Wniosek DECYZJA RADY. w sprawie udzielenia pomocy makrofinansowej Ukrainie. {SWD(2014) 112 final}

Transkrypt

1 KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia r. COM(2014) 182 final 2014/0104 (NLE) Wniosek DECYZJA RADY w sprawie udzielenia pomocy makrofinansowej Ukrainie {SWD(2014) 112 final} PL PL

2 UZASADNIENIE 1. KONTEKST WNIOSKU Podstawa i cele wniosku Począwszy od drugiej połowy 2012 r. gospodarka Ukrainy znajduje się w recesji. Wzrost PKB odnotowano jedynie w ostatnim kwartale 2013 r., ale już w pierwszych dwóch miesiącach 2014 r. doszło do odwrócenia tej pozytywnej tendencji w związku z pogorszeniem się sytuacji politycznej i bezpieczeństwa narodowego. W trakcie 2013 r. rząd Ukrainy utracił dostęp do międzynarodowych rynków finansowych wraz ze znacznym spadkiem zaufania w obliczu rosnącego deficytu budżetowego i deficytu na rachunku obrotów bieżących oraz braku pilnych reform. Brak gotowości władz do zobowiązania się do przeprowadzenia refom uniemożliwił im również zawarcie umowy o finansowaniu z MFW. W związku ze znacznymi spłatami zadłużenia w czwartym kwartale 2013 r. i na początku 2014 r., a także w wyniku interwencji banku centralnego służących utrzymaniu sztywnego kursu walutowego względem amerykańskiego dolara, rezerwy walutowe gwałtownie spadły i na koniec lutego wynosiły 15,5 mld USD. Sytuacja Ukrainy pod względem bilansu płatniczego stała się niezwykle trudna i w dalszym ciągu szybko się pogarsza. Aktualny kryzys polityczny wywiera bardzo negatywny wpływ na już obecnie zagrożoną stabilność gospodarczą i finansową Ukrainy. Faktyczne wstrzymanie rosyjskiej pomocy udzielanej w ramach uzgodnionego w grudniu ub. roku pakietu o wartości 15 mld USD oraz zapowiedziane wycofanie się przez Gazprom z początkiem kwietnia 2014 r. ze stosowania obniżonych cen gazu przyniosą dalsze pogorszenie sytuacji. W tych okolicznościach istnieje poważne ryzyko, że w bliskiej przyszłości Ukraina ogłosi niewypłacalność. Jednocześnie w lutym, w wyniku masowych protestów trwających od końca listopada, ukraiński rząd złożył rezygnację. Ukraiński parlament (Werchowna Rada) powołał nowy rząd w dniu 27 lutego, powrócono również do konstytucji z 2004 r. Mimo tych zmian Ukrainie nie udało się przywrócić stabilności politycznej, gdyż doszło następnie do naruszenia jej suwerenności i integralności terytorialnej przez Federację Rosyjską. Nowy rząd publicznie zobowiązał się do rozpoczęcia wdrażania istotnych i kompleksowych reform jeszcze przed wyborami prezydenckimi, których termin wyznaczono na 25 maja. Proces polityczny jest wprawdzie obecnie chwiejny, wyraźne są jednak oznaki utrzymania zaangażowania na rzecz reform gospodarczych. W tym kontekście władze Ukrainy zabiegają u wielostronnych i dwustronnych wierzycieli i darczyńców o pomoc finansową mającą służyć wsparciu przygotowywanego obecnie programu reform, który miałby zmniejszyć zagrożenia dla gospodarki, zwiększyć rezerwy walutowe i sprzyjać wzrostowi gospodarczemu. Na początku marca MFW wysłał delegację na Ukrainę i oczekuje się, że odegra on kluczową rolę w przygotowaniu tego programu i pozyskaniu międzynarodowej pomocy finansowej dla Ukrainy. Oczekuje się, że w najbliższych tygodniach MFW i władze Ukrainy osiągną porozumienie co do programu gospodarczego, który będzie wspierała umowa o finansowaniu. PL 2 PL

3 Można się spodziewać, że potrzeby Ukrainy w zakresie finansowania zewnętrznego przekroczą środki, które prawdopodobnie będzie w stanie udostępnić MFW. W związku z tym w dniu 5 marca 2014 r. Komisja Europejska zapowiedziała pakiet pomocy finansowej dla Ukrainy, co następnego dnia spotkało się z pozytywnym przyjęciem przez szefów państw lub rządów krajów UE. Jednym z elementów tego pakietu jest nowy program pomocy makrofinansowej w kwocie maksymalnie 1 mld EUR. Niniejszym Komisja Europejska przedkłada Radzie wniosek o przyznanie Ukrainie pomocy makrofinansowej w wysokości maksymalnie 1 mld EUR. Pomoc zostanie udzielona w formie pożyczek średnioterminowych, bez elementu dotacji, z uwagi na to, że Ukraina nie spełnia kryteriów kwalifikowalności do skorzystania z dotacji w ramach operacji pomocy makrofinansowej. Proponowana pomoc makrofinansowa Unii powinna ułatwić Ukrainie pokrycie części jej pilnych potrzeb w zakresie finansowania zewnętrznego w kontekście przygotowywanego obecnie programu stabilizacji i reform, ograniczając tym samym zagrożenia dla gospodarki w perspektywie krótkookresowej w kategoriach budżetowych i bilansu płatniczego. Proponowana pomoc finansowa wspierałaby pilnie potrzebną konsolidację budżetową i stabilizację w kategoriach zewnętrznych oraz stanowiłaby dla władz motywację do wdrożenia reform strukturalnych mających na celu poprawę ogólnego zarządzania makroekonomicznego, wzmocnienie zarządzania gospodarczego, zwiększenie przejrzystości oraz umocnienie podstaw trwałego wzrostu gospodarczego. Proponowana pomoc makrofinansowa jest zgodna z celami Partnerstwa Wschodniego oraz wytycznymi nowej europejskiej polityki sąsiedztwa (EPS). Byłaby ona sygnałem dla innych państw w regionie, że w przypadku trudności gospodarczych Unia Europejska jest gotowa wspierać państwa, które podjęły się przeprowadzenia reform politycznych. W tym kontekście Komisja uważa, że polityczne i gospodarcze warunki przeprowadzenia operacji pomocy makrofinansowej w proponowanej wysokości i o proponowanym charakterze są spełnione. Kontekst ogólny Po trwającym pięć kwartałów okresie ciągłego spadku realnego PKB, w ostatnim kwartale 2013 r. odnotowano wzrost tego wskaźnika o 3,3 % w ujęciu rok do roku, dzięki czemu za cały rok 2013 Ukraina wykazała zerowy wzrost gospodarczy. Słabe wyniki gospodarki były wynikiem niskich zbiorów w rolnictwie, spadku eksportu branży stalowej oraz opóźnień w przeprowadzaniu reform wewnętrznych. Według MFW w styczniu i lutym bieżącego roku ponownie doszło do spadku PKB. W obliczu niestabilnej sytuacji prognozy dotyczące tempa wzrostu gospodarczego w 2014 r. wahają się od -5 % do +3 %, w zależności od przyjętych założeń. Dostosowania makroekonomiczne, w tym konsolidacja budżetowa i uwolnienie kursu walutowego, będą hamowały aktywność gospodarczą, z drugiej jednak strony przewidywane osiągnięcie porozumienia z MFW powinno przynieść zwiększenie zaufania, co z kolei może prowadzić do szybkiego napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych. W dalszym ciągu jednak polityka Rosji wobec Ukrainy stanowi istotne zagrożenie dla perspektyw wzrostu gospodarczego tej ostatniej. Przez ostatnich kilka lat inflacja utrzymywała się na bardzo niskim poziomie i na koniec 2013 r. wynosiła 0,3 %, aczkolwiek w 2014 r. presja inflacyjna wzrosła. Wzrost indeksu cen towarów konsumpcyjnych wyniósł 0,5 % w styczniu i 1,2 % w lutym, przy czym ukraiński PL 3 PL

4 bank centralny oczekuje, że na koniec 2014 r. może on sięgnąć 10 % lub więcej w wyniku dewaluacji hrywny (UAH) i spodziewanego wzrostu cen energii dla gospodarstw domowych. Szacuje się, że w 2013 r. deficyt budżetowy, przy uwzględnieniu operacyjnego deficytu najważniejszego ukraińskiego operatora w sektorze energetycznym (Naftogaz), wyniósł 6,5 7,5 % PKB, do czego przyczyniły się głównie dotacje w sektorze energii, sięgające 7 % PKB, ale również spowolnienie koniunktury. Nakłady inwestycyjne zostały w 2013 r. ograniczone o 40 %, a wpływy z podatku VAT spadły o 7 %. Budżet na 2014 r. został uchwalony przez parlament na początku stycznia, ale opierał się na nierealistycznych założeniach dotyczących wzrostu PKB i inflacji, w związku z czym ministerstwo finansów, w ścisłej współpracy z MFW, pracuje obecnie nad jego zmianą. Dochody budżetowe w okresie styczeń luty 2014 r. wyniosły 82 % zaplanowanych w budżecie, co wskazuje na konieczność dokonania w całym 2014 r. cięć wydatków budżetowych o około 80 mld UAH, czyli o %. Ponadto z dniem 1 kwietnia cena importowanego z Rosji gazu wzrośnie do co najmniej 400 USD za metrów sześciennych, co będzie stanowiło dodatkowe istotne obciążenie dla budżetu. Minister finansów zapowiedział jednak podwyżki cen gazu dla gospodarstw domowych i zakładów ciepłowniczych jeszcze przed planowanymi na 25 maja wyborami, co powinno złagodzić presję na budżet. Kolejny problem stanowią zaległości płatnicze, które dotyczą zarówno zwrotu VAT przedsiębiorstwom (12 mld UAH), jak i dotacji dla przedsiębiorstw użyteczności publicznej (8 mld UAH). Od chwili wybuchu kryzysu ukraińska waluta znajduje się pod silną presją. Bank centralny dopuścił w lutym znaczną dewaluację hrywny (o około 25 %). Deprecjacja ta wynikała częściowo z zamierzonej dewaluacji w dniu 7 lutego oficjalnego kursu wymiany z 7,99 UAH/USD (utrzymywanego od lipca 2012 r.) do 8,708 UAH/USD. Doszło następnie do przyspieszonej dewaluacji waluty, gdyż bank centralny nie był zdolny do interwencji w związku z bardzo niskimi rezerwami walutowymi. W porozumieniu z MFW bank centralny Ukrainy prowadzi obecnie politykę dopuszczającą interwencje jedynie w sytuacjach istotnych zmian kursu wymiany. Bank centralny utrzymuje również w mocy pewną liczbę kontroli przepływów kapitałowych, ale zapowiedział, że zrezygnuje z wprowadzania nowych kontroli tego rodzaju. Mimo tych środków nie udało się ustabilizować kursu wymiany hrywny. Dalsza znaczna utrata wartości waluty grozi pogorszeniem sytuacji banków pod względem portfeli kredytowych i poziomu kapitału i niekoniecznie musi prowadzić do zrównoważenia rachunku obrotów bieżących, gdyż znaczna część eksportu jest uzależniona od wkładu pochodzącego z importu. Ponadto gospodarka Ukrainy jest napędzana przez konsumpcję (75 % PKB), w związku z czym dewaluacja w połączeniu z towarzyszącą temu inflacją prowadziłaby prawdopodobnie do kurczenia się PKB. Saldo obrotów bieżących uległo znacznemu pogorszeniu w 2013 r. i odnotowany szacunkowy deficyt na poziomie 10 % PKB wynika głównie ze spadku eksportu. Bank centralny Ukrainy spodziewa się istotnego zmniejszenia deficytu na rachunku obrotów bieżących w 2014 r. w wyniku dostosowań w ramach planowanego porozumienia z MFW, w tym konsolidacji budżetowej. Niemniej jednak potrzeby finansowe wynikające z rachunku obrotów bieżących pozostaną znaczne w perspektywie krótkookresowej i wyniosą co najmniej 4 mld USD do końca drugiego kwartału 2014 r. Szacuje się, że bezpośrednie inwestycje zagraniczne netto spadły z 5,0 % PKB w 2012 r. do 2,6 % PKB w 2013 r., a w styczniu 2014 r. były bliskie 0 %. Zadłużenie zagraniczne na koniec 2013 r. szacuje się na 76,7 % PKB. Jedynie około jednej trzeciej tego zadłużenia stanowią zobowiązania państwa lub zobowiązania gwarantowane PL 4 PL

5 przez organy publiczne (w tym dług banku centralnego wobec MFW). Oprócz objętych gwarancją państwową zobowiązań pewnych ukraińskich przedsiębiorstw, jak np. gwarantowanych przez państwo euroobligacji wyemitowanych przez Naftogaz, również inne zagraniczne zobowiązania przedsiębiorstw ukraińskich mogą mieć systemowe znaczenie dla kraju. W szczególności dług (zaległości płatnicze) Naftogazu z tytułu dostaw gazu przez rosyjski Gazprom mają bezpośredni wpływ na rachunek bieżący kraju, gdyż Gazprom ustala swoje ceny w zależności od tempa spłaty zadłużenia przez Naftogaz. Oficjalne rezerwy walutowe spadły w ciągu 2013 r. o 16 % do 20,4 mld USD, co było skutkiem znacznego deficytu na rachunku obrotów bieżących, presji na hrywnę oraz znacznych spłat zadłużenia w 2013 r. Ten niekorzystny trend utrzymywał się również w styczniu i lutym, kiedy to rezerwy walutowe spadały w każdym miesiącu o kolejne 13 %, do 15,5 mld USD na koniec lutego (co odpowiada wartości importu za dwa miesiące). Taki rozwój sytuacji wyraźnie wskazuje na rosnące zagrożenia dla bilansu płatniczego. Dług publiczny, wynoszący 41 % PKB (na koniec 2013 r.), utrzymuje się poniżej poziomu, który oznaczałby wysokie ryzyko. Jednocześnie obsługa długu publicznego, w szczególności zadłużenia zagranicznego lub zadłużenia krajowego denominowanego w walutach obcych, będzie w najbliższej przyszłości stanowić istotne obciążenie dla finansów publicznych i rezerw walutowych. Do końca 2014 r. na obsługę zadłużenia rządu i banku centralnego musi zostać przeznaczona kwota około 10 mld USD. Najwyższe płatności przypadną w okresie między czerwcem a wrześniem. W okresie marzec maj obsługa zadłużenia pochłonie około 2 mld USD. Dług Naftogazu wobec Gazpromu wynosi kolejne 2 mld USD. W 2015 r. z tytułu obsługi zadłużenia przypadają płatności w wysokości około 10 mld USD. Według banku centralnego Ukrainy płynność w sektorze bankowym jest na wystarczającym poziomie, ale od lutego banki nie udzielają już kredytów przedsiębiorstwom. Wartość depozytów spadła w styczniu o około 2 %, a w lutym o mniej więcej 8 %. Ewentualna dalsza dewaluacja może stanowić problem dla sektora bankowego, a jakość aktywów może się szybko pogorszyć. W sektorze bankowym konieczne jest przeprowadzenie gruntownego przeglądu jakości aktywów. Oprócz zagrożeń o charakterze krótkoterminowym sektor bankowy na Ukrainie wykazuje pewne słabości strukturalne, które powinny zostać zlikwidowane w ramach programu reform wspieranego przez planowane porozumienie z MFW. Wyraźne są niedostatki w obszarach nadzoru bankowego i ładu korporacyjnego w sektorze bankowym, a także brak ochrony praw wierzycieli. Oprócz restrukturyzacji i wzmocnienia systemu bankowego reformy strukturalne konieczne są również w innych kluczowych obszarach. Obejmują one: podwyżkę cen za usługi użyteczności publicznej, których niski poziom jest obecnie jednym z istotnych czynników przyczyniających się do deficytu budżetowego, przy jednoczesnym wzmocnieniu siatki bezpieczeństwa socjalnego; zwalczanie korupcji, zwłaszcza w obszarach opodatkowania i ceł; wspieranie rozwoju sektora prywatnego; poprawę warunków prowadzenia działalności gospodarczej celem zwiększenia inwestycji, w tym bezpośrednich inwestycji zagranicznych. Na podstawie przedstawionych wyżej informacji można stwierdzić, że w latach potrzeby Ukrainy w zakresie finansowania zewnętrznego będą znaczne, odzwierciedlając w szczególności ciągle wysoki deficyt na rachunku obrotów bieżących, znaczne zobowiązania z tytułu spłaty zadłużenia zagranicznego oraz potrzebę odbudowania rezerw walutowych na poziomie zapewniającym istnienie minimalnego bufora bezpieczeństwa. Napływ kapitału prywatnego w postaci bezpośrednich inwestycji zagranicznych lub kredytów prywatnych PL 5 PL

6 będzie utrzymywał się na nadzwyczaj niskim poziomie. Oczekuje się, że wstępne prognozy dotyczące pozostających do zaspokojenia potrzeb Ukrainy w zakresie finansowania zewnętrznego będą dostępne w najbliższych tygodniach, po zakończeniu rozmów technicznych prowadzonych obecnie przez władze Ukrainy z MFW. Już dziś można jednak założyć, że w celu zaspokojenia tych potrzeb i stworzenia warunków do pomyślnej realizacji programu reform na Ukrainie niezbędne będzie międzynarodowe wsparcie w szerszym zakresie. Proponowana pomoc makrofinansowa Unii pozwoliłaby na pokrycie części pozostających do zaspokojenia potrzeb Ukrainy w zakresie finansowania zewnętrznego w latach Obowiązujące przepisy w dziedzinie, której dotyczy wniosek Decyzja Rady z dnia 12 lipca 2002 r. w sprawie udzielenia dodatkowej pomocy makrofinansowej Ukrainie (2002/639/WE). 1 Decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady nr 646/2010/UE z dnia 7 lipca 2010 r. w sprawie udzielenia pomocy makrofinansowej Ukrainie. 2 Spójność z pozostałymi obszarami polityki i celami Unii Unia Europejska dąży do zacieśnienia stosunków z Ukrainą, które miałyby wykraczać poza zwykłą współpracę dwustronną i obejmować stopniowe stowarzyszanie polityczne oraz integrację gospodarczą. Ukraina jest ważnym partnerem zarówno w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa, jak i Partnerstwa Wschodniego. W 1998 r. UE i Ukraina podpisały umowę o partnerstwie i współpracy (UPiW), która określa ramy współpracy we wszystkich głównych obszarach reform i w dalszym ciągu stanowi podstawę prawną stosunków między oboma partnerami. Do dalszego zacieśnienia tych stosunków doszło w listopadzie 2009 r., kiedy to Rada Ministrów Ukrainy przyjęła program stowarzyszeniowy UE-Ukraina (zaktualizowany w 2011 r. i zatwierdzony w czerwcu 2013 r. przez Radę Współpracy UE- Ukraina), służący przygotowaniu i ułatwieniu wejścia w życie nowego układu o stowarzyszeniu, który był przedmiotem negocjacji w latach , został parafowany w 2012 r. i powinien zostać podpisany w najbliższej przyszłości. Więzy gospodarcze z UE mają duże znaczenie. UE należy do najważniejszych partnerów handlowych Ukrainy, przypada na nią około jednej trzeciej wymiany handlowej tego kraju. W 2012 r. Ukraina importowała z UE towary i usługi o wartości 23,8 mld EUR, a jej eksport do UE miał wartość 14,6 mld EUR. Ukraina jest również w dużej mierze zależna od UE jeśli chodzi o bezpośrednie inwestycje zagraniczne i inne przepływy finansowe. W 2011 r. w ramach układu o stowarzyszeniu UE zakończyła z Ukrainą negocjacje w sprawie ustanowienia pogłębionej i kompleksowej strefy wolnego handlu (DFCTA), której celem jest uzyskanie przez Ukrainę pełnego dostępu do jednolitego rynku UE. W dniu 11 marca 2014 r. Komisja przyjęła wniosek w sprawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczącego tymczasowego zniesienia ceł na wywóz ukraińskich towarów do UE ((COM) ). Proponowane środki, których przyjęcia przez współprawodawców można się spodziewać w najbliższych miesiącach, wejdą w życie ze skutkiem natychmiastowym i będą stosowane do listopada 2014 r., kiedy to rozpocznie się tymczasowe stosowanie DFCTA. 1 2 Dz.U. L 209 z , s Dz.U. L 189 z , s. 28. PL 6 PL

7 Pomoc makrofinansowa Unii miałaby uzupełniać łączną kwotę 1,565 mld EUR dotacji udostępnianych w ramach Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa, sąsiedzkiego funduszu inwestycyjnego, Instrumentu na rzecz przyczyniania się do Stabilności i Pokoju oraz z pozycji w budżecie UE przeznaczonej na wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa. Wspierając przyjęcie przez władze Ukrainy odpowiednich ram na potrzeby polityki makroekonomicznej w krótkim okresie i reform strukturalnych, pomoc makrofinansowa Unii zwiększy wartość dodaną łącznego zaangażowania UE, zwiększając skuteczność całej interwencji UE, w tym za pośrednictwem innych instrumentów finansowych. Wymagany proces transformacji na Ukrainie będzie bardzo trudny, przy czym nadal istnieje ryzyko załamania politycznego i gospodarczego. Jednocześnie nowy rząd publicznie zobowiązał się do podjęcia istotnych kroków na rzecz reform politycznych i gospodarczych, mających na celu zwalczanie korupcji oraz wzmocnienie instytucji i mechanizmów, w tym rządów prawa. Ukraina opracowuje również program reform gospodarczych, którego celem jest stworzenie fundamentów dla modelu trwałego wzrostu gospodarczego. Proponowana pomoc makrofinansowa jest spójna z zobowiązaniem UE do wspierania transformacji gospodarczej i przemian politycznych na Ukrainie. Jest ona również spójna z zasadami stosowania instrumentu pomocy makrofinansowej, spełniając następujące wymogi: wyjątkowy i uzupełniający charakter, uzależnienie od spełnienia określonych warunków w tym: politycznych oraz dyscyplina finansowa. Proponowana operacja udzielenia pomocy makrofinansowej jest prowadzona w wyjątkowych okolicznościach nadzwyczajnej pilności. W trakcie realizacji operacji udzielenia pomocy makrofinansowej Komisja będzie nadal monitorować i oceniać spełnianie wspomnianych wyżej kryteriów, a także oceniać w ścisłej współpracy z Europejską Służbą Działań Zewnętrznych spełnianie politycznych warunków wstępnych. 2. WYNIKI KONSULTACJI Z ZAINTERESOWANYMI STRONAMI ORAZ OCENY SKUTKÓW Konsultacje z zainteresowanymi stronami Pomoc makrofinansowa stanowi integralną część międzynarodowego wsparcia na rzecz stabilizacji gospodarczej Ukrainy. Przygotowując niniejszy wniosek w sprawie pomocy makrofinansowej, służby Komisji konsultowały się z Międzynarodowym Funduszem Walutowym, który jest w trakcie opracowywania znacznego programu finansowania, a także z innymi wielostronnymi i dwustronnymi wierzycielami i darczyńcami. Komisja utrzymuje również regularne kontakty z władzami Ukrainy. Gromadzenie i wykorzystanie wiedzy specjalistycznej Ze względu na konieczność szybkiego przyjęcia wniosku, ocenę operacyjną jakości i wiarygodności publicznego obiegu środków finansowych oraz procedur administracyjnych na Ukrainie Komisja przeprowadzi, z pomocą ekspertów zewnętrznych, dopiero w kwietniu i maju 2014 r. Ocena skutków PL 7 PL

8 Pomoc makrofinansowa i dostosowania gospodarcze, które się z nią wiążą, ułatwią ograniczenie ryzyka spodziewanej niewypłacalności i załamania gospodarczego, zaspokajając krótkoterminowe potrzeby Ukrainy w zakresie finansowania zewnętrznego, a jednocześnie wspierając środki polityczne służące poprawie sytuacji w zakresie bilansu płatniczego i budżetu oraz pobudzeniu trwałego wzrostu gospodarczego. Zakłada się, że warunki powiązane z programem przyczynią się do zwiększenia wydajności i przejrzystości zarządzania finansami publicznymi, będą wspierać reformy budżetowe mające na celu zmniejszenie dotacji dla przedsiębiorstw użyteczności publicznej oraz innych wydatków, a także wspierać dotychczasowe działania na rzecz wzmocnienia siatki bezpieczeństwa socjalnego. Przyczynią się one również do wzmocnienia ładu korporacyjnego w sektorze finansowym oraz nadzoru nad tym sektorem, wzmocnienia środków antykorupcyjnych celem zwiększenia dochodów budżetowych, jak również ułatwią przyjęcie środków służących ulepszeniu ram regulacyjnych w zakresie handlu i inwestycji. 3. ASPEKTY PRAWNE WNIOSKU Krótki opis proponowanych działań Unia Europejska udostępni Ukrainie pomoc makrofinansową w łącznej maksymalnej kwocie 1 mld EUR, udzieloną w formie pożyczki średnioterminowej. Pomoc ta przyczyni się do pokrycia pozostających do zaspokojenia potrzeb Ukrainy w zakresie finansowania zewnętrznego w 2014 r. Pomoc zostanie udzielona w jednej lub dwóch transzach oraz będzie uzależniona od zawarcia przez Ukrainę porozumienia z MFW i wdrożenia przez nią programu określonych reform strukturalnych, który zostanie uzgodniony przez Komisję (działającą w imieniu UE) i Ukrainę w formie protokołu ustaleń. Protokół ustaleń zostanie przygotowany w porozumieniu z MFW i Bankiem Światowym. W związku z zasadniczym znaczeniem, jakie dla Ukrainy ma prowadzenie ambitnej polityki makroekonomicznej oraz wdrożenie ambitnych reform, uznaje się, że niewłaściwe byłoby wypłacenie pomocy bez obwarowania jej szczególnymi warunkami. W tym kontekście preferowanym wariantem jest wypłata pomocy w dwóch transzach pierwsza z nich byłaby uwarunkowana zawarciem porozumienia z MFW, natomiast druga byłaby również uzależniona od spełnienia uzgodnionych warunków. Między wypłatą pierwszej i drugiej transzy upłyną co najmniej trzy miesiące. Wypłata pierwszej transzy (prawdopodobnie 500 mln EUR) miałaby nastąpić w czerwcu 2014 r., zaś drugiej jesienią br. Jednak w przypadku gdy Komisja stwierdzi, że wypłaty pomocy należy dokonać w jednej transzy w związku z nadzwyczaj pilnym charakterem potrzeb w zakresie finansowania, nadal będzie to przez Komisję uzależnione od realizacji pewnych wstępnych działań o priorytetowym charakterze. Przygotowując wykaz warunków lub wstępnych działań, od realizacji których uzależniona będzie wypłata pomocy, Komisja skoncentruje się na reformach strukturalnych mających na celu poprawę ogólnego zarządzania makroekonomicznego i warunków trwałego wzrostu gospodarczego (np. reformach na rzecz przejrzystości i wydajności zarządzania finansami publicznymi, reformach budżetowych, reformach w zakresie ładu korporacyjnego i nadzoru w sektorze finansowym, reformach służących wzmocnieniu siatki bezpieczeństwa socjalnego, a także reformach służących ulepszeniu ram regulacyjnych na potrzeby handlu i inwestycji). Pomocą będzie zarządzać Komisja. W odniesieniu do pomocy zastosowanie mają szczegółowe przepisy dotyczące zapobiegania nadużyciom finansowym oraz innym nieprawidłowościom, zgodne z rozporządzeniem finansowym. PL 8 PL

9 Decyzja o wypłacie całej pomocy makrofinansowej w postaci pożyczek jest uzasadniona stopniem rozwoju Ukrainy (mierzonym poziomem dochodu na mieszkańca) i wskaźnikami zadłużenia. Jest to również zgodne z traktowaniem Ukrainy przez Bank Światowy i MFW. Ukraina nie kwalifikuje się bowiem do otrzymania finansowania na zasadach preferencyjnych z IDA (Międzynarodowe Stowarzyszenie Rozwoju) ani z MFW. Podstawa prawna Podstawę prawną niniejszego wniosku stanowi art. 213 TFUE. Biorąc pod uwagę fakt, że jeżeli decyzja zostałaby przyjęta przez Parlament i Radę na podstawie art. 212 TFUE zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą, rozpoczęcie wypłaty proponowanej pomocy w pierwszej połowie 2014 r. nie byłoby możliwe (a tym samym nie mogłaby ona zaspokoić pilnych potrzeb Ukrainy w zakresie finansowania), uzasadnione jest wykorzystanie jako podstawy prawnej art. 213 TFUE, który przewiduje przyjęcie decyzji przez Radę. Zasada pomocniczości Niniejszy wniosek nie wchodzi w zakres wyłącznych kompetencji UE. Zasada pomocniczości ma zastosowanie, gdyż cel przywrócenia krótkoterminowej stabilności makroekonomicznej na Ukrainie nie może zostać osiągnięty w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast możliwe jest lepsze osiągnięcie na poziomie Unii Europejskiej. Głównymi tego przyczynami są ograniczenia budżetowe na szczeblu krajowym oraz konieczność ścisłej koordynacji między darczyńcami celem zmaksymalizowania zakresu i skuteczności pomocy. Zasada proporcjonalności Wniosek jest zgodny z zasadą proporcjonalności: ogranicza się on do minimum koniecznego do osiągnięcia celu krótkoterminowej stabilności makroekonomicznej przez ograniczenie ryzyka ewentualnej niewypłacalności i nie wykracza poza to, co jest niezbędne do osiągnięcia tego celu. Biorąc pod uwagę skalę potrzeb Ukrainy w zakresie finansowania zewnętrznego w latach , kwota pomocy będzie odpowiadać stosunkowo niewielkiej części tych potrzeb. Przy uwzględnieniu wielkości pomocy dla Ukrainy zadeklarowanej przez innych dwustronnych i wielostronnych darczyńców i wierzycieli uznaje się, że jest to odpowiedni poziom finansowania ze strony UE. Komplementarność Proponowana pomoc makrofinansowa będzie uzupełniać pomoc planowaną przez innych wielostronnych i dwustronnych darczyńców w kontekście programu gospodarczego finansowanego przez MFW. Pomoc makrofinansowa Unii będzie również stanowić uzupełnienie dotacji i pożyczek UE dostępnych w ramach standardowych instrumentów współpracy, którymi dysponuje UE (w szczególności Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa), przyznawanych przez Europejski Bank Inwestycyjny. Wybór instrumentów Pomoc na finansowanie projektów lub pomoc techniczna nie byłyby odpowiednim lub wystarczającym narzędziem realizacji zakładanych celów makroekonomicznych. Główna PL 9 PL

10 wartość dodana pomocy makrofinansowej w porównaniu z innymi instrumentami UE polegałaby na możliwości jej szybkiego wdrożenia celem złagodzenia bieżących ograniczeń Ukrainy w zakresie finansowania zewnętrznego oraz na wsparciu budowy stabilnych ram makroekonomicznych, w tym poprzez przyczynienie się do zrównoważenia bilansu płatniczego i budżetu, oraz właściwych ram dla reform strukturalnych. Poprzez pomoc w ustanowieniu właściwych ogólnych ram dla polityki makroekonomicznej i strukturalnej, pomoc makrofinansowa może zwiększyć skuteczność działań finansowanych na Ukrainie w ramach innych, bardziej ukierunkowanych instrumentów finansowych UE. 4. WPŁYW NA BUDŻET Planowana pomoc zostanie udzielona w formie pożyczki i powinna zostać sfinansowana poprzez operację zaciągnięcia pożyczki, którą Komisja przeprowadzi w imieniu UE. Wpływ pomocy na budżet będzie odpowiadał kwocie zasilającej w wysokości 9 % wypłaconych w ramach pożyczki kwot Fundusz Gwarancyjny dla działań zewnętrznych UE, ujętej w pozycji budżetowej ( finansowanie Funduszu Gwarancyjnego ). Przy założeniu, że pożyczka zostanie wypłacona w 2014 r., oraz zgodnie z przepisami regulującymi funkcjonowanie Funduszu Gwarancyjnego, kwota, która ma zasilić fundusz, zostanie ujęta w budżecie na rok ELEMENTY FAKULTATYWNE Klauzula przeglądu/rewizji/wygaśnięcia Wniosek zawiera klauzulę wygaśnięcia. Proponowana pomoc makrofinansowa jest udostępniana na okres jednego roku, rozpoczynający się pierwszego dnia po wejściu w życie protokołu ustaleń, z możliwością jego wydłużenia w razie potrzeby. PL 10 PL

11 2014/0104 (NLE) Wniosek DECYZJA RADY w sprawie udzielenia pomocy makrofinansowej Ukrainie RADA UNII EUROPEJSKIEJ, uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 213, uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej 3, a także mając na uwadze, co następuje: (1) Stosunki między Unią Europejską ( Unią ) a Ukrainą rozwijają się w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa i Partnerstwa Wschodniego. Umowa o partnerstwie i współpracy między Unią a Ukrainą weszła w życie dnia 1 marca 1998 r. Dwustronny dialog polityczny i współpraca gospodarcza były następnie prowadzone w ramach programu stowarzyszeniowego UE Ukraina przyjętego w dniu 23 listopada 2009 r. W latach trwały negocjacje dotyczące układu o stowarzyszeniu, w tym pogłębionej i kompleksowej strefy wolnego handlu, który to układ został parafowany w 2012 r. W dniu 21 listopada 2013 r. Rada Ministrów Ukrainy podjęła decyzję o zawieszeniu przygotowań do podpisania układu o stowarzyszeniu. Po złożeniu rezygnacji przez rząd w lutym 2014 r. nowy rząd Ukrainy wyraził gotowość do podpisania układu o stowarzyszeniu w najbliższej przyszłości. W dniu 6 marca 2014 r. Rada Europejska w oświadczeniu w sprawie Ukrainy wyraziła swoje zobowiązanie do jak najszybszego podpisania politycznych rozdziałów układu o stowarzyszeniu oraz jednostronnego przyjęcia środków umożliwiających Ukrainie korzystanie w znacznej mierze z pogłębionej i kompleksowej strefy wolnego handlu. W dniu 11 marca 2014 r. Komisja przyjęła wniosek w sprawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczącego tej kwestii. (2) Aktualny kryzys polityczny wywiera bardzo negatywny wpływ na już obecnie zagrożoną stabilność gospodarczą i finansową Ukrainy. Obecnie sytuacja Ukrainy pod względem bilansu płatniczego i budżetu stała się niezwykle trudna i w dalszym ciągu szybko się pogarsza, a gospodarka zmierza ku kolejnej recesji. Faktyczne wstrzymanie rosyjskiej pomocy udzielanej w ramach uzgodnionego pakietu o wartości 15 mld USD oraz zapowiedziane wycofanie się przez Gazprom z początkiem kwietnia 2014 r. ze stosowania obniżonych cen gazu przyniosą dalsze pogorszenie sytuacji. W tych okolicznościach istnieje znaczne ryzyko, że w bliskiej przyszłości Ukraina ogłosi niewypłacalność. (3) Po złożeniu rezygnacji przez rząd parlament powołał nowego tymczasowego prezydenta i nowy rząd odpowiednio w dniach 22 i 27 lutego 2014 r. Mimo że przywrócono konstytucję z 2004 r. i ogłoszono, że w dniu 25 maja 2014 r. odbędą się 3 Dz.U. C [ ] z [ ], s. [ ]. PL 11 PL

12 wybory prezydenckie, Ukrainie nie udało się przywrócić stabilności politycznej, gdyż doszło następnie do naruszenia jej suwerenności i integralności terytorialnej przez Federację Rosyjską. (4) W tym kontekście konieczne jest udzielenie Ukrainie pilnej pomocy finansowej przez międzynarodowych wierzycieli i darczyńców. Ponieważ, jeżeli Parlament i Rada przyjęliby decyzję na mocy art. 212 TFUE w ramach zwykłej procedury ustawodawczej, szybka wypłata pierwszej transzy pomocy makrofinansowej Unii dla Ukrainy ( pomoc makrofinansowa Unii ) w pierwszej połowie 2014 r. nie byłaby możliwa, a zatem pilne potrzeby finansowe Ukrainy nie zostałyby zaspokojone, uzasadnione jest by pomoc makrofinansowa Unii została udzielona na podstawie decyzji Rady na mocy art. 213 TFUE. (5) Pilna konieczność udzielenia pomocy jest związana z natychmiastowym zapotrzebowaniem Ukrainy na finansowanie, które zostałoby udzielone dodatkowo w stosunku do finansowania udzielonego przez inne międzynarodowe instytucje finansowe i innych darczyńców dwustronnych oraz w stosunku do pomocy makrofinansowej Unii przewidzianej w decyzji Rady z dnia 12 lipca 2002 r. w sprawie udzielenia dodatkowej pomocy makrofinansowej Ukrainie (2002/639/WE) 4 oraz decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady nr 646/2010/UE z dnia 7 lipca 2010 r. w sprawie udzielenia pomocy makrofinansowej Ukrainie 5. (6) Obecny kryzys na Ukrainie uzasadnia wyjątkowe użycie trybu pilnego na mocy art. 213 TFUE. Decyzja w sprawie udzielenia pomocy makrofinansowej Ukrainie pozostaje bez uszczerbku dla innych przyszłych operacji pomocy makrofinansowej. (7) Po złożeniu rezygnacji przez rząd Unia wielokrotnie deklarowała swoje zobowiązanie do wspierania nowego rządu Ukrainy w jego dążeniach do ustabilizowania sytuacji i przeprowadzenia reform. Ze względu na wyraźne zaangażowanie Ukrainy na rzecz przeprowadzenia reform Unia zadeklarowała również swoją gotowość do pełnego poparcia działań wspólnoty międzynarodowej i międzynarodowych instytucji finansowych, w szczególności MFW, w odniesieniu do pakietu pomocy międzynarodowej w celu zaspokojenia pilnych potrzeb Ukrainy. Wsparcie finansowe Unii dla Ukrainy jest spójne z polityką Unii określoną w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa oraz w Partnerstwie Wschodnim. (8) Pomoc makrofinansowa Unii powinna stanowić instrument finansowy stosowany w sytuacjach wyjątkowych, mający formę niewiązanego i nieukierunkowanego wsparcia bilansu płatniczego, służący zaspokojeniu pilnych potrzeb beneficjenta w zakresie finansowania zewnętrznego; pomoc ta powinna także stanowić podstawę realizacji programu dotyczącego polityki obejmującego solidne środki dostosowawcze i środki w zakresie reformy strukturalnej służącej poprawie pozycji bilansu płatniczego w perspektywie krótkoterminowej. (9) Oczekuje się, że w najbliższym czasie władze Ukrainy i Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) osiągną porozumienie co do programu gospodarczego, który będzie wspierało porozumienie finansowe z MFW. (10) W dniu 5 marca 2014 r., wobec drastycznie pogarszającej się sytuacji Ukrainy pod względem bilansu płatniczego, Komisja Europejska zapowiedziała pakiet pomocy finansowej obejmujący zaproponowaną pomoc makrofinansową. Pakiet ten został 4 5 Dz.U. L 209 z , s Dz.U. L 189 z , s. 28. PL 12 PL

13 zatwierdzony na nadzwyczajnym posiedzeniu Rady Europejskiej w dniu 6 marca. Obejmuje on pomoc finansową w wysokości 11 mld EUR w latach , w tym dotacje w łącznej wysokości 1,565 mld EUR w tym samym okresie uruchomione w ramach Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa, sąsiedzkiego funduszu inwestycyjnego, Instrumentu na rzecz przyczyniania się do Stabilności i Pokoju oraz budżetu wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Wypłata pomocy makrofinansowej Unii przewidzianej decyzją Rady z dnia 12 lipca 2002 r. w sprawie udzielenia dodatkowej pomocy makrofinansowej Ukrainie (2002/639/WE) 6 i decyzją Parlamentu Europejskiego i Rady nr 646/2010/UE z dnia 7 lipca 2010 r. w sprawie udzielenia pomocy makrofinansowej Ukrainie 7 może nastąpić po uruchomieniu programu MFW. (11) Biorąc pod uwagę, że Ukraina jest objęta europejską polityką sąsiedztwa, jest państwem kwalifikującym się do otrzymania pomocy makrofinansowej Unii. (12) Biorąc pod uwagę, że przewiduje się, iż drastycznie wzrastające potrzeby Ukrainy w zakresie finansowania zewnętrznego znacznie przekroczą środki, które zostaną udostępnione przez MFW i inne instytucje wielostronne, pilna pomoc makrofinansowa Unii, która ma zostać udzielona Ukrainie, jest w obecnych nadzwyczajnych okolicznościach uważana za właściwą odpowiedź na wniosek tego państwa o wsparcie na rzecz stabilizacji finansowej. Pomoc makrofinansowa Unii stanowiłaby wsparcie dla stabilizacji gospodarczej tego państwa oraz dla programu reform strukturalnych Ukrainy, ponieważ uzupełniałaby środki udostępnione w ramach porozumienia finansowego z MFW. (13) Celem pomocy makrofinansowej Unii powinno być wspieranie przywrócenia na Ukrainie trwałego finansowania zewnętrznego, co stanowiłoby tym samym wsparcie jej rozwoju gospodarczego i społecznego. (14) Kwota pomocy makrofinansowej Unii ustalana jest w oparciu o wstępną ocenę szacunkową pozostających do zaspokojenia potrzeb Ukrainy w zakresie finansowania zewnętrznego oraz uwzględnia zdolność tego państwa do finansowania się z własnych zasobów, w szczególności z rezerw walutowych, którymi dysponuje. Pomoc makrofinansowa Unii powinna uzupełniać programy i środki udostępniane przez MFW i Bank Światowy. Przy ustalaniu kwoty pomocy uwzględnia się również potrzebę zapewnienia sprawiedliwego podziału obciążeń między Unią a innymi darczyńcami, a także wcześniej uruchomione środki na Ukrainie w ramach innych unijnych instrumentów finansowania zewnętrznego oraz wartość dodaną ogólnego zaangażowania Unii. (15) Komisja powinna zapewnić zgodność prawną i merytoryczną pomocy makrofinansowej Unii z głównymi zasadami, celami i środkami podejmowanymi w różnych obszarach działań zewnętrznych oraz z innymi stosownymi politykami Unii. (16) Pomoc makrofinansowa Unii powinna wspierać politykę zewnętrzną Unii dotyczącą Ukrainy. Służby Komisji i Europejska Służba Działań Zewnętrznych powinny ściśle współpracować przez cały okres udzielania pomocy makrofinansowej w celu koordynowania zewnętrznej polityki Unii i zapewnienia spójności tej polityki. (17) Pomoc makrofinansowa Unii powinna wspierać zaangażowanie Ukrainy w przestrzeganie wartości podzielanych przez to państwo i Unię, w tym demokracji, 6 7 Dz.U. L 209 z , s Dz.U. L 189 z , s. 28. PL 13 PL

14 praworządności, dobrych rządów, poszanowania praw człowieka, zrównoważonego rozwoju i ograniczania ubóstwa, a także jej zaangażowanie w przestrzeganie zasady otwartego, opartego na zasadach i uczciwego handlu. (18) Warunkiem wstępnym przyznania pomocy makrofinansowej Unii powinno być respektowanie przez Ukrainę skutecznych mechanizmów demokratycznych, w tym wielopartyjnego systemu parlamentarnego i praworządności, oraz gwarantowanie poszanowania praw człowieka. Ponadto cele szczególne pomocy makrofinansowej Unii powinny polegać na zwiększeniu skuteczności, przejrzystości i rozliczalności systemów zarządzania finansami publicznymi na Ukrainie i na wspieraniu reform strukturalnych przyczyniających się do trwałego wzrostu gospodarczego i konsolidacji budżetowej. Komisja powinna regularnie monitorować zarówno spełnienie warunków wstępnych, jak i realizację tych celów. (19) W celu zapewnienia skutecznej ochrony interesów finansowych Unii związanych z pomocą makrofinansową Unii Ukraina powinna wprowadzić stosowne środki w zakresie zapobiegania nadużyciom finansowym, korupcji i wszelkim innym nieprawidłowościom związanym z tą pomocą oraz w zakresie ich zwalczania. Należy również zapewnić kontrole przeprowadzane przez Komisję i kontrole przeprowadzane przez Trybunał Obrachunkowy. (20) Udostępnienie pomocy makrofinansowej Unii pozostaje bez uszczerbku dla uprawnień władzy budżetowej. (21) Kwoty przeznaczone na pomoc makrofinansową powinny odpowiadać środkom budżetowym przewidzianym w wieloletnich ramach finansowych. (22) Pomocą makrofinansową Unii powinna zarządzać Komisja. Aby zapewnić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie możliwość śledzenia wykonania niniejszej decyzji, Komisja powinna regularnie informować wspomniane instytucje o rozwoju sytuacji w związku z pomocą i udostępniać im odpowiednie dokumenty. (23) W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszej decyzji należy przyznać Komisji uprawnienia wykonawcze. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 8, PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ: Artykuł 1 1. Unia udostępnia Ukrainie pomoc makrofinansową ( pomoc makrofinansowa Unii ) w maksymalnej kwocie 1 mld EUR w celu wsparcia stabilizacji gospodarczej i reform gospodarczych na Ukrainie. Pomoc przyczynia się do pokrycia pilnych potrzeb Ukrainy w zakresie bilansu płatniczego określonych w rządowym programie gospodarczym wspieranym przez MFW. 2. Pełna kwota pomocy makrofinansowej Unii jest udostępniona Ukrainie w formie pożyczek. Komisja jest upoważniona do pożyczenia w imieniu Unii niezbędnych 8 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiające przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję (Dz.U. L 55 z , s. 13). PL 14 PL

15 środków na rynkach kapitałowych lub od instytucji finansowych i do ich dalszego pożyczenia Ukrainie. Maksymalny termin wymagalności pożyczek wynosi 15 lat. 3. Udostępnianiem pomocy makrofinansowej Unii zarządza Komisja w sposób spójny z umowami lub ustaleniami zawartymi między Ukrainą i MFW oraz z kluczowymi zasadami i celami reform gospodarczych określonych w programie stowarzyszeniowym UE Ukraina uzgodnionym w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa. Komisja regularnie informuje Parlament Europejski i Radę o rozwoju sytuacji w zakresie pomocy makrofinansowej Unii, w tym o jej wypłatach, a także w stosownym terminie przekazuje tym instytucjom odpowiednie dokumenty. 4. Pomoc makrofinansowa Unii udostępniana jest na okres jednego roku, począwszy od pierwszego dnia po wejściu w życie protokołu ustaleń, o którym mowa w art. 3 ust. 1. Okres, na jaki udostępniona została pomoc, może zostać przedłużony decyzją Rady na wniosek Komisji. 5. W sytuacji gdy potrzeby finansowe Ukrainy w okresie wypłacania pomocy makrofinansowej Unii znacznie się zmniejszą w stosunku do pierwotnych założeń, Komisja działając zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 7 ust. 2 obniża wysokość takiej pomocy, zawiesza ją lub anuluje. Artykuł 2 1. Warunkiem wstępnym przyznania pomocy makrofinansowej Unii jest respektowanie przez Ukrainę skutecznych mechanizmów demokratycznych, w tym wielopartyjnego systemu parlamentarnego i praworządności oraz gwarantowanie poszanowania praw człowieka. Komisja monitoruje wypełnienie tego warunku wstępnego przez cały czas udzielania unijnej pomocy makrofinansowej. Niniejszy artykuł stosuje się zgodnie z decyzją Rady 2010/427/UE 9. Artykuł 3 1. Komisja, zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 7 ust. 2, uzgadnia z władzami Ukrainy jasno określone warunki dotyczące polityki gospodarczej oraz warunki finansowe koncentrując się na reformach strukturalnych i zdrowych finansach publicznych którym to warunkom ma podlegać pomoc makrofinansowa Unii; warunki te mają zostać określone w protokole ustaleń ( protokół ustaleń ) zawierającym harmonogram spełnienia tych warunków. Warunki dotyczące polityki gospodarczej oraz warunki finansowe określone w protokole ustaleń muszą być zgodne z umowami lub ustaleniami, o których mowa w art. 1 ust. 3, w tym z programami w zakresie dostosowań makroekonomicznych i reform strukturalnych realizowanymi przez Ukrainę przy wsparciu MFW. 9 Decyzja Rady 2010/427/UE z dnia 26 lipca 2010 r. określająca organizację i zasady funkcjonowania Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych (Dz.U. L 201 z , s. 30). PL 15 PL

16 2. Warunki te mają w szczególności służyć zwiększeniu skuteczności, przejrzystości i rozliczalności systemów zarządzania finansami publicznymi na Ukrainie, w tym w odniesieniu do wykorzystania pomocy makrofinansowej Unii. Podczas opracowywania środków politycznych uwzględnia się również należycie postępy we wzajemnym otwieraniu rynku, rozwój opartego na zasadach i uczciwego handlu oraz inne priorytety w kontekście unijnej polityki zewnętrznej. Komisja regularnie monitoruje postępy w osiąganiu tych celów. 3. Szczegółowe warunki finansowe pomocy makrofinansowej Unii określa umowa pożyczki, która ma zostać uzgodniona między Komisją a władzami Ukrainy. 4. W regularnych odstępach czasu Komisja ocenia, czy warunki określone w art. 4 ust. 3 są nadal spełniane, w tym, czy polityka gospodarcza Ukrainy jest zgodna z celami pomocy makrofinansowej Unii. Komisja działa w tym zakresie w ścisłej współpracy z MFW i Bankiem Światowym oraz jeżeli jest to konieczne z Parlamentem Europejskim i Radą. Artykuł 4 1. Pomoc makrofinansowa Unii udostępniana jest przez Komisję w jednej lub dwóch transzach, z zastrzeżeniem spełnienia warunków określonych w ust. 3. Wysokość każdej transzy określa się w protokole ustaleń. 2. Kwoty pomocy makrofinansowej Unii są zabezpieczane, jeżeli jest to wymagane, zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE, Euratom) nr 480/ O przekazaniu każdej transzy decyduje Komisja, przy czym jest to uzależnione od spełnienia wszystkich następujących warunków: a) warunku wstępnego określonego w art. 2; b) udokumentowania stałych zadowalających postępów we wdrażaniu programu dotyczącego polityki obejmującego środki dostosowawcze oraz środki w zakresie reformy strukturalnej wspierane przez inne niż ostrożnościowe rozwiązania MFW w zakresie kredytowania. Wypłatę pomocy rozpoczyna się niezwłocznie po uruchomieniu programu MFW. c) spełnienia w określonych ramach czasowych warunków dotyczących polityki gospodarczej i warunków finansowych uzgodnionych w protokole ustaleń. Jeżeli przewidziano wypłatę drugiej transzy, następuje ona nie wcześniej niż po upływie trzech miesięcy od przekazania pierwszej transzy. 4. Jeżeli warunki, o których mowa ust. 3, nie zostały spełnione, Komisja tymczasowo zawiesza lub anuluje wypłatę pomocy makrofinansowej Unii. W takich przypadkach 10 Rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 480/2009 z dnia 25 maja 2009 r. ustanawiające Fundusz Gwarancyjny dla działań zewnętrznych (Dz.U. L 145 z , s. 10). PL 16 PL

17 Komisja informuje Parlament Europejski i Radę o przyczynach zawieszenia lub anulowania. 5. Pomoc makrofinansowa Unii jest wypłacana ukraińskiemu bankowi centralnemu. Artykuł 5 1. Operacje zaciągania i udzielania pożyczek związane z pomocą makrofinansową Unii przeprowadzane są w euro z tą samą datą waluty i nie wiążą się dla Unii ze zmianą terminów wymagalności ani nie narażają jej na żadne ryzyko walutowe lub ryzyko związane ze stopami procentowymi ani na żadne inne ryzyko handlowe. 2. Jeżeli pozwalają na to okoliczności oraz jeśli Ukraina złoży stosowny wniosek, Komisja może podjąć kroki niezbędne do zapewnienia, aby do warunków udzielanej pożyczki została włączona klauzula wcześniejszej spłaty zadłużenia i aby odpowiadała jej analogiczna klauzula w warunkach zaciągania pożyczek. 3. Jeśli okoliczności pozwalają na uzyskanie korzystniejszego oprocentowania udzielonej pożyczki i jeśli Ukraina złoży stosowny wniosek, Komisja może zdecydować o refinansowaniu całości lub części zaciągniętej pierwotnie pożyczki lub może zmienić odpowiednie warunki finansowe. Operacje refinansowania lub zmiany warunków pożyczki przeprowadzane są zgodnie z ust. 1 i 4 oraz nie skutkują przedłużeniem terminu wymagalności danej pożyczki ani zwiększeniem kwoty kapitału pozostającej do spłaty na dzień refinansowania lub zmiany warunków pożyczki. 4. Ukraina pokrywa wszystkie koszty poniesione przez Unię w związku z operacjami zaciągania i udzielania pożyczek na podstawie niniejszej decyzji. 5. Komisja informuje Parlament Europejski i Radę o rozwoju sytuacji w zakresie operacji, o których mowa w ust. 2 i 3. Artykuł 6 1. Pomoc makrofinansowa Unii jest realizowana zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 966/ oraz z rozporządzeniem delegowanym Komisji (UE) nr 1268/ Pomoc makrofinansowa Unii jest udzielana w ramach zarządzania bezpośredniego Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 966/2012 z dnia 25 października 2012 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 (Dz.U. L 298 z , s. 1). Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) nr 1268/2012 z dnia 29 października 2012 r. w sprawie zasad stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 966/2012 w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii (Dz.U. L 362 z , s. 1). PL 17 PL

18 3. Protokół ustaleń oraz umowa pożyczki, które mają zostać uzgodnione z władzami Ukrainy, zawierają przepisy: a) zapewniające, by Ukraina regularnie sprawdzała, czy środki finansowe pochodzące z budżetu Unii zostały właściwie wykorzystane, podejmowała odpowiednie środki zapobiegające nieprawidłowościom i nadużyciom finansowym oraz, w razie konieczności, podejmowała działania prawne zmierzające do odzyskania wszelkich środków dostarczonych na mocy niniejszej decyzji, które zostały niewłaściwie wykorzystane; b) zapewniające ochronę interesów finansowych Unii, w szczególności przewidujące podjęcie konkretnych środków związanych z zapobieganiem nadużyciom finansowym, korupcji i wszelkim innym nieprawidłowościom mającym wpływ na pomoc makrofinansową Unii, oraz ze zwalczaniem takich zjawisk, zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE, Euratom) nr 2988/95 13, rozporządzeniem Rady (Euratom, WE) nr 2185/96 14 oraz rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 883/ ; c) wyraźnie upoważniające Komisję, w tym Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych, lub przedstawicieli tych instytucji, do przeprowadzania kontroli, w tym kontroli na miejscu i inspekcji; d) wyraźnie upoważniające Komisję i Trybunał Obrachunkowy do przeprowadzania w okresie, na jaki została udostępniona pomoc makrofinansowa Unii, i po jego upływie audytów, w tym audytów dokumentów i audytów na miejscu, takich jak ocena operacyjna; e) zapewniające, aby Unia była uprawniona do żądania wcześniejszej spłaty pożyczki, jeżeli stwierdzono, że w związku z zarządzaniem pomocą makrofinansową Unii Ukraina uczestniczyła w jakiejkolwiek czynności stanowiącej nadużycie finansowe lub korupcję lub w jakiejkolwiek innej nielegalnej działalności naruszającej interesy finansowe Unii. 4. W okresie udzielania pomocy makrofinansowej Unii Komisja monitoruje w drodze ocen operacyjnych prawidłowość stosowanych przez Ukrainę uregulowań finansowych, procedur administracyjnych oraz wewnętrznych i zewnętrznych mechanizmów kontroli, które są istotne dla tej pomocy Rozporządzenie Rady (WE, Euratom) nr 2988/95 z dnia 18 grudnia 1995 r. w sprawie ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich (Dz.U. L 312 z , s. 1). Rozporządzenie Rady (Euratom, WE) nr 2185/96 z dnia 11 listopada 1996 r. w sprawie kontroli na miejscu oraz inspekcji przeprowadzanych przez Komisję w celu ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich przed nadużyciami finansowymi i innymi nieprawidłowościami (Dz.U. L 292 z , s. 2). Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 883/2013 z dnia 11 września 2013 r. dotyczące dochodzeń prowadzonych przez Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) oraz uchylające rozporządzenie (WE) nr 1073/1999 Parlamentu Europejskiego i Rady i rozporządzenie Rady (Euratom) nr 1074/1999 (Dz.U. L 248 z , s. 1). PL 18 PL

19 Artykuł 7 1. Komisja jest wspierana przez komitet. Komitet ten jest komitetem w rozumieniu rozporządzenia (UE) nr 182/ W przypadku odesłania do niniejszego ustępu stosuje się art. 5 rozporządzenia (UE) nr 182/2011. Artykuł 8 1. Do dnia 30 czerwca każdego roku Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie na temat wykonania niniejszej decyzji w poprzednim roku, zawierające ocenę wykonania. Sprawozdanie zawiera: a) analizę postępów poczynionych w udzielaniu pomocy makrofinansowej Unii; b) ocenę sytuacji gospodarczej Ukrainy i jej perspektyw gospodarczych, a także ocenę postępów poczynionych we wdrażaniu środków politycznych, o których mowa w art. 3 ust. 1; c) informacje o związku pomiędzy warunkami dotyczącymi polityki gospodarczej określonymi w protokole ustaleń, bieżącymi wynikami gospodarczymi i budżetowymi Ukrainy a decyzjami Komisji dotyczącymi wypłaty poszczególnych transz pomocy makrofinansowej Unii. 2. Nie później niż dwa lata po upływie okresu, na jaki udostępniona została pomoc, o którym mowa w art. 1 ust. 4, Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie z oceny ex post zawierające ocenę rezultatów i skuteczności udzielonej pomocy makrofinansowej Unii oraz zakresu, w jakim przyczyniła się ona do osiągnięcia celów pomocy. Artykuł 9 Niniejsza decyzja wchodzi w życie w dniu jej opublikowania w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Sporządzono w Brukseli dnia [ ] r. W imieniu Rady Przewodniczący PL 19 PL

20 OCENA SKUTKÓW FINANSOWYCH REGULACJI 1. STRUKTURA WNIOSKU/INICJATYWY 1.1. Tytuł wniosku/inicjatywy 1.2. Dziedziny polityki w strukturze ABM/ABB, których dotyczy wniosek/inicjatywa 1.3. Charakter wniosku/inicjatywy 1.4. Cele 1.5. Uzasadnienie wniosku/inicjatywy 1.6. Okres trwania działania i jego wpływ finansowy 1.7. Przewidywane tryby zarządzania 2. ŚRODKI ZARZĄDZANIA 2.1. Zasady nadzoru i sprawozdawczości 2.2. System zarządzania i kontroli 2.3. Środki zapobiegania nadużyciom finansowym i nieprawidłowościom 3. SZACUNKOWY WPŁYW FINANSOWY WNIOSKU/INICJATYWY 3.1. Działy wieloletnich ram finansowych i linie budżetowe po stronie wydatków, na które wniosek/inicjatywa ma wpływ 3.2. Szacunkowy wpływ na wydatki 3.3. Szacunkowy wpływ na dochody PL 20 PL