z organami administracji Rada gminy nie kompetencji do nadawania w drodze uchwały obowiązków organom administracji publicznej Rada gminy nie może wprowadzać odmiennego trybu uzyskania określonych pozwoleń niż wynika to z przepisów rangi ustawowej 34

35 Przekroczenie kompetencji Dla terenów przeznaczonych na stację paliw wprowadzono nakaz stałego monitoringu wód podziemnych. dopuszczenie lokalizacji nośników reklamowych o treści związanej wyłącznie z usługami zlokalizowanymi w granicach linii rozgraniczających teren 1U obowiązek wykonania wejść do budynku wyłącznie od wskazanej w planie strony i w ściśle określony sposób (z poziomu ulicy). 35

36 Przekroczenie kompetencji obowiązek przeprowadzenia kompleksowych badań archeologicznych poprzedzających wszelką działalność inwestycyjno-budowlaną w stosunku do wszelkich działań inwestycyjnych, dopuszczonych w ramach określonego w rozdziale 1 przeznaczenia terenów, ustalony został obowiązek określenia geotechnicznych warunków posadowienia obiektów poprzez wykonanie odpowiednich ekspertyz lub dokumentacji geotechnicznych, a także dokumentacji geologicznoinżynierskich, stosownie do określonych w przepisach odrębnych rodzajów warunków gruntowych oraz kategorii geotechnicznych obiektów lub ich poszczególnych części, 36

37 Przekroczenie kompetencji konieczność nawiązania przekształceń terenów do zabudowy i użytkowań przemysłowych istniejących na terenach przyległych od północy do terenów objętych planem Ustalenia te wprowadzają możliwość zastosowania wykluczających się z ustalonymi parametrów i wskaźników zabudowy, co uniemożliwia organowi wydającemu pozwolenie na budowę jednoznaczne stwierdzenie, które parametry i wskaźniki należy zastosować. 37

38 Podsumowanie Przepis prawa materialnego powinien możliwie bezpośrednio i wyraźnie wskazywać kto, w jakich okolicznościach i jak powinien się zachować (przepis podstawowy). 38